Rozhnama

Preview:

DESCRIPTION

Daily Newspaper No.456 Tue 28/4/2009

Citation preview

حةدبا هةأةشة لة ليستى برايةتي دةكات

رؤذنامة

ثةرلةمانى ئةندامَيكى كوردستان رايطةياند ثَيويستة شةفافتر ئةمساأل بودجةى بَيت لة بودجةى ساآلنى ديكة، ضونكة بةبإواى ئةو بودجةى شةفافيةتى رابردوو ساآلنى

تَيدانةبوو.ئةندامى محةمةد بةرزان ــى كــوردســتــان ــان ــةم ــةرل ثبودجةى «هةرضةندة وتيشى: قسةى لةثةرلةمان ئةمساأل لةطةأل بةآلم نةكراوة، لةسةر خةرجى تائَيستا ئةوةشدا ــطــى كــؤتــايــى ــان ـــةش م شنةهاتووةتة رابــردوو ساَلى

ثةرلةمان».ثةرلةمانتاران لة بةشَيك تائَيستا كة لةوةى نيطةرانن خةرجى شةش مانطى كؤتايى نةهاتووةتة رابــردوو ساَلى

ضؤن نازانرَيت ثةرلةمانء سةرفكراوة.

ـــةت، ـــع مــحــةمــةد رةفناكرَيت ثَييوابوو، ثةرلةمانتار ٢٠٠٩ بودجةى موناقةشةى نازانين لةكاتَيكدا بكةين، مانطى شـــةش بــودجــةى ضؤن رابردوو ساَلى كؤتايى «ئَيمة وتيشى: سةرفكراوة، دَلنياين ثَيش ئةوةى بودجةكة بَيتة ثةرلةمان، يةكَيتىء ثارتى

دابةشيدةكةن».ئةنجومةنى (٤/٢٠) رؤذى هةرَيم حكومةتى وةزيرانى هةرَيمى ١٧٪-ةكةى رَيذةى لةبودجةى ٢٠٠٩ ثةسةندكرد، (٢٨٣)مليارء ترليؤنء (٨) كة ٢٦ى دينارةء (١٧٢)مليؤن وةزيران ئةنجومةنى مانطيش بـــودجـــةكـــةى رةوانـــــةى

ثةرلةمانى كوردستان كرد.

وردةكارى لة ل٢داية

www.rozhnama.comwww.rozhnama.comwww.rozhnama.comwww.rozhnama.comwww.rozhnama.com

No.456 Tue 28/ 4/ 2009نرخ 500 دينار ذمارة 456 سَيشةممة 28/ 4/ 2009

ثةرلةمانتارَيك: ثَيش ئةوةى بودجة بيَتة ثةرلةمان يةكيَتىء ثارتى دابةشيدةكةن

«اليةنى هَيرشبةر جةماوةر لةدةستدةدات»ل٣

رؤذنامة

ــود عــةبــدولــخــالــق، ــةســع مـــاى ســتــانــدارد، ــى دةزط خــاوةنرؤذنــامــةدا لةضاوثَيكةوتنَيكى دواى لة كة دةكات، بةوة ئاماذة

قؤناغى داهاتووةوة هةَلبذاردنى ــة كــوردســتــان ديــمــوكــراســى لدةستثَيدةكات، هةروةك ثَيشيوابوو ثارتى يةكَيتىء هاوبةشى ليستى وةكو «با وتيشى: ميللةتة، دذى هةَلبذاردنَيكى دونيا وآلتانى

براوة ئةنجامبدةنء راستةقينة دؤإاوبَيت»، دؤإاو بَيتء براوة بةبؤضوونى مةسعود عةبدولخالق «ئةوة نيشانةية بؤئةوةى ئةو دوو نة قبوَلة ديموكراسييان نة حيزبة

هةَلبذاردن».

ــى ــان ــةم ــةرل ــــارةى ث ــــةب لرايطةياند، كوردستانيشةوة لـــــــةإووى يـــاســـادانـــانء سةركةوتوو ضاودَيريكردنةوة دَيتة وةزيرَيك «كاتَيك نةبووة، قسةدةكات، شَير وةك ثةرلةمان

لةطةَلدا قسةى ناتوانَيت كةس ــر بــةكــؤنــطــرةى ــات ــات، زي ــك ببطرة ــت دةضــَي ــى ــةوان ــام رؤذنتةنيا ثةرلةمانتارةكان كةمتريش، ثرسيارى هةندَيك هةية بواريان وتيشى: بكةن، موجامةلة شَيوة

زؤر لة حكومةت دةزانين «ئَيمة شكستى طـــةورةدا مةسةلةى ناتوانَيت ثةرلةمان كةضى هَيناوة،

لَيثَيضينةوةي لةطةَلدا بكات».

وردةكارى لة ل٥داية

«دواى هةلَبذاردنى داهاتوو، ديموكراسى لة كوردستان دةستثَيدةكات»

دلَير عةبدولخالق

لــــــة نــــامــــةيــــةكــــى هةإةشةى هةإةشةئامَيزدا، ــؤران، ط نــةبــةز لــة كوشتن ــةرى طــؤظــارى ــووس ــةرن سئةو بةهؤى دةكرَيت، جيهان سةعد ضنار لةسةر هةواَلةى وةزيرى شةهيدانء كاروبارى حكومةتى ئةنفالكراوةكانى بآلويكردووةتةوة. هةرَيم ــرى وةزي بةرامبةريشدا لة لةو خؤى بَيئاطايى شةهيدان دةَلَيت: نيشاندةداتء نامةية ئةو بةرامبةر ياسايم رَيطةى رؤذنامةنووسة طرتووةتةبةر.

ـــــــؤران نـــــةبـــــةز طــةرى طــؤظــارى ــووس ــةرن س

لةإَيى رايطةياند: جيهان نــةنــاســراوةوة، ئيمةيَلَيكى بؤ هةإةشةئامَيزم ثةيامَيكى دةكات لةوة باس كة هاتووة، «دةبَيت باجى ئةو قسانة بدةم، شةهيدان وةزيرى لةسةر كة

بآلومكردووةتةوة». وتيشى: «ئةو نامةية نادةمة ناوخؤ، وةزارةتــى ئاسايشء ئةم بإوايةدانيم لةو ضونكة يارمةتى بتوانن دةزطاية دوو

رؤذنامةنووسَيك بدةن». ضنار لـــةبـــةرامـــبـــةردا شةهيدانء ــرى وةزي سةعد ئةنفالكراوةكانى كاروبارى بَيئاطايى هةرَيم، حكومةتى نيشانداء نامةية لةو خؤى نامةية ئةو «ئاطادارى وتى:

نيية من رةوشتى ئةوة نيمء هةإةشة بكةم، بةَلكو بةشَيوةى سكاآلمان دادطــا لة ياسايى ضونكة تؤماركردووة، لةسةر تؤمةتبارى نووسينَيكدا لة

كردووم». ئةندامى كةمال، ــرةك زيسةنديكاى ئــةنــجــومــةنــى رايطةياند: رؤذنامةنووسان نةبةز طؤران هيض ئاطادارييةكى لةبارةى نةكردووة، ئَيمةى هةإةشةيةى ئةو ناوةإؤكى ثةيوةندى ئةوةشى لَييكراوة، شةهيدانةوة ـــرى وةزي بــة لةسةر ســكــاآلى كــة هــةيــة، تؤماركردووة، مافى سروشتى دةتــوانــَيــت هةركةسَيكةء

ثةنابةرَيتة بةر دادطا.

هةأةشةى كوشتن لة رؤذنامةنووسَيك دةكرَيت

رؤذنامة

ــةي ــةإةش ه ــا ــةدب ح ليستي برايةتي ليستي ئةنداماني دةركردني ثارَيزطاي ئةنجومةني لة ــات دةكماليكي، ــوري ن هــاوكــات موسأل، عَيراقيش وةزيـــرانـــي ـــةرؤك سضــارةســةركــردنــى بةمةبةستى ئةنداماني ســةرجــةم كَيشةكان ئةنجومةن بانطهَيشتي بةغدا دةكاتء نَيوانيان كَيشةكاني لَيدةكات داوايان

ضارةسةربكةن.رؤذى ـــةوةى ـــوون ـــؤب ك لـــة ئةنجومةندا، رابردووى يةكشةممةى ئةندامانى لة داوايان حةدبا ليستى

كة كــرد، نةينةوا برايةتي ليستي ثارَيزطاي ئةنجومةني بطةإَينةوة ئةنجومةنةكة بايكؤتكردنى موسألء ئةوةشيان هؤشداريي بشكَينن، «ترسي داوة برايةتي بةليستي ناضاربين ياسا بةثَيي هةية ئةوةمان كة بطرينةبةر رَيوشوَين هةندَيك

خؤمان ثَيمان خؤش نيية».بةآلم خةسرةو طؤران، سةرؤكي جَيطري نةينةواو برايةتي ليستي بة موسأل ثــارَيــزطــاري ثَيشووي حةدبا ليستي راطةياند: رؤذنامةى بةإةسميى هيض داوايةكيان بؤ ليستي برايةتي نةناردووة، بةَلكو «هةإةشةي ليستى ئةطةر كـــردووة، ئــةوةيــان

ئةنجومةن، نةطةإَينةوة برايةتى بةثَيى ياسا فةسأل دةكرَين».

ماليكي، نوري ديكةوة، لةاليةكى سةرؤك وةزيراني عَيراق، بانطهَيشتي ئةنجومةني ليستةكاني هةموو ثارَيزطاي موسَلى كردووة بؤ بةغداء طوأل» «ضةثكة بة ئةنجومةنةكةشى نوَينةري بةوثَييةي وةسفكردووة، زؤربةي ثَيكهاتةكاني موسَلي تَيدايةء شارةى ئةو ليستةكانى سةرجةم بانطهَيشتى بةغدا كردووة بةمةبةستى دانيشتنء ضارةسةركردنى كَيشةكانى

نَيوانيان.

وردةكارى لة ل٤ داية

كاركردن بةردةم منداآلن دةخاتةوة خراثيى طوزةران،

ل2

2009/4/28 (456) سَيشةممة komalayati.rozhnama@gmail.comذمــارة

الثةإة ٨

هانى رَيكخراوَيك

كةرتى لة دةدات خةَلك

بكةن تايبةتدا كار

ريفؤرمى

يان تةندروستيى

سياسيى ريفؤرمى

رَيكخراوةكان

حكومةتى داوادةكةن

ياساكةيان هةرَيم

ثةرلةمان بؤ بطةإَينَيتةوة

حيزبدا سياسةتةكانى تارمايي لة زانكؤ

ل3

ل2

ل5-4

٧ ل٦ء

مارةيةداأل ئةم ذ

ةطةل

كؤمةَلةى خوَيندكاران دةوامى زانكؤي سلَيمانيان راطرتل٢

جمنة

ح ةال

: فتؤ

فؤ

دية فازل

ــوودا ــات داه رؤذى لةضةند رؤذى ـــم ـــةرَي ه ـــى ـــةرؤك سكوردستان ثةرلةمانى هةَلبذاردنى كاتَيكداية لة ئةمةش دياريدةكات، باآلى كؤمسيؤنى ئةنجومةنى مانطى هةَلبذاردنةكان سةربةخؤى تةمموزى داهاتووى بؤ ئةنجامدانى

هةَلبذاردن دياريكردووة.هةرضةندة لةدواى هةمواركردنى ضوارةمى ياساى ذمارة(١)ى ساَلى هةَلبذاردنةكان، ياساى ١٩٩٢ى هةرَيم سةرؤكى بوو ثَيويست ديــارى هةَلبذاردنةكان وادةى بكات، بةآلم رؤذى ٤/٢٧ مةسعود بارزانى سةرؤكى هةرَيم لةميانةى ــةوةى ــردن ــة ك ــدا، كــة ل ــةك ــةي وتبةشدارى ضؤنييةتى كؤنفرانسى

وةرزشيية ضاالكيية لة هةرَيم نَيودةوَلةتييةكان ثَيشكةشي كرد، رايطةياند: لةضةند رؤذى داهاتوودا رؤذى كوردستان ثةرلةمانى لة

هةَلبذاردن دياريدةكات. جةوهةر تــارق لةمبارةيةوة،

سةرؤكى راطةياندنى راوَيذكارى ــةوةى ثــةرلــةمــان، ســـةرةإاى ئتةئكيدى كردةوة كة تائَيستا وادةى بةآلم ديارينةكراوة، دانيشتنة ئةو بة هةرَيم بإيارواية سةرؤكايةتى سةرؤكايةتى لةطةأل هةماهةنطى دانيشتنةى ئةو وادةى ثةرلةمان ــةن، كة ــك ـــارى ب ــان دي ــةم ــةرل ثرؤذى هةرَيم سةرؤكى تيايدا داهاتووى هةَلبذاردنى ئةنجامدانى وتيشى: رابطةيةنَيت، ثةرلةمان «ثَيدةضَيت لةضةند رؤذى داهاتوودا

سازبكرَيت».سةرؤكى راطةياندنةى ئــةم كة ـــت، دَي ئـــةوة دواى ــم ــةرَي هنامةيةكى ــم ــةرَي ه ــى ــةرؤك سكة كردووة، كؤمسيؤن ئاراستةى روو بخرَيتة بةرضاوإوونييةك ئةو ئامادةكارييةكانء لةبارةى ماوةيةى كة كؤمسيؤن بةرلةوادةى

ثَيويستييةتى، هةَلبذاردنةكان ئةنجومةنى جَيطرى حاكم سةردار سةربةخؤى ــاآلى ب كؤمسيؤنى بؤ لةلَيدوانَيكدا هةَلبذاردنةكان كة كــردةوة، تةئكيدى رؤذنامة ئةنجومةنى ــةوةى ــوون ــؤب ك لــة يةكاليى ئـــةوة كــؤمــســيــؤنــدا كراوةتةوة، كة كؤمسيؤن دةتوانَيت داهــاتــوودا تةمموزى مانطى لة

هةَلبذاردن ئةنجامبدات.بــاآلى ئةنجومةنى جَيطرى تةئكيديشى ــبــذاردنــةكــان هــةَلليذنةيةكى ئةمإؤ كة كـــردةوة، سةردانى كؤمسيؤن ئةنجومةنى وتوَيذكردن بؤ دةكــةن هةولَير ئةطةر ئامادةكارييةكانء لةسةر سةرؤكى لةطةأل بكات ثَيويستيش هةرَيم كؤدةبنةوة، تا طفتوطؤ لةسةر هةَلبذاردنى رؤذى دياريكردنى

ثةرلةمان بكرَيت.

3 هةواألء بةدواداضوونذمــارة (456)سَيشةممة 2009/4/28hewal.rozhnama@gmail.com

طؤأان لَيرةوة دةستثَيدةكات

عةدنان عوسمان

(٢)

ليستى طةنجان

لةهةَلبذاردنى الو طةنجء رؤَلى ئايا داهاتووى كوردستاندا ضىء ضؤن دةبَيت؟ ضاكسازيى طؤإانكارىء ليستى ئةى طرنطة توَيذة ئةم لةطةأل مامةَلة ضؤن رةنطدانةوةى دةتوانَيت تاضةند دةكاتء

لةنَيو طةنج دةتوانَيت تاضةند بَيت؟ خواستةكانيان داواو لةو تاضةند دووردةكةوَيتةوة بكاتةوة؟ ليستةكةى خؤيدا جَي بَيناوةإؤكةى، كة دةيةوَيت كَيشةو دواكارى طةنجان شَيوازة تةنيا لة دروشمدا بهَيَلَيتةوةو ئامادةيى طةنج لة كؤمةَلطادا تةنيا طرنطتر ثرسيارى دةبينَيت؟ بَيمةرجدا وةالئى طوَيإايةَلىء لة لةبوونى تةنيا خؤى طةنج ثةيامى ئايا ئةوةية، منةوة بةالى ئةم طةنجى كَيشةى ئايا واتة دةبينَيتةوة؟ طةنجانة ليستَيكى

وآلتة بةئامادةيى ضةند طةنجَيك لةليستَيكدا كؤتايى ثَيدَيت؟ لةئَيستاوة هةر لةهةموواليةكةوةو لــةوةى دَلنيام من دةنطى اليةنطرىء راكَيشانى بؤ هةية لةثَيشبإكآ جؤرَيك خةَلكانَيك تَيناضَيتء ثولَيكى هيض (كة لةوثَيناوةشدا طةنجان، بةَلَينء جؤرةها طوَيبيستى بَيئاكام) بةَلَينى لةسةر راهاتوون دةمضةوركردن دةبين، بةآلم ثَيش ئةوةى بضينة سةر نيةتةكان، با باس لةقوآليى فيكريى بةكارهَينانى ئةو دةستةواذةية بكةين.

قسةكردن لةسةر طةنجء ليستى طةنجانء بةشدارى الوان لةدنياى سياسيماندا مةدلولَيكى قوألء فراوانة بؤ حاَلةتَيكى ديكة، كة ديارة كةمتر قسةى لةسةركراوة. ثَيمواية ئةم ضةمكة زؤرتر نةوةى لة نوَيية نةوةى دَلسارديى بَيزاريىء رةنطدانةوةى كؤن، ئةو نةوةيةى ساآلنَيكى دوورودرَيذة لة شاخء لة شار، دةكَيشن. ئَيمة ذيانى نةخشةى ئاشتى شةإو لةسةردةمانى قسةكردن لةسةر بةشدارى طةنج تةنيا ماناى هَينانةثَيشةوةى ضةند دةموضاوَيكى طةنج نيية بؤ نَيو فةزاى سياسيمان، بةَلكو مةيدانى هاتنة سيماكان، راستةقينةى طؤإينى بؤ هةوَلدانَيكة زياتر طةنجبوون نوَي، ديدطاى تَيإوانينء وزةو ئيرادةو مةدلولَيكى رةمزيية بؤ ئايندة، بؤ ثاشةإؤذ، بؤ تَيرمء دنياى نوآ، دابإان لةطةأل رابردوو بةهةموو سةروةريىء ئازادييةكانيةوة، بةجَيهَيشتنى سةردةمى دروشمء هاتوهاوارء رووكردنة دنياى

واقيعىء راستةقينة.طةنج ضةمكى شاراوةكانى مانا بةكورتى لَيرةدا دةكرَيت

لةضةند دَيإَيكدا كورت بكةينةوة:- دةسةآلتى ئَيستا ثير بووة، وةيا نوَينةرايةتى عةقَلييةتَيكى شَيوازى بةَلَينةكان، لة دروشمةكان، لة ثير دةكات، ثيرانة كاركردن، بةإَيوةبردن. بؤية ملمالنَيى ئَيستا ئةوةندةى ملمالنَيى بؤ نابَيتةوة كورت ئةوةندة فراوانةكةى، بةمانا نوَيية كؤنء

كَيشةى نةوةى نوآء كؤن.- دةموضاوة سياسييةكان ساآلنَيكى دوورءدرَيذة خؤيان بؤئةوةى هةية سةيريان ثَيداطرييةكى دةكةنةوة، دووبارة لة زةمةنى شةإء ئاشتيدا هةر لةكاتى شكستء سةركةوتندا سةركردةو رابةربن، ئةوان ضةمكى الو تةنيا بؤ رازاندنةوةى نَيو بؤشايى ثإكردنةوةى تةنيا بةكاردةهَينن، دروشمةكانيان بةرنامةو رستةكانيانة، بواريان بؤ هيض رةنطء دةنطَيكى ديكة دةموضاوى ثَيشةوةى هَينانة بؤ هةوَلدان نةهَيشتووةتةوة، نةوةى دوورخستنةوةى ثةراوَيزخستنء بةمةبةستى نوآ بؤ ثةيامَيكة زياتر بةَلكو سياسةتكردندا، لةدنياى نيية كؤنتر ئةو عةقَلة كؤنة بةسةرضووة، كة ساآلنَيكة ذيانى سياسيمانى

داطيركردووة.عةقَلييةتى ثيرانة (ئيتر ثيربن يان طةنج) دواى ساآلنَيكى لةهةموو زؤر، هةلى دةرفةتء حاكمييةتء ــذى دوورودرَيثَيويستى كوردى كؤمةَلطاى خواردووة، شكستى بوارةكاندا واتة نوَيية، دةموضاوى بةرنامةو ئيرادةو بةسياسةتء وزةو ثَيويستة عةقَلييةتَيكى طةنجانة (ثيربن يان طةنج، ضونكة لَيرةدا زةمينةى بباتء بةإَيوةى نابَيت) طةورةى رؤَلَيكى تةمةن يان بةإَيوةبردن، لة بإةخسَينرَيت بؤ خؤتاقيكردنةوةى

بةشداريكردن لة بةإَيوةبردنى كؤمةَلطادا.ئيدارةيةكى سيستمء هَينانةئاراى لةخةمى طةنجانة بيرى لة هةوَلى دابينكردنى خؤشطوزةرانىء مؤدَيرنء ئينسانيداية، توَيذةكانى بذَيويى دواإؤذء بة طرنطيدانة خزمةتطوزاريية،

كؤمةأل، خستنةطةإى تواناكانة.لةباسى دةذَيت، جطة رابردوودا لة هَيشتا ثيرانةش بيرى بريقةدارء دروشمى سةروةرييةكانىء خؤىء رابــردووى

هاتوهاوار، هيض ثةيامَيكى راستةقينةى بؤ كؤمةَلطا ثَينةماوة.ليستى ئَيمة نابَيت تةنيا بةهَينانة ثَيشةوةى كؤمةَلَيك الو بؤ نَيو كةمثينء ليستةكةى بووةستَيت، بةَلكو سةربارى ئةوةش بتوانَيت دروشمةكانيدا هةنطاوةكانء بةرنامةو لة ثَيويستة داخوازيىء خواستء بؤ بَيت راستةقينة رةنطدانةوةيةكى

ئازارةكانى طةنجانى وآلت.بة كورتى:

بةإَيوةبردنى لةشَيوازى ثَيداطريى بةرطرىء ئةوانةى تائَيستاى كوردستانء عةقَليةتى زاَلى كؤن دةكةن، ثيرن، ئةطةر

طةنجيش بن.ئةوانةى بةرطرى لةسيستمء كؤمةَلطاى دامةزراوةو مافى

مرؤظء خؤشطوزةرانى دةكةن، طةنجن، ئةطةر ثيريش بن.

دلَير عةبدولخالق

ثإوثاطةندةى هةَلمةتى هَيرشء ثارتى يةكَيتىء راطةياندنةكانى دةرةوةى جياوازةكانى ليستة دذى زياتر ماوةى بؤ هاوثةيمانَيتيةكةيان لةهةفتةيةك درَيذدةبَيتةوة، بةرثرسانى حيزبىء رؤشنبيرء ضاودَيرانى سياسى بة هةلومةرجة ئةو كوردستان لة بةثَيويستى وةسفدةكةنء مةترسيدار سةركةوتنى بؤ هةوَلةكان ــن دةزانضإبكرَينةوة، هةَلبذاردن ثرؤسةى هَيرشكردنة دذايةتيكردنء بةوثَييةى ثرؤسةى بةزيانى ليستةكان سةر قةبارةى هةَلبذاردنء بضوكبوونةوةى تةواو هَيرشبةر اليةنى جةماوةريى

دةبَيت.بابةتء طرنطترين لةئَيستادا ــى ــان ــراوةك ــادةك ــام ــة ئ ــت ــةرةس كهةرَيم، راطةياندنى ئامرازةكانى هةلومةرجى لةإووماَلكردنى بريتيية ــةوةى ــةمــان، ئ هــةَلــبــذاردنــى ثــةرلبوونى طةرمتركردووة يارييةكةشى ليستى سةربةخؤء جياوازى دةرةوةى ثارتيية، يةكَيتىء هاوبةشى ليستى لةئةنجاميشدا ئةو ليستانة طوإوتينَيكى بةخشيوة، بةثرؤسةكة ديكةيان حيزبى دوو لةاليةن لةبةرامبةريشدا دةسةآلتدارةوة ئةو هَيرشء هةَلمةتانة بانطةشةى ياسايى وادةى ثَيش هةَلبذاردنيان بةرامبةر ليستةكانى ديكة

دةستثَيكردووة.سةرؤكى ئــةســةســةرد، فــةريــد ستراتيذىء لَيكؤَلينةوةى سةنتةرى ئةندامى سةركردايةتى يةكَيتى، بإواي واية ئةم خولةى هةَلبذاردنى ثةرلةمان راستةقينةى هةَلبذاردنى يةكةمين هةرَيمة، ضونكة لة دوو هةَلبذاردنةكةى نةإةخسا ئــةوة ــةوداى م ثَيشوودا، جياواز اليــةنــى ــاوازء ــي ج ليستى

بةشداري لة ثرؤسةكةدا بكةن.ــات حــةســيــب قــةرةداغــى ــةه بنووسةرء رؤذنامةنووس هاوإا لةطةأل بؤضوونةكةى ئةسةسةرد، ئاماذة بةوة رابــردووى ساَلى هةشتا لة دةكــات، يةكةم ئــةمــة ــــورددا، ك ــذووى ــَي مئةزموونة، كة بة مانا ديموكراسيةكةى ئؤثؤزسيؤن بَيتة ناو كايةى سياسييةوة، ئةو «ثَيشتر وتى: ئةو وةك ضونكة شَيوةى هــةبــووة ئؤثؤزسيؤنةى بــووة، شؤإشطَيريى ضةكداريىء هةَلمةتةكانى دةنطدانء رَيى لة نةك دةستى طرتنة هةوَلى راطةياندنةوة،

دةسةآلت بدات».

بةثَيى بؤضوونى ثسثؤإَيكى بوارى هةَلبذاردن، هةَلمةتةكانى ياسايى ثَيويستة لةذَير رَينماييةكانى كؤمسيؤنى هةَلبذاردنةكان بَيتء هَيرشكردنة سةر يان هةر اليةنء كةسَيك دةسةآلتدار،

بَيدةسةآلت «ناياسايية».د. ئةنوةر ئةبوبةكر سةرؤكى بةشى ياسا لة زانكؤى سلَيمانى، بة رؤذنامةى لةناو بةو هؤيةى بةداخةوة راطةياند: بيركردنةوةى هةندَيك عَيراقداين هةرماوة، شؤظَينيي سةردةمى كؤنء كة بإوايان بةحيزبى سةركردة هةيةء بؤ نين ليستى جياواز لةطةأل حيزبء وتيشى: هةَلبذاردنةكان، كَيبإكَيى ئةطةر دةمانةوَيت سوود لة ئةزموونى ثَيويستة وةربطرين، ديموكراسى بإوامان بة فرة ليستى هةبَيت، كةواتة هةَلبذاردن هةَلمةتى بانطةشةء بَيتء خؤيدا ساتى كاتء لة دةبَيت كؤمسيؤنى رَينماييةكانى بةثَيى بةإيوةبضَيت. هةَلبذاردنةكان باآلى اليةنةكانى ــى زان ثَيويستيشي بة رووحيةتى بــة ــذاردن ــب ــةَل ه ــاو نهةَلمةتةكة ديــمــوكــراســيــانــةوة لةثَيناو ئــةمــةش ــةرن، ــوةب ــةإَي ببةرذةوةندى خةَلكء رَيزطرتن لة ياسا، هَيرشكردنَيك جؤرة هةموو ضونكة يان قةوارةيةك، اليةنء هةر بؤسةر

دةسةآلتدار كةسة ئةو كةسَيك، هةر ياسا بةثَيى بَيدةسةآلت، يان بَيت،

تةشهيرةء بة تاوان دةذمَيردرَيت. لةبارةى ئةو هَيرشء هةَلمةتانةى ناو جياوازةكانى ليستة بةرامبةر ثرؤسةى هةَلبذاردن دةستيثَيكردووة، ثَييواية، قةرةداغى حةسيب بةهات هَيرشكردنة بؤ نيية ثاساوَيك «هيض هةشة ــــةوةى ئ ــرء ــت ــةك ي ســـةر ثرؤسةى سةركةوتنى لةثَيناو رابطيرَيت». ثَيويستة هةَلبذاردن لة ئَيستا ئةوانةى «هةموو وتيشى: هةَلطرى ئةوانةشى دةســةآلتــدانء ببنة دةيانةوَيت طؤإاننء بةرنامةى هةراليةنة دةســةآلت، ئةَلتةرناتيظى ــارةى خؤى ــةب ق ــاء ــوان ت بــةثــَيــى ئةم لةهَينانةدى بةشداريكردووة لةكوردستان ئَيستا هةلومةرجةى هةية، ئةطةريش قسة لةسةر هةَلمةتى ثإوثاطةندةكان ثَيويستة هةَلبذاردنة بؤ خؤيان بَيتء بةرنامةى خؤيان بؤ خةَلك بخةنةإوو، نةك بةثَيضةوانةوة ــرةوة ــَي ــى يــةكــتــرى، ل ــةت ــؤ دذاي بئاماذة دةسةآلتيش هَيزى دةكرَيت بكاتء خؤى كةموكورتييةكانى بة رَيطةضارةى كَيشةكانيش بخاتةإوو». توندوتيذ طوتارى بةوثَييةى هةلومةرجى توندوتيذ بةدواى خؤيدا

ضاودَيرانى ــإواى ب بة دةهَينَيت، طــوتــارةكــان ثَيويستة سياسى خزمةت كــة ــن، ــدرَي ب بــةشــَيــوةك بةثرؤسةى هةَلبذاردنء ديموكراسى ثَييواية، ئةسةسةرد فةريد بكات، بةرثرسانى لةاليةن هةَلمةتةى ئةو بةرامبةر ثارتى يةكَيتىء راطةياندنى ــروان ــي ــةوش ن طــؤإانــى ليستى هَيشتا دةستيثَيكردووة، مستةفا ناوةإؤكيشدا لة نةهاتووةء كاتى ئةو وةك ضونكة ناكات، ثَيويست دةبَيتة بانطةشةكان «هةندَيجار وتى: بةوثَييةى بةخؤت، زيانطةياندن بةهَيرشكردن اليةنَيك زؤرجـــار جةماوةر لةدةست دةدات نةك زيادى بكات، هةر بؤية دانبةخؤداطرتن ئاستى جةماوةرى بةرزدةكاتةوة، ئةمة جطة ببَيتة هؤى ئةو حاَلةتة لةوةى رةنطة ئةندامةكانى هةستى وروذانــدنــى يان بةرامبةرةكةى ــةدذى ل خؤى ئةنجامةكةى ئةمةش بةثَيضةوانةوة، دروستدةكاتء مةترسى كة ديارة،

كَيشةء ئاذاوةى لَيدةكةوَيتةوة».ــى ــةرةداغ ق حةسيب ــةهــات بئاماذة بةوةشدةكات: ئةو حيزبانةى بة لـــةدةســـةآلتـــدان هــةســتــيــان لة ــردووةء ك خؤيان كةموكورتى هةوَلى طؤإانء باشكردنى خؤياندان، كةواتة ض ثَيويست بةو شةإةجوَينء دوو كة دةكـــات؟، دذايةيتكردنة بة ئةوانةشى دةسةآلتدارء حيزبى لة دةستيان ناسراون ئؤثؤزسيؤن هةبووة. دؤخة ئةو دروستكردنى وتيشى: «طؤإان ياساى ذيانة، ئةوةى دةنرَيت، طؤإ لة بطؤإَيت نايةوَيت بيةوَيت نيية هَيزَيكى سياسيش هيض لةطؤإبنرَيت، بؤية بإوام واية هةموو لةشَيوةكان بةشَيوةيةك هَيزةكان دةيانةوَيت طؤإان بكةن، تةنانةت ئةو ئةطةر دةسةآلتيشدان، لة حيزبانةى نيازى طؤإان نةبواية ضؤن ثرؤسةى كةواتة رادةطةياند؟ هةَلبذاردنيان كةموكورتى بة هةستيان ئةوانيش خؤيان كردووةء لة هةوَلى باشكردنى

كارةكانيانن.هَيرشء ئةو بةهات، وتةى بة شةإةجوَينء ثةالماردانة خزمةت بة بةوثَييةى ناكات، هةرَيم ئةزموونى دةَلةمةبووى ئةزموونى نيية «شياو بــةرضــاوى بخةينة كــوردســتــان، نائومَيد خؤمان ميللةتى دةرةوةء ئةنجامى لة ئةطةر اليةنةكان بكةين، هةَلبذاردنةكان ناترسن، با ضاوةإَيى سندوقةكانى ــكء ــةَل خ ــطــى دةن

هةَلبذاردن بكةن».

«اليةنى هَيرشبةر جةماوةر لةدةستدةدات»

سةرؤكى هةرَيم لةضةند رؤذى داهاتوودا رؤذى هةلَبذاردن دياريدةكات

هَيرشةكانى بةر لة هةَلمةتى هةَلبذاردن خزمةت بةكَى دةكات؟

ذمــارة (456)سَيشةممة 22009/4/28 هةواألء بةدواداضوونhewal.rozhnama@gmail.com

ثشتيوان سةعدولَآل

هةرَيم وةزيرانى ثَيرآئةنجومةنى ثةرلةمانى رةوانةى ئةمساَلى بودجةى سةرؤكايةتى بــةآلم كــرد، كوردستان بودجةكةى ثــرؤذةيــاســاى ثةرلةمان ليذنةكانى بــةردةســت نةخستووةتة ثةرلةمانء ثةرلةمانتاران. ئةم هةفتةيةش «سةرؤكى ضونكة كؤنابَيتةوة، ثةرلةمان

ثةرلةمان لة دةرةوةى هةرَيمة».وةزيرانى ئةنجومةنى (٤/٢٠) رؤذى ٢٠٠٩ى بــودجــةى هــةرَيــم حكومةتى ثةسةندكرد، كة (٨) ترليؤنء (٢٨٣)مليارء مانطيش ٢٦ى ديــنــارةء (١٧٢)مــلــيــؤن ئةنجومةنى وةزيران بودجةكةى رةوانةى

ثةرلةمانى كوردستان كرد.ثةرلةمانى ئةندامى محةمةد، تاظطة كوردستان بة رؤذنامةى راطةياند: ثَيويستة

بةزووترين كات ثةرلةمان دانيشتن لةسةر ثةرلةمانتاران سةرجةم بكات، بودجة ئَيستا كة ئةودةكةنةوة، لةسةر جةخت بؤ ثةسةندكردنى بودجة درةنطة، وتيشى «دواخستنى ثةسةندكردنى بودجةى ٢٠٠٩

بؤ خةمسارديى ثةرلةمان دةطةإَيتةوة».ثةرلةمانى ناوخؤى ثةيإةوةى بةثَيى كوردستان ثرؤذةياساى بودجةى هةرَيم، كة دَيتة ثةرلةمان، ثةرلةمان خوَيندنةوةى دةدرَيتة ئةوة دواى دةكاتء بؤ يةكةمى ليذنةكانى ئابوورىء دارايــىء ليذنةى

ديكةى ثةرلةمان.سةرؤكى جَيطرى مةجيد، جوتيار كوردستان ثةرلةمانى دارايــى ليذنةى ئةوةى دواى راطةياند: رؤذنامةى بة ثةرلةمان دةطاتة بودجة ثرؤذةياساى يةكةمى خوَيندنةوةى لةدانيشتنَيكدا ثةرلةمان سةرؤكايةتى دةكرَيتء بؤ ثةيوةنديدارةكانء ليذنة ثَيشكةشى

وتيشى: دةكــات. ثةرلةمانى ئةندامانى «تائَيستا بودجةكة نةطةيشتووةتة ليذنةى

دارايى».لةوةدةكات، باس ثةرلةمانتارَيكيش هةرَيمدا بودجةى لة شةفافيةت تائَيستا نةبووةو ثَيويستة بودجةى ٢٠٠٩ شةفافتر

بَيت.ثةرلةمانى ئةندامى محةمةد، بةرزان راطةياند: ــامــةى رؤذن بة كوردستان بودجةى ئةوةية «طرنطة كة ــةوةى ئئةمساأل شةفافتر بَيت لة بودجةى ساآلنى رابردوو ساآلنى بودجةى ضونكة ديكة،

شةفافيةتى تَيدانةبوو».ئةمساأل بــودجــةى ــدة ــةن ــةرض هلةثةرلةمان قسةى لةسةر نةكراوة، بةآلم شةش خةرجى تائَيستا ئةوةشدا لةطةأل مانطى كؤتايى ساَلى رابردوو نةهاتووةتة

ثةرلةمان. رةفــعــةت، محةمةد ثةرلةمانتار

سلَيمانى نووسينطةى لَيثرسراوى ثَيمباشة من وتى: كوردستان ثةرلةمانى دةنطى بودجة لةسةر طفتوطؤكردن بَي لةسةر نةدةين، ضونكة تائَيستا (حساباتى نةهاتووةتة ــردوو راب ساَلى خيتامى) ضؤن بودجةكة نازانين ثــةرلــةمــانء موناقةشةى ناكرَيت سةرفكراوة، وتيشى نازانين لةكاتَيكدا بكةين، ٢٠٠٩ بودجةى ساَلى كؤتايى مانطى شةش بودجةى ــراوةء، جطة ــك ـــردوو ضــؤن ســةرف رابلةوةش سةرفكردنى بودجةى تةواوكارى

ئاشكرانةكراوة.كؤمةَلَيك ئــةو بــةبــإواى بــؤيــة كةموكورتى لةبودجةدا هةيةو دةبَيت ثَيش ثةسةندبكرَيت، ئةمساأل بودجةى ئةوةى

ئةو كةموكورتييانة ضارةسةربكرَيت.كؤبوونةوةى لة «ثَيمواية وتيشى: ثةرلةماندا ئةوة دةبَيتة كَيشة، جطة لةوةش ــةردوو ه يةكنةطرتنةوةى مةسةلةى

طةورةيةو كَيشةيةكى دارايى وةزارةتى بَيتة بودجةكة ئةوةى ثَيش دَلنياين ئَيمة ثةرلةمان، يةكَيتىء ثارتى دابةشيدةكةن». ــــةوةى ئــةنــدامــانــى ســـــةرةإاى ئثةلةكردن داواى كوردستان ثةرلةمانى لة ثةسةندكردنى بودجةى ٢٠٠٩ دةكةن، ثةرلةمانى سةرؤكى لةئَيستادا بــةآلم ثَيش هةرَيمةو دةرةوةى لة كوردستان طةإانةوةى ناوبراو طفتوطؤ لةسةر بودجة

ناكرَيت.ثةرلةمانتار سؤزان شةهاب، رايطةياند: من ئاطاداري ئةوةنيم كة بودجة هاتووةتة ثةرلةمان، لةئَيستادا سةرؤكى ثةرلةمان لة كوردستان نييةو بؤ طفتوطؤكردن لةسةر طةإانةوةى ضاوةإَيى مةسةلةية ئةو لةطةأل ــةآلم ب ثةرلةمانين، ســةرؤكــى خولةى ئةم تةواوبوونى ثَيش ئةوةشدا ثةسةند بودجة ثةرلةمان ثةرلةمان،

دةكات.

تائَيستا حساباتى كؤتايى بودجةى ٢٠٠٨ نةضووةتة ثةرلةمانء نازانرَيت ضؤن سةرفكراوة

فةالح نةجم

ثرسيارى وةآلمدانةوةى طةرمةى لة طؤرانى مؤسيقاو دةنطى تاقيكردنةوةكاندا، وانةوتنةوةو هؤَلى نــاو كةشوهةواى تَيكدا، سلَيمانى زانكؤى تاقيكردنةوةكانى دوو ئاطاداركرانةوة مامؤستاكان دواتر موحازةرةكان دةوام، كؤتايى سةعاتى دامةزراندنى يادى بةبؤنةى دةوةستَينرَين زانكؤى سةرؤكى خوَينكارانةوة، كؤمةَلةى سلَيمانيش ئةوة بةكارَيكى ئاسايى دةزانَيت.

ساَليادى بةبؤنةى ٢٠٠٩/٤/٢٧ دوَينَى خوَيندكارانةوة، كؤمةَلةى دامةزراندنى سةعات (١٢)ى نيوةإؤ كؤمةَلةى خوَيندكاران لةناو حةرةمى زانكؤى سلَيمانى ئاهةنطَيكيان سازكردء بؤ ماوةى دوو سةعات دةواميان بةشَيكى كة كاتَيكدابوو لة ئةوة راطــرت، تاقيكردنةوة سةرقاَلى خوَيندكاران زؤرى

بوون.بةشى خوَيندكارى كــةريــم، يةحيا سةعاتى دوو وانةيةكي كة راطةياندن، ثَييواية فةوتا، ئاهةنططَيإانةوة ئةو بةهؤى تةواوى كؤنترؤَلى خوَيندكاران «كؤمةَلةى ئاهةنطة، ئةو طَيإانى كــردووةو زانكؤيان

زؤر ئةوان بؤ زانكؤ دةوامى راطرتنى يان تَيكةَلى حيزب دةسةآلتى ضونكة ئاسايية، ئةوانيش سةر بووةو حكومةت دةزطاكانى ثَيشَيلكردنى «ئةوة وتيشى: يةكَيتين»، بة ــةى زؤرب ضونكة خوَينداكارانة، مافى وانةخوَيندنء سةرقاَلى زانكؤ بةشةكانى تاقيكردنةوة بوون، كةضى ناضاركران دةست

لةوانةكانيان هةَلطرن».زانكؤى ســةرؤكــى سةعيد د.عــةلــى سلَيمانى لةلَيدوانَيكدا بؤ رؤذنامة وتى: «ئَيمة خؤمان ئيزنى كؤمةَلةى خوَيندكارانمان داوة ضونكة بكةن، ساز ئاهةنطة ئةو ئةوةى بؤ تةواو دةواميان كؤلَيذةكان كاتةدا لةو

دةبَيت».بةشى مامؤستاى كةريم، ــوف د.رةئئينطليزى لة زانكؤى سلَيمانى، بة رؤذنامةى موحازةرةكةى كؤتايهاتنى ثَيش راطةياند: مؤسيقا طؤرانىء دةنطى سةعات بةنيو كةمَيك «ثاش وتيشى: ثَيبإيوة، وانةكةى ئينطليزييةوة بةشى سةرؤكايةتى لة ئاطاداركرامةوة، كة وانةكان بؤ ماوةى دوو خوَيندكاران ضونكة راطيراوة، سةعات

ئاهةنطيان هةية».ــردةوة، كة ــك ــشــي ــي ــــوف روون د.رةئلةحةرةمى زانكؤدا ئاهةنططَيإان قةدةغةيةو

زانكؤية، ثيرؤزييةكانى ثَيشَيلكردنى ئةوة خوَيندكاران، رَيكخراوَيكى «نةك ضونكة ناسكى لةكاتَيكى نابَيت حكومةتيش بةَلكو سةرقاَلى خوَيندكاران كة دوَينَيدا، وةك ئاهةنط بوون، خوَيندن وانة تاقيكردنةوةو

بطَيإَيت».فيدراسيؤنى ئةندامانى وتةى بةثَيى رَيكخراوة قوتابىء خوَيندكارييةكان لة بؤردى فيدراسيؤنةكةياندا هاتووة: هيض رَيكخراوَيك خوَيندن ناوةندةكانى زانكؤو نيية بؤى بةكاربهَينَيت، خؤى تايبةتى بةمةبةستى ئةطةر هةر رَيكخراوَيك ئةو كارة بكات، ئةوا رَيكخراوة فيدراسيؤنى بؤردى سةرثَيضى

قوتابىء خوَيندكارييةكانى كردووة.ئاماذةى سلَيمانى، زانكؤى سةرؤكى كؤمةَلةى وةك رَيكخراوَيك هةر بةوةشدا: زؤرينةى هةَلبذاردندا لةكاتى خوَيندكاران بؤى بةدةستبهَينَيت خوَيندكاران دةنطى ئاهةنط ضاالكىء زانكؤدا لة كة هةية، كؤمةَلةى كارةى ئةو هةروةك سازبكات،

خوَيندكارانيشى بة «ئاسايى» وةسفكرد.ئةفةندى، شَيرزاد بة ثةيوندى رؤذنامة سلَيمانى زانكؤى نوَينةرايةتى بةرثرسى بةآلم ــرد، ك خوَيندكارانةوة كؤمةَلةى

ئامادةنةبوو، لةو بارةيةوة قسة بكات.

كؤمةلَةى خويَندكاران دةوامى زانكؤي سلَيمانيان راطرت

شارا عةبدولِرةحمان

كوردستان حيزبةكانى ياساى بةهةمواركردنةوةيةو ثَيويستى ئةندامَيكى ثةرلةمانى كوردستانيش ــازى ثــَيــشــكــةشــكــردنــى ــي ــةن ب

ثرؤذةيةكة لةوبارةيةوة.ساَلى ١٧ى ذمــارة ياساى هةموارى كة حيزبةكان، ١٩٩٢ى ١٩٩٧ء ــى ــاَل ــةس ل ــى ــةم ــةك يلةساَلى دووةمـــى ــوارى ــةم همادةو ضةندين كــراوة، ٢٠٠٢دا تايبةتة كة لةخؤطرتووة، بإطةى ــى ــدن ــةزران دام بةضؤنييةتى هــةَلــوةشــانــةوةو حيزبةكانء حــيــزبء دوو تــَيــكــةَلــكــردنــى ثرؤسةى لةطةأل مامةَلةكردنيان هيض بةآلم كوردستاندا، سياسى مادةيةكى سةبارةت بةكةرتبوونى تَيدا كوردستانييةكان حيزبة بةبإواى بةوهؤيةشةوة نيية، كوردستان، ثةرلةمانى ئةندامَيكى ثَيويستى «ناتةواوة» ياساية ئةو

بةهةمواركردنةوةية.

بإياردةرى هةركى ســةردار ثةرلةمانى لة ناوخؤ ليذنةى راطةياند: بةرؤذنامةى كوردستان «ياساى حيزبةكان زؤر ناتةواوةو بةهةمواركردنةوةيةكى ثَيويستى بةو وتيشى: هــةيــة»، طشتطير هؤيةشةوة بةنيازى ثَيشكةشكردنى ــم لــةوبــارةيــةوة، ــةك ــرؤذةي ثمادةو هيض ياساية «ئةو ضونكة بةكةرتبوونى تايبةتى بإطةيةكى نيية، تَيدا كوردستانيةكان حيزبة نَيو كةوتووةتة كةلَينَيك بةمةش

ياساكةوة».ضاودَيرَيكى بةبإواى هاوكات كة يــاســايــةى، ــةو ئ سياسيش كوردستانييةكان حيزبة بــؤ ثَيويستى ــووةو ب كؤن ــراوة دان

بةنوَيكردنةوة هةية.بـــةرواريـــى بة د.كـــامـــةران ثَيويستة راطةياند: رؤذنــامــةى ثرةنسيثء بنةماى تازة بؤ ياساى دابنرَيت، كوردستانييةكان حيزبة هةمانة كة ياسايةى «ئةو ضونكة كؤنبووةء كاركردن ثَيى قورسة».

«ياساى حيزبةكان ناتةواوة»

نيان مةجيد

تةندروستى ــــى وةزارةتــى خــؤثــاراســتــن ــن ــوشــوَي رَيئةنفلؤنزاى نةخؤشيى لــة ئةويش دةطرَيتةبةر، ــةراز برَيــكــخــراوى ـــةوةى ئ دواى تـــةنـــدروســـتـــى جــيــهــانــى لةبآلوبوونةوةى هؤشياريدا ــدارى ــرســي ــةت ــى م ــك ــؤرَي جــزاى ــؤن ــل ــف ــةن ظــايــرؤســى ئمةكسيكء ــة ل ــة ك ــــةراز، بنى كا ة و تو كطر ية تة ية يال وناوضةيةكى ضةند ئةمريكاو

ديكةى جيهان بآلوبووةوة.رؤذى ســآ ـــاوةى ـــةم لرابردوودا (١٠٤) كةس بةهؤي

مةكسيك لة نةخؤشييةوة ئةو (١٤٠٠) لةدةستداوةو طيانيان ــى ديــكــةش تــووشــى ــةس كنةخؤشيى هةمان نيشانةكانى كةنةدا، لة هةريةكة لة بوون، نيوزلةندا، فةرةنساو ئيسثانياش

ئةو نةخؤشيية تؤماركراوة.وةزيري عوسمان د.زريان رؤذنــامــةى بة تةندروستي ــد: مــةتــرســي ئــةم ــان ــةي راطكةمترة، هةرَيمدا لة نةخؤشيية ــةوةى ــةرئ ــةب بــةآلم وتــى: «لبؤ هةية، كَيويمان بــةرازي ئةطةرَيكى لةهةر رَيطةطرتن نةخؤشيية ئةو سةرهةَلدانى تةندروستى ــى ــن ــوشــوَي رَي

توندمان طرتووةتةبةر».بــةثــَيــى زانــيــاريــيــةكــانــى

رَيكخراوى تةندروستى جيهانى نةخؤشييةكة لة رَيطةى هةواوة مرؤظَيكةوة لة دةطوازرَيتةوة لةوبارةيةوة دى، يةكَيكى بؤ وتى: تةندروستى وةزيـــرى فإؤكةخانةكانى ــادري ــاط «ئكردووة، سلَيمانيمان هةولَيرو هةموو ضاودَيرى بةوردى كة كة بكةن، طةشتيارانة ــةو ئلةوآلتانى دةرةوة دَينة هةرَيمي

كوردستان».بة تووشبوون نيشانةكاني بةراز ئةنفلؤنزاي نةخؤشي ئةنفلؤزاي بةهةمانشَيوةي هةآلمةتَيكي لة بريتيية، باَلندة ثلةى بــةرزبــوونــةوةى توند، هةوكردني لــةشء طــةرمــي

سييةكان.

رَيوشويَنى تةندروستى لة هةرَيمدا دةطيريَتةبةر

فؤتؤ: ستارة عارف دةرضووانى ثةيمانطاى مامؤستايانى ضةمضةماأل داواى دامةزراندن دةكةن

5 ذمــارة (456) سَيشةممة 2009/4/28hewal.rozhnama@gmail.com

مةسعود عةبدولخالق:

لةدواى هةلَبذاردنى داهاتووةوة قؤناغى ديموكراسى لة كوردستان دةستثَيدةكاتئاوارة حةميد

مةسعود عةبدولخالق، خاوةنى دةزطاى ستاندارد، لة ضاوثَيكةوتنَيكى رؤذنامةدا رةخنة لة ثةرلةمانى كوردستان دةطرَيت، نييةء خةَلك متمانةى جَيطاى بةوةى تائَيستا نةيتوانيوة ضاودَيريي كارةكاني لَييانبثرسَيتةوة، بكاتء حكومةت ثارتىء دابةزيني ثَييواية هــةروةك ميللةتة، دذى ليست بةيةك يةكَيتى طؤإان داهاتوو «ثةرلةمانى وتيشى: هةردوو دةنطي دةبينَيتء بةخؤيةوة

حيزبة دةسةآلتدارةكة كةمدةبَيتةوة».

هةَلبذاردنء بة سةبارةت رؤذنامة: ضاودَيرانى سةربةخؤ، جياوازو ليستى ليستانة ــةو ئ بــوونــى ــن ــَي دةَل سياسى

ثَيويستييةكة بؤ ئةمإؤى كوردستان؟ــة ديــمــوكــراســى ل بـــاس مــــادام *هةبَيت، جياواز ليستى دةبَيت دةكرَيت، باسى ــار ــةدج س رؤذى ســةيــرة الم طةإةكى لة كةضى دةكرَيت، ديموكراسى (أللة بةناوى هةبوو قوتابخانةيةك ئَيمة ديموكراسى، بؤ طؤإى ناوةكةيان أكبر) بةآلم نا، يان بووة طوناه كة لةوةطةإَيين با بايى ئةوةندةش ديموكراسيبن، ثارتىء يةكَيتى لة طؤإةثانةكةدان، ليستى هاوبةش لةبةرئةوةى ميللةتة دذى كــآ؟ دذى زؤر با بةرامبةريان، نيية ديكة كةسَيكى ئاسايى وةكو وآلتانى دونيا هةَلبذاردنَيكى دؤإاو بَيتء براوة براوة راستةقينةبَيت، ضاوةإوانبَيتء ماوةيةك دؤإاوبــَيــت، دوايى خؤى هةَلبذَيرَيتةوة، ئةوة نيشانةى هةَلبذاردنيان نة ديموكراسىء نة ئةوةية كاكة بيانوتاية جاإيانبداية بريا قبوَلة، ئَيمة دةسةآلتدارين وةك وآلتانى عةرةبى

دةبَيت ناوةإاست سةدةكانى وةك يا بؤخؤمان ئةطةر ئيمزابكةن، بؤمان بَين دَين، برازاكانمان كوإةكانمان، رؤيشتين، ديموكراسى داواى رؤذَيك هةموو بةآلم

بكةيت خةَلكيش يةخةطيرت دةبَيت.ثةرلةمانى تؤ بــةبــإواى رؤذنــامــة:

داهاتوو جياوازيى بةخؤوة دةبينَيت؟* بةبؤضووني من جياوازييةكى ئَيجطار زؤرى دةبَيت، ئةطةر وردتري بكةينةوة لة ثارتىء بينيمان ئَيمة يةكةمدا هةَلبذاردنى

يةكَيتى يةكى (٤٩٪ بة ٥١٪)يان بةدةستهَينا، لة هةَلبذاردنى دووةمدا دةنطةكانيان هاتة خوارةوة بؤ (٣٥٪)، من قةناعةتم واية لةم هةَلبذاردنةدا هةريةكَيكيان (٢٠٪) بةدةست ئةمةش نةكةن، تةزوير ئةطةر دةهَينن ئؤثؤزسيؤن، بةهَيزبوونى هؤى دةبَيتة شَيوةى دروستبوو، ئؤثؤزسيؤنيش كة دةطؤإَيت، ثةرلةمان دةســةآلت، حوكم، دةسةآلت ضونكة نيطةرانة، زياتر ثارتى كةمتر، يةكَيتى ئةوداية، لةدةستى زياتر (٢٠٪)و ريفؤرم (٤٠٪)و ثارتى يةكَيتىء كةمةنةتةوةكان (٢٠٪)و ئيسالمييةكان ئةكتيظى ثةرلةمانَيكى بةمشَيوةية ،(٪١١)قؤناغى ئينجا دروستدةبَيت، بةغدا وةكو بة ئَيستا دةستثَيدةكات، ديموكراسى ئةطةر بةومانايةى ــووة، ب تةوافوقى نا، ئــةطــةر ــكــكــةوة، إَيــكــدةكــةويــت إَيكالشينكؤف لةتةنيشتمة بةرزى دةكةمةوة، قةت قــةت تةوافوقيش بة ــارةت ســةبئةزموونى تةوافوقى بؤ يةك ميللةت نيية، قوبرسة، تةوافوقى ديموكراسى سيستمى ثَيشووةو ضيكؤسلؤظاكياى لوبنانة، ضةند هةريةكة ئةوانةش ئَيستاية، عَيراقى لةسةر تةوافوقيية ئــةم نةتةوةيةكن، ثايةو دةســةآلتء دابةشكردنى بنةماي حيزبة دوو ئةم لــةوةش زياتر مــادىء جيان، لةيةك بابةتةكان زؤربةى لةسةر لةناو رَيكدةكةون، مادة لةسةر بةآلم سةرؤك هةردوو باَلى سياسيى مةكتةب

حيزب ئاطادارن، ئةوانى ديكة ئاطادارنين.كوردستان ثةرلةمانى ئةداى رؤذنامة: دونيا ثةرلةمانةكانى لةطةأل بةراورد بة

ضؤنة؟* ثةرلةمانى كوردستان دةستكةوتَيكى زؤرةدا ماوة لةم بةآلم طةورةية، زؤر نةطةيشتووةتة كوردستان ثةرلةمانى ئاستى ثةرلةمانة سادةكانى دونيا، جطة لة

هةندَيك وآلتانى عةرةبى نةبَيت، بةإاستى نيية، جيهانيدا لةئاستى كة داخة جَيطاى بةكؤى دةنط رازيبوون يان رازى نةبوون، وآلتَيكى لة كة ئةوةية نيشانةى ئةمةش دواييانةدا لــةم هةرضةندة شموليية، بةآلم بةرضاو، دَينة جيا دةنطى هةندَيك دامةزراوةيةكى بة طشتى كؤتاييةكةيدا لة يةكةم، دةســةآلتــى وةك ضاودَيرنيية لةطةأل لَيثرسينةوة نةمانبينيوة تائَيستا يان حكومةت، سةرؤكى يان وةزيرَيك، ئةوة ئةمةش باآلبكات، بةرثرسَيكى دةطةيةنَيت كة لةذَير دةسةآلتى حيزبدايةو لةشوَينى ستانداردى خؤى نيية، ثةرلةمان بكات، بؤ شتى دةكات حكومةت لة داوا دةفتةر (٣) يةكى حكومةت نموونة بؤ ئؤتؤمبيل بؤ دا ثةرلةمانتاران بة دؤالرى لة ئةمة زةوييةك، ثارضة لةطةأل كإين، بة نَيودةوَلةتييةكاندا ياسا ضوارضَيوةى

بةرتيلء رةشوة ئةذمار دةكرَيت.لــةإووى كــوردســتــان ثةرلةمانى ياسادانانء ضاودَيريكردنةوة سةركةوتوو وةزيرَيك كاتَيك دةبينين ئَيمة نةبووة، قسةدةكات، شَير وةك ثةرلةمان دَيتة كةس ناتوانَيت قسةى لةطةَلدا بكات، زياتر بطرة دةضَيت رؤذنامةوانى كؤنطرةى بة هةندَيك هةية بواريان تةنيا كةمتريش، ئَيمة بكةن، موجامةلة شَيوة ثرسيارى مةسةلةى زؤر لة حكومةت دةزانــيــن طةورةدا شكستى هَيناوة، كةضى ثةرلةمان بكات، لةطةَلدا لَيثَيضينةوةي ناتوانَيت ناتوانَيت متمانة لة حكومةت يان وةزيرَيك بسةنَيتةوة، طشتى بةإَيوةبةرَيكى يان قابيلة لةو هةموو بةإَيوةبةرانة، هةموويان ســةرةإاى بــوون، شوَينة ئةو شايةنى بة سوكايةتى يةكَيتى ثارتىء ئــةوةش سةرؤكى جَيطرى دةكــةن، ثةرلةمان بة ثرس بَيئةوةى دةطؤإدرَيت، حكومةت

لة ئَيمة وةك ئةوانيش بكرَيت، ثةرلةمان راطةياندنةكانةوة دةبيستن، ئةوة نيشانةى ئةوةية كة ثةرلةمانَيكى دةستكردى الوازة، ئةطةرضى بةشَيكى ضاالكييان تَيداية، بةآلم ضوارضَيوة لةبةرئةوةى ناكرَيت، بةوةندة دانةإَيذراوة، بةوشَيوةية طشتييةكةى توانيويةتى ثةرلةمان بةزةحمةت زؤر وةزيــرةكــان يــان حكومةت ســةرؤكــى بانطهَيشتيشكراون كة بكةن، بانطهَيشت باآل، زؤر ميواندارييةكى لةشَيوةى كة بَيت، كرمانج ميوانداري ئاغا وةك لَيثرسينةوةي ئةو زاَلبووة، زؤر هاتووة نةيوَيراوة كةس كردووةو ثةرلةمان لة

قسةبكات.ضةند تا ثةرلةمانتاران رؤذنــامــة: متمانةى جَيطاى بوونء خةَلك نوَينةرى

خةَلكن؟* لةوإووةوة بةشَيكى زؤركةم نةبَيت ئةوانى ديكة جَيطاى متمانةى خةَلك نينء دواى هةية ثةرلةمان ئةندام ــإاون، دابدوو ساَلة ضوار ثةرلةمانتار، بة بوونى ئةطةر نةكردووة، خةَلكى لةطةأل قسةى تةنيا دةبينيت بثشكنيت مؤبايلةكانيان ئةوانةى طــةورةكــانء بةرثرسة نــاوى هةذاران تَيكةَلى تيايةتى، ثَيية كاريان ئةم تووشى بضووكةكانيش حيزبة نابن، هةية ثةرلةمان ئةندام بوون، نةخؤشيية بووين دؤست زؤر بوو، من لةطةأل هةر كةضى زؤرباشبوو، طفتوطؤمان قسةو سآ ئةوة ثةرلةمانتار، بووةتة لةوةتةى لةإاستيدا نةكردووة، قسةمان دوو ساَلة ئةمانة نوَينةرى خةَلكنء ئةو ثارة زؤرةى زؤرى بةشَيكى ثَيويستة وةريــدةطــرن بطةإَين، خةَلكيدا بةناو بكةنء سةرف كة بتوانن بدوَينن، باش ــذكــارى راوَيقسةى بيروإاو ثةرلةمان، دةطةإَينةوة

ثَيشنيازبكةن. باش

ضـاوثَيكـةوتـن

د.رةئوف عوسمان: ئاآلى نوَيى عَيراق طوزارشت لةسةرجةم ثَيكهاتةكان دةكاتسالَح رةحمان– فةهمى سالَح

سةرؤكى جَيطرى عوسمان، د.رةئوف لة راطةياندن رووناكبيرىء ليذنةى ئاماذةى عَيراق، نوَينةرانى ئةنجومةنى عَيراق نوَيى ئاآلى دةبَيت بةوةكرد، ثَيكهاتةكانى سةرجةم لة طوزارشت عَيراق بكاتء ئةو نموونانةش كة لةاليةن ئاآلى تايبةت بة هةَلبذاردنى ليذنةكانى بخرَينة بؤئةوةى ئامادةكراون، نوَيوة ئةو نوَينء ئــاآلى ثةرلةمان، ــةردةم بئاآلى لة دةبَيت كة تَيداية مةرجانةيان ثَيكهاتةكانى لة طوزارشت هةبنء نوَيدا

بكات.

تاضةندة نوآ ئاآلى طؤإينى رؤذنامة: ثَيويستةء بؤضى ماوةيةك لةمةوبةر بإياربوو

بطؤإدرَيت، بةآلم دواكةوت؟ئةمساأل دةبَيت دةستوور بةطوَيرةى *رؤشنايى لةبةر بطؤإدرَيت، عَيراق ئاآلى تايبةتمان ليذنةيةكى ئَيمة ـــةوةش ئوؤركشؤثَيكمان دواتريش دروستكردء نوآ، ــاآلى ئ ئامادةكاريى بؤ رَيكخست بآلوكردةوة راطةيةندراوَيكمان دواتريش ناوةوةء لة كة عَيراقيانةى ئةو هةموو بؤ دةرةوةى وآلتن، بةو مةبةستةى نموونةمان رَينماييانةى ئــةو بةطوَيرةى بنَيرن بؤ نوَيدا ئاآلى لة دةبَيت كة داوامانكردووة سةرجةم لة طوزارشت هةبَيتء بوونيان يةكثارضةيى جوطرافياء مَيذوو ثَيكهاتةء (٦٠٥) نزيكةى ــدا وةآلم لة بكات، عَيراق عَيراقةوة لةاليةن هونةرمةندانى نموونةمان بؤ هات كة هةندَيكيان يةك نموونة يا دووانء

سيانء ضوار بةشدارييان كردبوو.رؤذنامة: هونةرمةندانى كورد بةشدارييان

كردووة لة ناردنى نموونةى ئاآلى نوَيدا؟* بةَلَى هونةرمةندانى كورديش بةشداريى باشيان كردووةء نموونةى باشيان ناردووة،

ليذنةكان نموونةكان، وةرطرتنى دواى دةستيان كرد بة كارةكانيان بؤ ماوةى سآ رؤذ كؤبوونةوةيةكى فراوانمان ئةنجامدا، كة تَييدا ليذنةكانى هةَلسةنطاندن شارةزاييان لة بوارةكانى هونةرىء مَيذوويىء رؤشنبيريىء بوارةكاندا سةرجةم ئايينيء ئةكاديمىء وةك ئاآلمان سآ ماوةيةشدا لةو هةبوو،

يةكةمء دووةمء سَييةم هةَلبذارد.هةَلبذَيردرانء ضؤن ئاآلكان رؤذنامة: ليذنةكانيان دةنطى ميكانيزمَيك ض بة

بةدةستهَيناوة؟ضةند كــؤبــوونــةوةيــةدا ــةو ل ئَيمة *كة ثَيكهَينابوو جياجيامان ليذنةيةكى تاووتوآ ئاآلكةى بوارَيكى ليذنةيةء هةر بةكالؤريؤس تاقيكردنةوةى وةك دةكرد، هةر دانرابوو، ئاآلكان نموونةى بؤ نمرة ليذنةيةء بةجيا نمرةى داوة بة نموونةكانء بةرزترين نمرة ثلةى يةكةمى بةدةستهَيناوة، نموونةكان لة هونةرمةندةكانيشمان ناوى كردبووةوةء ذمارةى نهَينيمان بؤ دانابوون، هيض نةناسرَينةوةء نموونةكان بؤئةوةى كةسَيك نةتوانَيت فَيأل بكات، دواى هةَلبذاردنى سآ نموونةى يةكةم، سآ نموونةى ديكةشمان واتة ضوارةمء ثَينجةمء شةشةم وةك يةدةط سآ حاَلَيكدا لة ئةطةر بؤئةوةى هةَلبذارد، نموونةى يةكةم لةاليةن ثةرلةمانةوة ثةسةند دووةم نموونةى رةتكرانةوة، سآ نةكرانء

بخرَينة دةنطدانةوة.ئاآلكة تائَيستا بــؤضــى رؤذنــامــة:

هةَلنةبذَيردراوةء دواكةوتووة؟دةنط ثَيشوودا ماوةيةى لةم دةبواية *ئةوةى بةهؤى بةآلم بدراية، ئاآلكة لةسةر لةماوةى رابردوودا ئةنجومةنى نوَينةران بة كؤمةَلَيك كَيشةء طرفتء قؤناغى هةستياردا ئاآلى ثةسةندكردنى هةَلبذاردنء تَيثةإى، البردنى كَيشةكانى ضونكة دواكةوت، نوآ هةَلبذاردنى بودجةء ثةرلةمانء سةرؤكى نوآ ئاآلى هةَلبذاردنى لة نوآ سةرؤكى رؤذةدا ضةند لةم بإياربوو لةثَيشتربوون،

ثةرلةمانء سةرؤكايةتى بةردةم بخرَيتة سةرؤكايةتى بةآلم كاركردن، بةرنامةى ثةرلةمان بإياريانداوة لة داهاتوويةكى نزيكدا بخرَيتة بةرنامةى كارى ثةرلةمانةوةء دةنط لةسةر ئاآلى نوآ بدرَيت، بؤئةوةى يةكاليي

بَيتةوة.ــاآلى نوآء ــة ثــرؤذةى ئ رؤذنــامــة: واتماوة ئةوةى تةنيا ئامادةكراوة، ياساكةشى

دةنطى لةسةر بدرَيت؟* بةَلَى ئَيمة هةموو كاروبارةكانى ئاآلى ماوة ئةوةى تةنيا تةواوكردووةء نوَيمان بةرنامةى بيخاتة ثةرلةمان سةرؤكايةتى دةتوانَيت ثةرلةمان ئةوكاتة كارةكانةوة، ياساكة ثرؤذةكةء لةسةر كؤتايى بإيارى بدات، ثةرلةمانتارانيش دةتوانن بإيار لةسةر باشترةء بةالوة كامةيان بدةنء ئاآلية ئةو شياوترة بؤئةوةى بكرَيتة ئاآلى نوَيى عَيراق ئيتر ئةوة ثةيوةستة بةوانةوة، هةركامَيكيشيان هيضيان ثةرلةماندايةء لةدةستى هةَلبذَيرن داهاتوويةكى لة رةنطة نابَيت، كَيشةيان

نزيكيشدا ئةو مةسةلةية كؤتايى ثَيبَيت.رؤذنامة: ئايا ئةو ئاآليانةى وةك نموونةى يةكةمينء دووةمين وةرطيراون، طوزارشت لة

سةرجةم ثَيكهاتةكانى عَيراق دةكةن؟لةاليةن كة نموونانةى ئةو سةرجةم *ليذنةكةوة ثةسةندكراونء تةنانةت بةشَيكى لة بةشدارييان كــة ئــةوانــةشــى زؤرى ثَيشبإكَيكةدا كردبوو، هةمان تايبةتمةندييان نموونةمان سآ تةنيا ئَيمة بةآلم هةبووة، دةستنيشانكردووةء يةكةمينةكان وةك نموونة هةرسآ بؤ طرانبةهاشمان خةآلتى مليؤن (٥٠) يةكةم بؤ داناوة، يةكةمينةكان دينارة، دووةم (٣٠) مليؤنء سَييةميش (١١) تةقديرى لةهةمانكاتيشدا مليؤن وةردةطرن، مةعنةويى بؤ ئةو هونةرمةندانة هةية كة سآ

نموونةى يةكةمينيان هةية.رؤذنامة: ئاآل نوَييةكة بة زؤرينةى ئاسايى يا دةكرَيت، ثةسةند ثةرلةمانتاران دةنطى

ثَيويستى بة زؤرينةى رةها هةية؟

زؤرينةى بة ئاآلكة لةسةر دةنطدان *بة ثَيويست دةكرَيتء ثةسةند ئاسايى (٥٠+١)ى بة واتة ناكات، رةها زؤرينةى

دةنطى ثةرلةمانتاران ثةسةند دةكرَيت.ليذنة لةاليةن نموونانةى ئةو رؤذنامة: ببنة بؤئةوةى وةرطيراون تايبةتةكةوة ئاماذة هةموويان ئايا عَيراق، نوَيى ئاآلى رةنطدانةوةى دةكةنء كورد نةتةوةى بة

ثَيكهاتةى كوردييان تَيدا هةية؟* بةدَلنيايى، ضونكة يةكَيك لة بنةماكانى دةبَيـت كة ئةوةية عَيراق نوَيى ئــاآلى طوزارشت لة سةرجةم ثَيكهاتةكانى عَيراق بكات، بةوثَييةى كورديش يةكَيكة لة ثَيكهاتة ثَيكهاتةى ئــةوا عَيراق، سةرةكييةكانى بةرجةستةكراوةء تَيدا رؤشنى بة كوردى لةناو هةر شةش نموونةكةدا طوزارشتكردن تَيداية، كوردستانيان هةرَيمى نةتةوةء لة لة كة ئةوةية دةكــرَيــت تَيبينى ــةوةى ئتائَيستا عَيراقةوة دةوَلةتى دروستبوونى ضوارجار ئاآلى عَيراق طؤإدراوة، بةآلم بؤ نةكراوةء ميللةت بة ثرس كامَيكيان هيض حكومةت خؤى طؤإيويةتىء فةرزى كردووة بةسةر خةَلكدا، بةآلم لة قؤناغى ئَيستادا بةو شَيوةية كة زؤرترينى هونةرمةندانى عَيراق

نموونةكاندا دروستكردنى لة بةشدارييان شتَيكى هةَليدةبذَيرين، خؤمان كردووةء ديموكراتى ثرؤسةيةكى بة باشةء زؤر

لةقةَلةمدةدرَيت.كامَيك هيض تائَيستا بؤضى رؤذنامة: ئايا هةموو نةكراون، ئاشكرا نموونانة لةو ئاآلى بكرَينة بؤئةوةى شياون نموونةكان رازى ثَيى اليةنةكان هةموو ئايا نــوآ،

دةبن؟بةشَيوةيةك كارةكان لةإاستيدا *نهَينى بةشَيوةيةكى كة بــةإَيــوةضــووة لةالى نموونةكان ئَيستا ئةنجامبدرَيتء ئاشكرا بؤية ثةرلةمانن، سةرؤكايةتى نموونةكة شةش هةر ضونكة نةكراون، لةو هةريةكَيك دةتــوانــرَيــت شــيــاونء عَيراق، نوَيى ئاآلى بة بكرَيت نموونانة وردةكاريى ئَيمةش ليذنةكةى تةنانةت داوةرييانة ليذنة ئةو نازانَيتء نموونةكان باسمانكرد، ثَيشتر كة كردووة ثةسةنديان ئاآلكةدا ثةسةندكردنى لةكاتى بؤية هةَلبكرَيت، ضونكة عَيراقدا لةهةموو دةبَيت طوزارشت لة سةرجةم ثَيكهاتةكان دةكاتء ناإازى ثَيى اليةنَيكيش هةر دةستووريية،

بَيت ئةوة ثةإطيرةء بؤضوونى خؤيةتى.

ذمــارة (456) سَيشةممة 42009/4/28hewal.rozhnama@gmail.com

بةهادين يوسف

دةركردني هةإةشةي حةدبا ليستي دةكات نةينةوا برايةتي ليستي ئةنداماني لة ئةنجومةني ثارَيزطا، لةهةمانكاتدا نوري عَيراقيش، وةزيراني ســةرؤك ماليكي، ئةنجومةن ئةنداماني بانطهَيشتي سةرجةم لَيدةكات ـــان داواي بــةغــداو بؤ دةكــات

كَيشةكاني نَيوانيان ضارةسةربكةن.رؤذي يةكشةممةى رابردوو ئةنجومةني حةدبا) (ليستي نــةيــنــةوا ــزطــاي ــارَي ثبةإةسمي داواي لة ليستي برايةتي نةينةوا ثارَيزطاو ئةنجومةني بطةإَينةوة كرد كاري لةطةأل «كة بهَينن بايكؤتة لةو واز لة داوايان يةكناطرَيتةوة»، ديموكراسيدا كاريطةرةكانيش سياسيية كوتلة سةرجةم لة بإيار دروستكردني لة بةشداربن كرد ليستي نةينةواداء ثارَيزطاي ئةنجومةني برايةتييان بة بةشَيكي سةرةكيء كاريطةر

ناوبردووة.بة ئةوةشيان هؤشياري هــةروةك ليستي برايةتي داوة «ترسي ئةوةمان هةية رَيوشوَين هةندَيك ناضاربين ياسا بةثَيي نيية»، خؤش ثَيمان خؤمان كة بطرينةبةر ليذنةكاني رَيطاي لة كردووة داواشيان ئةنجومةني ثارَيزطاوة كار بؤ خزمةتكردني بؤ بانطةوازةكةيان بكةن، هاوآلتييان كة نــاوبــردووة بــةوة برايةتيش ليستي هةبَيت لَيكطةيشتن «ديالؤطء دةيانةوَيت

بؤ ئاوةدانكردنةوةي ثارَيزطاكة».ليستي سةرؤكي ــؤران، ط خةسرةو ثَيشووي جَيطري نةينةواو برايةتي رؤذنامة بة ئةوةي موسأل، ثارَيزطاري بانطةوازَيك هيض حةدبا ليستي راطةياند:

برايةتي ليستي بــؤ نامةيةكيان ــان يئةوةيان «هةإةشةي بةَلكو نةناردووة، كردووة، ئةطةر ليستى برايةتى نةطةإَينةوة

ئةنجومةن،بةثَيى ياسا فةسأل دةكرَين».ماليكي، نوري يةكشةممةش رؤذي بانطهَيشتي عَيراق، وةزيراني ســةرؤك ثارَيزطاي ئةنجومةني ليستةكاني هةموو ميانةي لــة ــةغــداء ب بــؤ ــرد ك موسَلى نوَيي ئةنجومةني ــةدا ــةوةك ــوون ــؤب كبةوثَييةي وةسفكرد، طــوأل ضةثكة بة موسَلي ثَيكهاتةكاني زؤربةي «نوَينةري مةرجيشي ثَيويستء بة بةشدارة»ء تَيدا سةركةوتووةكاني ليستة هةموو نةزانيوة ئيدارةكردني لة بةشداريبكةن ئةنجومةن كة ئاشكراكردووة، ئةوةشي ثارَيزطاكةدا، ثارَيزطاكة ثَيشووي ئيدارةي ئةنجومةنء

هةموو ثَيكهاتةكاني تَيدا بةشدار نةبوون.

رةسميي بةياننامةيةكي بةطوَيرةي وَينةيةكي كة ماليكي نوري نووسينطةي ٤/٢٦ رؤذي كةوتووة، رؤذنامة دةست عَيراق، وةزيراني سةرؤك ماليكي، نوري نوجَيفي ئةسيل لة ثَيشوازيكردووة رةبؤ عةبد جةبر نةينةواو ثارَيزطاري ئةنجومةني نوَيي ئةنداماني ســةرؤكء ثابةندبن لَيكردوون داواي ثارَيزطا، بةطوَيرةى هاوكاري تةوافوقيء بةبنةماي كاربكةن عَيراق ياساكاني دةستوورو

لةثَيناو بة ياساكردني دةوَلةتدا.نوري ماليكي ئةوةشي ئاشكرا كردووة، دةستوور رَيي بة ليستة سةركةوتووةكاني ناوخؤيي حكومةتي داوة هةَلبذاردن ليستة ــــةوةي ئ ــآ ــةب ب ثــَيــكــبــهــَيــنــن، ثَيبكةن، بةشداري سةرنةكةوتووةكان لَيكنزيكبوونةوةو نيازي ئةوةشدا لةطةأل

هةموواليةنةكاني ثَينةكردني بةشداري نةشاردووةتةوة.

بةوةشكرد، ئاماذةي طؤران خةسرةو نوري ماليكي هةموو ليستةكاني ئةنجومةني حةدباو برايةتيء (ليستي بةغدا بؤ نوَيي يةكشةممةوة لة ديكة) ئةندامةكاني كؤبوونةوةيان ضةندين بــةغــدانء لة ئةنجامداوة لةطةأل ماليكىء رافع عيساوىء جَيطرى سةرؤك وةزيرانى عَيراق، شيروان

وائيلي، وةزيري ئاسايشي نيشتماني.بة وتةي ئةو «ماليكي ثَييوتوون راستة ليستي حةدبا زؤرينةي بةدةستهَيناوة، بةآلم دةسةآلت لة بةشداري مةبدةئي دةبَيت ــةك بــةشــداربــنء هــةبــَيــتء هــةمــووالي

ئيدارةيةكي هاوبةش ثَيكبهَينرَيت».لةاليةكي ديكةوة حةنين قةدؤ، سةرؤكي ليستي شةبةكي سةربةخؤ، كة تاكة كورسي لة هةَلبذاردنةكان بردةوة كؤتاي شةبةكي كة وتووة، ئةسواتولعَيراقي ئاذانسي بة ليستي بةشداريثَيكردني بؤ مةرج تاكة ثارَيزطاكةدا ئيدارةي لة نةينةوا برايةتي

ئةوةية، دان بنَين بة ئيدارةي نوَيدا.مةرجي حةدبا ليستي قةدؤ وتةي بة دةسةآلتي بة دان برايةتي ليستي ئةوةية بة بنَيت موسَلدا ثارَيزطاي ئةنجومةني ئةمةش ئيدارييةكةيةوة، سنوورة هةموو طفتوطؤ دةستثَيكردني بؤ يةكةمة خاَلي لةسةر بةشداريثَيكردني ليستي برايةتي لة

ثؤستة باآلكاني ئةنجومةني ثارَيزطادا.بةثَيضةوانةي حةنين قةدؤوة، سةرؤكي هيض «ئَيمة ئاشكرايكرد برايةتي ليستي مةرجَيكمان نيية، بةآلم وةك ليستي دووةم ثَيويستة بةشداربين لة دةسةآلتداو ثؤستي بووني مةسةلةي ثَيبدرَيت، سياديمان

ئيداريء سنووري ئاسايشء ثَيشمةرطةو ئةنجومةني ثارَيزطارو لة (١٤٠) مادةي ثةرلةماني دةسةآلتي طةورةترةو ثارَيزطا ئةوة ثارَيزطا، ئةنجومةني نةك عَيراقة ئةوةي ماليكيش دةستوريية، مادةيةكي ئاسايشء دارايــىء مةسةلةي ثَيوتوون لة نييةو ئةنجومةن كــاري عةسكةري بؤية فيدراَليية، حكومةتي دةســةآلتــي ئومَيدةوارين بطةإَينةوة بؤ كؤبوونةوةكاني

ئةنجومةني ثارَيزطا، بةآلم طةشبين نيم».هةَلبذاردني ئةنجامةكاني بةثَيي لة ٢٠٠٩/١/٣١ كة ثارَيزطاكان ئةنجومةني بةإَيوةضوو، لة كؤي (٣٧) كورسي، ليستي ليستي بــردةوةو كورسي (١٩) حةدبا حيزبي كورسيء (١٢) نةينةوا برايةتي عةشتارء ليستي كورسيء (٣) ئيسالمي بزووتنةوةي سةربةخؤو شةبةكي ليستي هةريةكةو ضاكسازيي بــؤ ــدي ــةزي يكورسييةكي (كؤتا)ى مةسيحيء شةبةكء ثارَيزطاى موسأل ئةنجومةنى لة يةزيدييان

بردةوة.ليستي ئةنداماني ٢٠٠٩/٤/١٢ رؤذي كؤبوونةوةكاني بايكؤتي نةينةوا برايةتي ئةنجومةني ثارَيزطاي موسَليان كرد، دواي ئةوةي ليستي حةدبا هةموو ثؤستة سيادىء دواي برد، بؤخؤي موسَلي ئيدارييةكاني مةخمورو سنجارو قايمقامةكاني ئةوةش ئيدارةو ئةنجومةني نوَيي بايكؤتي شَيخان ئةوةيان هةإةشةي كردء ثارَيزطاكةيان بإيارةكاني لة حةدبا ليستي ئةطةر كرد، ثَيكردني بةشداري بؤ نةبَيتةوة ثاشطةز سيادييةكاندا، ثؤستة لة برايةتي ليستي بطةإَينةوة ــةن داوادةك بةإةسميي ئةوا

سةر هةرَيمي كوردستان.

بـةدواداضــــوون

ليستي حةدبا هةإةشةي دةركردن لة ليستي برايةتي دةكات

ماليكي هةموو ليستةكاني موسأل بانطهَيشتى بةغدا دةكات

دية فازل

سياسيىء كــاروبــاري شــارةزايــانــى ثةرلةمان ثَييانواية ياساى ذمارة (١)ى ساَلى كراوةتةوة، ضوارةمى هةموارى كة ١٩٩٢ئةوةندةى لة خزمةتى دةسةآلتداية ئةوةندة

لة خزمةتى ثرؤسةى هةَلبذاردندا نيية.خولى دووةمى ثةرلةمانبةطومانةوة دةستيثَيكرد

ثةرلةمانى دووةمى خولى هةَلبذاردنى ئةنجامدرا، ٢٠٠٥/١/٣٠دا لة كوردستان ئةمساأل شوباتى مانطى لة بةر بةوثَيية هات، كؤتايى ثةرلةمان دووةمــى خولى سةرؤكى ناميق، جةوهةر بةوتةى بةآلم كوردستان، ثةرلةمانى يةكةمى خولى (٦) كرد، شةرعيةكيان) (حيللة دةسةآلت مانط دانيشتنى يةكةميان دواخست واتة بؤ ٢٠٠٥/٦/٤، ئةويش لةبةرئةوةى لة ياساكةدا هاتووة كة لة دةستثَيكى يةكةم دانيشتنةوة لة «هةر بةمةش دةستثَيدةكات، خولةكة شةرعيةتى خستة طومانيان سةرةتاوة لةإووى ئةطةر ثةرلةمانةوة خولةى ئةم

ياساييةوة تةماشابكرَيت».بة بؤضوونى جةوهةر ناميق دةبوو هةر طؤإينى بؤ كار خولةكةوة دةستثَيكى لة بةآلم بكرَيت، هةَلبذاردنةكان ياساى مانطى تا بَيدةنطكرد لَي خؤيان ثةرلةمان ئينجا نةكردو باسى كةس ٢٠٠٩ شوباتى

كَيشةى دنيايان دؤزييةوة.

دةستةيةكى باآل بؤ هةَلبذاردنةكانى هةرَيم ثَيكنةهاتووة

عَيراقء هةميشةيى دةســتــوورى لة ٢٠٠٧ى ساَلى (١١)ى ذمــارة ياساى هاتووة هةَلبذاردنةكاندا باآلى كؤمسيؤنى سةرتاسةرى لة هةَلبذاردنَيك هةر كة عَيراقدا بكرَيت، ثَيويستة لةاليةن كؤمسيؤنى لةمبارةيةوة بكرَيت، سةرثةرشتى باآلوة ياسايى ليذنةى ئةندامى رؤستايى، زانا لة مافَيكة ئةوة كة ثَييوابوو ثةرلةمان،

ياساى ذمارة (١)ى ساَلى ١٩٩٢دا كة وةك بة دراوة هةرَيم، بؤ واية دةستوورَيك هةَلبذاردنةكانى باآلى دةستةى كة هةرَيم هةبَيتء خؤى سةرثةرشتيى هةَلبذاردنةكان كةمتةرخةميى بــةهــؤى بــةآلم بــكــات، لةساَلى ثةرلةمانتارانةوة ثةرلةمانء ياساى بؤ سَييةم هةموارى كة ٢٠٠٤ةوة دةستةى بإياردرا كرا، هةَلبذاردنةكان ثَيكبهَينرَيت، هةرَيم هةَلبذاردنةكانى باآلى لةوكاتةوة تائَيستا «نةتوانراوة دةستةيةكى باآل بؤ هةَلبذاردنةكانى هةرَيم ثَيكبهَينرَيت». ١٩٩٢دا ــة ل ــى ــاي ــت رؤس بــةوتــةى ثَيكهَينراو بــةكــاتــى ــة ــةي دةســت ئــةو كردو هةَلبذاردنةكانى سةرثةرشتيى هةَلبذاردني لة هةَلوةشَينرايةوة، دواتر ياساى بةثَيى هةرضةندة ٢٠٠٥يشدا ساَلي ساَلى بؤ هةَلبذاردنةكان (١)ى ــارة ذم١٩٩٢ واهاتبوو كة لةاليةن دةستةى باآلى سةرثةرشتى هةرَيمةوة هةَلبذاردنةكانى مافة لةو دةستيان خؤيان بةآلم بكرَيت، هةَلطرتء دايانة كؤمسيؤنى بةغدا، بَيئةوةى ٢٠٠٩شدا لة هةبَيت، ياسايى دةقَيكى هيض دةستةى لةاليةن كة داوايكرد ثةرلةمان هةَلبذاردنةكانى كوردستانةوة سةرثةرشتى تَيبينى هةرَيم سةرؤكى دواتــر بكرَيت، لةسةرى هةبوو، داوايكرد لةاليةن ئؤفيسى سةرثةرشتى كؤمسيؤنةوة كوردستانى دةستةء ئةو لةبةرئةوةى بةآلم بكرَيت، سةرثةرشتيى ثَيكنةهاتووة، ئؤفيسة كؤمسيؤنى بة درايــةوة هةَلبذاردنةكة بةغدا، هةَلبذاردنةكانى سةربةخؤى باآلى ياسايى ليذنةى ئةندامةى ئةو وةك واتة لة دةستووريى «دةقَيكى وتى ثةرلةمان

مانطَيكدا (٢) جار هةمواركرايةوة».

مافي كوردةكانى دةرةوةى وآلتبؤيان وآلت دةرةوةى كوردةكانى داهاتووى هةَلبذاردنةكانى بةشداريى نيية ثةرلةمان بكةن، ضونكة كؤمسيؤن ثَيإاناطات ئامادةكاريى بؤ بكات، كوردةكانى دةرةوةش ئةو بإيارة رةتدةكةنةوةء بة مافى خؤيانى دةزانن كة بةشداريى هةَلبذاردنةكان بكةنء سةربةخؤ كةسايةتيى وةك خؤشيان

كانيدبكةن.فةرةج حةيدةرى، سةرؤكى كؤمسيؤنى باآلى سةربةخؤى هةَلبذاردنةكان، تةئكيدى دةرةوةى كــوردةكــانــى كــة كــــردةوة، هةَلبذاردنةكانى بةشداريى ناتوانن وآلت كة نيية ئاسان «كارَيكى بكةن ثةرلةمان ئَيستا بتوانرَيت بنكةى دةنطدان ئامادةبكرَيت

بؤ ئةوةى دةنطيان تؤماربكرَيت».ــاح، ــةت ــة بــةرامــبــةردا رَيـــبـــوار ف لكوردَيكى وةك بَياليةن سياسةتمةدارى ئةو بةريتانيا، وآلتـــى دانــيــشــتــووى سةركردايةتيى رةتكردةوةء بؤضوونةى هةَلبذاردنةكانء باآلى كؤمسيؤنى كوردو «كةمتةرخةم» وةسفكردء بة ثةرلةمانيشى وتى: «دةبواية بةر لةئَيستا ئامادةكاريى بؤ هةَلبذاردنةكان بكرَيت نةك ثَيش (٣) مانط هةَلبذاردنى ميكانيزمى ضؤنَيتىء لة باس

حكومةتء ثةرلةمان بكرَيت». رَيبوار فةتاح لة لَيدوانةكةيدا ئاماذةى «بإيارَيكى بإيارة ئةو كة ئةوةشكرد، بؤ سياسييةكانة، حيزبة بيانووى سياسييةء ضونكة ترسيان لة دةنطى ئازادى كوردةكانى بخرَيتة فشار ناتوانرَيت كة هةية، دةرةوة

سةر راوبؤضوونةكانيان».بةرواريى د.كامةران لةمبارةيةوة هةر وةك سةالحةدين، زانكؤى مامؤستاى ئةو كة ثَييوابوو، سياسى ضاودَيرَيكى زؤر حكومةت ثةرلةمانء هةنطاوةى دةنطدانء لة كوردَيك كاتَيك مةترسيدارة، ثةرلةمانء دياريكردنى لة بةشداريكردن

حكومةتةكةى بَيبةشبكات.

تاك بؤى نيية خؤىبؤ هةَلبذاردن كانديد بكات

ياساى ضــوارةمــى هــةمــوارى بةثَيى بةتةنيا سةربةخؤ كةسى هةَلبذاردن، ليست بكاتء كانديد خــؤى ناتوانَيت ثَيكبهَينَيت، بةَلكو هةر ليستَيك دةبَيت لة (٣) كة لةكاتَيكداية ئةمةش كةمترنةبَيت، كةس لة دةستوورو ياساى كؤمسيؤنيشدا ماف بة كانديد كة خؤى دراوة هاوآلتييةك هةموو بكات، هةَلبذاردنيش بةشداريى بكاتء

كةسء يةك قةوارةى سياسيى دةَلَين كة زياتريش دةبَيت، لةمبارةيةوة جةوهةر ناميق وتى: «ئةم هةنطاوةى ثةرلةمان بؤ ئةوةبوو ئازادييةكان فةرزبكةنء داخراو ليستى كة سنووردار بكةن، هةربؤية قةوارةيان بة (٣) كةسء زياتر دانا، ئةويش بةو بيانووةى كة مافى ذن دةثارَيزن، كة لةإاستيدا هةردوو حيزبى دةسةآلت بؤ رَيطرتن لة كَيبإكآو لة ترسى كةمبوونةوةى كورسييةكانى خؤيان

كردوويانة». بةشَيك كة لةكاتَيكداية بإيارة ئةم خؤيان وآلت دةرةوةى كوردةكانى لة ئامادةكردووة تا وةك كةسايةتيى بَياليةنء رَيبوار بكةن، كانديد خؤيان سةربةخؤ بة رَيطانةدان كة لةوبإوايةدابوو، فةتاح هةَلبذاردنةكانى لة تاك خؤكانديدكردنى ثةرلةمانء حكومةتدا، بإيارَيكى سياسييةء كاتَيك تاكةكانة مافى ثَيشَيلكردنى رَيطانادرَيت كةسَيك بة سةربةخؤيى خؤى

كانديد بكات.

بودجةى هةَلبذاردن مافة بؤ قسةى لةسةر دةكرَيت؟

هةَلبذاردنةكانى بــاآلى كؤمسيؤنى سةربةخؤيةء ناوةندى دةزطايةكى عَيراق خةرج سيادى بودجةى لة بودجةكةى تَيداية، هةرَيميشى رَيــذةى كة دةكرَيت بوارى بؤضوونى شارةزايانى بة هةربؤية طفتوطؤ ناكرَيت مافةء ئةمة ئابوورى، لةكاتَيكداية ئةمةش بكرَيت، ماف لةسةر لةسةر رةزامةنديى ماليكى بةرلةوةى كة نةدةزانرا بدات، هةَلبذاردنةكة بودجةى لَيدوانَيكى لة دياريدةكات. بودجةكة كآ هةندرَين محةمةد ساَلح، سةرؤكى ئؤفيسى سةربةخؤى باآلى كؤمسيؤنى هةولَيرى مانطى لة رؤذنامة، بؤ هةَلبذاردنةكان ئةوة تائَيستا كردةوة تةئكيدى شوباتدا بودجةى كآ كة نةكراوةتةوة يةكاليى يان عَيراق دياريدةكات، هةَلبذاردنةكان

حكومةتى ناوةند.يةكةمى خولى سةرؤكى بةوتةى بودجةى كوردستانيش، ثةرلةمانى

حكومةتى سيادى بودجةى لة هةَلبذاردن طفتوطؤ بة ثَيويست دةردةضَيتء عَيراق خةمنةخواردنء ئةمة ــةآلم ب نــاكــات، بةتايبةت كوردستان خةَلكى بَيئاطايى بةو سةبارةت كــوردة، سةركردايةتيى داوةء كوردى بة دةستوور كة مافانةى ثابةندى ئَيمة دةَلَين هةميشة خؤشيان

دةستوورين.

ثةرلةمان بيانووى نييةبؤ درَيذكردنةوةى ماوةى كاركردنةكةى

كاركردنى ماوةى دا ٢٠٠٩/٦/٤ لة ٢٠٠٩/٦/١٢ لة كوردستانء ثةرلةمانى هةرَيم سةرؤكى كاركردنى ماوةى دا كؤتاييان دَيت، ثَيويستة ثةرلةمان ماوةى بةوتةى درَيذبكاتةوة، كاركردنةكانيان باآلترين «ثةرلةمان بـــةزاز، عةونى ياسايةك بة ياساو دانانى بؤ دةسةآلتة درَيذدةكاتةوة، خؤى كاركردنى ماوةى نةك كةمبَيت ماوةكة بةمةرجَيك بةآلم

ماوةيةكى درَيذخايةن».رةحيم، تؤفيق محةمةد هــاوكــات وشة، كؤمثانياى ئةنجومةنى ئةندامى هيض لةئَيستادا «كة ــةوةدا ب ئاماذةى ثةرلةمان بؤئةوةى نيية بيانوويةك درَيذبكاتةوة، كاركردنةكةى مــاوةى ضونكة كوردستان ئازادةء هةلومةرج بؤ هةربؤية لةبارة، هةَلبذاردن ئةنجامدانى ثةرلةمان كاركردنى وادةى ئةطةر بيانوويةكى شةرعى هيض درَيذبكرَيتةوة، بووة كةمتةرخةم خؤى ثةرلةمان نيية، هةَلبذاردن، بؤ ياسايةك دةركردنى لة لةبةرئةوةى ثَيشوةخت دةزانرا كة بةر لة ثةرلةمان هةَلبذاردنى دةبَيت ٢٠٠٩/٦/٤

بكرَيتةوة».د.كامةرانيش لةمبارةيةوة هــةر رَينماييانة، ئةو دةرضوونى «دواى وتي: كة لَيدَيت طةمةيةكى وةك هةَلبذاردنةكة تا دةيكةن دةسةآلتدارةكة ثارتة دوو شةرعيةتى ثَيبكةنء خةَلكى ضاوثؤشى هةية، ئَيستا كة بةمجؤرةى مانةوة ماوةيةكى بــؤ ــةوة ــدةن ب خــؤيــان بــة

دوورودرَيذتر».

ثاشطةزبوونةوةى دةسةآلت لة ياساى هةلَبذاردن

كؤبوونةوةى ماليكى لةطةأل ئةنجومةنى ثارَيزطاى موسأل

7 ذمــارة (456) سَيشةممة 2009/4/28hewal.rozhnama@gmail.comبةدواداضوون

ھیواو تــــــــــرس مافه کانی مرۆڤ له ھه رمــــــی کوردستانی عیراق

ھه رمی سه ردانی ٢٠٠٨دا شه شی تا کوردستانیان کرد، سه دان زیندانی ھشتا به ب تۆمه تباریی فه رمی و دادگاییکران که ــه وه ، ــوون مــاب ده ستبه سه ریدا لــه گیرابوون. بوو ساڵ چه نده ھا زۆربه یان سه رۆکی ئاسایشی گشتی له ھه ور له کۆتایی مانگی پنجی ٢٠٠٨ دا ئاگاداری که ــرده وه ک نونه ته وه یی لبووردنی ب به سیاسی زیندانیی ٦٧٠ ئه وده م دادگاییکران یا فه رمی تۆمه تباریی وه زاره تی ئه ودا، شون به مابوونه وه . لبووردنی ئاگاداری مرۆڤ مافه کانی مــاوه ی له که کــرده وه نونه ته وه یی سه دان ٢٠٠٨دا نۆی تا شه ش مانگی فه رمی تۆمه تبارکردنی ب به زیندانی نونه ته وه یی لبووردنی ئازادکراون. زانیاری باوه ڕپکراوی پ گه یشتووه که ئه و ئازادییانه به مه رج بوون و زۆربه ی لکراوه داوایــان کراون ئازاد ئه وانه ی فه رمانگه ی نزیکترین له بچن ھه فتانه

ئاسایش ئیمزا بکه ن.زانیاری نونه ته وه یی لبووردنی نییه له سه ر ژماره ی وردی ئه و که سانه ــیــه دا گــیــراون. وه زاره تـــی وا لــه م دوایله که رایگه یاندوه مــرۆڤ مافه کانی ته نیا ٢٠٠٨دا ده ی مانگی ١٩ی ڕۆژی فه رمی تۆمه تبارکرانی ب به که س نۆ بت، ھه رچۆنک بــوون. زینداندا له گرتن و ڕاگرتنه کانی ئاسایش زۆرجار به نھنی و له شاراوه ییدا به ڕوه ده برت: نونه ته وه یی لبووردنی که کاتکدا له ده کات، ئازادکردنانه ئه و به خرھاتنی زانیاریی به سه باره ت داواکارییه کانی له مه ڕ ژماره ی وردی ئه وانه ی وا ئازاد ماوه ی ھه روه ھا و ناوه کانیان و کراون و که یسه کان، لــه ھــه رکــام زیــنــدانــی وه م ب گرتنه که یان یاسایی بنه مای

ماونه ته وه .سانه ی لــه م وا لــه وانــه ی ــک زۆر

ــه بـــوون که ــه وان ــراون، ئ ــی ــدا گ ــی دوایالیه نگریی یــا ئه ندامیه تی گومانی ل چه کداره کانیان ئیسالمییه گرووپه ئه لئیسالم، ئه نسار تایبه ت به کراوه ، ھه روه ھا یاساخکراوه ، ڕکخراوکی که به قانوونییه کان سیاسییه حــزبــه و کوردستان ئیسالمیی بــزو تــنــه وه ی ئه لجه ماعه ئه لئیسالمییه وه . ھه ندکیان له کاتی گیرانیاندا ئه ندامی چاالکی ئه و دیکه یان ھه ندکی بــوون، رکخراوانه له خۆیان پشتر زانیاری، گوره ی به خستبووه وه ، دوور ڕکخراوه کان کاری و دوور مــاوه یــه کــی ژمــاره یــه کــیــان و دوور لیان گیرانه که یان پش درــژ ته نانه ت تر ھه ندکی که وتبوونه وه . ھزی به خۆبه ده سته وه دانیان دوای سای پکدادانی له ینک پیشمه رگه ی

٢٠٠٣ یشدا، گیراون.ــه ن ــه الی ـــــه ی گـــیـــراوه کـــان ل زۆربده ستبه سه ر ئاسایشه وه ئه ندامانی جلوبه رگی جــار ھه ندک که کــراون، ئه و ھه موو له دایــه . له به ر مه ده نیان که یسانه دا که بۆ لبووردنی نونه ته وه ی ده رچوونی ب به گیرانه کان ناسروان، ده سه تکی لــه الیــه ن گرتن به گه ی یاسای که چوون، به ڕوه قانوونییه وه ھه ندک ده خــوازــت. ئــه وه عیراقیش ده ستبه سه ر ماه وه له گیراوه کان له کاتی شه ودا، له جار زۆربه ی و کراون گیراون. له سه ر شه قام تریش ھه ندکی گیراوه کان که متر وابووه ھۆکاری گیرانی زانیارییانه ئه و و بگوترت، پ خۆیان ـــــه دراوه . لــه ــه بــنــه مــاــه کــه شــیــان ن بگیراوه کان بنه ماله ی که یسدا ھه ندک و نه کراونه ته وه ئاگادار گیرانیان له له الی کــردن ــه ره ڕای پرس و جۆ سھه رمی حکوومه تی ده سه تدارییه تی کوردستان، بۆ ماوه ی چه نده ھا ھه فته و ته نانه ت مانگیش نه یانتوانیوه زانیارییان

ل وه ده ست بخه ن.دوای گیران، که سانی ده ستبه سه رکراو که گرتووخانه یه ک و زیندان براونه ته یه ک و ده بـــات، بــه ڕــوه یــان ئاسایش له وانه ، له ھه ندک که یسدا، گرتووخانه ی مای ھه ندک له بریتین که نھنی، تایبه تی له ھه ولر و سلمانی وا له الیه ن که کیان مه به سته ئه م بۆ ئاسایشه وه ھه ر ئستاش واھه یه و وه رده گیرا، لگوره ی به وه ربگیرت. ل که کیان گه لک شونانه ئه و بارودۆخی ھه واڵ، به پی ھه واڵ، ھه ل و مه رجی خراپه. ھه ولر ڕۆژھه تی له ئاکره ، زیندانی ئه وه نده خراپ بووه که له ناوه ڕاسته کانی سای ٢٠٠٧ دا، دوای سه ردانی وه زیری ھه رمی حکوومه تی مرۆڤی مافه کانی

کوردستان، داخراوه .ــۆ مـــاوه ی ــه ب ــه ی ــان واھ ــراوه ک ــی گگیرانیان دوای مانگ و ھه فته چه ندھا ســه ره ڕای بکرت. ل لپرسینه وه یان که یسی ــد چــه ن ــه ل وه ک ئـــــه وه ش، دراوه ، پیشان ــی زه ق به خـــواره وه دا مافی نه گۆڕ شوه یه کی به ئــه وانــه ، پ پــارــزه ریــان بــه ده ستاگه یشتن نه بووه ده ره تانکیان ھیچ و نــه دراوه ناقانوونی به دژ بتوانن ئــه وه ی بۆ که بوه ستن، خۆیان گرتنه که ی بوونی یاسا ئاشکرای دژایه تیکردنی ئه وانه مافه کانی نونه ته وه ییه کانی پیوانه و و عیراقی یاسا شکاندنی و ــرۆڤ مھه ندیک ڕاستیدا، له کوردییه کانن. نونه ته وه ییان لبووردنی به پارزه ر و ھه راسانکردن ترسی له که گــوت سه ندنه وه ی تۆه دیکه ی شوه کانی ھه رم، حکوومه تی ئاسایشه کانی ھزه گومانلکراوانی لــه داکــۆکــی نــاوــرن وا گــیــراوانــه ی ئــه و بکه ن. تیرۆریزم داوای چاوپکه وتنی پارزه ریان کردووه که گوتراوه پیان ئاسایشه وه له الیه ن

و نییه که یسه که یان بۆ فایلک ھیچ ھه ر له به ر ئه وه ش پداویستیه ک نییه

پارزه ریان ھه بت.دوای گیراوه کان ھه موو به نزیک خرا ده ستاگه یشتنی مافی گیران نـــه دراوه ، پ خۆیان بنه ماه ی به ساک له زیاد ماوه ی بۆ ھه ندکیان ئه ندامانی چاوپکه وتنی ده ره تــانــی تایبه ت به نــه بــووه . بنه ماه که یان لپرسینه وه ی له ژر که ماوه یه دا له و سه ردانی ده ره تانی دابــوون ئاسایش ئه ندامانی بنه ماه یان نه بووه . ھه ندک رگه ی ــه ل ته نیا بــنــه مــاــه کــان ــه لئامۆژگاری لژنه ی نونه ته وه یی خاچی سوور(ICRC) ه وه، ئه ویش زۆرجاران چه ند مانگک دوای گیرانی گیراوه که ، ــه شــوــنــی ده ســتــبــه ســه ربــوونــیــان بزانیوه . کات که گیراوه کان ده ره تانی پ خۆیان بنه ماه ی چاوپکه وتنی بووه کورت ماوه ی سه ردانه که دراوه ، سه ردانکه ری جیاوازدا ھه فته ی له و نرینه و مینه یان ھه بووه . گیراوه کان داوای تــوامــیــویــانــه بــنــه مــاــه یــان و گشتی به بکه ن. تایبه ت ســه ردانــی مــاوه ی له ئاسایش کاربه ده ستانی ئاساییدا، یا تایبه ت چاوپکه وتنی نوان وتووژی و بوون، ئاماده له وێ ئه سته م ل سه ردانکه ریان و گیراو

کردوون.تکده ری ڕوونی به کرده وانه ئه م مافه کانی نونه ته وه ییه کانی پوانه ــدی ٩ی ــه ن ــه ، ب ــمــوون ــۆ ن ــن. ب ــرۆڤ مسه باره ت نیونه ته وه یی ڕکه وتنامه ی سیاسییه کان و ــی مــه ده ن مافه بــه له یــه ک عــیــراق کــه ،(ICCPR)وتانی ئه ندامیه تی، به ن ده دات که :

« ھیچ که سک ناب به ھه وه سکاری ھه ر بگیرت... یا بکرت ده ستبه سه ر که سک به تۆمه تی تاوانک، بگیرت یا ده ستبه سه ر بکرت، ده ب به خرایی ببرته به رده می داوه ر یا فه رمانبه رکی که مۆه تپدراو، یاسا گــوــره ی به و کایه وه ، بھنته داوه ریی ده سه تی دادگایی مه عقوولدا ماوه یه کی له ده ب

یا ئازاد بکرت.» یاسای عیراقیش مافی پارزراوبوون ــی ــران ــه رک ــه س ــب ــت ده س و گــرتــن لـــه به ـــات. ده ک مسۆگه ر ھــه وه ســکــارانــه (به ندی تاوان ڕه وتی یاسای گوره ی تاوانیان گومانی که که سانک ،(١٢٣ل ده کرت ده ب له ماوه ی ٢٤ سه عات له الیه ن کشه که یان گــیــرانــدا دوای بکه وته ھه سه نگنه ره وه دادپرسکی ــه م مــه رجــه به ــه ر پــــداچــوونــه وه . ئ بمــاوه ی بۆ که که سه وه ســه دان ھــۆی دوورودرژ به ب تۆمه تبارکرانی فه رمی به کراون، ده ستبه سه ر دادگاچوون، و

به رده وامی پشت گوێ خراوه .یاسای ڕه وتی تاوانیش، که به ھۆی ده سه تدارییه تی ٨ی ژماره یادداشتی کاتیی ھاوپه یمانان(CPA) گۆڕانکاریی ھه موو که ڕایده گه ینت کــراوه ، تدا تاوانکاری که به گیراوکی په یوه ندیدار وا گومانی تاوانی ل بکرت، له ماوه ی ڕاوژکاریی مافی ده ستبه سه ربوونیدا، ١٣ی به ندی ھه یه. پارزه ری له گه ڵ ٢٠٠٦ی سای تیرۆریزمی دژی یاسای کوردستان ده سته به ری ئه وه ده کات که ھه ر که سک که ده گیرت ده ب ده ستی ئه شکه نجه ش و ڕابــگــات پــارــزه ر به ــراو ھــه روه ھــا ــاوب نــه کــرــت. بــه نــدی نئه شکه نجه که که سک ھــه ر ده ت گازه نده کردنی مافی ــ ده ب ده کــرــت به رپرسی که ھه بت له وکه سانه فه رمی ئــه شــکــه نــجــه کــردنــه کــه ی بــــوون. ئــه و متمانانه گه لک جار له الیه ن ئاسایشه وه

گوره ی به و گــوێ پشت خراونه ته بۆ پوانه یه ک و ڕه وتک ھیچ ھــه واڵ یا ئه شکه نجه تۆمه تی که نییه ئه وه ده ستدرژیکردنی دیکه بۆسه ر مافه کانی ده زگا یا ئاسایش ئه ندامانی له مرۆڤ

ئه منییه کانی تر بدرت.ھۆی به که تــاوان، ڕه وتی یاسای ٢ی ژماره یادداشتی ٣٠(١٣)ی به شی ھاوپه یمانانه وه کاتیی ده سه تدارییه تی ئه و ده ت ــراوه ، ک تدا گۆڕانکاریی نــه کــراون ــی ــای دادگ وا زیندانییانه ی که بدرت پ ئه وه یان مۆله تی ده بــاگــاداری ئ گــیــران دوای ده ستبه جکه سوکاریان بکه نه وه . به شی ١٤(١) له ده سه تدارییه تی ٢ی ژماره یادداشتی ده ت ھــه روه ھــا ھاوپه یمانان کاتی گیراوه کان مافی ئه وه یان ھه یه به ھۆی به رده وامه وه سه ردانی و نووسین نامه و دۆست که سوکارو له گه ڵ په یوه ندی

براده ری خۆیان بگرن.

لبووردنی نونه ته وه یی له سه ر ئه و بوایه یه که له بارودۆخی ئستادا،

که ئاسایش و پاڕاستن و

ده زگای زانیاری به شوه یه کی

کاریگه ر له ده ره وه ی ده سه تی یاسادا ئیش و کار به ڕوه ده به ن، پویستیی

خرا ھه یه بۆ ئه وه ی ده سه تدارییه تی

حکوومه تی ھه رمی کوردستان پوانه

نونه ته وه ییه په یوه ندیداره کان

بگرنه به ر چاو

ئامادةكردنى: هَيمن لهؤنىرؤذنامة مافى بآلوكردنةوةى ئةم راثؤرتةى لة رَيكخراوى ئةمنستى

ئةنتةر ناسيؤناأل وةرطرتووة.

دایکان و خزمانی گیراوه کان چاوه ڕوانی چاوپکه وتن له گه ڵ لبووردنی نونه ته وه یی، مانگی پنج/ شه شی ٢٠٠٨

ذمــارة (456) سَيشةممة 62009/4/28hewal.rozhnama@gmail.com بةدواداضوون

بةشى دووةم

٣. ده ورو به رپرسایه تیی

ئاسایشئاسایش ده زگایه کی فه رمی ئه منیی ھه رمی کوردستانه . ده زگا که له سای ده سه تدارییه تی لــه الیــه ن ١٩٩٢دا له سه ره تاکانی و ـــه زرا دام ـــورده وه کله کرد. به کار ده ستی ١٩٩٣دا سای به ڕوه بردنی دا ١٩٩٣ سای مــاوه ی کوردیی وه زاره تخانه ی ئه ستۆی خرایه شه ڕ سه رھه دانی دوای . ناوخۆیی پدک ١٩٩٣دا، سای له ناوه ڕاسته کانی که ئــه وه ی له سه ر سووربوون ینک و ھزی ئاسایشی خۆیان له ژر ده سه تی بت. پدک ناوخۆیی خۆیاندا وه زاره تی وینک به ته رتیب له سای ٢٠٠٤ و ٢٠٠٥ ئه و ده سه تی له ژر ئاسایشیان دا

وه زارتخانانه ده رھنا.یاسایه کی ٢٠٠٤دا یازده ی ٢٠ی له نوێ، به ناوی یاسای ٤٦ی سای ٢٠٠٤، په سند کورستانه وه په رله مانی له الیه ن کرا. یاساکه ، ھۆکار و ده وری ھزه کانی دا کوردستان ھه رمی له ئاسایش سه ره کییان ده وری ده کـــات. ــاری دیــی ــردن ــک ــاری ــزگ ــار :»پ ــه ل بریتییه ــه زراوی دام دابینکردنی دانیشتووان، کوردستانی ھه رمی له ئاسایش و تیرۆریزم، به ربه ره کانیکردنی و عیراق سیخوڕی به ربه ره کانیکردنی ھه روه ھا ده رمانی به په یوه ندیدار تــاوانــی و له ژر ده زگا که .(٦ سکه ر»(به ندی نییه ، وه زاره تخانه یه کدا ھیچ ده سه تی به م ڕاسته وخۆ ڕاپۆرت ده داته سه رۆکی ده زگاکه عیراق. کوردستانی ھه رمی به ڕوه به رایه تی و دارایی سه ربه خۆیی ھه یه خــۆی به تایبه ت بــوودجــه ی و سه رۆکایه تییه که ی .(٣ ،٢ (به ندی فه رمانبه رکی مه زنه ، که پله ی له ڕیزی ھه رمی سه رۆکی له الیه ن و وه زیردایه و داده مه زرت عیراقه وه کوردستانی ئه و(به ندی ده داته ڕاپۆرت ڕاسته وخۆ ٤). یاساکه ، ھیچ ڕه وتکی سزا بۆ ئه و که ناکات دیاری ئاسایش ئه ندامانه ی

تاوان بکه ن.به ھشتا ٢٠٠٩وه ، دووی مانگی ھه ن، ئاسایش قــه واره ی دوو کــرده وه ده سه تی له ناوچه ی کامیان ھه ر که ینک و پدک کۆنترۆی له ژر خۆیاندا ھه ر بنه ڕه تی، شوه یه کی به دان.

به په یوه ندیدار کاروباری له دووکیان سه ر بۆ ده گه ڕنه وه نه زمدا، و یاسا تاوان به ڕاگه یشتن بۆ عیراقی یاسای عیراقی ســزای یاسای بۆ ھه روه ھا و له ــزم ــرۆری ــی ت دژی ــاســای ی ــه گــه ڵ لو شار ھه موو له کوردستان. ھه رمی بینایه ی ئاسایش ھه یه ، شارۆچکه یه کدا که ده ره تانی زیندان یا گرتووخانه یه کی سه ره کی دائیره ی ته نیشته وه یه . به (واتــه ــه، ی گشتی ئاسایشی نــاوی له ــه ک ی گــشــتــی)، ئه منی ده زگـــای سه یفه ددین سه رۆکه که ی که سلمانی، عه لی ئه حمه ده ، و ئه ویتریان له ھه ولر، ئه رگووشی عیسمه ت سه رۆکه که ی که یه . ھه ر کام له و دوو بینایه ی ئاسایشی گشتی زیندانکیان له ناوخۆیاندا ھه یه .

زۆر توندوتیژینواندنی دیعایه ی و ــرۆڤ م مافه کانی بــه دژ ده کــرــت ھه سووکه وتی و ئه شکه نجه له وانه ، قه واره ی دوو ھه ر له الیه ن تر ناله باری لبووردنی نونه رانی و ئاسایشه وه ، نونه ته وه یی له کاتی سه ردانی ھه رمی سای له ناوه ڕاسته کانی کوردستانیاندا ٢٠٠٨، دیعایه ی زیاتری له و چه شنه یان بت، ھــه رچــۆنــــک ــشــت. ــه ی ڕاگ ــ پھه رمی حکوومه تی ده سه تدارییه تی لکۆینه وه ی نه یتوانیوه کوردستان سه باره ت سه ربه خۆ و بالیه ن خرا، ــات، بــه ــب ــوه ب ــه ڕ بــه و تــۆمــه تــانــه بمافه کانی پیوانه گه لی که شوه یه ک وا و ده یانه وت، نونه ته وه یی مرۆڤی ناوبراو له قــه واره ی که ده رده که وت فه زایه کی بسزامانه وه دا کاروبار به ڕوه

ببات.لبووردنی لـــه الی خــه لــک زۆر که ــردووه ک گازنده یان نونه ته وه یی له پدراوه ئــه وه ی مۆه تی ئاسایش ب به بکات، کــار یاسادا ده ره وه ی ــه روه ری دادپ ده زگایه کی ھیچ ئــه وه ی وه ک بت، به رھه ستی چاوه درک یا و خۆیشی ھه بت یاسای خۆی ئه وه ی ئه ندامانی ته نانه ت به رت. به ڕوه ی په رله مان بزارییان ده ربیوه له وه ی که ئاسایش له کاربه ده ستانی داوا ناتوانن په رله مانی بـــه رده م له و بن بکه ن سه باره ت پرسیاری وه می کوردستان به توند وتیژینواندنکی تایبه ت بده نه وه که گوترابت قه واره ی ناوبراو به ڕوه ی بردووه و ئه وان به گوره ی یاسا پیان

وا کشانه ی له و گه لک ڕاگه ینراوه . له م ڕاپۆرته دا زه ق کراونه ته وه ، شرۆڤه ی مرۆڤ مافه کانی به دژ توندوتیژیی گیرانی دوای ده گوترت که ده کــه ن، کاربه ده ستانی لــه الیــه ن کــه ســه کــان،

ئاسایشه وه به ڕوه براون.

ـــــــه ی ئــه و ـــه کــاتــــکــدا زۆرب لڕوانگه یه کی به وا ده ستبه سه رییانه ی ــه وه کــــــراون، لـــه الیـــه ن ــی ــی ــاس ــی ستریان ھه ندکی ــوون، ب ئاسایشه وه ــای «ده زگ و ئه ندامانی»پاڕاستن» زانــیــاری» بــه ڕــوه ی بــردوون، که به ته رتیب، ده زگای ئه منیی پدک و ینکن. بارزانی، مه سروور پاڕاستن سه رۆکی ھه رمی حکومه تی ســه رۆکــی ــوڕی ککوردستانه ، و ده زگای زانیارییش له الیه ن سه رکۆماری ــوڕی ک تاه بانی، باڤل عیراقه وه سه رۆکایه تی ده کرت. ھه وای ــات که ھـــه ردوو ده زگــاکــان ــه وه ده گ ئله ناوه ندی زیندانه نھینییه کانی خۆیاندا سه ر کردووه ته جیددیان ده ستدرژی

مافه کانی مرۆڤ.ئه وان که ده گات ھه واڵ ھه روه ھا ــه نــووســان، ــام ــان لــه ڕۆژن ھــه ڕه شــه یکــه ســایــه تــیــیــه ـــه و ئ و نـــووســـه ران ئاکادمییانه کردووه که دژ به وه ی پی ده گوترت گه نده یی نو پدک و ینک،

وه ده نگ ھاتوون.نونه ته وه یی لبووردنی نونه رانی ھه رمی ی ٢٠٠٨ سای سه ردانی له له گه ڵ درژی و دوور به کوردستاندا، ئاسایش ســه ره وه ی به رپرسی گه لک ــاری ــاروب ــه ســه ر ک ــرد و ل قــســه یــان کـــه زم و ــه یــاســا و ن ــدار ب ــدی ــوه ن ــه ی پو گرتن دادپــــه روه ری، به ڕوه بردنی ئاسایشه وه له الیه ن ده ستبه سه رکردن به ب دادگاییکردن جه ختیان کرده وه . به چــاوی که پدرا ئیزنی وه فده که ھه ندک له به ندکراوه کان له ناوه ندگه لی سه ره کیی ئاسایشی ھه ولر و سلمانی دواتر گیراوه کان له ھه ندک بکه وت.

ئازاد کراون.لبووردنی نونه ته وه یی له سه ر ئه و ئستادا، بــارودۆخــی له که بوایه یه ده زگــای و پاڕاستن و ئاسایش کــه له کاریگه ر شوه یه کی به زانــیــاری و ئیش یاسادا ده ســه تــی ده ره وه ی خرا پویستیی ده بــه ن، به ڕوه کار ده سه تدارییه تی ئـــه وه ی بــۆ ھه یه پوانه کوردستان ھه رمی حکوومه تی بگرنه په یوه ندیداره کان نونه ته وه ییه به ر چاو. «یاسای نه ته وه یه کگرتووه کان فه رمانبه رانی به ڕوه به رایه تیی بۆ داسه پنه ری یاسا»، « یاسای که مترین بۆ یه کگرتووه کان نه ته وه پوانه ی

زیندانییان» لــه گــه ڵ ھــه ــســوکــه وت بنچینه ییه کانی «ڕاگه یاندنی ھه روه ھا پاڕاستنی بۆ یه کگرتووه کان نه ته وه شوازکی ھه ر له زیندانییان ھه موو (ڕاگه یاندنی ده ستبه سه ریدا» و گرتن مه رجی و بنه ما بنچینه ییه کان)،

مرۆڤانه ی به ڕوه بردنی بۆ گرنگیان ڕک یاسا داسه پاندنی کاری و ئه رک

خستووه . ئه وانه ش بریتین له : داسه پنه ری ده زگایه کی ھه موو *یاسا ده ب نونه ر و وه مده ر و به رپرس بت له به رانبه ر کۆمه گادا به گشتی;

پوانه به سوودی پاڕاستنی *فه رمانبه رانی لــه نــاو ئه خالقییه کان به ستراوه ته وه یاسادا داسه پنه ری بیریان باشی به که یاساکانه وه به وه ریان گه ل کۆمه نی کرابته وه ، لبۆ مرۆڤانه ی سیسته مکی و گرتبت

دانرابت;ــی ــک ــ ــت ــه ده س ــارب ک ـــوو ـــه م ھ *داسه پنه ری یاسا به شکه له سیسته می ئامانجی کــه ـــاوان، ت ـــی دادپـــه روه ریکۆنترۆی و بــه رگــریــکــردن ئــه ویــش تاکک ھه ر ھه سوکه وتی و یاسایه ،

له سه ر کارتکه ریی فه رمانبه ران، له ھه موو سیسته مه که ده بت ;

داسه پنه ری ده زگایه کی ھه موو *یاسا ده ب خۆی به شوه یه ک ڕابھنت

که پوانه کانی مافی مرۆڤ بپارزت;* کاری کاربه ده ستانی داسه پنه ری ڕای چــاوه دــریــی لــه ژــر ــ ده ب یاسا

گشتیدا بت;ھه سوکه وتی پــــوانــه کــانــی *داسه پنه ری کاربه ده ستانی مرۆڤانه ی له ـــرداره وه ک بایه خی له الیه ن یاسا که می ده ده ن مه گه ر ناوه رۆک و واتایان ھه موو ــازی ــب ڕ لــه به شک ببته یاسا، داسه پنه ری کاربه ده ستکی ڕاھنان په روه رده ، ڕیگای له ئه وه ش

و چاوه درییه وه گونجاو ده بت .

٤. ده ستبه سه رکردنی ھه وه سکارانه

عیراق کوردستانی ھه رمی لــه سیاسی زیندانیی ــه زاران ھ ئستا تا گیراون به ب ئه وه ی تۆمه تی فه رمییان ل بدرت یا دادگای بکرن، ھه ندکیان بۆ چه نده ھا ساڵ. له وه می یادداشتی لبووردنی ٢٠٠٨ی ھه شتی مانگی دنیگه رانی به سه باره ت نونه ته وه یی ــی وه زاره ت مرۆڤدا، مافه کانی له مه ڕ مافه کانی مرۆڤ له حکوومه تی ھه رمی ٢٠٠٨ ده ی ١٩ی ڕۆژی کوردستان نونه ته وه یی لبووردنی ــاگــاداری ئکرده وه که ده سه تدارییه تی له ماوه ی سای ٢٠٠٧ و نیوه ی یه که می ٢٠٠٨ دا زیاتر له ٣٠٠٠ گیراوی له گرتووخانه کانی

ھزه کانی ئاسایش ئازاد کردووه .لبووردنی نونه رایه تی که کاتپنج مانگی له نوان نونه ته وه یی

ھیواو تــــــــــرس مافه کانی مرۆڤ له ھه رمــــــی کوردستانی عیراق

زۆر خه ک له الی لبووردنی نونه ته وه یی گازنده یان کردووه که ئاسایش مۆه تی ئه وه ی پدراوه له ده ره وه ی یاسادا کار

بکات، به ب ئه وه ی ھیچ ده زگایه کی دادپه روه ری یا چاوه درک به رھه ستی بت، وه ک ئه وه ی یاسای خۆی ھه بت و خۆیشی

به ڕوه ی به رت

دایکان و خزمانی گیراوه کان چاوه ڕوانی چاوپکه وتن له گه ڵ لبووردنی نونه ته وه یی، مانگی پنج/ شه شی ٢٠٠٨

غةدرلَيكردنى شَيوازى لة باس زؤرجار مَيذووييةكان رووداوة نووسينةوةى ــةو غـــةدرة لــةإووى ــت، جــا ئ ــرَي دةكنووسينةوةى مَيذووى طةلَيك، يا خةباتء داهَينانى تواناو يان حيزبَيك، تَيكؤشانى

تاكةكانى كؤمةَلطا بةردةوامبووة.ناشيرينء ــة ــدان ــةوَل ه ــةو ئ هــةمــوو بةالإَيبردنةشدا تةنيا لةثَيناو شاردنةوةى لةذَير ئةويش كة بــووة، راستييةكاندا ياخود ديكتاتؤرى دةسةآلتَيكى سايةى قؤرخكردنى بؤ كؤمةَلطادا لةناو خَيَلةكى

ئازادييةكان هاتووةتةدى.بَيت تَيإامان سةرنجء جَيطاى ئــةوةى لَيرةدا دةمةوَيت كة ئةوةية خوَينةر، بؤ (راثةإين) بؤ سةرةقةَلةمَيك تاإادةيةك باسى لَيوةبكةينء بزانين داهَينانء هزرى راثةإين لةكوَيوة سةرضاوةى طرت؟ ئايا كة كؤمةَلطا ناو دوَينَيى نائومَيدييةكانى دةيناآلند، ديكتاتؤريةتدا دةسةآلتى لةبن هةروا بةئاسانى ئةم ئةزموونء هيوايةى لَي هاتووةتة بةرهةم؟ نكؤَلى لةوةناكرَيت كة يةكإيزيى كؤمةَلطا بة طشتى، بةتايبةت كوردستانييةكان حيزبة ئاشتبوونةوةى لةو كوردستانى) (بةرةى ثَيكهَينانى بؤ دةهات تا ديكتاتؤريةت كة سةردةمةدا مؤركى سإينةوةى ضإبوونةوةى بؤ بووة ئيدى دةنا، هةنطاوى نةتةوايةتى هيوايةكى ثرشنطدارتر بؤ نزيكبوونةوةى رزطاريى ئامانجى ئايندةى سةركةوتنى

ئةم ميللةتة.هَيشتا راثــةإيــن تةمةنى هةرضةندة ضارةكة تةمةنَيكى لة ثَيوةرى مَيذوو وةك دةتوانرَيت بةآلم بةإَينةكردووة، خؤى ناو بضَيتة توانيويةتى راثةإين بوترَيت شؤإشء مَيذووى خؤناساندنى مةلةفى نوَيى دةستثَيكى بة راثةإينةكانء

باسى ئازاديى سةرهةَلدانء مَيذووى زؤرجار لةوآ لَيرةء كةضى لَيوةبكرَيت، دةبينينء دةبيستين مَيذووى سةروةريى لةثَيناو دةستكةوتانة داهَينانء ئةو (كاريزما)، كلتوورى دةوَلةمةندبوونى لة بةشَيك دةبَيتة دةبرَيتء بةالإَيدا مَيذووة ضةواشةكارييةكانى دوَينآ، بؤية مَيذوويةك سةروةريى وتراوة زؤرجار ثاشان دةكاتء تؤمارى بَيناونيشانَيك ــؤن، دةخ بةرهةمةكةى طةندةَلةكان بؤ بَيت لَيكدانةوة نموونةية ئةم ئةطةر

راستييةكان ضةواشةكاريى ــةواوى تكؤمةَلطاكان راثةإينى لةئاست شؤإشء ئةو بةتايبةت طشتى، بة جيهاندا لة بةهارى راثةإينةى داهَينانى نةخشةء كورديدا كؤمةَلطاى لة كة ١٩٩١ ساَلى بةهارة لةو بَيت بةشَيك دةبَيت روويدا، بــةدوايــدا ــت دةمــانــةوَي كــة دزراوةى كة هاتووة ئةوة كاتى ئةمإؤ بطةإَيينء بةهاو ئةنجامء لةسةر قسة خؤى وةك كؤمةَلطا تــةواوى ماندووبوونى نرخى لة نةهَيَلين بكةين، خؤى وةك طشتى بة ديكتاتؤريةتء دةسةآلتى عةقَلى بؤتةى ــة بــؤنــةء ــةوةء ل ــت ــوَي ــت خــَيــَلــةكــيــدا ب

بةرذةوةندييةكانياندا لةثَيناو يادةكاندا راثةإين بيرؤكةى ضونكة بةكاريبهَينن، بةَلكو سةريهةَلنةداوة، بةئاسانى هةروا ئازارو بةرهةمى راثةإين بةثَيضةوانةوة، دةسةآلتى ساأل (٣٠) النيكةمى مةينةتى بةعس ديكتاتؤريى ضةوساندنةوةى بةسةر كؤمةَلطاى كورديدا لةثَيناو طؤإانى رزطاريدا بوو، بؤية لةم ثَيناوةشدا ثَيويستة بةويذدانةوة بكةينء هةَلوةستةيةك ضؤن ــةروةك ه لةسةربكةين، قسةى بة كؤمةَلطا يةكإيزيى لة باس لةثَيشةوة

لة شارو كوردستانييةكان حيزبة طشتى، شارؤضكةكاندا لةو سةردةمةدا بةتايبةتى كرد، بةآلم دةبَيت ئةو ثرسيارة هةستيارو كة يةكإيزييةى لةم بةدةر بكرَيت بوَيرة باسى لَيوةكرا، دةبَيت بَلَيين بؤ دةستثَيكى كة بوو، بزوَينةر داهَينةرو كآ راثةإين رةتكردنةوةى بنةإةتى طؤإانى راثةإين كرد زاتى كآ بوو، ديكتاتؤر دةسةآلتى موَلطةكانى ئاراستةى فيشةك يةكةم ض بة سةر كةسة ئةو بكاتء دوذمــن سةرثةرشتيكارى كآ بوو؟ رَيكخستنَيك بوو راثةإين طؤإانى سةردةمةى ئةو لةثَيناويدا شةونخونى دةكرد؟ كة لةوكاتةدا

حيزبة ناو سةركردايةتى ئةندام دةيان كة ئةوةبوون خةريكى كوردستانييةكان بةيةكجارى خؤيانء ماألو منداَليان، يا لة هةندَيكيان يا دابنيشن، ئَيران شارةكانى ئةوروثايان ظيزةى وةرطرتنى هةوَلي راثةإيندا سةردةمى لة بؤضى دةدا! ثَيشمةرطةى وةك هــةم (سلَيمانى) سنوورةكةىء دانيشتووانةكةشى لةدواى ئازاديى شارؤضكةى دةروازةى راثةإين، ناديارةكانى هاوكَيشة ناو خستة خؤى راثةإينةوة؟ دةرئةنجامى ئةوكاتةى

باسكردنى شارى (سلَيمانى) لة مةبةست بةماناى باسكردنى ناوضةطةرَيتى نايةتء تَيكؤشانى خةباتء لة نيية كةمكردنةوة ئةمة بةَلكو شارَيك، هيض دانيشتووانى بَلَيين: بكةينء ثرسيار دةبَيت هةقيقةتة، بؤضى دةستثَيكى (راثةإين) كة طةورةترين لَيكةوتةوة، كؤمةَلطاى طؤإانى هةنطاوى ئةوآ بوو؟ كآ داهَينةرى بوو؟ ئايا هةر سةختء ــى رؤذان سةردةمى كوإانى شؤإشى ضؤَلبوونى سةنطةر نائومَيدى ئَيستا طةندةآلنةى ئةم يا نةبوو؟ كورد طَيإانةوةى لةئاست دةبَيت بؤية بوون؟ طؤإانةكان سةرهةَلدانى دةستثَيكردنء

وةك بةويذدانةوة داماننةطرَيتء شةرم لةم جيا ضونكة لَيوةبكةين، باسى خؤى (طــؤإان) لة باس كة ئَيستا قؤناغةى طةورةترين (راثةإين) خودى دةكةين، ئةم بؤ رزطــاريــى طؤإانى نةخشةى بزوَينةرو هَينايةكايةوةء كؤمةَلطاية (بروسك) ضةكدارةكانى شانة تواناكانى بوون، ئايا شانة ضةكدارةكانى (بروسك) كآ بوون؟ سةر بة ض رَيكخستنَيك بوون؟ بؤ بوو سةرثةرشتيكار داهَينةرو كآ رزطاربوونء هَينانةكايةى (راثةإين)ء كؤمةَلطا؟ بــنــةإةتــى (طـــــؤإان)ى موجامةلةى راستيانة ئةم دةرخستنى هةقيقةتَيكة بةَلكو نيية، رؤذطـــار هةميشة كة ناشاردرَيتةوة، هيضكات داهَينةرء كةسى ــؤإان)دا (ط لةثَيناو بؤ ــت دةوَي راستطؤى ثإئةزموونء خؤشطوزةرانى ئايندةى سةركةوتنى بؤ (راثةإين) ئةطةر ضونكة كؤمةَلطا، ئازاديىء نموونةى كؤمةَلطا تةواوى رزطارى بووبَيتء لةثَيناو رزطاربوونى دةستثَيكى ديكتاتؤريةت دةسةآلتى ئةو مةترسيدارى طـــةورةى ــةرة هئةوا بووبَيت، (طـــؤإان) ســةردةمــةى ئَيستاش كــاروانــةى ئــةم دةستثَيكى رزطاربوونى لةثَيناو ــؤإان) (ط بؤ كة بةإَيوةية، فةساددا طةندةَلىء دةسةآلتى سةردةمى بزوَينةرى داهَينةرو هةمان شانة بةإَيوةبردنى كارةكانى نةخشةء ضةكدارةكانى (بروسك)ة، بةآلم ئةمجارة (طؤإان)، بؤ (فيشةك) تةقاندنى لةجياتى لة بوَير بةويذدانء (قةَلةم)ى سةدان طؤإةثانةكةدان بؤ هةَلدانةوةى طةندةَلىء

راستييةكان لةثَيناو (طؤإان)دا.

hawramanmhammad@yahoo.com

9 ذمــارة (456) سَيشةممة 2009/4/28birura.rozhnama@gmail.comبؤضـــوون

لةثيَناو طؤأاندا

دويَنآ فيشةكَيك بؤ راثةأين ئةمأؤش سةدان قةلَةم بؤ هةلَدانةوةى طةندةَلى

هةورامان محةمةدهةورامان محةمةد

لةثَيناو (طؤإان)دا كةسى داهَينةرء ثإئةزموونء راستطؤى

دةوَيت بؤ سةركةوتنى ئايندةى خؤشطوزةرانى كؤمةَلطا

ئازاد چاالك

به پَيي ئه و دانيشتنه ي كه رؤژي دووشه ممه ي هؤَلي له ٢٠٠٩/٤/٢٠ رَيكه وتي ــردوو رابعَيراق نوَينه راني ئه نجومه ني ده ستووري ناوه ندي ده زگاي سه رؤكي ئاماده بووني به العالق)ء (مهدي پالندانان سه رژمَيريء پالنداناني ءه زاره تــي شاره زايه كي چه ند ئه و سه ر خرايه تيشك به إَيوه چوو، عَيراق پالندانانء ــي كه ءه زاره ت ئاماده كاريانه ي بؤ گرتوويانه ته به ر په يوه نديداره كان اليه نه سه ركه وتني پرؤسه ي سه رژمَيري له هه موو ١٢ي سه عات له پاش كه عَيراق، ناوچه كاني

شه وي ٢٣-١٠/٢٤ي ئه مساَلدا ده ستپَيده كات.پرؤسه ي كه ئاشكرايه هه مووان الي -١گرنگييه كي چ ــه خء ــاي ب چ ــري ــَي ســه رژمگشتيء به ءآلتَيك هه ر بؤ هه يه گــه وره ي فؤرمه ي ئه و چونكه به تايبه تي، عَيراق بؤ ته نيا هاوآلتيياندا، به سه ر دابه شده كرَيت كه دانيشتوواني كؤي بزانرَيت كه نييه ئه وه بؤ شارو پارَيزگاو ياخود عَيراق ئه مإؤي شارؤچكه كاني چه نده ، به َلكو ئه و زانياريانه ي زؤربه ي هه مةاليه نه يه ء كؤده كرَيته وه كه گوزه راني ژيــانء بواره كاني هــه ره زؤري كَيشه و له و ــش زؤري ده گرَيته وه ، مــرؤڤ ملمالنآ سياسيء ياساييء كارگَيإيانه ي ءآلت ده ستنيشانده كاتء ده بَيته سه رچاوه يه كي زؤر ده به سترَيت، زانيارييه كاني به پشت گرنگء پرؤسه كه هه َلسوإَينه ري اليه ني به مه رجَيك سه ربه خؤبَيتء زانستي ثيشةيى اليه نَيكي دووربَيت له ده ستَيوه رداني اليه نء كه سايه تييه

سياسييه كان.پرؤسه كه پابه نده به پرةنسيثه نَيوده وَله تييه كاني تايبه تمه نديي هه روه ها سه رژمَيريكردنء ءآلتَيكي ره چــاوكــردووه ءه ك عَيراقيشي سندوقي مه زهه ب، ئايينء نه ته وه و فره نيشته جَيكردن بؤ نه ته وه يه كگرتووه كان

هاوكارييةكي كاراي ئه م پرؤسه يه يه .ئه نجامدراوه له عَيراقدا چه ندين سه رژمَيريي بــووه و ١٩٢٧دا ساَلي له يه كه ميان كه ١٩٩٧دا ساَلي له سه رژمَيريش دوايين به عس كه سه رژمَيريانه ي ئه و ئه نجامدراوه ، زؤري زه برو ده ستَيوه ردانء ئه نجاميداون، ءه رنه گيراوه ء به هه ند به كارهاتووه ء تَيدا ئه نجامدراوه ء كــؤن سيستمَيكي به پَيي چونكه نييه ، ئه مإؤ بؤ ئه وتؤي سوودَيكي ١٩٩٧ ساَلي كه عَيراق سه رژمَيريي دوايين چوار پاش رژَيميش ته نانه ت ئه نجامدراوه ،

ساأل توانيويه تي بگات به ئه نجامه كاني.(مهدي قسه ي به پَيي ئَيستاء پرؤسه كه ي بؤ هَيناوه كؤنه كه له سيستمه ءازي العالق) داخلكردني زانيارييه كانء په ناي بردووةته به ر ناردني تيمَيك بؤ ءآلتي ميسر كه له وبواره دا ئه زموونَيكي باشي هه يه ، چه ند مانگَيك ئه و تيمه ده برَيته به ر په نا ئَيستا ئه نجامداوه ، راهَيناني سكانكردني فؤرمه كان له جياتي نووسينه وه ء كَيشه ي ئه مه ش كؤمپيوته ري، داخلكردني

كاتء كَيشه ي هه َله كردن زؤر كه مده كاته وه .كه پارَيزگا ئه مساَلدا شه ش پَينجي مانگي له كوردستان هه رَيمي پارَيزگاكاني له ناوياندا سه رژمَيريي پرؤسه ي تاقيكردنه وه ءه ك تَيدا ده كرَيت، هه روه ها له مانگي حوزةيرانء تايبه تمه نده كان ليژنه تةمموزدا مانگي ده ستده كه ن به كؤكردنه وه ي زانيارييء داناني مانگي له خانوو، كؤآلنء جاده ء بؤ ژماره ئابي ئه مساَليشدا زياتر له (٢٠٠) هه زار كه س ئاماده ده كرَيت بؤ ئه نجامداني ئه م پرؤسه يه ء راپؤرتي پَيشكه شكردني بؤ كه رؤژه ش ئه و ئه نجامه كاني سه رژمَيريي دياريكراوه ، رؤژي (١٠) نزيكه ي پاش ءاته ده بَيت، ٢٠١٠/٧/٣٠

مانگ له ته واوبووني پرؤسه كه .به غداء شاري گه إه كه كاني له هه ندَيك له ليژنه كان ــه راده )، (ك گه إه كي له به تايبه تي به سه ر فؤرمه كان دابه شكردني به هه ستاون

هاوآلتييانداو ءه ك تاقيكردنه وه به شَيوه يه كي راسته وخؤ هه ندَيك له كَيشه و كه موكورتييه كاني بؤ بؤ ده ركه وتووه و چاره يان ئه و فؤرمه يان سندوقي شاره زاكاني هاوكاريي به داناوه ، نه ته وه يه كگرتووه كان نيشته جَيكردني السيطرة (قطاع به ناوي داهَيناوه به شَيكيان سه رژمَيريي قؤناغه كاني هه موو بؤ النوعية)

گشتيي له عَيراق.سه ره كي كَيشه ي چوار پرؤسه يه دا له م -٢كؤتايي بــإيــاري تائَيستا كه لــه ئــارادايــه

لَينه دراوه :نــه تــه وه ء دياريكردني كَيشه ي يــه كــه م: نه ته وه خانه ي ئايا عَيراقه ، كه مينه كاني نه ته وه ي خؤي خاوه نه كه ي بؤ به جَيبهَيَلرَيت چه ند به بكرَيت ياخود بنووسَيت خــؤي له حه وت بريتييه كه ليسته كه دا له خانه يه ك توركمان، كـــورد، ـــه ره ب، ع ءه ك خــانــه،

ئه م فه يليء شه به ك... هتد، كه دياره كوردي له وه ده چَيت له سه ره ، كَيشه ي به شبه شكردنه به نه ته وه خانه ي به جَيهَيشتني له سه ر بإيار كه ئه وه ي خؤي فؤرمه كه خاوه ن به تاَليء ده يه وَيت بينووسَيتء دوايي له اليه ن ده زگاي بؤ تايبه تي هَيماي سه رژمَيرييه وه گشتيي

داده نرَيت.دووه م: كَيشه ي ئايينيء مه زهه بي، دياره ئه م بيروبؤچووني يه كه م هي ءه ك كَيشه يه ش له بــاس كه به تايبه ت له سه ره جــيــاوازي به يه كه وه ين ئايا ده كرَيت، مه سيحييه كان ئاشوريء (كلدانء به جيا هه ريه ك ياخود

ئه رمه نء... هتد).كارگَيإيي ياخود ئيداريي كَيشه ي سَييه م: كه سه رژمَيرييه ي ئه م ئايا پارَيزگاكان، به ده دا شه رعيه تَيك هيچ ده كرَيت ئه مساأل سنووري ئيداريي ئه م پارَيزگايانه ي ئَيستا، ئه م حاَله ده كرَيته ئه مري ءاقيع كه پاشه إؤژ كه س پارَيزگاكانء ده ستكاريي سنووري نه توانَيت

قه زاو ناحيه كاني بكات؟بؤ ءه آلمي ئه م كَيشه يه ش سه رؤكي ده زگاي جه ختي پالندانان سه رژمَيريء ناوه ندي هيچ پرؤسه يه ئه م كه كرده وه ئه وه له سه ر نييه ئيداريي شه رعيه تداني به په يوه ندييه كي

به و پارَيزگايانه ي ئَيستا.ده ره وه ي ءآلت عَيراقييه كاني چـــواره م: باس كه ژماره يه ي ئه و كَيشه يه كه ء بؤخؤي ده ره وه ي له ده كات عَيراق مليؤن چه ند له ءآلت، هَيشتا ديارنييه و له گه أل سه فاره ته كان له ده ره وه ي ءآلت له هه وَلي دؤزينه وه ي شوَينء رَيگاي چاره سه ركردني ئه م كَيشه يه ن، چونكه زؤريان به َلگه ي ته واوء راسته قينه يان نييه و له سه رژمَيريي (٨٧- ٩٧) ژماره يه كي زؤر كه م كردبوو سه رژمَيرييان بنكه كاني سه رداني كه كــه س، ــه زار ه (١٠٠) نه ده گه يشته كه دوورنييه زؤر كه س به هؤي ترسء تؤقاندنء بارودؤخي سياسييه وه نه يانويستووه خؤيان

ئاشكرابكه ن.ليژنه يه ك پارَيزگايه ك هه ر له پرؤسه كه به إَيوه ي ده بات كه له كاديره كاني ءه زاره تي سه رؤكايه تيي به فَيركردنء پـــه روه رده ء پارَيزگار به إَيوه ده چَيت، بؤ هه ر پازده ماَلَيك كه سَيك ته رخانكراوه ، ئه و تيمانه به پَيي رَينمايي ده ستكرده كان مانگه نةخشة ي تايبه تء كارده كه نء ماألء كؤآلنء گه إه كء شاره كان، ده ستنيشانكراونء بچووك چ گــه وره و چ

له به رده ستياندايه .چؤن كــورد ئايا ئه وه يه ئَيستا پرسياري ئــامــاده كــردووه و پرؤسه يه ئــه م بؤ خــؤي سياسييه كانء اليه نه حيزبء رَيكخستني ــواره دا، ب له م جؤراوجؤره كان راگه ياندنه نه خشه يان بؤ هوشياركردنه وه ي هاوآلتييانء به هه ندءه رگرتني ئه م پرؤسه يه چييه ، به تايبه ت ناكؤكيان كه شوَينانه ي ئــه و به غداء له له سه ره و كَيشه ن؟ ده بَيت چي بكرَيت بؤ ئه م

چه ند مانگه ؟دنيا پَيشكه وتووه كاني زؤربه ي ءآلته له -١ناكرَيت، عَيراق به مشَيوه يه ي سه رژمَيريي هه موو ئاماره كاني له دايكبوونء مردنء بوون به هه ژده ساألء موَلكء سه روه تء سامانء ديكة، گرنگي بابه تي زؤر بَيكارييء باجء كؤمپيوته ريء سيستمي له إَيي راسته وخؤ بانكي زانيارييء موئه سه ساتي تايبه ته وه زؤر ده هَينرَينء به رهه م زانياريانه ئه و به ءردي

له به رده ستدان.٢- كؤمه َلَيكي زؤري كَيشه كاني ديكةي عَيراق كاتي نيشته جَيبوون شوَيني گؤإيني ءه ك پرؤسه كه ، له دايكبووي نوآ، مردووه كاني ئه و شارؤچكه كانء شارو ده ركراوه كاني ساَله ، زؤر كَيشه ي ديكة خانه ي تايبه تي له ليسته كه دا

بؤ دياريكراوه .ســودان لة كه سه رژمَيري له دوايين -٣نه ته وه دياريكردني مه سه له ي ئه نجامدرا،

پشتگوَيخرا.

هه نگاوه كاني سه رژمَيريي گشتيي له عَيراق گه يشتووةته كوآ؟

پرسياري ئَيستا ئه وه يه ئايا

كورد چؤن خؤي بؤ ئه م پرؤسه يه

رَيكخستني ئاماده كردووه و

حيزبء اليه نه سياسييه كانء

جؤراوجؤره كان راگه ياندنه

له م بواره دا، نه خشه يان بؤ

هاوآلتييانء هوشياركردنه وه ي

ئه م پرؤسه يه به هه ندءه رگرتني

چييه ، به تايبه ت له به غداء ئه و

شوَينانه ي كه ناكؤكيان له سه ره و

كَيشه ن؟ ده بَيت چي بكرَيت بؤ

ئه م چه ند مانگه ؟

دةستةواژة هةندَيك دةبينين زؤرجار حــةزدةكــات خةَلكى بــآلودةبــَيــتــةوة بيستويةتىء شَيوةيةك چ بة چؤنء زؤرجار ءةريبگرَيت، ئاوا پَيگةيشتووة، تاكةوة نةستى دةچنة دةستةواژانة ئةو كؤمةآليةتى دياردةيةكى ءةك يــان نموونة: بؤ سةرهةَلدةدةن، ناسروشتى ئةگةر لة هاوآلتييةكى كوردى بپرسيتء پَيى بَلَييت سياسةت ءاتاى چيية؟ يةكسةر درؤكردن، ءاتة سياسةت دةَلَيت پَيت پَيت چيية، مرؤڤ مافى بَلَى پَيى يان دةَلَيت ءاتة خةياألء موستةحيالت، ديارة دةستةواژانة جؤرة ئةو بآلوبوونةوةى هةمةجؤرى سةرچاوةى دياردة، دةبنة ــات ئةو ــا خــؤشــدةك ــگ ــة رَي هــةيــة كتَيگةيشتانة لة سياسةتء مافى مرؤڤء كؤمةَلَيك پرسى ديكة كة پةيوةندييان بة مرؤڤةوة هةية، ئةمةش بة دوو هؤكارة، يةكةم: كاتَيك ئةوانةى حوكمى موتَلةقى حيزبةكانيانةوة رَيگاى لة ءآلتةيان ئةم ــتء نــايــانــةوَيــت لة ــةدةس ــووةت ــرت گكةمبكرَيتةوة، خؤيان مةرجةعيةتبوونى باآلى بةرپرسَيكى بينيمان چؤن ءةك لةگةأل كؤبوونةوةيةكدا لة يةكَيتى كرَيكارانء جووتيارانى شارى سلَيمانيدا دةستكةوتة مافء هةموو «ئةم وتى: ــراوة، ــؤى ك ــكء ب ـــة خــةَل كــة دراوةتهةندَيك كةچى دةيانبينَيت، نابينايةكيش

نايانبينَيت»! هةية اليةنء هؤكارى دووةم: كة ئةو چةمكانة بآلودةكرَينةوة, سةقةتة بةوشَيوة ئةو ئاست لة خةَلكيية الإَيبردنى بة بةشَيكن پرسانة ئةو چونكة پرسانةدا، بةهيچ نــابــَيــت ـــرؤڤء م ــى ــان ژي ــة للة چونكة دوابخرَيت, بيانوويةكةوة كة ديموكراتيدا دةسةآلتَيكى هةموو ءةك پرسانة ئةو ءاتة هةبوو، مرؤڤ دةبَيت هاوآلتيبوون.. مــرؤڤ، مافى دةسةآلتء لة هةندَيك جَيبةجَيبكرَيت، نةيانتوانى ــةگــةر ئ حكومةتةكان كةمبايةخى ئةوكات بكةن جَيبةجَيي دةكات، بؤئةوةى كةسى ديكة بة دةورى بنةماَلةكان، لة جگة نةچَيت سياسةتدا خةَلكى درؤ، ءاتة دةَلَيت سياسةت بة دةستةواژانة ئةو ءتنةوةى لةسةر

رادةهَينَيت.دةسةآلتى كة چةمكانةى لةو يةكَيك يةكَيتىء بةرپرسةكانى يان كــوردى

بگرة باسيدةكةن، زؤرجــار كة پارتى چةمكى ــةوة، ــرؤشــن دةف خةَلكى بــة بزانين ــةوةى ئ بةبآ هاوآلتيبوونة، چةمكة ئةو بةكارهَينانى لة مةبةستيان چيية؟ كةچى پَيماندةَلَين ئَيمة بإوامان بة چةمكى هاوآلتيبوون هةية، بةآلم لةسةر كة چةمكانة ئةو نةك ءاقيعى ئاستى پَيويستة ءةك زةمانةتَيك جَيبةجَيبكرَين خةَلكيش بــؤئــةوةى هاوآلتييان بؤ ژيانى هةية دةسةآلتَيكى بكات هةست رَيكدةخات، بةپَيچةوانةوة رؤژانة خةَلكى كَيشانةوة ئةو دةست بة كوردستان زةوتكردنى دةرئةنجامى لة دةناَلَينن تاكةكةس ئــازاديــى ءةك مافةكانى، رابردوودا لةماوةى هاوآلتيبوون، يان يةكَيك كامَيراي لةبةردةم هاوآلتييةك كةموكوإى دةربارةى كةناَلةكانةوة لة قسةى كؤآلنةكةياندا خزمةتگوزاريى لة لة ناحيةكةيان مودير كةچى كردبوو، يةكَيك لةكاتَيكدا ئاخنى، بةنديخانةى چةمكى سةرةكييةكانى ــةزة رةگ لة شوَينَيكى دابينكردنى هاوآلتيبوون ژيانى خَيزانةكان، بؤ تايبةتء گونجاوة ــى (هــةمــوو مــافــةدا) ــةم ءآلت ــةآلم ل بخَيزانةكان خؤيان شوَينى نيشتةجَيبوون داواى كاتَيك دةيكإن، پةيدادةكةنء سةرةتايى خزمةتگوزاريى دابينكردنى بنى زمانء سةرى كة لةوانةى دةكةن كةچى هاوآلتيبوونة، مافى زمانيان

دةيانئاخننة زيندانةوة.هةموو سيستمَيكى سياسى كة دادةنرَيت ــةآلت دةس كة حيزبَيك هةموو يــان دةيانةوَيت ئةوانةى يا دةگرَيتةدةست، بگةنة هةَلبژاردنةكانةوة رَيگاى لة سياسيى زةمانةتى باسى دةســةآلت، سياسيش زةمانةتى ئاشكراية دةكةن، تةنيا سنوورةكانء بارودؤخى سةربازى پرسانةش ــةو ئ بةَلكو ناگرَيتةوة، دةگرَيتةوة كة پةيوةندييةكى هةنووكةيى هاتوو ئةگةر هةية، مرؤڤةوة ژيانى بة يةكَيتىء نموونة: بؤ دةســةآلتــةكــة خؤياندا حكومإانى لةماوةى پارتى ئيدى جَيبةجَيبكةن، ئةوانة نةيانتوانيبَيت حيزبة دوو لةو چى چاوةإَيي خةَلكى

دةكات لة هةَلبژاردنى داهاتوودا.

چةمكى هاوآلتيبوون چيية؟ مَيژوويةكى نييةء نوآ چةمكة ئةم

دَيرينى هةية، دةگةإَيتةوة بؤ سةردةمى چةمكة ئــةم رؤمانييةكان، يؤنانىء تا ــووة ب گةشةكردندا لة ـــةردةوام بتةنانةت دةربةگايةتىء ســةردةمــى ناوةإاستيش، سةدةكانى كؤتايى تا يؤنانىء فةلسةفةى كاريگةريى ئةگةر هةبَيت كاريگةرى رؤألء رؤمانييةكان چةمكانةدا، ئةو بةرةوپَيشبردنى لة رووياندا دواتــر كة رووداوانــةى ئةو گةشةسةندنى لة نةبوو كةمتر رؤليان رووداوى دوو بةتايبةتى ئةو چةمكةدا، گرنگى مَيژوويى، لةوانة سةر بة خؤبوونى ئةو هةروةها ،١٧٨٦ ساَلى ئةمريكا فةإةنسى شؤإشى كة پرةنسيپانةى هةَليگرتبوو بوونة خاَلى ءةرچةرخانَيكى

مَيژوويى چةمكى هاوآلتيبوون. ئةگةر پَيناسةيةكى چةمكى هاوآلتيبوون دَيت مرؤڤ پةيوةندى واتاى بة بكةين، بةو يا تيايدادةژي، كة ژينگةيةوة بةو هاتووة، لَييةوة كة نيشتمانةى شوَينء هةية بؤي بةشَيوةيةك مرؤڤ كةواتة تيايدا بَيتء ئةو نيشتمانى شوَينَيك هةَلگرى لةهةمانكاتدا ببَيت، جَيگر بةشداربَيت بَيتء شوَينة ئةو شوناسى ــة دةســــةآلت، رةگـــةزى ســةرةكــى لبة پةيوةستبوونة هاوآلتيبووندا لة بؤ زةرورةتــَيــكــة ئةمةش شوَينةوة، گةيشتن بة ئامانجةكانى، لَيرةوة ئةوةش هاوآلتيبوونء چةمكى دةردةكةوَيت توندوتؤألء پةيوةندييةكى ديموكراسى ديموكراسى چونكة هةية، مَيژووييان فةراهةم هاوآلتيبوون دةتوانَيت زياتر ناديموكراتى سيستمَيكى ئةگةر بكات، بكات، ـــةآلت دةس ــةوى جــَل حــوكــمء دةكةوَيتة زياتر هاوآلتيبوون ئةوكاتة لة خةَلك دابإينى مةترسييةوة، ژَير نةژادء بنةماى لةسةر خؤى شوَينى چةمكى لة هةإةشةن ئايين، زمــانء چةمكى لةكاتَيكدا هــاوآلتــيــبــوون ، هاوآلتيبوون هيچى كةمتر نيية لة پرسة نةتةوةيىء نيشتمانييةكان، بؤية پَيويستة ئةو حيزبانةى كة ناسيؤناليستين خؤيان

لةو گرنگيية غافأل نةكةن.

مافة مةدةنييةكانى كة ژيانى مافى كؤمةَليك لة بريتين تايةفىء هةإةشة بةرامبةر لة پَيويستة ديماگؤگييةتى رةگةزپةرستىء ئايينىء

پَيويستة هاوآلتى پارَيزراوبَيت، حيزبيدا جؤرةكانى هــةمــوو ژَيــر نةخرَيتة دةروونـــىء ئةشكةنجةى ئـــازارء هاوآلتييةك هةموو جةسةدييةوة، پارَيزراوبَيتء كةسايةتى پَيويستة ئازاديية نةكرَيتء رةشبگير زؤر بة لةهةمانكاتدا بپارَيزرَيت، تايبةتةكانى مافى هةية، تايبةتى خاوةندارَيتى مافى لة هةبَيت نيشتةجَيى شوَينى هةية ءآلتةكةى خؤيدا، يةكسان بَيت لة دادگا دانبنرَيت هةية مافى ياسا، بة بةرامبةر ءةرنةدرَيتة دةست كةسايةتيداء بة ژيانى خَيزانىء ماَلييةوة، دةبَيت دةوَلةت كة بَيتةوة هةإةشانة ئةو بةرةنگارى هةية مافى كةرامةتى، سةر دةكرَيتة چؤن خؤى ئايينى بيردةكاتةوة، چؤن ديكة ءردةكارى دةيان هةَلدةبژَيرَيت، مومارةسةى هاوآلتى رؤژانة كة هةية بؤئةوةى ئاسايى، بةشَيوةيةكى دةكات لَيرةدا ئةوةى بگوزةرَينَيت، ژيانة ئةم پَيويستة كوردى هاوآلتى بَيت، گرنگ كة مافةية ئةو ناوةإؤكى كامة بزانَيت يةكَيتىء لةاليةن فةراهةمكراوة بؤى

پارتييةوة، كة زؤر باسيدةكةن.

مافة سياسييةكانى خؤى هةية بؤى هاوآلتييةك هةموو بة گةيشتنى لةپَيناو هةَلبژَيرَيت دةسةآلتة تةشريعىء لؤكاَلييةكان، مافى مافى لة حيزبةكاندا، هةية ئةندامبوونى بكات بزاوتانةدا لةو بةشدارى هةية دةكةنء ئةكتيڤ سياسى بإيارى كة هةوَلدةدة ن لة شوَيني خؤيدا بإيارةكان خزمةتكردنى بؤ النةدات دةربچَيتء نوخبةيةكى دياريكراو، هةموو گروپَيك لة هاوآلتى مافى كؤبوونةوةى سياسىء تا هةية سياسى دةسةآلتى نةيارَيتي رادةى قبوَلنةكردنى دةسةآلتى سياسى، رووخاندنى مافى نةبوو چاك ئةگةر

هةية لةاليةن هاوآلتييانةوة.

مافة ئابوورىء كؤمةآليةتييةكانىدةستبكةوَيت، ــارى ك هةية مافى ئابووريدا بارودؤخَيكى هةموو لة ئةويش بيپارَيزَيت، حكومةت پَيويستة ئةو فةراهةمكردنى بــةرامــبــةر لــة دةوَلةت، بداتة باج هةية مافى ژيانةدا بريتيية كؤمةآليةتييةكانى مافة

تةندروستىء چاودَيريكردنى لــة پؤخأل پيسء ژينگةى خؤشگوزةرانى، بؤى، هةإةشة دةبَيتة ناكاتء قبوأل هةستيان كوردستان هاوآلتييانى بَيبةشبوون رادةيةك تا كة پَيكردووة گةيشتوونةتة گلةييةكان بؤية لَيى، پَيويستة كوردستان خةَلكى ئاستَيك بؤ پرسانة ئــةو ئيدى بيربكاتةوة كة ناكرَين جَيبةجآ پارتى يةكَيتىء ساَلدا چةندين لةماوةى نةيانتوانى مومارةسةكردنى ئاشكراشة بيكةن، بارودؤخى بة پةيوةندى چةمكانة ئةو كامة نيية، قةومييةوة ئةمنى سياسيء پارتى يةكَيتىء لة دةبَيت رَيگر لةوانة بؤ نيشتةجَيبوون شؤَينَيكى ئةگةر تؤ بكات، فةراهةم خؤى هاوآلتييةكى نةدانى بة پةيوةندى ئةردؤغان بَلَيى تؤ هاوآلتييان؟ بة هةبَيت كارةباوة ئاوى كةميى بة پةيوةندى ماليكى بَلَيى كورد ءةك هةبَيت، ــةوةوة ــواردن خئةويش بكة، بؤ دزيش دةَلَيت درؤيةك بؤ تةرخانكردووه ــارةى پ بودجةء هؤكارى بابزانين ئةى كورد ؟ سةرانى جَيبةجَينةكردنى لة چيية سةرةكى لةپَيشةوة كة ئينسانييةكانمان مافة باسمانكردن، ئةگةر جَيبةجَيكراون ئةى ئةم هةموو رةخنةء دادو بَيدادى خةَلكة كوردى شةقامى توإةبوونى چيية؟ هؤى چيية؟ بةكارهَينانى ئةو كارتانةى لةبةردةستيداية، كوردى هاوآلتى كة سيستمَيكى هَينانةكايةى ءةك لةبةردةستيداية، تةندروست سياسى پَيوانةكردنى جَيبةجَيكردنى ئةو مافانةية، بزانن دةيانةوَيت هاوآلتييان ئةگةر مافى بةإاست پارتى يةكَيتىء ئايا كة ئينسانييةكانى ئازاديية هاوآلتيبوونء سةيرى با فةرموو جَيبةجَيكردووة، رابردوو بكةن، ئةگةر هاوآلتى كوردى بةتةماية لةئَيستا بةدواوة ئةو دوو هَيزة بؤى جَيبةجَيبكات، ئةوا با لة رابردوودا بخةوَيتء هةَلنةسَيتةوة، چونكة حيزبى هةرگيز ناتوانَيت پةرست ــردوو رابئايندةيةك بينابكاتةوة كة هاوآلتى سادة زةمانةتى دواجاريش بؤ دةيخوازَيت، حكومةتَيكى سياسةتء دروستبوونى تةندروست، بِروا بوونء جَيبةجَيكردنى ديار بة دانيشتن نةك هاوآلتيبوونة، رابردووى نةزؤكى يةكَيتىء ثارتييةوة.

ذمــارة (456)سَيشةممة 82009/4/28 birura.rozhnama@gmail.comبؤضـــوون

هاوآلتيبوون ءةك زةمانةتى سياسيىخاليد عةبدولكةريم

ئاوات ئةحمةد

بةشَيكى ــت، ــدةوَي ــؤش خ وآلتــةكــةمــم بةشى بةآلم خؤمة، وآلتى لةبةرئةوةى

زؤرى لةبةرئةوةي وآلتَيكى ئازادةلينكؤَلن ئةبراهام

ضى بة هاتن؟ لةكوَيوة ثارتى يةكَيتىء طةيشتنة سةر تةختى دةسةآلت؟ ئةوان لة سةر نةكوتاوةتة هةَليان مةنطؤلستانةوة داطيريان تفةنط زةبرى بة كوردستانء ضوونةتة هةَلبذاردن بة ئةوان نةكردووة، سةر كورسيى دةسةآلت. كآ دةنطدانةكةى بيرماوة؟ ١٩٩٢ى ساَلي مايسى 19ى دةنطيان ضةند ثارتى يةكَيتىء لةوَيدا يةكَيتىء دةنط، (٩٧١,٩٥٣) لةكؤى هَينا؟ يةكةوة (٨٦١,٧١٢) دةنطيان ثارتى بةسةر هاوآلتيية تةواوى ٨٨,٦٧٪ى واتة هَينا، تةمةنيان (ئةوانةى كورد ياساييةكانى لةسةروو هةذدة ساَلةوةية، عاقَلن، خاوةنى ثارتىء بة دا دةنطيان ياسايين)، كةسَيتى نزيكةى يانى ضى؟ يانى ئةمة يةكَيتى، هةموويان ثَيدان، دةنطى كورد هةموو تا حيزبة دوو بةو بةخشى متمانةيان

بةناوى ئةوانةوة فةرمانإةوايي بكةن.بَلَيم دةمةوَيت ضيية؟ قسانة لةم مةبةستم ئةو هةموو يةكةمى تاوانبارى هاوآلتى دياردة دزَيوانةية كة لة هةرَيمى كوردستان دةطوزةرَيت، ئةو ئةوانى هَيناية سةر تةختء ثارتى يةكَيتىء ثَيدان، ياسايي شةرعيةتى هاوآلتييانى بةناوى شَيوة ياساييترين بة كردووةو فةرمانإةواييان كوردستانةوة ئةوانةوة بةناوى كردبَيت هةرضييةكيان تَيإوانينة ئةم راستييةكةى كردوويانة. هةَلبذاردنةدا لةو هةية: ديكةشى ديوَيكى ثارتى ٤٥,٣٪ى دةنطةكانى هَيناو يةكَيتيش مانايةكى ئةطةر ئةمة دةنطةكان، ٤٣,٨٪ى هةبَيت، ئةوة دةطةيةنَيت كة جةماوةر راى ئةنجامى وةك ئةنجامةكانيش داء خؤى (قسةى بوون ديموكراتيةكانى دونيا وآلتة طزيكردنةكان ساختةكاريىء لةسةر من هةتا رؤذةوة لةو يةكَيتى ثارتىء كة نيية بةَلَى ــةردةوامــن)، ب لةسةرى ئةمإؤش راية ئةو بةآلم وت، خؤى راى هاوآلتى ديكة رايةكةى بة هاوآلتيش نةبيستراو

رازيبوو. يةكَيتىء ئايا ئةمةية، ثرسيارةكة بةآلم هةَلبذاردندا لة مايس ١٩ى رؤذى ثارتى هةموو ــر دوات رؤذى بؤ ـــوونء دةرض

هةموو ئةو شتانةيان كرد كة لة كةناَلةكانى نا، لَيوةدةكرَيت؟ باسيان راطةياندندا ثلة بووةو لةسةرخؤ زؤر ثرؤسةية ئةم ئةمةية ئةنجامةكةشى ــداوة، رووي بةثلة دوورودرَيـــذةدا ماوة لةم دةيبينين. كة رؤذى كة سياسيانةى بوونةوةرة ئةم مافى ١٩ى مايس هةموويان مومارةسةى هاوآلتيبوونى خؤيان كردو بإيارى خؤيان دةستيان ــردووةو ك بَيدةنط خؤيان دا، بؤضى ئةوان كآلوةكانيانةوة، بة طرتووة نةبوو، كآلوةكانيان خةمى رؤذةدا لةو بة بةخشى متمانةيان خؤيان ــةوان ئئةوانةوة بةناوى تا ثارتي يةكَيتىء سةرشانى ئةركى بكةن، فةرمانإةوايي لَيوةربطرنةوة، متمانةيةيان ئةو ئةوانيشة دوو حيزبة، بةو دا دةنطيان كاتَيك ئةوان تَيثةإى كردبوو، لة هةذدة ساأل تةمةنيان نةبوو، ناتةواو عةقَلي كةسيان ذيربوون، تا هةبوو ياساييان ئةهليةتَيكى هةموو بؤ بدةن، ضارةنووسساز ئاوا بإيارَيكى هةَلبذاردنةكةى لة ديكة ليستَيكى نموونة ديموكراتة بةناوى هةبوو ١٩٩٢دا ساَلي (٥٠١) تةنيا ليستة ئةم سةربةخؤكانةوة، دةنطى هَينا، هاوآلتى ئةم ليستة يان ليستى بزووتنةوةى يــان كؤمؤنيست ثارتى

بإياريدا خؤى هةَلنةبذارد، ئيسالمى ثارتىء يةكَيتى ببنة فةرمانإةوا.

بةخشى ياسايي شةرعيةتى هاوآلتى تا ثَيدان متمانةى ثارتى، يةكَيتىء بة بكةن، فةرمانإةوايي ئةوانةوة بةناوى ئةوة دواى بــةآلم كــرد، باشى شتَيكى ئةوةى ماَلةوةو بؤ رؤيشتةوة كرد؟ ضى داوة متمانةى ضؤن كة لةبيرضووةوة لَييان دةتوانَيت ئاواش حيزبة، دوو بةو وةربطرَيتةوة. ثارتىء يةكَيتى هيضكام لةو هاوآلتييانى بة كة نةبردةسةر بةَلَينانةيان زؤر ناياساييان كــردةى دا، هةرَيميان ناشايستةيان شتى زؤر لَيوةشايةوة، لةوةنةكردةوة بيرى هاوآلتى كةضى كرد، وةربطرَيتةوة، متمانةية ئةو دةتوانَيت كة دةســةآلت كورسيى لةسةر دةتوانَيت

دايانبطرَيت.ئةو ١٩٩٢دا لةساَلي هاوآلتييةى ئةو واى ئَيستا دا، ضارةنووسسازةى بإيارة دةنط ــدةمء ب ــط «دةن دةَلَيت لَيهاتووة هةَلبذاردن وايــة»، يــةك ــو وةك ــةدةم نئةوان ناطؤإَيت، مةسةلةكان لة هيض ئةمة لةإاستيدا دةردةضـــنـــةوة، هــةر ئةوةى بةرثرسيارَيتى، لة خؤدزينةوةية بةخؤى بَيئةوةى بيربكاتةوة، بةمشَيوةية

هاوآلتيبوون مافى دةستبةردارى بزانَيت دةبَيتء دةطؤإَيت بؤ كؤيلة (راستة ثارتىء يةكَيتى ثَيشَيلكاريى زؤريان بةرامبةر مافى هاوآلتيبوونى دانيشتووانى هةرَيم كردووة، بةآلم هيض شتَيك ئةوةندة مةترسيدار نيية مافى دةستبةردارى خؤى هاوآلتى كة قةناعةتةى ئةو بطاتة ببَيتء هاوآلتيبوون

كة سياسةت ئيشى ئةو نيية). لــةمــةوبــةر ســاأل (٢٥٠٠) ــة ل ــر ــات زيلة ئةسينايي ســةركــردةي ثَيريكلَيسى وتارة جةنازةييةكةيدا دةَلَيت «ئةو كةسةى ئةوة نةبَيت، سياسةتةوة بةسةر كارى تؤ ١٩٩٢دا لةساَلي ئةطةر نيية»، ئَيمة لة متمانةت تؤ ئةطةر ثَينةداناية، دةنطت ثآ حكومةتيان ئــةوان ثَينةبةخشيناية، فةرمانإةوا، نةدةبوونة دانةدةمةزرَينراو تؤ ئةوانت خستة سةر كورسيى دةسةآلت،

دةبَيت هةر خؤشت بيانهَينيتة خوارةوة. طةمةى ناو ضوويتة ساويلكانة زؤر تؤ كة طةمةيةك دةستتداية هةَلبذاردنةوة، ئةمجارةيان دةبَيت نةدةزانى، ياساكانيت ثَيش ئةوةى بضيتة سةر سندوقى دةنطدان، دةبَيت هةموو رَيساكانى طةمةى هةَلبذاردن ياساو باسى داهاتوو هةفتةى فَيرببيت،

رَيساكانى طةمةى هةَلبذاردن دةكةم.

ليَثرسينةوةى هاوآلتى

11 بؤضـــــــوونذمــارة (456) سَيشةممة 2009/4/28birura. rozhnama@gmail.com

خاوةنى ئيمتياز:

كؤمثانياى وشةسةرنووسةر:

عةدنان عوسمان ednan.rozhnama@yahoo.com - ednan.osman@gmail.com بةإَيوةبةرى نووسين

ئاودَير شَيخ عومةرawder.sh.omer@gmail.com

ئؤفيسى هةولَير:شةقامي زانكؤ ٩٤ نزيك ضوارإيانى حةمرين، تةنيشت بةإَيوةبةرايةتى ذينطةى هةولَير

كارطَيإيء ريكالمء ئاطاداري٠٧٤٨٠١٢١١٤٤ - ٠٧٧٠١٢٠٣٩٤٩

info. rozhnama@gmail.comriklam. rozhnama@gmail.com

ئؤفيسى سةرةكيي:سلَيماني - بةختياري - ثشت بةإَيوةبةرايةتي طشتيي ثةروةردةي سلَيماني

دابةشكردن:كؤمثانياي نَيوةند ٠٧٧٠١٥١٧٥٣٣ - ٠٧٧٠١٥٤٤٧٨٠

دةستــةي نووســةرانسيروان رةشيد فازأل نةجيب هيوا جةمال فرمان عةبدوإلةحمان ب. ئؤفيسي هةولَير

ئيبراهيم عةلى٠٧٥٠٤٤٤٧١٠٩

٠٧٧٠١٥٢٦٥٨٣٠٧٧٠١٥٧٦٩٠٦٠٧٧٠٢٢٣٣٣٠٤ ٠٧٥٠١٥٢٢٥٢٨fazil988@yahoo.comhiwa.jamal@yahoo.com serwan_rm@yahoo.comfrman802001@yahoo.com

حكومةتي هةرَيمي كوردستانوةزارةتي داد ذمارة: ٢٨٧٩/ش/٢٠٠٨

دادطاي باري كةسيةتي سلَيماني/ ١ رؤذ: ٢٠٠٩/٤/٢٦

ئاطانامةداواكار: رةزآ محمد شريف

داوالَيكراو: شوان عبدالرحمن كريمداواكار (رةزآ محمد شريف) داوايةكي بة ذمارة (٢٨٧٩/ش/٢٠٠٨) لةم دادطاية تؤمار كردووة لة سةرت، وة لةم داوايةدا هاتووة كة داواي (جيابوونةوة) بةهؤي جَيهَيشتني

زياتر لة دوو ساألوة لةبةر نادياري شوَيني نيشتةجآ بوونت، دادطا بإياريدا ئاطادارتان بكاتةوة بةهؤي دوو رؤذنامةي ناوخؤي رؤذانةوة بؤ ئامادةبونتان لةبةردةم ئةم دادطاية لة رؤذي دادبيني بةثَيضةوانةوة سةرلةبةياني، (٩/٣٠)ي سةعات (٢٠٠٩/٦/١١) بةرواري دةكةوَيتة كة

ئامادةنةبن خؤتان يان بريكارآ نةنَيرن ئةوا دادطا داواكة ئةبينآ بةثَيي ياسا.داوالَيكراو/ شوان عبدالرحمن كريم

دادوةر محمود محمد محمود

دادطاي بةرايي سلَيماني/ ٤ذمارة/ ٩٤٧/ب/٢٠٠٩رؤذ/ ٢٠٠٩/٤/٢٧

ئاطاداريبريكارةكةيان رَيبوار حسين عبدالرحمن ـ رَيبوار حسين ٢ ـ رةوةز داواكاران/ ١

ثارَيزةر ضؤمان عبداهللاداوا لةسةر كراوان/ ١ ـ بةختيار حسين عبدالرحمن ٢ ـ هاورآ حسين عبدالرحمن

داواكاران لةرَيي بريكارةكةيان داواي ذمارة ٩٤٧/ب/٢٠٠٩ تؤماركردووة لةسةرتان لةم دادطاية تيايدا داوا دةكةن كة دادطا بإيار بدات بة نةهَيشتني فرةبةشي لة موَلكي ذمارة ٧٧/١٩ م٨ أبالخ كة خاوةندارَيتي هاوبةشة لة نَيوانتاندا وة دادطا بإياريدات بة فرؤشتني ئةطةر شياوي دابةش كردن نةبوو وة دابةشكردني بةهاكةي بةسةر هاوبةشةكاندا هةركةسةو بةثَيي ثشكةكةي لةبةر ئةوةي شوَيني نيشتةجآ بونتان ناوخؤي رؤذنامةي دوو لةرَيطةي ئاطاداركردنةوةتان بة بإياريدا دادطا ناديارة جياوازةوة بة ئامادةبونتان لةم دادطاية لة بةرواري ٢٠٠٩/٥/٢٨ كات ذمَير ٩ سةرلة

بةياني بة ثَيضةوانةوة بة نائامادةيي دادبيني دةكرين بةثَيي ياسا.دادوةر

ساالر رؤوف محمود

حكومةتي هةرَيمي كوردستانوةزارةتي داد

دادطاي كةتني سلَيماني/ ضوارذمارة: ٢٢٥٤/ج/٢٠٠٨بةروار: ٢٠٠٩/٤/٢٢

«ئاطاداري»بؤ تؤمةتباري راكردوو كمال درويش مجيد

لةبةر ئةوةي نَيردراوي بؤ ئةوةي دادطايي بكرَيت بةثَيي ماددةي (٤٣٣) لة ياساي (سزادان) لةو كَيشةيةي كة تايبةتة بة بنكةي ثؤليسي (رزطاري)وة لةبةر ئةوةي جَيطةي دياري كراوت نية بإيارمان دا لة رؤذنامة ناوخؤييةكان ئاطادارت بكةينةوة كة لة رؤذي ٢٠٠٩/٧/١٥ لةبةردةم رؤذةدا لةو هَينانت بؤ ثؤليس بنكةي نزيكترين بطةيةنيتة خؤت يان ئامادةبيت دادطاكةمان

بةثَيضةوانةوة دادطايي دةكرَييت بةبآ ئامادةبوونت بةثَيي ياسا.دادوةر

أبوبكر مولود عبداهللا

حكومةتي هةرَيمي كوردستانسةرؤكايةتي ئةنجومةني دادوةري ذمارة: ٩٤٩/ش/٢٠٠٩

دادطاي باري كةسيةتي سلَيماني رؤذ: ٢٠٠٩/٤/٢٣ئاطانامة

داواكار: روناك حمه حمه أمينداوالَيكراو: فؤاد زَيوةر محمد

داواكار (روناك حمه حمه أمين) داوايةكي بة ذمارة (٩٤٩/ش/٢٠٠٩) لةم دادطاية تؤمار كردووة لة سةرت، وة لةم داوايةدا هاتووة كة داواي ثةسةندكردني تةآلقي نَيوانتان لة

بةرواري ٢٠٠٩/٢/٢٨.بكاتةوة ئاطادارتان بإياريدا دادطا بوونت، نيشتةجآ شوَيني نادياري لةبةر وة بةهؤي دوو رؤذنامةي ناوخؤي رؤذانةوة بؤ ئامادةبونتان لةبةردةم ئةم دادطاية لة (٩/٣٠)ي سةرلةبةياني، (٢٠٠٩/٦/٧) سةعات بةرواري دةكةوَيتة كة دادبيني رؤذي بةثَيضةوانةوة ئامادةنةبن خؤتان يان بريكارآ نةنَيرن ئةوا دادطا داواكة ئةبينآ بةثَيي

ياسا.داوالَيكراو/ فؤاد زَيوةر محمد

دادوةر محمود محمد محمود

حكومةتي هةرَيمي كوردستانوةزارةتي داد

دادطاي كةتن لة ثارَيزطاي سلَيماني/ ضوارذمارة: ٧٥٢/ج/٢٠٠٨رؤذ: ٢٠٠٩/٤/٢٣

بؤ/ تاوانباربابةت/ ئاطاداري

٢٠٠٩/٤/١٩ رَيكةوتي لة كردنت دادطايي رؤذي لة نةبوويت ئامادة ئةوةي لةبةر سةرةإاي ئاطاداركردنةوةت لة رؤذنامةكاني ناوخؤدا. لةبةر ئةوة دادطايي كرايت بة «ئامادة نةبوو» بة شَيوةي ئاشكرا لة داواي تاواني ذمارة (٧٥٢/ج/٢٠٠٨) وة بإيار درا

تاوانبار بكرَييت بة طوَيرةي ماددةي ٤٤٦ لة ياساي سزادانحوكم درا بةسةرتا بة ماوةي ساَلَيك و سآ مانط/ سنة ثالثه اشهر

وة فةرماني طرتنت درا وة بؤت هةية خؤت تةسليم بكةيت بةم دادطاية يان بة نزيكترين بنكةي ثؤليس وة مافي (إعتراض)ت هةية لةم بإيارة بة طوَيرةي ياسا.

دادوةرأبوبكر مولود عبداهللا

حكومةتي هةرَيمي كوردستانوةزارةتي داد

دادطاي كةتني سلَيماني/ ضوارذمارة: ١٥٢/ج/٢٠٠٨بةروار: ٢٠٠٩/٤/٢٢

«ئاطاداري»بؤ تؤمةتباري راكردوو محمد على حمي

لةبةر ئةوةي نَيردراوي بؤ ئةوةي دادطايي بكرَيَيت بةثَيي ماددةي (٢٤٠) لة ياساي (سزادان) لةو كَيشةيةي كة تايبةتة بة بنكةي ثؤليسي (ئاسايشي سلَيماني)وة لةبةر ئةوةي جَيطةي دياري كراوت نية بإيارمان دا لة رؤذنامة ناوخؤييةكان ئاطادارت بكةينةوة كة لة رؤذي ٢٠٠٩/٧/١٩ لةبةردةم دادطاكةمان ئامادةبيت يان خؤت بطةيةنيتة نزيكترين بنكةي ثؤليس بؤ هَينانت لةو

رؤذةدا بةثَيضةوانةوة دادطايي دةكرَييت بةبآ ئامادةبوونت بةثَيي ياسا.دادوةر

ابوبكر مولود عبداهللا

ونبوون

ثَيناسَيكي موضةي ضاودَيري كؤمةآليةتي بةناوي (موسى محمد كريم) ونبووة

هةركةسَيك دؤزييةوة ثةيوةندي بكات بةم ذمارة مؤبايلةوة (٠٧٧٠١٤٢٠١٧٤)

تةندروستىء بارى لةسةر طةورةية مةترسييةكى مَيينة خةتةنةكردنى •

كؤمةآليةتييان.

راطرين. تاوانة ئةو هةموانة كارى تاوانةء مَيينة خةتةنةكردنى •

ثرسيارةوة. ذَير دةخاتة مرؤييانةيان بةهاي مَيينة خةتةنةكردنى •

مرؤظايةتى دةرهةق طةورةية ناهةقييةكى مَيينة خةتةنةكردنى •

بةطشتى.

مَيينة. تاوانىخةتةنةكردنى لة بةرثرسيارة ثارلةمان •

زانستيةوة. مرؤيىء ثِرنسيثَيكى لةهةموو دوورة مَيينة خةتةنكردنى •

نيية. ئاينى بنةمايةكى هيض مَيينة خةتةنةكردنى •

وةالبنرَيت. دةبَيت قَيزةونةء كؤنى نةريتَيكى مَيينة خةتةنةكردنى •

راطرن كضان خةتةنةكردنى

قوباد ره سوأل گورون

نه مسا

ساَلي ١٨٩٠ رؤژنامه ي (ئاربايته ر له كرَيكار) رؤژنامه ي تسايتونگ– پاش رؤژنامه يه ئه م دامه زرا، نه مسا (گاليخهايت– رؤژنامه ي داخستني هاته مانگَيك به چه ند يه كساني) چه پإه وو رؤژنامه يه كي ژيــانــه وه، ديموكراته كان سؤسيال به ســه ر چيني به رژه وه نديي له به تونديي بوو، نه ك ده ينووسي هه ژاران كرَيكاران و يه كه ميدا، قؤناغي له به َلكو ئه وه، هه ر ءاته سه رده مي رؤژنامه ي (گاليخهايت) له ـــه وره ي گ گــه نــده َلــيــي چه ندين ته نانه ت ئاشكراكرد، نه مسادا وآلتي بؤ سنوورَيك ناچاركرد په رله ماني له يه كَيك دابنَيت، گه نده َليانه ئه و بريتيبوو دياره كاني هــه ره نموونه ناو گه نده َلييه كاني ئاشكراكردني لة

كارگه كاني كووره ي خشت.له هه ر كرَيكاران كارگانه دا له م تا ساآلنه وه (٩ -٨) ته مه ن منداَلي (٦٠) ته مه ن پيري پياوي ئافره ت و كاريان سه عات (١٦) رؤژانــه ساأل، پاره يه كي كارگه كاندا له ناو پَيده كرا، دروســتــكــراو ته نه كه لــه تايبه تي كرَيي له جياتي به رهه مده هَينراو هه ر كرَيكاره كان، به ده درا مانگانه سوپه رماركَيتيان كارگه كاندا له ناو به و كرَيكاران بؤئه وه ي كردبووةوة پَيداويستيه كاني ته نه كانه پارچه ئاشكراكردني بكإن. خؤيان ژياني ده نگدانه وه يه كي گه نده َلييه ــه م ئله هه موو هه بوو گــه وره ي ئَيجطار كايزه ريش خودي ته نانه ت ءآلتــداو ده نگ، هاته ناإه واييه ئه م له سه ر چيني خؤشه ويستي رؤژنــامــه كــه به نهَيني له كارگه كاندا بوو، كرَيكاران به ده ست چونكه ده خوَيندرايه وه، راسته وخؤ بگيرايه كه سَيكه وه هه ر به رهه مهَينه راني ــرا. ده رده ك كار له كه ساني (گاليخهايت) رؤژنــامــه ي زؤر رؤشــنــبــيــري ــإو ــَي شــؤإشــگئه مإؤش ته نانه ت بوون، به ناوبانگ يه كَيك له گؤإه پانه كاني ڤيةننا به ناوي له كه ناونراوه ئادَله ر)ه ءه (ڤيكتؤر گوتارَيكي سآ به شيدا ئه و گه نده َلييه ي كه وته رؤژنامه كه ئيدي ئاشكراكرد، سياسييه وه و سيستمي گوشاري ژَير به يه كجاري داخرا، پاش چه ند مانگَيك به هه مان به آلم ــازه وه، ت به ناوَيكي رؤژنامه ي ژيان، هاته وه ناوه إؤكه وه

تسايتونگ). (ئاربايته ر ساأل (١٠٠) ـــه ١٨٩٠،ءات ساَلي داخرا، به يه كجاريي رؤژنامه كه پاشتر سؤسيال ديموكرات حيزبي ئه وكاته له سه ر ــوو ب ــاأل س (٢٠) ــه ل زيـــاد به ته نياو هه ندَيكجار ــوو، حوكم بله گه أل هاوپه يمانيدا له هه ندَيكجاريش ــرانء ءه زي ــه رؤك س حيزبي ديكة، فرانسكي فرانس حيزب، سه رؤكي به ئاشكرا رايگه ياند: ئاماده ين به هه موو شَيوه يه ك پشتگيريي رؤژنامه كه بكه ين خاوه ني دانه خرَيت، مه رجه ي به و رؤژنامه كه پياوَيكي رؤشنبيرو ءاقيعي پشتگيريي مه سه له كه رايگه ياند: بوو، نافرؤشرَيت، رؤژنامه كه به َلكو نييه، ده رده چَيت، زه ره ر ژماره يه ك هه موو كه مبووةته وه، ته واو خوَينه ر ژماره ي راگه ياندنه ــه م ئ ــاش پ هــه رچــه نــده ــي لــه اليــه ن ــان ــاره ك ســه رجــه مــي ژمپشتگيريكردن بؤ خواره وه چينه كاني نه يتواني هه ر ئه وه ش به آلم كإدران، رزگاربكات، له مــردن رؤژنامه كه ساَلداو له هه مان هه ر ئه مدا به دواي له به ر هه مان هؤ رؤژنامه يه كي حيزبي

پارَيزگارانيش داخرا.گيروگرفتَيكي حيزب رؤژنامه ي هه يه بَيچاره ي گـــه وره و ئَيجطار له سه ره تاوه هه ر كه ئه وه يه، ئه ويش حيزبدايه، سياسه تي له چوارچَيوه ي به هيچ جؤرَيك ناتوانَيت و رَيي پَينادرَيت

تا كه م ده رچَيت، چوارچَيوه يه له و له سه ر پإوپاگه نده ي ئه ركي زؤر چوارچَيوه يه كي له ره خنه كاني شانه، سنووردارو دياريكراودان و ته سك و گرانتر زؤر ئه ركه ئــه م شه رمنن، له ده سه آلتدا حيزبه كه ئه گه ر ده بَيت به په يوه نديي مه سه له كه لَيره دا بَيت. په يوه نديي نييه، سياسييه وه سيستمى ئازادييه وه نه بووني يان به هه بوون شــاره زايــي و به په يوه نديي نييه، به َلكو نييه، كارمه نده كانه وه پسپؤإيي كه هه يه ژينگه يه وه به و په يوه نديي ده بَيت، له دايك تَيدا رؤژنامه كه ي له هه ر ئازادييه كه ي حيزب ژينگه ي

سه ره تاوه سنوورداره.

تَيزي هؤشياريي هه َلبذَيردراوله تَيزه زؤر سه رنجإاكَيشه و ئه م بيروبؤچووني ماسميديادا بواره كاني تَيزه ئــه م دروســتــکــردووه ، گرنگي له ــرؤڤ «م ده َلــَيــت: له بناغه كه يدا ئه وانه ته نيا ماسميديادا به رهه مه كاني گوآ (ده خوَينَيته وه و هه َلده بژَيرَيت، له گه أل كه سه يرده كات) لَيده گرَيت و يه كده گرنه وه و خؤيدا بيروإاكاني ده دات جووتن، هه وَليش ده گونجَين و البدات به رهه مانه له و خؤي هه ميشه به رپرسيارو ده خه نه بيروإاكاني كه

شك و دوودَلي ال دروستده كه ن».حيزب رؤژنــامــه ي پَييه ــه م باليه نگراني ئه ندامان و له اليه ن ته نيا چونكه ده خوَيندرَيته وه، حيزبه كه وه بيروباوه إه كاني له گه أل ناوه إؤكه كه ي خؤيان ده گونجَيت، خوَينه رَيكي نه ياري

به چاوي ته نيا رؤژنامه كه حيزب، ده خوَينَيته وه گاَلته پَيكردنه وه ره خنه و چونكه خـــود)، پاراستني ــزي ــَي (تبيروإاكاني له گه أل ناوه إؤكه كه ي رؤژنامه ي كه واته ناگونجَيت، ئه و به هَيزكردني هــؤي ده بَيته حيزب حيزب و اليه نگراني ئه ندام و بيروإاي له سه ر ته نيا پؤزه تيڤي كاريگه ريي ده بَيته به پَيچه وانه شه وه هه يه، ئه وان هؤي به هَيزكردني بيروإاي نه ياره كان له به ر هه ر خؤيان، بيروإاكاني بؤ له حيزب رؤژنامه ي كه هؤيه شه ئه م رؤژنامه ي بووةته خؤرئاوادا ءآلتاني ئه ندام و بؤ پؤستدا به ئابوونه و شه قام له سه ر ده نَيردرَيت و اليه نگران

نافرؤشرَيت.

رؤذنامه له كوردستانله ئؤثؤزسَيؤن نه بووني به هؤي ئؤپؤزسَيونبوون ئه ركي كوردستان، ئَيستا سياسييه، ئــه رکــَيــکــي کــه رؤژنــامــه سه رشاني كــه وتــووةتــه ته نيا (ئــه مــه ش ــان ــؤك ــه خ ــه رب سهه َله و ئه و كوردستاندا)، له به شَيكي ده بَيت، تووشيان كه موكوإيانه ي كه كه موكوإيانه يه هه َله و ئه و هه مان ئؤپؤزسيؤندا له سياسي حيزبَيكي ــه ءآلتــانــي خـــؤرئـــاوا تــووشــي لئؤثؤزسيؤنَيك نه بووني ده بــَيــت، رؤژنامه ئَيستاي به مشَيوه يه ي كه سه ربه خؤكاني كوردستان له كةردابَيت،

چ له په رله مان و چ له ده ره وه ي، كاري ــردووه و ك سه ختتر رؤژنامه كاني سه رله به ر رؤژنامه يه كي به كردووني بَيشك ئه مه ش ئؤپؤزسيؤن، سياسيي كاريگه ريي له سه ر كه مبوونه و ه ي ئه ركه رؤژنامه گه رييه كاني ديكة ده بَيت ءه ك: دروستكردني زانياري، (خؤشباري، بيروإاي گشتي، دروستكردني هه ستي نه ته وايه تي... هتد)، ئه مه بَيجگه له وه ي له بواري هه م رؤژنامه گه ريي كاري له ياساييدا، له بواري هه م عه مه لي و وآلتي ئَيمه تازه يه و كه موكوإي زؤري

هه يه.به هَيز ئؤپؤزسيؤنَيكي نه بووني گه وره ي كه لَينَيكي كوردستاندا له سياسي و بواري هه م ناو خستووةته ــه م بـــواري رؤژنــامــه گــه ريــيــه وه ، هئاشكرا روون و زؤر كاته شدا له م

ده رده كه وَيت.له سه رنج ته نيا مرؤڤ ئه گه ر فيدراَلي هه رَيمي له ماسميديا بواري گيروگرفتي ئه وا بــدات، كوردستان گه وره ي بؤ ده رده كه وَيت كه مه ترسي هه يه. کــؤمــه أل لــه ســه ر ــان ــه وره ي گميدياي له سه رنجَيك با ئه مجاره ئه لكترؤني بده ين و بزانين لَيره چ باسه، له وپه إي حيزبَيك هه ر كوردستان له خاوه ني چه پ، ئه وپه إي تا راسته وه خؤيه تي، ته له فزيؤني راديؤو ده زگاي له م رَيگايه وه خه ريكي پإوپاگه نده يه بؤ حيزب و سه ركرده كاني، ئه م ده زگايانه پَيگه يه كي هيوايه ي به و دامه زرَينراون باش له ناو جه ماوه ردا بؤ خاوه نه كانيان بتوانن به ساده يي ءاتــه دابينبكه ن،

ــه بــيــروإاي گــشــتــي بؤ ــك ل ــؤرَي جئه مجؤره بكه ن، ده سته به ر خؤيان بناغه وه له هه ر ساده يه بيركردنه وه هه َله يه و ماسميديا هه رگيز ئه و كاره ي بَيجگه له وه ش ناكرَيت، جَيبه جآ پآ له گه أل کؤمه أل هه َلوه شاني مه ترسي

خؤي ده هَينَيت.بگه إَيينه وه جارَيكي ديكة با هه َلبژَيردراو، هؤشياريي تَيزي سه ر تَيزه يه مرؤڤ ئه م به پَيي ءه ك وتمان ته نيا ماسميديادا به رهه مه كاني له كه ناوه إؤكانه ي ئه و رووده كــاتــه ده گونجَين، خؤي بيروإاكاني له گه أل حيزبه كان اليه نگراني ئه ندام و كه واته هــه ريــه كــه و رووده كـــاتـــه راديـــؤو ته له فزيؤني حيزبه كه ي خؤي و هيچ الي گرنگ نييه ئه واني ديكة چ ده بَيژن، ئه م له ئاستَيكي که سه حيزبييه هيچي دي قبوأل جياواز بيروإاي كه نابَيت ءادا به إاستي نازانَيت هيچي دي بكا ت، رووده دات، له ده وروبه ره كه ي چي (ءاقيعين) راستن شتانه ئه و ته نيا حيزبييه کاني ئيعالمييه ده زگا له كه ده كرَين و په خش خؤيه وه حيزبه که ي بآلوده كرَينه وه، ئه م ءه رگرانه هه ستي ته نيا هاوخَيزانييان خؤشه ويستي و ئه واني ديكةي ده بَيتء يه كتر بؤ خه َلكاني ءه ك بازنه يه ئه و ده ره وه ي به مشَيوه يه ده ده ن، سه رنج نامؤ کؤمه أل ده بَيته چه ندين بازنه ي جياواز له كاتَيكدا په يوه ندي، بآ له يه كترو

كــؤكــردنــه وه و ئــه ركــي ماسميديا پَيكه وه گرَيدان و دروستكردني نه ته وه و نه ته وايه تي هه ستي به هَيزكردني کؤمه َلي ــي ــان ــاوازه ك ــي ج ــه ــروپ گئَيمه به پَيچه وانه وه له سه رشانه، به آلم ميديا بــه هــؤي خــؤمــان به ده ستي کؤمه َلمان حيزبييه كانه وه ئه لكترؤنييه گروپي چه ندين بؤ دابه شكردووه به إَيوه ده به ين، لَيكترازان بچووك و ــاي هــه َلــوه شــانــي ــه مــان ــه ش ب ــه م ئءاتــه دَيــت، کــؤمــه أل يه كگرتوويي ءاته ،(Integration) نه هَيشتني ئه و نه ته وايه تي، هه ستي نه هَيشتني ئه نداماني سه رجه م كه هه سته ي ده به ستَيته وه، پَيكه وه کؤمه َليه ك بؤ پَيويسته زؤر كه هه سته ي ئه و له خه َلك كؤمه آلني به شداريكردني بؤ حكومه تدا، گه وره كاني ــرؤژه پئاماده كردني بؤ ژينگه، پاراستني رووداني له حاَله تي گشتي بيروإاي اليه نه وه له م ئه گه ر هتد، قه يراندا... داموده زگاي ده بينين بده ين، سه رنج ئــه لــكــتــرؤنــي حــيــزبــه كــان رؤَلـــي کؤمه أل يه كگرتوويي هه َلوه شَينه ري لَيكدانه وه و به پَيچه وانه ي ده بينن، به َلَي حيزبه كانه وه. چاوه إوانيي ده توانَيت ئه لكترؤني ماسميدياي يه كگرتوويي دروستكرني له رؤَلَيك بيروإاي دروستكردني له کؤمه َلدا، ئه وكاته ته نيا به آلم ببينَيت، گشتيدا ماسميديايه ئه و ئه گه ر ده توانَيت، هي نه ك بَيت ميلله ت سه رجه م هي له بَيت، حكومه ت هي حيزب،ءاته چين و سه رجه م كه ءادابَيت ئاستَيكي

سه رنج يه ك ءه ك کؤمه أل توَيژه كاني هي بَيت، هه مووان ماسميدياي بدات، بَيت، ئؤپؤزسيؤن هي حاكم و حيزبي بيروإا جياوازه كان بآ ترس پيشانبدات، کؤمه أل كه بسه لمَينَيت خه َلك بؤ ئه وه له چين و توَيژي جياواز دروستبووه و هه يه، له يه كيان جياواز به رژه وه نديي به يه كتر پَيويستيان له هه مانكاتدا به آلم به ماناي اليه كيان زياني هه يه و هه ستي دَيت، اليه كه ي ديكةش زياني هاوبه ش بريتييه له هاونيشتمانيبوون، ماسميدياي به هؤي ئَيستا ــه آلم بله نَيوان گوَيگر بينه رو ئه لكترؤنييه وه دابه شكراون، سياسييه كاندا حيزبه گروپي كراوه ته به عه مه لي کؤمه أل بچووك بچووك، هه ر گروپه و له اليه ن پَيده گه َيندرَيت زانياري حيزبَيكه وه سياسه تي بــه رژه وه نــديء به پَيي له ده كرَيت جا چؤن رؤژانه ي حيزب، حاَلَيكي وادا چاوه إواني دروستبووني نــه تــه وايــه تــي و هه ستي ــه وه و ــه ت نبكه ين؟ هاوخَيزاني بؤيه كبوون و ماسميديا دامه زراندنه ي ئه مجؤره ته نيا ئه لكترؤني، ميدياي به تايبه تي له وانه شه كوردستان، به تايبه ته تائَيستا كــه ئــه وه بــَيــت هؤيه كه ي لَيكؤَلينه وه يان نه گه تيڤه كاني اليه نه له وه ي بَيجگه ئه مه نه كراوه، له سه ر قه ناعه تپَيكردني لَيپرسراوه حيزبيه كان ميدياي ــي ــوون ــه ردارب ــب ده ســت ــؤ ب

ئه لكترؤني كارَيكي ئَيجطار دژواره.

ذمــارة (456) سَيشةممة 102009/4/28 birura. rozhnama@gmail.comبؤضــوون

نةجات نوري

لـــــــةهـــــــةر طـــفـــتـــوطـــؤيـــةكء خوَينةر نووسينَيكدا مةعريفةي شوَين بة خاوةنةكةيدا دةطةإَيت، نةيتواني خوَينةر كةي لة مةعريفةية ــةم ئنووسينةكاندا زمانء بدؤزَيتةوة، ئيتر خاوةني ئةو طفتؤطؤيانةو نووسةرةكان دةبنة كةساني لةسةر نووسين طفتوطؤو جدييةتي مردوو، طؤإانء ئةم هةلومةرجةي ئَيستاي كوردستان، بووةتة دياردةيةكي رؤذانةو لة هةموو كةناَلة جياجياكاندا دةنطي كةساني ئاسايى تا دةطات طةلء بة خةمخؤر جدييء رؤشنبيراني بة خوَينةران دةبيسترَيت، بؤ هةر دياردةيةكي نوآ لةم هةلومةرجةدا كة دةكاتة خؤشبةختي الى دةسةآلتء لةم نائومَيدبوون ئةوانةي هةموو لةناو قسةوباسةكان طةرمييةوة بة حيزبانة، سةريهةَلداوة، كؤمةَلدا جياجياكاني توَيذة ناوة نــاو خؤيان كة ئــةوانــةي الي ــةآلم برؤشنبيرو بة رؤشنبيريي ناو كاية حيزبييةكان طؤإانء بؤ هةلومةرجة ئةم هاتووة، ناويان خراث بة ناعةدالةتي لة ميللةت رزطاربووني ناودةبةنء خؤيانكردووةتة دةمإاستي هةموو طَيرةشوَينء بة طؤإانة هةَلمةتي ئةم طةل، ئَيستا رؤشنبيرانة ئةو نــاودةبــةن، دومــةأل بةهةمان عةقَليةتي فةرماندةيية سةربازييةكان لةوثةإي طــةل ثَييانواية بيردةكةنةوةء هةَلدَيران هــةورازي بةرةو خؤشبةختييةوة ئةم دةزانين هةموومان لةكاتَيكدا دةبرَين، هةَلمةتةي كة ئةم رؤشنبيرانة طرتوويانةتةبةر، جةماوةردا خواستةكاني طؤإانء ئاست لة نيية، تةنيا شين بؤ طيرفانء ماَلي خؤيان دةكةن نةك بؤ خواستي طةلَيكى بةش مةينةت، لة زؤر كاتدا بةدةيان نووسةرء رؤشنبير ثشتيوانييان دةسةآلتيدا، لةكاتي كردووة سةركردةيةك لة كةسة ئةو بينييان نووسةرانة ئةو كة بةآلم خؤى سةرةكيةكةى مةهامة لة باآلدةستة اليداوةء بووةتة مشةخؤر بةسةر طياني طةلةوة، بة نووسةرانة ئةو شَيوةيةك هةموو بة ئيتر ناضاري كةوتوونةتة بةرهةَلستي كارةكاني ئةو كةسةو لة ثشتيوانيكردني ثةشيمان بوونةتةوة. خاوةني جديي ــةري ــووس ن هةميشة هيض ــووةء ب خــؤي بيركردنةوةي قــةَلــةمء داخوازيةكانيان ميللةتء ثشتيواني لة كاتَيك دوورنةكةوتووةتةوة، لة هةر طؤإانكارييةكيشدا ئةو نووسةرة جدييانة هيضيان نةبووة لةدةستي بدةن، بةآلم ئَيستا كؤمةَلَيك نووسةر ثةيدابوون، بيرؤكةي خاوةني طؤإانء ديدي بةرامبةر لة سةرسامي تووشي طؤإانكاريانةدا ئــةو لة دةيانةوَيت دايطرتوون، ترس هاتوونء رَيطاي هةندَيك طفتوطؤو نووسينةوة خوَينةرء نةدان دةنط طؤإانء لة بَيمةعريفةكان بينةرة بةو ليستان دووربخةنةوة، هةوَلي لةمجؤرة الي ئةم كةسانة لةءةدا خؤي دةبينَيتةوة، دةخوازن بة خةَلك بَلَين ئةم هةرَيمة ثإ لة دادثةروةرييء لةكاتَيكدا ئينسانةكان. بؤ خؤشطوزةرانيية طوندةكانء شارو لة جةماوةر زؤر بةشَيكي جؤرة هةموو طــيــرؤدةي ناحيةكان ــةزاو قناعةدالةتييةكن، ثَيويستييان بةوة نيية ئةمجؤرة سةر بيانخةنةوة ديكة جارَيكي رؤشنبيرانة هةموو كةسانةى بةو دةنطدان هةَلةو ريطاي ناضارن خةَلك لَيسةندوونةتةوة، ئومَيدَيكيان ئيتر دوور لة خواستي ئةم رؤشنبيرانة بة شوَين دةنطء ئايندةي خؤياندا بطةإَينء لة شارةكانةوة دةنطدان بة نوآ شؤإشَيكي ديكة جارَيكي شوَينكةوتني نةك بهَيننةدي، نةوةكانيان بؤ خواستي ئةو رؤشنبيرانةي كة تةنيا لة خةمي ئةوةدان لة ثةنا بووني ئةمجؤرة دةسةآلتانةدا خؤيان بةرذةوةندييةكاني خواستء بة ثةرة بدةن، هةموو ناوء ناتؤرة دروستكردنَيكيش بؤ خواستةكاني خةَلك، جطة لة شكستي ئةمجؤرة نايةت، بةرهةم لَي ديكةي هيضى رؤشنبيرانة ئيتر هةستدةكةن بةئاطاش جدييء خوَينةري طفتوطؤو بةمجؤرة خؤيان نيية ئةوةيان كاتي ثَيويستيان تةنيا بكةن، خةريك نووسينانةوة بةوةية كة لةطةأل داخوازييةكاني خةَلك هةنطاو

بؤ طؤإان بنَين.

ثَيويستيمان

بة ضيية؟ طؤإان

يان نائومَيدبوون؟

رؤژنامه ي حيزب ء رؤژنامه ي سه ربه خؤ

له كوردستان هه ر حيزبَيك له وثه إي راسته وه تا ئه وثه إي ضه ث،

خاوه ني ده زطاي راديؤو ته له فزيؤني خؤيه تي، له م رَيطايه وه خه ريكي

ثإوثاطه نده يه بؤ حيزب و سه ركرده كاني، ئه م ده زطايانه دامه زرَينراون به و

هيوايه ي ثَيطه يه كي باش له ناو جه ماوه ردا بؤ خاوه نه كانيان دابينبكه ن،

ءاته به ساده يي بتوانن جؤرَيك له بيروإاي طشتي بؤ خؤيان ده سته به ر

بكه ن، ئه مجؤره بيركردنه وه ساده يه هه ر له بناغه وه هه َله يه و ماسميديا

هه رطيز ئه و كاره ي ثآ جَيبه جآ ناكرَيت

ضاث: ضاثخانةى زةرطةتة ٠٧٤٨٠٤١٢٣٦٩ - ٠٧٤٨٠٤١٢٣٦٨ - ٣١٩٠٥١٩

ذمــارة (456) سَيشةممة 122009/4/28 info. rozhnama@gmail.comدواالثــــةِرة

ديموكراسيةكةتانفرمان عةبدوإلةحمان

لة هيض جوطرافيايةكى ئةم جيهانةدا ثرؤسةى هةَلبذاردن كة رووخسارو بوونيادَيكى طرنطى ديموكراسيةتة، خاَلي نيية لة كَيبإكَيى كارةكتةرو قةوارة سياسيية جياوازةكان، بةآلم لة ديموكراسيةتةكةى كوردستاندا كَيبإكَيى هةَلبذاردن دةبَيت تةنيا لةنَيوان دوو حيزبة هةذموونخوازةكةى نَيو دةسةآلتدا بَيت، ئةوانيش بؤ دَيإ، سةرى نوقتة ليستء يةك دةبنة ستراتيذى رَيككةوتنَيكى بة ثؤستةكان دابةشكردنةوةى بةهَيمنى ئيرادةى دةنطدةرو هاوآلتييانيش بؤ دياريكردنى ضارةنووسى سياسيى وآلتةكةيان طرفتَيك نيية ضةند بآ

ئةرزشء بآ قورسايى دةخةمَلَيت.لة مؤدَيلَيكدا كة دةنطء رةنطى جياواز بوونيان نةبَيت، ئيدى ض مانايةك بؤ هةَلبذاردنء ديموكراسيةتى راستةقينة دةمَينَيتةوة، ئةوة تةنيا لة مؤدَيلى ناوازةى ديموكراسيةتى كورديداية كة تةنيا بؤ حيزبى دةسةآلتدار رةواية برابةشى ثرؤسةى هةَلبذاردنةكانبن، دةَلَيم (برابةش) نةك (ركابةر)، بةوثَييةى دةنطدةر دةبَيت يان دةنط بة ليستى يةكَيتىء ثارتى بدات يان دةنط نةدات، ئةوةش ئةوةندةى لة (بةيعةت)ةوة نزيكة، ئةوةندة لة

هةَلبذاردنَيكى مؤدَيرنء ديموكراسيةوة نزيك نيية. بةآلم كاتَيك رةوتَيكى كؤمةآليةتيى سياسيى جةماوةريى لة ئةنجامى كةَلةكةبوونى ئةزموونى خراثى ئةو دوو حيزبةوة لةدايكدةبَيتء وةكو حةتميةتَيكى مَيذوويى لة كؤمةَلطادا خؤى بةياندةكات، ثارتىء يةكَيتى قبوَليان نييةو داهؤَلةكانيشيان بة دةنطَيكى نةشازى دةرةوةى ريتمة سياسييةكة وَيناى دةكةن، بَيئاطا لةوةى

ئةو رةوتة هةر كارةكتةرَيكى لةثشتةوة بَيت، هؤكارَيكة بؤ شةرعيةت ثَيدان بة ثرؤسةى هةَلبذاردنةكان.ثارتىء يةكَيتى دةبَيت سوثاسى هةموو ئةو هَيزانة بكةن كة دةبنة مايةى رةنطاوإةنطكردنى ئةزموونةكة، بةشداريى راستةقينة، ضونكة كَيبإكَييةكى دروستكردنى هةَلبذاردنةكانء ثرؤسةى بة مانادان دواتريش دةنطء رةنطى جياواز لةاليةك بارى السةنطء ناوبانطى بةدى ئةم ئةزموونة راستدةكاتةوة، كة راثؤرتَيكى رَيكخراوة نَيودةوَلةتيية جياوازةكان بآلوناكرَيتةوة ئةطةر ناوى هةرَيمى كوردستانى تَيدانةبَيت بةشَيوةيةكى هَيشتا كةضى دةدات، هةَلبذاردنةكان ثرؤسةى بة مانا شةرعيةتء ديكةشةوة لةاليةكى نَيطةتيظانة، هةَلمةتى هةَلبذاردنةكان دةستى ثَينةكردووةو تةنانةت تائَيستاش رؤذى هةَلبذاردن ديارينةكراوة، داهؤلء ضاودَيرةكاني يةكَيتىء ثارتى توشى هيستريا بونء دةستيانكردووة بة دذايةتيكردنى ليستةكانى دةرةوةى يةكَيتىء ثارتى لةنَيويشياندا ليستى طؤإان، بة زمانَيك كة لَيوانلَيوة لة توندوتيذىء بةرهةمهَينانى رقء كينة

بةبآ رةضاوكردنى هيض مؤراألء بةرثرسيارَيتييةكى مَيذوويى.داهؤألء ئةو ثَيويستة نةكةن، بةد لةكةدارو ئةزموونةكةمان ناوبانطى ضيتر بؤئةوةى ثارتى يةكَيتىء توندوتيذيىء هيسترياو لةدةرةوةى بكةن ديكةيان هونةرَيكى فَيرى يان بكةن بَيدةنط ضاودَيرانةيان بةرهةمهَينانى رقء كينة، ئاخر هةر بؤضوونى توندوتيذو خوَيناويى ئةو داهؤآلنة بوو لة هةَلبذاردنةكانى لةبةرئةوةى حيزبَيكى بضووك بة بادينانيان بةرهةمهَينا، كة تةنيا ساَلى ٢٠٠٥دا رووداوة خوَيناوييةكةى ليستى جيا بةشداريى هةَلبذاردنةكانيان كرد، بارةطاكانيان سووتَينراو ضةندين كاديرى باآلشيان كوذران،

هيض دوورنيية ئةو بؤضوونانةيان هةمان سيناريؤو رووداوى خوَيناويى ٢٠٠٥ دووبارةبكاتةوة.ديموكراسيةتيان تواناى هةرسكردنى طةمةكانى ثارتى يةكَيتىء كة بهَينين بةوة بإوا بؤئةوةى لَيرةوة هةيةو بة فيعلى دةيانةوَيت ئةزموونَيكى ديموكراسيى جياواز تؤماربكةن، با قورميشى داهؤألء ضاودَيرى نَيو رؤذنامةكانيان بة ئاراستةيةكى ديكةدا بابدةن، ئاراستةيةك بانطةشة بؤ ذياندؤستىء مؤدَيلَيكى سياسيى

تةندروستء دوور لة توندوتيذيى بكات، بؤئةوةى ضيتر ناوبانطى سياسيى ئةزموونةكةمان بةدتر نةبَيت. ثَيتانواية يةكَيتىء ثارتى بة هةموو داهؤَلةكانى دةسةآلتيش دةَلَيم ئةو هيسترياو ترسة لةطؤإان ضية؟ باشتر لةوةى كة لة (١٨) ساَلى رابردوودا بةرهةميانهَيناوة، شتَيكى تازةتر ثَيشكةش بكةن؟ ئيدى كاتى ئةوة هاتووة هةموومان بَلَيين تكاية بةسة با دةنطَيكى تازةترو مؤدَيلَيكى جياوازتر لة دةرةوةى يةكَيتىء ثارتى

ببينين، لَيطةإَين ميللةتةكةمان ئةزموونَيكى ديموكراسى دوور لة توندوتيذيى ئَيوة تام بكات.

ريكالم

كاركردن بةردةم منداآلن دةخاتةوة خراثيى طوزةران،

ل2

2009/4/28 (456) سَيشةممة komalayati.rozhnama@gmail.comذمــارة

الثةإة ٨

هانى رَيكخراوَيك

كةرتى لة دةدات خةَلك

بكةن تايبةتدا كار

ريفؤرمى

يان تةندروستيى

سياسيى ريفؤرمى

رَيكخراوةكان

حكومةتى داوادةكةن

ياساكةيان هةرَيم

ثةرلةمان بؤ بطةإَينَيتةوة

حيزبدا سياسةتةكانى تارمايي لة زانكؤ

ل3

ل2

ل5-4

٧ ل٦ء

ئةحمةد سةركةوت سازدانى:

لَيثرسراوى بؤسكانى، عةلى جوتياركار، طةشةثَيدانى زانياريىء ناوةندىهانداني ئامانجي ئةهلييةء ناوةندَيكي كةبؤ بضووكة ثـــرؤذةي فــراوانــكــردنــيرَينماييء ثَيداني فــراوانء بةرهةمهَينيمامةَلة ضؤن كة خاوةنكارانة بةو زانيارييةزياتر بؤ بكةن بانكةكاندا قةرزي لةطةأل طرنطيي هةروةها كارةكانيان، طةشةكردنيلة بَيكاريي كةمكردنةوةي بة دةداتمةبةستى ضاوثَيكةوتنةدا لةم كوردستاندا،نووسينطةية ئةم دروستبوونى سةرةكىــةوة ئ هــؤشــيــاريــي روونـــدةكـــاتـــةوةءلة دووربكةونةوة كة هاوآلتييان دةداتةكةرتي لة حكوميداء كةرتي لة دامةزراندن

ببن. ئةكتيظ بةرهةمهَيندا تايبةتءــىء ــاري ــي ـــامـــة: نـــاوةنـــدى زان رؤذنسةرةكى كار ضييةء مةبةستى طةشةثَيدانى

ضيية؟ دروستبوونى لةكار طةشةثَيدانى زانياريىء ناوةندى *ذوورى لة شوباتدا مانطى لة ئةمساألكرايةوة، سلَيمانى ثيشةسازيى بازرطانىء سةربةخؤية شَيوة دامةزراوةيةكى ئةمةذوورى بازرطانىء رَيكخراوةكانى لةنَيوانلةو بةشَيكة ثالنةكة نةتةوةيةكطرتووةكاندا،ئةوروثا بودجةيةكى يةكَيتى بةرنامةيةي كةسلَيمانى بةر بةشَيكى داناوةء عَيراق بؤنةتةوةيةكطرتووةكانةوة لةاليةن كةوتووةءسلَيمانيدا لةوبةشةى دةكرَيت، جَيبةجآدروستكردنى بؤ تةرخانكرا بةشَيكىبةهةمانشَيوة كار، زانياريى سةنتةرَيكىئةم دروستكراوة، بةسرةش بابلء بؤئةوانةى بؤ كارة ثةرةثَيدانى بؤ سةنتةرةهةية، مامناوةنديان بــضــووكء ئيشى تايبةتدا كةرتى لة بيةوَيت هةركةسبكةينء رَينمايى دةتوانين ئَيمة كاربكات بدةين ثَييان هةية زانياريى هةندَيككارةكانيان، ثَيشخستنى بؤ خولدا لةشَيوةىكارةوة ناو دَيتة كة زؤركةس لةإاستيداشارةزاييةكى هيض رآء دَيتة كَيشةىثراكتييةكةى ذيانى ضونكة بازاإ، لة نييةكة ثلةيةكة ئةمةش بووة، خوَيندن هةر بةشَيوةيةكى بازاإةوةء ناو بضَيتة بتوانَيتلة ســوود راســت زانستيى ئةكاديمىءسةنتةرةكةماندا لة ئَيمة وةربطرَيت، كارخوليان ئةمانةش كة داناوة راوَيذكارمانراوَيذكاريى خةَلك بتوانن بينيوة بؤئةوةىئةطةر دابنَين خةَلك بؤ بةرنامة بكةنءلةطةأل ثةيوةندييةكمان ئَيمة بيانةوَيت،دروستكردووة، زانكؤ مامؤستاى كؤمةَلَيكلةسةر بازاإى توَيذينةوة بؤئةوةى بتوانينبةئةنجام طشتى بة كوردستان سلَيمانىء هةركةس بؤئةوةى ئةمةش بطةيةنين،لةسةر هةبَيـت زانياريى بة ثَيويستىالى بةئاسانى كوردستان، بازاإةكانىلةناو ئَيمة هةروةها بكةوَيت، دةستى ئَيمةكارطَيإىء كتَيبخانةيةكى سةنتةرةكةداهةية، ئينتةرنَيتمان داناوةء ئابووريمانسوودى ئَيرة دَينة ئةوانةى بؤئةوةى

لَيوةربطرن.بودجةية ئةو كاتَيك واتة رؤذنامة: دةوةستَيت، كارةكانتان ئَيوةش تةواوبوو

سةنتةرةكة بودجةى بةردةوامبن ئةطةركَيوة دابيندةكرَيت؟ لةاليةن

بةشَيكى سلَيمانى بودجةكةى نةخَير *تا دانراوة سةنتةرة ئةم دروستكردنى بؤخؤى ثَيى لةسةر سةنتةرةكة كة ئةوكاتةىبازرطانىء ذوورى بــةآلم دةوةستَيت،ثَيشةوة هاتووةتة سلَيمانى ثيشةسازيىسةنتةرة بةم بدةين بةردةواميى بؤئةوةىخؤى بازرطانى ذوورى داهاتووش، بؤكارةكان، بةردةوامبوونى بة هةَلدةستَيتثيشةسازيى بازرطانىء ذوورى ئةوكاتئةم ئةوةى بارى ذَير دةضَيتة سلَيمانى

بَيت. بةردةوام بةرنامةيةزانياريىء جطة لة ثَيدانى ئَيوة رؤذنامة:دةيانةوَيت كة كةسانةى ئةو رَينماييكردنىهيض كاربكةن، ــةوةء ــان ــازاإةك ب بضنة

ناكةن؟ كةسانة ماديي ئةو هاوكارييةكىدةيكاتء بانكةكان ماديي هاوكاريى *دةدةين رَينمايى تةنيا ئَيمة نايكةين، ئَيمةلةو سوود بتوانَيت ضؤن كةسة ئةو ثَييان،ثَيدةدةين زانياريى ئَيمة وةربطرَيت، قةرزةلةماوةى ضؤن كة كارة ئةو ئيدارةكردنى لةزؤرباش هةية بداتةوة، قةرزةكة ساَلَيكدابيرى خؤى دةإواتء كارةكةدا لةطةألواش كةسى كارةكةيدا، لة ئةكتيظة تيذةءلةطةأل دةإوات خــاو نائةكتيظةء هةيةكةسة ئةو ئةوةية طرنط بةآلم ئيشةكةدا،زانياريداء لة ثَيشةوة ضووبَيتة ثلةيةكثآ زانياريى كة ئةوةى لةطةأل جياوازة

نيية.ماديى هاوكاريى دةمانةوَيت ئَيمة بةآلمكةسانة، بةو بطةيةنين ديكة بةشَيوةيةكىقسةمانكردووة ئَيمة كة ئةوةية ئةويشحكومييةكان بانكة بةتايبةتى بانكةكان لةطةألهاندانى بؤ تةرخانبكةين بودجةيةك كة

دةستثَيدةكةن، كــار ــرؤذةء ث ئــةوانــةى ٪١٤ يان ٪١٣ ئةهلييةكان بانكة بَيطومانئَيمة قةرزةكانيان، لة وةردةطــرن قازانجثرؤذةية ئةو ثاَلثشتى حكومةت داواكارينبؤئةوةى كةمبكاتةوة، قازانجةكة كة بكاتوةردةطرَيت، لةو قةرزة سوود كةسةى ئةوكةم بإَيك سةرشانى بارى ئاستَيك بطاتةدةستدةكةن تازة ئةوانةى بةتايبةتى بَيتةوة،بؤى بَيت هاندةرَيك بؤئةوةى ئيش بةهةروةها تايبةتةوة، كةرتى ناو تابإواتة

نةبَيتة كارةكانمان هةموو بــؤئــةوةىحكومةت، لةالي كارمةندى دامةزراندنءكة ميدياكانةوة لة دةبيستين ئَيمة ئةوةتاحكومةتة، كارمةندى ٦٥٪ى كوردستانزؤربــوو، كارمةندى كة وآلت هةميشةدةبَيت لةبةرئةوة نيية، بةرهةمهَين واتةكارى ناو بَيتة كة هانبدةين خةَلك ئَيمة هةموو نةتوانين رةنطة ئَيمة تايبةت، كةرتىئَيمة بةآلم بكةين، دابين بؤ ثَيويستييةكانىدةكرَيت دابيندةكةين، بؤ كارةكانى بةشَيكىتةرخان بؤ ديكةى بةشَيكى ديكة شوَينَيكىحكومةت داهاتووشدا لة رةنطة بكاتءهةمووى ئةمانة بكات، دابين بؤ زةوىهةنطاو دةبَيت بةآلم رَيطاضارةسةرن،

بَيت. بةهةنطاو

دامةزراندنتانةوة لةماوةى ئَيوة رؤذنامة:ناوةء هةنطاوَيكتان ض ساتةوةختة ئةم تالة ســوودمــةنــدبــوون خةَلكى تاضةند

سةنتةرةكةتان؟كةس (١٠٠) لة زياد بةرنامةيةكدا لة *جياوازدا، خولى (٥) لة كردووة بةشدارييانسلَيمانيدا شارى لةناو تةنيا ئةوانيش كةهةَلةبجةء ضووينةتة بةَلكو نــةبــوو،دةمانةوَيت ئَيمة لةإاستيدا سةيدسادق،وةربطرن، ســوود دةرةوةش ئةوانةى

سلَيمانى ناو ئةوانةى لةوانةية ضونكةثَيبطات. زانيارييان زووتر

تازة سوودمةندانة ئــةو ــة: ــام رؤذنبة دةستيان بـــازاإةوةو ناو ضووبوونةبوونء كاردا لةناو ياخود كردبوو، كاركردن

ئَيوة وةرطرت؟ زانيارييةكانى سووديان لةهةبوو بوو، بازاإدا لةناو هةبوو تَييدا *ذنء لة كــار، ــاوةن خ ببَيتة دةيويستذمارةى كةسةدا (١٠٠) لةو ضونكة ثياو، جَيطاى ئةوةى بوون، يةكسان ثياو ذنءــةدةرةوةى ل كة ئةوةية دَلخؤشكةريية ببنة دةيانةوَيت ذنانيش كضانء شاردا بوونى ئيسثاتى ناوبازاإو بَينة كارو خاوةن

خؤيان بكةن.بةرفراواني توَيذَيكي طةنج رؤذنامة:لة هــةمــوو وآلتــَيــكــدا، ــارة لــة هــَيــزي كطرنطيي ضؤن طةنج ئَيوةدا بةرنامةكةي

ثَيدةدرَيت؟كضى طةنجء كوإى دةمانةوَيت ئَيمة *كارمةندى تةنيا ذيان كة تَيبطةيةنين طةنجثَيويستى ذيانمان ئَيمة حكومةت، لةالي نييةلة كةرتى تايبةتدا كاربكات، كة خةَلك بةوةيةبةرهةمهَينةر لةوَيدا كة دةبينين وا ضونكةكة بةإَيوةبةرَيتييةكدا لة لةوةى وةك دةبنئَيمة لةوانةية سنوورداركراوة، كارةكةىثَيويستمان بةآلم تازةبين، ثَيشكةوتندا لةــةوةى ب دَلمانخؤشة هــةيــة، زيــاتــر بــة سةنتةرى طةورةترين عَيراقدا لة ئةمإؤكورد ئةمإؤ سلَيمانيية، لة تةلةفؤناتثرؤذةكانى دروستكردنى بة هةَلدةستَيتهةمووى ئةمانة بةرهةمهَينانى، كارةباو ضونكة هاوكاريية، جَيطاى دَلخؤشكةرةيةءسياسةتةوة لةثاأل تازة دنياى سيستمىئابووريدا لةبوارى ئةطةر ئابووريية، فاشيل لةوانةية سياسةتيشدا لة الوازبيت،ببنة دةدةين هانيان ئَيمة لةبةرئةوة بيت،ئيدارةكردنى راستة بةرهةمهَينةر، خةَلكَيكىتؤ رةنــطــة ــةآلم ب طرنطة، حكومةتيش بةرهةمهَين، مرؤظَيكى ببيتة بؤئةوةىفراوانتربَيت، بوارةكة تايبةتدا كةرتى لة

ببَيت. ثةيدا بةرهةمهَين تاكَيكي بؤئةوةيزانياريىء ثَيدانى لة جطة رؤذنامة:هةية ثرؤذةيةكى ديكةتان رَينماييكردن، ض

بَيكاريى؟ نةهَيشتنى بؤمامؤستايةكى ضةند لةطةأل ئَيستا ئَيمة *لَيكؤَلينةوةيةك دةكةين ئةوة بؤ كار زانكؤدابوارةكانى هةموو لةسةر ئامادةبكةينبَيكاريى ئامارى ئةوةشدا لةطةأل كــار،لة هةيةء ضةندمان ئَيمة ئايا وةردةطرين،بَيكارانة ئةو دةتوانين ضةند ئةنجاميشدا كة كــارانــةى ــوارى ب ئــةو ســةر بخةينة دةكةينء تَيدا كارى ئَيمة ئَيستا هةية،دةستثَيدةكةن، خةريكن مامؤستاكانثةيوةنديدارةكان اليةنة ئَيمة بةدَلنياييةوةضونكة ئاطاداردةكةينةوة، ئةنجامةكةى لةطةنجة بؤ تؤ طرنطة، زؤر زؤر ــةوة ئطةنجى بؤضى دةدؤزيتةوة، كار بَيكارةكانيةكسةر لَيبكاتةوة بيرى شت يةكةم ئَيمةجياوازة، ئةوروثا، راستة هةلةكان بؤ بضَيتئةو رةنطة جياوازة، كارةكان سروشتىدةبَيت، ئيسراحةتتر لةوآ كة بيربكاتةوةدةبَيت هيالكتر لــةوآ بةدَلنيايى بــةآلمخؤى وردةوردة لَيرة بيةوَيت كة لةوةى

ثَيبطةيةنَيت.

قازانج ٪١٤ يان ٪١٣ ئةهلييةكان بانكة

داواكارين ئَيمة قةرزةكانيان، لة وةردةطرن

كة بكات ثرؤذةية ئةو ثاَلثشتى حكومةت

كةسةى ئةو بؤئةوةى كةمبكاتةوة، قازانجةكة

بارى ئاستَيك بطاتة وةردةطرَيت، قةرزة لةو سوود

كةم بَيتةوة سةرشانى بإَيك

حكومةت الى نيية تةنيا كارمةنديى ذيان كة طةنج تيَبطةيةنين كضى كوأو دةمانةوَيت

3 2009/4/28 سَيشةممة (456) ذمــارةkomalayati.rozhnama@gmail.com

كار: طةشةثَيدانى ناوةندى لَيثرسراوى بؤسكانى، عةلى جوتيار

سابير ئارى

كؤية

هاوإَيكاني لةطةأل ساأل)، ١٢) محةمةد ئارامدوكاني بؤ كة دادةطـــرت كارتؤنانةيان ئــةو داهاتي لةوةكرد، باسي هاتبوو، وشكةفرؤشةكةبذَيويان بةشي نةستةلة) (بنَيشتء فرؤشتنيبؤ حةماَلي كاري ناضاريي بة لةبةرئةوة ناكات،

دةكةن. ضواردةوريان دوكانةكانيثاش سةرةتاييةء شةشةمي قوتابي ئــارام«دةستطَيإيي كاري كؤية بــازاإي لة خوَيندنثَيدةكات خؤي ئاماذةي دةكات، وةكو وردةواَلة»رؤذانةنزيكةي(١٠)هةزارديناري دةستدةكةوَيتءرؤذانــةي ثَيداويستي دايكيء دةست دةيداتة

دابيندةكات. ثآ خَيزانةكةيرَيكخراوَيكةوة ضةند لةاليةن رابردوو ساَليثةرلةماني ثَيشكةشي ياسايي ثرؤذةيةكيبؤ كرا ثةيوةنديدارةكان اليةنة كوردستانءتةمةني خوار لة منداأل ئيشكردني قةدةغةكردني تائَيستا دياردةية ئةو بةآلم ساَلييةوة، (١٨)طوزةرانء خراثيي بةهؤي ضارةسةرنةكراوة،منداأل كاركردني خَيزانةكان، داهاتي كةميي

بةردةوامة.رَيكخراوي كة تايبةت ئامارَيكي بةثَييسةرتاسةري لة كوردستان منداَلثارَيزي نزيكةي ،٢٠٠٧ ساَلي ئةنجاميانداوة كوردستانداشارةكاني لة ئيشكةر منداَلي ــةزار ه (١٥)رَيكخراوةكةش هةولَيرء دهؤك) هةية، (سلَيماني،ثةيوةنديدارةكاندا دةزطا لةطةأل هةماهةنطي بةكاردةكاتبؤهاوكاريكردنيئةوخَيزانانةيبةهؤيمنداَلةكانيان بة كار بازاإةكان لة نةبوونييةوةلة سوودمةندبوون منداَليش ضةندين دةكــةن،بنةبإي نةتوانراوة هَيشتا بةآلم ثرؤطرامةكةيان،

بكرَيت. كؤمةآليةتيية طرفتة ئةونةوجةواناني ثؤليسي رَينماييةكاني بةثَيي(١٥) خوار تةمةنيان لة منداآلنةي ئةو كوردستان،كاربكةن، شَيوةيةك بةهيض نابَيت ساَلييةوةية،ساَليداية، بةآلمئةوانةيتةمةنيانلةنَيوان(١٥-١٨)لة يةكَيك لةطةأل ئةطةر كاربكةن ثَيدةدرَيت رَيطايان

بكات. ضاودَيريي بَيتء نزيكةكانيدا خزمةمنداآلنةي لةو يةكَيكة ساأل)، ٧) حسَين هاكاربؤياخكردني كاري كؤية طشتيي شةقامي لةسةر

دارايي باري خراثيي بة ئاماذةي دةكات، ثَيآلوعةرةبانة بة باوكي بةوثَييةي كرد، خَيزانةكةيحةماَليدةكاتء لةبةرئةوةيهيض مووضةيةكيشيانكارة ئةو بةخَيوبكةن، ثآ خَيزانةكةي كة نيية

دةكات.ديناري هةزار ثَينج نزيكةي رؤذانــة هاكاردةست دةداتة داهاتةكةي نيوةي دةستدةكةوَيتءقوتابخانةء بؤ ديكةشي بةشةكةي دايكيء

دةكات. خةرج جلوبةرطكؤمةآليةتى، ــذةرى ــوَي ت ئةحمةد، ئــازادشةقامةكاندا، بازاإء لة منداأل كاركردنى ثَييواية«جطة لةسةريانء وتى: دةبَيت كاردانةوةى خراثىمنداآلنةي ئةو تةندروستي، خراثي كاريطةريي لةطةورةء بة تَيكةَلبوونيان بةهؤي دةكةن ئيشدووركةوتنةوةيانلة ذينطةي كؤمةآليةتييخؤيان،هةندَيكجار دةبَيتء شثرزة دةروونيان باريفَيرى ــنء دةب كؤمةآليةتى كَيشةى تووشىخوَيندن لة دةبنء نةشياو ديــاردةى كؤمةَلَيك

دادةبإَين».منداأل ئيشكردني رايطةياند: ئةحمةد ئازادبةشَيكى منداآلنةش ئةو ثةرةيسةندووةءطوزةرانيان خراثيى هةذارىء لةبةر زؤريانحكومةتى ثَيويستة لةبةرئةوة كــاردةكــةن، ئةو بؤ باش مووضةيةكى كوردستان هةرَيمىمنداَلةكانيان ئةوةي بؤ دابينبكات، خَيزانانة

ثَينةكةن. كاريان بازاإةكانء نةنَيرنة

ضاودَيريي بؤ ياسايةك بووني ســةرةإايبةآلم نةوجةوانان، كؤمةآليةتيي منداآلنء باريثةيوةنديدارةكان رةسمييةكانء اليةنة هَيشتاكؤنترؤَلي نةيانتوانيوة كة بةوةدةكةن ئاماذةشةقامةكانء لةسةر بكةن منداأل ئيشكردني

بازاإةكان.بةإَيوةبةرَيتى بةإَيوةبةرى مستةفا، جةوهةرخَيزانى طةشةثَيدانى كؤمةآليةتى ضاودَيريىنةيانتوانيوة تائَيستا لةوةكرد، باسى كؤية، لة«ئَيمة وتــى: بكةنء ديــاردةيــة لةو رَيطريىمنداأل ضةند تا بزانين لةالنيية تةواومان ئامارَيكىبةآلم كاردةكةن، ساَلييةوة (١٨) تةمةنى لةخوارتةمةنى بةتايبةتى لة زؤرنء منداآلنة رَيذةى ئةوزؤر شتومةكى لةوانةش بةشَيك ساَلى، (٧-١٠)نةمانتوانيوة ئةو تائَيستاش قورس هةَلدةطرن،

بنبإبكةين». دياردةيةلةو بةشَيك رايطةياند: مستةفا جةوهةرناتوانن وةريدةطرن مووضةيةى ئةو خَيزانانة ناضارن لةبةرئةوة دابينبكةن، ثآ ذيانيانىئةوةشي جةوهةر منداَلةكانيان. بة كاربكةن بؤ بةدةستةوةية ثرؤذةيةكيان كة خستةإوو،لةاليةن كة خَيزانةكان، طوزةرانى باشكردنى جَيبةجَيدةكرَيتء خَيزانةوة ضاودَيريى تؤإىبؤية وةسفكرد، ثرؤذةكةي باش» «كارَيكي بةطشتطير بةشَيوةيةكي داهاتووشدا لة بإياريدا

بكةن. منداأل ئيشكردني دياردةي لةسةر كار

22009/4/28 سَيشةممة (456) ذمــارةkomalayati.rozhnama@gmail.com

ساآلنة» (٧-١٠) تةمةنيان ئيشكةرةكان منداَلة «زؤربةى

كاركردن بةردةم منداآلن دةخاتةوة خراثيي طوزةران،

عةبدوإلةحمان شارا

كؤمةَلطاى رَيكخراوةكانى فيدراسيؤنى كاركردن داواى كوردستان هةرَيمى لة مةدةنىنزيكةى كة دةكةن، رَيكخراوةكان ياساى بةهةرَيم طلدراوةتةوةو الى حكومةتى ساَلة دووطفتوطؤكردن بؤ ثةرلةمان بؤ نةنَيردراوة

لةسةرى.كؤمةَلطاى رَيكخراوةكانى هةولَير لة ئةمإؤ(با ــاوى ن ــر ــةذَي ل كؤنفرانسَيك مــةدةنــى بةخؤيان شايستة ياسايةكى رَيكخراوةكانساَلى ناوةإاستى لة كة سازدةكةن، هةبَيت)،هةرسآ رَيكخراوى (٨٨) لةاليةن ٢٠٠٦ةوة

رَيكخراوةكان ياساى هةرَيمةوة ثارَيزطاكةىساَلدا هةمان شوباتى مانطى لة ئامادةكراوة،دواتر كراوة، هةرَيم سةرؤكايةتيى ثَيشكةشىنَيردراوة ٢٠٠٧ةوة حوزةيرانى مانطى لةتائَيستا بةآلم حكومةت، سةرؤكايةتيى بؤتا ثةرلةمان بؤ نةنَيردراوة طلدراوةتةوةو طفتوطؤكردن بؤ كــارةوة بةرنامةى بخرَيتة

لةسةرى.فيدراسيؤنى سكرتَيرى جةمال، ــارام ئبة مــةدةنــى، كؤمةَلطاى رَيكخراوةكانىكؤنفرانسةى ئــةو راطــةيــانــد: ــةى ــام رؤذنثَيويستى لةسةر جةختكردنةوةية بؤ ئةمإؤمانرَيكخراوةكان، ثرؤذةياساى كارثَيكردنىفشار هةوَلَيكى دةبَيتة ئةمة ثَيمانواية ضونكة

سةرضاوةى يــةك دروستكردنى لةثَيناومةدةنىء كؤمةَلطاى رَيكخراوةكانى بؤ ياسايىياسايةكى ضةترى سايةى لةذَير كؤكردنةوةيان

سةردةميانة. هاوضةرخءرَيكخراوةكان فيدراسيؤنى سكرتَيرىتائَيستا كة ئةوةشكردةوة، لةسةر جةختىبةَلَينى حكومةتةوة سةرؤكى لةاليةن دووجارتائَيستا بةآلم دراوة، ياساكة لةسةر كاركردن

نةنراوة. لةوبارةيةوة هةنطاوَيك هيضكؤنفرانسةكةى لة كة وةزارةتانةى ئةولة بريتين ـــةن، دةك بــةشــداريــى ــإؤدا ــةم ئكاروبارى كــارو (نــاوخــؤ، وةزارةتــةكــانــىهةرَيم وةزارةتى الوان، وةرزشء كؤمةآليةتى،

مةدةنى). كؤمةَلطاى كاروبارى بؤ

دةكةن ياساكةيان كارثَيكردنى داواى رَيكخراوةكان

طلدراوةتةوة» حكومةت لةالى ساَلة «دوو

تايةر تؤفيق

ناوةإاستى ساَلَيك لة هةمووكةسوكارى نيساندا مانطىقوَلتر زامةكانيان ئةنفالكراواندةكولَيتةوة، برينةكانيان دةبَيتءئةنفال بةدناوةي كارةساتة ئةوــورددا ك هاوآلتييانى بةسةرتَيدا كةسى هةزار (١٨٢) هَينرا،قوَلة هَيندة زامةكانى ئةنفالكرا،نيية، ئاسان ساإَيذبوونيانلةوانة هةركةسَيك ئةنفالكردنىخةمناكى كارةساتبارو ضيرؤكىزيندووةكانيان كةسوكارة بؤلة هةميشة بؤ جَيهَيشتووةوماَلئاواييان ضاوةإوانيدا خةمء

لَيكردوون.طةرميانى هاوآلتى ضةندينساَلَيكء هةموو ئةنفال، خاوةنشؤك ــي ــووش ت ٤/١٤دا ــة لدةروونييةكانيان طرفتة دَينءرؤذَيك ضةند يةخةياندةطرنءثزيشكدا ضــاودَيــريــي لــةذَيــر ئةو ـــةى زؤرب ــةن، ــدةك ــةإَي بئازارةوة بة شةوان خانةوادانةلة بةبيركردنةوة ضاوةكانيانلَيكدةنَين. ئازيزانيان ونيى طؤإ

خةمء خةفةتء سةربارى ئةوهةرَيم حكومةتى كؤستكةوتنانة،ونى جَيى باوكء ببَيتة نةيتوانيوةكةسوكاريان بؤ ئةنفالكراوةكان هــةوآلنــةى ــةو ئ بــطــرَيــتــةوة،قايلكردنى نةبوونةتة دراويشنئةنفالكراوةكان، كةسوكارىكــةمء مووضةيةكى ضونكةخانوو (٦٠١) دروستكردنيئةنفالكراوةكان، ــي وارس بؤ ــان ــةك ــةم خ ــوة ــي ــوان ــت ــةي نزياتري خةمي بطرة بإةوَينَيتةوة،دروستكردووة، زؤرَيكيان بؤــى ــك ــَي ــارودؤخ ــة ب ضــونــكــة لدةطوزةرَيننء ذيان ناهةموارداسنوورى لة خانووةى بإة ئةوجَيبةجَيدةكرَيت، ضةمضةماأللةسةر يــةك هَيندةى بةشىقوربانييان كةسوكارى سَيىسنوورةدا لــةو تةنيا ناكات،وارســي ــةزار ه (٣) لة زياترزؤربــةيــانء كة هةية ئةنفالساأل (٢١) تَيثةإبووني دواىــةر كــارةســاتــةكــةيــانــدا ــةس بتَييدا نيية طونجاويان شوَينَيكي

نيشتةجَيبن.ئاوإى حكومةتة ئةركى بؤيةطــةورةيــة كَيشة ــةو ل جديتر ساَلة هةموو ئةو دواى بداتةوة،هاوآلتيية ئةو بؤ شياو ذيانَيكى

بكات. دابين كؤستكةوتووانةى

ئةنفالء

خانووةكانى

حكومةت

ئارى فؤتؤ: دةكةن حةماَليى هاوإَيكانى كارى ئارامء

5 2009/4/28 سَيشةممة (456) ذمــارةkomalayati.rozhnama@gmail.com

سياسيي ريفؤرمي يان تةندروستــــــي ريفؤرمي

تا دووربخرَيتةوة، كورسييةكةي لة يانةوَيرين بترسينء كورسييةكانمان لةرؤژ بدركَينين، خؤي وةك راستييةكاندةإؤينء دواوة بةرةو رؤژ لةدوايــة ــن دةدةي شكستةكانيش ــي ــاوان تتةندروستي، سيستمي خراپي پاألبؤ پاساو هَينانةوةي خؤشة ئاسانءدةچَيت لةوة بةآلم شكستةكانمان،ناخؤشبَيت زؤر راستييةكان دركاندنيهةست زؤربةمان ئةوةي سةرةإايلةبةر هةريةكة دةكةين، راستيانة بةولَيدةپؤشَيت، چاوي تايبةتي هؤيةكيدةستة ءةك ئَيمه بَلَيم، ئةوة دةمةوَيتكة بــةوةي تاوانبارين پزيشكييةكةلة تةندروستيية كةرتة ئةم خراپينازانَيت بةآلم هاوآلتي ئةستؤي ئَيمةية؟!پزيشكييةي ئةو دةستة گوناهَيكي هيچئةو دةمةوَيت من بؤية جا نيية، تياكَيشةيةكي كَيشةكة بَلَيم، راستييةنةك تةندروستي، پَيويستمان سياسيية(ريفؤرمي سياسيية گؤإانكاري بةگــؤإانــكــاري لــة زيــاتــر سياسيي ) تةندروستي)، (ريفؤرمي تةندروستيبكرَيت، سياسيي ريفؤرمي ئةگةردَيت بةدوايدا تةندروستييةكة ريفؤرمةكةرتي چاككردني بؤ ئؤتؤماتيكي، بةكؤمةَلگايةكي بةديهَيناني تةندروستيءكورد تاكَيكي هةموو بؤ تةندروستروويةكةوة، هةموو لة جياوازي بةبآهةموومان ئةم راستيية سةلماندني بؤهةرَيم تةندروستي وةزيري دةزانين بوارةكةي لة ئةزموونة بة پزيشكَيكي ژياوهء ءآلت دةرةوةي لة خؤيداو تةندروستي سيستمي نوَيي بة ئاشناشةهةوَلي توانايةوة هةموو بة جيهاني،ــةآلم ب ــات، ــك ب ــاري ــك ــؤإان گ داوة بةشَيوةيةكي ناگةإَين لَيي بةداخةوةزوو بؤية هةر كاربكات، پيشةييكرد، دةستلةكاركَيشانةوةي داواي ريفؤرمي بة دةسةلمَينَيت ئةوة ئةمةشئةگةر ناكرَيت، چاك تةندروستيچاك تةندروستي ريفؤرمي بة تةنيابةرفراوان تيمَيكي دةيتواني بكراية،كَيشةكان ءآلتء دةرةوةي لة بهَينَيت

چارةسةربكات.يةكگرتنةوةي هةردوو سةبارةت بةدةستةي ئَيمةي تةندروستي، وةزارةتي وةزارةتةكة دةكةين ءاهةست پزيشكيلة نةك گرتووةتةوة يةكي سةرةوة لةلة نةمانتوانيوة تائَيستاش خوارةوة،سيستمي لة جؤر يةك پارَيزگادا سآ(كارگَيإيء پزيشكي، تةندروستيپالن) ئامارو دارايي، حسابيء ئيداري،ئةوةي كار گةيشتووةتة بةإَيوة، بةرينسيستممان جؤرةها پارَيزگاشدا يةك لةحكومةتي بــةيــةك ســةر كــة هةية تا تايبةت نين كةرتي بة هةرَيمن (سةريةكگرتنةوةكةشمان ئَيمة جياوازبن)،حسةية بة شتَيك هةموو رووكةشة، بةهةبوو لةوال كة پَيويست، بةپَيي نةك

لةمالش هةبَيت. دةبَيت بــةمــانــاي سياسيي ريــفــؤرمــي

گةندةَلةكان كارة شيرازةي ئةوةيبَيت، بةرقةرار ياسا رَيكبخرَيتةوةونةبَيت، يــاســاوة ــةروو س لة كــةس شياو دابنرَيت، شوَيني شياو بؤ كةسيـــةزراوة دام ــگــاي رَي دانــانــةكــان لــةبن حكومييةكانةوة تةندروستييةمةَلبةندء (لة حيزبةوة رَيگاي لة نةكحيزب حكومةتء دةبَيت لقةكانةوة)،

خؤي كاري يةك هةر جيابكرَيتةوةمةحسوبيةت ــاوازيء ــي ج بــكــات،نةكرَيتء سياسي ئينتيماي لةسةرقةناتة بة تةندروستييةكان ــارة كبإواتء ياسايةكاندا تةندروستييةراستييةكةو برينة سةر بخرَيتة دةستياسايي سزاداني بة چارةسةربكرَيتكاركردن ــة وات پاداشتكردن، يــانبةيةك سزا، پاداشتء بنةماي لةسةرتايبةت گشتيء كةرتي سةيري چاولةگةأل مامةَليان ياسا بةپَيي بكرَيتءوآلتــانــي وةك حكومةت بكرَيت،بدات تايبةت كةرتي يارمةتي دراوسآهةموومان چونكة گةشةكردن، بؤبة ناتوانَيت بةتةنيا حكومةت دةزانينبة چاوَيك هةَلبستَيت، ئةركةكان هةمووبخشَينرَيتةوة، پزيشكييةكاندا كؤمپانيابةدةست كؤمپانيايانة لةو كام هيچخةمي نينء پسپؤإةوة كةساني بازرطانيكردنة، قازانجء يةكةميانكوردء تاكي خزمةتكردني لة وةكئــابــووري ژَيرخاني بةهَيزكردنيدادگــايــةكــي دانــانــي تةندروستي ،نةخؤشء مافي پاراستني بؤ پزيشكي

هتد. پزيشكي... دةستةيمانايةي بةو سياسيي ريفؤرميعةقَلي فيكرو لة بكةين گؤإانكاريهةمووتاكَيكيكورد،لةإَييئاشنابوونءنةتةوايةتيمان، ئاسايشي لة رَيزگرتنلة گشتي بةرژةوةندي پَيشخستني لة رَيگرتن بؤ تايبةت بةرژةوةندي سةدةها كة هةلةي ئةم لةبارچووني بة رَيگاي لة ئةوةش چاوةإَيين، ساَلةتةندروستيء هؤشياري ئاشنابووني

لة: هةريةك گؤإيني

نوخبة. عةقَلي فيكرو -١فيكرو عةقَلي دةستةي پزيشكي. -٢كؤمةَلگا تاكي عةقَلي فيكرو -٣

(هاوآلتي).بَلَيم ئةگةر نةبَيت سةير بةالتانةوةكارةكةي پزيشكي دةستةي ٨٠٪ىبةو چيية، نازانَيت بةباشي خــؤي پزيشكي كــاري ئَيستا كة مانايةي

هةريةكة ئةگةر كراوةتةوة، ورد زؤردانةنَييتء كارةكان بؤ كارَيكي تايبةتيفــةوزاو بة دةبَيت نةكةيت، دابــةشهاوآلتي بَيسوودء خؤهيالككردنَيكيلةوةش ناگات، ئامانجةكاني بة نةخؤشكارگَيإةكانيشمان ئةوةية، سةيرترچين، كارمةندةكانيان كاري نازانندابــةش ــهءردي ب كارةكانيان ــة واتكارَيكي بة هةريةك تا نــةكــردووةماندووبووني كاتء هةَلبستَيت، جيائةم دةإوات، بةفيإؤ كارمةندةكانپَيناسةي نةبووني بةهؤي كَيشةيةشئةگةر شوَينة جياوازةكان، بؤ كارةوةيةدةتوانين چؤن نةبَيت كار پَيناسةي بكةين، كارمةندةكانمان هةَلسةنگاندنيبَلَين كارگَيإةكان لة هةندَيك لةوانةيةهةرچةند هةية، كارمان پَيناسةي ئَيمةهةشبَيت ئةگةر بووني، لة هةية شكيشمسلَيمانيدا كة لة ساَلةكاني حةفتاكانة هيهةبووة. ئةقدةم موقيم پزيشكي يةككار پَيناسةي دنيادا لة رؤژ بة رؤژنابَيت، ئةمساأل بؤ پار هي دةگؤإَيت،ئةوةندة پزيشكييةكان گؤإانكارييةدةبَيت كةواتة راناگةين، پيايدا زؤرنپزيشكييةكةي دةستة عةقَلي فيكروعةقألء گؤإيني پَيش بگؤإين خؤمانئَيمةش دةبَيت واتة هاوآلتي، فيكري

بكةين. چاك خؤمانبكةم كَيشةكان لة باس نامةوَيتزنجيرة چةند لة بةَلكو بـــهءردي،دةكةم كَيشةكان باسي نووسينيكداهاوآلتي بؤئةوةي شةفافي، بهءرديءتةندروستييةكانء كَيشة بة بَيت ئاشنانةكات، تاوانبار هاوةَلةكاني پزيشكءنةوترَيت سةرةكيء هؤيةكي وةك

مادي حاَلي لة بير هةر پزيشكةكانلة دةزانين ئَيمة دةكةنةوة، خؤيانباش خراپء توَيژَيكدا چينء هةمووباش خــراپء ئَيمةشدا لةناو هةية،خراپةوة پزيشكي يةك بةهؤي هةية،بؤية ـــت، دةزإَي هةموومان ــاوي ندادگايةكي لة بير جديي بة زؤر ئَيمةنةخؤش مافي تا دةكةينةوة پزيشكي توندةي پةيوةنديية ئةو پارَيزراوبَيتءنةخؤشء پزيشكيء دةستةي نَيوانءةك بنَيينةوه بنيات هاوآلتييانلة بةرگري (نامةوَيت جاران جاريهاوآلتي با بةآلم بكةم، پزيشكةكانخاوةني پزيشك چةند تائَيستا بزانَيتلة رؤذ بة رؤژ كة بةرزانةن بينا ئةو يةكَيكيش هةزاردا لة زيادبووناندان(ئـــةوةي من ــي پــزيــشــك نــيــيــة)، هسياسييء بيَلَيم بة ريفؤرمي دةمةوَيت هــةمــوو ــي يــاســا ــردن ــةرارك ــةرق ببة نةك چارةسةردةبَيت كَيشةكانمان

تةندروستي. ريفؤرميسةدبارة ــارهء ب سآ دووبـــارهءسياسي گؤإانكاري بة پَيويستمانلة ئاستةكان هةموو لة هةية فيكريپزيشكي، نوخبة، دةستةي (بةرپرسانءبةشَيوةيةكي گؤإان دةبَيت هاوآلتي)،بَيت شةفاف ئاشكراو روونء ياساييتةندروستييةكان دامةزراوة رَيگاي لةتائَيستا حيزبةوة، رَيگاي لة نةكچ ئَيمةدا ءآلتي له گؤإانكارييةكانلة يان باآلكان حكوميية پؤستة لة هةستيارييةكان سياسيية پؤستةلة كة رووكةشن گؤإانكاري تةنياچةند ــدي ــةرژةوةن ب بؤ نــاوةإؤكــدا پؤستَيكيان لة زياتر كة سوثةرمانَيكنبة سةركةوتووشن هــةردةم هةيهء پَيويستمان بؤية خؤيان؟! عةقَلي فيكروهةية نوآ سياسي قةوارةيةكي بةنوآ بَيت، نوآ تــةواو ماناي بة كة هةموو بؤ بيركردنةوة لةإووي بَيتكؤمةآليةتييةكان، سياسيء بابةتةهةَلسوكةوتء ــةإووي ل بَيت نوآكوردء تاكي بة بةرامبةر رةفتاركردننيشتماني ئاسايشي لة رَيز كَيشةكان،نزيك بَيت پةيامَيك خاوةني بگرَيتءگؤإان دةبَيت خةَلك، ءيستي له بَيتدياريكراوي تؤكمةي پرؤژةيةكي بةياسايي بةشَيوةيةكي بَيت ئامادةكراوياسايي تَيدا زانستيء هيچ شةبةقَيكي كةبةرژةوةندي لة بير مةرجَيك بة نةبَيت،جياوازي بةبآ بكرَيتةوة كورد تاكيسياسيي ريفؤرمَيكي لة ئةمةش كةميللةت كة دةبينَيتةوة، خؤي نوَيدالَيبدات بإياري بةئاساني دةتوانَيتبةشَيوةيةكي هةَلبژاردنةكانةوة لةإَييلة رَيزگرتن بة ئةويش ديموكراتي،خواستي بةرامبةر بةشَيوةيةكي فيكرودامةزراوةكردني بة بؤ شارستانيچةسپاندني حكومييةكانء دامةزراوةدروستكردني ياساء ســةروةريــيهةموو لة تةندروست كؤمةَلگايةكي

بوارَيكدا.

دةســتــةي ٨٠٪ى

خؤي كارةكةي ثزيشكي

ضيية نازانَيت بةباشي

42009/4/28 سَيشةممة (456) ذمــارةkomalayati.rozhnama@gmail.com

ئةمين د.محةمةد

روونء هــةمــووان الي ئـــةوةيئةم گؤإاني تَيدانيية، گوماني ئاشكرايهءكؤنء ئيفليجة تةندروستيية سيستمةنوَيي سيستمَيكي بة (مكلفةية) گرانبةهايةكةرتي بةرةوپَيشبردني بؤ هاوچةرخ،هةموو بةرژةوةندي لة كة تةندروستيكوردة بةدةستة پزيشكيةكةشةوة تاكَيكيكارمةندي پزيشكء لة هةريةك (كةدةگرَيتةوة)، تةندروستي پزيشكيءئةم چؤن ئايا ئةوةية، پرسيارةكة بةآلمسةركةوتوو ئايا بكرَيت؟ گؤإانكارييةچةند ئــةم پيشةي وةك يــان دةبيت،دةكةينء گؤإان لة باس هةر ساَلةمان دةخةينة تةندروستيةكانيش كَيشةسيستمي نةبووني ئةوء ئةمء ئةستؤيخؤمان ئَيمة دةچَيت لةوة هاوچةرخ؟پاساوهَينانةوةو بؤ بگةإَيين هؤيةك لة

بةرپرسَيتي!. لة خؤقوتاركردنگؤإاني پَييانواية ئةوانةي زؤرنريفؤمَيكي بة تةندروستي سيستميبةآلم دةكرَيت، تةندروستي (چاكسازيي)كارمةندانء پزيشكانء لة كةمَيك منءراستييةي ئةو گةشتووينةتة شارةزايانريفؤرمي بــة سيستم ــي ــؤإان گ كــة ئةگةر تةنانةت ناكرَيت، تةندروستيبهَينين دنيا سيستمي پَيشكةوتووترينوا زؤركةمدا لةماوةيةكي پَيبكةين، كاريلة قَيزمان كة دةشَيوَينين، سيستمة ئةو ءةك ببَيتةوه، سيستمةكةش لة خؤمانءدةستةي ئَيمةي بإوابكةن حازر... حاَليبة بووة بَيزارينء حاَلة لةم زؤر پزيشكيخؤشبةختانة سةرةكيمان، هةرة كَيشةيتةندروستيةكانمان كَيشة لــة زؤرخاآلنةي لــةم كة دةسنيشانكردووة

دةبينَيتةوة: خؤي خوارةوةداالمةركةزي سيستمي نةبووني -١

بةإَيوةبردن.گشتيء كةرتي نــةكــردنــةوةي -٢

تايبةت.كــةمــتــةرخــةمــي ـــوونء ـــةب ن -٣

پةرستاري. خزمةتگوزارييتةندروستيء فَيركردني نةبووني -٤

بةردةوام. پزيشكيبؤ پزيشكيي دادگايةكي نةبووني -٥دةستةي نةخؤشء هاوآلتي بةرژةوةندي

پزيشكي.لة سياسي هةَلوَيستي نةبووني - ٦

تةندروستي. سيستمي گؤإيني بةرةوبنةماي لةسةر كــارنــةكــردن - ٧

سزا. پاداشتءلةسةرةوة ــةآلت دةس نةبووني -٨لة دةسةآلتةكان ــة وات خـــوارةوة، بؤ بة دةبَيت كؤدةبَيتةوهء كةسَيكدا تاكةلةقةَلةمدةدرَيت وا بوارةكةي ، سوثةرمانيماَلوَيران نةبَيت لَيپرسراوة ئةم ئةگةر

دةمانخوات. گورگ دةبينءهؤشياري كةميي يان نةبوونء -٩كة كورد تاكي هاوآلتييانء تةندروستي

دةزگا تةندروستييةكانة. ئةستؤي لة

پَيناسةي الوازي نــةبــوونء - ١٠ــةزراوة دام جياجياكاني بةشة لة كاركاري ئاستي لةسةر تةندروستييةكانحسابيء ئيداري، كارگَيإيء پزيشكي،

پالندانان. ئامارو دارايي،كلينيكة دةرمانخانهء كَيشةي -١١ياساو بةهيچ كة ناياساييةكان نائاساييء

چارةسةر نةكراوة. رَيسايةك تائَيستاپزيشكي سَيكتةرَيكي نةبووني - ١٢بةرهةمهَيناني بؤ گشتي يان تايبةتهةميشةييةكان كاتيء پزيشكيية پَيوستييةئــابــووري ژَيرخانَيكي خــاوةنــي كــة ئاستي بةرزكردنةوةي بؤ بَيت، توندوتؤألخزمةتگوزاريي پَيشخستني تةندروستيء

تةندروستي.پَيداويستي ئامَيريء كإيني -١٣كة مةركةزي دةسةآلتي بة پزيشكيبةتايبةتي تَيدانيية، شارةزاياني رؤَليئامَيرانة ئةو لةسةر پسپؤإانةي ئةو

كاردةكةن.لة بَيمانا رؤتينَيكي بووني -١٤سَيكتةري لة كارةكان بةإَيوةبردني

تةندروستي.ــي ــوون ــادب زي ـــةوةو ـــردن ك -١٥ديكةي بةشةكاني بنكةو نةخؤشخانهءئامارَيكي بووني بةبآ تةندروستيكارمةندي كةميي دروســتء راســتء

لةو بةشانةدا. پسپؤإبةإَيوةبردن ئةنجومةني نةبووني -١٦ بإيارة كة گةورةكاندا، نةخؤشخانة لةپَيش بكرَيت تاوتوآ تَيدا سةرةكييةكاني

جَيبةجَيكردني.تايبةت بيناي ــي ــوون ــةب ن - ١٧ــــــةزراوة دام ــةو ــان ــخ ــؤش ــةخ بـــؤ ن

تةندروستييةكان.سةرةكي كَوگايةكي نةبووني -١٨

دةرمانسازي.حكومةتي كة بةوةي داننةنان -١٩تةندروستي سَيكتةري ناتوانَيت هةرَيم

بةإَيوة. ببات بةتةنيانموونة هَيناني لة بيرنةكردنةوة -٢٠بؤ پةرستيار) (سةرؤك لة دةرةوةيءآلتتةندروستي خزمةتگوزاريي باشكردني

پةرستياري.

بةدواداچوون يةكةيةكي نةبووني -٢١گشتي. بةرژةوةندي بؤ

بةإَيوةبةرء ديارينةكردني كات بؤ -٢٢بؤ خـــوارةوة تا بةشةكان سةرؤكي سآ لة بةإَيوةبةر واتة بةإَيوةبردن،پؤستةكةي زياتر لة ساأل چوار يان ساألبةنسبةت ــا ــةروةه ه نــةمــَيــنــَيــتــةوة،

ديكةوة. پؤستةكانيجياواز سيستمَيكي چةند بووني -٢٣شاردا، يةك لة تةندروستي سَيكتةري لةيان كاردةكةن بةجؤرَيك هةريةكة كةناعةدالةتي كة نةخؤشخانةدا يةك لة

دروستدةكات.٢٤-نةبوونيراگةياندنَيكيتةندروستي خزمةتگوزاريي ئاشناكردني بؤ كاريگةر،كَيشةكانء خستنةإووي تةندروستيء

شةفافي. بة چارةسةركردنيانبةإَيوةبردني سيستمَيكي بووني -٢٥هةموو كة تؤكمة مةركةزي تةندروستي يةكةمدا شةخسي لة دةســةآلتــةكــان

دةبينَيتةوة. خؤي (سوثةرمان)بنچينةيي ياسايةكي نةبووني -٢٦التامني (نــظــام تةندروستي بيمةي

الصحي).زانستيء بةشَيكي نةبووني -٢٧ءةزارةتي به سةر كة پزيشكي پيشةييبةإَيوةبةرَيتيية لة بَيت تةندروستيپزيشكء هــانــدانــي بــؤ گشتييةكانپَيشخستني بؤ تةندروستييةكان كارمةندةلة خوَيندن دابينكردني توانستيان،هانداني ءآلت، دةرةوةي نــاوخــؤء

كؤلَيذة يارمةتي بة زانستي لَيكؤَلينةوةيپَيشخستني بؤ هةوَلدان پزيشكييةكانء

تةندروستي. باريدةستنيشانء ســــةرةإاي بـــةآلمهةندَيك كَيشانةو ئــةم دياريكردني هيچمان بــةداخــةوة ديكةش كَيشةيكَيشةكانء چارةسةري بؤ پَيناكرَيت تةندروستي، كةرتي راستكردنةوةي دان راستگؤنينء خؤمان لةبةرئةوةيلةپشت كة نانَيين راستييةكاندا كَيشة بةپَيكردووة، ئاماژةم كة كَيشنانةوةن ئةمدةگرَيت كآلوةكةيةوة بة هةريةكة دةستببإدرَيت مووچةكةي نةوةك نةيبات با تا

سياسيي ريفؤرمي يان تةندروستــــــي ريفؤرمي

نةوَيرين بترسينء كورسييةكانمان لة تا

رؤذ بدركَينين، خؤي وةك راستييةكان

تاواني دةإؤينء دواوة بةرةو رؤذ لةدواي

سيستمي خراثي ثاأل دةدةينة شكستةكانيش

تةندروستي

7 2009/4/28 سَيشةممة (456) ذمــارةkomalayati.rozhnama@gmail.com

زانكؤ حيزبء رؤذنامــــــــة: مَيزطردىحكومةت كــة ــرد ك ــان ــةوةت ئ بــاســى ئاست لة تاوانبارة جؤرةكان بةجؤرَيك لةئةو ئةوةية، ثرسيارةكة بارودؤخةكةدا،لةو زانكؤ بتوانيت بؤئةوةى ضيية سيستمة

رزطاربكةيت؟ ئَيستاى قةيرانةىثرسيارةكة ءةآلمى ئةوةى طؤران: ثَيش م.كة دةستثَيبكةم، بةوة دةمةوَيت بدةمةوةبةرثرسيارة، كَيشة كؤمةَلَيك لة حيزب بةَلَىدادوةريي دةسةآلتي سةربةخؤنةبووني لةهةر داناوة، ءةزيرى (٤٢) حيزب بةرثرسيارة،بةشَيكى كة كردووة، (٥٠)ى بة (٥٠) حيزبثَيشووة، رذَيمى كلتوورى كاريطةرى ئةمانةرؤَليان كةسايةتييةكان ئةمةشة لةبةر هةرقبوَلخاس كةمء بةدَلنيايةوة طؤإينيان هةية، بةبَلَيت نيية سيستمَيك لةبةرئةوةى دةكات، زياد

نةما. رؤذةوة قبوَلخاس فآلن لةسةرةتا ثرسيارةكةش ءةآلمدانةوةى بؤبؤئةوةى دابةشبكرَيت، بةرثرسيارَيتى دةبَيتتؤمةتبار ديكة اليةنى سةربةخؤبَيتء زانكؤدوو زانكؤ ثَيويستة دةستوةردان، بة نةكاتدةسةآلتَيكى دانانى بة هةبَيت، دةسةآلتىشارةزايانى ثرؤفيسؤرو كةسانى لة ياسادانانزؤرو تةمةنَيكى ئةوانةى ئيدارىء بوارى لة هةية سةركةوتوويان شارةزاييةكيدةبَيت بةرثرس دةسةآلتة ئةم زانكؤ، كارىدياريكردنى باآلو خوَيندنى كردنةوةى لةءةرطرتنى بــؤ زانــكــؤ ســاآلنــةى تــوانــاى زانكؤء مةنهةجى دياريكردنى خوَيندكاران،تاد، بةطشتيي..... زانكؤ سياسةتي داإشتنيهةموو مةنهةجى تائَيستاش كوردستاندا لةخوَيندنى ءةزارةتى لةاليةن يةكةء زانكؤكان هةَلةيةكي ئةمةش كة دياريدةكرَيت، باآلوةخؤ ئةمةش ناكات، ثَيويست زانستي طةورةيةئةطةر نيية، حيزبةوة بة ثةيوةندى دووبارةثَيويستىء بةثَيى ساآلنة سةربةخؤبَيتء زانكؤمن باشة ءةربطرَيت، خوَيندكار خؤى تواناى

رَيطرة؟ حيزب دةثرسمنيية شتَيك ثَيشكةوتوو وآلتاني زؤربةي لةئةسَلةن بَيت، باآل خوَيندنى ءةزارةتى ناوىبؤية زيادة، باآل خوَيندنى ءةزارةتى خودى خةَلكى ئةوكات بوو، سةربةخؤ زانكؤ هةركاتئةطةر بؤ دةردةكةوَيت، ئَيستا سةركةوتووتبؤ زانكؤكةت بثرسيت سةرؤكى زانكؤيةك لةرَيكخراوةكان حيزبء يا بَيطومان الوازة،تاوانباردةكات، باآل خوَيندنى ءةزارةتــى يائةوكات بوو، سةربةخؤ زانكؤ ئةطةر بةآلمثَيويستة هةربؤية نامَينَيت، بيانوويةك هيضزانكؤ بَيت، المةركةزى زانكؤ دةسةآلتىبةرامبةر تةنيا لة بَيتء بودجةى خؤى خاوةن

بةرثرسياربَيت. ثةرلةمانداباسيدةكةن، ئةوسيستمةىئَيوة رؤذنامة:كوردستان ئةمإؤى ءاقيعى لةطةأل تاضةند

طونجاوة؟بكةين، طــؤإان بإيارة ئةطةر ــؤران: م.ططؤإان دَيت، كاتى تا ئةوةبين نابَيت ضاوةإَيىئةوكات بَيطومان دةستثَيبكةين، ثَيويستة بةَلكودةوةستنةوة، طؤإان دذى هةن خةَلكانَيكبَيطومان بةآلم دةبن، زةرةرمةند بةءثَييةى

دةكرَيت. طؤإان ئةوةية دواترى دةرئةنجامىحكومةت، سيستم بؤ رؤتين بووةتة ئةمإؤحيزب بؤ ثةنا ناضاربَيت زانكؤ ءايكردووةخوَيندكارة هةموو دةبــوو ئةمساأل ببات،زانكؤدا لة سَييةمةكان دووةمء يةكةمءءةزيــران ئةنجومةنى لة بةآلم دامــةزرَيــن،داوايكردووة زانكؤ ناضار نةكرا، بؤ ئةوةيانداوا كة حيزب هةردوو سياسى مةكتةبى لةبكات، كارة ئةو حكومةت سةرؤكى لة بكةنكة زانكؤ بؤ جادةيةك دروستكردنى بؤ يان ناكات، لةسةر موافةقةى ءةزيران ئةنجومةنى

سياسى مةكتةبى بؤ ثةنا ناضاردةبَيت زانكؤلة بكات تةكليف بؤئةوةى ببات حيزبةكان ئةنجامبدات، دةيان بؤ كارةى ئةو حكومةت كةئيداريية سيستمة ئةم ءاتة ديكةش، نموونةىبضةقيتء كارَيكدا هةموو نيوةى لة ءادةكاتبة بؤية ببةيت، حيزب بؤ ثةنا ناضاربيت ضارةسةرى سيستمى المةركةزى دَلنياييةوةءاقيعى ناكرَيت ئةمةش بؤ دةكات، كَيشةكان

بيانوو. بكرَيتة كوردستانسيستمى ثَيتانواية ئَيوة رؤذنــامــة:كوردستاندا لة زانكؤكان بؤ المةركةزى

دةبَيت؟ سةركةوتوو ضةندءآلتـــة زؤربــــــةى م.شــــــؤإش: لـــةدةزطايةكى زانــكــؤ ثَيشكةوتووةكانداكارةكانى راثــةإانــدنــى بؤ سةربةخؤية،خوَيندنى ءةزارةتى رؤتينياتى ذَير ناكةوَيتة سةربةخؤبوونى ئةوةية طرنط خاَلَيكى باآلوة،لةنَيوانياندا ثَيشبإكآ ــات ءادةك زانكؤكانبؤ هةَلسةنطاندنء بةدواداضوونى دروستبَيت،لة بةشَيوةيةك دةكــرَيــت كارةكانيشيانببةسترَينةوة راستةوخؤ زانكؤكان شَيوةكانثةرلةمانةوة، بة يان ءةزيرانةوة ئةنجومةنى بةنَيوانةدا لةم لةإاستيدا ءةزارةتى خوَيندنى باآلكةموكورتى هةركاتَيكيش نيية، ثَيويستراستةوخؤ دةتوانَيت ثةرلةمان هةبوو،

بكات. لَيثرسينةوةبارودؤخةكة تا ثَيتانواية رؤذنامة:بــةرذةوةنــدى حيزب تا بَيت بةمشَيوةجؤرة هيض زانكؤدا، لة هةبَيت تايبةتى

سةربطرَيت؟ سيستمَيك ثرؤذةودان دةبَيت شتَيك هةموو ثَيش م.جةالل:ذمارة ئةو دروستبوونى كة بنَيين بةوةدا زؤرةيزانكؤكانىكوردستانلةسةربنةمايةكيملمالنَيي بنةماي لةسةر بةَلكو نيية، زانستيلةطةَلدابَيت ئَيستاشي دروستبوون، حيزبىطرنطةكاني ثؤستة كة ئــةوانــةي هةمووحيزبين، كةساني طرتووة دةزطايةيان ئةوسيستمَيك هيض لةئَيستادا ثَيمواية لةبةرئةوة زانكؤ كَيشةيةى ئةم ضارةسةرى ناتوانَيتدةبَيت هةميشة هةن خةَلكانَيك ضونكة بكات،هةموو كة هةبَيت، مووضةيان هةبَيت، ثؤستياندةستوةردانة ئةم لةبةرئةوة حيزبين، كاديرىمووضةيان ثؤستء خةَلكانة ئةو كةمبكرَيتةوةدةدرَيت، بةرذةوةندييان لة زيان نامَينَيتءالى كة شَيوةكان لة بةشَيوةيةك ئةمةشسةربازةكاني (ذمارة)ي ئاشكراية هةموومانثرؤذةكةى كةمدةبَيتةوة، بؤية ثَيمواية حيزبسةرقاَلكردنى بؤ زياتر كؤمار ــةرؤك سسةرؤك ئةطةر بةسةربردنة، كات خةَلكء بَلَيت ديموكراسييةوة روانطةيةكى لة كؤماردةوَلةمةندكردنى لة بةشداربَيت خةَلك باثَيويستى ثرؤذةية ئةم بةآلم باشة، كارَيكىثرؤذة زؤر نيية، خةَلك بةشداريثَيكردنى بةكؤمةَلَيكى يا حيزب بةرذةوةندى لة كة هةيةبإيارى خةَلك بؤ بَيطةإانةوة بة دياريكراودةكرَيت ثرؤذةيةش ئةم بؤ دةدةن، لةسةر

جَيبةجَيكردنةوة. بوارى بخرَيتة بةبإيارَيكضةند ضاكسازيى ئةنجامدانى رؤذنامة:حيزب ــةردوو ه هةية بــةوة ثَيويستىلة طةشبينن ضةند بكةن، بؤ كارى ثَيكةوة

باودؤخةكة؟ثرؤذةو هيض نيم طةشبين م.شؤإش: منئَيستادا بــارودؤخــةى ــةم ل سيستمَيكنموونة بكات، زانكؤ كَيشةى ضارةسةرىلة ئَيستادا دةسةآلتى داوةريى حساب بة هةية:خؤيةتى، بودجةى خــاوةن سةربةخؤيةء حيزبدا ئاستى لة دةزطاية ئةو تائَيستا بةآلم

نيية. سةربةخؤمافى تةنيا كؤمار ســةرؤك من بــةإاى

ثَيشكةشى ضاكسازيى ثرؤذةى هةية ئةوةىهةموو خةَلك، نةك بكات خؤى حيزبةكةىبةسةر دابةشبووة حكومةتة ئةم دةزانينبؤيةئةطةربةتةواويمةبةست هةردووحيزبدا،ثلنيومَيكدا لة دةكرا بَيت، ضاكسازيي ثرؤذة لةوكاديرةكانى خؤيدا بةسةر لة كؤنطرةيةكدا يانئاطاداربَيت، خةَلكيش ئةوةى بةبآ بسةثَينَيتضاكسازيى ديكة حيزبةكانى ئةوكاتة ئيتربا يةكَيتى بةآلم خؤيانة، كةيفى نايكةن يا دةكةنبردنةوةى بؤ جةماوةريى حيزبَيكى ءةكدةنطى ئةوةى بةبآ بنَيت هةنطاوة ئةو طرةوةكةدةبوو، براوة لةمةدا يةكَيتى بَيطومان لَيوةبَيت،كؤماريش سةرؤك اليةكء هةموو هةربؤية سةرناطرَيت، ثرؤذةية ئةم دةزانين باشخؤ جَيبيةجَيكردنى، بؤ نيية نييةت ضونكةسةرؤك بإيارَيك بة هةبواية نييةت ئةطةر

دةكرد. ثرؤذةكةى جَيبةجآ كؤماراليةنة تــاك ثَيتانواية ــة: ــام رؤذنتاضةند يان ئةنجامبدرَيت، ضاكسازيىديكةش اليةنةكانى كؤدةنطى بة ثَيويستى

هةية؟و شةو بة ثــرؤذةيــةك هيض م.طـــؤران:دةوَيت زؤرى ماوةيةكى سةرناطرَيت رؤذَيكبين، بَيئومَيد لةمةشدا نابَيت ئامانج، بطةينة تايةكَيتيية، ثارتىء هى حكومةت لةبةرئةوةىثــرؤذةى بةتةنيا ناتوانَيت يةكَيتى بؤيةءاتة حكومةت، لة جَيبةجَييبكات ضاكسازيىنةداتة ئةندامانى ئيمتيازات اليةنَيك باوةإناكةمضونكة بيدات، بةرامبةرةكةت لةكاتَيكدا خؤىئةندام ضةندايةتى لةسةر حيزبة دوو ئةمناوضةكانى لة طريمان يةكَيتى دةكةن، كَيبإكآئةطةر بةآلم جَيبةجيكرد، ثرؤذةيةى ئةم خؤىءاتة دةرنةضوو هةَلبذاردنةكان لة يةكَيتىثَيويستة ثَيمواية بؤية ثرؤذةية، ئةو مردنىياسايةك ببَيتة ثرؤذة ئةو شتَيك هةموو ثَيشثَيبكرَيتء كارى حكومى دؤكؤمَينتَيكى ءةكحيزبةكان هةموو دوورتــر ئايندةيةكى بؤ ثرؤذةية ئةو تا دَلنيام ثابةندبكات، يةك ءةكجَيبةجآ يةكاليةنة كارثَيكراو نةبَيتة قانوونَيكىئةوة دواى بة ياسايةك ئةطةر بوو ءاتة نابَيت،كآ دَيتة سةر حوكم، هةربؤية لةم طرنط نييةمن شؤإش، مامؤستا لةطةأل جياوازم رايةداضاكسازيى خؤى بتوانَيت يةكَيتى بؤ ثَيموانييةدةكرَيت بةآلم بةتةواوي، حكومةت لة بكاتبهاوَيت هةنطاوَيك ضةند جةالل مام هةظاألكؤي بةآلم خاأل، هةندَيك جَيبةجَيكردني بؤ

ثةرلةمان. لة ياسا ببَيتة ثَيويستة ثرؤذةكةرؤذنامة: ثَيتانوايةيةكاليةنةضاكسازيى

دةكرَيت؟كوردستاندا لة حيزب بةداخةوة م.جةالل:نةك دةكــات ضةندايةتى لةسةر كار زياترهةزار ئةوةندة طرنطة اليانةوة بة ضؤنايةتى،حيزب ئةطةر هةربؤية هةبَيت، ئةندامياننةوعييةتي دةبَيت ضاكسازيى، بؤ كاربكات

نةك ذمارة. بَيت بةالوة طرنطبةنيازن كة ئَيوة قسةى دوا رؤذنامة:

بيكةن؟لة رابردوودا من ثَيمواية ئةطةر م.شؤإش:هةردوو لةنَيوان هةبووبَيت جياوازييةكراستة نةماوة، جياوازييةش ئةو ئَيستا حيزب،بةآلم ثةيإةودةكرَيت، حيزبى دوو سيستمىبوار لَيهاتووة، حيزبى يةك سيستمَيكى ءةكدةورى بةداخةوة هةبَيت، ديموكراتى نادةنزانكؤ بؤ كؤميتة ناوضةو نيية ئةوة حيزببكرَيت ثرؤذةكةش ئةطةر دَلنيام دامةزرَينَيت،سةرةتادا لة ءةك سةرناطرَيت، دواجار ياسا بةضونكة ثَيناكرَيت، كاريان هةية ياسا دةيان ءتمطؤإان نيةتى نةكردووةء طؤإان بة دةستمان

نيية.

حةسةن شؤإش مامؤستاكؤية. زانكؤى كؤلَيذي ياساي دكتؤرا لة خوَيندكارى

كاتَيكسةيرىءةزارةتىخوَيندنىبةإَيوةبةرَيتيية لة دةكةين باآلبةشةكان، بةرثرسى تا طشتيةكانةوةبَياليةن كةسَيكى حيزبين، هةمووىهةبَيت، كاريطةرى دةورى نابينىزانكؤكانء سةرؤكى بةهةمانشَيوةدانراوى كاميان ياريدةدةرةكانيان،نين، تاضةند لة دانانى ئةوانةدا حيزب

كراوة ئاستى زانستى رةضاوى

سازدانى:نورى مةال عةبدولَآلى

ثاآلنى سؤران

لةبواري ريفؤرم لةسةر قسةكردن بؤئةو لةسةر وتوَيذكردن بــاآلء خوَيندنيخراونةتةإوو، هةروةها بوارةدا ثإؤذانةي لةوبؤ حكومةت زانكؤكانء ئامادةطييةكانيمَيزطردَيكةوة رَيطةي لة رؤذنامة ضاکسازي،(د.شــؤرش لةطةَل دةكــات ساز طفتوطؤيةككؤلَيذي ياساي حةسةن، خوَيندكاري دكتؤرا لةخوَيندكاري ئةنوةر، م.جةالل كؤية، زانكؤيزانكؤي لة كورديدا ئةدةبي بواري لة دكتؤراكؤميتةي بةرثرسي ئازاد، م.طؤران سلَيماني،زانكؤ). مامؤستاي كؤيةء ثةيمانطاكاني زانكؤء

لة هةية زؤر ناإةزاييةكى رؤذنــامــة: حكومةت، كاروبارى لة حيزب دةستَيوةردانىخوَيندنةوةتان زانكؤ مامؤستايةكى ءةك ئَيوة

ضيية؟ ئةمة بؤلة حيزب دةســتــَيــوةردانــي ـــةالل: م.جبةَلكو هةية، هةر نةك حكومةت كاروبارةكانيحيزبة ئةوة بَلَيين ئةطةر نيية زيادةإؤييبةَلطةش باشترين بةإَيوةدةبات، حكومةتثرؤذةكةى سةرؤك ناهةموارة بارة ئةم بؤدةرئةنجامى ئةم بارودؤخة هةَلبةتة كؤمارة،خراثىبةرهةمهَيناوة، بةر لةهةرشتَيكءَينةيبَيزراوء بةجؤرَيك دةرةوةش لة كورديشوت) (هاري ءةك كةسَيكي كة شَيواندووة«ئةطةر دةَلَيت: كةريم) (عةلي بة دانيشتنَيكدا لةكاروباري لة حيزب دةستوةردانةي ئةورَيكخراو هةزاران هةبَيت، ئَيمة الي حكومةتالي دروستدةبَيت»، بةرةنطاربوونةوةي بؤتووإة بَيزارء خةَلكى بةإاستي خؤشمان لةئةسَلدادروستبوونىحيزبءرؤَلى كردووة،زانكؤشدا لة هةية، خؤى زةرورةتى حيزبسةرؤكى حيزب كاتَيك بةهةمانشَيوة،يا هةر فةرمانبةرَيكى ديكة راطرَيك زانكؤ يابةدواداضوون ضاودَيرىء ثَيويستة دادةنَيت،هةبَيت هةَلسةنطاندنى كارةكانىء بؤ بكاتثَيضةوانة كوردستاندا لة بةداخةوة بؤى،ناطَيإَيت، راستةقينة رؤلى حيزب بووةتةوة،دةوريشياندا بة حيزبن دانراوى كة كةسانَيككةس بؤئةوةى دروستكراوة شورايةكهةندَيكجار بطرة نةطرَيت، لَى رةخنةيانخةَلك لة رةخنة دايناون حيزب ئةوانةىرَيطريي دةكةن كة بةوة تؤمةتباريان دةطرنء

دروستدةكةن. كارةكانيان جَيبةجَيكردني لةلة بووة ضي حيزب رؤَلــي رؤذنامة:زانكؤدا؟ رَينماييةكاني ياساو بةالوةنانى

نالةبارةى بــاودؤخــة ئــةو م.شـــؤإش:هةية، ديكةدا دةزطايةكى هةر زانكؤو لةرَينماييةكانةء بةالوةنانى ياساو دةرئةنجامىياساو شوَينى حيزب ئيرادةى يةكةم، ثلةى بةبؤ نموونة: بؤ هةر طرتووةتةوة، رَينماييةكانىبةآلم كاتَيك هةية، رَينمايى خوَيندكار غياباتىدةكرَيت فةسأل غيابات لةسةر خوَيندكارَيكدةكات حيزب دةستَيوةردان الوة ضةندين لةخراثى دةرئةنجامى ئةمة طةإاندنةوةى، بؤدابةزينى هؤى بووةتة لَيكةوتووةتةوةوءةرطرتنى لة يا زانكؤ، زانستى ئاستىحيزب دووبارة باآل خوَيندنى بؤ خوَيندكارانخوَيندكار (٥٠) ئةمساأل دةكات، دةستَيوةردانزانكؤى ياساى كؤلَيذى لة باآل خوَيندنى بؤهةموو لةكاتَيكدا ءةرطيراوة، سةآلحةدينتواناى يةكةوة بةسةر كوردستان زانكؤكانىئةو ماوةيةدا لةو يةكجارو بة نيية ئةوةيانثَيويستيش ءةربطرن، خوَيندكار زؤرةى رَيذة

بنةماى لةسةر ذمارةيةكيان كةضى ناكات،ثَيوةرى رةضاوى ءةرطيراونء حيزبيبوونزانكؤدا لة ءايكردووة ئةمة نةكراوة، ديكةزيادبكات، طةندةَلى ديكة دةزطايةكى هةر ءةكهَيزى دةردةضنء ثةرلةمان لة ياساكانيشياساوة سةرووى لة ضونكة نيية، ياساييان

زاَلة. حيزب دةستىئَيوة بةبإواي م.طـــؤران، رؤذنــامــة:طيرؤدةى تةنيا كوردستان زانكؤكانىرؤَلى ديكة هؤكارى يان حيزبن دةستى

زانكؤكاندا؟ شكستةكاني لة هةبووةم.طؤران:مندةمةوَيتلةوةوةدةستثَيبكةمزانكؤء فةشةلى كَيشةى ثَيمانوابَيت ئةطةرتةنيا زانكؤ زانستى ئاستى دابةزينىثَيشمان دةبَيت ئةوة حيزبة، دةستَيوةردانىفانؤسى كؤمار سةرؤك ثرؤذةكةى ءابَيتسيحرييةوبةجَيبةجَيكردنىسةراثاىكَيشةىكة ضارةسةردةبَيت، ثةيمانطاكان زانكؤوهاوإام من ئةوةى سةربارى ءانيية!! ئةمةشحيزب تةنيا ثَيموانيية بةآلم لةطةألراكانىديكة،خوَلقاندبَيت، زانكؤى ناو بارودؤخةى ئةوبة دةبَيت بؤية هةن، ديكةش دةستى بةَلكودةستوةردانى لةسةر قسة خؤى قةبارةىدةرةوةي لة زانــكــؤدا، لة بكرَيت حيزب كَيشةيةكي ضةند حيزب دةستوةردانةكاني دراوسَييةتىء هةية،ءةك بووني ديكةشعةشرةتضَيتيء خَيَلةكَيتيء خزمايةتىءدةستى كؤمةَلَيك زانكؤ ءاتة هاوشاريبوون،هةندَيكجار ديكةوة لةاليةكى لةناوة، ديكةىئةنجومةنى باآلو خوَيندنى ءةزارةتى لةاليةنبؤ دةكــرَيــت، ــوةردان ــت دةس ــةوة ــران ءةزيخولى تاقيكردنةوةكانى دانانى لة نموونة:خوَيندكارييةكان رَيكخراوة كة سَييةمتاوانبار نةبوو، راستة كرد حيزب كاريان بؤبةآلم رَيكخراوانةوةية، ئةو لةثشتى حيزبسَييةمى خولى ءةزيران ئةنجومةنى دواجارءةزيران ئةنجومةنى زانياريشتان بؤ كردةوة،خوَيندكارانى بةهةمان داواكارى فيدراسيؤنىبؤ زانكؤكان بؤ ناردى ثةسةندكردو دةقةوةبكات، دةستكارى ئةوةى بةبآ جَيبةجَيكردنىبة كَيشةكان ثةيوةندى بةشَيكى ديكةى ءاتةسةربةخؤنةبوونىزانكؤكانةوةهةية،لةإووىكةواتة ديكةوة، كارةكانى بودجةو بإياروبكةين، زانكؤ شكستى لةسةر قسة ئةطةرءةزارةتــى ئةستؤى لة طــةورةى بةشَيكى

ءةزيرانة. ئةنجومةنى خوَيندنى باآلودةإواننة ضؤن ئَيوة رؤذنامة: م.جةالل،ئاماذةي م.طؤران دةستَيوةردانانةي ئةو

ثَيكرد؟حيزبدا لةثاأل كة راستة ئةوة م.جــةالل:دةستىديكةشهةية،بةآلم دووبارةهةر حيزبديكةش، اليةنةكانى دةستَيوةردانى هؤكارة لةدةستيان هةموويان اليةنانة ئةو ضونكةبة زؤرو سيقةيةكي بة هةيةو حيزب لةناودةكةن، دةستوةردانانة ئةو زؤرةوة هَيزَيكيخوَيندكارييةكانيش رَيكخراوة لةمةش جطةدروستكراوىحيزبنءسةربةحيزبن،هاوكاتحكومةتء ءةزارةتةكاندا كة لة كةسانةش ئةوقوتابيان خوَيندكارانء فيدراسيؤنى داواكارى

حيزبن. دانراوى دةكةن، قبوألحيزبء تاضةند ــؤإش م.ش رؤذنــامــة: ناو دةستوةردةدةنة هاوتةريبي بة حكومةت

زانكؤكان؟ كاروباريم.شؤإش:طومانلةوةدانييةلةكوردستاندادراون، يةك رووى دوو حكومةت حيزبءكاتَيك ئاراستةدةكات، شتةكان هةموو حيزبلة دةكةين باآل خوَيندنى ءةزارةتى سةيرىبةرثرسى تا طشتيةكانةوة بةإَيوةبةرَيتييةكةسَيكى بَياليةن حيزبين، بةشةكان، هةمووىنابينىدةورىكاريطةرى هةبَيت،بةهةمانشَيوة

ياريدةدةرةكانيان، زانكؤكانء سةرؤكىدانانى لة تاضةند نين، حيزب دانراوى كاميانكراوة، زانستى ئاستى رةضــاوى ئةوانةداحيزبيى لةبةرئةوةى هةية يةكةم خوَيندكارىدامةزرَيت، زانكؤ لة هَيشتووة نةيان نةبووة

ءةرنةطيراوة. موعيديش ءةكرؤذنامة:م.طؤران ئَيوة ءةكمامؤستايةكىهةستدةكةن بةرثرسَيكى حيزبى، زانكؤءبؤ هةية دياريكراوى سياسةتَيكى حيزب

زانكؤدا؟ لة كاركردننةخَير،ءةك يةكَيتى،سياسةتَيكى م.طؤران:بؤ نيية دياريكراو بةرنامةيةكى يا دياريكراونةوتراوة دةبَيت ءاتة زانكؤدا، كاركردن لةناوهةَلسوكةوت زانكؤدا لةطةأل بةمشَيوةية زانكؤدا لةناو سياسةتكردن هةربؤية بكرَيت،بةرثرسانى حيزبىء بةرثرسى طؤإانى بةزانكؤو بةرثرسى هةركات طــؤإاوة، زانكؤبةسةر طؤإان بَيطومان بوون، الواز حيزبئيرادةو كةواتة دَيت، كاركردن ئاراستةي رؤَليان هاوكَيشةدا لةم كةسةكانيش تواناىزانكؤ سةرؤكى نةهاتووة (حيزب ءاتة هةية،حيزبيش كارى خشتةى هاوكات دابنَيتءهةفتانة زانكؤ نةكراوة داوا دةستى)، بداتة

بدةن. ئةنجام حيزبى كؤبوونةوةىرَيكخراو ضةندين دةبينين رؤذنامة:لةوان هةريةكة كاردةكةن، زانكؤكاندا لةثةيإوةى تا رادةيةكيش حيزبَيكن بة سةرحيزبيش لةمةدا دةكةنء سياسةتى حيزبلةوبارةيةوة ئَيوة راى دةكات، ثشتطيرييان

ضيية؟كة هــاوإام لــةوةدا م.شــؤإش: سةرةتا رَيــذةى لة هةية رؤَليان كةسايةتييةكانراستيشة زانكؤكاندا، لة حيزب دةستَيوةردانىكارى بؤ نيية دياريكراوى بةرنامةى حيزبهةموو ئةو ئايا بةآلم زانكؤدا، لة رَيكخستنحيزب ثاشكؤى ء دروستكراو رَيكخراوانةناكةن؟ جَيبةجآ حيزب بةرنامةى ئايا نين؟ثَيشةيى رَيكخراوى ئةوان دةبَيت لةكاتَيدائةمجؤرة بن، مةدةنى كؤمةَلى رَيكخراوى بن،لةطةأل نيية جياوازييةكى ءايدةبينم سيستمة سيستمى يا لةطةأل سيستمى رذَيمى ثيشوودابارودؤخة ئةم كؤن، سؤسياليستةكانى رذَيمةخوَيندن ثــرؤســةى بــة ـــةورةى ط زيــانــى

طةياندووة.خوَيندنى ثــرؤســةى ثَيشوو رذَيــمــىمامؤستاو هةرضى هاتنى لةدواى الوازكرد، ناردنية كاديرىباشىزانكؤكانىعَيراقهةبووجَيطاى ئةوان لة كردن، خانةنشيني دةرةوة ياباشترين لة بةغدا زانكؤى دانا، حيزبى كةسىبةوهؤيةوة بوو، عةرةبى زانكؤكانى ءآلتانىجياوازييةكة دابةزى، زؤر زانستى ئاستىهةبوو، رَيكخراو يةك ئةوكاتة ئةوةية تةنيائةوكاتة هةية، رَيكخراو ضةندين ئَيستا بةآلمحيزب ضةند ئَيستا هةبوو، ءاحيد) (حيزبىدواجار نييةو جياوازى ئاليةت كةواتة هةية،

دةطات. زانكؤ بة زيانضيية لةوبارةيةوة؟ راي ئَيوة رؤذنامة:

لةئَيستا بــةر ساَليك ضةند م.جـــةالل:قبوَلخاسء بةَلَينيدا زانكؤيةك سةرؤكىرَيكخراوة ئةوة دواى هةر نةهَيَلَيت، عبوردةَلَين ءتارةكةياندا لة خوَيندكارييةكانسةرؤك يان عبور، طةإانةوةى بؤ كاردةكةينبانطةشةى سةرةتاوة لة هةر هةية زانكؤنةيةَلَيت، زانكؤكةيدا لة قبوَلخاس دةكــردكراوة، قبوَلخاس ئةويشدا لةسةردةمى كةضىخؤيندكارى خوَيندنةوة هؤَلى ضوومةتةبؤ نزمةوة بةشى لة كراوة بؤ نةقَلى هةبووةديكةش سةرثَيضى دةيان ئةمانةو بةرز، بةشى

دةبينرَين. لةوآ لَيرةو رؤذانةقسةتاندا سةرةتاى لة ئَيوة رؤذنامة:

62009/4/28 سَيشةممة (456) ذمــارةkomalayati.rozhnama@gmail.com

زانكؤ حيزبء رؤذنامــــــــة: مَيزطردى

ئةنوةر جةالل مامؤستالة كورديدا ئةدةبي بواري لة دكتؤرا خوَينكارى

سلَيمانى زانكؤى

طؤران ئازادبةرثرسى زانكؤى كؤية، ياسا لة مامؤستاى

كؤية زانكؤى لة خوَيندكاران كاروبارى

لة كاروبارةكانى دةستَيوةردانى حيزببةَلكو هةية، هةر نةك حكومةتئةوة نية ئةطةر بَلَيين زيادةإؤيى

باشترين بةإَيوةدةبات، حكومةت حيزبةبارة ناهةموارة بؤ ئةم بةَلطةش

كؤمارة سةرؤك ثرؤذةكةى

دةستَيوةردانى حيزب، لة جطة

خَيَلةكَيتىء خزمايةتىء دراوسَييةتىء

هاوشاريبوون عةشيرةتضَيتىء

لة جطة ئةمانة هةية. زانكؤدا لة

باآلو خوَيندنى وةزارةتى دةستَيوةردانى

وةزيران ئةنجومةنى

82009/4/28 سَيشةممة (456) ذمــارةkomalayati.rozhnama@gmail.com

عومةر سةرثةرشتيار: بةرهةم

بةئاطاى خويَنةرنء تاضةند كوردستان طةنجانىرووداوةكانن؟

٠٧٧٠١٥٠٦٥٦٠ ثةيوةندى: بؤ

فةرةيدون بةهرؤز

يةكَيكة ســةرا رؤشنبيريى سةنتةرىرؤذانة سلَيمانىء شارى سةنتةرةكانى لةئةم سةردانى جيا ثيشةى بة كةس ضةندةهاثشوودانء بةمةبةستى دةكــةن، سةنتةرةرَيطاى لة رووداوةكــــان لة بةئاطابوونجةالل رؤذنامةكان، طؤظارء خوَيندنةوةىسةنتةرى سةرثةرشتيارى ءةك فةيزوَلآل،ــةوةدةدات، ئ بؤ ئاماذة سةرا، رؤشنبيريىزيادبووندايةو لة هةميشة خوَينةران ذمارةىدةكةن توَيذى سةنتةرةكة ئةوانةى سةردانى

طةنجانن.سةرادا رؤشنبيريى سةنتةرى ئامارَيكى لة

٢٠٠٨ لةساَلى سوودمةندانةى ئةو ذمارةىكة بووة، كةس (٢٥٨٦) كردووة سةردانيانسوودمةند مآ (٢١٨٠) نَيرء (٤٠٦) رَيذةية لةمرَيذةى خوَينةر ئايا كة ثرسيارَيكدا لة بووة،ساآلنى لةطةأل بةراورد بة ئاستَيكداية ض لةسةنتةرى بةرثرسى فةيزوَلآل، جةالل ثَيشوو؟لةطةأل بةراورد «بة ءتى: سةرا، رؤشنبيريىرؤذ زياترةء زؤر رَيذةكة ثَيشوو ساآلنىزؤربةى زياددةكاتء رَيذةية ئةم رؤذ بةديكةدا ثرسيارَيكى لة طةنجن»، خوَينةرةكانسةنتةرة لةم مآ خوَينةرى ئةوةى لةبارةىكةمترة؟ نَير ــذةى رَي بؤ خوَينةر لةضاوبؤ هؤكارةى ئةو سةنتةرةكة سةرثةرشتيارىرايطةياند: كؤمةآليةتييةكان طةإاندةوةء اليةنةئةو نةطةشتووةتة ئَيمة كؤمةَلطاى هَيشتاءةك مَيينة خوَينةرى رَيـــذةى ئاستةىهؤشيارى نةبوونى بَيت، نَيرينة خوَينةرى كةمبوونى بؤ سةرةكيية هؤكارَيكى كؤمةَلطا

رَيذةية. ئةمسةنتةرةكانى ئايا كة ثرسيارَيكدا لةثَيويستدان لةئَيستادا لة ئاستَيكى رؤشنبيريىدانيشتووان؟ ــذةى رَي لةطةأل ــةراورد ب بة كة ئامادةيى، مامؤستايةكى ءةك تةها سامانسةرطةرمى سةرا رؤشنبيريى سةنتةرى لةباسىلةكةميى خوَيندنةوةىرؤذنامةيةكبوو،شارَوضكةكان، شارء لة كرد سةنتةرةركانهةية، كتَيبخانةمان دةَلَيين ءتن «وةك ءتى:لةو سوود ثَيويست ءةك من بةبإواى بةآلم

شارَيكى لة نموونة بؤ نةبينراوة، كتَيبخانةية شوَينَيكى شوَينةكةى كتَيبخانة سلَيمانى ءةكبةتايبةت زؤر رؤذةدا لةم كةس نييةء شياوثَيم من بكات، كتَيبخانة سةردانى ناتوانَيتكتَيبخانةو طةإةكةكان لة تةنانةت باشةتةنيا نةك بكرَيتةوة، رؤشنبيريى سةنتةرىبتوانرَيت طةنجةكانمان تا ناوةإاستى شار، لةئاستى بكةنء خوَيندنةوة لة روو زياتربةرزبوونةوة بةرةو طةنجةكانمان رؤشنبيريىخوَيندكارى هةية ءامــان طةنجى ــإوات، بءةزيران سةرؤك ناوى تائَيستا ئامادةييةءنووسةرَيك نازانَيت، سةرؤكىءآلتَيك ياننةخوَيندووةتةوة، شيعرى دوو ناناسَيت،حاَلةتةدا لــةم كارةساتة ئةمة بةإاستىنابَيت، كاريطةرى بَيت زؤريش ضةند كتَيبخانةبةئاسانى تا نيية اليةنة يةك هؤكارةكةشىدةَلَييت طةنجَيك بة درَيذبكرَيت، بؤ ثةنجةىكارةبا ثَيية، ءةآلمى دنيايةك ناخوَينيتةوة، بؤضى، خوَيندنةوةى نيية ثآ دينارَيكم نيية،دةسةآلت ثَيويستة دةكات، راست لةإاستيدابة خؤى ئةو ئةطةر بكرداية ئةمة بؤ كارىدةيةوَيت دةسةآلت دةزانَيت، دةسةآلتى خةَلكنةخوَيننةوة، نةخوَينةواربنء طةنجةكانمان

ضونكة ئــةو، بؤ زؤربــاشــة كارَيكى ئةمة كة ببات الإَييةدا ئةو بةرةو طةنج بةئاسانىلَيدةكات، رؤبؤتى ءةك مةبةستَيتىء خؤى(با بَلَى بكة هاوار بإؤ ثَييدةَلَيت ءيستى كةىدةَلَيت دةكاتء بانطى ءيستى كةى بذى)ء

(با بمرَيت)». بكة بَلَى هاوارساَلة، تةمةن(٢٣) كةمالطةنجَيكى سةرتيثبوونى ءةك تةكنةلؤذيا ئةوةى «لةطةأل دةَلَيت:كاريطةرييان ئينتةرنَيت كؤمثيوتةرء مؤبايلءبةآلم خوَينةر، كةمكردنةوةى لة هةبووةزيادبوون لة رووى رَيذةية ئةم لةئَيستادادةطةإَينمةوة هــؤكــارةش ئــةم كـــردووة،دةيانةوَيت كوردستان خةَلكى كة بؤئةوةىلة بةتايبةت طؤإانكارييةكان، لة بةئاطابنضارةنووسساز هةَلبذاردنَيكى كة ئَيستادادةزانم ثَيويستيشى بة لةبةردةممانداية،زياتر رؤشنبيريى سةنتةرى يا كتَيبخانةءةك بة ديزانَيكء شَيوةيةكى تازةء بكرَيتءهؤكارَيك بَيت تا دونيا، ديكةى ءآلتانى هةمووئاستى خوَينةرء سةرنجإاكَيشانى زياتر بؤ

زيادبوون بكات». لة خوَينةر رووخوَينةرى رَيذةى ئايا كة ثرسيارَيكدا لةرؤشنبيريىء ناوةندة لة (مَيينة) يان كض

لةضاو نيية ثَيويستدا ئاستَيكى لة كتَيبخانةكان(٢٤) تةمةن حسَين ئةظين كوإان؟ رَيذةىالى «كضان ءتى: خوَيندكارَيك، ءةك ساألدةدةن خؤإازاندنةوة بة بايةخ ئةوةندةى ئَيمةبة نادةن، ديكة اليةنةكانى بة بايةخ ئةوةندةكاتَيكى مرؤظَيك هةموو دةزانــم ثَيويستىمةرج خوَيندنةوة، بؤ هةبَيت دياريكراوىلة كتَيبخانةكان يان لة سةنتةرةكان تةنيا نييةيان ماَلةوة لة دةشكرَيت خؤ بخوَيننةوة،خوَيندنطاكةيان كتَيبخانةى لة يا زانكؤ لة

بخوَيننةوة».ئةطةر ئَيمة «كضةكانى ــى: ءت ئةظينبورجةكان ــان ي ــان ــةي زؤرب بخوَيننةوةخانمى بابةتانةى ئةو يان دةخوَيننةوة،بَيت جوان روخسارت بتةوَيت ئةطةر بةإَيزئةطينا بابةتانة، ئةم ءابَيتء قذت رةنطى يانسياسةت ــى رةوش باسى نةبينى كضَيكمئةوةندةى نةدى كضَيكم كوردستان، لة بكاتلة باس ئةوةندة دةكات قذى بؤيةكةى باسىنووسينى يان ضارةنووسساز مةسةلةيةكىطرنطى زؤر خؤم من بكات، نووسةرَيكرةخنةئامَيزنء زياتر كة دةدةم بابةتانة بةو

بيانخوَينمةوة». ثَيمباشة

نموونة بة رؤشنبيريىسةرا سةنتةرى

سةرا رؤشنبيريى سةنتةرى لة تةنيا ٢٠٠٩ شوباتى مانطى لة سوودمةندان ذمارةى سةرا سةنتةرى رؤشنبيرى لة كتَيبء طؤظار ذمارةى

خواستراوة (استعارة) كة طؤظارارنةى ئةو كتَيبء ذمارةى٢٠٠٨ ساَلى لة سةرا رؤشنبيرى سةنتةرى لة كراون