PROFESYONELLEŞME VE PROFESYONALİZM OLGUSU

PROFESYONELLEŞME VE PROFESYONALİZM OLGUSU

MEHMET NURULLAH KURUTKAN

Temel Kavramlar• Profesyonelleşme• Profesyonalizm• Deprofesyonelleşme• Proleterleşme• Toplumsal kapalılık (özelde mesleki

kapalılık)

DÜZEYLERE GÖRE MESLEKLER

8. DÜZEY______ DOKTORA7. DÜZEY______ YÜKSEK LİSANS6. DÜZEY______ LİSANS5. DÜZEY______ ÖN LİSANS4. DÜZEY______ LİSE3. DÜZEY______ ORTA OKUL2. DÜZEY______ İLK OKUL1. DÜZEY______ OKUMA YAZMA

BİLME

Mesleklerin sınıflandırılması

• Profesyonel, • ara,• kalifiye, • yarı-kalifiye • ve kalifiye olmayan

DİĞER DİLLERDE KARŞILIKLARI

• KARİYER• DİSİPLİN• BÜRO ÇALIŞANLARI

ETİMOLOJİK KÖKEN

• KENDİNE HAS BİR BİLGİ• MESLEK BİRLİĞİ• DEVLET NAZARINDA TANINMIŞ VE

KABUL EDİLMİŞ BİRLİK• ÖZYÖNETİM• MESLEKİ ETİK KODLAR

TÜRLERİ

• BİREYSEL• KURUMSAL

VEYA• ALAYLI • MEKTEPLİ

Napolyon’un Profesyonellik Anlayışı

• Yüksek zeka-yüksek enerji= General• Yüksek Zeka-düşük enerji= Kurmay• Düşük enerji-düşük zeka= piyade • Düşük Zeka- Yüksek enerji=KURŞUNA

DİZİN!!!

İletişimde Profesyonellik

Güvenlik Anlayışında Profesyonellik

Hungry

Angry

Late

Tired

İktisadi Açıdan Profesyonellik

Olimpiyatlar için profesyonellik

• Citius, bir öncekinden daha hızlı• Altius, bir öncekinden daha yüksek • Fortius, bir öncekinden daha kuvvetli

Üretim sektörü için profesyonellik

• Daha ucuz, • Daha kaliteli ve • Daha çabuk

MENNAN USTA

BİLGİ TÜRLERİ

• MAKRO• MEZO• MİKRO

MR RAPORU

• Kafa tabanı ossöz yapıları düzenli konturludur ethmoidal selüllerde mukozal kalınlaşmalar şeklinde inflamatuar değişimler görülmektedr... Sağ temporal lob temporal horn komşuluğunda 9mm çapında oval şekilde T1de hipointens FLAIR ve T2de hiperintens özellikte patolojik intansite alanı görülmektedir.

• SONUÇ:Paranazal sinüslerde kronik inflamatuar değişimler sağ temporal horn komşuluğunda oval şekilde nonspesifik intansite alanı nedeni ile kısa takibi..

Madde 2 - Müddeabih para ise mahkemenin vazifesini tayinde miktarı esas ittihaz olunur.

• Müddeabih başka bir şey olup da iki taraf kıymetinde uzlaşmazlarsa kıymeti davanın ikame edildiği mahkeme tarafından takdir ve tayin olunur.

• Haciz ve iflas muamelatından dolayı ikame edilecek istihkak davaları hakkındaki ahkam mahfuzdur.

Hukuk Usulu Muhakemeleri Kanunu

BİLGİNİN KURUMSALLAŞTIRILMASI• STANDARTLAR• KILAVUZLAR• REHBERLER• ÖLÇEKLER• EN İYİ UYGULAMADAN FAYDALANMA• GURULARIN YOL HARİTASI• DERS KİTAPLARI• MULTİ DİSİPLİNER ÇALIŞMA• T MODELİ

PARA EDEN BİLGİ

• YÖNETİMİ KOLAYLAŞTIRAN BİLGİ• YÖNETİMİ KEYİFLİ HALE GETİREN BİLGİ• MEVZUATA UYUMU ARTTIRAN BİLGİ• ÇOK AZ KİŞİNİN BİLDİĞİ BİLGİ• ASİMETRİK BİLGİ• İHTİYAÇLARI KARŞILAYAN BİLGİ

İBS (İŞTE BAŞARI STRATEJİLERİ)

• SARMAŞIK MODEL• HER FİRAVUNUN BİR MUSASI VAR• YÖNETİME YAKIN ÇALIŞMA• TALEPLERDE ISRAR ( 3T KURALI)• BEKLENTİLERİ NETLEŞTİRME• YÖNETİŞİM TALEBİ

Profesyonelleşme

• Profesyonelleşme (Professionalization); bir iş veya uğraşın meslek haline dönüşerek profesyonel olma durumudur.

• Profesyonelleşme, bir işin uğraşı statüsünden meslek statüsüne geçmesini sağlayan katma değere sahip aktivite sürecidir. Meslek, bir uğraşa ait fonksiyonlarının en yüksek düzeye çıkmasıdır

Profesyonalizm

• Mesleğin toplumun çıkarlarını gözettiği ve Toplumun temel ihtiyaçlarını giderme anlayışının meslektaşlarca kabul edilmesidir.

• Mesleğin tek ve önemli özelliği kendi görev alanında tekel olmasıdır. Bir meslek, meslekten olmayanları ve devleti ikna ederek tekel olur ve bu hakkını korur. İşte buna profesyonalizm denilmektedir.

Profesyonalizm piramidi

Profesyonalizm SınıflandırmasıYETENEK ALANI İLİŞKİ ALANI KARAKTER ALANI

KENDİ KENDİNE ÖĞRENME MERHAMET DOĞRULUK

BİLGİ EMPATİ TEVAZU

UYGULAMALI BECERİ ÖZ KONRTROL SORUMLULUK

PROAKTİVİTE SEVECENLİK HİZMET

BİLGELİK ETKİLEME (TESİR) MORAL GÜCÜ

ÇALIŞMA TİPLERİ

Çalışma Tipleri Eğitimin az veya resmi olmaması

Temel resmi eğitim sürecinin gerekliliği

Heteronom çalışma

Proleteryan çalışma

Hünerle bezenmiş çalışma

Otonom çalışma Vocational çalışma

Profesyonel çalışma

Bilgi türleri ve uzmanlık

Uzmanlaşma türleri

Günlük bilgi

Pratik bilgi

Resmi Bilgi

Tacit Bilgi

Mekanik Yüksek Düşük Düşük Vasat

Melekeye dayalı takdir hakkı

Vasat Yüksek Vasat Yüksek

Zihinsel takdir hakkı Düşük Vasat Yüksek Düşük

Piyasa türleriKontrol türleri Farklı uğraşlara

izinUğraşların sürekliliği

Farklılıkların derecesi

Baskın Olan Uzmanlaşma Tipi

Serbest piyasa

Yüksek Düşük Düşük Günlük

Bürokrasi Vasat Vasat Yüksek Mekanik

Mesleki Düşük Yüksek Vasat Takdir hakkı

Deprofesyonelleşme

1.Meslek grubuna has spesifik karakterdeki özelliklerin azalması veya yok olması

2. Çalışma grubunun hakimiyetinin ve otonomisinin azalması

DEPROFESYONELLEŞMENİN SEBEPLERİ

• Bilgi temelli rasyonelleşme• Mesleki otoritedeki değişimler• Meslek topluluğunun erozyonu• Organizasyonel istihdamın etkisi

Proleterleşme; • dar alanda uzmanlaşmanın olduğu, • işin yapısı ile ilgili kararların işi yapanlarca

değil, üstlerince alındığı ve • işin karşılığının taraflarca değil 'pazar

koşullarınca' belirlendiği bir süreçtir.

PROLERLEŞME

Proleterleşme

• TEKNİK VE İDEOLOJİK PROLETERLEŞME

• Üretimin 'nasıl' yapılacağı sorusunun cevabı 'teknik proleterleşme';

• 'ne amaçla' yapılacağı sorusunun cevabı ise 'ideolojik proleterleşme' kavramlarını ortaya çıkarmaktadır.

• Teknik proleterleşme, üretimin teknik alt yapısının yönetimce belirlendiği, çalışanların işin yapısı ve süreci hakkında seçim şansı olmadığı, sonucu değerlendiremediği bir süreci ifade etmektedir.

• İdeolojik proleterleşme ise, yönetimin, işin toplumsal amacı üzerindeki denetimidir.

Şirketleşme

Çokuluslu ya da ulus ötesi şirketler• "Her şeyin fiyatlandırılabileceği bir dünyada

profesyonel hizmetlerin de parasal karşılığı vardır“

• Çalışma saatleri, konumu, ödeme biçimi, uygulama kalıpları ile ilgili bütün düzenlemelerin çalışan tarafından değil, güçlerini birleştirmiş dev ölçekli işletmelerce yapılmaya başlanmıştır.

Profesyonelleşme Süreci

• Tam Zamanlı İş• İlk eğitim Okulu• İlk üniversite eğitimi• İlk yerel birlik• İlk ulusal birlik• İlk devlet lisansı• Biçimsel etik kodlar

I. Foz II.Foz 3. Faz

Potansiyel Formasyon İstikrar

Hizmet karekteristikleriniönceden hazırlamak

Müşteriye hizmet eden

bir uğraş

Temel

Seçkin

Kompleks

İmajın inşa süreci aktivitesi

Başarılı Kamu imajı ve

Tanılırlılık

Başarılı olmayan Kamuoyu

Farkındalığı

Müşteriden Bağımsız OTONOMİ

İşvermeden bağımsız OTONOMİ

Müşteri özerkliği yarı meslek

Hakiki meslek

Oraganizasyon özerkliğiSemi / Yarı meslek

Sahte, taklit meslek

İmajın inşa süreci aktivetisi

Çizim 1: Uğraşıların Profesyonelleşme Süreci; Kavramsal Özet*

PROFESYONELLEŞME SÜRECİHer ikisinde de İzlenmektedir

EKONOMİK DÜZEN

HİZMETİN YASAL TEKELİ

DEVLET Hizmet talep ederTekel yetkisi verirDüzenleme yapar

TOPLUMSAL DÜZEN

YÜKSEK STATÜ VE SAYGINLIK

KÜLTÜRÖzel değer ve normlar

BİLGİ TEKELİ

GÜVEN

Başarılı Sonuç

Profesyonelleşme sürecinin Aktörleri

• Meslek Birlikleri• Üniversite• Profesyonel Hizmetin Alıcıları• Devlet

Kurumsallaşma Tarihleri

ÜLKELER HUKUK HEKİMLİK MUHASEBECİLİK MÜHENDİSLİKABD 1878 1847 1887 1852B.KRALLIK 1824 1854 1880 1818TÜRKİYE 1969 1953 1989 1954

Mesleklerin sınıflandırılması

• Profesyonel, • ara,• kalifiye, • yarı-kalifiye • ve kalifiye olmayan

Profesyonel Davranış Özellikleri

• Yüksek Derecede Sistematik Bilgi, • Mesleki Toplumsallaşma,• Profesyonel İdeoloji,• Etik Kodlar• Özyönetim (toplumsal kapalılık ve devletçe

yetkilendirme)

Mesleki Toplumsallaşma• Mesleki toplumsallaşma, 'mesleki kimlik'in

edinilmesi sürecidir. • Mesleki toplumsallaşma sürecinin ilk aşaması

mesleki eğitimdir. • Başarılı olan öğrenciler, henüz mesleğin bir üye

adayıdır. Bu noktadan sonra mesleki toplumsallaşmanın temel aşamasına geçerler.

• Mesleki toplumsallaşma konusunda diğer bir önemli kurum meslek birlikleridir

Akımların Önde Gelen Düşünürleri

• İşlevselci yaklaşımın önde gelen düşünürleri; Parsons, Hughes (1958,1963), Goode (1957,1960), Barber (1963) ve bu çizginin yaklaşımını zenginleştiren Freidson’dur (1961, 1970, 1973,1976, 1980, 1983, 1989, 1994).

• Marksist model çerçevesinde literatüre katkıda bulunan kişiler ise, Haug (1973), Oppenheimer (1973), Donald. W.Light ve Sol Levine (1988), Ehrenreich ve Ehrenreich (1977) ve Derber (1982) gibi kişilerdir.

• Bunun dışında işlevselci kuram ile çatışmacı kuramlar arasında orta yolu bulmaya çalışan diğer yaklaşımlara iki güzel çalışma gösterilebilir. The Rise of Professionalism adlı esri yazan M.S. Larson(1979) ve The System of Professions’ı yazan A.Abbott’ur (1988).

Arzın sınırlandırılması

Talep çeşitliliğinin

artması

Uğraşlar için talep kaynakları

Hizmet kalitesi

indikatörleri

Lisanslama + - + +Resmi eğitim + - - +

Gönüllü sertifikasyon

- - + +

Kurumlarla temsil

- + + +

Birlikleşme + - - -

Teşekkür ederim.0532 5214599

nurullahkurutkan@duzce.edu.tr