View
216
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Prawa mniejszości
narodowych i etnicznych
w Europie
Dni Europejskie na Uniwersytecie Gdańskim, 6 maja 2014 r.
Artur Jabłoński (Kaszëbskô Jednota)
Europa nie jest homogeniczna. Oprócz państw narodowych, istnieją
odrębne kulturowo regiony. Wystarczy wyjść za próg własnego domu,
żeby się o tym przekonać.
W Europie istnieje blisko 30mniejszości narodowych lub etnicznych
Przyczyny powstawania mniejszości narodowych są trzy: 1. Historyczna – związana
bezpośrednio z procesami terytorialno-etnicznego kształtowania się paostw.
2. Polityczna - wiąże się z decyzjami podejmowanymi najczęściej po zakooczeniu konfliktów zbrojnych.
3. Socjologiczna - związana jest z procesami masowych migracji o podłożu przede wszystkim ekonomicznym mającymi miejsce w XIX i XX stuleciu.
Przynależnośd narodowa lub etniczna jest
„opartą na subiektywnym odczuciu,
indywidualną cechą każdego człowieka,
wyrażającą jego związek emocjonalny,
kulturowy (lub związany z
pochodzeniem rodziców), z określonym
narodem” – Taka definicja została zastosowana w ustawie o narodowym spisie powszechnym przeprowadzonym w Polsce w 2011 r.
Mniejszości
narodowe lub
etniczne:
Narody mieszkające na terytorium innego państwa, utożsamiające się z własnym państwem
Narody bez własnego państwa
90 autochtonicznych
języków w Europie
37 języków w
Europie ma status
państwowych
53 języki o statusie
bezpaństwowym
W Europie jest 46 paostw narodowych
•Liczba państw, w których nie
występują mniejszości
narodowe jest niewielka:
Andora, Islandia, Lichtenstein,
Monako, Portugalia.
•W XX wieku (może nawet
precyzyjniej byłoby powiedzieć
po II Wojnie Światowej)
doszło w Europie do
stworzenia kilku systemów
ochrony praw mniejszości
narodowych.
W obecnym, politycznym kształcie Europy,
obowiązuje zasada, że:
• Państwo, jako instytucja prawna i polityczna
zarazem, określa jaki jest jego stosunek do
zamieszkujących je mniejszości narodowych i
etnicznych, do ich wyznań i języków oraz
odrębności kulturowej.
• Państwo decyduje jaki zakres ochrony
przyznaje zamieszkującym je mniejszościom.
Ochrona praw mniejszości
to przedmiot troski Rady Europy.
Europejskiej Konwencji o ochronie praw
człowieka i podstawowych wolności
(1953)
- artykuł 14 zabrania dyskryminacji z
pobudek etnicznych lub religijnych
Europejska karta języków regionalnych
lub mniejszościowych (1992)
- zatwierdzona w celu ochrony oraz
promocji języków mniejszości narodowych w
Europie
Konwencja ramowa o ochronie
mniejszości narodowych (1995).
- lista zasad prawnych, które Państwa
zobowiązują się respektować w celu
zapewnienia ochrony mniejszościom
narodowym
Realizując swoje cele, organizacja
ta (skupiająca niemal wszystkie
europejskie państwa) zajmuje się
przede wszystkim promocją i
ochroną praw człowieka,
demokracji i współpracą państw członkowskich w dziedzinie kultury.
Dwie wagi w Unii Europejskiej
• Stare paostwa (np.: Francja, Grecja, Belgia i Luksemburg) wciąż nie podpisały Konwencji ramowej o ochronie mniejszości, czy też KJRiM.
• Od rozszerzenia UE o nowe paostwa w 2005 i 2007 roku, kwestia mniejszości wchodzi w skład zagadnieo uwzględnianych przy wstępnych negocjacjach z paostwami kandydującymi.
• Od 1999 roku wszystkie państwa
członkowskie UE mogą podlegać sankcjom
z artykułów 6 i 7 Traktatu o Unii
Europejskiej.
• Europejski Trybunał Sprawiedliwości w
Luksemburgu może chronić „prawa osób
należących do mniejszości” również w
„starych krajach członkowskich”.
Fundamentalne prawa mniejszości
1. Prawo do używania języka ojczystego w kontaktach z władzami publicznymi i w sądzie.
2. Prawo do edukacji, własnych szkół i zajęć prowadzonych w języku ojczystym.
3. Prawo do kultury.
4. Prawo do religii.
5. Prawo do tworzenia własnych organizacji.
6. Prawo do nieskrępowanego kontaktu w obszarach przygranicznych.
7. Prawo do informacji w języku ojczystym i własnych mediów.
8. Prawo do reprezentacji w administracji publicznej.
9. Prawo do tradycyjnych form własnej administracji i kulturowej autonomii.
10. Prawo do reprezentacji politycznej i uczestnictwa w polityce.
11. Prawo do używania oraz pisowni imion i nazwisk we własnym języku.
12. Prawo do używania i zapisywania nazw miejscowości, miejsc, ulic i znaków topograficznych we własnym języku.
13. Prawo do ochrony tradycyjnych obszarów osadnictwa.
Europejskie organizacje mniejszości
http://www.fuen.org/ http://e-f-a.org/
Mniejszości w Polsce
Za mniejszośd narodową uznaje się mniejszośd: 1. białoruską; 2. czeską; 3. litewską; 4. niemiecką; 5. ormiaoską; 6. rosyjską; 7. słowacką; 8. ukraioską; 9. żydowską.
Za mniejszośd etniczną uznaje się mniejszośd: 1. karaimską;
2. łemkowską;
3. romską;
4. tatarską.
Mniejszości w Polsce (z ograniczonymi prawami lub bez praw)
Kaszubi – społeczność posługująca się językiem regionalnym (238 000)
Ślązacy – nie uznawani w polskim prawodawstwie w ogóle (809 000)
Mit Europy
• U podstaw Europy tkwi wspólna kultura Europejczyków bogata mnogością swoich wcieleo i tożsamości narodowych.
Recommended