View
224
Download
5
Category
Preview:
Citation preview
Planten - Planten -
familiesfamiliesCarolien van der Graaf
Programma
Luisteren (20 min)• Korte herhaling vorige les• Kenmerken plantenfamilies
Doen (10 min): • Quiz test je kennis (15 min)
Luisteren (1 min)• Korte toelichting op handige flora’s, cursussen
Definitie van een soort ?
organismen, die vruchtbare nakomelingen produceren
…
1. Wieren
2. Sporenplanten
3. Zaadplanten: (bloemen)
- naaktzadigen
- bedektzadigen: (vrucht)
-- eenzaadlobbigen
-- tweezaadlobbigen (2 kiembladen)
Planten systematiek
Bestuiving / bevruchting
Zaad (vrucht) verspreiding
steenvrucht
doos
bes
splitvruchtnoot / dop
peul hauw
Planten families
1.550 soorten - 550 algemeen- 1.000 zeldzaam - ca. 400 Rode Lijst- 112 beschermd
128 familiesGrassen: - 165 soorten (1 beschermd)Watergentiaan: - 2 soorten (1 beschermd)Orchideen: - 40 soorten (40 beschermd)
Deze les: - 8 families 32 soorten (0 beschermd)
van de 640 (9 beschermd)
Samenvatting totaal
zevenblad
DUIN BOS OEVER OVERAL
zand/kalk schaduw, gematigd, bosgrond nat-vochtig, rijk voedselrijk
anjer akkerhoorn-bloem dagkoekoeksbloem echte koekoeksbloem vogelmuur
composieten muizeoortje voorjaarszonneboem duizendblad klein kruiskruid
kruisbloemen grote zandkool look-zonder-look pinksterbloem herderstasje
schermbloemigen peen zevenblad watereppe fluitenkruid
lipbloemen valse salie bosandoorn watermunt hondsdraf
vlinderbloemen kruipend stalkruid robinia voederwikke witte honingklaver
ruwbladigen slangekruid gevlekt longkruid moeras vergeet-me-nietje smeerwortel
roos eglantier geel nagelkruid moerasspirea zilverschoon
1. Anjers
Kenmerken
1 Blad: tegenoverstaand, gaafrandig, ongesteeld2 Kroon: 5 losse kroonbladen, diep ingesneden3 Dichazium: stengel splitst steeds in 2-en
Dagkoekoeksbloem
anjercomposiet
kruisbloemschermbloem
lipbloemvlinderbloem
ruwbladigeroos
Bestuiving - verspreidingDagkoekoeksbloem
zweefvlieg op dagkoekoeksbloem
citroenvlinder opruige anjer
zilveren maan op echte koekoeksbloem
Bestuiving = INSECTEN- bestoven door dagvlinders, nachtvlinders, wilde bijen, hommels
anjercomposiet
kruisbloemschermbloem
lipbloemvlinderbloem
ruwbladigeroos
Verspreiding = WIND- vrucht: doosvrucht openspringend
Standplaats = GRAS & ZOOM
2. Composieten
KenmerkenVoorjaarszonnebloem
1 Bloeiwijze: hoofdje, samengestelde bloem met lint- / buisbloemen, geen kelk maar omwindsel
2 Vrucht: nootje (met kroon of pluis/pappus)
3 Blad: vaak wortelrozet (geen officieel kenmerk)
anjercomposietkruisbloem
schermbloemlipbloem
vlinderbloemruwbladige
roos
Bestuiving - verspreidingVoorjaarszonnebloem
Bestuiving: INSECTEN- Stuifmeel & nectar - Makkelijk bereikbaar insecten met korte tong- Vliegen, kevers, bijen (met korte tong)- Veel insecten op distels: distelboktor, distelvlinder
distelvlinder distelboktor wespenboktor
anjercomposietkruisbloem
schermbloemlipbloem
vlinderbloemruwbladige
roos
Zaadverspreiding: WIND- Vrucht is een nootje (klein, droog, niet openspringend )- met kroon, pluis, pappus
EetbaarVoorjaarszonnebloem
Zonnebloem, sla, andijvie, witlof, artisjok… anjercomposietkruisbloem
schermbloemlipbloem
vlinderbloemruwbladige
roos
sla
andijvie
witlof
artisjok
3. Kruisbloemen
Kenmerkenherderstasje
1 Bloem: 4 kroon/kelk bladen, 6 meeldraden: 4 lang, 2 kort
2 Vrucht: hauw of hauwtje
3 Bloeiwijze: tros, bloemen en vruchten tegelijk
anjercomposiet
kruisbloemschermbloem
lipbloemvlinderbloem
ruwbladigeroos
Bestuiving - verspreidingherderstasje
Bestuiving: INSECTEN, ZELFBESTUIVING- Nectar onderin de bloem
oranjetipwitjekoolwants
anjercomposiet
kruisbloemschermbloem
lipbloemvlinderbloem
ruwbladigeroos
Zaadverspreiding: OPENSPRINGEN- Vrucht = hauw / hauwtje- Kleine zaden via wind, drijvend via water,- Kleverig omhulsel via dieren
Standplaats: KRUIDLAAG, CULTUURVOLGER
Eetbaarherderstasje
kool, koolzaad, mosterd, mierik, radijs, tuinkers anjercomposiet
kruisbloemschermbloem
lipbloemvlinderbloem
ruwbladigeroos
mosterd
sterrekers
radijs
kool
4. Schermbloemen
Kenmerkenzevenblad
peen
1 Bloeiwijze: scherm2 Blad: spreidbladig, samengesteld met bladschede
anjercomposiet
kruisbloemschermbloem
lipbloemvlinderbloem
ruwbladigeroos
Bestuiving - verspreidingzevenblad
Verspreiding = wind / water / dier- vrucht: 2-delige splitvrucht- ribben (= vleugel) / drijvend zaad / klit
Bevruchting = insecten- massa-effect- veel insecten, ook zelfbestuiving - meeldraden boven scherm - nectar makkelijk bereikbaar
soldaatje
zweefvlieg
anjercomposiet
kruisbloemschermbloem
lipbloemvlinderbloem
ruwbladigeroos
Standplaats = OEVER / MOERAS- Grasland en bosrand / zoom
Eetbaar of giftig ?zevenblad
bleekselderij peen karwij peterselieanijs
eetbaar: anijs, bleekselderij, dille, karwij, kervel, komijn, koriander maggie, pastinaak, peen, peterselie, venkel
furocumarinen
huidirritatie
gevlekte scheerling waterscheerling dolle kervel
giftig: gevlekte scheerling, waterscheerling, dolle kervel, bereklauw
reuzen bereklauw
anjercomposiet
kruisbloemschermbloem
lipbloemvlinderbloem
ruwbladigeroos
5. Lipbloemen
Kenmerken
1 Bloem: 2-zijdig symmetrisch kelk: 5 tanden schijnkrans
Paarse dovenetel
3 Blad: enkelvoudig kruislings tegenoverstaand
2 Stengel: vierkant
anjercomposiet
kruisbloemschermbloem
lipbloemvlinderbloem
ruwbladigeroos
Paarse dovenetel
Bevruchting - verspreiding
Bestuiving = INSECTEN- Onderlip is landingsplaats met honingmerk- Nectar onderaan buis (> 1 cm)- Haarring beschermt de nectar- Hommels, bijen, inbraak door aardhommel
metselbij
wolbij
anjercomposiet
kruisbloemschermbloem
lipbloemvlinderbloem
ruwbladigeroos
Zaadverspreiding = DIEREN / WIND- Vrucht = 4 nootjes, splitvrucht / dopvrucht- Kelk wordt stekelig klitverspreiding- Stengel verhout nootjes weggeslingerd
Standplaats =-
Genezing, sier en kruiden Paarse dovenetel
Kruiden: basilicum, bonekruid, munt, lavendel, marjolein / oregano, rozemarijn, tijm anjercomposiet
kruisbloemschermbloem
lipbloemvlinderbloem
ruwbladigeroos
basilicum salie
munttijm
oregano
marjolein
6. Vlinderbloemen
KenmerkenKruipend stalkruid
1 Bloem: 2-zijdig symmetrisch schip: vlag, zwaarden, kiel
2 Vrucht: peul
3 Blad: geveerd met steunblad
anjercomposiet
kruisbloemschermbloem
lipbloemvlinderbloem
ruwbladigeroos
Kruipend stalkruid
Bevruchting - verspreiding
hangerbij hangerbij
hommels
klaverdikpootbij
Bestuiving = INSECTEN- Specialisatie = veel kruisbestuiving- Stuifmeel + nectar aan voet vruchtbeginsel- Kiel omsluit meeldraad en stamper- Zwaard = hefboom om kiel te bewegen- Sterke insecten met lange tong
Zaadverspreiding = OPENSPRINGEN / DIER- Vrucht = peul- 2-kleppige doosvrucht- klitten, voedsel
zandbij
anjercomposiet
kruisbloemschermbloem
lipbloemvlinderbloem
ruwbladigeroos
EetbaarKruipend stalkruid
Stikstofbinding uit lucht: - symbiose met wortelknol- bacterien (Rhizobium)- groenbemesting
Standplaats: ZOOM- overgang gras bos- geen echte pionier/bosplant- droge, luchtige bodem
Erwten, bonen, peulen, linzen, pinda, …anjer
composietkruisbloem
schermbloemlipbloem
vlinderbloemruwbladige
roosspersiebonen pinda’s doperwten linzen peulen
wortelknolbacterien
6. Ruwbladigen
Kenmerken
1 Plant (stengel/blad): ruw = haren2 Kroon: 5 met kroonschubben3 Bloeiwijze: schicht
Slangenkruid
Bernagie
anjercomposiet
kruisbloemschermbloem
lipbloemvlinderbloemruwbladige
roos
Slangenkruid
Bevruchting - verspreiding
Bestuiving = INSECTEN- Typische insectenbloemen- Nectar door keelschubben beschermd tegen vocht/dieren- Hommels, bijen vlinders, wolwevers, zweefvliegen Sachembij
anjercomposiet
kruisbloemschermbloem
lipbloemvlinderbloemruwbladige
roos
Zaadverspreiding = MIEREN- Vrucht = nootje, 4-delige splitvrucht- Kelk groeit uit na bloei- Mierenbroodje, vlezig aanhangsel, verspreiding door mieren
Standplaats =
8. Rozen
Kenmerken
1 Bloem: - Kroon en kelk: 4 / 5- Veel meeldraden
2 Blad: - verspreid - meestal met steunblad
Eglantier
anjercomposiet
kruisbloemschermbloem
lipbloemvlinderbloem
ruwbladigeroos
Bevruchting - verspreidingEglantier
Bestuiving: INSECTEN- Veel stuifmeel, soms ook nectar - Bereikbaar voor insecten met korte tong- Vliegen, kevers, bijen
dashazelmuiskramsvogel braamsluiper
anjercomposiet
kruisbloemschermbloem
lipbloemvlinderbloem
ruwbladigeroos
Zaadverspreiding: DIEREN- Besvrucht: vogels, dieren, insecten- Apomixis = vruchtvorming zonder bevruchting (uit bastaards)
Standplaats: ZOOM / STRUWEEL
EetbaarEglantier
appel, peer, kers, pruim, abrikoos, perzik, braam, framboos, aardbei anjercomposiet
kruisbloemschermbloem
lipbloemvlinderbloem
ruwbladigeroos
Quiz Quiz ? ?
QuizQuiz
Recommended