Parvatikunvar Charitra

[10000110

ક ક કાક ક ઝ* પ્ર ઝેપ્. ઝપઃ ઝાઈ ઝાઈ તિ હઝપઝાકઝમકઝ#ધક ઝાળ

કૃ

| જ કતા,

. કૅવિ ગણુપતરામ રાજરામ ભટટ,

પ્રકાશક, ચુજરાત વર્નાક્યુલર સેરસાઈટી-

અમદાવ 60 ૪%” “રૂ૧.

કીમત ચાર આના.

ક ક ક ।

74.32 ્ જર મટ? * સ યાલ પ નિ 2૮6૦ ઝે

મટાડ ભરણ; પુ ૪ઉ૦ને દ (38 ૪િંઝ03૦૫? 700190 1. 7 હશડ- /ળ ટીક?

ઝરત વર્નાવગુજર સોસાડ્રીપ્ર્વેધમાણા. સૌમ્યવતી પાર્વસીયુંવ₹ રતા ૧1૦૧૦

પાવતીજુંવર સ્ત્ર રચનાર

કંવિ ગણપતરામ રાજારામ ભટ્ટ, “ખાળલયથી થતી હાનિ,” “પ્રતાપનાટક,”

વગેરેના કર્તા.

આદૃત્તિ ખીછ,

#૧ ૪૫૪ #૪"૪-#૪૦૪૦૪૫૪/૫#૧૫૪૦૪૫૪*#"૪૭૦#"૪૪૦૪"૪૦#૪૪#'૪"૧૪”૭૧૪"૫// #*ઇ”૦

“સતી પતિનો ભવ સૌ સુધારે.” મ ૪૫૪#-૫૪"૪*૮"૫૪*%' ઇજ “૧/૪ ૮૪૪૦૫ /૧૪૦૧/-૪

અસર્‌ાવાર, ગુજરાત વર્નાકયુલર સોસાઇટીતી ઓક્િ*

(સર્વ હ% સ્વાધીન.)

સવત્‌ ૧૯૭૮----સન ૧૯૨૨૩.

“ ક-મ9૩---

ડિમ્મત ૪ આતના

જબ#.258 (“રગ ૮૫162 ર ક

વ્‌ન્ન૬૨ સન ૧/૬૭ ના આકટ રપ મા પ્રમાણે તાંધાવી આ

પુસ્તક ગંર્બધી સર્વ હક ગુજરાત વર્નાકયુલર સોસાણ્ટીએ સ્વાધીન ર્યા છે,

ન્યુ પ્રિન્ટીંગ વર્કસમાં કુ'જવિદાર ગોપીલાલ કએ છાર્પ્યું. આસ્તોડીઓઆ શેડ,વઅમદાવાદ,

અદ.

ઝુ વત ખઅજવતા'પુરુષ અદાકારના બેબસાંને સુપેરે શબ્દૉકેત કરવામાં આવી વેતા-સાહિત્યમાં જ્યારે સોનેટ પ્રકારમાં બહુ જ ઓછી રચનાઓ લખાય છે, ' ષઅભિનંદનને પાત્ર છે.

- અનંત પટવા

બસ્તાવના'

ગઘમાં પ્રકટ થયેલા રા. સા. મહીપતરામ રૂપરામ પ્ર" શીત “પાર્વતીકુવરખ્યાત” તે આધારે તે બાઈડઠું પઘબ'ધ ચ"

સ્ત્રિ રચવાને સોં, પાર્જતીકુહર સ્મારક ૬માંથી રૂ. ૩૦૦ ) નુ' મનામ આપવાની નહેર ખબર ગઇ સાલના નવેબળર માસતા

“ ખુદ્દિપ્રકાશ ” માં પ્રસિદ્ધ “કરવામાં આવી હતી? તે ઉપરથી આ

પાબ'તીક'વર્‌ ચિત્ર તો લધુ ગ્રંથ ગ્યવામાં આવ્યે હતો; તે પસદ પડવાથી તેના કત્તોને સભા વગ્ચે ઇનામ આપતવાતે! ઠરાવ

ગાક્ષર પરીલકેની ચ્રચનાથી સોસાધટિએ કચેર હતો. આ ઉપરથી ગએ

સખ'ધતી સભા અમદ.વાદમાં [હેમાભાઇ પ્ન્સ્ટિટયુટમાં ભરવામાં આવી

છતી, જેમાં અધ્યક્ષ સ્થાન આપણા યુપ્રસિદ્દ #& કવીશ્રર દલપષત-

રામે શેભાવ્યું હતું. તેમણે સભ.માં પાર્વતીકુ'વર્‌ ચરિત્ર શ્રવષ્ ટરી ઇનામ આપતાં પોતાનો સાતેય પ્રકટ કરતાં કહયું" હતું ક “ આં

પ્રસગે રા. ગણુપતમામને ઈતામ આપતાં મને ઘણો આન'દ થાય છે;

કારણકે અત્યાર સૂધી મારા મનમાં ચિતા હતી %*) હુંતો હર

વૃદ્ધ થગ! છું; એટલે મારી જગા પ્રાણ સાથવશે ? પરંતુ અ,«૪

કાયય સાંભળીને મારા મનમાંથી એ ચિતા દૃર થઈ છે.

રા. ગણપતગસમની કષિતા ઘણી સારી છે; અને રહું ધાર્‌ છ ક જેમ

સોસ ઈટીશએ મતે સોતાતે અક્ષરે કવીશ્વર પદ કોતરાવી આપ્યું

અ કુક,

હહ્‌ યમ્તાવના,

સોસાઈટી સરખાએ ર્‌, ૧૦૦ ) તે દરમાયે કવિતા ' કરવાને રાખવા જેઇએ, ” 2

કવીશ્વરે ઇનામ આપવા સાથે જે રૂડી લાગણી દર્શાવી તેમાં મારી મહત્તા કશી પણુ નથી; પણ એ પતાપ સાર કરવા પોતાની મોજે આવેલી કવિતાતો છે. કહ્યુ છે »ે,--

છે, તેમ એમતે પણુ આપે તો ખોડુ' તથી; એવા ગૃહસ્થોને તે!

ચિતા મતિતા ચમ સરા સ્મતસાપતા । મછારાવપતાળા તા સરતા વિર્સા મથેત, 1

મ્મર્થ---કવિતા અતે વનિતા એ ખેતી એવી રીતિ છે % પોતાની પશગ્છાદી આવે તો તે રસાલી-રસ દેતારી થઈ પડેછે; અતે જતે તેમને બળાત્કારે ખેચી લાવવામાં આવે તો તે રસવાળી છતાં નીરસ તીવડે છે--કડશું ધોળતી નથી,

અહિ' એટલું અવશ્ય લક્ષમાં રાખવાતુ' છે કે, પોતાની પ્રસ- લતાથી ભક્તનું ભલું ડરવા-વરદાન આપવા આવેલી વાઝેવી આગળ અતુચિત કાર્ય ધરતાં, ઉચિત ઉત્ૃદ હોય તેજ ધરવું, નહિ તો “ માર્યા રુ અર્વા ” તે ખદલે “ માર્યા મકત મેરવી ફ-તનું ચશે, અચ્‌્વા “ઇદ્દાસત” સે સાટે “નિજ્ાસન” મળવા જેને જેકે.

કવિતા સબ'ધમાં આવે તિયમ છે, માટે' સાચા કવિગે પોતાના ઉપર ગ્રેસન્ન થયેલી વાજેવી આગળ સારાં પત્રવી ગે.જતા

કરી પોતાના મતોરથ સિદ ટરી શક્યા છે, મારો મતોરથ સિહ

# નવેખર સન ૧૮૯૦ ના “ ખુદ્ધિપ્રકાચ ” પ્રદ ₹₹૪ સાંથી.

ક ષ્‌ ₹”.*# 7 ક%# દ દ્ધ દિ છ. ૪.૪.૪ ૪ ૪ ૪૦ પૂ /% જ ર૪૪; #₹##૨#ફ૬.#/".” ૨ - 7- ૧૦

કન્વાનું યોગ્ય પાત્ર “ પાર્વતીકુ 'વરાખ્યાત ” ઉપરથી સતી પાતી કુવર જણાવાથીજ મે' મનની મોજે આવેલી કવિતા આગળ તે બાઇતું પાત્ર નિવેદન કર્યું, અતે તેથીજ તેમાં યઘેચ્છ યશ દેનારા રંગો પૂરાયા છે, કક્પિત વાત્તા કે આપખ્યાયિકામાં કવિ યોતાની ચતુ- રાઈ દર્શાવવા ફાવે તેવી કલ્પના લગાવી અલ'કાર, ઉપમા, ઉત્પેક્ષા આદિથી પોતાના રંગમાં આવે એવા રગે પૃરી કાવ્યતે ચણુગારે તેમ તેનું કાવ્ય વખણાય છે; પણુ ખરી બનેલી વાતમાં તો તે વાત

ને*તાદ્શ ખશ આકારમાં દર્શાવી-તેતું ખરં ચિત્ર તેમાં ભળે એવા ટ'ગોથી પાડી આપવામાં કવિની ખુદ્દિ પ્રશ'સા પામેછે, અને તેમ કરેઘીજ તે વાત રસિક થાયછે.

સતી પ્વતીકુવર્નું ચસ્ત્રિ એક તાશે ખતેલેો ઘોડા સમય ઉપરનો બનાવ છે; જેતે ઉપર જણાવ્યા પમાણેતી બીજી રીતમાં વર્ણવાય તોજ તે શે।ભે; જેમાંનહિ છાજતી કક્પના % તર્ક વિતર્ક

દાખલ કશ્વા એ ભાટાઈ 4૨. માટે તેમ ત કરતાં મૈ' એ બાઈક

૬]& જીવનચરિત્ર તેમતા પાતિશ્ે સતીના ગલમાં રચેલા આખ્યાનને

શયધારે મતે કરાવ્યું તેમ ૨ચ્યું છે; જેમાં વિષયની થેલા બરે તેમાં

હવે એવા રગ મેં' મારી ફક્પનાતે આઘારે પૂછે, એમાં લેકયર્યા

નાતચર્ચા, આદિનાં દકાંત મે મારી મતિ અવુસારે ટૂ'કામાં આપ્યાં,. છે; જેમાં એ સતી અને તેમતા પતિનાં સગાં, ચિત્રો, દિન નામ

સિવાયનાં નામો કલ્પિત છે; ચોક્સ ઔ કૈ પુસ્પનાં તે નામો નથી

પતિપરાયણુ રત્તિને મારે વિજ્યાત, કવિઝાની વાશીદારા યખ્યાત

દ ચસ્તાવતા. ન કૂ ન દ હિં જક -#*# ૬૫# ધ.

થયેલી પ્રાચીન સતીએ તારામતી, સીતા, * મમ “તી, દૌપદી તે૫જ

અતસૃયા, અહલ્યા, રેણુકા, અને નર્મદા આદિએ પોતાનાં ઉત્તમ

ચસ્ત્રિથી «ગતને જેમ ઉત્તમ ખોધ આપ્યો છે તે ચયાથૈ છે, તેમ

પતિપરાયણુ ઘૃત્તિવાળી આપણી આંખો આગળ યપ યશતું ભાથુ લઈ ગયેલી સતી પાર્વતીકુવર આ ચર્ત્રિદારા ઉત્તમ બોધદાયિની

થશે તે! તેમાંજ હું મારી પૂતિતું સાર્થક માનીશ,

મ્‌!તવી જવનચર્ત્રિમાં તેના રૂપ કરતાં ગ્રણુ વાંચનાર સાંભળનારતું

મન વિશેષ આકર્ષે છે, સારે ખેોધ આપે છે. પાર્વતીકુવરમાં ર્‌પ

કરતાં ગુણુ નિશેષ વસેલા હતા, અતે તેથીજ તે ષૉતાતું ચસ્ત્ર

નોંધાવવાને પાત્ર જણાયાં છે. એથી આ મ્ર'થમાં જ્યાં તેમતા ગુણ

સ'બ'ધી વાત આવે છે, ત્યાં મે* તેમાં હને એવું વિવેચન કરી મારી

તે ખાઇ પ્રત્યેની રૂડી લાગણી દર્શાવી છે.

સમદાવાદ, સંવત્‌ ૧૯૪૬ દં હ. જે ક ન 1. શ્ર

આશ્વિન વદ ૩૦, દીષોત્સવી. ક ફમ દ *'?7 ડર,

તનનન છ જ -737-ન્‍-ૂ”મન'

હિ. કે. ઉ.

62.

ડ્ર

(છ. છૂઇ. હ. દ. ૧. છ. ૮૯ 4. 0

ત્‌

ય (૨. (૨.

હઃ, હુઇ, હ. હટ. છઃ, દૂ, દૂર. ઇ૯.

ઝનુત્રમ્મળિવનમ- છાલ૯ઇઃફહલઇ૯«૬હન્ટ્‌ઃ

બાબત, - 'પૃષ્ડે,

પાવતી [વર ચરિત્રતો ઉપકમ................*- ૧ પાર્વ્તીકુવરનાં "જન્મ, લગ્ન, ગુણુ, અને કેળવણી, ૨ મથમ વયતેો નિરદોપ ઝૃહરથ,થમ.............. # ૪ પવિપ્રેમ ' સ'પાદ્ટનની ગ્રક્યાએ।............ કેફ મ સ્વામીના અભ્યાસકાળમાં રૈ ભાવેલું ઝૃહરાન્ય. છ પુત્રવતી થવા પાડોશણેોની પ્રેર્ણાએ...... ... હ સ્વામીતી -સલાહથી આપેલે 'ઉત્તરે........**ન્‍* ૧૦ સતીના સુધરેલા વિચારોનું નનિફૃપણુ.....-...... ૧૨ રા, સા. મહીપતરામને! વિલાયત જવાને! વવિચા૨. ૧૪ “વિલાયત જવાના વરઝોળાતુ' નારી “આગળ

ર ૧%

પાર્વતીકુવરે પતિને આપેલી મય સર ૧૮

પતિપત્નીતો વિયોગ...-..-....-. રાન વિલાયતથી આવી શી સમુ “ઘીથી જૂટા રે રેહેગું-૨૧ સતીનો પતિ સાથે રહેવાનો આજવ.......*. ૨૩

કકાર કડક રા ુક્કઝક ક#ડક#કળ

નાતચર્ચા...*...*૦૦૦* ક ર્છ

નાત પરનાતને। તિરસ્કાર અને સસરાતુ' મૃત્યુ. ૨૮ સસર્‌ાની ક્રિયામાં તાતતુ' નડતર..........-....૩૦

જન્મભૂ।મ ભવન, ' જન્મભૂામ માગ, ફોર્ટ, મુબઈ-૪૦ ૦ ૦૦૧.

“ક

રનત જખ"

#₹““ «૬

અ

ન

#* નર તાદ હ્હૂુ (૫ “57 --ક

હૂઃ- લ૯5:. હઃ-

અતુકમણુકા.

ઘેય આપી સતીએ સ્વામીતુ' કરેલુ' સાંત્વત.......૩૨ પતિશે સતીતો માતેલે રુણુ......****.*૦૦૦૦*” ર૪

પતિપતતીતુ' કક્ય, અને તેમતા સુધરેલા વિચાર.૩૬ અમદાવાદતો અતુભવ.......*....*.૨૦૨૨૦૦૪૦૦ છ

સ્રી કેળવણીમાં સતીતો સ્તુત્ય પયતન..**..*..2૯

મિસ મેરી કાપે ટર, મિસિસ ન્યુન્દામ આદિ

શાથે કેઈ પ 200127 ૪૧

અમદાવાદમાં એપાવેલ્ું ધરસ્ૂગ તે બે યુત્રેહુ' વેવિશાળ.......*.******૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦ 9

જયે પુત્રની ઓ સૌન ડૉગારતી કેળવણી......૨૬ પાર્વતીકુવરના સદ્મુણ્‌.....*****” ઝના

પાર્વતીકુવરને। પ્રાર્થનાસમાજમાં ગ્રવેશ......*.. ૪૪

પાર્વતીકુ'વરતો આખરતો મદ્વાડ...*.......૦૫૨

પુશ્ન તથા વહુતે છેલ્લે બોધ.-.*.*.*-*૦૦૦૦૦૨૦૨૨ પૃપ

સતીતો સ્વર્ગવાસ,,,.****૦૦૦૦૦૦૦૦૦૬૦૦” મે

પુત્ર્વલોકત અતે ચસ્ત્રિસાહાભ્યૅ,....***૦૨૦*ઃ ૫૮

અન્૦ન૦-૦ હરો અનજાન પ) આનયજાર (2 આનાનન

પાવતીજુંવર સત્ત. રી

કફેડબુ' ૧ લુ', રાગ ધતાશ્રી,

“ અદ્ભુત લીલા રાસ વિરાજેજી ”-- એ દેર.

આરાધીને હું થ્રી અવિનાશીજ, પ્રણુમીને પૂણુ પ્રકાશીજ, વ'દીને તે વિશ્વવિલાસીછ, સતિચરિત્ર રયુ' ઉધ્રાસીછી. ૧

,. દાળ. ઉલ્લાસ ઉરમાં આણિતે, સતિ પાર્વતીતું ચરિત્ર, સક્લેપમાં સ'ભળાવુ' સઘળુ', શુણો માનવમિત્ર, કળિકાળમાં કામનિયો કાજે, કલ્પલક્ષ સમાન,

સાધત શુભ સજવાવું તે છે, ન મળે એ સમ આન,

પુરૂપતે પણુ પૂર્ણ રીતે, મનન કરવા જ્ેગ, મુળવતી સતિચર્તિ છે, ભાગવા ભ્રમણારે।ગ.

જેના ગુણુ ગણિ રાખિ હૃદયે, ધારિ તેતું ધ્યાન, તેના પતિએ ન્વ તે પર, રચ્યું એતું આખ્યાન.

પાર્વતી ગુણુતું' પારિજ્તિતક, વાવ્યું મહોપતરામ, છુ' વાસના તેતી વિસ્તાર્‌', રખિ ઉરમાં હામ,

છું'ફસ વગરતે રસરહિત, સ્થુળ પ્રુદ્ધિતા છું ઠડ, મતિ વિના ગતિ સતિગુણુ કથવા કર્‌ હલાવી ઓઠ,

કમરે

#-”

હહ

પાર્વતીકુવર્‌ ચસ્તરિ,

પવન ચ'દનવનથિ વહેતો, વખાલેં જનન્નત, ગુણુકથન ગુણિ જનતુ' તેવું, વખણાએ ભલિ ભાત, ૭ એવું ન્નણી હર્ષ આણી, ત્યાગિ શક્તિ વિચાર, પવિત્ર પ્રમદા પાર્વતીના દાખ ગુણુ ઉદ્ગાર. ૮ જેના ગુણૂનું' ચરિત ચાર, કયે રચિયું રીઝી, સ્પહે ! ભુતળમાં ભામની, સતિ જેતાં ન જડે ખીજ. હ તેવિતું' હુ' આ તકે, જવનચાંરેત કરહુ કરોડે,

૨-૦. છે ઉચિત અહિપત્તિ*ઉચરવાને તદપિ કહું એક મ્હાડે. ૧૦

ડડલું ર્‌ જી? રાગ માર્‌.

“એ ખા કહે છે શુણુને સાહેલી, લાવ નાથને વહેલી વહેલી ”--- એ દેશી.

તાપીતટપર પુર રહ્યાળ, “ સુરત સોનાની મૂરત ' વાળું; તેમાં નાગર ગૃહસ્થનિ નાત, વડનગરી છે થુલ વિખ્યાત. ૧ એમાં સ'વત અઢાર સત્યાથી, માર્ગ શીર્ષ વદ એકાદશી; મહેતા સાહૅબરાયજી ધેર, પાર્વતી જતમ્યાં શુભ પેર. મ'છાગેરીઉદર્‌ અવતરિયાં, જેણે ડુળ અજવાળાં કરિથાં; ત્રીક્ન' સાહેબશયનાં તનયા, હતાં પાર્તતી બીન્ન' ઉમયા, પાર્વતી પાર્જ્તીસમ પુનીત, પતિપદમાં જેતુ' શદ્ધચિત્ત; ઉમા થકિ અદકે। ગુણુ એક, હઠેરહિત જણાણેદ વિશેક. ૪ દક્ષતાત ગૃહે યસ જાણી, ભવાની હર્ટ પૂર્ણ ભરાણી; નાથે ના કરું પણુ નવ માતી, સતિ સચરિ મતિ ધરી પા'તી પ

જ”

દપ

» શેષનાગ (હતર મુખવાળે। જે રોપ તેને કહેવા ગોગ્ય છે. )

પાર્વતીકુ'વરનાં જન્મ, લમ, ગુણુ, અને કેળવણી, ર

સીતા વન વસી મન નવ માય, કરાવવા ડ'થથી નિજ ધાર્યુ; માયાવી મૃગચર્મને માટ, નાથને ઉપન્નત્યો ઉચ્ચાટ, ૬

ન બ . તદ જે # અ જ, એવું” કામ કદા આ સતિયે-કર્યું ન હતું જણવ્યું જેને પતિએ; જનમાં વસી મન વશ રાખી, રલાં પાર્વતી પૂડરિસિ#ઃ પાખી, પતિત્રતને દઢ અવુસસ્ ટયાં, પીટ પોઢ પડે નવ ડરિયિ|ં; નાથતી ખતી નોકા સારી, ઇચ્છિત કાંઠે મૂકયા ઉતારી, ૮

ચાર વર્ષની વયમાં માતા, દેવલોક ગયાં સુપ્યદાતા; માતામહિ મહણિકુંવરે જેનું, પછી જત્ત ટક્યું શુભ એતું, «૯ પાંચમે વરસે તેહ પરણી, જેની કલેશરહિત ઉૃતિ કરણી; તાતને। પ્રેમ પૂરણુ પામી, વેદના એથી ઉરની વામી. ૧૦

ગાનતાનમાં તાતજ પૂરા, ખુદ્ધિમાન ટતા ખહુ થરા; ફારસી કલમે વિખ્યાત, વહેમતી માનતા નવ વાત. ૧૧

ગુણુ તેમના તનયા મધ્ય, ઝળકી ઉઠેચા ન્નેતાં સઘ; વડઆઇએ વહાલ વધારી, દોહિત્રીને સધ સુધારી. વગ

લખતાં વાંચતાં ત્યમ ગાતાં, શીખવ્યું નવ ચાતાં તાત; દવાખ્યાન મામેર્‌ડ મોઢે--કર્યુ પાર્વતી કુવરે કોડે, ૧૩ એખાણરણુ નળાખ્યાન સારં, શીખી દશમ વાંચવા વાર્‌; મહિમન શિવકવચ સંસ્કૃતમાં, શીખવ્યાં માતામહિયે તે તકમાં, ૧૪

આદિત્યહદય હૃદય કર્યું જેણે, વિસ્તાર્યું તાન વળતી શ્મેણે; ન્દાતપણુમાં કાન એક્પાક પીચે, ડે પરમ સહી વિધિ વાંકે, ૧૫

જ છ શક્ુ--કામ, ફોધ, લોભ, મોહ, મદ, અને મત્સર, એ છ વિકાર,

સિ'હું મહેતાતું મામેરું.

પાવેતાકુવર ચાર્ત્ર. ઈ જ દે “૪૧૭૩ દિ કિ - “પત

કાન* માથુ કહ્યું થઇ અશાત, વેધ શ'ભુરામે ૪ીધ શાત; પણુ વિરૂપ એથી શિર થયું, નાસુર પાછલે ભાગે રહ્યું. ૧૬

વળણ્‌. તાલ પડી નાસુર હવું, પણુ શિર વેણિઃઃ વિશાળ, વાળી થેભિત શિયળની, ન ચઢયું એપર આળર. વૃ

કંડબું ૩ જી. રાગ સેવાડો.

“તૃડી વેવાણુ રિસાચાં ન્નણી, લહ્મિજ પાસે આવ્યાંછ”-- એ દેશ.

રાવ સાહેમ મહોપતરામનિ, પત્તી પરમ ષુતીતજી; સંસાર નિજ શે।ભાવા લાગી, પાવ'તિ ફડી રીતજ. » હ સાસનું સુખ એઉ સતીને, ન હર્તું મળથિ માંડીજ; ઝથતે મેલી સવા વરસતા, મરણ શરજશુ થયાં માડી%% ૨ એકજ વર્ષે મોટા નહાતી વયના વર વરી છોટા; તોપણ તેં શું લ.ગી લગતી, ચુણુ ગ્રહી મન શું મોટા, . ભણુતા ભવના સાથી તે તક, ભવ આ ભામા ક્કેરોજ; સાસુ વિના સુખ માંહે ન હતો, પણુ ગુણુ ગ્રલો ધણૈરોજ. * ' સ્વામી કે સાસરા પક્ષીની, વાત હિણી આ વનિતાજ; સ્વપ્ને પણુ ઉચરી નવ જાજી, પરવશ દિન બહુ વીત્યાડ. 3 વિનય ગણે વશ ફીધા સ્વામી, ક્ષમા ખડ્ગથી દ્દેષજી;

7 જેકે તાલ પડવાથી રિર વિઝપ ચયું તે(પમપણુ તેણે શીયળવરતન મોટી વેણી પોતાને મસ્તકે વાળી શોભા ધારણુ કરી. એ વેણી” કાઇપણુ આળ ૩પી મેલ ભચાચો. નહિ,

ક. ન. સ જ દિ. પાણ, ન

પાત કેમ સંપાદનની કાદયાઝ્ો, 4 “ «ન #-- --.#”,/“ ,.----ન્‍્ નન * #- કન ક ._.“ ક ન «ુ/ જી «હ ગતિ -“ “ -“ કક અ

« કે સ

કાગઝ સેથી ક્લેશ.

ભરજં સિકકં, ભાત નાતના શીખી પાર અિષાવદઈ;

સ વર્ષની વાસા થઇ પશુ. અદવ્છું તક સીમંત; માન કટવત્ર' અ! સાનની કટ, તે!ઈપણ ર્ર નિશ્રિતઇ, અટપટ ખોટીમાં ખકશિ ન અરી, વઝ.પપ્સુલસઇ અવેજ; જે તરમાં જુવતી ક ભયથી, તાચે જેમ નથારેજ.

“કઝ મઝ તે નદ રાલી, ગુચ્છ ગણ્યાં સર્વતિજેઇ:

ખધાઘી ન ખાઇ કદા, શર જ્સુક્ઝું સાથી સાતકેજ. ક ક “ન ફક ક છ છે. ક છ નળ

“ક તા. નની જ નન ફૂ” 553]

પાંતેને તેઇવ પરે ઉપત્તવ્યેઇ, સતે,% ઉર શણુચારીઈ. મ “ક ૦ #”- 9

નરતી વરગજુ તને જનેતા ત્ત્યાં લંગ 1હછુ વરતાલ; સાદાઇસ્ધં મડ સુખ્ધ માતી, ચલગ્યેદ વર્તે! તવઝજ

જ મિ હ

#.”?. -. કછ જા 2 --*

[શિખ ચુભ સચાય આપી, વષ્યાણ ટટ સું રેતણં. _

ક ન " જ ૧૪ છુ ૧. પન ર્ત સથી

ડડવું ૪ સુન રાગ ચાપાચાતી અર.

“કરાય છેઃ જેર જલક રઝુઈ જનકેજય રય ”“--

ઝે 240.

નિ: જ ર છુ શમ ક #*

અંત્રેછ *્ક્લમાં સર્તી22 ના સપ્રશથસ નીમાથા, આ જ ક

* તર૩ડાર--પરકતસાર્નઃ કડાસ્કરકઉીી તરરા સતના રહ

૫૫ ૧

પાવતીકુવર ચરિત્ર.

ચાર રૂપિયાને દરમાયે, સતિના સાસૂનનયા. શ્રોદ પગારે આસિસ્ટ'ટનિ, તોકરિ મળિ પછિ ત્યાંહે, વિચાર સુધર્યા કેળવણીથી, ભળ્યા સુધારા માંહે.

એથી નાથ તણી નિદા, કુળવતિને કાને આવી, તાપણુ પણુ નવ ચૂકી ચતુરા, પતિપક્ષે ચિત લાવી. કેળવણી માહાત્મ્યે મહિલાની તુલના »ીધી કથે, પરણીને પ્રિય પ્રાણુ ગણી, પતિ પળ્યા પ્રેમતે પ'થે. દારાને દાસી ગણુવાદિકિ, અણુસમજળણુ ગઇ નાસી, માનનિ સાચી મિત્ર અહે ! ઉર્‌ વિચાર સુધરે? ભાસી. પાતિ સ'ગતથી પાર્વતિના વિચાર સુધરવા લાગ્યા, ધર્મ વિષેના દઢ કીધેલા, તે નવ તરતજ ત્યાગ્યા,

ત'ત કરી તવ તે પર નાથે, બળ ખદલાવા કીછું, નસ્ર ગુણે તાશ્યિ નાથસન, નિજમાં વાળી લીછું, લેોકહીતમાં એ લલના, પતિ કામ લાગિ એક લક્ષ, “ર્જ રાખે તીજ રમણને, રહિ પૂરી તે પક્ષે. સરતમાં “પરહેજગ.ર” નીકળતું માસિક પત્ર; ત'ત્રી તેના નાથ નિમાયા, લાયક લેખઇં તત્ર. તે જન હિતના કામે કામિનિ, કથ કામમાં કરોડે,” પત્ર વ્યવસ્થા ડરવામાં, વળગે કામે પતિ ન્ેડે.

તસ્ણાવસ્થામાં તારણિતત, ખહુ રીતેથી ખગડયું, દાંત પડયા નખળા, દમ ઉધરસ વળગી વધુતે ₹* રગઢયું.

“ શરીરને.

#

સ્તામીના અભ્યાસકાળમાં શોભાવલું ઝૃહટાલ્ય. ૭ # “..- # -” હિં છ હ ૦

પ'સુ નંવ મદ બતી ગે ળો સ્વામીઃ સુખ જાગ

આયન તે ઉત્સાહ ધષેર અતિ, પતિતી શબ સેવામાં. વળીણા,

ગૅવામાં આનદ માતી, સુરતથી મુંબાઇ જવા, દચ્છા જણાવી અતિ ધ'શી, ધણિતી સુખદાતા થરા. ૧

કડવું પ મુ'. રાગ ગરબીને।. “અલતેલિરે અબે માત, જેવાને જ્ઇએ'”--

કરે ટેરી.

સ્વામી ઝુખ દુખતી ત્તણુ, શુભ સતિ પારવતી, પતિ એજ પોતાતે! પ્રાણ, ગણાતી તાનવતી, ૪૬, અહ્િકન્સ્ટત કાલેજે મુંબાઇ, સ્વામિઃગયા જે વારક, પચ્છા જણાવી હદયત'શી ધશ, થઇ પોતે તયાર. થુબસતિન વૃ ઘ્રરકામનિ હરકત «રવાને, કામનિ ધરિ અતિ “ડર અભિલાવા દશાવી પરશુ, ત્નવા જવન નને, શભ 2 એથી અભિસ્શ્રિ ત્તણિ કસુર, સતિ મોકલી તિન સુત સાથરે, ઘર માંડયું મુંબઇમાં જેણે, સ્થિતિ અનુકળ નિજ નાથ, શુભક્ષતિર 2 નતેતાં વય એકવીસ વર્ષી પછ લક્ષ બત્રીસરે, ભશ્યાં, તે શું સુખી ન કરી શકે, ધોતાતોા પ્રિય ઇર. શુભસતિન્જ સ્વત“ત્રતાથી ઘ*્તું સત્ર ચલવતાં ઝળ#ી જેર,

રાત્રી વિતે શવિ કેરણ પ્સારે, એ રિતિ દીડી એડ. શુલસતિ૦ પસત્ર પતિ એ થકી થઇતે, કીધી તીસ્ટ ત્રધ#નરે,

તો જા

* પત--પ્રવયી.

પાર્વતીકુ કુ'વર્‌ ચસ્ત્રિ, ઇર #%.જઘ#

ડણાપણ દખી કદી, ન ઉવેખી, આપ્યું પ્રતિક્તિ મા માન, શુભસતિ૦ માતઃસમે પ્રભુતામ સમરી, સતિ વળગતિ ઘરતે ધ'ધરે, સતી નહિ લદ્નિમાં આ દારા, બાંધ્યા એવો બ'ધ. શુભસતિ૦ છ

ઘરતો પાથો! એ ખે ગુણથી, નાંખ્યો નિર્મળ નારરે, આળસને પ્રથમેથી એણે, પર્ણ ક્ષય સહાર. શુંભસતિ૦

કરેક્સરે ઘર-નતાવ ચલાવા, બતી સુકાની સારરે, પિયુને આળ કશું નવ આવે, ત્યમ ખેડયે। સસાર. શુભસતિન ૯

સ્વચ્છ હદયની સ્વચ્છ રાખતી ઘર ને ધર શણગારરે, પિયુને પ્રીત પુરણુ ઉપન્નવા, સદા રહે તેયાર. શ્ુભસતિ૦ ૧૦

નાઠી ધોઇ આ નિર્મળ નારી, જપતી પજ્નુના નપરે, રાંધ'તાં પણ રટતી રામા, જેનિ હતી ઉર છાપ. શુભસતિવ ૧૧

સૃય્્પૂ્ન પર શ્રદ્ધા એના ઉરતી હતિ ભરપૂર્‌રે, હરિ દર્‌ દેવી દેવાદિક જેનાં દીલથી ન હતાં દૂર. શુભસતિ૦ ૧૨

પાકક્રિયામાં પકવ બનેલી, રાંધી રૂડિ રસેઇરે, પિરસે પતિતે મેમ ધરીને, રહે હરખે સુખ વ્નેઈ શુભસતિ૦ ૧૩ ખે રીતે પોષે આ બાળી, પતિતે રૂડી રીતરે, ઉત્તમ પાકે ઉદર અતે ચતુરાઇયે પૂરણુ ચિત્ત. શુભસતિ૦ ૧૪ અવકાશે શુભ ભરવું સિવવું, ગાવું હરિ ગણુ ગાનરે, વાંચવું સાંયવું સાન એ કરતી, ધરે ન ખીજે ધ્યાન, શુભસતિ૦ ૧૫ પવડ અતે કુલટાનાં ઝુંણુની હતિ એમાં અતિ ખામીરે, સુધડ અતે સતિના ગુણ સધળા પૂર્ણ રીતેથી પામી, શુભસતિ૦ ૧૬ નાથ સ્થિતિ સુધરી ધન મળતાં, પણુ ન ધર્યું” અભિમાનરે,

ક તાઈ

શન ૪ , -7 «”

મુશ્વતી કવા ૫21૬ રાજની શ્રેરછુ!.

પા ઇક

તેક «૮ર જ ટરમાં 1, પશ્ડુ નન જુદી ભાન. શુભસતિ૦

થળછ્ૃ

ભાન જૃકી નવ ભાની, મત્ર તક પર મોહી, ચતુર ય વર્જતી, ઝેકલત્ય! વિશ્ચતી રદ.

કડવું ૬ ટું ચાધાયાતી દડ, પાર્વતિને પાટોશિ [, ઝુ વિધના વ૭ેમે ઝેકે પણુ પકવ વિચાર તણી તાઇ, પગ નત આગળ મે કે પાષે!ઈ! શોર રૉગમાં ખરાંચેલો પાખ્યડી; મહિમા તેતે! પાડેઃશતિવે( ચ્યારી ઉચરર મ'ી. “તાઇ પાવતી ! શું ટદું તમતે, શે કાલુ છે કવે!; વાંઝણિ મેણું તરત- ટે, છે પરવેકર જેકે. ખીઈ કહ “ગાઇ એ જા છે છતરાતી કપ; સત્રપાલિ એતું અજમાવી જુગોર તક ત૮ક આપ. છ કહે “જક શાને કરી, તટ આ તય રપાળી;

મકી ભટ-પાછી પીને થા બછ શાળક વાળા”

ડરે “સતુરતાં કેયર, જોય ચીકષું ઝાઝાં; વાકું એ નત ઢરતાં કહાર્છુ-કર વગાડી વાત્ત”” ટે પાંચમી “યાંચ કરેં, માનડું તે છે સાટું; પ માનતી અંતે સૈને થાય કાટ,”

મડિ પ:%૪ળ માર્નાતિષ્રે માલ ખતાવી મે!ર!; ર્‌ પ વ્ચનજ આવી, “દં ન દિલાસો ખેરે!.

મક પાશિ પીધા પછિથી, ત્રવ્ઝ માસે આશા થાટ્ો;”

ષ્ટ

7 મ! ક

પાર્જતીકુ'વર ચરિત્ર દ દ

ભટ કે “બ્રાંતિ તજને પીજે, હા ય જશે.” રાજ કરણી થાતી તેમાં, થયે! આજ ગહુ તત;

પાછળ લાગી પાડાશણિવત્રે, ખરી ધરી ને ખ'ત,

ત્યારે પાર્વ/તિકુવર ઊચર્યીં, “બહુ સારું મુજ બેને; પતિતે પૃછી આપિશ ઉત્તર, મત ઝટપટ લઇ તેતો.”

કહે ભામાઓ “અરે ભાયડા, બાઇ શું સમજે એમાં; ગાંડાં થાં એવાં કારો છે, રુમ કામ છે તેમાં,” “ઝરે ગુમ મે આજ સુધીમાં, કશું નથિ રાખ્યું તેથી;

અને વળી નથિ રાખવું મારે, અણુજણ્યું કશું એથી. માટે મળિ તેમને પછીથી, આપિશ ઉત્તર એને; નથિ અપમાન તમારં ડરતી, ક્ષમા કરો હવે ખે'તો.”

વળણુ,

ખે'તો ક્ષમા કરો તમે, એમ કહી પતિપાસ; ખન્યા ખનાવ તણી ખધી, કરિ વારતા પ્રકાશરૈ,

#"ણકરિવામમક-

કડવું છ સુ? રાગ ધનાશ્રી?

“ખોાખલે પ'ડયે પત્રજ આપ્યું મહેતાજને હાથજ “-- એ દેશી.

“પાડોશણે પ્રિય કહે છ આપણાં, કરિ ફરિ ઝુજને એવુંજ; વંઝામે્શું ભાગવું હોય તો, કર તું કહિયે તેવુંછ. ગોર અમારી નાત તણે છે, ઈલમી પાકે એવોજ;

કામ કરી આપે છે ઝટપટ, જેને મતેોરથ જેવો,

બહુ ઘર્‌ પારણિયાં બ'ધાવ્યાં, એણે પાઇ નિજ પાણીજી;

૧૦

૧૧

૧૨

૧૩

૧૪

૧

ને

સ્વ્રામીની સલાહથી આપેલા ઉત્તર, ૧૧ ” 7 “# ## “# #« # «# / #ક7#-#

વંશ જતા કંઈ કર રાખ્યા, વ્યર્થ ન જેની વીણી. ૩ માટે તું તેતું મ'ત્રેલું પાણી-પી પછિ થાને પતે।તીજ; આળમસમાં દિન કાં કાઢેછે, રહિશ વિલે સુખ જેતીછ, ૪

છઠ કરે ભોળી ભાસનિયો, ખહુ મુજને વ્યર્થ ભમાવેજીઃ એકને! ઉપદેશ મતે પ્રિય અ'તરમાં નવ ભાવેજ. પ ભાવિ મ્રમાણે સર્જ બતે છે, દૈવેચ્છાળળ મોડુંઃ7; મારા મનમાં દઢ છે એવું, છે ખીજીં સૌ ખોડુંજ. દ

ણરિ ઈચ્છાવણુ તૃણુ નવ હાલે, ખેલ છે સઘળ! ખે(ટાછ; “ત્ર મંત્રના કરનારા જન; જણુ' ઠગ છે મો!થ૬», ૭

પણુ પૂડુળ થઇ લાગી ખાઇ એઓ, પાવા પેલાનું પાણીજ; ઉત્તર શું વાળું હું એમને? છું અતિરો અકળાણીન” ૮

નાથ કહે તવ “હે સતારી, એને! ઉત્તર છે ખાસે[૬; ખોાખારીને તે ઝટ આપે, અતર નવ અટઠળારો જી, ૯

દાક્તર# ભાઉતે પાણિ બતાવી, મત તેનો મહિ' લેવોછી; હા તે કહેતો પીવું મારે, ઉત્તર દેવો એવોજ.” ૧૦ રૃચિ વાત વનિતાતે હદયે, માર્ગ ગળ્યો! ઝે સીધોજ; પાડેશ્ણોને પિયુતે! કહેલો, ઉતર ઝટપટ દીધે.છ. યં તવ તે બોલિયા “ પીટ્યા દાક્તર, સમજે શું તે એમાંજી; ગાંડાં છે! બાઈ જળ જરિ પીતાં, નયછે શું કહે! તેમાં. ૧૨ ચાંગળુ' પાણી માસ ત્રણુ લગી, પીતાં સુખિઆં થાશેજી ; મત્રનાર છે બાહમાણુ, પાણી ચોખું' નવ વટલાશેોછી, ૧૭

“ દાક્તર ભાઉ દાજી.

પાર્વતીકુ'વર થતર, ઇપ ક

પહેલેથી તથિ પાઇ આપવી, કરજે અર્થ સરે શજીછી; દૂધમાંથી પોરા શા કાઢો? આ'વાં શાં છે પાછજી !” પાર્વાતિકુવરે પઠ ઉત્તર, દઢ રહિને તવ આપ્યે(જી; “પશ્વિર્તેો નિયમ ' કાળે, કોથિ ન જય ઉથાપ્યોજી. મ'ત્રથિ કૈયાં છે।રૂં થાય તો, રાણી ને શેઠાણી; વાંઝણિયો। નવ રહૈજ કદાએ, વ્યર્થ વલેવે પાણીક, વામા દુખની વિપત્તિઓ માં, વ'ઝા દુખ નથિ ત્હાતુંજી; તે ટાળવા આળ જે જે કરવાં, તે પભુચોરી માતુંજી.”

થળણુ# માતું પ્રભુચોરી રું એમાં, એમ કહી ન પાણી પીધુ; વિશ્યાસ વિશ્ચાધીશતે। કરિ, સતિતું કારજ સીધ્યું.

કતઈ,

કેડેજુ ૮ રુ. રાગ રામશ્રી.

“તળને નિ'ઘે પ્રમદા દાધીછ”--

એદેશી

મ-ત્ર વિણુ ઈશ્વરતે તત, બાન સુધરી આ બાઇપંતી સ્વત'ત્રલ આસ્થામ'ત્ર હરીને ફ્ેળિયોજી, તેથિ પાર્વતિતોદિનિ વળિઓજ.

ઢાળ? દિન વળ્જ્ો ત્રણુ માસમાં, એ વારથી નિરધાર! સુકાનું લીલું કરે, નિજ રૃપા વડે ડીર્તાર. મ'્રપાણી આણિ આસ્થા, પીધુ હોત આ નાર; “કાકતાલીયન્યાય” થી, “સતિ લેત અવળે સાર. કર્તાકળાનિ જાણુ રહેતાં, તૂત માનત સાચુ;

સતીના સુધરેલા વિચારેવું _નિકૃપણુ, ૧૩ #9/ક*/ “૧૪૫75૪૬૬૮7

સતિમતી વિદ્ષેષ પામ્ચે, કામ રત અતિ કાચુ, ૭ પારસ તજી પત્થરશું પ્રીતી કરત નિર્મળ નારી; પણુ, પણુ રખી પ્રભુ શુભ તેતું, પડતિ નરક ઉગારી. ૪ પરમેશ્વર પોતાનાં . જતને, , કંપ્ી પૂરી પેર; અડડીવેળે સહાય #આવે,, કરી તેપર મહેર. પૃ

મહેર ફરી આ માતતી પર, ઉદર ગર્ભ ઉછેયી; મહિમા પુરણુ જણુવી પોતાનો, સફળ ક્ષો સતિ કેરા, ૬

'શુકત મુહુર્ત નવ ગણતિ સાચાં, સ્વામિસ' ગતિ પામી; ભૂત જાદૂ મૂડતી ભ્રમણા ભલી વિધ વામી. છ

તેલિયાઃ* ને વળિ 2લિયા, હેંલિયા જેણે હઠ; વ્યતિપાત ધૈધત વાર વહેમની વાત જણી જુઠ, ૮ કર્સનદ.સને “ સત્ય પ્રકાશે ” પ્રકાશ અ'તર ફીધે!; જે ઢોૉગિર્ર મારગ ધર્મતે! તે પુર્ત ત્યાગી દીધો. હ

# સુરતમાં એક વેળા એ ખાઇને એટલે એક તેલિયો રાજ આવીને ખેઠા હતે; તેને એમનાં કાકીએ ખોલાવી પૃછયું કે-આ વહુને છોકરા કેમ ઘતાં નથી ? તેલિચે1 કહે-નવ પૅસા, નવ શેર આટો, નવ પારેર ધી ગોળ,

પાળી, સિ'ટ્ટ, લીંછી, ને પાણી લાવ; છેઈડરાં અટકાવનારને યકડી આપુ.

પાર્વાતીકુંવરે તેને કઢી મૂકયો. તેણે ક્લુ'--તું છ માસમાં આંધળી થઈશા. ખાધી એ. _ખાઈનાં ખેન વગેરે ખેશાં ડરી ગયાં ષણ એ ખાઈ નીડર રહી

હતી. *&' ઠે ઠૅલ્યા-ગણકાર્યા નહિ, *# પોતાના ખાપીકા ધર્મ ઉપરથી આશ્થા ખૂશી નહોતી, પણ ધર્મનો જે માર્ગ હૉંગી અતે અનીતિવાળા એમને કર- સનદાસ મૂળજના પત્ર દ્રારાએ જણામ્રો તે માર્ગ ત્યાગ ક્ષો. આ સમયે : રરસનદાસે “ સત્યપ્રેકાશ ” દ્વારા વલ્લભાચાય' ઉપર ખહુ ઉપાડ કવો હતેા.

૧૪ ષાર્જ કુવર ચરિ સતર.

ખુદ્ધિવર્ધુ કકન્યાશાળે, કામની ધરિ જાડ; “તંતી પરીક્ષા કારણે, મત તણે ઉજવળ મોડ. ૧૦ પાંતેપર ઉદાર આ દાર રહેતી, તન સત ધનથી પૂર્ણ; નિજ પદ્લું પતિકામ દેવા, ચધ્તિ આતુર તૂર્ણુ,* ૧૧ સાંધારણુ સતિચર્તિ ચાર્‌, યથા યોગ્ય સંક્ષેપ; સાર મ્રહિ ગ્રહિ અત્ર ઘખ્યાં, 'વર્જિ” મતવિક્ષેપ, ૧૨ પણુ પતીસુખદાયિનીતી, વાત હવે કહુ' મોરી; કસ જણાવ્યો આ કામની, ચહઢિ પૂર્ણ દુઃખ કસોટી. ૧૩

વળણુ, ડસોટી દુઃખ 'ેરિ ચટી, ધણિ દુઃખતી થઈ ઢાલ; સંકટમાં સમ્શી રહી, વધારિ વનિતા વહાલરે, વૃ

ડડલુ 6 સુ. રાગ દેશાખ.

“ ખોલ્યો નાગ કરી પરણામ, માર્‌ કરકોટક છે તામ”--

એ દેશી.

મૂછીધી આ મહિલાના સ્વામી, પદ કેળવણી તણું પાસી; જરા પામ્યા હતા અંતિ સારો, હતા સુધરેલ જેના વિચારો, ૧

*જહદી-રા, સા. મહીપતરામ કોલેજનો અભ્યાસ પૂરો ડરી

છીડ્લાસ” સાં દાખલ થએલા ત્યારે રીડના ષેોફ્ેસર સાહેખની

તેમના ઉપર પૂર્ણ કૃપા હોવાથી, તેમને સેોઈલિસીટરના “ આર્ટિક્લ કલાર્ક ” ડરવા ઈચ્છા જણાવી હતી. એ કામમાં ર્‌. ૪,૦૦૦ પ્રથમ ખર્ચવા પડે છે, તે માટે પોતાનું સધછું ઘરેણું આપવા એ ખાઇ તેયાર થયા હતાં.

રા. સા, મહીપતરામતો વિલાયત જવાતો વિચાર, ૧૫ કન

તેથી સાહેબ હોપ સુજણુ, હતે જે કેળવણિને। ભાણ; ખ'ત ખેષી સુધારાનો! સાર, હતો ઇન્સ્પિફટર ગએ વાર. ૨

તેસે ઉત્સાહ ઉરમાં આણી, પાર્વતી પતિ યોગ્ય પ્રમાણી; વાત કછિ રતિ વહાલ ધારી, કેળવણી રીત દેવા સુધારી. ૩ “ “એ ૪ગ્લાંડ મહીપતરામ, જુઓ ત્યાંનું કળવણી કામ;

શિક્ષણ રીત ત્યાંતી સર્વત્ર, શીખી દખલ કરી દો અત્ર. ૪ એથી લાભ થશે બહ સારે, થારો જળવણીમાં સુધારે; ખર્ચ થવાની હરકત હરીશ, લાભ તમતે છુ સારે કરીશ.” પ વિચાર ઉત્તર દેવા કહીને, કલયું કામતી પાસે જઇને;

“ શુણુ શાણી હૈ સુજ ધર રાણી, ઉત્તર આપજે કહ તે યમાણી.' ૬

ગોમ કદીતે હોપકથનતને-સાર ભાખ્યો જણુવિ મત મતને; તવ તારૃણી વાત વિચારી, ઠા વાળવા વાણિ ઉચારી, ૭

તેથી હા કહી હે!પતે જધ્તે, સાવધાત સારી રિત થઇને; ગુપ્ત રાખિ આ ગુલનિ વાત, જણુ ત્રણે ચ તક ભલિભાત. ૮

ગુ'રાતીશાળા-પરીક્ષક-હતા મહોપતરત્મ તે તક; અમદાવાદ રહેતા ત્યારે, વાત બનિ આ ખધી હતિ «યારે. ૯

નરન,રી આ નગર મોઝ.ર, પામ્યાં વસિ વેડુ' ધેમ અપાર; શૈત્રિ સારા કૂટુળનિં સાથે, કીધી પાર્વતિયે નિજ હાથે. ૧૦

પાડોશી તાણી પ્રીત વધારી, પાર્વતિયે સુસ્તેછ સમારી: ચ૪ બહછુ પ્રમદા તણી પ્યારી, વશીકરણુ વિતય તણું ધારી. ૧૧

તિજ વાસના વનિતા વિસ્તારી, પતિસ& નડિયાદ પધારી; નાથ ખદલી ખેડાભાગ માંહી, થાતાં આવવુ પડિયું આંહી, ૧૨

પાર્વતીકુવર ચર્તિિ.

વળણ ,

આવવું પડિયું આંહિ પછીથી, ખનિયું દી વૃત્તાંત ?_ ભાખુ' તે હુ' ભાવથી, શુણુ નને થઇ સોં શાંતરે,

કુદતા મમણણ-૯૬3૦૦%ડઝતમતગતાતગઇન્તાટુ,

કડવુ” ૧૦ સુ'. ચોપાચાની દેશી.

અમદાવાદ વિભાગથિ બદલી, ખેડાવિભાગ માંહી- થાતાં નાથનિ સાથ સુનારી-આવ્યાં નટપુરક્યાહી, ગે અવસરમાં હોપ તણે! આવ્યો પતિ ઊપર પત્ર; જવા વિલાયત તણું મતલબતે, આટોપી સાં અત્ર, તેથી તાર્સણુસહ સ્વામી-સૂરત જઇ ત્યાં તે મૂકી; સુબઇ હામ ધરીને ચાલ્યા, સ્તેઇવેલ કરિ સૃષ્ટી. પણુ, પણુ પતિનું રાખતારિ સતિ, અતિ મન વ્યાકુળ હોતાં; વાત ન આ કો આગળ ટહિ જરિ, પાનીએ ચિત વ્રોતાં. પણુ અદૃશ્ય પાંખાળિ વાતને, થાય ન કરતાં થે।ભ; વિચરે દાટી હોય તોય જ્યમ નય બિલાડી મોભ. જળવણી ખાતાના ' ઉપરી, હાવરે: ધરિ હેત; પાર્વતિ-પતિને જવાને, ફરવા માંઠયો તો વેત. પણુ ઊપઠવા પહેલાં ઉપડી, વાત પ્રાંત આ આખે; “ મહીપતરામ વિલાયત જએ, ” જે તે સુખથી 'ભાખે. ખૂળભળિ 'નાગરિ નાત બધી, ગુજરાતે પેઠો-ધે(ળ; ચતુર જતો પણ,.ચિકણા' થઇને કીધી ચોળાચે।ળ.

% તડિઓઆદ,

સાઈ

ષ

વિલાયત * જવાના વરઝોળાનું તારી આગળ નિવેદન, #*/# # ૪. ન # ક્મ્%્ર7#7# ૧ ૧-૧#/૫# ઇ #3/ “૫, ૧# /»# #શુ? “૪% “ર # # #" ક /“૫#"ક# ,#“ #*.” /"ુ #“પ૫,#- વાટ. કા.

નાત ખહાર કાઢવા નાગરો, કમરે કસવા લાગ્યા;

ભડકણુ મિત્રો આ જ્રિયાના, ભડકણુ થઇ એથી ભાગ્યા. સગાં સાગવાં થવા આગવાં, વેણુ ઉચારવા લાગ્યાં; વજળાણુ વાકયે।નાં વનિતા--હદય વિષે જઇ વાગ્યાં. કા૪% પાર્વતિ કેરાં, તેતે નિજ સાથે લઈને; ઝટપટ મુંબઈ જઇ પહોંચ્યાં, અટકાવા અધિરાં થઇતે. ઉપદેશી ભત્રીન્નતે, અડચણુ થહુ વિધ બતલાવી; કાંતા* પષિ નિજ કાંતડ્‌ પાસ, એકાંતે પહાંચી આવી.

નાથ કહેછે હૈ નારી, મારી હિમત છે છડી; દેખેછે તું નિજ દષ્ટે દશ દિશામાં ન્‍્વાળા ઊડી. નવું કામ છે આ તેથી, છે તવાઇ તમાં ટ્રેલી;

સાહસ મોટું કરવું મારે, રે ! શિર આધુ' મેલી. નેખમ એમાં છે અતિ ભારે, સેસવું પડરો તારે; અરે ! કાંકરા કાઢિ નાખવા, ઉલટી વર્ણો ચારે. સમાં મિત્રથી કોઈ રીતની, ન થશે પા%ી પક્ષ; વનિતા! વ્યવહારે. વિપત્તિના ઉગશે બાવળવક્ષ. નોંકા ન્હાની નળળિ] આપણી, દસ્તર દર્મષિ તરવો; સાપે ૭છુંદર સાહ્યું છે, હવે કહે શો વિચાર કરવે!?

વળે.

ડરવે1 શે! વિચાર હાવે મત દો ધારી ધીર;

# સ્ત્રી-પાર્વતીકુવર., $ ક થ- મણછીપતરામ, - પોતાના સુધારવાળા મુઠીભર છે, અને તે સામે વિરદ્દ પક્ષનો ગર ગાદ છે

૧છ

વ૧છ

પક્ષના સહાસા-

૧૮ પાર્વતીકુ'વર્‌ ચસ્ત્રિ. ૫૪% 7% 7૧૪ # ૬૫ અ્ત્પ#ર પુત “રૂ૮ ઈ ઇપ સે ૧/૧ પ રૂ #૪% #% “૫ #% #૪૫૧#૪૫-૫#%% «#/૫:જ૦૫૮% #/% #&

માતા તદા, ઉચરી “વનિતાવીરરે, ૧

કડવું ૧૧ જુ'. રાગ પેલાત.

પ્રાણપ્રિય પીઠ ધરશે ન કદિ પિમાં, પ્રભુ કરે તે સદાકાળ સર” જગા વીલાયતે જરર જીવન તમે, સુમત એ વાતમાં છેજ મારૂં. ટેક સત્યતો રેક સચ્યિદ્ધત રાખશે, મન વિષે ધ્યાન તેતું ધરીને, પર્વરો આળ પ'પાળ સૌ પરહરી, ડગમગી જરિ ન જશે। ડરીને.

પ્રાણુપ્રિયન ૧

અડચણો અતિધણી મે',શુણી કાન છે, હાથ ચિત રહે નહીએવી મેરી; વિપતિ-વાદળ ચદ્દી આવશે શિર ઘણું, વાત તે પણુ નથી નાથ ખોરી.

પ્રાણુપિય૦ ૨ નાત બહાર જશે જન્મ આખો શ૨ૃયા, દીકરી પુત્રતે કો ત દેશે; વ'શ રહેરે નહી એથિ પ્રિય આપણે, લાડકી પ્રસવિ તે તે ન લૈશે,

ત્રાણુપ્રિયન ૩ વાત આ રીતિતી ભીતિ ભરિ સાંભળી, વિકટ જળમાર્ગ છે ત્યાં જવાતો વહાણુ ચઢવે તથી લહાણ કે। રીતની, ખેલ છે જીવ જખમ થવાતો,

મ્રાણુપિય૦ ૪

થરર ઘરકાટ છુટે શુણી વાતને, તોય પણુ ધિરજ હું નાથ ધાર્‌; ખે[૯યું નિજ પાળવા પરવર, નવ ડરે હેત ધરિ હા સુખેધી ઉચ!રૂ,

પ્રાણુપ્રિયન પ નાથ નથિ કોળું ખેડ્ઠું કરવા જતા, દેશહિત ક.મ ધરિ હામ જગ

ઇ ખહાદુર સ્તી.

#* 2 માવતીકૃવરે તિને આપેલી દિશત,

ઝહિત ટિ આપતું ગથી દરિ નદિટ ફેરે, સશયીસ્યામ નવ નામ થાએ. પ્રાણુધ્રિય૦ 5 શ

પાણિ નિજ જનતણું પ્રબુજિ પોતે જુએ, નવ ખુએ તેહને! ટેક રાખે; સત્યતે ત્રાજવે જગતત્રાતા ધસી, વિદ્વવાદળ વિખેરીજ નાખે,

પ્રાણુપિય૦ છ રાય ઇશ્થદ્રિદ્રની સાય હરિએ કેરી, ટેક પચ્ષિર્ય તેનો તપાસી; સુધનવાતે ઉધાર્ષોગ કઢા તપથી, નરસિયાતી કરી કફે।ાફ# ઘદાંસી.

પ્રાણુપ્રિયન ૮ આપ એ રીત ધરિ રેક પણુ લીધતો, રાષિિ કિશ્રાસ પ્રભુનો, પધારે; વિદ્ય આપત્તિ અતિ આવરો તાવગે, દેખ2ેોદ દુઃખ-દવને! વધારે.

મ્રાણુધિય૦ ૨ પણુ નઠી છાંરશે ભાર શે! છે? ગણી, ભન્વરે! વેવ પરો લિધેલે; તા ત્રિભૂઝતધણી સહાય આપી વણી, દાખરે ભવ ટૃતારથ કિથેલે!.

પ ધાણુપિય૦ ૧૦

સ્વ્માં આશ હોશે ત જેતી ટદા, તેનિ તતયાશું સુત આપ વરે; દાલ નિદા નકામી યશે પાર્વતિ, સ્તુતિ થઈ અંત સૌ અર્થ સરમે.

પાણુધ્િય૦ ૧૧ હિમત છાર્યા થકી હાંસિ પિય બહુ થશે, નરસ અતિ લાગશે ઊપરીને; માટ ઉચ્ચાટ સુજ માટતેો સોં તછ, “એ હર્તામ મનમાં સ્મરીને.

પ્રાણુત્રિય૦ ૧૨

* નતરાસ'હ મહેતાની ઝે હાંસી થયેલી, તે મોસાછુ વગેરે કરી (સિથ્યા કરીને દ્વેની મહતા વધારી.

ન્ય

પાર્વતી કુવર ચરિત્ર, '. . ૂઈ્-”ઈ57-#5..ૂ/5ન્‍##૦ન્ર-૫૦૫૮૫૪૫#૫૦૫#૬૮૫#૫૪૧૦૫૪૫૭૫/૫૯૫/૫૭૫૦૫#૫૮૧૪૫#૧#૫/૫#૫#/૦૫૦૫,૮૫/૫#૦૮૧૭#૫/૫૪૧૫#૫#૧* ૫૭૫૦૫૪ #૫#૧-#૫૪૧,#૫/૪૧.**૫

કડું! ૧૨ સુ. રાગ 'ધનાથી?: * :- પત્તિ તણું પણુ જેવા પતિયે, પૂછી વાત જવાનીજી ; ... જેમાં. અડયણુ અંતિશય ભારે, નિજ 'શિર- દાખિ થવ્રાનીજ. વ તે શુણિ રાંમા' ડગી નવ જરિયે, શરંવ નિજ” ઝળકાવીજ;

“મિરદ્ાવે'ક્ષત્રાણિ ક્ષત્રિને, તે રિત તુર્ત જણાવીજી. _ ન ર

_સરૉણુરૂપં બનીને બાળા, ધણિતીખે ધરિ ધારક; , એથી વાત જવાનિ વિલાયત, નાથે કરિ નિર્ધાર.” ઝે ર ગક 'સાચેની 'સાગર્વાટનિ, સામય્રી તૈયાર પ

કરવા, કોડ ધરીને ' લાગી, વનિતો ગ તે વૉર પ જ

_ઊપડવાનો અવસર આવ્યો, શુદ મમ ' મગળવાર્જી; ન

સ 'તત્‌ એગણિશ સે!ળના ચૈત્રે, "ચ'તાતુર થઇનારછી. :'.., ,૫. , વહાલાતણા વિષોગધૂસ્ર પ્રથી, આંખે: આવ્યાં .પાણીછ;...-.* ક

ગસુઝાણી શાણી ઘણિ એથી, વદી શકી નહિ. પ દુ મિત્રે! વિદાય વે વેળા..પતિના “આવેલા હતા પાસેજી;' [ ,.. :.*... :

, તેથી તારણિ તે તક કરુંએ, ઉંચરિ ન રંધિત શ્વાસેજી.,.'.”; :.છ.-

, વીફળતાં ધરમાંથી લીધો, સુત સતિતે ખોળેથીછ; હંદય ચાંપિને ચુ'બન, કરિયું, ચિતને બહુ ચોળેથીજી. .. , : ૪.. એ અવસર -દપત્તિની ઉરગતિ, -પિગળીનેઃ થપ પાણીન : નેત્રદારે આવી તેતે, સામાને સમઝાણીજી, . કે આ સુત પહેલાંતી નિજ. સ'તતિ, ઉછરી ને હતી શેષ; : વાંઝિયાખારનિ - યુંછ ઉપર પ્રેમ, તેથી હતોઃ-વિશેષજી. .-.. ૧૦”

કડેણુ હૈદ્ય કરિ કથ સિધાવ્યા, કામનિમ્રે ધીર,ધારી છ;”..- “ :-

. વિલાયતથી આવી સ્વામીતું સબ'ધીથી જુદા રહેવું ૨૧ ૧/# પ/%/ ૫”? ૧/૫./૧-૪૧૫.? ૫7૧% ૫/૧/૫.#“"/૫. ૧૭૫.૮૫. 5/7 ષ/૫%# ૧.૫.૫, 7 ક ૫7 ૧/3 /૫/૧૫૫/“૫/૫૫.૧/૫./૫#૧#૫-૧%-7૫#-#૧૦૧/૫.૫૮૩૫૧૪#૫૧/૫#૧./૧#/ ૫7૫૯૧૦૫૧૪૧ ૫#%/૧૫#૫#૧7૪ ૧/૪

સુતસહ મુંખધમાં રહિ ખબાળા,-ખહુ જેતી ખલિદારીજી,,' ૧૧ પતિમિત્રેો આ પતિત્રતા ઘર, જતા ધીરજ દેવાજી;-- ગ'ગાદાસ, ધિરજરામ દાકતર આત્મારામજિ જેવાછક ૧ર્‌ શરીર સાર્‌ ન રહે મુંબઇ, -પતિઆત્તા જવ આવીજી, જ્યેઇ પુવને લઇ આ જીવતી, સરત તરત સિધાવીજી. ૧૩ ભદ શ્વસૂરે કરિ સાંત્વન કહ્યું, વડુ સ'કાચ ન ધરશે; ક જિવતાં સુધિ નહિ પડિશ હું જુક્લ, રહિશ લમારા સરશેજ]., ૧૪ ડરશે। નહિ મનમાંહિ.જરી,. હરિ કરશે રૂડાં વાનાંછ; માટે વાટે ઘાટે શુણિ કશું, છણુ છણુશે। તહિ છાનાંછદી ૧૫ આશ્વાસન સસરે કરિ ર૨ાખ્યાં, વહુતે રૂડી રીતીજી; અફળામણનેો પતીવિરહતે!, વરસ દિવસ ગમે! વીતીછ, ૧૬

વળણ* વરચ દવસ વીત્યા પછી, તરસ શસવા કામ; સ'ગમસાગર ઊલટી, લાવ્યા શ્યામા-ક્યામરે,$ વ્‌

કડલુ' ૧૩ સુ રાગ રામચી.

પતિ સતિને મળ્યા જવ આવીજી, વેષ લીધેલો પૂર્ણ ભજ્વવીજી; 1ણુ નાતકટાક્ષ નિહાળીજ, મને૬ૃત્તિ વિવેકપ'થ વાળીજી. વૃ

# રા. ગ'ગાદાસ કિશેરદાસ, દા. ધીરજરામ, દા. આત્મારામ પાંડુરંગ. સાથે-પક્ષમાં. $ પતિ સાગરના પ્રવાસે ગયા હતા તે સાગરતે પાછા

॥વ્યા ત્યારે સ'ગમસાગર એટલે 'એળાપ કરનારો દરિયો એવુ' વિશેષણુ ॥પ્યું છે.

ર૪ હ ચતર.

કથ ળે રહે કીમી; અળગી જે જે ગથી; કે પાપણિ દુખવી તાપણી, તુચ્છ કૉ નથિ તેથી. . * નારી ૫

“સતિ દર્ષ્રાત નહી જડે, પતિ વિસુખ રહ્યાનાં/2 -. કુલટાનાં મુજ કથી, નથિ ચરિત કલ્યાનાં,.. (નારી? ૮

, સતિ સીતા તે દ્રોપદી, વન વત જતાં, . . “જનમાં રહિ નહિ ણ શરહી, શોષ્યાં, દુખ અતિ તોતાં. નારીન હ હૃ ડંથતી સે કામની, દુઃખમાં સુખં મોન્યું; સ્વામી, વિના રહેવા” વિષે, સુખમાં “દુ:ખ માન્યું. નારીન ૧૦ સન્નારિને જ્યાં. નાથજી, ત્યાં છેઃ નવઃનિધિ પૂરી; * રવામી વિનાની સાહિખી, સમજેજ અધરી, . - તારી૦ ૧૧ પુત્ર પિતા પરિવારમાં, રહેવું પતિ પાખે; ગોળ વિના કંસારતે, સ્વાદ તે ન્યમ ચાખે. - નાંરી૦: ૧૨ પુત્રતે કન્યા નહિ મળે, તેતો તાપ ન'ધારૂં; . 'જખૂહાતો વંશ: જતે! નથી, ” મૃત એ છે માર્‌. '. નારી ૧૨ સંતતિ થાશે સુતાતણી, લાજ રાખશે હેર; ૨: ર

: પાણિ પહેલાં મોર્જા કશાં, કાઢવા ધીર વરજી#. . વીણી ૧૪ નાતની ગરજ નથી ,કશી, મારે નાથ ત્યાં નાત, - ડી.

ક'થદદેથી નિજ જતના, મારે' મન છે કત, ' : મશીન ૧પ

મરલું જિવવું સુખરૂખ સદ્‌, પતિસહ પ્રિય માતુ;

પિંડ છતે જૂદી નહિ પું, પડ્યું જે સહ પાનું. | તારીન ૧! કાયાથિ છાયા છૂટી કદી, પંડતી નથિ સ્વામી; ' તેમ તમથિ જૂદી નહિ પડું, કહુછું શિર નામી, ' નારી૦ ૧૫

ર્ન ત્યાગ કરીને-ધીરજ છોડીને.

«પ? 7૬/૧૪" #૧/૧૬/#

ખાંડતસનયા,

વળશે

શિર્‌ નામી વિનતી કરી, રહિ રામા પતિ સાથ; વાટે ધાટે નાતમાં, પછિ શી વિસ્તરિ વાતરે.,

શર્ાન્માણનાગાછુ,

ડુડવુ' શષ સુર જાગ માર્‌*

“મેહેતે વન્તડયો રા'ખ, સમયો વનમાળી ”-- એ

દેશી.

'થોરે ચકલે ને ચે[%, ચર્ચા રહિ ધી

કુચલી વણુ કેપણુ ઠામ, રહ્યું નહિ તહિ' ઠૉલી. વાટે ઘાટે તે હાટે લોક ડરે વાતે;

મળિ માનવિયોને! સંઘ, જસર નનેવા જાતે. પેલે નાગર જેવો હેય, વિલાયતિ તો આવો, ખીને કહે, ચ'દ્ભાઈ,ઃ મને તે બતલાવે।, ને ન ખડ એ ઊભો, બારીમાં પેલો; કાં'છે ! કાં'છે ! ગૂલાબ, કહે ધાંચી ઘેલો. લલિતા ક્રમળા ઉઠિ ધાઈ, માળ થકી હેડી; પુછે પાંચેક સખિયો! પાસ, માળમાં જે બેઠી. પડતું નાખી એ અલિયેો, ઝટપટ કાં' ચાલી ? જેવા નેવા વિલાયતિ ચાલો, બોલી તે ખાળી, એ આવે ચમડતી ચાલે, જે ચ'દનગવરી; માણકમા કહે, રહે! છાનાં, સુક! માંતી લવરી. ઠઠ ખારી અટારી માંહિ, જુવતિયોની જમી;

7

/./ 7૧૬/# ૧/૬: 7: /173/# 7૫/૧/૧7. %/# કૂ/ક# 7૪/૫/૧૪ # ર: ખપ 4 ૪ ૪ ૧# 7 7 7પ#%#૧/૫# #૫૪૬૧#૫#૧# ૭

૭

રડ પાવતાકુવર્‌ ચાર્ત્ર. #પ. ૬“૧/૬૧/૫% 7" ૧#૫/૫,#૧/પ૫૮# ૧/૫૪૫૫૫/૧#૧#/%# ./પ# 7 ૫» 57 પ#૫/."% /૫૧/૧/%%* ૫૮ જ ૧૮૧ પ૪ ક ૩્# ૫#૫ પ# # ૧૪ ##૧#૧/૧૮૫7૫/ ૧-૩ ૫૪૫૮૫૦૧. ૧/૬ .-#

ક

જેવા રસ્તેથી જાતાં, પાર્વતિતા સ્વામી, મુખ મરડી કરૈ કહાક્ષ,'ખાળિ કે કરિ ચ.ળ!; નાના નણુદી જરિ જી, જાય ૧ર રૂપાળા ! એક બીલી બૈયર એતી, ખેો્ધો ભવ ખાઇ; રહિ ભેળા એથી આપ,” ઉતાવળિ મસ થાઇ.

ખળભળી નાગરી નાત, ચદી ખહુ વ ટોળે; વેદિયા ગૃહસ્થ તમામ, મળ્યા આવી ટેળે.

નતીજી કહે, શું જીએ, મૂકો ટાળી તેને;

પ“ડથા કહે, પ્રાયશ્રિત્ત અપાય નહી એતે.

દીક્ષિત કહે, કે દેશાઈ, દુષ્કર કામ કયું; માટે નિર્ણૂય નથિ એતો, અમારે ઠરાવ ડર્યું, ત્રિપાઠી તતડી કહે, રહે શું એ નાતે ?

જપ આવી વિલાયત જેહ, બગડયે ખહુ વાતે.

મિત! મહીપતરામતે, ટકર ઝીલી ઝાઝી;

ન થયે! નકીજ ઠેરાવ, મિલ ખે બહ ખાઝી.'

અદળદ રહિ એથી વાત, પણુ સંસર્ગ તજ્યે!;

ભામાભવપતિતો આમ,' આ તક વેષ ભનગ,

વળણુ,

વૈષ ભજ્યો જતમાં રહી, વન વસિયાં જ્યમ હેય;

સગાં સાગવાં સ્તેહિજન, પાસ ન આવે કોયરે. ક ઞમયટર-૦વતાભપર# ક. ..ઝનઝા

નાતચયયૉ. 2૭

' ફેડલુ' ૧૬ સુ'. રાગ પદને.

“ હૈયાના ટટા, હરિસ'ગે હૈત ન કીકું ”--

એ દેશ,

નાગરની નાતે ચર્ચા કરે નરનારી;

ખળતે કે! ખરે એવ,માં, ગપ મનગમતી મારીરે,--ટેક, વિલાયતીતા ઘરનાં વદાલાં, જઇ જઈ તેતા ઘરમાં;

ધાલ મેલ કરિ પાણિષ્ે પિયેછે, નાતથિ રહી તીડરમાંરે, નાગરન ૧ એમ હોય તો બોલા બહુ જત, આ અવસર નવ ચૂકે; ગેના ધરમાં જતાં સગાંને તાત બહાર ઝટ મકારે. નાગર૦ ૨ ગેખી ગેળેો કે ડલેશીએ, એવે! ત્યાં ગબડાવ્યેઃ; વર્વહતે વહાલાંથી નેણે, તુર્ત વિછોહ પડાવ્યોરે. નાગ2૦ કળકળાટ કળિરૂપ મનુ'મે, દપતિકૃળમાં ઘાલ્યો;

નળ દમય'ી પૂંડે કળિજુંગ, ચડસ ધરી ન્યમ ચાલ્ેોરે, નાગરન ૪ નારૂશ"કર્‌ કહે નરહરિતે, ઠરાવ ત્યાં રે! કીધે!; નાખ્યું પેલાનું ઘર કાપી, “કે છે રહેવા દીધોરે ? નાગ*૦ પ૫

દબદ રાપ્યોછેઃ હજિ એને, અસ્ુલક ઉચર્યા એવું; ભાનુ કહે % ભવાઇ થઇતે, થાશે નનેવા જેવુંરે. નાગર૦ ૬ હમણાં નથી જમાડવું જમવું, વિજયાનંદ વદેછે; ધ્રાખણુ' પડગે રૂપરામનું.₹ તક દમવાની તે છે રે. નાગર૦ છ જયાકુવર વિજયાને કહેછે, સુધરી ગયર એની;

સ્વર્ગવાસી થશે તે વખતે એમને કનડવા, એવે! વા'મીનો કટાક્ષ કર્યો.

હષ

₹૮ ..'.. “. પાવતાકુવર્‌ ચાસ્તર, (પ૮ ત? ૫.૧-/૧૯/૦૨%૦૫૪૦૧૪૫#૯૧૧%' 89૧73879 ૫7/7૬ ૬#૧૪૮/ ૧૪૧૪. ૧-૧૮૫૪૫/"- “૬ #૧૫૬૧૪૬૭-૫#૧ *૪પ૯૪"૨ ૫. કોઈ દે ૫૨૧7૧૬૫? ₹ ૪

માટી સાથે મળી જતાં જ તાસિર.જેજે તેતીરે, તાગર્‌૦ 6 | તાપી કહેછે બહુ તપિ જધતે,. બહુ " એલિયે ઉકાન્યું;,

પાવન ચઇ પતિ પાસ જઈ, નિ: સુતવું સુખડ ટાહ્યું. રૈ, નાગર્‌૦ હ ' શિવગેરી “કરિ લાંળો કર કહે, ઉજળી થઇતે હાવે;

48 દ

જોઉં તો ખરિ ફરિ પગતમાં, પમ ધરિ કેકીઃ આવેરે ! નાંગર્‌૦' ૧૦ અણૃકમલદ્લગોરી- ઉચરી,. એઃ રઝળીનેઃ મરશે; ક અતુ* એતે મેઘો, થઈ સોંધે, કડક -કુવારો કરશે ૨. નાગર૦. ૧૧ ખાળા કહે એષા તશિ લ.ળ', કહો એટલે શું શું સરશે ? . ડ પથરો પેટ પડયો પુત્રીનો, તો તેતે કેણુ વરરો ર ' નાગર૦ ૧૨ ડેલા રલો ફુવારો જાણ્યું, ડોશી, રહિ નવ “જાણ્યું; ન જડાવ મા કહે જૂતી આંખે, નવું. કૌતક આ આણ્યું રે !'નાગર૦ ૧૩

ધતગોૌરી કહે ધળ મેળનુ”,. સતિપણું જણુવી એણે; * : પ પતિત્રતા થઈ પેઢ ચોળિતે; સાલ ઉભુ કર્યું તેણે રે... ' નાગર૦ ૧૪

૨1 અકળ થયો, આ એતે, ભવમાં, દવ ખહુ ભાર્યો;

નંદા કહે તિદા લઇ માથે, મોર એણે શે! માર્યો ર્‌ ? તાગર૦.૧૫

વળણ્‌.. મોર એણે. શ મારિયો, 'શે1૨ કરી કહે સર્વ; ભાણું ક થળિયું, પરવારી. સૌ પર્વ.ર:ઃઃ?ઃ “ જ

કંડુલુ શૂછ મુ*.. ચોપાયાતી રશી. નાત. અને ૫ર નાત તણાં, નિ'દાનાં -શર શિર્‌-વરક્યાં; *

ઝક ઝડ “5 કક # એતુભા૪-પાવ'તીકુવરનો જ્યેઇ પુત્ર. ( માત્ર આ વખતે. સિક

. એજ હતે।. 2. .

નાતપરનાતતો તિરરકાર અ મરાતું મુ. ર૯

લિારૂમાં રિસ તિ તીખાં, વાગ્યાં હધ્યા સરફ્યાં, ૧ ત્રિનર્ણુતો 'કાપાનળ કારી, 'જ્વાળ વધારી જગ્યો; તેના છર્ષા-અંગારે કરિ, દવ ચોથીમાં# લાગો. ર્‌ તેથી કણુબી કોળી કે, ધર શકર રહેવા નાવે; છાંટયા હોય અડદ્યા જાણે, તરત વટાણા વાવે ! અવણ્ક અડવ્રણું પ્રથમાર'બે, પાર્વતિ'કુંવરે વેડી;

અવમુણુ પતિતો ઉર આણી સતિ, હતે ન પદી હેડ. ૪ સ'કટમાં સ્ત્રમી સરશી રહિ, ગરવી આપ ગણાઈ ખાપ તણી બહાદુરિ બાળામાં, આ તક'તર્ત જણા, પ

પતિ સાથે સતિ અતિ દખ અતુભવિ, આવી અમદાવાદ; નાથ તણી તો।કરી ન્યાં: હતી, ત્યાં પણુ હતો વિવાદ.4-

રાવ બંહાદુર રામપસાદ, અને ત્યમ. ભોળાનાથ ; મિત્રો મહીપતરામ તણા તે, હતા અહીં ભલિ ભાત. ૪ તે ધરનાં ળૈરાંજે બહુવિધ, જણુવી પૂરણુ પ્યાર;

હઝ

૧/૪

રાખ્ગો પાર્વતિકુવર સાથ, મળવા હળવા વ્યવહાર. ૮

પણુ બીર્ન્ત નાગર ખાહ્મણુનાં, સ્તેઢી સ્ત્રીજન કેઈ; નવ આવે ત્યમ',નવ બોલાવે, બિહાખાર્ર્‌ બહુ જેઇ. છ

* ચથી વર્ણ-શટ્ાદિએ: * મોયા મતવાળી. (વિપત્તિથી હારી ન ₹તાં 'ટેકમાં-ભારમાં રહેલી ?. ક એ ખાઇતા પિતા મોટા જિ'મતવાન અને

નાત સાસે ટકર ઝીલવામૉં એકો હતા. (આ વિષે રા. સા, મહીધતરામ

કૃત “પાર્જતીકુવરાખ્યાન ” પૃષ્ઠ ૧૬ માની ટીકા નેવી ). 4 ચર્ચા-અમદાવાદમાં પણ્‌ ચર્ચા ચાલતી હતી.

૭૮ પાવતી કવર ચરિતિ, ક્ત" #૫ ૧/૧૮૪ #₹ક ૧.૪ ન્‍4 # 3૧ પ૧

જનમાં રિ તત વસવા જેવો, અતુભવ આ સતિ કરતી; પણુ એછુ આણી પતિ આગળ, અરે ન મુખ ઉચ્ચરતી, ૧૦ એવામાં દુખ દેવા પૂરૂં, જેગ ખત્યો તે જેન્ને;

દંપતિને દુખ દેવા આવ્યેઇ વળિ સ'કટનેો મોજે. ૧૧ સભદવાડ મોઘા સુતતે, મસ આવ્યો જવ ભયકારી;

સમાચાર સસરા પડિયાના, તવ પામી આ નારી. ૧૨ નાથ સાથ સુત માંદો લઇને, સરત આવી બાપુ; જ્યાં નિજ નાત તણે ક્રોધામિ-રહ્ો હતો ધુંધવાળ૪.,. ૧3 ભડકે! તેનો ઊઠેયો ભારે, આં તક દપતિ આવ્યે; મૂછો મરડી કહે દશીલા, કિકે આવ્યાં છે દાવે. ૧૪ ગઈ વેળા જળ તવ વાળી, તતમતક કરિ તેનાએ; પક્ષ કરી બહુ પાણી વલેન્યુ'' વગવાળા એનાએ. ૧૫ કોઈ કહે કે અરે ભાઇ, એ વખતે અદતદ રાખ્યું; પણુ આ વખતે ભળશે ભેળુ' ! કર્‌ કૌતક એમ ભાખ્યું. ૧$

વળણ. કૌતક ફૂડા કપટિષો, કરિને મત મલકાય; દાનવ જેવા માનવો, પરપીડે પુલકાય રેં, ૧

કડલુ' ૧૮ સુ રાગ આશાવરી. “રણી શ્રીરંગ મહતો આવ્યા ધાઈ, ભાવે ભેટયા બત્તે વેવાઇ “---

એ દેર.

સતિ પાર્વતિ-દ્ખતી કડાણી, ફુ જેવી રિતિ મે* છે જાણી;

* નાચી રહેવુ-અતિ આતુરતા દર્શાવવી, ( ગઈ વખત એના પક્ષનાએ તતમતાઢ કરી દહાડો ત વાળ્યો-૪૦ ).--

જુકિતટ- ઝના

સ્વામિ સાથે સુરત એઇ આવી,

સસરાની ક્રિયામાં નાતનું નડતર, ૩૧ ૪

7૫#-# #ષ# / #૪# ““ #૪.7”..:-૫7 નટ દ્વિ ૨ ક. "૫/૪ -ૂ/..#

દહક્વન «યમ સીતા સિધાવી, ૧ પતિશિર્‌ શત્રુ ગરજે અતેક, છછેડાએલ છક ભર્યા છેક; વદ્ય કરવામાં મમજ ભ!સે, તોપણુ તાસ્ણી ઉર્‌ નવ ત્રાસે. ૨ સસરાની કિયા કરવામાં, સ્વામીતે ગ્યડચણુ ધરવામાં, સામા પક્ષમાં વેદ્યા ભળિયા, વાળ્યા 'ે।ઇ રીતે નવ વળિયા. ૩ કરાવવા ક્યા ના પાડી, ગે.રે તપિ જઇ અતિશે ત્રાડી; સપ કરિતે ખીશ્ન ભૃરેવે!, ફીધ નિશ્રય તેમણે તેવો. જ ક્રિયા જે “કે કરાવશે એને, નાત બહાર મૂકીશું તેતે; એવો 'વિપ્રેએ ખાંધ્યો બધ, પ્રસિદ્ઠ ક્ય તેહ પ્રખ'છ. પ એથે ક્રીયા કરાવવા કેરી, ગાડી અટકી મળ્યે જન ઝેરી; હોહે નાત અને પરતાતે, થઈ રહિ હીણ્‌ બહુ ઉચરાતે. દું

વહાલાંથી નવ પાસ અવાય, આંસુ પાડી અતી અકળાય;

નાતના અંતે દુઃસણ ત્રાસે, સગું' એક ન આવે આવાસે, છ સુત માંદો ને ઉત્પાત આવો, લીધો પાર્વાતિયે દુ;ખલણાથે; સ'ક્ટ એહ સમયનું કેવું, ધીરવિરતી હામ હરે એવું. ૮ સ્વામી આ સ'કટથી ત્રાસી, હડી જતે બન્યા ઊદાસી;

નદશ'કર# પાસે જઘ્તે, દાખ્યું દુખ અતિ ગળગળા થઇને, હ પણુ પતિત્રતા પાર્વતિ નારી, નવ છૈરેથિ હિં'મત હારી; ધણીની થઈ ધીરજ ઢાલ, વધારી ઉર વતિતા વહાલ. ૧૦ ર્વામી સ'કટ પડિયા પેખી, પોતાતું દુઃખ આપ ઉતવેખી; સુતચિ'તાતે યિતથી ટાળી, સાવધાન ખતી આ બાળી. ૧૧

# ન'દશ'કર તુળન્તશકર પ્રખ્યાત “ કરણથેલા ” ના ગ્ર“થકર્તા.

૬૫? સ્પ પાવનીકુવર ચરિત્ર

જવન પોતે જણુશે, છે કરતા જત ગવરરે, 1

ડેડેબુ' ર૦ સુ'. રાગ ર્‌ામચી. સ્વામી કહે શુણુ સાધવી, મારી ધિરે%તી ઢાલ; વિપતિમાં વળગી રહિ મને, વધારી ઉર વહાલ, સ્વામી૦ ૧ પતિ-દુખમાં પત્તીતણી, પરીક્ષા શુદ્ધ થાય; “સગપણ સોતું પિતળ મીતિ?, પડતીમાં પેખાય, સ્વામી૦ ૨ આ સમયે કો કુભાર, હત તાહરી જામ; તા જુજ દઃખનતો માનતી, અ.વત નવ થાગગ રવાસી૦ ૨ કુલટા ડુતેળે ફ'થતે, કાતર રૂપ જણાય;

સંકટમાં બની શાકિણી, કોલી કાળજીં ખાય, સ્વામી૦ ૪

તક સાધિ સ્વામીના શોકની, જક ઝાલે અપાર; ખડબળક ફરતી તવ રહે, એઈ જ્ુખ અંગાર. સ્વામોન પ

છણુછણુતી છાતી વિધ, કડકડતું હોય તેલ; કઢાણ્‌ મુખ કઢાઇથી, »% રેડે ચદ રાયરેલ સ્વામીન ૬ કેવળ સ્વાર્થતણી સગી, ડ કિણીર્‌પ દાર; પતિ વિષતિમાં પડગો તજે, ફાટ્યું ગણિ પેર, રવામીન દાંત તેં નિજ જાતનું, એવું દાખ્યું ન નેઇ;

પતિ માટે સતિ કરતાં અહે ! અ.પ્યું અતિશય ત્રે#, સ્વામી? પતિની વિતામાં પરેજળી, સતિ લે!ક ગણુ.ય; રવા્થ તેમાં બે રીતતેો, જતાં જરર #ણાય. સ્વામીન

ત

ટાઇ” સુખરપધી કઢાઈથી કળકળતા શ્દાકપી કડકડતું તેલ રેડેછે--એ અ

પતિએ સતીને માતેલે ગુણુ. “ક. .,”ર./૫-#-%૦.“/“*€.-.-.". ૪.” 77૪% 7૨.૫.

ઊઠ કેટિક વર્ષા સુધી રાખિ ક્સર્ગની આશ; લોકમાં કીતી” વ!ધવા, કરે વપુતેો! વિનાશ. સિહદ્દ એ 'ે રવ.રથ થવા,. ચિતામાં ચઢ રેહ; ખણહુ સતિષોએ પાડયો, કરું પિંડ નિઃસ'હેઠ. ગણ' તે' વિતા સ્વાર્થ અહો ! મારે માટ જરૂર;

ચિ'તાની ચેહવિષધે ચઢી, દુનિયા કરિ દૂર, : ચિ'તા ચિતામાં ફેર છે, બિ'દ્‌ માત્રનો નાર; ચિતા બાળે જત જીવતાં, ચિતા શબ દહનાર, મોથી લાલય આશે માનની, તજે તુચ્છ શરીર; તું તે રાખી મતોરથ તજ, સહે દુઃખ ધર્રી ધીર.

હેતું આમાં તારો એહ છે, ઉરનો દઢ એક;

સ્વામીનિ સુખદાતા થવુ, વેદી વિપતિ વિશેક. ઉત્તમ આ તપ તાણરંં, ફળશે જીભ જાણુ;

કત્તાં અડયું નવ રાખતાં, કર્શેજ કલ્યાણ.

- 7૦ૂૂ# પ ૬ # #ષ #«

સ્ત્રામીન

સ્વામીન

રવામી૦

સ્વામીન

સ્વામી૦

સ્વામીન૦

સ્વામી૦ '

* સાહાત્રણ કરોડ નવો સુધી. પરાશરસ'હિતાના અદ્યાય ચામાં કહ્યું છે ક,--

ત્રિલઃ જોટચોરરોટ ત ચાતિ છોસાન સાનને । તાથત્‌ જાઈ વસત સ્મ મંતર ચાનુગજ્ઇતિ ॥

અર્થ*--છે સ્રી ધણી સાથે સતી થાય છે, તે માણસના શરીર 6૫૨ સાડાત્રણ કરેડ ડૈવાં છે તેટલાં વર્ષ સ્વર્ગમાં રહે છે. ( સતી ખે મતલ- ખથી થાય છે; એક ડરેડો-વર્ષ સુધી સ્વર્ગ પ્રાત્પિની લાલચે, અને ખીજી

; લોકમાં કરત વધવાની ઉત્ડ' ડાએ. » ક સગાં વહાલાં, નાતત્નત, અનૅ ત્લોક વ્યયહાર્‌ ત્યાગ કર્યો,

૧૦

૧૧

4૨

૧૪

૧૫

૧૬

પાર્વતીકૃવર ચરિત. દદ્ક પ

વછાણુ,

કલ્યાણ કરશે કામની, શુભ શંતે કત્તાર; મત મારામાં તું મળ્યે, સુધર્યા સુજ સસારરે. 1

સાઈ અ. ક? 7. તહતારી

ી કંડબુ ૨૧ સુ', ૨૫ મારૂ, “ ભકત નતરસેયાડું દઃખ સ્‍તરે, ઠડ ધાયા પુરષ પુરાગીર ”

એ દેશી,

ર ધણીને આપી ધણિયાણીઃ*, ખેદ ધરિતે ન પડિ ખશિય,ણૂરે; તેમ પતિએ પ્રભાધી પરીઈે. પીડે ઠોકી સશળવી શરીરે, જ

ઇપતી દિલ એક કરીતેરે, રહયાં ધીરજ પૂર્ણ ધરીતેરે;

નરત.રી એ ખે એક છેયરે, તેતે દંભી ન શકે જાયરે, ગ્‌ “હોય ધણિ ધણિયાણી રાજરે, તેને કહે થું કરે સિયાં કાછીરે ? ' ઝો કહેવત ૪ીધી સાચીરે, શામાસ્વામી પરસ્પર રાચીરે, ૩

નાથ “હે શુણુ નિર્મળ નારીરે, નાત હઠથી ત જઇશ હારીરે: ઝમાં ભળવા ન આવશે વારેરે, તેથી સુત નહિ રહેશે કુ'વારેરે, ૨ ગુધારાતે! પ્રવાહ વધેછેરે, એમાં અડચણ પથમ ખધેછેરે; પણ નવાઇ તેમાં નારીર, પછિ પેખિશ તું ગુખકારીરે, ર નારિ કહે કામ હોય અતિ સારેરે, લેક્મતતિ અડે આવનારરે; તો તે ચીદિતે કરેજ ચઢાઇરે, તથી તાથ્ર એમાં કઇ તવાદરે.

તાથ કહે એ ચઢાઇ ન રહેરેગ, હઠિલા જન હારિતિ રહેશેરે; હવે પછિ દિજ# વિલાયત જાથેરે, તેતું' કાંમનિ કહે શું થ.ગેરે ?

“ ખ્રાહ્દાણ, ક્ષત્રિય, વૈશ્ય ગ, ત્રિવર્ણ,

પતિપત્નીનું' એકય, અને અમદાવાદનો અનુભવ, રહ

વહેમનું બળ ગ છું થારેરે, નાતિબ'ધન છુટી જારેરે; લોક ધર્મ વિચાર સુધરરેરે, ત્યારે દેશનો દહાડો ક્રશેરે? ૮ આ'વી વાતો ડરી નરતારી9, શાંતિ પામતાં નવ જાય છહારીરૈ; આવે સમથે સતી પાગ્ષતીરે, મ્રલો ગણુ શુભ ત્યાં સારવતીરે, ૯ ઝને સ્થળ હોત કો બીછ અબળારે, જેના'શ્રેષ્ઠ વિચાર ન સબળારે; તા તે પજવત પતિને પૃરારે, સખાવત સુધારા તે સાં અધુરારે, ૧૦

પણુ પતિત્રતધારિ પાર્વતિયેરે, શ્રર્‌ જણ્વીને સાચી સતિયેરે;

સ્વામીતે સુધારે આપ્યો ટેકે।રે, અડયણુ વેદી જણાઈ એકરે, ૧૧

બહાણુ. એકો જણાઈ જુવતિ આ, અડ રહી ભાલ ભાત; વિષદિ વિષાદ ? વિદાર્તિ, વનિતા થઇ વિખ્યાતરે, યૃ

કડવું રેર્‌ સુ" ૨ાગ વેરાડી, નાત નડતર નાથતે નડિયુંજ, દુઃખ દારૂણુ પતિ શિર પિચ; તાત્ત ઉત્ત્રક્રેયા ન કરાદ'જ, હડ શ ઠેઠ ઊ૨ ભરાધછ, જ્‌

હાપા; ક

ઉર્‌ ભરાઈ હ ઘણી, વિપ્રોતે તેણી વાર; વહેમ પિ જેડ ત્યાં, કળિરૂપ બન્યાં નિર્ધાર, દ્‌ ઝોથી પિતા ઉત્તરક્રિયા કરવાનું સધળુ કામઃ" કાકાને સોંપી અમદાવાદ આવ્યા મહીપતરામ. સતી પતિસહ આવિ પાછી, ન ધરિ નયણે તીર:

5?

નન રશ--તન--. મ. તી. .. ૧. /--૦-

“ વિષસ્તિમાં ૬ જએેટ-શે1૬.

પાર્વતીકુવર ચસ્ત્રિ, હિ. હા. દા

સુરતથી સ'કષ્ટ-સચ્તિા તરી ધરિ અતિ ધીર. આત્યઃ પછી કેટલે સમગે, સ્વામિતે ગિર્ધાર; ટ્રેનિંગ સ્કુલના પ્રિન્સિપાલનો મળ્યો ઉત્તમ અધિકાર, સ્વામી-સ'ગ તજાવવા, આ પતિત્રતાને અત્ર, નાગરી નાતે વિવિધ વાતો, સ'ભળાતિ સર્વત્ર. કેન્યા નહિ મળવાથી રહિ શકરો કુંવારો પુત્ર ? કન્યા પસવી તો પછી ક્યમ થાલશે ઘધરસૃત્ર ?

સુરતમાં ચર્ચા થતી અતિ ચડસ ભરી દિતરાત;

હવે પછિતી સ'તતી, નહિ ભળે નાગરિ તાત. વ્યાધ# સરખા ખાધથી, નવ ડરી નિર્મળ તાર; વ્યવહાર-વારી વમળ ચઢિયું, દીડુ' તિજ સ'સાર; સિદ્ધાંત પાકા હતે! ધરઈ, દ'પતીતો એહ; નાતથી નવ પડવું તૉંખાં, દે કદા તે છેહ,

સ્વર્દેશે તે સ્વત્તાતિમાં મળિ રહિ સુધારે! થાય; અળગાં પડે નવ થાય એવે, જુગ ખધે વાહે જય,

આ કારણે, ત્યમ તાતઉત્તરક્રિયા કરવા માટ;

પરત્તાતિ વિષ્ોથિ પ્રાયશ્ચિત, ડયું તજિ ઉચ્ચાટ,

આમ અમદાવાદમાં, કર્યું કામ મહીપતરામ; જેથિ સંસારિક ક'ઈકિ, સતિ વિધ્ય પામ્યાં વિરામ,

નાતી વિચોગાનિ નડતર, નામાંકિત નરની નારે; ગ્રેમ દાખી પાર્વતીપર, બહુધા પઠાવિ વિસારે,

શ

# હિ'સક-પારધી.

૧૦

૧૧

૧2

1 ઝે

સ્રી કઇીવ'ઝમાં સતી રુ પ્રયત્ન. ડુ પા પ૫

સન્નાર્્રિ સુધરેલ નરતી ને આ સ! પાસે;

સ'તાધ પામી પાતિત્રતા, સુધરોલે સ્ત્રીસદવ!સે. ૧૪

મહિલાતણી આ મડળીમાં, મળી રટાગેર-નારી;

સુધાસમાં કર્યો વધારે, ભલપણુ જણાવી ભારી. ૧૫

વળાણુ. ભારી ભલપણુ ભાષેતી દાખ્યું થઇ 1થતચેર;

જજ જેના ઇવન છતા, સત્યેન્દ્રન,.થ ટાગેોરરે. જૃ

ફં; ------રતમનાણસમ્યાઇ,

કડવું ર૩ સુ'. રાગ મલારની દેશી, નયે! મિત્રો મળીને બેઠા, પૂછે નળ ભૂપાળજી ”

એ દેશ.

રાજતગર-સન્નારિ-મ'ડાળે આ, સ્ત્રીકેળવણી કામજ; ઉત્તજન દેત! આગળ પડિ, ખી ઉરમાં હામજી. રૃ

મિસિશ ગલિક્‌ ટે તેનું, માપ શુભ લીધુ; ડેલેકટરતાં કાર્માનેો આ, કાર્જ ડૃતાર્થ કીધુજી, પાર્વતિકુબરરનિ પ્રીતિ તિ અતિ, સ્ત્રીકેળાવણમાં પૃરીછ; કન્યાશાળા શહેર તણી, સુધરાવા થઇ અતિ શરી... ૬ ઝે શુભ કાર્જે. સહાય થવા એલિક્‌'ટમડમ પડથાં શ્રાગળજ; માહિલામડળિ મેળવિ જેણે, વિખેયું વહેમતુ' વાદળજી, ૪.

* ઇ, સ, 3૮૭૬--૭૭,; સવત ૧૯૩૨--૩૩, ( અમદાવાદમાં પડ

સલેન્દ્રનાથ ટાગોર સેશન જજ થઇ સન ૧૮૭૬ ના એપ્રિલમાં આવ્યા હત્તા, તેમનાં શ્રીએ તારીમમાજમાં સૃષાશે દ્ઝ્ૈ ને! .

5?

પ6 પવંતીઇવર ગરિત,

ચણ મ'ડળિ તણા મનમાં આવ્યું, સઉઉવણીમાં અમછ;

હાલતિ રીતે સ્રીકેળવણી, નિજળ ધાથ તમામંજ,

બાળકિમ। બહ્‌ ધોઇ કિખી, ત્હાતિ વયમાં શથી જયજ;

મહિલામાં મનમાન્યો સુધારો, એથિ ન કદિયે થાય. સશિદ્યકવિણ બાળાએ પાં, રદછે સુધારો કાચો; ડત્યાશાળે નરશિક્ષતા તથી સુધારો સાચેજ. આ અડચજુ દર ટથ્વા તતમન, શ્રમ પાર્વતિયે લીધો; મેધ ટરી પતિ*શિષ્યસ્તિયોને, સ્રી વર્ગ સ્થાપત કાંધે,

સી કિક્ષક તાળામાં તાસુણી, લિખે એવી કરે પેર; જેથી વહેમી, થત્ર રુધાસના, ળળિ ઉઠયાં આ શહેર,

ગે।!ટિ આગે પતિ-દ્ચિષ્ય સુન્તતી, લાલથ કાંઈ તવ રાખીજ;

પાઠવા રસ્તો નાશ્નિશાળતો, દિલનિ ઉલટ અતિ દાખીછ, ભુવા ભાવ ધરીતે આવી, પાર્થતિકુ'વરતે મોથેછ:

શત્રુ સુધારાના જત જેકે, પયમાં પોરા ગોધેછ,

મખ" સિયે! અનાત લોકે, ઉપકાસ કરે દઈ તાળીજ; '

ધૃણિતુ' ઇદળ ૬ર કરવા આ, ભણુવા જય રૂપાળીજ,

કથથી કાન ધરી ન જરી, બોધ સતિતો સાચે માતીછ; દેખાદેખી ભળી બિજિ ભામા, પાછી ન ધરી પાતીજ. ઝેથી આગળ જાતાં સ્તિવર્ગ થિ, નિપજ્યું શુભ પરિણામઇ;

ટીસેલ ટ્રેનિંગ કોલેજ થઇકશુભ, અભિવાંછિત ઉદામછ.

1

શ

“ એવું ખાતમુઠ્ર્લ તા. ૨૨ મી એં ગસ્ટ સન ૬૮૭૪; સનત ૬૯

થાવણ ગુકલ 1૦ રાનિવારે શ, ખા. ખહેચરદાસ અખાઇદાસની સખ

વતષી યયુ*

મિચ મેરી કાર્ધટર, શસિસિસ ન્યુન્હામ, ચાદિ સાથે સ્નેહ, ૪૧

વળણ.

ઉદામ કામ થયું ભુ, પાર્જતિતે શુલ યત્ન; ક.,માતિ કાચા કાથ સમ; તીવડવા રડ રત્તરે.

ન--૮-#5૪*#.-₹૪-૪5૫----

કડલુ' ૨૪ સુ” રાગ ગેડી, “ હસ વળાવિતે વળી વિનતા, ન્ત્યાં પોતાનુ' ધામ ”

એ દેશી.

સ્રીકેળીવણીતે ઉજત્તેન દેતા દેવે સ્વરૂપ; ઇગ્લાંડથી નામાંકિત મિસ કાપે“ટર આવિઝ અનુપ, ૧

તેણિયે ધરિ મોદ મન અતિ, કત્યાશાળા તપાસી; શ્રિયોની મેળવિ સભા શુભ, ઉર્‌ત્રે આપ ઉલાસી. .૨

ભાષણુ ભાખ્યું ભામાએઓમાં, ખોધદાયક ખેશ; મહિલામત જળકડળ કર્યા, દઈ ઉત્તમ ત્તાન ઉછેર. તે બાધતી પાર્વતિકુવરપર, પ્રીત થઇ અતિ 'પ્રોદી; સ'ભારણાં આધ્યાં લિધાં, જિવ રાખવા ખહુ નડી, ૪ પતિ ખદલિ પૃતે થતાં સિસિસ, એ લિક'2 ગઈ તે સાથ; સ'ભારણુ' શુમ રાખિ વિયરી, ભરિ સુયશતુ' પાથ, પ

" એ બાધ્રતા ; જવા પછી, તેવી સુભગ સત્પાત્ર; ન્યુન્ડામ જજતી જુવતિ આવી, સપુરણુ ગુણુગાત્ર. ૬

દ

# ઇ. સ, ૧૮૬૯--૪2. સ'વતૂ. ૨૯૨૧. $ ભાથું. એ ખાઇ સન.

૧૮૬૪ ઘી. ગમન. 1૮403--9૪ સુષી ઘ!%કરી*અમદાવાટમાં ૨ હતી.

પાર્વતીકુ'વર ચરિત્ર,

ઉન્તતી અબળા જતિતી કરવા ધર્યો અપિ કેડ: એે બાધ્એ બહુ રીતિથી, મન તણે ઉન્‍્જ્વળ મેડ. સન્‍્તારશ્યિને સાથ લઈ જઇ કન્યાશાળા તપાસે; તેમાં સુધારા સૂચવી, મત ઉશ્ચ આપ મ્રકાશે.

તિજ ધામ નિર્મળ નારચ્થિ, આમ'ત્રિ હૉાંશે આપ; દેશી સ્મિયોને આદરે, કરે મડમોથી મેળાપ. મળવા પધારે માન ધરી, સદત શુભ સ્ત્રી કેરે;

મળિ હળી મન મોટાં કરે, પુરસ્તિયે-નાં ળહુ પેરે. રાજ્યકરત્તા અતે રૈયત મધ્ય વધવા પીત;

રસ્તો કરી «શ લીધ, મીસ ત્યુન્હામે શુભરીત. પાર્વતિક'વર ૫૨ મેમ મીસિસ ન્યુન્દામે અતિ દ."ચે।; સખિ સાચિ ગણિ નિજ શ્રેષ્ઠ, વ્યવહાર પત્ર લખવા રાખ્યો.

અતિ વ્રેમ ભરિયાં પત્ર ચિટ્દી, લખિ પરસ્પર પ્રીતે; સ'ભારણાં દેતાં ને લેતાં, વકાલમાં દિન વીતે. મડમોા બિજનાં આવતાં, શુભ પત્ર પાર્વતિ પાસ; પૂખ્યાત આ રિતિ પતિત્રતા સતિ થઈ દતી ચોપાસ. ગિરા ઇંગ્લિશ ઝુણુવતી, પાત પાસ મુંખઈ માંહી: ખે ચોપડી શીખી હતી, ઉત્સાહથી ચિત ચાહી.

પણુ પછી અતિ કામમાં, પતિ વળગવાથી તેટ; શિખવિ ન સકયા એથિ અખળા, ચાલિ ન શકી કે.

તેથી મડમેો તણાં પલે[, સ્વામિ પાસ વ“ચાવી;

અર્થ સમજ ઉત્તર ગોતે રેતિ તુમ્ત લખાવી.

૧૪

૧૫

ક

રિ

અમદાવાદમાં ॥ એપાવેલું ઘ ઘશ્સૃત્ર તે બે હા વેવિશાળ. ૪૩૭ #-૪૧

વળણ.

લખાવી લલના નાથતે, દે ઠપ ધીરે રહી;

રખી અકુરી સ્વામી મને, આવે ધ્ય.ત ધરી નહી. ૧

કેડલુ” ર૫ સુ. રાગ ધનાશ્રી. : સે!ળ વર્ષમાં પ.વતિ સતિષે, રહિને રાજનગરમાંજ; પરાર્થમાં આરતિ પ્રીતિ ધરી, જશ લીધો. નારીતરમાંજી. મન તેનુ' ઔકેળવશ્‌ીમાં લાગ્યું હતું શુભ જેવું ?

સ'ગ હતો તિને ! તેતે સકે ચર્તિ ચર્ચવા જેવુંજ, અતિ સ'ઘેપે શે સઘળુ' મેં, વું આણી વહાલજ ગોાગણિસે' બત્રિશ વિક્રમતી સાલ સુધી વિણુ આળજ. પણુ એ પહેલાંના સાંસારિક બનાવ બનિયા જે જેજી; દિગદર્શ્ન છુ' દાખ તેનુ, શુણુવા લાયક તે છે ૪.

એ ગણયે' ગેકવિશનિ સાલથી, લખવા ર ઘરતોજી;

નિજ છાથે રાખ્યે। પાર્જતિયે, હરવા શ્રમ નિજ વરતેજી.

સુતીમ કરતાં પણુ મતમાન્યુ*, કાર્ય કયું" મતિવ્રાળીજ;

પ્રધાન પતિતી આપ બની, હરકત ખહૃવિધની ટાળીજી, ઉપજ ખર્ચતા અડસડે કરિ ચલાવ્યો ધરતો કરછ;

ભાગ્ય ભલાં તે પુસ્ષતણાં, જે ઘર હોય અવી નાર

વર્ઘરતી વસ્તુ સધળીતી, ટીપ કરી ડિક રાખેજ; આપ્યું મૃડ્યું લીધુ લલના, દર્પણુ જેડું દાખેજ,

પગ્યિટમે પટ આપે નોંધી, લે ગણિ, પાછાં લાજેજ:

૪ પાર્વતીકુંવર ચસ્ત્રિ.

ચાકર કેરા પગાર ચુકવે, ચુક ન એમાં આવેજછી, ડિ ઘર સ'બ'ધી કાર્ય સર્વ સંભાળી સતિયે લીધુજી; એથી પતિમે સાર્વાજનિકમાં, મન સ'પૂરણુ દીધુ“ઝ, ૧»

ટ્રેનિંગ કોલેજના પતિકાર્ષે, પરસારથમાં પ્રરીજી; સહાય સદા સ્વામીતે દેતી, સત્તિ આ ખનિ અતિ શરીજ. ૧1 સ્વામીના શિષ્ષો સ્કોલરતી, માત ગરજ મનમાતીજી; સ.રતિ સારવતી સાંતે પોતે, વાત નથી તે છાતી. ૧૨ માંદ્લે કે! જણે કે સત્વર, લે તેતી સ'ભાળજ: એસડ વેસડ કરિ દુઃખ ટાળે, બનિ ચૂરી પ્રતિપાળજ. ૧૩ પૂછિ ખમર્‌ ગયાપે અતિ હિ'મત, ભાઇ ત જરિ ગભસશે।જી; એસડ આ આપુ તે પીન્ને, સાજ સત્વર થાશેજી, ૧૪%

માત પિતાથિ પડેલા છેટે, માંદાની ધરિ દાઝજી; જેવા જતી વારે વારે, સતિ આ સુખનુ' ઝાઝ%. # ૧૫ જેદૃતિ વસ્છુ તિજ ઘરથી દઈ ટાળે પીડા તનતીજી; ભાવતુ' ડદે નિજ હાથ બનાવી, મહિલા મોટા મતનીજી. ૧૬

, ખાવિશતે ચોમાસે ચતુરા, પતિસહ સુરત ગઇતીછ; ભળવા નાત વિષે ભલ્લિ ભાતે, ચર્યા ચાલૂ થઇતીજી, ૧૪ પતિ-મિતોતી મદદે વાંધા પતવાતી તક આવીછ?; વાંકુ' પાડિ વિરૂદ્ધ પક્ષિયે, જન બહુ દિધા ભમાવીજી. 5૮ એથી પક્ષ પડયા ખે તેથી, તડ પડિયાં નિજ નાતેજી; પતિ-મિત્રો તિજ મિવેા સાથે, પક્ષે રેલા ભલિ ભાતેજ., ૧૯

# વહાણુ. ૬ માંદાને ભાવે એવુ'. (રસેોઇયાનું કરેછીં ભાવે નહિ તે! ગે!તાને હાથે ખનાવી આપે.)

અમદાવાદમાં એપાવેલું ઘરજત્ર ને ખે પુત્રોતું વેવિશાળ, ૪૫ ન ઈ બૂ.રે વર્ષ નિર્માણ કડલાં, વિધિશ્ને નાતવિર્હનાંજ,

[સચ્યા કહે તે કેણુ કરિ શકે, દુખ દારણુ દુઃસહર્નાછ ? ૨૦ પૂરાં દાદશ વષષ વાંધો, અઠ્ઠાવિશતી સાલછ;

પત પુરણુ, ખે પુત્ર તરણું વળી મળિયું વેવીશાળ જ. ર૨૧ ત્રણુ સુત માત હતી સતિ એ તક, તેમાંથિ જ્યેષ્ઠ વચટતોછ; નેંગ વિવાહ તણો ઝટ જમ્યે!, વખત વલો ખંટપટતેોજી. ૨૨ વૈશાખ માસે વિરોધ મટથે,, મળ્યો લાભ તરત મતમાન્યોજ; પરમેશ્વરનો પઠ પુરે ઉર, મહિલા મતથી માન્યો. ૨૨ મહાવદ બીજે પરણ્યો અનુભાઈ, એકત્રીશતી સાલજી; સોળ વર્ષની વયમાં# કન્યા મળિ ગુણુરૂપ રસાળ. ૨૪ જ્યેષ્કે પુત્ર પરણ્યે વચલાનાં, સાટ્‌ સસરો! સત્વર; આતુર લય ટરાવા હતાં અતિ, ઉત્તમ ગણિને આ ઘરજ, રપ પણ તે પુત્ર હતો દશ વર્ષતો, તેથી નતા કડ તેનીછ;

ખાળલગ્ન કરવા રૂચિ નત હતી, ધણિધણિયાણી બતી, ૨૬

પાંચ વ'ટ્થી પાર્વતિકૃવવરનું, શરીર ન રહેતું સાજી;

એથિ બિન્ને સુત ઝઢ પરણાવા, સગાં કહેતાં ઝાઝું. ર૨૪ તવ ઉત્તર આ પતિમતમળતી, દેતી ખાસો એવોજ;

શાળલગ્ન કશ્વાતો લહાવો, નથિ મારે જ લેતોઈ, ૨૮

બાળલગ્ન ખૂર' છે બહુ રિત, કડુ કેળ તેનાં ત ચાખિશજ;

વિવાહ ફ્રોક થવઃનો ઉરમા, ડર હ રચ ન રખિરા. ૨૯

ભવ ળેોળવા વહાલા સુતતેો ૬", ભભકો ન મારિશા મોટાઈ;

વળગાડિ વ'ગ €ગ જાણ્યા વિણુ, વહેરિશ નહિ ધર તે!ટાછી. ૩૦

પારવતીકુ'વર ચસ્તિ,

વળણ. તોટો નવ હોર્શિ કહિ પછી, બાળ વિવાઇનિધેધ; સતિયે ખહુ રીતે કથ્થો, જે ભરિ ખહુ વેધ રૈ,

કડવું ર૬ સુ'' રાગ ચોપાયાની દેર, ખાળલગ્તનિષેધક મહડળિ, સવત ગોગણિશ ત્રીશે; સ્થાપન થઇ'તી રાજતગરમાં, ચહે ઉત્કર્ષ અતીશે, હેતુ જેનો હતો પાંશરે, ખાળલગત અટકાવા; સંસારી સ્થિતિ આર્ય જતોતી સુધરી શાંતી થાવા, સોળ વર્ષ પૂરાં વીત્યાં વિણ, સુતનું લગ્ત ન કરવું; પુત્રથિ પાંચ વરસ નહાતી વહુ નઈ અભિમત આચરવું. નતિખેધ એવો હતો મહળિતેો, પણુ તેમાં હતિ ખામી; સતિ પતિ તેથી ન ભળ્યા તેમાં, અસતોષ ઉર પામી, સમય ગ્રમ,ણે લગ્ત તણી વય, ઠીક ઠરાવે કીધી; પણુ અનર્થની ચાલ ચાલતી, નવ નિજ લક્ષે લીધી. રજ્ગ્વળા હોવા પહેલાં, પરણેલી પતિ વ્યવહારે; આવતિતો અટકાવ ન તૉંધ્યો, મ'ળિયે નિજ પારે, તે ખામી આ સતિયે નિજ ઘર; વરમત મળિને પૂરી; તાતથિ નોખો ચાલ ચક્ષાવી, રીત બાળિ બહુ ખૂરી. ગેહ સુધારો એક સુખ્ય, નિજ ધરમાં દાખલ ઝીધેઃ; ખીજે તે સાથે લક્તાએ, નિજ લક્ષે ઝટ લીધે, વહુને શુભ કેળવણી દેવા, અ'તર આપ વિચાયૂ*; પુત્રીથિ અધિક ગણી સુતવધુને, સતિષ્રે કારજ સાચું.

# તક”

«યે'& મુત્રતી સ્રી ક યુગારતી કેળવણી. ----.- .- ર *# # - # # -# ૪ ૪#

મેલ દેતિગ કલે લેજમાં, મ ક્ાલેટ હાથે હસ દસમે. 9 ળવણી, ઝાઝિ અપાવી જેને.

ઇછછ ભાષા ન આવડ્થ, મડમ સાથમાં મળતાં; અડચણ પડિ હતિ પાર્જતિ સતિને, વાતચીતમાં વળતાં,

અડગ્રણુ સુતવકુને 'ન નડે, મનમાં એવું ધાર; અતિ અડચણુ વેઠી ધરિ હિ'મત, વહને સધ સુદ ધારી. કતાથ? જન્મ કર્યો વહતો, સતનો સ“સાર સુધાર્યે; શિજે સુધારો સતિનો આ મે', સશક્ષેધે ઉસ્ચાવે. વય ન્યાનીમાં વહ બહ રીતે, મ્રવીણુ કીધી મોતે: શુભ જળવણી લાડ લડાવી, ચાનક ધરિને ચિત્તે. ઝથી સુતવધુ નિવડી અનુપમ, નિજ ઘરતે! શણગાર; નામ પ્રમાણે વિસુદ* ધયુંષ, લલનાને ન લાગી વાર. ખુદ્ધિધકાશડ વિષે દાખલ, કરવાને ભાઈ ઢૌગારે; નિનટ ઇંગ્લશ વાચનપુસ્તક ભાષાંતર કયું" એ વારે, વ:ત તેહ નિન્ટ મરણુ આગમચ, દિન થોડામાં ન્નણી;

2.

પાર્થતિ અતિ ઝુલક્તિ થઇને, પતિ સનન્‍્ઝુખ ઉચરી વાણી. લખાયુ વહુ યુંગાર તણુ' શુભ, છપાય જેણી વારે;

બતાવને ઝટ તે મુજને, મન આતુરતા છે મારે.

આદાંક્ષા નિજ ન પડી પરી, વહકૃતિ નિરખ્યા પહેલાં;

૧૭૦

૧૧

૧૪

૧૧

૧૪

૧૮

# ઉપમા-પગ #-એ ખાઇનું નામ ઢાણુગાર હતુ, તે તે નામ પ્રમાણે

એ ઘરનો રાણગાર નીવડી ને પોતાના નામત' યણ 3”યું, $ “અુદ્ટિપ્રકા-

શ” નામનુ માસિક ચોપાનિયું' અમદાવાદમાં પ્રગટ થાય છે તે.

૪૮ પાડતીકુવર ચિત્ર,

અરે સતી ગુરલેોક ગઈ, નિ“ ઘરતાં જન કરિ ઘેલાં ! વળણ.

ઘેલાં કરિ દ્લિ દુખ ધરી, સ્ત્રાપીં સુત સુતદારતે; સ્વર્ગ સિધાવી સાધવી, ભરિ ભક્ષપણબ ડારને,

“--૦--૦---

કંડવું ર૭ સુ રાગ આશાવરી.

“ ઉરા'પાચનત વાગી વદે, શુણુ જતમેજય ભપાળર્‌ ” એ દેશ,

અન્ય કરે તો કરવું આપણે ખીકણુ એવો સ્વભાવરે;

પાર્જતિ સતિતો ન હતો જર્યિ, પણુ હતે! પકવ ઠેરાવરે. યોગ્ય જણાયે તે કરવાની, પહેલ કાઢી તે કરતીરે; ચેષ્ટા કે ચર્ચાથી ચતુરા, દિલમાં લેશ ન ડરતીરે, ધરથી ધર્મ ઉપર હતી શ્રદ્ધા, મહિલાતી મતમાનીરે; પણ ધર્મભોાળિ બનીને ભામા, વહેમની વાત ન માનીરે, સયાસત્ય પરીક્ષા શક્તિ, સતિમાં જ્યમ જ્યમ વાધીરે; ત્યમંમ ત્યમ ધર્મ વિચાર સુધારી શુદ્ધ સમાધી સાધીરે, પતિસ'ગે સતિ પર્મ સ'બ'ધી, સમજણુ બહુ બહુ પામીરે; પણુ નિજ ધર્સતણી આસ્તિકતા, રહિ હતિ ઉરમાં જમીરે, આસ્તિક શકિત અને ભકતીગુણુ, હોવાથી આ નારીરે;

શુભ સ'જેગોા મળતાં થઇ શુભ ખ્રાહ્મણુધર્મ સ સ્કારીરે,

દયા તણે ગુણુ આ દારામાં, શ્રેષ્ઠ હતો સુખકરી।૨:

ધર્મમૂળ તે ધારી નારી, ચઇ ખહઠતાં દુખહાર્‌રે,

૧૦

#જ

ખ્ત્‌

નદ. કનુ 4

હાટ

ષાતતોડૃત્ર ના | સદ્ગુયુ. જટ

પારકિ..પીડે મ ન પ્રીગળવું, ' પાર્જતિતું પરિપૂર્ણ રે; માખણુ ૩્રરતાં પૂણુ હું કોમળ, જે તપતું અતિ ર્ય્રે, ૮ દાન સુપાત્રે કેવા સત્તર, નિમિવ, ન. અતર કરતીરરે;

ડાળે કેરા ગ્રહ્યા છે 2 તશી, ઝઃપટ ધર્મ. અ;ચરતીરે, ટ

કા ળમાં... આવેલાં મ શને અત્ર વસ્ત્ર ઝટ આપીરે; તે.થ પામતિ, સતિ. નિર અંતર, કષ્ટ પરાયાં કાપીરે. . ૧૦

પરને જુ પામે, પ્રદ દેખી દાકેરે;

દકળર્ર્‌ ધારિ. દયાના નારી, વિશતિ માંઠિ વિર રાજેરે.. વૃશૃ શીક તણે શણુમાર, સઈ, ધરિ. જણ ભક્તિ, ઝેરારે; પતિત્રત સિયળ ડરી ક્રિ શુંદરિ. પામિ વખા. ઘ્રણેરારે. કર વિતયે વ:ન કરે વશ ઝરે," શિલા? આ ' વિતતોરે: રે મીડી વાણે ગોક શુભે ગો, દાયો 'જશુવિ _સુજ્નતારે, ક્ષમાખડગ થાર યા નારી, શજુ સર્જ છ ન

ટ

દ દ્‌્ષ્ક

ન્ઝ ધટ ઢાલ. ઝાલિ યાલિ સતિ, કથતે છ ત કરાળીરે, . ૧૩ દ વળણુ.

છત કરાવી કથતી, સસાર -ત્સમરમાં સ

પતિન્પની મહારયિ બતી, વિલ જગવ્યવહારરે. વૃ

કડુ” ૨૮ સુ” રાગ ઘનાશ્રી.. અમદાવાદમાં ત્યારથિ જાપ થયે તાર્થનાસમાજડ;

ર *સ'વત 1૯૨૦-૨2 વગેરે સાલોમાં- ડવ, તીદલાન જુ. ક સ'ત્રામ,

યુદ્ધ-સ“સારે રૂપી રણધ્ઞેત્ર

. પાર્વતીકુવર ચરસ્ત્રિ, # ક - « #

ત્યારથિ ધર્મ વિચારે! સતીના, સુધર્યા શુભ સહસાજજ. 1

“પ્રા્ચનામાળા” પાઠ કરી નિત ધારે વિભૂનું ધ્યાતછ; ભજન કર્ચા વિણ ભોજન ન કરે, રહે પ્રભુપદ સાવધાનજ. 2

ચેતતશકતી ન્યાં સાધે રહિ ત્યાં -સાધે સમરણુ નવ ચૂફીછ;

નિત્ય-નિયમ કરવે નવ અટકી, શળિવત્‌ થાતાં સૃકીજી,

તેત્રિશ અઢારસે” ઉપરની સાલે મનોરથ સાર્ષોજજી;

તામ સમ.જે નિજ તૉંધાવી, ખાલધર્મ સ્વીકાર્યોક,

સમાજકાજ કરે અતિ હરખે, લાજ ન એમાં ધરતી; દુજન ટીખળ ટે'ળ કરે પણુ, અબળા નહિ એ!સરતીજ. પુના તે વહુતે અતિ પ્રીતે, નિત્ય પ્રાર્થતા કરાવેજ; સખિમડળિ મેળવિ મનમે!દે, ડીક ઠેરાવ ઠૅરાવેછ, પૂર્ણ ખહ્મ પરાત્પર કેરે, સાન થવા રવિવારેજ; માતનિયો મેળવીને મ'દિરિ, * માર્થતા માટ પધારેજ,

સમાજના મતતે મળતાં, ગૅરબા દેશી આ દાર્‌જ; ઢ.ળ બતાવી પતિને રથાવે, સ્વર પરી અતિ સારા, સ્વ!મિતે સહાય દઈ સત્તિયે, “સ્તિસુખોધ” ના અંકો ચાર્જ;

ર્ચાવિ “બોધ વચન” ખહુ હોંશે, તરત કરાવ્યું તેયારજ. ગરળિ નવિન જડ્યા પછી પોતે, તારુણુ નિજ ધર તેઠીજ; તાલિમ આપી તુરત શિખાવે, તોડી વહેમની બેડીજ,

છીમેલ દ્રોતેગકીલેજ ડેરી, ભણુનારી શુભ ભામાજ; આ રિતિ શાણી સલ સુધારે, રજન કરી બહુ રામ! છ,

# ગ્રાર્થતા મદિર.

ર

પાર્વતીકુવર્નો ગ્રાર્થતાસમાજમાં પ્રવેશ. પૃ

શીખવિ ગીત અતે ગરખી, લઇ જવ સમાજે શાણીછ; ગવરાવે ઝુવતિ ગોથિવિને, વિલસે ત્યાં શુભ વાણીજ, ૧૨ ખીજી ખાષ્ઠએને પણુ મ્રાતે, બોધે બહ્‌ ઉષટેશેજ; પભુ ભક્તિમાં લેળવવાતે, ઉતમ નિજ ઉદ્ેગેજ, રૃ ત્તેત્રિશ ચાત્રિશને ક્ષિયાળે, પ.વતે પતિતી સાથેજ; પવાસમાં નિકળી અતિ યીતે, રળવા યશ નિજ હાથેજ, પ પહેલે વર્ષ ઝાલાવાડે જઈ બે,ધી બહુ બાળાજી; બીજે ગજરત્તે મત માતે, ગૃણુ દાખ્યા રસવાળાઇ, પપ પેટલાદ સોજિત્રા વડોદરા, ભરૂચ અતે અ'કલેથરજ:; ' સરત આદે સમાજ પિષે જઇ, ધીને ભજી પરમેથરજી. ૨૬

આદ્યધર્મ સિદ્ધાંત જણાવી, ભાગી બહૃની ભ્રાંત; શુજિ ઉપદેશ સતીનો સુદર, સુંદદે થઇ સો ફાંતજ. માક 'સાનસિક મમુ ભક્તિ અતે દઇ સદાચરણતે ખોધજ; નારી બહુતે નિર્મળ ફધી, ટાળિ અધર્ન વિરહ. ૧૮

અખ નીતિન! નારિસુધારા કરવા કામતનિ કેડેજ; * છતિ થઇ છત ૪૪ણુજી નિજ કરી, લાકી જતી હડેઃ. * ૧૪

“રપયોગીપણું પાર્જતિ સતિનું, અતિશય વધિકું આંહી છ;

જગમાં ખપ તેતેઃ ખપ ભછિથી તુરત જણુ'મો લાંઢીજ. ૨૦

“વળણ,

યાંહિ જયમ ખપ ઘભે!, અહિ કરતાંય [વિશેધ; એથી અજર જગત જવા, પભુકો કમે આદ્ેશરે. ? વૃ

ધાર. તાલ ન ઇમાપાતક હિ તણાઈ."

* ઇશ્સ---આવ્તા.

જડ ન. # ?

શન

પર્‌ દ #

યં જક

ક,75 ૮૦5૪૧૦ .-

07 પ ચાર્ત્ર, : ક ૨ જ

કઈ

ટે], “ દ

દ થી હિ પાજેતોતે. રૈ ધિ ગતે.

આવિ” “આંધી ચવ ખાખી, કરીઃ કુચે[ છેક”

શરીશે'ગ્ે લ લેણા દેશી; ન હતિ તેતે લેશ;

' વય પ્રમાણું ને રું. શથી, હૃંદ્ધ- જણા ૧ વષ . વ્યાધિ વળો વેરિર્પે, કરંઘા રૂપે'વિર્ધંડ

પણુ નિજ પોર્ત પ્રકાશિં ખાસી, ગોપી 'એધિરક” અનુપ: વિપરિત રીત ખચરત જણાઈ, ગ 'મહિલામ શમેવી;

. શરીર સૌથ સબ ધં' ન મતને!) ' જુગતિ ન્નેવા” ન વપુમાં હયાધીવાર્સ.વસીતે કામને કાયથાળી:

પણુ ભેન મદ. પડયું. મણિ જેયું “જેથિ' ચંઈ જેશવા ળા.

' તન' નિર્બળ મને સંળળઃ જેનું, વોર વનિતા એવી , આધિ વ્યોધિ ઉપાધિતી; ગણત્રી: ગણે :નહિ “તેવી: 5: - દૈવી" જેવી એવિને પણ્‌, કેળ કહો ક્યમ મૂકે ?

સેર 'ખેરક. થાયે કાળે) . સાગર પણુ 'સૂકે.? તેડા રૂપે તાંવ આવ્યો, કાળ” 'કામતી કેરે: ક

_ ખત્રિશના' પોષે શુદ ચોમથે,..દિ દિધો દેહમાં ડેરા. પતિએ અતિ ઉપાય કર્યામાં, શતિષે.ન રાખી ખામી

' વૈદ્યવઃર દકતરે ર » વ્યાધી શક્યો, નકિ વામી... મી ુ ક

ટ ફ

મૃન્નક - ૧ જ મ અ જ

ક નારા પામી જવુ-ધળધાણી ન ડ્‌ કળા ૯૩૬.”

પાકતા ફેકરતો આખકતે મ'દવાડ. શ દ્ષ્્જન હા ઈઝ?

હવા ટ્રેરથિ ફેર અ પડ ડો, દવાક વાથી” વાધ્યે'; _અંતિશાર દમ ખે તાવતે મળિ, “દાથ દમવા ચાધ્યે, વૃ આપ'ટ સુધિમાં શાલિ' સતિનાં, "શિંશ્રિળ'થયાં "મૌ ગાત; કા'ટવત્‌ કાયા શ્રઈ તે, રહાં'અસ્થીઃ માત્ર, ય ખટ માસથી વિશ્વાસ જઘૃતેઇ સતિવે “ગણો હો ખોર; તેડું' સહ્ય. ત્રિક્ષૉકયતિણું, ન્તભિ' જિવ કરિ મોટે. ૧2 પૃ પતીપર્‌ ર્તિકડતી "અતિ, સતિનિ બેયીઃ એણે; ર!ળ રી શખિથેા તો, તદ દખ સહિ તેશે ૧૩ પણ હવે ગણ્‌ પ્રલુ ન પછા વાળશે આ વાર; જણિ એવું ચાણિ' સ#૧ર,“તત્પર થઈ તિર્ધાર. ૧૪ એથી આશા' સ્ામિષે કંઈ નિજ મેઉિલા જરી: “ણિ મનમાં ભાતતી ઝ£, નિથ્ય કળે ધેરી, , ૧પ સરતથી “અ.જેલ : સંગાંગ ત્મ કેર શો ઇએ; ચયત્યુ સુત -મોરા »ુબઇથી, ખોલાવવા ઝટ જેઇશએ. ૧૩ તારે ન! કહિ પાજતે સતિયે, ઉચરે છોવે આમ; "જાઈ

“પરીક્ષા છે તેતી હમણ, માટે તથિ અહિ કમ.” વયક જ્યૅ'ડ પૃત્રતી જીવતિતે, “કાના! નિજ “બે ચુત સાર;

નિરખી તેત્ર ભરીતે “ભામા, રોગ વારવાર, . ૧૮

કાંત નિજ એકાંતમાં ઈ ગૅકલા એકવાર;

સાંભળને ના કોકકાં, ઉચી «રી આ નાર. 4

ક ડોગ, ૬ આપધપ્રમી ( જેમ જેમ આસડ ક્યુંઈ સત તેસ શેગન્વધ્યો),

દ પ્રીતિ. ર અતુભાઇ અ વભતે મુ'બધ્ની “રાં 5 મેડિકક કકેજ”માં દાકતરી વિદ્યા શીખતો હતે!

પ૪ ,# પષતીકવર થો.

મદગદ૬ સ્વરે બેમ ખોલતાં; આંખે ભરાયાં પાણી; નાથ તેત્રે*નિર્‌ વહ્યાં, ઉચરી શક્યા નહિ વાણી, [સ્થિર મન કરિને સ્વાસિયે પછિ, ખોધ દીધો મેશ] હે સતી સમજૂ થઇ ભલી, ડયમ ડરે નિષ્ફળ કલેશ, જાંચયું તે (સૌ! નય મિથ, નથિ રહેવાતું ખેશી) આ જગત્‌ ત'ત્ર અનિક્ય છે, જન લહાણ તેમાં દ્રો શી? છે ધર્મ સહાયક અંતનો, આવે મ ખીજી' કામ; _

સ્વજન સુત વિત સેવકો, નવ સહ'યે અ!વે નામ, શરણ સાચું સગ્યિદ્ધનતુ', જાણુ નિશ્રય ના2; ધર્મીને નિજ ધામ રાખી, અચળ સુખ રેતા, તુજ ભક્તથી ભગવ ન રીઝી, ભલુ કરવા તારં; ધાર્યું હરો. અહિંથી પણુ ઉત્તમ, એમ હું મન ધાર્‌; આ અનિત્ય વ્યાધી ગ્રસ્ત દેહ્થિ, છોડાવિ તુજને પૂં; અજર અમર સ્જરહિતઇ કરિ, સુખ_મયાપષા સપૂર્ઝ, તેટ આઘ્યું છે જણુ નિશ્રય, દૂર સંશય રાખ; વિષ તછી આ વિશ્રસુખ4ં, લિશ્પ*અષૃત ચાખ, ભાન આવ્યુ ક. શુણી ક થઉપદેશધ માયાનું આવરણુ જઈ, અ'તર હનો ઉજેશ, છે માયા ડાયાધારિને, મેઃડુજાળ નાખે એવી: મૃગમાં રખાવ્યું ભરતમન, ખછુ ડગાવ્યાં દેવદેવી,

તતો પાર્વતીતે કેમ કહે ત, ચડપ નવ ચૂંકાવે ?

* રેગર્સહેત, ( રજરોગ ).,

# “ર “ૂ. #- #-

પુત્રા તથા વહતે છેક્લે બે.ધ. જઃ # -“#“#“.. ક.“ -#- *--#,-

અવમાનમ! સુત સ્વામિ વહ, કે પાસ ૬ષ્ટે શયાવે.ઃ ૨૭૦૪

સાવધ સતી પતિબાધથી ચઈ, બે.લિ તેણીવ્રાર; હે કથ! છું પરબ શરણે, *૮વા છું તયાર. ચ્૧

કેટલાક ક્તિસથી નાથ હં, ગ વિચારમાં છું લીન; માયા અજેમરે છતિ- મત મુજ, કીધ ધ અતિશે દીવ. - - ૩ર આને ન્છેશ્લી વાર મળિ, વહ છોકરાને નાથ;

શિખ એ પિ સારી, મુકિ વિસારી, આપિશ હરિને હાથ, ડર વળણુ, .

હાથ આપિશ ઉઠાવિ લેવા, ભજિ મતમાં ભગવાન;

પછિ હં પિયુ'%ા વાતમાં, ધરિશ ન મારં પ્યાતરે.,

કડવું ૩2 મુ'. રાગ મેવઃડો, “મોસાળ ષધ્રારોરે બાળક બાકુડારે, મારાં લહકતરાયાં બે શાળ.

એ દેરી.

બેટો મુજતે ભાવેરે લાખેણાં રૂડાં લ.ડકાંરે, મ રાં ગુશાકરમણુકીગારઃ

છે આ મેળા ઇલ્લેરે, તમે શોક ન કરશે! માર. બેટા ૧.

આવે મારાં મીડાંરે, છં ફેરવું તમ શિર હ થ; ૬

નિર્ખુ' નેણુ લરીનેરે, વરશે આપણે! સાથ, ભેટો૦ ૨

સપા સ્તેઇ વધારીરે,, રહેને હું રાંકડીતાં શત;

જરા જગમાં શુભ લેજરે, ક «તનાં ઝાઝાં «૮1. કે

કુળના દીવા પુત્રોરે, થઇતે વખણુ'વન્ને માતી રૃ

તાત તોપ ઉપજવીરે, ભજે તેમતા મતતી મ બેટે -“------------

"“----ૂૂ-ૂૂૂૂ----ૂક

# ગુળાબાઇ--વચેટ પુત્ર. ર રમણબાઇ-- નફાનો પુગ,

12 ગાર્વલી કૂર પ

જે વિષોગવું. દુખ્‌ વોને દઈ મ માલુ: :આવાસે. ' વિયોગ સુતંવધુ. સહિ ન. શકી, સાસતો' વહુ શુંગાર;. હ ઉપકારિિ. નિજ; સાસું વિરહના, ઘાક્યા' ઉર્‌ સા

મે: બદલે” કશ રીતે” નઃ વાઇમો, રે!' સોથ “સુણુ “કે

શોર એહ સુંદરિ મન વીપી, કેઈથે 'નહી' મુજ. રે સ્ડવાકુટધૉરિતિપેરે. સતિતોઇ પર્ણ” હતો ધિકાર; ક તેથી” લૌકિક' તેનું તેનું, ન' “કર્યુ તેણીવોર”. ડિ સ્મેશ' ન શબ 'સંતિનું. લઈ જેવા, ભીડ' થઇ અતિ ભા! નાત. અતે . “૫૨ માતતણુંઃ જને," આવ્યા સતિ: પતિ. દર

'દહેતક્યિા કરિ... ' સાંત્વન કીધુ." બહુ પિગ ફેરિને” ભાઈ ન' શેચ' કશે. ઝરે, થયું 'જે જે 'કેઇ ગમિયું રિ તે.

“પોર્થેતિ રહ પડયાં. પછી, દશ માસે 'સુંતની. દારા; ન

અયે સ્મોત્‌ શ્રેની. પાસે, જઇ ' પહોંચી. સ્મંર્‌ -ગુણું સારાઃ

“જણે: પ્રત્યુપરા2' વાળવો," શ્ર વહુ એમ ગણાયું. તારણી મત સધ “તજ,” ' નિજ ' સાસ્‌ સેશિષે” તણા યું,

“ટન ક “૬ વળણુ,* ર ક

_“તણાયું મેવ" મારને, 'સૅઃસ્‌ સેવન” માટ;

વેદ હઠે વૈરાએે. ર વળ વનિતા “ગતિ વ 'વાટરે.

ટન 'કેફેનું' 'કુર્‌ ્‌ સુ. રાગ ધેનાથી.:

સંતે. પાર્વતે' પરલેક' ગઈ ર રહિઃ કીર્તિ કથા' હિ સવીછે

જ્યમ કે્તાક જાઈ જાઈ અકે થઇ, અરિ : ઘમ તેતીછે..

». સ્‌'વત ૧૯૩૭.

પુત્રવલોકત અતે ચર્ત્રિ માદાત્મ્ય, પદ

ધમવૃત્તિવી ધણિવશવરસતિની, દયા ધામ શુભ્ર ટેજી છ; નમ્ર સ્વભાવનિ નિર્મળ નારી, નિરખી જેમાં તેકીછ, ” પ દમાં હારી તત લવશ્પણુ, પશુ પોતાનું પાળ્યુંજ; ટેક ત્રિભુવન પતિષે રખી, તેથી વિખ ઝટ ધાળ્યુંજ; વિખ કરતાં પણુ વિઘમ્‌ વેણુતો, અડુભવ ભવમાં કીધોજ; સંકટની સીમા ન દીદી પણુ, પગ પ.છે! નવ* દીધો, . પતિત્રતઆખઠિ પૂર્ગ્‌ પાળિ,, અડચહ બહુ વિધતી વેદીજ; આપત્તિના આભ તુટે સતિ, હકિનિ ન પડી ક ન વેપ. લીંદનુલે| ગણુ. ઉજવી, -રિ કર્યા ભવનાયકજી ર તેથિ ત્રદી તે ચૃત્રધાર થયા, સતિના સત્વરે સંછોર્યકજી. * લાજ રાખિ લલનાની પ્રભુ, અભિવાંકિત શુભ આપીજી; પેમે પુત્ર પ્રતિષ્ઠા તે, અંતે સ્થિર કરિ સ્થાપી. ચક્ત્રિ ચાર પાર્વ તિસતિનું, તાર પદારથ દાતાછી; શુણમે તેતા વિકાર શમી સો, ઉર ઊપજે શાતા. ખૂટરિયુ- દળ્ખનકર્તા 4: એસિ;-છે ે ભછું આ આખ્યાન; સદ્ગુણબ્રેમ્ક છે સદદઝુસ્શું, ધરશે જે તે થ્યાનૅજ, મદિમાં એનો મુખ શું વખાણું ? પુષ્યપલે મત વ.ળેજ; દૃષ્ટૃત દિલ ઊપજવા ન દર્ઈ, પાપ ભુદ્ધિતે બાળેજી, ધર્મ્નીતિ ધીજર્તે સાહસ, વિત્રેક વિતયતું પાત્રછ;

ચરિત્રિ છે થતુરાનું ગુંદર, ન્તેવા સરખી જત્રજ,

પુરના પતત ધતેના, ધર્મ પકાશે તેમાં; _#-_સઉમ 7. ઝત... _૩,--- છુન-૭-ઝ૪---%#..

* જરાપાગ્‌, 4 તરવાર,