Otwarte zasoby edukacyjne na lekcjach historii · EDUKACYJNY W OGÓLNOŚCI Nauczyciel lub uczeń,...

Otwarte zasoby edukacyjne na lekcjach historii

i wiedzy o społeczeństwie

Elżbieta Straszak straszak@womczest.edu.pl

Podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2019/2020

2

1. Profilaktyka uzależnień w szkołach i placówkach oświatowych.

2. Wychowanie do wartości przez kształtowanie postaw obywatelskich i patriotycznych.

3. Wdrażanie nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych.

4. Rozwijanie kompetencji matematycznych uczniów.

5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych uczniów, w tym bezpieczne i celowe wykorzystywanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w realizacji podstawy programowej kształcenia ogólnego.

6. Tworzenie oferty programowej w kształceniu zawodowym. Wdrażanie nowych podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego.

CO NAM DAJE OTWARTA EDUKACJA?

https://ngoteka.pl/bitstream/handle/item/345/OZE-w-PL-uwarunkowania-i-szanse-rozwoju.pdf?sequence=1

Najważniejsze pojęcia

z OZE

4

5

to element ruchu wolnej kultury, jest rozszerzeniem idei ruchu

wolnego oprogramowania;

OTWARTE ZASOBY EDUKACYJNE

to powszechnie dostępne, darmowe zasoby (podręczniki, kursy,

scenariusze lekcji i inne), udostępniane swobodnie wraz z prawem

do ich dalszego wykorzystywania i adaptacji.

http://otwartezasoby.pl/http://pl.wikipedia.org/wiki/Otwarte_zasoby_edukacyjne

Otwarte - wolny dostęp studiowania i stosowania informacji, swoboda

redystrybucji kopii, swoboda modyfikacji, swoboda dystrybucji

wersji zmodyfikowanych.

Zasoby - dobro publiczne, zasoby cyfrowe, używane przez każdego bez umniejszania praw innych.

Edukacyjne - materiały wykorzystywane w kształceniu, także

materiały pomocnicze, publikacje, zestawienia danych.

http://pixabay.com/pl/drzewo-aplikacje-struktura-sieci-240470

Dozwolony użytek publiczny –umożliwienie określonej

grupie podmiotów korzystania z utworów objętych autorskimi prawami

majątkowymi. Działanie takie może odbywać się w pewnych okolicznościach wskazanych w ustawie i jest uzasadnione celami istotnymi społecznie.

DOZWOLONY UŻYTEK PUBLICZNY

http://legalnakultura.pl/pl/prawo-w-kulturze/b-przewodnik-b-po-prawie-autorskim/dozwolony-uzytek

Dozwolony użytek prywatny

oznacza, że każda osoba fizyczna może w zakresie własnych potrzeb wykorzystywać utwór, jak również kopiować go na własny użytek i bliskich sobie osób.

9Obraz: http://prawokultury.pl/newsy/mam-prawo-sciagac-filmy/ , https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Na_co_pozwala_dozwolony_u%C5%BCytek_prywatny.webm

Prawo do nieodpłatnego korzystania - bez zezwolenia twórcy –

z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego.

Zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności

pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego.

DOZWOLONY UŻYTEK PRYWATNY

http://legalnakultura.pl/pl/prawo-w-kulturze/b-przewodnik-b-po-prawie-autorskim/dozwolony-użytek, obraz: https://pixabay.com/pl/photos/dolar-100-dolar%C3%B3w-ceny-waluty-usa-15328/

Bez zysku!!!

DOZWOLONY UŻYTEK

EDUKACYJNY W OGÓLNOŚCINauczyciel lub uczeń, który chciałby skorzystać z cudzego utworu

bez zgody, może to robić powołując się na

dozwolony użytek edukacyjny

(art. 27), jeżeli będzie w stanie przedstawić argumenty,

że to korzystanie:

odbywa się w ramach instytucji oświatowej, a nie było jego

prywatną, osobną inicjatywą;

realizuje cel dydaktyczny tej instytucji oświatowe j(im bardziej

bezpośredni związek z tym celem, tym lepiej);

dotyczy utworu, który został już wcześniej rozpowszechniony;

ograniczy się do sporządzenia egzemplarzy fragmentów utworu,

bądź będzie polegało na korzystaniu z utworu bez jego

egzemplarza (np. wykonanie w postaci wystawienia sztuki,

recytacji wiersza).

Obraz: pixabay.com

Wolno nieodpłatnie wykonywać publicznie rozpowszechnione utwory podczas

ceremonii religijnych, imprez szkolnych i akademickich lub oficjalnych uroczystości

państwowych, jeżeli nie łączy się z tym osiąganie pośrednio lub bezpośrednio

korzyści majątkowych i artyści wykonawcy nie otrzymują wynagrodzenia,

z wyłączeniem imprez reklamowych, promocyjnych lub wyborczych.

13

14Obraz: https://creativecommons.pl/2014/09/znak-domeny-publicznej-1-0-dostepny-w-wersji-polskiej/

zbiór utworów będących dobrem wspólnym,

do których prawa autorskie wygasły (np. utwory Matejki) oraz utwory,

które nigdy nie były chronione,

bo zostały stworzone przed powstaniem prawa autorskiego.

Dzień Domeny Publicznej

• nieoficjalne święto przypadające 1 stycznia i obchodzone w kilku krajach na świecie. Celem tych obchodów jest zwrócenie uwagi opinii publicznej na rolę domeny publicznej w budowaniu kultury i otwieraniu dostępu do wiedzy oraz promowanie wiedzy na temat prawa autorskiego. Ustanowienie Dnia Domeny Publicznej 1 stycznia wynika z faktu, że w wielu krajach prawa autorskie do wszelkiej twórczości gasną z upływem 70 lat od śmierci autora z efektem na koniec roku kalendarzowego

• W Polsce Dzień Domeny Publicznej zorganizowany został po raz pierwszy w 2007 r. przez Fundację Nowoczesna Polska, od roku 2008 jest organizowany na przełomie grudnia i stycznia przez Koalicję Otwartej Edukacji.

15Obraz: https://pl.wikipedia.org/wiki/Domena_publiczna#/media/Plik:PD-icon.svg

16

Otwarte licencje, CREATIVE COMMONS

17Obraz; https://creativecommons.pl/

Udostępnienie twórczości na wolnych licencjach oznacza, że każdy ma prawo ją wykorzystywać,

poprawiać, dostosowywać, powielać, rozprowadzać za darmo lub za opłatą, oraz upowszechniać swoje

udoskonalenia, aby mogła z nich korzystać cała społeczność.

CZYM SĄ WOLNE LICENCJE

(ANG. COPYLEFT)?

Wolna licencja to rodzaj umowy, którą autor utworu będący

właścicielem praw autorskichzawiera z całą resztą ludzkości.

To wyłączne taka, która gwarantuje:

• wolność wykorzystywania utworu i czerpaniakorzyści z jego używania;

• wolność poznawania utworu i stosowanianabytej w ten sposób wiedzy;

• wolność tworzenia i rozpowszechniania kopiiinformacji lub utworu, w całości lubwe fragmentach;

• wolność wprowadzania zmian i poprawek,i rozpowszechniania utworów pochodnych.

WOLNA LICENCJA

22

23

https://www.google.pl/

GOOGLE

25

Domena Publiczna- można zawsze wykorzystywać,

nawet bez podawania autora zdjęć lub tekstu.

26Wyszukujemy „Ławeczka Biegańskiego”, ale nie podajemy żadnego ograniczenia

27

To samo wyszukiwanie z odpowiednim ograniczeniem, pokazuje nam,

że żadnego zdjęcia dostępnego w Internecie nie możemy użyć bez zgody autora.

Zawsze musimy pamiętać, o odpowiednim

zaznaczeniu wyszukiwania

28

Tak oznaczonego

zdjęcia-

nie wolno nam użyć.

PRAWO AUTORSKIE A

SZKOŁA

Źródło: http://img.ngo.pl/view/files.Resized?c=true&file_id=854348&h=480&rm=w&w=640

W szkole może też działać tzw. radiowęzeł szkolny. Uczniowie mogą tworzyć własne audycje

z wykorzystaniem cudzych utworów a także „wpuszczać" na antenę szkolną programy innych

nadawców. Warunkiem jednak jest, aby odbiór nie był możliwy poza budynkiem szkolnym. W szkole możliwy

jest także odbiór twórczości z radia i telewizji, poza radiowęzłem, bezpośrednio z urządzeń odbiorczych.

Powyższe uprawnienia gwarantuje art.24 ust.1 i 2 ustawy.

Poza tymi przepisami ograniczającymi prawa wyłączne, szkoła zobowiązana jest respektować uprawnienia autorów, artystów wykonawców,

producentów, nadawców i wydawców, jak wszyscy inni. Wtedy więc, kiedy rodzice lub nauczyciele

organizują sobie w szkole zabawę karnawałową, muszą na to uzyskać zgodę uprawnionych i zapłacić tzw.

tantiemy.

http://www.zaiks.org.pl/druk/192,0,27_wykorzystywanie_tworczosci_w_szkolach

To największa encyklopedia w sieci i zarazemnajwiększy otwarty społecznościowy tworzonyprojekt zebrania ludzkiej wiedzy. Wikipedia i jejprojekty siostrzane działają na licencji CreativeCommons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych

Warunkach.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna

WIKIPEDIA

Zbiór zdjęć, grafik, schematów, filmów i muzyki, z których wszystkie, bez wyjątku, są dostępne

na wolnych licencjach. Aktualnie zawiera ponad kilka milionów plików,

z których większość jest dokładnie opisana i skategoryzowana.

WIKIMEDIA COMMONS

https://commons.wikimedia.org/wiki/Strona_g%C5%82%C3%B3wna

https://pl.wikisource.org/wiki/Wiki%C5%BAr%C3%B3d%C5%82a:Strona_g%C5%82%C3%B3wna

WIKIŹRÓDŁA

https://pl.wikiquote.org/wiki/Strona_g%C5%82%C3%B3wna

WIKICYTATY

https://pl.wikibooks.org/wiki/Wikibooks:Strona_g%C5%82%C3%B3wna

WIKIBOOKS

http://www.scholaris.pl/

SCHOLARIS

Stanowi bogatą bazę materiałów edukacyjnych oraz narzędzi do tworzenia własnych lub modyfikacji

już istniejących, ale z uwzględnieniem licencji CC.

https://www.edukator.pl/

EDUKATOR

https://pixabay.com/pl/

PIXABAY

W tym serwisie użytkownicy mogą uzyskać pełne obrazy wysokiej jakości, wolne od praw

autorskich i bez konieczności rejestracji.

To największy zasób fotografii, w ramach którego znajdziemy prace opublikowane

na różnych licencjach Creative Commons. Flickr pozwala wygodnie przeszukiwać zasoby według

rodzajów licencji.

https://www.flickr.com/http://www.lincoln.edu/img/Flickr-icon.jpg

FLICKR

Serwis internetowy, stworzony w lutym 2005 roku, który umożliwia bezpłatne umieszczanie

i odtwarzanie strumieniowe filmów.

https://www.youtube.com/

YOU TUBE

JAMENDO

https://www.jamendo.com/

muzyczny serwis internetowy publikujący muzykę na licencjach Creative Commons/Free Art License.

http://bnd.ibe.edu.pl/

PUBLIKACJE

INSTYTUTU BADAŃ EDUKACYJNYCH

EDU PUBLIKACJESerwis pomyślany jako miejsce, w którym gromadzone będą linki do wielu cennych

polskojęzycznych publikacji edukacyjnych, które rozrzucone są po dziesiątkach stron internetowych.

http://www.epublikacje.edu.pl/

43

http://zakreconybelfer.blogspot.com/

ZAKRECONYBELFER.PL

44

http://www.pedagogpisze.pl/

PEDAGOGPISZE

45

http://www.edukacjazpasja.pl/

EDUKACJA Z PASJĄ

46

https://learningapps.org/

LEARNINGAPPS

QUIZZIZ

https://quizizz.com/

48

http://popplet.com/

POPPLET

49

https://bubbl.us/

BUBBL

http://www.wszechnica.org.pl/

WSZECHNICAPortal skierowany jest do szerokiego grona internatów, a szczególnie mieszkańców małych miejscowości, którzy mogą oglądać lub słuchać wykładów, debat i wystąpień najwyższej klasy specjalistów.

Podstawową ideą serwisu jest próba spojrzenia na historię z perspektywy mediów, rozumianych bardzo szeroko: od tekstu, obrazu, dźwięku, dotyku po konkretne technologie

takie jak telewizja czy Internet.

HISTORIA I MEDIA

http://historiaimedia.org/

52

https://wordart.com/

WORDART

BIBLIOTEKA CYFROWA

OŚRODKA ROZWOJU EDUKACJIgromadzi i udostępnia materiały i publikacje opracowane w ramach

działalności wydziałów ORE i projektów EFS dotyczące edukacji.

http://www.bc.ore.edu.pl/dlibra

http://wolnelektury.pl/

WOLNE LEKTURY

http://www.wszechnica.org.pl/

WSZECHNICAPortal skierowany jest do szerokiego grona internatów, a szczególnie mieszkańców małych miejscowości, którzy mogą oglądać lub słuchać wykładów, debat i wystąpień najwyższej klasy specjalistów.

http://e-globalna.edu.pl/

EDUKACJA GLOBALNAModułowy elektroniczny podręcznik edukacji globalnej.

https://polona.pl/

Projekt Biblioteki Narodowej, udostępniający teksty literackie i naukowe, dokumenty historyczne, czasopisma, grafika, fotografie, nuty oraz mapy.

POLONA

58

59

http://historiawblogu.blogspot.com/

https://historia.org.pl/

http://www.mowiawieki.pl/

www.ejournals.eu/

http://www.zapiskihistoryczne.pl/pl/

https://ihpan.edu.pl/dzialalnosc-wydawnicza/czasopisma/

http://historion.pl/

http://www.czestochowa.ap.gov.pl/ 60

http://dziedzictwoepok.blogspot.com/

https://okblogi.ceo.org.pl/historia-wos/

http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/

https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/2384/Internetowe_zasoby_dla_nauczycieli_historii.pdf;sequence=1

https://www.nac.gov.pl/

https://www.szukajwarchiwach.pl/

https://inwentarz.ipn.gov.pl/#61

https://www.1944.pl/

http://www.auschwitz.org/

http://www.treblinka-muzeum.eu/

http://www.helmuzeum.pl/

http://www.belzec.eu/pl

http://www.majdanek.eu/pl

http://www.polin.pl/pl

http://muzhp.pl/pl/62

http://dzieje.pl/

http://www.polishhistory.pl/index.php?id=38

https://histmag.org/

https://ciekawostkihistoryczne.pl/

http://www.histurion.pl/

http://www.focus.pl/historia

http://historyk.eu/

http://o-historii.pl/63

http://historyczne.top-100.pl/

http://historicus.umk.pl/

http://www.sztukaszukania.pl/2018/03/09/15-najlepszych-portali-o-historii-polski/

64

65

Elżbieta Straszak

straszak@womczest.edu.pl

Dziękuję za uwagę

66