View
16
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Radyolojik Teknikler - I Radyografi – DR - CR
F.Ü. SHMYO Tıbbi Görüntüleme Teknikleri
2014
Selami SERHATLIOĞLU
X-IŞINI CİHAZININ TEMEL KISIMLARI
1. X-ışını tüpü2. Kontrol konsolü
3. Yüksek voltaj jeneratörü
X-IŞINI TÜPÜ PARÇALARI
• 1. Koruyucu Metalik Muhafaza
• 2. Cam Tüp• 3. Katod• 4. Anod
FİLAMAN
• Birçok x-ışını tüpünde yanyana yerleşitrilmiş çift filaman mevcuttur.
• Daha yüksek tüp akımları için büyük filaman kullanılır.
RADYOLOJİ
Enerji: x-ışını, ses, manyetik alan, radyo dalgaları
Doku: Atom numarası, elektron yoğunluğu, moleküler yapı, proton miktarı
(bilgi sinyali)
Kayıt: Film, uyarılabilen fosfor, dedektör, CCD kamera
Analog veya dijital görüntü
Radyolojik İncelemelerde; Radyan enerji kullanılarak görüntü elde edilir
Emisyon (Yayma): Enerji kaynağı vü-cuttadır RG ve MR' da olduğu gibi
Transmisyon (Geçme) X-ışınının vücudu geç-mesi, Radiografi ve BT’de olduğu gibi
Refleksiyon (Yansıma): Gönderilen enerji vücuttan yansır ve görüntü oluşturulur; US'de olduğu gibi.
DİJİTAL RADYOGRAFİ VE KESİTSEL GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ
• Dijital röntgen: – CR (Bilgisayarlı radyografi), – DR (Dijital röntgen)– Dijital mamografi– Dijital floroskopi– DSA (Dijital subtraksiyon anjiografi)
• US• BT• MRG• SPECT, PET
Radyolojik görüntünün iki Görüntü iki farklı özellikte elde edilir: Süperpoze Görüntü ve Kesit Görüntüsü
Süperpoze görüntü: Direkt radiografiKesit Görüntüsü: Bir düzlemde elde edilen görüntüdür. US , BT ve MR.
Uzayda ve vücudumuzda birbirine dik üç düzlem vardır.
1.Aksiyal düzlem (horizontal = yatay = transvers): Orta aksiyal düzlem vücudu alt ve üst olmak üzere ikiye ayırır2.Koronal düzlem: Vücudu ön ve arka olmak üzere ikiye ayırır3.Sagital düzlem (vertikal): Vücudu sağ ve sol olmak üzere ikiye ayırır.
o Radyografi: Film veya görüntü elde etmeo Radyogram: Görüntüleme işlemi sonucu elde
edilen filmo Dansite: Objenin x-ışını fotonlarına vermiş
olduğu görüntü özelliği sayesinde obje yoğunluğu o Distorsiyon: Objenin görüntüsünün orijinalinden
farklı olarak yansımasıo Radyolüsent (hipodens): X-ışını geçirgenliğinin
fazla olması. Siyahlaşma olarak görülür.o Radyoopak (hiperdens): X-ışını geçirgenliğinin az
olması. Beyazlaşma olarak görülür.o Kontrast: Zıtlık. İki komşu yapının arasındaki
görünüm farkı. Fark ne kadar fazla ise kontrast o kadar fazladır.
o Kontrast madde: Kontrast oluşturarak görülebilirliği ve ayırt edilebilirliği artıran maddelerdir.
Röntgenogramlarda ayrılabilen yoğunluklar
o Yumuşak dokular arasında kontrast farklılığı oluşturmak için “kontrast maddeler” kullanılır
• Pozitif kontrast maddeler: baryum, iyod,• Negatif kontrast maddeler: hava, CO2
o Kontrastlı tetkikler: İVP, Sistografi, RGP, HSG, İV kolanjiografi, PTK, Kistografi, Baryumlu tetkikler, Myelografi, kavernozografi, anjiografi, lenfanjiografi vs.
KONTRASTLI TETKİKLER
o Mammografi cihazı; düşük enerjili ve homojen x-ışını üretir
o Kullanılan film/kaset kombinasyonu farklıo Uzaysal/kontrast rezolüsyonu yükseko Memenin iç yapısı (süt bezleri, yağ dokusu,
vasküler yapılar) net olarak ortaya konuro Meme kanserinin tanısında
MAMMOGRAFİ
Konvansiyonel Dijital
Kseromammografi
• CR (Bilgisayarlı röntgen): X-ışınları depo fosfor plağına düşürülür ve latent imajı taşıyan bu plak lazer okuyucularla dijitalize edilir.
• Dijital röntgen: Görüntü doğrudan dijitalize edilir.
DİJİTAL RADYOGRAFİ
o Televizyon kamera çıkışının dijitalize edildiği floroskopi sistemidir.
o X-ışını-obje-imaj güçlendirici-TV kamera-Analog dijital çevirici
o Kontrastlı tetkikler: İVP, Sistografi, RGP, HSG, İV kolanjiografi, PTK, Kistografi, Baryumlu tetkikler, Myelografi, kavernozografi, anjiografi, lenfanjiografi vs.
DİJİTAL FLOROSKOPİ
o Günümüzde dijitalize cihazlar kullanılmaktadır (DSA: Digital Subtraction Angiography)
o Kateter kullanılarak intravasküler kontrast madde verilerek arteriografi veya venografi yapılır
o İnvaziv bir yöntemo Anjiografi cihazları x-ışını ile çalışıro Vasküler lezyonların (AVM, anevrizma, AVF, oklusiv
vasküler hastalıklar, vasküler tümörler) tanısıda kullanılır
o Vasküler lezyonların radyolojik tedavisinde etkin rol alır
ANJİOGRAFİ (DSA)
ANJİOGRAFİ (DSA)
PANOGRAFİ• X-ışını demetinin daraltılması ile, saçılan radyasyon en
aza indirilmektedir. • Görüntü 12x30 cm boyutlarındaki radyografik filmler
üzerinde oluşturulur.
o Kateter kullanılarak intravasküler kontrast madde verilerek arteriografi veya venografi yapılır
o İnvaziv bir yöntemo Anjiografi cihazları x-ışını ile çalışıro Günümüzde dijitalize cihazlar kullanılmaktadır (DSA:
Digital Subtraction Angiography)o Vasküler lezyonların (AVM, anevrizma, AVF, oklusiv
vasküler hastalıklar, vasküler tümörler) tanısıda kullanılır
o Vasküler lezyonların radyolojik tedavisinde etkin rol alır
ANJİOGRAFİ (DSA)
• Konvansiyonel radyografiler de dijitalize edilmiştir• Dijital görüntü: Sütün ve sıralardan oluşan sayısal görüntü• Dijital görüntü: Bilgisayar ortamında arşivlenir, lokal veya geniş
bilgisayar ağları ile hastane içi, ülke içi, hatta ülkeler arası görüntü transferi yapılabilir.
• US, MR, BT ve Anjiografi dijital görüntülerdir.• Film ve banyo masrafı büyük ölçüde ortadan kalkmaktadır.
DİJİTAL RADYOGRAFİ
GİRİŞİMSEL YÖNTEMLERo Vasküler
o Endovasküler balon ve stent anjioplasti: Arteryel ve venözo Transkateter kemoembolizasyono Endovasküler embolizasyon: Tümör, AVF, AVM, kanama,
anevrizmao Tromboliziso Venöz kateterler
o Nonvaskülero Biyopsi: Tru-cut, Aspirasyono Perkütan drenaj (Abse, kist, sıvı)o Bilyer sistem: PTK, PBD, Balon ve stent kolanjioplasti, taş
ekstraksiyonuo Özofagus girişimlerio Genitoüriner girişimler: Perkütan nefrostomi, taş
ekstraksiyonu, trakt dilatasyonu, üreteral stent, fallopyan tüp rekanalizasyonu
Vasküler
Nonvasküler
SİSTEMLER BAZINDA ALGORİTMİK YAKLAŞIM
Organlar- Sistemler Kullanılacak Radyolojik YöntemlerKemikler X-Ray-CT/MR-RGEklemler X-Ray-MR-CT(Travmada)Yumuşak Dokular US-MR – CT (Kalsifikasyon ve taze kanamada CT)Meme Mammografi-US-MRMediastende CT-MRAkciğerler X-Ray-CT- MRMR (Göğüs duvarı invazyonu, mediastinal ve hiler vasküler yapıların ayırımında)Göğüs duvarı lezyonları ve plörezi USKalp Telegrafi /BT Anjiografi / MR - US / RGDamarlar Doppler US / BT Anjiografi / Anjiografi(girişimsel) / MRSindirim Sist. Ba’lu grf / CT-US (endoskopikduvar ve çevre invazyonu)Hepatobiliyer US / CT / MRDalak, Pankreas US / CT / MRÜriner sistem US / IVP/ CTGenital sistem US / MRBeyin CT / MROmurilik MR / CT
Recommended