PREDYKTORY POZNAWCZE WCZESNEJ ODPOWIEDZI NA …a.umed.pl/psychiatria/dydaktyka/SPKN_poznan/Plakat...

Angelika Słowioska1, Sandra Błędek1, Aleksandra Kobusiewicz1, Agnieszka Pawełczyk2, Tomasz Pawełczyk2, Jolanta Rabe-Jabłooska2

1 - Studenckie Psychiatryczne Koło Naukowe „ImPuls” przy Klinice Zaburzeo Afektywnych i Psychotycznych Katedry Psychiatrii UM w Łodzi2 - Klinika Zaburzeo Afektywnych i Psychotycznych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi,

ul. Czechosłowacka 8/10, Kierownik Prof. dr hab. n. med. Jolanta Rabe-Jabłooska

Wprowadzenie

Najnowsze badania z wykorzystywaniem metod

neuroobrazowania mózgu wykazały u chorych

na depresję zmiany w aktywności neuronalnej w

obszarach odpowiedzialnych za sprawność

funkcji poznawczych, w tym rozpoznawanie

emocji. Osoby z depresją wykazują zmniejszoną

odpowiedź neuronalną na bodźce pozytywne

i obojętne a zwiększoną na bodźce

o negatywnym zabarwieniu emocjonalnym.

Podawanie leków przeciwdepresyjnych

moduluje odpowiedź neuronalną na te bodźce,

zwiększa się zwłaszcza rozpoznawanie bodźców

pozytywnych.

Cel

Celem badania była odpowiedź na pytanie

kliniczne o możliwość wczesnej predykcji

skuteczności leczenia przeciwdepresyjnego przy

pomocy Skali Inteligencji Emocjonalnej SIE-T

Metodologia badania

Do badania kwalifikowano pacjentów z rozpoznaniem epizodu

depresyjnego, którzy wymagali włączenia lub zmiany

dotychczasowej terapii. Rozpoznanie stawiano według kryteriów

ICD-10 po przeprowadzeniu badania psychiatrycznego przez

specjalistę psychiatrę. Z badania wykluczono osoby

z rozpoznaniem istotnych zaburzeń somatycznych mogących

wpływać na wyniki badania.

W badaniu wykorzystano Skalę Inteligencji Emocjonalnej – Twarze

(SIE-T).Badanych oceniano za pomocą ww. skali na początku

badania, tj. przed zmianą farmakoterapii (t0) oraz w pierwszym (t1)

i drugim (t2) tygodniu od jej rozpoczęcia. Nasilenie objawów

depresyjnych oceniano za pomocą Inwentarza Depresji Becka

przed zmianą farmakoterapii (t0) i w szóstym tygodniu od jej

rozpoczęcia (t5). Po zakończeniu badania obliczono procentową

zmianę nasilenia objawów depresyjnych w trakcie sześciu tygodni

trwania badania (dIDB t5-t0). Jako kryterium uzyskania POPRAWY

zastosowano ponad pięćdziesięcioprocentowe zmniejszenie

nasilenia objawów depresyjnych. Zmianę zdolności rozpoznawania

emocji obliczono odejmując wyniki uzyskane w skali SIE-T przez

każdego z badanych w 1 i 2 tygodniu od włączenia farmakoterapii

(t1, t2) od wyników początkowych (t0). Zmianę wyrażono następnie

w procentach wyjściowej zdolności rozpoznawania emocji

(dSIET_T1_Pr; dSIET_T2_Pr). W dalszych analizach wykorzystano

te ostatnie wskaźniki traktując je jako zmienne zależne.

W analizach statystycznych wykorzystano metody opisowe

i wnioskowania statystycznego. Zgodność rozkładów zmiennych

zależnych z rozkładem normalnym oceniano za pomocą testu

Shairo-Wilka. Istotność różnic procentowej zmiany zdolności

rozpoznawania emocji oceniano za pomocą nieparametrycznego

testu Manna-Whitneya. We wszystkich analizach przyjęto poziom

istotności alfa=0,05, jako maksymalne dopuszczalne

prawdopodobieństwo popełnienia błędu I rodzaju.

•SIE-T

• IDB

•Kwest. demograficzny

t0• SIE-

T

• IDBt1

• SIE-T

• IDBt2

• SIE-T

• IDBt3

• SIE-T

• IDBt4

• SIE-T

• IDBt5

Kryterium poprawy

Poprawa

dIDB ≥ 50 %

Brak poprawy

dIDB< 50%

5

17

2

11

3

6

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

mężczyźni kobiety

N Poprawa Brak poprawy

Wyniki

Pacjenci, którzy uzyskali > 50% zmniejszenie

nasilenia objawów depresyjnych w trakcie terapii

LPD (POPRAWA) różnili się istotnie w drugim

tygodniu terapii (t2) od pacjentów BEZ POPRAWY

procentową zmianą:

• Całkowitej zdolności rozpoznawania emocji

• Rozpoznawania emocji negatywnych

• Nierozpoznawania emocji negatywnych

• Nadrozpoznawania emocji negatywnych

Osoby, u których nie uzyskano poprawy

w zakresie objawów depresyjnych na końcu

badania (t5) charakteryzowały się w t2 istotnie

większą poprawą całkowitej zdolności

rozpoznawania emocji, poprawą zdolności

rozpoznawiania emocji negatywnych oraz

brakiem zmian nadrozpoznawania emocji

negatywnych. W tym samym punkcie czasowym

(t2) w grupie pacjentów, którzy na końcu badania

uzyskali poprawę objawów depresyjnych

obserwowano: istotnie niższą zmianę

procentową całkowitej zdolności rozpoznawania

emocji, obniżenie zdolności rozpoznawania

emocji negatywnych i istotnie obniżenie

zdolności nadrozpoznawania emocji

negatywnych.

Wnioski:

1. Uzyskane wyniki wskazują na możliwość predykcji skuteczności leczenia

przeciwdepresyjnego na podstawie zmian zdolności rozpoznawania emocji przy

pomocy Skali Inteligencji Emocjonalnej –Twarze SIE-T już w drugim tygodniu od

rozpoczęcia leczenia lekiem przeciwdepresyjnym.

2. Pacjenci, u których leczenie LPD nie okazało się skuteczne w 6 tyg. terapii (BEZ

POPRAWY), cechowali się:

a) istotnie wyższym wzrostem całkowitej zdolności rozpoznawania emocji,

b) Wyższym wzrostem zdolności rozpoznawania emocji negatywnych oraz

c) brakiem zmian nadrozpoznawania emocji negatywnych w drugim

tygodniu leczenia przeciwdepresyjnego.

Skala Inteligencji Emocjonalnej – Twarze (SIE-T) służy do oceny zdolności do rozpoznawaniaekspresji emocji na podstawie nie w pełni jednoznacznego wyrazu mimicznego twarzyprzedstawiającego pozytywne i negatywne emocje. Materiał testowy stanowi 18 fotografiitwarzy (na połowie widnieje mężczyzna, na połowie kobieta). Poszczególnym fotografiomprzypisane są zestawy sześciu nazw emocji pozytywnych i negatywnych. Badany makażdorazowo zdecydowad, czy widoczna na fotografii twarz wyraża wymienione emocje.Łączna liczba pozycji testowych wynosi 108 (18 fotografii x 6 emocji). Zdolnośd dorozpoznawania emocji na podstawie wyrazu mimicznego stanowi składnik inteligencjiemocjonalnej, łączy się z umiejętnością empatycznego angażowania się w przeżycia innychosób oraz znacząco wpływa na efektywnośd funkcjonowania społecznego.Dodatkowe informacje: angelika.slowinska@gmail.com , sandra.bledek@gmail.com , kobusiewicz.aleksandra@gmail.com

NIE TAK

Poprawa w zakresie nasilenia objawów depresyjnych w 6.

tygodniu terapii LPD

0

5

10

15

20

25

30

35

Pro

ce

nto

wa

zm

ian

a c

ałk

ow

ite

j zd

oln

ości

rozp

ozn

aw

an

ia e

mo

cji w

t2-t

0

Mediana

25%-75%

NIE TAK

Poprawa w zakresie nasilenia objawów depresyjnych w 6.

tygodniu terapii LPD

-20

-10

0

10

20

30

40

50

Pro

cento

wa z

iana z

doln

ości ro

zpoznaw

ania

em

ocji

negaty

wnych t

2-t

0

Mediana

25%-75%

NIE TAK

Poprawa w zakresie nasilenia objawów depresyjnych w 6.

tygodniu terapii LPD

-60

-40

-20

0

20

40

60

Pro

cento

wa z

mia

na n

adro

zpoznaw

ania

em

ocji n

egaty

wnych t

2-t

0

Mediana

25%-75%

Tabela 1.

Rozkład procentowej

zmiany całkowitej

zdolności rozpoznawania

emocji w drugim tygodniu

terapii LPD w grupach

wyróżnionych ze względu

na poprawę w zakresie objawów depresyjnych

Tabela 2.

Rozkład procentowej zmiany rozpoznawania emocji negatywnych

ocenianych za pomocą testu SIE-T w drugim tygodniu terapii LPD w

grupach wyróżnionych ze względu na poprawę w zakresie objawów

depresyjnych

Tabela 3.

Rozkład procentowej

zmiany nadrozpoznawania

emocji negatywnych

ocenianych za pomocą

testu SIE-T w drugim

tygodniu terapii LPD w

grupach wyróżnionych ze

względu na poprawę w

zakresie objawów

depresyjnych

dT1= t1-to dT2= t2-t1