View
236
Download
3
Category
Preview:
Citation preview
POMPALAMA SİSTEMLERİ
TASARIM / UYGULAMA / İŞLETMEHATALARI
Dr. Haluk KARADOĞAN
özet
Bu sunumda pompalama sistemlerinin
• Tasarım hataları• Uygulama hataları• İşletme hataları
hatırlatılmaya çalışılmıştır...
giriş
• 2012 su ve çevre yılı• 2013-2020 kurak periyod• POMSAD / EUROPUMP / HI• Pompa = elektropomp• Hidrolik analiz• Su darbesi analizi• Q / Qmaks / Q min >>>>> ayar yeteneği
pompalama sistemi
çalışma noktasının bulunması
Seri ve Paralel bağlı pompalar
uçtan emişli pompa
çift girişli pompa
Radyal ve Eksenel pompa
Ayar seçenekleri
• vana / orifis• devir değiştirme• (by-pass )• çoklu pompa• kavitasyon
TASARIM HATALARI
• Kaç pompa?• Hangi pompa?• Nasıl bir düzenleme?• Özgül hız• Talep dalgalanması• Ayar olanakları• Ömür boyu maliyet• Maksimum emme yüksekliği• Hangi su?
Akışkanın fiziksel özelliklerinin etkileri
Özgül ağırlık .............. güç değişimi•Sıcaklık ........................ dayanım + genleşme•Buharlaşma basıncı ......kavitasyon•Viskozite .......................düşük debi,
düşük basınç,düşük verim,büyük güç
•Bulanıklık•Koku+Tat•Sertlik
Akışkanın kimyasal özelliklerinin etkileri
•pH, Sülfat,Klorür•Nitrit/Nitrat/Amonyak•Karbon Dioksit•Zehirli Maddeler(arsenik, krom, kurşun, cıva, kadmiyum, siyanür)
>>Korozyona dayanıklı malzeme seçimi>>Sızdırmazlık elemanlarının seçimi
Akışkanın bakteriyolojik özellikleri
• Koliform Bakterisi• Patojen Mikroorganizmalar• Kolera• Organik Maddeler
• Radyoaktif Özellikler
Tasarım kriterleri
•Emmedeki basınç•Mekanik dayanım•Sızdırmazlık•Kavitasyon
•Denizden yükseklik... Kavitasyon
•Kayıplar •Boru seçimi•Hidromekanik elemanların seçimi
basma yüksekliğinin doğru hesaplanması
fazla emniyet mühendislik değil!
emme havuzu tasarımı
• Hız dağılımı• Vorteks oluşumu• Ön dönmeyi önleme• NPSH= ENPY mevcut > gereken• Maksimum emme yüksekliği
Pompa üreticisinin pompa seçimi
Tesisatçının debi ve geometri hakkında doğru ve yeterli bilgiler vermesi halinde en uygun çözüm pompa üreticisi tarafından bulunabilmektedir.
Böyle bir durumda alternatif çözümler üretme şansı da ortaya çıkabilmektedir.
şartnameye uygun pompa seçimi
Teknik şartnameler• tüm ayrıntılı tasarım sonucu hazırlanabileceği gibi• kabaca debi ve basma yüksekliğini verip tüm ayrıntılarda serbest olunabileceği şekilde yazılabilirler.
Bu şartnameler bağlayıcı olduğundan pompa üreticisine ( doğru veya yanlış) şartname maddelerine uymak dışında birseçenek bırakmamaktadır.
Oysa alternatif teklif olanağı verildiği taktirde çok ucuza daha iyi teknik çözümlere ulaşmak olanağı yaratılabilmektedir.
Teklif değerlendirme
• Pompa Fiyatına Göre• Enerji Maliyetine Göre• Servis-Bakım Maliyetine Göre• Ömür Boyu Maliyete Göre• Yerli Üreticiye Önceliğe Göre
Kabul muayene ve deneyleri
• TS EN ISO 9906• DIN 1944• ANSI / HI 14.6• ISO 2548• ISO 3555• TS 268
UYGULAMA HATALARI• Pompa temellerinin hazırlanması• Doğru montaj• İlk yol verme• Ölçmeye dayalı ince ayar ayarlama
hataları• Borulama hataları
Su Darbeleri
İŞLETME HATALARI
• Pompayı izleme ( ölçme )• Ölçme sonuçlarının değerlendirilmesi• Pompanın talebe uydurulması• Sinyalleri doğru değerlendirme• Erimiş hava• Hava emme• Hava alma/ tahliye• Katı parçacık > tıkanma
Kavitasyon
• ENPY gereken > ENPY mevcut
• Emme yeteneğinin iyileştirilmesi (önçark / uzatma /ilk kademe çift girişli)
Kavitasyon X minimum debi
• Q > Qn => güç yetmezliği + kavitasyon
• Q < Q n => ısınma + kaynama + verim
• Yol verme / hava tahliyesi• Akım kontrolleri• Hatalı çek valf• Hatalı vantuz• Hatalı vana• Hatalı debimetre
Pompa su basmamaktadır
•Pompa çalıştırılmadan önce yeterince su ile doldurulmamıştır / pompa yeniden yavaş yavaş doldurulmalıdır•Emme borusu bağlantılarından veya salmastradan hava emilmektedir / emme borusu bağlantıları kontrol edilmeli, sıkıştırılmalı, salmastralara su gönderen borular kontrol edilmeli•Emme derinliği fazladır / pompa daha aşağı indirilmeli, emme boruları ve süzgeçte tıkanıklık olup olmadığı kontrol edilmeli•Pompa basma yüksekliği yetersizdir / yeniden seçilecek doğru pompa konmalıdır•Boruların direnci zamanla artmıştır / daha büyük çaplı çark kullanılabilir
• Emme havuzunda su seviyesi düşmüştür / pompa aşağıya indirilmeli
• Aşınmadan ötürü kaçaklar artmıştır / aşınmış parçalar değiştirilmelidir
• Dönüş yönü terstir / elektrik motorunun bağlantısı düzeltilmelidir
• Devir sayısı düşüktür /elektrik motorunun voltajı kontrol edilmeli, benzin veya dizel motoru ise gaz ayarı yapılmalıdır
• Çark tıkanmıştır /emme borusu girişinde tahta parçaları, tuğla, üstüpü, izalasyon parçaları,hayvan ölüsü aranmalıdır
• Emme borusu su içine yeterli daldırılmamıştır /emme borusunu uzatarak pompaya hava girmesi önlenmelidir
POMPA SU BASMAKTADIR FAKAT / İSTENEN DEBİYE ULAŞMAMAKTADIR
/ DEBİ GİTTİKÇE AZALMAKTADIR/ BASMA TAMAMEN DURMAKTADIR
• Emme borusundan hava emilmektedir /bağlantı civataları sıkılmalı• Salmastralardan hava emilmektedir /salmastaralar değiştirilmeli• Emmede hava cebi oluşmuştur /yeniden su doldurulmalı ve kontrol
edilmeli• Emme derinliği fazladır /azaltılmalı• Tesisat kayıpları fazladır/ hesaplar kontrol edilmeli• Çark arızalı veya tıkalı / sökülerek kontrol edilmeli• Dip klapesi arızalı/ emme süzgeci tıkalı/ sökülerek kontrol edilmeli• Emme borusu yeterince dalmamış / emme borusu uzatılmalı• Pompa dönme sayısı veya sıvının viskozitesi farklı / kontrol edilmeli
POMPA MOTORU AŞIRI GÜÇ ÇEKMEKTEDİR
•Dönme sayısı normalden fazladır/ ölçülerek kontrol edilmeli•Dönme yönü terstir / motor bağlantı uçları değiştirilmelidir•Basma yüksekliği hesaplanandan farklıdır. ( Radyal çarklı pompalarda gerçeklenen basma yüksekliği küçük, eksenel çarklı pompalarda büyüktür.) / pompada değişiklik yapılmalıdır•Sıvının viskozitesi ve/veya sıvının yoğunluğu farklıdır/ motor büyütülmeli•Pompa mili eğrilmiştir, sürtme vardır/ mil değiştirilmeli•Aşınma bilezikleri aşınmıştır /değiştirilmelidir•Salmastralar fazla sıkılmıştır /salmastra baskı burcu gevşetilmelidir
YATAKLAR AŞIRI ISINMAKTADIR
• Eksen kaçıklığı vardır veya pompa mili eğrilmiştir/ ayarlanmalı ve kontrol edilmelidir
• Yatakların montajında kaçıklık vardır• Yatak yuvası çok sıkıdır• Eksenel kuvvetler dengelenmemiştir• Yağlama uygun değildir ,yağ eksik,gres az veya
çok fazla• Çarkın balansı bozuk• Borulardan pompaya kuvvet uygulanmakta
SALMASTRADAN FAZLA SU GELMEKTEDİR
• Salmastra kutusu iyi monte edilmemiştir• Salmastralar uygun yerleştirilmemiştir• Salmastra malzemesi uygun değildir• Eksen kaçıklıkları vardır• Kavrama veya kavrama ayarı kötüdür• Mil veya mil burcu aşınmıştır• Salmastra bozuktur
POMPA TİTREŞİMLİ VE GÜRÜLTÜLÜ ÇALIŞMAKTADIR• Eksenel ayarlar kötüdür• Dönen parçaların balansı kötüdür• Çark tıkanmıştır• Çark aşınmıştır veya yüzeylerde birikim olmuştur• Mil eğilmiştir• Hava cepleri oluşmuştur• Emme derinliği fazladır, pompa kavitasyonlu çalışmaktadır• Dip klapesi yetersiz veya tıkalıdır• Pompa hava emmektedir• Debi çok az veya çok fazladır• Yataklar fazla aşınmış veya yağlanmamaktadır• Sürtme vardır• Pompa kaidesi yeterince rijid değildir
POMPA FAZLA ISINMAKTADIR
• Debi çok azdır• Sürtme vardır• Eksenel itme dengelenmemektedir• Pompalar paralel çalışmaya uygun değildir
Arızanın gelmekte olduğunun belirtileri
hidrolik belirtiler
basma yeteneğinin azalmasıçalışırken pompanın susuz kalmasıfazla güç çekmeye başlaması
mekanik belirtiler titreşimin artmasıtermik belirtiler yatakların aşırı ısınmasıakustik belirtiler
periyodik ses ve gürültü artışı
Öneriler ve teşekkürler
• Hesap yapın• Sorun• Ölçün• İnce ayar yapın • Belirtileri anlamaya çalışın
Recommended