سه ربورده ی پیاوه پاکستانییه که

"زێڕین" سێ منداڵی به جێهێشت

که ریم زه ند نهێنی الیه

"بایکۆتی ئێمه، هه ڵوێستی سیاسییه"

ش��اری ل��ە : ده���ۆك پ: ده�����ۆك؛ م��اڵ��ی ب��ەرپ��رس��ێ��ك بەناوی )عەبدوڵاڵ مەال جونەید( میرانی، ف��ازل خ����ەزووری ك��ە سیاس�یی مەكتەبی سكرتێری حەوت ل��ەالی��ەن )پ.د.ك(ە، پاسەوانەكانییه وە ل��ە ك��ەس دواتر دەكرێت و تااڵن قاسەكەی قاسەكەیان لەوانەی سێ كەس،

تااڵنكردووە، دەستگیرده كرێن.ه��ەف��ت��ەی راب����ردوو ح��ه وت ناوبراو، ماڵی پاسەوانانەی لەو لەنهۆمی نووسینگەكەیدا ل��ە شاری لە ماڵەكەی خ���وارەوەی بڕی و پارەكەیان قاسەی دهۆك، ئاماژە ئاگاداریش سەرچاوەیەكی دەفتەر دەك��ات، )180( ب��ەوە دۆالری���ان ب���ردووه ، ب��ەاڵم دوای ئاشكرابوونیان سێ لەو پاسەوانانە دەستگیركران و ئێستا لە زیندانی

"زركا"ی دهۆك دەستبەسەرن.پۆلیسی لە س��ەرچ��اوەی��ەك فریاكەوتنی دهۆك، بە "رۆژنامە"ی رابردوو، "رۆژی هەینی راگەیاند: بەناوی زیندانییانە لەو یەكێك دوات��ر م���ردووە، ئ���( )ع، س.

دەركەوت خۆی خنكاندووە". بۆ ...ل2

رۆژن���ام���ە: س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی بڕیارێكی كوردستان، پەرلەمانی "گرنگ" لە هاواڵتییانی كوردستان و پەرلەمان ن��او فراكسیۆنەكانی فراكسیۆنی )11( دەشارێتەوە و روونكردنەوە داوای پەرلەمانیش،

لە سەرۆكایەتیی دەكەن.ب���ڕی���ارەك���ە ت��ای��ب��ەت��ە بە پ��ێ��داچ��وون��ەوەو "گ��ەڕان��دن��ەوەی هەرێم و دەستووری رەشنووسی ئ���ەو ی��اس��ای��ان��ەی رەه���ەن���دی

نیشتمانییان هەیە". س��ەرچ��اوەی��ەك��ی ئ��اگ��ادار كوردستانیی، لەفراكسیۆنی ل��ەوب��ارەی��ەوە ب��ە "رۆژن��ام��ە"ی

یەكێتی، "پ��ارت��ی و راگ��ەی��ان��د: رۆژ دوو پ��ارت��ی، بەتایبەتیش پ���اش دەرك���ردن���ی ب��ڕی��ارەك��ە، هەڵەیەكی ك���ردووە، هەستیان كەوتوونەتە ك��ردووە و گەورەیان ئۆپۆزسیۆن و كاریگەریی ژێ��ر ش��ەق��ام��ەوە، ك��ە رازی��ب��وون بە گ��ەڕان��دن��ەوەو پ��ێ��داچ��وون��ەوەی

دەستوورو یاسا گرنگەكان".وت��ی��ش��ی: "ف��راك��س��ی��ۆن��ی )كوردستانیی(، بەبێ گەڕانەوە بۆ هەردووالیەن، سیاسیی مەكتەبی زوو بۆیە داوە، ب��ڕی��ارەی ئ��ەو س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی پ��ەرل��ەم��ان��ی��ان شاردنەوەو لە ئاگاداركردووەتەوە

باڵونەكردنەوەی بڕیارەكە".)7(ی ژم��ارە لەدانیشتنی )3/17(دا، رۆژی نائاس��������ایی كوردستان، پ�������������ەرلەمانی داواكاریی لەبارەی راپۆرتەی ئەو پەسەندكرد؛ خۆپیشاندەرانەوە ك���ە ل����ەالی����ەن ل��ی��ژن��ەی��ەك��ی فراكسیۆنەكانەوە ه��اوب��ەش��ی خاڵەكە )17( ب��ڕی��اری بەپێی گرنگترینیان كە پێكهێنرابوو، دان��ان��ی ن��ەخ��ش��ەڕێ��گ��ای��ەك��ە بۆ جێبەجێكردنی داوا بنەڕەتییەكانی

خۆپیشاندەران.

ور ده کاریی له ل3دایه .

پارتی(، )یەكێتی و رۆژنامە: پ��ەی��ام��ی س���ەرۆك���ی ه��ەرێ��م��ی نەورۆزەوە، بەبۆنەی كوردستان بەرنامەی لیستی كوردستانیی بۆ هەڵبژاردنەكانی )7/25(، بڕیارە پەرلەمانی خاڵییەكەی )17(كوردستان و چەند نامیلكەیەكیان، وەك پڕۆژە داوەتە "ئۆپۆزسیۆن".ل��ە چ���وارەم ك��ۆب��وون��ەوەی دەسەاڵت، "ئۆپۆزسیۆن" و نێوان پەرلەمانی ته الری لە دوێنێ كە كوردستان بەڕێوەچوو، )یەكێتی و

پێشكەشی پڕۆژەیەكیان پارتی( كۆمەڵ، )گۆڕان، "ئۆپۆزسیۆن"

یەكگرتوو( كرد.س������ەع������دی ئ���ەح���م���ەد پ���ی���رە، ئ��ەن��دام��ی م��ەك��ت��ەب��ی بەشدار )ی.ن.ك( و سیاسیی "رۆژنامە"ی بە لەكۆبوونەوەكە، راگ���ەی���ان���د: "ئ����ەوە پ����ڕۆژەی پارتی(یە، )یەكێتی و هاوبەشی بۆ "ئۆپۆزسیۆن". لەو پڕۆژەیەدا، پ��ەی��ام��ی س���ەرۆك���ی ه��ەرێ��م��ی نەورۆزەوەو بەبۆنەی كوردستان،

كە هەرێم، حكومەتی بەرنامەی كوردستانیی لیستی بەرنامەی بڕیارە هەڵبژاردنەكان و بۆ بوو پەرلەمانی خاڵییەكەی )17(كوردستان و هەموو نامەو نامیلكەو داخ���وازی���ی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران و پ��ڕۆژەی��ەك��ی م��ام ج���ەالل، بۆ حكومەت حیزب و جیاكردنەوەی پ��ێ��ش��ک��ه ش��ک��راون و پ��ڕۆژەك��ەی لەبەرچاو "ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن"ی��ش، پڕۆژەیەكی ك��راوەت��ە گ��ی��راوەو پڕۆژەكەی وەاڵمی موتەكامیل و

"ئۆپۆزسیۆن -ی تێدایە".دوێنێی لەكۆبوونەوەی هەر نێوان "ئۆپۆزسیۆن" و دەسەاڵتدا، رێ��ك��ەوت��ن ل���ەس���ەر ئ����ەوەی، دەس���ت���وورو ئ���ەو ی��اس��ای��ان��ەی بە هەیە، نیشتمانییان رەهەندی سازان )تەوافوق( بڕیاری لەسەر زانیارییەكانی بەگوێرەی بدرێت و الیەنی ه���ەردوو "رۆژن��ام��ە"ش، دەس������ەاڵت رەزام���ەن���دی���ی���ان

نیشانداوە...بۆ ...ل2

رۆژن�������ام�������ە: ب���ەه���ۆی "ملكەچ" ب��ە تۆمەتباركردنی ن��ەب��وون��ی ب��ۆ ب��ڕی��اری دادگ���ا، سەرۆكی حكومەت و چوار وەزیر و سەرۆكی دادگاو چەندین بەرپرسی "محەمەدی لە داوایان حكومیی،

كردووە، مەحمود" حاجی جێبەجێ دادگ��ا بڕیاری بەشێكیشیان بكات و لەدژی هێزیان داوای

كردووە.لە به دواداچوونێكی

چەندین كە "رۆژن��ام��ە"دا، ب���ەڵ���گ���ەن���ام���ەی

ل���ەگەڵدایە،

سكرتێری روون���ك���راوەت���ەوە: )حیزبی سۆسیالیست دیموكراتی كوردستان(، دەستی بەسەر زەویی دوای گرتووە و هاواڵتیدا حەوت ئەوەی لەساڵی )2002(شدا دادگا حاجی محەمەدی بڕیاریداوە زەوییەكان مەحمود، ت���ەس���ل���ی���م���ی خ��اوەن��ەك��ان��ی��ان ب��ك��ات��ەوە، ب��ەاڵم ن��اوب��راو تائێستا پ��اب��ەن��دی ب��ڕی��اری

دادگا نەبووە.

وردەكاریی لە الپەڕە )5( دایە..

جوتیارانی چۆمانی: فەرمان لەوەی، دەكەن گلەیی گوندێك سەرانە ناچاریكردوون حكومەت ب��دەن��ە "ئ��اغ��او ش��ێ��خ��ەك��ان"، دەڵێت: حكومییش بەرپرسێكی )1958( ساڵی بۆ كێشەیە ئەو دەگ��ەڕێ��ت��ەوە و دەب��ێ��ت دادگ��ا

یەكالیی بكاتەوە.یەكێك ح��ەم��ەد، ك��ان��ەب��ی "باسەڕە"ی گوندی لەجوتیارانی "رۆژنامە"ی بە خدران، ناحیەی وەرزی ئ���ەوەی "ل��ەگ��ەڵ وت: دروێنە هاتووە، بەاڵم شێخەكان، هەژاریی لەبەر خۆی كاتی كە هاوكارییان باپیرانمان ب��اب و دەی��ان��ەوێ��ت ئێستا ك����ردوون، بەو داگیربكەن و زەوییەكانمان گەنمەكانمان نەمانتوانی هۆیەوە ل��ەك��ات��ی خ��ۆی��دا ب��دوری��ن��ەوە و خەریكە هەمووی هەڵدەوه رێت".

دا: ب�����ەوەش ئ����ام����اژەی

حكومەت ئاگاداری كردوونەتەوە، كە بەشێك لەبەرهەمەكانیان وەك "سەرانە" بدەنە ئاغاو شێخەكان،

وەك "برا بەش".خۆیان شێخەی دوو ئ��ەو دەزانن، زەوییانە ئەو بەخاوەنی شێخ و ساڵح حەمە )ع��ەل��ی یەكەمیان، ئ��ەوەی س��ەم��ەد(ن، ش��ارەوان��ی��ی س��ەرۆك��ی پێشتر

چوارقوڕنە بووە.ك���ان���ەب���ی، وت����ی: "ش��ێ��خ پ��ارەی ب��ڕێ��ك پێشتر ع��ەل��ی، گوندە ل��ەو دەس��ت��ك��ەوت��ووەو درووس��ت��ك��ردووەو خانوویەكی گۆڕستانی لەموڵكی بەشێك لەساڵی ك��ە ك����ردووە، ش���ورا پەنجاكان بڕی )28( دۆنم زەویی ئێستاش دان��راوە و گۆڕستان بۆ زەوی���ی دۆن���م )750( داوای

گوندەكە دەكات".بۆ ...ل2

لەفڕۆكەخانەی رۆژن���ام���ە: بۆ سلێمانی، ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ی��ی بانك، چەكێكی هەر دەرهێنانی لەكارمەندان دینار ه��ەزار )11(وەردەگ���ی���رێ���ت، ب��ەب��ێ ئ���ەوەی وەسڵێكیان بۆ بكرێت تا ئاگاداربن لەوەی، ئەو پارەیە بۆ چ الیەنێك

دەچێت.چەند كارمەندێكی فڕۆكەخانەی بۆ كە لەسكااڵیەكیاندا سلێمانی، ئاماژەیان ناردووە، "رۆژنامە"یان بەوەداوە: كارمەندانی فڕۆكەخانە، لەبانكی مانگانەیان، مووچەی ئەو بۆ وەردەگ���رن و فڕۆكەخانە تایبەتیان چەكێكی مەبەستەش، بانكە ل��ەو تەنیا كە ك��راوە؛ بۆ مەبەستی بۆ پێدەكرێت ك��اری لەسەرەتادا كە مووچەوەرگرتن، ئەو چەكە، بەخۆڕایی و بەبێ ئەوەی وەربگیرێت، ب��ڕەپ��ارەی��ەك هیچ

دەكرا بۆ كارمەندان.

ئ�����ەو ف���ەرم���ان���ب���ەران���ە، ل��ەس��ك��ااڵك��ەی��ان��دا ئ��ەوەش��ی��ان روون���ك���ردووه ت���ەوە؛ دوات����ر بۆ دروستكردنی ئەو چەكە، بڕی سێ وەردەگیرا و كارمەندان لە ه��ەزار بووە حه وت بڕەپارەیە ئەو دواتر )11( بڕی لەئێستاشدا، ه��ەزارو مەبەستە ئ��ەو بۆ دینار ه��ەزار

وەردەگیرێت".فڕۆكەخانەكە، كارمەندەكانی كردووەتەوە: ل��ەوەش جه ختیان ئەوەیان پرسیاری جارێك چەند بڕەپارەیە، ئ��ەو ئایا ك���ردووە، بۆچی یان وەردەگیرێت، بۆچی ئەو لەلێسەندنی وەسڵێكیان پارەیەدا پێنادەن؟، "بەاڵم لەوەاڵمدا ئێوە كێشەی ئەوە، پێیانوتوون: لەسەرە، ئەوەندەتان ئێوە نییە، پارەكە بدەن و چەكەكە وەربگرن".

درەخشان عومەر، لێپرسراوی فڕۆكەخانەی لە ئیداریی بەشی

بە سلێمانی، ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ی��ی "رۆژنامە"ی راگەیاند: "ئەو چەكانە، بەپێی دەكڕین و هەرێم بانكی لە رێنمایی بانكی هەرێم، ئەو چەكانە فەرمانبەران، بە دەفرۆشینەوە بەاڵم هەر تەنیا یەك جار چەكیان

پێ دەدرێت".س����ەب����ارەت ب���ە وەس����ڵ، بەوە ئاماژەی عومەر، درەخشان داوای فەرمانبەرێك "ه��ەر ك��رد: بۆ وەسڵمان كردبێت، وەسڵی كردووە، بەاڵم ئەگەر داوای نەكەن،

وەسڵیان بۆ ناكەین".فەرمانبەرانەی ئ��ەو ب��ەاڵم، ل��ەوە جەختیان ف��رۆك��ەخ��ان��ە داوای ج��ارێ��ك چەند ك���ردەوە؛ وەس��ڵ��ی��ان ك����ردووە، ب��ەاڵم ئەو پێیان رەتكراوەتەوەو داوایەیان وتوون "كێشەی ئێوە نییە، ئێوە پارەكە ل��ەس��ەرە، ئ��ەوەن��دەت��ان

بدەن".

حکومه‌تی‌هه‌رێمناتوانێت‌قه‌رز‌وه‌ربگرێت

کێ‌له‌‌سه‌رۆکی‌هه‌رێم‌ده‌پرسێته‌وه؟‌

196

11

13

14

7

كۆمپانیای وشە هەفتانە دەریدەكات ژمارە )640( سێشەممە 2011/6/28 نرخ )1000( دینار

180 دەفتەر دۆالری بەرپرسێك دەدزرێت

یەكێتی و پارتی، پڕۆژەیەكی پێشووی "فێڵ"ێكی پەرلەمان ئاشكرا دەبێتتاڵەبانی و چەند نامیلكەیەك دەدەنە "ئۆپۆزسیۆن"

داوای سەپاندنی "هێز" دەكرێت؛ بەسەر محەمەدی

حاجی مەحموددا

حكومەت داوا دەكات سەرانە بە شێخ و ئاغا بدرێت

بێ "وەسڵ"، مانگانە )11( هەزار دینار لە فەرمانبەرانی فڕۆكەخانەی سلێمانی وەردەگیرێت

مەكتەبی ئەندامێكی رۆژنامە: ئۆڵۆمپیی ل��ی��ژن��ەی تەنفیزیی لەچۆنییەتی بێئاگایی كوردستان، دینار ملیار )10( خەرجكردنی

لە وەرزش بۆ كە رادەگەیەنێت، دابینكراوە. كوردستان هەرێمی ده ک���ات پ��ه رل��ه م��ان ل��ه داواش

لێپێچینه وه بکات.

لەوتارێكیدا، محەمەد، سەاڵح كە بۆ پاشکۆی وه رزشیی "گۆڵ"ی پار، "ساڵی دەڵێت: نوسیووە، ژێرخانی بۆ دینار ملیار )10(

وەرزشیی كوردستان تەرخانكراوە، بەاڵم ئێمە وەك سلێمانی، لەو بڕە

پارەیە هیچ شتێكمان بۆ نەكراوە.وتاره که لە "گۆڵ"دایە.

داوای لێپرسینه وه له )10( ملیار دیناره که ی وه رزش ده کرێت

باره گایه کی پارتی له هه ولێر، له بر ی حکومه ت فۆرمی دامه زراندن دابه ش ده کات - 6/27 فۆتۆ: کوردیو

راپۆرتی: هاوڕێ عەبدوڵاڵ..............................................................

حكومەتی هەرێمی كوردستان، ك��ارەب��ا م��ێ��گ��اوات )200( ب��ڕی دەفرۆشێت بە پارێزگای كەركوك و كاتێكدایە، لە هەنگاوەش ئ��ەم تائێستا نیوەی پێویستیی كارەبای هەرێمی كوردستان، دابین نەكراوەو هەرێم پێویستی بە نزیكەی )1500(

مێگاوات كارەبا هەیە. مەبەستی بە ،)6/22( رۆژی كارەبای رەوش���ی تاوتوێكردنی ناوچەجێناكۆكەكان، ه��ەرێ��م و مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی ك��وردس��ت��ان، ل��ەگ��ەڵ س��ەرۆك��ی حكومەتی هەرێم و وەزیری كارەبادا پە رلە مانی رۆژ هەمان كۆبووەوەو ئە بوبە كر، یاسین ك��وردس��ت��ان، وە زیری كارە بای هە رێمی بانگێشت وەزیری دانیشتنەدا، لەو كە كرد، ك��رد، ئاشكرا ئ���ەوەی ك��ارەب��ا، هەرێم، س��ەرۆك��ی ئ��اگ��اداری ب��ە حكومەتی هەرێم، )200( مێگاوات كارە با، دەدات بە شاری كە ركوك.

نێوان رێككەوتنێكی بەپێی كەركوك و پارێزگای ئەنجومەنی وەزارەت������ی ك���ارەب���ای ه��ەرێ��م، كوردستان، هەرێمی حكومەتی لە كارەبا مێگاوات )200( ب��ڕی ئیسماعیل(، ئەحمەد )كۆمپانیای كە تاكە وەبەرهێنەری كارەبایە لە بە هەرێمی كوردستاندا، دەكڕێت و كەمتر لە نیوەی پارەی كڕینەكەی، كارەباكە دەفرۆشێتەوە بە پارێزگای

كەركوك.ئەندامی م��ەول��ود، ج��ەم��ال

لە كانزاكان پیشەسازیی و لیژنەی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك، بە »چەند راگەیاند: »رۆژن��ام��ە«ی ئەنجومەنی ئێستا، پێش مانگێك لە داوای ك��ەرك��وك، پ��ارێ��زگ��ای ئیسماعیل( ئەحمەد )كۆمپانیای ب��ەاڵم ك��ارەب��ا، كڕینی ب��ۆ ك��رد كۆمپانیاكە پێی راگەیاندین كە یەك دۆالر )78( بە كارەبا، مێگاوات بڕەپارەیە ئەو ب��ەاڵم دەفرۆشن، پ��ارێ��زگ��ا، ئەنجومەنی گ��ران��ە و كۆمپانیاكە ل��ەگ��ەڵ گرێبەستی حكومەتی دوات���ر بۆیە ن��ەك��رد، هاوكاریی كە دا بڕیاری هەرێم، مێگاوات )200( بكات و كەركوك كارەبا لە كۆمپانیاكە بكڕێت و یەك )32( بڕی بە كارەبا، مێگاوات

دۆالر بفرۆشێت بە كەركوك«.ئەو زان��ی��اری��ی��ەك��ان، بەپێی كەركوك، بە دەدرێ��ت كارەبایەی ه��ەرێ��م��ەوە حكومەتی ل��ەالی��ەن سووتەمەنی بۆ دابین دەكرێت و بە

كەركوك، دەگەیەنرێتە قۆناغ دوو قۆناغی یە كە م لە )6/30(دا، بڕ ی )100( مێگاوات و قۆناغی دووەم لە مێگاواتی )100( )7/30(دا، بڕ ی

تر. ه��اوك��ات ب��ە وت��ەی وەزی��ری ك��ارەب��ای ه��ەرێ��م: »ئ��ەو )200( بە دەدرێ��ت كارەبایەی مێگاوات تۆڕی بە پەیوەندیی ك��ەرك��وك، بەڵكو نییە، هەرێمەوە كارەبای وێستگەی تری بۆ دروستدەكرێت«، سەرەڕای وتەكانی وەزیری كارەبا، وێستگانە ئەو ئێستادا، لە بەاڵم

تەواونەكراون.جێگری تاڵە بانی، رێ��ب��وار پارێزگای ئەنجومەنی سەرۆكی كەركوك، بە »رۆژنامە«ی راگەیاند: هەرێم حكومەتی لە »ك��ارەب��ا، بڕەكارەبایە ئەو ئێستا دەكڕین و هەرێم حكومەتی بەرهەمهێنراوەو دەك��ات، دابین بۆ سووتەمەنی ئەحمەد )كۆمپانیای ه��ەروەه��ا

بەرهەمهێنانی یەكەی ئیسماعیل( پەیوەندیی زیادكردووەو كارەبای بەرهەمهێنراوی ب��ڕەك��ارەب��ای بە

هەرێمەوە نییە«. چارەسەركردنی مەبەستی بە هەرێمی ل��ە ك���ارەب���ا ك��ێ��ش��ەی

هەرێم حكومەتی كوردستاندا، )2007�2008(دا، س��ااڵن��ی ل��ە واژۆك��ردووەو گرێبەستێكی چەند پشت كوردستان، هەرێمی ئێستا دەبەستێت بە بەرهەمی وێستگەكانی چەمچەماڵ و مێگاواتیی )750( )400( هەولێر و مێگاواتیی )500(ئێستا ب��ەاڵم ده��ۆك، مێگاواتیی بڕی كارەبای بەرهەمهاتوو، ناگاتە هاواڵتییانی پێویستیی نیوەی

هەرێم بۆ كارەبا.ڕۆژی ل�����ە ه������ەروەه������ا )2011/5/30(دا، یاسین ئەبوبەكر، وەزیری كارەبا، لەدیوانی وەزارەت و رۆژنامەنووسیدا، لەكۆنگرەیەكی هەرێمی ك���ارەب���ای ب���ارودۆخ���ی

خستەڕوو.لەو كۆنگرە رۆژنامه نووسییەدا، ئامار، دات��او بە كارەبا، وەزی��ری كارەبای بەرهەمهێنانی ئاستی كۆششەكانی ه���ەوڵ و ل��ەه��ەرێ��م و وەزارەتی خستەڕوو، كە لە ئێستادا ك��ارەب��ا، بەرهەمهێنانی ئاستی لە مێگاوات )1350( گەیشتووەتە

وێستگە غازییەكان.كۆبوونەوەكەی لە هاوكات چوارشەممەی رابردووی پەرلەماندا، وەزیری كارەبای هەرێم، وتی: »تا كۆتایی ئە مساڵ، بڕی بە رهە مهێنانی كوردستاندا، لە هە رێمی ك��ارە ب��ا م��ێ��گ��اوات، )1370( دە گ���ات���ە ه��ە رێ��م، پێویستیی لەكاتێكدا

)2806( مێگاوات كارەبایە«.چەندجارێك »رۆژن���ام���ە«، پەیوەندیی بە بەرپرسانی وەزارەتی ب��ەاڵم هەوڵەكان ك��رد، ك��ارەب��اوە

بێئاكام بوون.

راپۆرتی: رۆژنامه ..............................................................

پەرلەمانی س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی »گرنگ« بڕیارێكی كوردستان، ل��ە ه��اواڵت��ی��ی��ان��ی ك��وردس��ت��ان و پەرلەمان ن��او فراكسیۆنەكانی بە تایبەتە ك��ە دەش��ارێ��ت��ەوە، پ��ێ��داچ��وون��ەوەو گ��ەڕان��دن��ەوەی رەشنووسی دەستووری هەرێم و ئەو نیشتمانییان رەهەندی یاسایانەی

هەیە. )7(ی ژم���ارە لەدانیشتنی )3/17(دا، رۆژی نائاس���������ایی كوردستان، پ��������������ەرلەمانی داواكاریی لەبارەی راپۆرتەی ئەو پەسەندكرد، خۆپیشاندەرانەوە هاوبەشی لیژنەیەكی لەالیەن كە بەپێی پێشتر فراكسیۆنەكانەوە بڕیاری )17( خاڵەكە پێكهێنرابوو، ك���ە گ��رن��گ��ت��ری��ن��ی��ان دان���ان���ی نەخشەڕێگایەكە بۆ جێبەجێكردنی داوا بنەڕەتییەكانی خۆپیشاندەران. ئەو بڕیارەی پەرلەمان، كە بە بڕیاری ژمارە )2( ناسراوە، لەژێر خۆپیشاندانی فشاری كاریگەریی ج����ەم����اوەری����ی و الی��ەن��ەك��ان��ی ئۆپۆزسیۆندا پەسەندكرا، باسله وه بە دەكرێت پێداچوونەوە ده کات؛ رەهەندی یاسایانەی ئەو هەموو هەیەو سیاسییان نیشتمانیی و ئەوانەشی دەرچوون و لەرابردوودا سەرباری دەردەچ��ن، لەداهاتوودا پڕۆژەی گەڕاندنەوەی بە بڕیاردان دەستووری هەرێم بۆناو پەرلەمان و پەسەندكردنی بەشێوەی تەوافوق، بەقەدەغەكردن و بڕیاردان هەروەها میلیشیای ه���ەڵ���وەش���ان���ەوەی حیزبیی و خاوەندارێتیی حیزبەكان دەزگای چەكدار و هێزی لەبوونی

هەواڵگریی و سیخوڕیی.ب��ڕی��ار و ه��ەر ی��اس��ا، بەپێی

ی���اس���ای���ه ك ل��ەپ��ەرل��ەم��ان��ەوە لەپرۆتۆكۆل و دەبێت دەردەچێت، پ��ەرل��ەم��ان و فەرمیی م��اڵ��پ��ەڕی كوردستاندا وەقایعی رۆژن��ام��ەی بخرێتە بۆئەوەی باڵوبكرێتەوە، بەاڵم جێبەجێكردنەوە، ب��واری گومان جێگە خاڵی لەئێستادا، فراكسیۆنەكانی چاودێران و بەالی ناوپەرلەمانەوە، شاردنەوەو پەخش نەكردنی ئەو بڕیارەیە لە رۆژنامەی وەقایعی كوردستان و لەناو زنجیرە رەسمیی ماڵپەڕی بڕیارەكانی

پەرلەمانی كوردستاندا.»گوماناوییە«، مەسەلە ئەم )11( ن���اڕەزای���ی ه���ۆی ب����ووە ناو پەرلەمانی فراكسیۆن و لیستی كوردستان و لە هەفتەی رابردوودا، بەشێوەیەكی بێدەنگ، یاداشتێكیان پەرلەمان ئاراستەی سەرۆكایەتیی

سۆراغكردنی مەبەستی بە كرد ئ��ەو ب��ڕی��ارەو زان��ی��ن��ی ه��ۆك��اری

باڵونەكردنەوەی. )11( ئ��ەو ل��ەی��اداش��ت��ەك��ەی داوای ك���ە ف���راك���س���ی���ۆن���ەدا، سەرۆكایەتیی لە روون��ك��ردن��ەوە دەكەن، هاتووە: »باڵونەكردنەوەی نیشانەی چەندین ب��ڕی��ارە، ئ��ەو پرسیار و سەرسوڕمان لە الی ئێمە و تەواویی هاواڵتییان دروست دەكات، فراكسیۆنەكانی لە ئێمە بۆیە لە روونكردنەوە داوای پەرلەمان، هۆكاری باڵونەكردنەوەی ئەو بڕیارە دەكەین، چونكە ئەوە دیاردەیەكی م��ەت��رس��ی��دارە ب���ەرام���ب���ەر بە بیر وبۆچوونی ئەندام پەرلەمانەكان و یاساو ت��ەواوی پێشێلكارییەكی پ��ەی��ڕەوی ن��اوخ��ۆی پ��ەرل��ەم��ان و كۆدەنگییەی ل��ەو پاشەكشێیە

بڕیارە ئەم لەسەر پەرلەماندا لە هەبوو«.

ئەندامی عوسمان، عەدنان س��ەرب��اری گ���ۆڕان، فراكسیۆنی ن��ی��ش��ان��دان��ی ن���اڕەزای���ی خ��ۆی وتی: بڕیارە، ئەو لەشاردنەوەی هەموو دەنگی بەكۆی بڕیارەكە پەرلەمان ن��او فراكسیۆنەكانی ئۆپۆزسیۆنیش ك��راوە و پەسەند دەنگی بۆداوە، بۆیە هیچ الیەنێكی سیاسیی بۆی نییە، بڕیاری زۆرینەی یان هەڵبوەشێنێتەوە، پەرلەمان

تەجمیدی بكات«.بڕیارەكە، وەك نەخشەڕێگایەك پرسە چارەسەركردنی بۆ دان��را خۆپیشاندەران بنەڕەتییەكانی سیستمی ئ��ەوەی مەبەستی بە لەو هەرێم، حوكمڕانیی سیاسیی ئێستای ناتەندروستییەی قەیران و

دەرباز بكات.ع���وس���م���ان، ع�����ەدن�����ان ئێستاش »ب��ڕی��ارەك��ە، وت���ی: باشە زۆر ن��ەخ��ش��ەڕێ��گ��ای��ەك��ی نیشتمانیی و تەوافوقێكی ب��ۆ كە چاكسازییەك، ئەنجامدانی الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن و دەسەاڵت لەئێستادا دەتوانن بۆ گفتوگۆكانیان

سوودی لێببینن«.زانیارییانەی ئەو بەگوێرەی هۆكاری ل��ەب��ارەی »رۆژن��ام��ە«؛ ب��اڵون��ەك��ردن��ەوەی ئ��ەو ب��ڕی��ارەوە دەس���ت���ی���ك���ەوت���وون، ه����ەردوو هەرێم، دەس��ەاڵت��دارەك��ەی پارتە ك���ە زۆری����ن����ەی پ���ەرل���ەم���ان و پێكدەهێنن، سەرۆكایەتییەكەی »سیاسیی«، ه��ۆك��اری ل��ەب��ەر

بڕیارەكەیان شاردووەتەوە.س��ەرچ��اوەی��ەك��ی ئ��اگ��ادار

كوردستانیی، لەفراكسیۆنی ل��ەوب��ارەی��ەوە وت���ی: »پ��ارت��ی و دوو پارتی، بەتایبەتیش یەكێتی، بڕیارەكە، دەرك��ردن��ی پ��اش رۆژ هەڵەیەكی ك���ردووە، هەستیان گەورەیان كردووە و كەوتوونەتە ژێر كاریگەریی ئۆپۆزسیۆن و شەقامەوە، ك��ە رازی��ب��وون ب��ە گ��ەڕان��دن��ەوەو یاسا دەستوورو پێداچوونەوەی بەپێی ك��ە گ��رن��گ��ەك��ان��ەوە«، ئاگادارە: ئەو سەرچاوە بۆچوونی بەبێ كوردستانیی، »فراكسیۆنی سیاسیی مەكتەبی بۆ گەڕانەوە داوە، بڕیارەی ئەو هەردووالیەن، بۆیە زوو سەرۆكایەتیی پەرلەمانیان شاردنەوەو لە ئاگاداركردووەتەوە

باڵونەكردنەوەی بڕیارەكە«.ج���گ���ە ل��ەف��راك��س��ی��ۆن��ی ك����وردس����ت����ان����ی����ی، ه���ەم���وو پەرلەمان، ن��او فراكسیۆنەكانی یاداشتە ئ��ەو ل��ەس��ەر ئیمزایان روون��ك��ردن��ەوە داوای ك��ە ك��رد دەكات، پەرلەمان لەسەرۆكایەتیی شاردنەوەی بەهۆكاری سەبارەت

بڕیارەكە.ه���اژە س��ڵ��ێ��م��ان، س��ەرۆك��ی شیوعی ح��ی��زب��ی ف��راك��س��ی��ۆن��ی ل��ەپ��ەرل��ەم��ان، وت��ی: »ه��ۆك��اری ش��اردن��ەوەی لەپشت سیاسیی سەرۆكایەتیی ب��ڕی��ارەوەی��ەو ئ��ەو چونكە بەرپرسە، لێی پەرلەمان چاكسازیی ب��م��ان��ەوێ��ت ئ��ەگ��ەر ئەو ه��ەم��وو پێویستە بكەین، دەردەچن، لەپەرلەمان بڕیارانەی

جێبەجێبكرێن«. حیزبی فراكسیۆنی سەرۆكی »پێویستە وتیشی: شیوعی، لەپەرلەمان بڕیارێك یاساو هەر رەسمیی بەشێوەیەكی دەربچێت، خەڵكی بۆئەوەی باڵوبكرێتەوە، ئەو وردەك��اری��ی لە ئاگاداربێت م��ەس��ەل��ەی��ە، ب���ەاڵم ئ���ەوەی كە

ژم��ارە بڕیاری گومانە، جێگەی بۆ میكانیزمێكە ك��ە )2(ه ، )17( ب��ڕی��اری جێبەجێكردنی لە ن��ە ئێستا ك��ە خاڵییەكە، لەزنجیرەی نە وەقایع و رۆژنامەی ل��ەس��ەر سایتی ب��ڕی��اران��ەی ئ��ەو بوونی باڵودەكرێنەوە، پەرلەمان بەشێوەیەكی داوادەكەین كە نییە

فەرمیی باڵوبكرێتەوە«.زانیارییەكانی ب��ەگ��وێ��رەی دوای دوێ��ن��ێ و تا »رۆژن��ام��ە«، لەهەفتەیەك زیاتر تێپەڕبوونی بەسەر بەرزكردنەوەی ئەو یاداشتەی پ��ەرل��ەم��ان��دا، فراكسیۆنەكانی وەاڵمی پەرلەمان، سەرۆكایەتیی ئەو )11( فراكسیۆنەی نەداوەتەوە.سكرتێر و ئەحمەد، فرسەت سەرۆكایەتیی دەستەی ئەندامی وت��ی: ك��وردس��ت��ان، پەرلەمانی بەمن و نەگەیشتووە »یاداشتەكە، هیچ نامەوێت بۆیە لێی، بێئاگام

قسەی لەسەر بكەم«.حەمەعەلی، حەمەسەعید یەكگرتوو، فراكسیۆنی ئەندامی پەرلەمان، بڕیارەی »ئ��ەو وت��ی: ن��ەخ��ش��ەڕێ��گ��ای��ەك ب����وو بۆ )17( ب��ڕی��ارە جێبەحێكردنی ب��ەاڵم پ��ەرل��ەم��ان، خاڵییەكەی ب���ەداخ���ەوە، ئ���ەو م��ام��ەڵ��ەی��ەی سەرۆكایەتیی پەرلەمان، پێچەوانەی یاساو الئیحەی پەرلەمان و نیزامە«.وت��ی��ش��ی: »ه��ۆك��ارەك��ەی، بڕیارەكەیە، ونكردنی خۆدزینەوەو ج��ەخ��ت ل����ەوەدەك����ات����ەوە كە پ��ێ��وی��س��ت��ە ئ����ەو ی��اس��ای��ان��ەی هەیە و نیشتمانییان رەه��ەن��دی لەپەرلەمان راب���ردوودا ل��ەم��اوەی لەداهاتوودا یاخود پەسەندكراون، پەسەند دەكرێن، دەبێت بەتەوافوق هەمواریان پێداچوونەوەو بێت و بۆبكرێتەوە، بۆیه ئێمه له داهاتوودا

هه ڵوێستمان ده بێت«.

رۆژنامە............................................................

ح��ك��وم��ەت��ی ه���ەرێ���م، بە كارگەی دروستكردنی مەبەستی زەوی��ی، دۆن��م ه���ەزاران جگەرە، ئ��ەوەش كۆمپانیا، دوو دەدات��ە كارگەی دوو ك��ە لەكاتێكدایە و لەسلێمانی جگەرە، گ��ەورەی

هەولێر لەكاركەوتوون.دەست ئەوبەڵگانەی بەپێی كارگەی كەوتوون، »رۆژن��ام��ە« »كاسۆ« جگەرەی دروستكردنی ل��ە ب��ازی��ان، دوو دۆن���م زەوی��ی )2011/2/31(دا لە پ��ێ��دراوەو وەبەرهێنانەوە، دەستەی لەالیەن مۆڵەتی ژمارە )359(ی پێدراوەو )16( پ��رۆژەك��ەش، سەرمایەی

ملیۆن و )333( هەزار دۆالرە.بەڵگەیەكی ل��ە ه���ەروەه���ا )25( ئ��ەن��دازەی بە دیكەشدا، ئ��ەوەن��دەی ك��ارگ��ەی ج��گ��ەرەی پڕۆژەیەكی بە زەویی »كاسۆ«، به ڵگەكەدا ل��ە دراوەو دی��ك��ە هاتووە: كارگەی جگەرەی )كۆیە( بۆ زەوی��ی دۆنم )50( كۆیە، لە )2007/7/29( لە تەرخانكراوەو )43(ی ژم���ارە م��ۆڵ��ەت��ی ەوە پێدراوە، وەبەرهێنانی دەستەی )12( پ��ڕۆژەك��ەش، سەرمایەی گ��روپ��ی ه��ی دۆالرەو م��ل��ی��ۆن »زۆزك«ە، ك��ۆم��پ��ان��ی��اك��ان��ی كۆمپانیایەكی لەگەڵ بەهاوبەشی

باشووری ئەفریقادا .كارگەكانی ئ���ەوەی ل��ەگ��ەڵ بە تایبەتن سلێمانی هەولێر و پوختەكردنی توتن و بەرهەمهێنانی

ج��گ��ەرە، ب��ە ل��ەك��ارك��ەوت��ووی��ی هەرێم، حكومەتی هێڵراونەتەوە، )135( هەزار مەتر زەویی بۆ ئەو بەرامبەر بەبێ كۆمپانیایە، دوو كارگەی دانانی بۆ دابینكردووە

جگەرە.جگەرەی ك��ارگ��ەی ه���ەردوو هەولێر و سلێمانی، لە كاركەوتوون و چەندین ل��ەوەی جگە لەئێستادا هیچ ئ���ەوەی بەبێ فەرمانبەر تێدا دەوامیان هەبێت، كارێكیان دەكەن، ناتوانرێت سوود لە بیناو

زەویی كارگەكەش وەربگیرێت چ��اودێ��رێ��ك��ی ئ��اب��ووری��ی، لەلێكدانەوەیەكیدا بۆ »رۆژنامە«، بە »ئەمە، خستەڕوو: ئ��ەوەی كوردستانە و خاكی بێنرخزانینی ئەوەی لەبری هەرێم، حكومەتی ب��ەن��رخ��ێ��ك��ی ب���ەرچ���او ك��ارگ��ە بداتە جگەرە لەكاركەوتووەكانی رووبەرێكی دێت تایبەت، كەرتی فراوانی زەویی دەداتە دوو كارگەی

بەرهەمهێنانی جگەرە«.ئ��ەوچ��اودێ��رە ئ��اب��ووری��ی��ە، »جگەرە خستەڕوو: ئ��ەوەش��ی زیانی لەبەرئەوەی دونیادا، لە تەندروستیی هەیە، لەهەر واڵتێكی بەرهەمهێنانی كارگەی دونیادا، دابمەزرێت، حكومەت بە نرخێكی بۆ دابیندەكات زەویی گران زۆر گومرگێكی ب��اج و كۆمپانیاكەو زۆریش لەسەر كەره ستەكانییەتی، ب�����ەاڵم ئ������ەوەی س���ەی���رە لە زەوییان بێبەرامبەر كوردستان، بۆ دابیندەكرێت و لە باج و گومرگی هێنانی كەرستەكان دەبەخشرێن،

كە كارگەكەیان پێدادەنرێت«.

ذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28 hewal.rozhnama@gmail.com

په رله مانتار هاژه سلێمان: هۆكاری سیاسیی لەپشت شاردنەوەی ئەو بڕیارەوەیەو سەرۆكایەتیی پەرلەمان لێی بەرپرسە.

هەرێم؛ پێویستی بە كارەبایە و كارەبا به که رکوک دەفرۆشێت

له هه رێم، بڕی كارەبای بەرهەمهاتوو؛ ناگاتە نیوەی پێویستیی هاواڵتییان

پەرلەمان؛ »فێڵ«ێكی گەورە دەكات

حكومەت، )135( هەزار مەتر زه ویی، دەداتە دوو كارگەی بەرهەمهێنانی جگەرە

www.rozhnama.net

ئەو كارەبایەیدەدرێت بە كەركوك،

لەالیەن حكومەتی هەرێمەوە سووتەمەنی

بۆ دابین دەكرێت

ده سته ی سه رۆکایه تیی په رله مانی کوردستان فۆتۆ: ئه رشیف

یه کێک له وێستگه کانی کاره با

پڕۆژەیاسایەك؛ ملیارەها دینار بۆ بودجەی گشتیی دەگەڕێنێتەوە

بەڕێوەبەری رادیۆی دەنگ: پێكهێنانی لیژنەی لێكۆڵینەوە؛ تەنیا كات كوشتن بوو

لەزانكۆی سەاڵحەدین، »یەكێتیی قوتابییان«، ئەستۆپاكیی بۆ قوتابییان پڕدەكاتەوە

كاروان كەمال: ئەو كەسە دەناسمەوە که تەقەی لێكردم

رۆژنامە..................................................

چ��ەن��دی��ن پ��ەرل��ەم��ان��ت��ار، رۆژن���ام���ەن���ووس، پ���ارێ���زەر و چ����االك����وان����ی م���ەدەن���ی���ی، پ��ڕۆژەی��اس��ای ل��ە پشتگیریی خانەنشینیی هەڵوەشاندنەوەی وەزی�����ر و پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارەك��ان یەكێتیی س��ەرۆك��ی دەك���ەن و »كارێكی بە پەرلەمانتارانیش، الوەك��ی��ی« وەس��ف��ی دەك���ات، ئەوە جگەلەوەی زیاتر لە )500( كەس ئیمزایان لەسەر پڕۆژەكە

كردووە.پ��ێ��رێ )ی��ەك��ش��ەم��م��ە(، پەرلەمانی پەرلەمانتاری سێ پڕۆژەیاسایەكیان كوردستان، ب�����اوك�����ردەوە، ك���ە ت��ی��ای��دا

دەیانەوێت بەیاسا خانەنشینیی بەدەر پەرلەمانتارەكان وەزیر و خۆیان یاسایی تەمەنی ل��ە ه��ەڵ��ب��وەش��ێ��ت��ەوە، ب��ۆ ئ��ەو كەمپه ینێكیان مەبەستەش

پێكهێنا.د.زانا رەئوف، پەرلەمانتاری یەكێك »گۆڕان« و فراكسیۆنی ل��ە ئ��ام��ادەك��اران��ی پ��ڕۆژەك��ە، دەڵێت: هەندێكجار پەنا دەبرێتە بەر یاسا بۆ بەفیڕۆدانی سامانی خانەنشینكردنی گشتیی، وەزیر و پەرلەمانتارەكان بەدەر لە تەمەنی یاسایی، دەچێتە خانەی بەفیڕۆدانی سامانی گشتییەوە، بۆیە پێویستە بەر لەوە بگیرێت، بۆ ئەو مەبەستەش پڕۆژەكەمان

گەاڵڵەكردووە.گومانی پەرلەمانتارە، ئەو

پ��ڕۆژە »ئ��ەو ل��ەوەی؛ نەبووە یاسایە سەربگرێت، دەیان ملیار دینار دەگەڕێتەوە بۆ خەزێنەی

گشتیی«.زان��ی��اری��ی��ە ب��ەپ��ێ��ی )900( نزیكەی ناڕەسمییەكان، كوردستان هەرێمی لە ك��ەس پەرلەمانتار وەزی��ر و پلەی بە خانەنشین كراون، كە مووچەی مانگانەیان لە )4( ملیۆن دینار

كەمتر نییە.ئامینە زیكری، پەرلەمانتاری بە ك��وردس��ت��ان��ی��ی، لیستی »رۆژن����ام����ە«ی راگ��ەی��ان��د: باشە، ب��ەالوە پڕۆژەیاساكەم لەبەرئەوەی ئەگەر لە تەمەنی بكرێم خانەنشین سااڵن )30(ئ���ەو پ���ارەی���ه ی وەری���دەگ���رم زیادەیە، بۆیە ئامینە زیكری، بە

پێویستی دەزانێت بەپێی تەمەن خانەنشین دابنرێت«.

نیعمەت ت��رەوە، لەالیەكی یەكێتیی سەرۆكی عەبدوڵا، بە كوردستان، پەرلەمانتارانی راگەیاندووە: سایتی »سبەی« الوەكییە »هەڵسوكەوتێكی بڕینی بۆ پێكهاتووە كەمپه ین ئەندام خانەنشینیی مووچەی پ��ەرل��ەم��ان و وەزی��رەك��ان، ئەو ئ��ەن��دام پ��ەرل��ەم��ان��ان��ەش ئەو ك��ارەی��ان ك����ردووە، زی���ان بە فراكسیۆنەكانیان خ��ۆی��ان و

دەگەیەنن«.س����ەرۆك����ی ی��ەك��ێ��ت��ی��ی كوردستان، پەرلەمانتارانی پ��ێ��ی��واب��وو: ئ���ەو ك��ەس��ان��ەی پ�����ڕۆژەی�����اس�����اك�����ەی�����ان ئ��ەوان��ەش پێشكەشكردووەو

رێكخستووە بۆ كەمپه ینیان »نا بەرپرسانە مامەڵە دەكەن و لە مووچەی هەیە تر خەڵكی پەرلەمان ئەندامانی مووچەی زی���ات���رە«، ن��م��وون��ەش��ی بە مووچەی پاسەوانی بەرپرسەكان ملیار )دوو( كە هێناوەتەوە،

دیناریان بۆ تەرخانكراوە«.پ���ارێ���زەران و چ��االك��وان��ی م��ەدەن��ی��ی و رۆژن��ام��ەن��ووس��ان دەك��ەن، پڕۆژەكە پشتگیریی نەوزاد پارێزەر لەوبارەیەشەوە، پێویستە دەڵ��ێ��ت: م��ەج��ی��د، قبووڵ ئەوە پەرلەمانتارەكان نەكەن، پارەیەكی زۆر وەربگرن.چاالكوانی محەمەد، ن��زار دەڵێت: مەدەنیی، كۆمەڵگەی ئەو دەق��ا ودەق هەنگاوە، ئەم بەجەماوەریان كە بەڵێنانەبوو

دابوو.ش����ی����روان ش���ی���روان���ی، رۆژن��ام��ەن��ووس ب���ڕوای وای��ە: پێویستە دەستخۆشی لەو هەوڵە پڕۆژەكە »هەرچەندە بكرێت، زۆر گەورە نییە، بەاڵم كە پارە بۆ سامانی گشتیی دەگەڕێتەوە،

شتێكی باشە«.پ�����ەرل�����ەم�����ان�����ت�����ارە پڕۆژەكە، دەستپێشخەرەكانی چ���اوی���ان ل���ەوەی���ە ه��ەم��وو پەرلەمان و فراكسیۆنەكانی شەشەم، كابینەی وەزیرەكانی پڕۆژەیاساكەیان پشتگیریی د.زان���ا وەك چونكە ب��ك��ەن، رەئ����وف، دەڵ��ێ��ت: »ه��ەم��وو ئ���ەوە كۆكن، ل��ەس��ەر الی���ەك بەفیڕۆ گشتیی سامانی نابێت

بدرێت«.

پ. که الر.................................................

مانگ سێ نزیكەی دوای لیژنەی تائێستا لەتااڵنكردنی، تااڵنكردنی له لێكۆڵینەوە لەكەالر، »دەن��گ« رادی��ۆی نییە و ئ��ەن��ج��ام��ێ��ك��ی ه��ی��چ ب���ەڕێ���وەب���ەری رادی���ۆك���ەش پێكهێنانی رایدەگەیەنێت: بۆ تەنیا لێكۆڵینەوە، لیژنەی

كات كوشتن بووە.ئ���������ازاد ع���وس���م���ان، بەڕێوەبەری رادیۆی »دەنگ« راگەیاند: »رۆژن��ام��ە«ی بە ئەنجامێكمان هیچ »تائێستا

ل��ەل��ی��ژن��ەی ل��ێ��ك��ۆڵ��ی��ن��ەوە ت��ااڵن��ك��ردن��ی رووداوی ب��ۆ رادی�����ۆك�����ەم�����ان، دەس����ت

نەكەوتووە«.وت���ی���ش���ی: »ل��ی��ژن��ەی ل��ێ��ك��ۆڵ��ی��ن��ەوە، ئ���ەوەی���ان پ��ێ راگ��ەی��ان��دووی��ن؛ ك��اری ل��ی��ژن��ەك��ەی��ان ت���ەواو ب��ووەو راس��پ��اردەك��ان��ی��ان داوەت���ەوە بەاڵم وەزی���ران، ئەنجومەنی ئەنجامێكمان هیچ تائێستا

دەست نەكەوتووە«.ب��ەڕێ��وەب��ەری رادی��ۆك��ە، »هەر له وه ده کاتەوە: جه خت لەسەرەتاوە بڕوای بەپێكهێنانی نەبووە لێكۆڵینەوە لیژنەی

ب��ۆ رووداوەك�������ەو ل��ی��ژن��ەی كات بۆ تەنیا لێكۆڵینەوە

كوشتن بووە«.یەكەمین دەن��گ؛ رادی��ۆی رادی�����ۆی ئ��ەه��ل��ی��ی ئ����ازادە لەگەرمیان، كە لە 2009/1/1دا، دام����ەزراوە و شەوی ل��ەك��ەالر نەناسراو هێزێكی 2011/3/6بەبەرگی سەربازییەوە، چوونە سەرەكیی نووسینگەی سەر كەلوپەلەكانیان رادی��ۆك��ە و ش��ك��ان��دن و ت��ااڵن��ی��ان ك��رد، كە ئ���ەوەی؛ دوای ئ���ەوەش رادی���ۆك���ە ب��ە ب��ەردەوام��ی��ی ناوچەكەی خۆپیشاندانەكانی

رووماڵ دەكرد.

پ. هه ولێر.................................................

ب����ەپ����ێ����ی ف����ۆڕم����ی »ئ��ەس��ت��ۆپ��اك��ی��ی« زان��ك��ۆی ه��ەول��ێ��ری پ��زی��ش��ك��ی��ی، كە پێش زان��ك��ۆ خوێندكارانی ئەنجامی وەرگ���رت���ن���ەوەی تاقیكردنەوەكان پڕیدەكەنەوە، دەب����ێ����ت خ���وێ���ن���دك���اران )یەكێتیی رەزام���ەن���دی���ی

قوتابییان( وەربگرن.تەواوبوونی دوای سااڵنە زانكۆكان و تاقیكردنەوەكانی پ���ێ���ش وەرگ����رت����ن����ەوەی

پێویستە ئ��ەن��ج��ام��ەك��ان، خ����وێ����ن����دك����اران ف���ۆڕم���ی پڕبكەنەوە، »ئەستۆپاكیی« بەاڵم بەپێی ئەو زانیارییانەی فۆڕمی لە »رۆژنامە«ن، الی سەرجەم »ئەستۆپاكیی« هەولێری زانكۆی كۆلێژەكانی پ��زی��ش��ك��ی��دا، ی��ەك��ێ��ك ل��ەو شوێنانەی دەبێت خوێندكاران رەزام���ەن���دی���ی وەرب���گ���رن، »یەكێتیی رێكخراوی ژووری ك��وردس��ت��ان«ی قوتابییانی دیموكراتی پارتی بە س��ەر

كوردستانە.زان��ك��ۆی خوێندكارێكی

ه��ەول��ێ��ری پ��زی��ش��ك��ی��ی، كە بنووسرێت، ن��اوی نەیویست راگەیاند: »رۆژن��ام��ە«ی بە »ی��ەك��ێ��ت��ی��ی ق��وت��اب��ی��ی��ان، ه��ی��چ پ��ەی��وەن��دی��ی��ەك��ی بە نییە و »ئەستۆپاكی«یەوە ئەو رەزامەندیی وەرگرتنی نایاساییە و كارێكی رێكخراوە، ئاشكرای دەس��ت��ێ��وەردان��ی حیزبە لە كاروباری زانكۆدا«.عەلی، ف��وئ��اد ه��اوك��ات خوێندنی وەزارەت��ی وتەبێژی زانستیی توێژینەوەی ب��ااڵ و ك�������������ارەی ئەو هەرێم،

بە »نایاسایی« وەسفكرد.

رۆژنامە:..................................................

كەمال، ك���اروان پ��ارێ��زەر دەڵێت: ئەو كەسە دەناسمەوە، داوای لێكردووم و تەقەی كە

یاساییش تۆمار دەكەم.ش���������ە وی راب�����������ردوو )2011/6/26( سه عات )11(ی كە مال، كاروان ش�������������ەو، برینداران و دۆسیەی پارێزە ری خۆپیشاندانەكان و شەهیدانی ئە نجومە نی پێشووی ئە ندامی كاتیی مە یدانی ئازادیی، دە درێتە دە كرێت و بریندار گوللە و بە ر لە گە ڵیدا دوو هاوڕێی و گە نجێكی ئ��ەوە ب��ە ردە ك��ە ون، كاسبكار لەوكاتەدا بووە كە لەگەڵ چە ند له سه رچنار، لە هاوڕێیە كیدا ریستۆرانتێك دەچێتە دەرەوە.

ت��ەق��ەك��ردن ل��ە ك����اروان كە مال، رەخنەو ناڕەزایی توندی

هە ڵسوڕاوانی لێدەكەوێتەوەو خۆپیشاندانە كان و كە سوكاری لەو رایدەگەیەنن: قوربانییان

تاوانە خۆش نابن. ك���اروان ك��ەم��ال، ل���ەدوای پێویست چارەسەری وەرگرتنی لە نەخۆشخانە، لەلێدوانێكیدا بۆ داوای رایگەیاند: »رۆژنامە«، یاسایی لەدژی ئەو تۆمەتبارانە، ت��ۆم��ار ك�����ردووەو داواك�����ارە هەركەس و گرووپێك لەپشت ئەو یاساییان ئیجرائاتی تاوانەوەن،

لەدژ بگیرێتەبەر.ئەم پێشیوابوو: ن��اوب��راو، رووداوە بەشێكە لەو هەڵمەتەی دەك��رێ��ت��ەس��ەر چ��االك��وان��ان��ی گرتن و بۆ خۆپیشاندانەكان؛

كوشتن و ترساندنیان.وت��ی��ش��ی: »ن���ازان���م كێ لەپشت ئەو كارەوەیە، بەاڵم ئەو ئێستا لێكردم، تەقەی كەسەی

بیبینم دەیناسمەوە«.

ژمارە یە ك لەوبارەیەشەوە، ك��ە س��ێ��ت��ی��ی و ك���ە س���وك���اری خۆپیشاندانە كان و قوربانییانی خۆپیشاندانە كانی هە ڵسوڕاوانی پارێزە ر هاوڕێیانی كوردستان و ك����اروان ك��ە م��ال و ژم��ارە ی��ە ك لە زان��ك��ۆ ، مامۆستایانی ل��ە بە س��ە ب��ارە ت بە یاننامە یە كدا كاروان پارێزە ر لە تە قە كردن »لە م رایدە گە یە نن: ك��ە م��ال،

تاوانە ش خۆش نابین«.هاتووە: بە یاننامە یە دا، لە و دە ستە اڵتدارانی كە »لە كاتێكدا ئە م هە رێمە بانگە شە ی ئاشتیی و ئ��ارام��ی��ی و ه��ێ��ورك��ردن��ە وە ی ب���ارودۆخ���ی ه��ە رێ��م دە ك���ە ن و خە ڵكیان بە »كۆبوونە وە ی پێنج سە رقاڵكردووە ، قۆڵییە وە « ی���ە ك���ێ���ك ل����ە پ�����ارێ�����زە رە قوربانییان، هە ڵسوڕاوە كانی بە ر دە ستڕێژی گوللە و دە درێتە

خە ڵتانی خوێن دە كرێت«.

hewal.rozhnama@gmail.comذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28

ئ���ەك���رەم ت��ۆف��ی��ق: چ��ەن��د چەكدارێكی »پارتی«، لەهەولێرەوە دەچ���ن���ە ت��ەك��ی��ەی ج���ەب���ارەو هێرشدەكەنە سەر بینای شارەوانی، بریندار كەسێك چەند لەئەنجامدا

بەرپرسێكی لەنێویاندا كە دەب��ن، »یەكێتی« تێدایە.

ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی »رۆژنامە«، دوای ئەوەی شارەوانی دەدات، باخچەكە تێكدانی هەوڵی

پڕۆژەیەكەوە، ناو دەكەوێتە که كە »پارتی«، چەكدارێكی چەند »راوێژكارێكی مێردی لەنێویاندا تێدایە، وەزی���ران«ی ئەنجومەنی هەڵدەكوتنە سەر شارەوانی و چەند

كەسێك بریندار دەكەن.تاریق رەشید، قایمقامی قەزای زەوییە »ئ��ەو وت��ی: چەمچەماڵ، وەزارەت���ی ب��ە س��ەر تاپۆیەو ب��ێ مافی شارەوانی بۆیە شارەوانییە،

خۆیەتی ئەو باخچەیە البەرێت«. )6/26( رۆژی رووداوەك����ە، روویداو دوای تەقەكردنەكە، )سێ( ئۆتۆمبێلی ئەو چەكدارانە بەجێماون و

)4( كەسیشیان دەستگیركراون.

»پارتی«، بەرپرسێكی »یەكێتی« بریندار دەكات

کاروان که مال له نه خۆشخانه فۆتۆ: بێستون محه مه د

180 دەفتەر دۆالری بەرپرسێك...

ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی پاسەوانەكە س��ێ "رۆژن��ام��ە" شاری "زرك���ا"ی زیندانیی لە ك��راون و دەستبەسەر ده��ۆك ئەو یەكەشیان هەر لەوێ خۆی

كوشتووە.ل��ەوب��ارەی��ەوە، "رۆژن��ام��ە" موقەدەم، بە كرد پەیوەندیی محەمەد عەبدولڕەزاق، بەرپرسی زی���ن���دان���ی )زرك�������ا(، ب���ەاڵم لێدوانێك هیچ ئ��ام��ادەن��ەب��وو لێدوانێك "هیچ وت��ی: ب��دات و

قسە پێكراوە فەرمانم ن��ادەم نەكەم و وردەكاریی الی پۆلیسی

دهۆكە".بۆ زانیاریی زیاتر، "رۆژنامە" رەشید ب��ە ك��رد پ��ەی��وەن��دی��ی پۆلیسی بەڕێوەبەری محەمەد، تەنیا ده���ۆك، ف��ری��اك��ەوت��ن��ی "وردەك��اری��ی وت: ئ��ەوەن��دەی دەزانم ئەوەندە النییە، تەواوم )3( كەس بوون بەهۆی دزینی فازیل خ��ەزووری ماڵی پ��ارەی ك��راون، دەستبەسەر میرانی، لەو یەكێك هەینی رۆژی دواتر بۆیە كوشتووە، خۆی كەسانە زانیاریی تەواو الی موكافەحەی

دهۆكە".فەخری عەقید ه��اوك��ات، زیندانی بەڕێوەبەری ئەحمەد، ده��ۆك، لە ت��اوان نەهێشتنی زانیارییەكانی ل��ە جه ختی "رۆژنامە" كردەوە، بەاڵم ئامادە نەبوو هیچ وردەكارییەك ئاشكرا

بكات.

یەكێتی و پارتی،پڕۆژەیەكی...

دەنگی دەنگی )2\3(ی بە پەرلەمانتاران، پڕۆژەی دەستوور ل��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان

هەمواربكرێتەوە.

صادق، محەمەد یوسف "گۆڕان" بزووتنەوەی نوێنەری بە سەبارەت كۆبوونەوەكە، لە پڕۆژەكەی )یەكێتی و پارتی(، بە "پڕۆژەكە راگەیاند: "رۆژنامە"ی بۆ پارتەیە دوو ئەو تێڕوانینی چاكسازیی و پڕۆژەكانی حكومەت لەچوارچێوەی بەرنامەی لیستی پڕۆژەیەكی »كوردستانیی« و ه��ەم��وارك��ردن��ەوەی پ��ەی��ڕەوی كوردستان، پەرلەمانی ناوخۆی دیراسەی ئێمەش بوو، هاوپێچ خۆمانیان وەاڵم���ی دەك��ەی��ن و

پێدەڵێینەوە". پ��ێ��ش ك��ۆب��وون��ەوەك��ەش،

"ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن" چ���اوەڕوان���ی ئەوەبوو بەتێرو تەسەلی وەاڵمی ك��ۆت��ای��ی��ان ب���دەن���ەوە، ب��ەاڵم )یەكێتی و پارتی(، پڕۆژەیەكی چاكسازیی بۆ هێنابوو خۆیان ناویان كوردستان، لەهەرێمی هاوبەشی »پ����ڕۆژەی ن���اوە؛ ئایندەسازیی ن��وێ��ب��وون��ەوەی

یەكێتی و پارتی «.

حكومەت داوا دەكات، سەرانە بەشێخ و...

بنەماڵەی شێخەكان، ئێستا تاپۆیەكیان دەرهێناوە و لەساڵی )2008(ەوە داوای ئەو زەوییانە

دەكەن، بەاڵم خەڵكی گوندەكە هەیە و تاپۆیانە لەو گومانیان ئاماژە "تەزویربێت" و ب��ەوەی گرێبەستی دەك���ەن: ب���ەوەش ه��ەم��وو زەوی��ی��ەك��ان ب��ەن��اوی

جوتیارەكانەوەیە.س��اڵ��ح م��ح��ەم��ەد ع��ەل��ی، ب����ەڕێ����وەب����ەری ن��اح��ی��ەی الیەنی "ئێمە وت��ی: خ���دران، ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��اری��ن و ل��ەڕێ��گ��ەی دادگامان فەرمانی پۆلیسەوە ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��ردووە، ب���ەوەی رێگەی )6/27( تا)دوێنێ (

دروێنەمان پێنەدان".بەپێی وتەی ئەو بەرپرسە،

رێكەوتنێك پەنجاكان ساڵی شێخەكاندا جوتیاران و لەنێوان زەوییەكان ب���ەوەی ه��ەب��ووە،

)شەش بە یەك( بكێڵرێن.ه��ەروەه��ا، وت��ی: "ل��ەڕووی تاپۆی كەسێك ی��اس��ای��ی��ەوە بەو مامەڵەكردن مافی هەبێت، زەوییەی هەیەو شێخەكان تاپۆی

پەسه ندكراویان بۆ هێناوین".ساڵح، وتی: "ئەگەر تاپۆكە تاپۆ فەرمانگەی بێت، تەزویر سیفەتی بە ئێمە بەرپرسە، گومانكردن لەو تاپۆیە داومانەتە تاپۆ نوێنەری لەوێش دادگ��او

چووەو پەسه ندكراوە".

پاشماوه ی هه واڵه کانی الپه ڕه ... 1

مەم بورهان قانع

دوێنێ دانیشتنێكی دیكەی پارلەمانی تێیدا و ك��ە ب��ەڕێ��وەچ��وو، ك��وردس��ت��ان بەزیادكردنی بڕیاردرا دەنگ، بەزۆرینەی سێ ل��ە پ��ارل��ەم��ان��ت��اران، پاسەوانانی پاسەوانەوە، بۆ چوار پاسەوان و هەروەها لەكاتی پاسەوانیش دوو دابینكردنی

خانەنشینبووندا.وتارەدا كورتە لەم دەكرێ ئەوەی

ئیستێكی لە بەردەمدا بكرێت، ئەوەیە:هەندێ لەو پارلەمانتارانەی دەنگیان پارلەمانتاران ت��ازان��ەی ئیمتیازە ب��ەم ئۆپۆزسیۆنن، لیستەكانی لەنێو داوە، لەكاتێكدا لیستەكانیان بەرنامە و پڕۆژە و ریشەكێشكردنی بۆ بانگەشەكانیان لە بەرگرتنە ناعەدالەتیی و گەندەڵیی و بەهەدەردانی سەروەت و سامانی خەڵكی دەبینین، كەچی كوردستان، هەرێمی لە ئۆپۆزسیۆن لەنوێنەرانی هەندێ الیە(، هەندێكیانم ناوی )كە پارلەمان لەوجۆرە یاسایەكی بە دەنگ بەڵێ بە بەهەدەردانی لەزیاتر بەشداریی دەدەن و

سەروەت و سامانی گشتیدا دەكەن.پارلەمانتارانەی ئ��ەو هەڵوێستی ئۆپۆزسیۆن، هاوكاتە لەگەڵ هەڵوێستی پێچەوانەی سێ هاوكاریان لەئۆپۆزسیۆن، كە ئەوانیش هەریەكە لە شاهۆ سەعید و زانا رەئوف و جەعفەر عەلی-ن، كە رۆژی بەر رۆژێك )واتە رابردوو یەكشەممەی ئەندامانەی ئەو »هەڵوێست!«ەی لەم پارلەمانتارە، سێ ئەو ئۆپۆزسیۆن(، رەش��ن��ووس��ی ی��اس��ای ق��ەدەغ��ەك��ردن��ی پارلەمانتارانیان وەزی��ر و خانەنشینیی راگەیاند و كەمپەینێكیش بۆ پشتیوانیكردن

لەپڕۆژە یاساكەیان راگەیه ندرا.سێ ئەو یاسایەی رەشنووسی ئەو ئیمزای النیكەم دەبێت پارلەمانتارە، ئینجا بێت، لەگەڵدا پارلەمانتاری 10تەنیا دوێنێ تا )كە پ��ڕۆژە دەكرێتە لەسەر ئیمزای پ��ارل��ەم��ان��ت��ار ش��ەش كردووە(، دواتر دەتوانن بۆ سەرۆكایەتیی پارلەمانی كوردستانی بەرزبكەنەوە؛ تاكو بخرێتە نێو بەرنامەی كاری پارلەمانەوە، چەند دوێنێی قبووڵكردنەی ئەم بەاڵم پارلەمانتارێكی ئۆپۆزسیۆن؛ بەزیادكردنی پاسەوانەكانیان، نوقانەی ئەوە دەدات: سێ ئەو پڕۆژەكەی دەزانرێت ب��ەدوور پارلەمانتارە، لەنێو ئەم پارلەمانەوە ڤیزای رادەیه ی ئەو تا یاسا، بكرێتە بدرێتێ و لەبەشێكی پارلەمانتارانی دەبێت گومان ئۆپۆزسیۆنیش بكەین؛ لەوەی ئامادەنابن

سازش لەسەر ئیمتیازەكانیان بكەن.ئۆپۆزسیۆن، هێزەكانی ه��ەق��ە، نوێنەرەكانیان ئەدای وردی چاودێرێكی ئەو لەسەر ئیستێك پارلەمان و لە بن »هەڵوێست«انەیان بكەن و رێگانەدەن بەو »هەڵوێست!«انەی هەندێ لە نوێنەرانیان بەسەر خراپ كاریگەریی پارلەمان، لە ئۆپۆزسیۆنەوە سەنگی پێگە و بەرنامە و بەجێبهێڵن، ئەگەرنا، رۆژێك دێت جادە »هەڵوێست!«انەی ئەوجۆرە بەهۆی ن��وێ��ن��ەران��ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ەوە، پشت

لەئۆپۆزسیۆنیش دەكات.

پارلەمانتار و پاسەوان

ذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28 hewal.rozhnama@gmail.com

راگرتنی كارەكانی كۆمسیۆنی بااڵی هه ڵبژاردنه کان، تەنیا لەدەست پەرلەماندایە.

www.rozhnama.net

راپۆرتی: رۆژنامە..............................

مالیكی، ب��ڕی��ارەك��ەی دوای كۆمسیۆنی كارەكانی راگرتنی بۆ بااڵی سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان، دەعوە حیزبی پەرلەمانتارێكی كۆمسیۆنە ئەو ئاشكرایدەكات: هەڵبژاردنەكانی نییە رێگەپێدراو كۆمسیۆنیش بەڕێوەببات و هەرێم

سوورە لەسەر كاركردنی.حامد د. نووسراوێكی بەپێی خه ڵه ف، بەڕێوەبەری نووسینگەی وەزیرانی سەرۆك مالیكی، نوری ع��ێ��راق ب���ەوەك���ال���ەت، ك��ە لە دەرك����راوەو )2011/6/22دا، »رۆژن��ام��ە« دەس��ت كۆپییەكی بەوەكراوە: ئاماژە ك��ەوت��ووە، قایل وەزی������ران س����ەرۆك ك��ە بۆ ئەمنیی وۆركشۆپێكی نەبووە سەربەخۆی ب��ااڵی كۆمسیۆنی بدرێت، ئەنجام هەڵبژاردنەكان ن��ووس��راوەك��ە وەك بەوپێیەی مالیكی، پ���ێ���داوە: ئ���ام���اژەی بەهیچ رەزام��ەن��دی��ی ب��ڕی��اری��داوە نەدرێت، كۆمسیۆن چاالكییەكی تا ئەو كاتەی چاو بە كۆمسیۆندا

دەخشێنرێتەوە.

سەرچاوەیەكی وتەی بەپێی ئ��اگ��اداری��ش ل���ەو پ��رس��ە، ئ��ەو وۆركشۆپە ئەمنییە بۆ ئامادەكاریی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكانی لەمانگی بڕیارە كە بووە، هەرێم ئه یلوولی ئەمساڵدا بەسەرپەرشتی سەربەخۆی ب��ااڵی كۆمسیۆنی

هەڵبژاردنەكان، سازبدرێت.

لەمباریەوە عەبدولئیال نائیلی، بە سەر كە عێراق پەرلەمانتاری لەسەر دەعوەیە، جەختی حیزبی وەزیران، سەرۆك ك��ردەوە: ئەوە جێبەجێكردنی سەرپەرشتیاری بە جێبەجێكارەكانە دەس��ت��ە ك��ۆم��س��ی��ۆن��ی��ش��ەوەو ت��ای��ب��ەت ب��ە »رۆژن���ام���ە«ی راگ��ەی��ان��د:

»ئەندامانی ئەنجومەنی كۆمسیۆن ئەنجامدانی بۆ نین رێگەپێدارو هەر چاالكییەك، گەر هەڵبژاردنی هەرێم، پارێزگاكانی ئەنجومەنی بێت، تر پارێزگایەكی هەر یان لە كۆمسیۆنە ئەو ئێستا چونكە لەالیەن لێپرسینەوەدان حاڵەتی هەیە ئ��ەگ��ەر پ��ەرل��ەم��ان��ەوە و

متمانەیان لێوەربگیرێتەوە«.دۆسیەیەكی چەند ل��ەس��ەر حەنان داوای لەسەر گەندەڵیی و عێراق پەرلەمانتاری فەتالوی، مالیكی كە دەع���وە، حیزبی لە سەرۆكایەتیی دەكات، دوو قۆناغی بااڵی كۆمسیۆنی لە لێپرسینەوە س��ەرب��ەخ��ۆی ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ان پێدانی بۆ پەرلەمانتاران ك��راوە، لە لێسەندنەوەی ی��ان متمانە، كۆمسیۆن لەچاوەڕوانیی دانیشتنی وادەكەی تائێستا كە سێیەمدان،

دیارینەكراوە.راوی، سەعد لەبەرامبەردا كۆمسیۆنی ئەنجومەنی ئەندامی بااڵی سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان، كۆمسیۆن ب����ەوەدا: ئ��ام��اژەی بەردەوامە لە كاركردنی، بەتایبەت هەڵبژاردنی بۆ ئامادەكارییەكانی هەرێم و پارێزگاكانی ئەنجومەنی بۆ »رۆژنامە« وتی: »بۆ سەرۆك وەزیران نییە كارەكانمان رابگرێت، ئ���ەو ه��ەن��گ��اوەش پ��ەی��وەن��دی��ی ب��ەغ��داو حكومەتی ب���ەه���ەردوو

هەرێمەوە هەیە«.ئ��اش��ك��رای��ك��رد: راوی، كوردستان هەرێمی حكومەتی بۆ دارای���ی یەكەمی پێشینەی

سازدانی بۆ ناردووە كۆمسیۆن ئەو هەڵبژاردنە.

ه���اوك���ات م��وئ��ەی��د ت��ەی��ب، هاوپەیمانیی، لیستی وتەبێژی سەرۆكی حەیدەری، ف��ەرەج كە كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان، بەشی

لەبڕیارەكەی رەخنەی ئ��ەوان��ە، كۆمسیۆن راگرتنی بۆ مالیكی، گ���رت و رای��گ��ەی��ان��د: »راگ��رت��ن��ی تەنیا ك��ۆم��س��ی��ۆن، ك��ارەك��ان��ی

لەدەست پەرلەماندایە«.

مالیكی،‌هه‌ڵبژاردنه‌که‌ی‌هه‌رێم‌په‌کده‌خات»ئەندامانی ئەنجومەنی كۆمسیۆن، رێگەپێدارو نین بۆ هەر چاالكییەك، گەر هەڵبژاردنی پارێزگاكانی هەرێمیش بێت«

کارکردنی کارمه ندانی کۆمسیۆن له هه ڵبژاردنی پیشوودا

کۆمسیۆن:هه‌رێم‌

پێشینه‌ی‌یه‌که‌می‌دارایی‌هه‌ڵبژاردنه‌که‌ی‌

بۆ‌ناردووین

به دواداچوونی: رۆژنامه .............................................................

لە ماوەی )10( ساڵی رابردوودا، ب���ە ه���ۆی »ملكەچ«نەبوونی بۆ بڕیاری دادگا، سه رۆکی حکومه ت و دوو وەزیری داد و وەزیرێكی ناوخۆو چەن���د بەرپرس���ێكی حكومی���ی، داوای سەپاندنی حوكمی یاسایان ك���ردووە بە س���ەر »س���كرتێری حیزبی سۆسیالیس���ت دیموكراتی

كوردستان«دا.ب���ە پێ���ی ئ���ەو بەڵگان���ەی دەس���ت »رۆژنام���ە« كەوتوون، ح���ەوت هاواڵتی���ی، ب���ە ه���ۆی داگیركردنی زەوییەكانیان و لكاندنی زەوییەكانیان لەالیەن س���كرتێری ب���ە سۆسیالیس���تەوە حیزب���ی خانووەكەی خۆیەوە، ماوەی )10( س���اڵە بە دوای مافی خۆیانەوەن، بەاڵم دوای ئەوەی دادگایش بڕیاری گه ڕاندنەوەی ئەو زەوییانە دەدات، »محەم���ەدی حاج���ی مەحمود«

ئامادە نابێت بیانگەڕێنێتەوە.زەویی���ەكان پێش���تر لەالیەن وەزارەتی پیشەسازیی و وزەوە، که سه ر به کارگه ی جگه ره ی سلێمانی بوون، بە پێی ساڵی خزمەت و خاڵ دراونەتە چەن���د فەرمانبەرێك و لە سەریان تاپۆ كراوە، كە دەكەوێتە س���لێمانی، ئاباڵخ���ی كەرت���ی بەش���ێك ل���ەو ه��اواڵتییانەی���ش لە س���اڵی)2001(دا، ل���ه دادگای سلێمانی داوای یاس���ایی لە دژی

ناوبراو تۆمار دەكەن.

سكرتێری حیزبەكە، دەیان بڕیاری دادگاو حكومەت پێشێل

دەكاتلە )2002/11/9(و بە بڕیاری دادگای س���لێمانی و ب���ە ئیم���زای دادوەر »لەتیف عوس���مان«، ئەو كێش���ەیە ل���ە بەرژەوەندی���ی ئەو هاواڵتییان���ە یەكالی���ی دەبێتەوە و داوای گەڕان���ەوەی ئ���ەو موڵكانە دەكرێت، بەاڵم »محەمەدی حاجی مەحمود« ئامادە نابێت بچێتە ژێر

باری بڕیارەكەی دادگاوە.ئەو كێشەیە تا ساڵی )2004( دەمێنێتەوە، بەاڵم ئەو هاواڵتییانەی زەوییەكانی���ان داگیر ك���راوە، بە بەردەوامی سەردانی بەڕێوەبەرێتی جێبەجێكردن ده که ن لە سلێمانی و ب���ە بەڕێوەبەرێتییەی���ش ئ���ەو داد، جێبەجێكارێك���ی ئیم���زای نووس���راوێك )2004/8/3( ل���ە

ئاراستەی وەزارەتی ناوخۆ دەكات ب���ۆ دابینكردن���ی )3( ف���ەوج بۆ رووخانی ئ���ەو زیادەڕۆییانەی که س���کرتێری ناوب���راو کردوویه تییه

سه ر زه وییه کان.مەحمود، حاجی عوس���مانی وەزیری پێشووی ناوخۆی حكومەتی هەرێ���م )ئیدارەی س���لێمانی( لە ل���ە رەزامەندی���ی )2004/9/14(سەر ئەو بڕیارە دەردەبڕێت، بەاڵم ناكرێت. بڕیارەكە جێبەجێ دواتر بە ه���ۆی رێگریكردنی ئەنجومەنی »محەمەدی خ���ودی وەزی���ران و

حاجی مەحمود«ەوە.دوای ئ���ەوە، جارێكی تر بە بڕیاری فاروق جەمیل، بریكاری ئەو

كاتی وەزارەتی داد، بە نووسراوی ژم���ارە )959( لە )2005/3/16( بەدواداچ���وون دەكرێ���ت داوا بكرێتەوە ب���ۆ جێبەجێكردنی ئەو دۆس���یەیە و گەڕاندن���ەوەی ئ���ەو

موڵكانە.هاوكات، بە پێی نووسراوێكی روش���دی عەزیز س���اڵح، وەزیری ئی���دارەی داد، پێش���ووتری پێشووی سلێمانی، كە ئاراستەی ئەنجومەن���ی س���ەرۆكایەتیی وەزیرانی كردووە، بە ناونیش���انی حكومەت س���ەرۆكی )رێگری���ی حوكم���ی لەجێبەجێكردن���ی دادگا(، ئام���اژە ب���ەوە كراوە كە بەرای���ی دادگای ئ���ەوەی دوای ژمارە حوكمی بەپێی س���لێمانی ،376( 310/ب/2001(، ،308(رۆژی ل���ە 377/ب/2002(، )2002/11/9 ،2003/3/31(بڕی���اری ب���ە س���ەر »محەمەدی حاج���ی مەحم���ود«دا داوە ك���ە دەستبەرداری ئەو موڵكانە ببێت و ئەو بینا )موجوداتانە(ی لەس���ەر ئ���ەو زەوییانە الببرێن و بە چۆڵیی تەسلیم بەخاوەنەكانیان بكرێتەوە.

بەاڵم جێبەجێ نەكراوە.لەنووس���راوەكەیدا؛ روش���دی عەزیز دەڵێت: ئەو خاوەن موڵكە حوكم بۆ دراوان���ە، حوكمەكانیان لە فەرمانگ���ەی جێبەجێكردن لە ،2002/ 700 ،194( دۆس���یەی 27،28/ 2003(دا داناوە و بەردەوام لە موراجەعاتی ئەو فەرمانگەیەدان حوكمەكانیان، جێبەجێكردنی بۆ ب���ەاڵم كاری جێبەجێكردن���ی بە هۆی رێگریی حوكم بەس���ەردراودا بنبەس���ت بووە، تەنی���ا رێگە كە زۆری بەكارهێنانی بەردەمیدا؛ لە یاس���اییە ك���ە دوور نیی���ە تیایدا كێشەی نەویس���ت و نادروست روو بدات. هەروەها هاتووە: »پێشنیاز دەكەین فەرمان بفەرموون؛ دوور لە كاری رەسمیی و لەڕێی پەیوەندیی حیزبیی���ەوە داوا بكرێ���ت واز لە جێبەجێكردنی ب���ەردەم رێگریی

حوكمی یاسایی بێنێت«.

جارێكی تر،دادگا دێتەوە ناو كێشەكە

كێش���ەی ئ���ەو هاواڵتییان���ە و ئەو س���كرتێری ملكەچنەبوون���ی حیزبە، ب���ۆ یەكگرتنەوەی هەردوو ئیدارەك���ەو پێکهێنان���ی كابینەی

پێنجەم، درێژ دەبێتەوە.عوسمان قادر محەمەد، سەرۆكی دادگای س���لێمانی، بە نووسراوێك لە )2006/7/23( كە ئاراس���تەی كردووەت���ەوە، دادی وەزارەت���ی تێیدا هاتووە: »ئەو بەڕێزە لەگەڵ ئەوەی سیاس���ەتمەدارەو بەرنامەی حیزبەكەیش���ی وا داڕێ���ژراوە ك���ە لەگەڵ رەوتی دادگاو ملكەچی یاسا بێت، كەچی چووەتە سەر دارێكی بەرزو ئامادە نیی���ە ئەو حوكمەی

جێبەجێ بكات«.ب���ەوە ئام���اژەی هەروەه���ا داوە، ك���ە ئەگەر زۆری یاس���ایش بەكار بهێنرێ���ت، ئەگەری ئەوەی زۆرە كێش���ەو ئاكام���ی خراپ���ی لێبكەوێت���ەوە، بۆی���ە كێش���ەكە

رەوانەی ئێوە دەكەینەوە.بارزان���ی، نێچیرڤ���ان س���ەرۆكی كابین���ەی پێنجەم، لە )2008/7/15( بە نووسراوی ژمارە )1937(، داوای گەڕانەوەی یەكێك لەو پارچە زەوییانە دەكات، دوای ئ���ەوەی یەكێك لەو هاواڵتییانە بە ناوی »عەبدوڵ���اڵ حەمە ئەمین«

كێشەكەی دەگەیەنێتە الی.هاتووە: نووس���راوەكەدا، لە »ئ���ەو پارچ���ە زەویی���ە لەالیەن محەم���ەدی حاج���ی مەحمودەوە داگی���ر ك���راوە، بگەڕێنرێتەوە بۆ خاوەنەكەی كە موڵكی خۆیەتی«.وەزی���ری وس���و، نازەنی���ن شارەوانییەكانی هەمان كابینەش، بە فەرمانێك���ی وەزاری )نهێنی( داوای )2008/7/22(دا، ل���ە گەڕانەوەی هەم���ان زەویی دەكات

كە )موڵكی صرف(ە.)ف���اروق ت���ر جارێك���ی جەمیل(، كاتێ���ك دەبێتە وەزیری داد، نووس���راوێكی ت���ر لە رۆژی

ب���ۆ جێبەجێكردنی )2009/9/1(بڕیاری دادگا، ئاراستەی وەزارەتی ناوخ���ۆ دەكات، بەاڵم )محەمەدی حاجی مەحمود( بە هیچ شێوەیەك

ئەو بڕیارانە جێبەجێ ناكات.عەبدوڵاڵ حەمە ئەمین، خاوەنی یەكێك لەپارچە زەوییەكان، وتی: وەاڵمی چاوەڕێی ئێس���تا »ئێمە دادوەری گشتین بۆ جێبەجێكردنی بڕیاری دادگای سلێمانی، كەچەند گەڕان���ەوەی بڕی���اری س���اڵێكە زەوییەكان���ی داوە بۆمان، ئه ویش البردنی ئ���ەو زیادەڕەوییانەیە كە سكرتێری ئەو حیزبە كردوویەتییە سەر زەوییەكانمان، که بەبێ هیچ

پاساوێكی یاساییه «.

بڕیارەكەی كابینەی شەشەمیش، ئەوی

نەگرتووەتەوەدوای ئەوەی حكومەتی هەرێم، ل���ە ژێر فش���اری ئۆپۆزس���یۆن و دا بڕی���اری خۆپیش���اندەراندا، ب���ە گەڕاندن���ەوەی هەم���وو ئەو موڵك���ە داگیركراوانەی حكومەت و هاواڵتییان، كە لەالیەن حیزبەكان و ك���راون، داگی���ر بەرپرس���انەوە جارێكی تر ئ���ەو هاواڵتییانە ئەو دۆس���یەیە زیندوو دەكەنەوە و داوا جێبەجێكردنی بەڕێوەبەرێتیی لە دادگا بڕیاری دەكه ن، س���لێمانی

جێبەجێ بكرێت.)2011/5/18(دا ل���ە جێبەجێكاری داد، )ئاواز محەمەد وەهاب( نووس���راوێك ئاراس���تەی سلێمانی پۆلیسی بەڕێوەبەرێتیی دەكات ب���ۆ ئامادەكردن���ی هێزی پۆلیس و ئاسایشم بۆ وەرگرتنەوەی نووس���راوەكەدا لە زه وییانە. ئەو هات���ووە: »داواكاری���ن هێزێ���ك كە ل���ە )25( ئاس���ایش و پۆلیس كەمتر نەبێ���ت، ئامادەی بكەن لە كاتژمێ���ر )9.30( خولەكی رۆژی جێبەجێكردنی بۆ ،)2011/6/5(

ئەو بڕیارەی دادگا.لەو رۆژەدا ئەو هێزە دەچێتەوە س���ەر ماڵی »محەم���ەدی حاجی

تر ب���ەاڵم جارێكی مەحم���ود«، مەفرەزەیەكی حیزبیی رێگریی لێ دەك���ەن و ئامادە نابن جێبەجێی

بكەن.بەڕێوەبەرێتیی هۆی���ەوە بەو ئەو س���لێمانی، جێبەجێكردن���ی دادگای رەوان���ەی دۆس���یەیە )1( س���لێمانی لێكۆڵین���ەوەی دەكات و هات���ووە: »بڕیارم���ان دا ب���ە هەواڵەكردن���ی داوالێك���راوی »محەم���ەدی جێبەجێك���رد حاج���ی مەحم���ود« و »مەهدی« ناوێ���ك ك���ە رێگرییان ك���ردووە ل���ە بەڕێوەبەرێتییەكەم���ان، ل���ە

جێبەجێكردنی بڕیاری دادگا«.لە ماوەی ئەو )10( س���اڵەدا، جگە لەو نووس���راوانەی سەرەوە، چەند بەرپرسێكی تری حكومیی و پارێزگار و س���ەرۆكی شارەوانیش، بە بڕی���ار داوای گه ڕاندنه وه ی ئەو نووس���راوی كردووە و زەوییانەیان رەسمیی ئاراستەی خودی سەرۆكی

هەرێمیش كراوە.عەبدوڵ���اڵی حاجی مەحمود، مەكتەب���ی سیاس���یی ئەندام���ی حیزبی سۆسیالیس���ت دیموكراتی )محەمەدی ب���رای كوردس���تان و حاجی مەحم���ود(، لە لێدوانێكیدا لە بارەی ئ���ەو موڵكانەی خەڵك و حكومەت كە لەالیەن حیزبەكەیەوە كراوەتە ب���ارەگای حیزبیی، وتی: »ئێمە قسەمان لەگەڵ حكومەتی هەرێم���دا كردووە و بە دوو ش���ێوە ئ���ەو زەوییانەدا مامەڵە لەگ���ەڵ

دەكەین«.داوە وت���ی: »بڕیارمان ئەو، بەشێك لەو زەوییانە لە حكومەت بكڕینەوە و بەشێكیشیان رادەستی

حكومەت بكەینەوە«.لەب���ارەی ئەو ح���ەوت پارچە زەوییەشەوە، كە تاپۆكەی بەناوی دەس���تیان ئەوان خەڵكەوەی���ە و عەبدول���اڵ بەس���ەرداگرتووە، حاج���ی مەحم���ود، وت���ی: »من زۆر ئاگاداری ئەوە نیم، باش���ترە لەگەڵ نووسینگەكەی خۆیدا قسە

بكەن«.

عەبدوڵاڵ‌حاجی‌مەحمود:بڕیارمان‌داوە‌بەشێك‌لەو‌زەوییانە‌لە‌حكومەت‌بكڕینەوە‌و‌بەشێكیشیان‌رادەستی‌حكومەت‌بكەینەوە

سەرۆكی‌حكومەت‌و‌چوار‌وەزیر‌و‌سەرۆكی‌دادگا‌؛داوای‌»هێز«‌له‌دژی‌محه‌مه‌دی‌حاجی‌مه‌حمود‌ده‌که‌ن

محەمەدی حاجی مەحمود فۆتۆ: رۆژنامه

بەدواداچوونی:‌رۆژنامه‌..............................................................

میدیاكانی‌هەرێمی‌كوردستان،‌رەخنەی‌توند‌لە‌بەرپرسانی‌بااڵی‌هەرێم‌دەگرن،‌كە‌ئامادەییان‌تێدا‌بۆ‌ چاوپێكەوتن‌ ل��ێ��دوان‌و‌ نییە‌رۆژنامە‌ناوخۆییەكان‌بدەن،‌بەاڵم‌میدیای‌ بۆ‌ قسە‌ بەبەردەوامیی‌

دەرەكیی‌دەكەن.ه��ەف��ت��ەی‌ دوو‌ ل���ەم���اوەی‌راب������ردوودا،‌ش���ەش‌ب��ەرپ��رس��ی‌لە‌ پێكهاتوون‌ كە‌ هەرێم،‌ ب��ااڵی‌تاڵەبانی،‌ ج��ەالل‌ ه��ەری��ەك��ەل��ە؛‌حیزبەكەی‌و‌ سكرتێری‌ بەسیفەتی‌مەسعود‌ عێراق،‌ كۆماری‌ سەرۆك‌سەرۆكی‌ بەسیفەتی‌ ب��ارزان��ی،‌هەرێم،‌ س��ەرۆك��ی‌ حیزبەكەی‌و‌كۆسرەت‌‌ ساڵح‌و‌ ئەحمەد‌ بەرهەم‌ب��ارزان��ی‌و‌ نێچیرڤان‌ رەس����وڵ‌و‌چاوپێكەوتنیان‌ بارزانی،‌ مەسرور‌دەرەكیی‌ میدیایەكی‌ لەگەڵ‌چەند‌سعودی‌و‌ شەرقولئەوسەتی‌ وەك؛‌چەند‌ ئ��ی��م��ارات��ی‌و‌ زەن��اش��ن��اڵ��ی‌

میدیایەكی‌دیكەدا‌ئەنجامدا.بایەخپێدانی‌میدیای‌دەرەكیی‌و‌گرنگی‌پێنەدان‌بەمیدیای‌ناوخۆیی،‌بەالی‌میدیاكانی‌هەرێم‌بەگشتیی‌و‌میدیا‌سەربەخۆكانەوە،‌كێشەیەكە‌دەمێكە‌ هەیەو‌ كۆنی‌ پاشخانێكی‌مەسەلەیەوە‌ ب��ەو‌ ئ��ازاد‌ میدیای‌

دەناڵێنێت.سەرنووسەری‌ میرە،‌ ئەحمەد‌گۆڤاری‌»لڤین«‌پێیوایە؛‌كێشەكە‌

لەوانە؛‌ هەیە،‌ هۆكارێكی‌ چەند‌ه��ۆك��اری‌س��ای��ك��ۆل��ۆژی��ی،‌وت��ی:‌پەیوەندیی‌ ئەو‌حاڵەتە‌ »پێموایە‌سەركردە‌ سایكۆلۆژیی‌ بەالیەنی‌پارتییەوە‌ یەكێتی‌و‌ ب��ااڵك��ان��ی‌هەیە،‌ئەو‌حاڵەتە‌سایكۆلۆژییەش‌ك��ە‌س���ەرك���ردەی‌ب���ااڵ،‌ی��اخ��ود‌پارتی‌ یەكێتی‌و‌ دووەم��ی‌ یەكەم‌و‌دەرەوەی��ە،‌ لەڕاگەیاندنی‌ حەزیان‌

ناتەندروستە«.ب������ەاڵم،‌ك���ەم���ال‌رەئ����وف‌س����ەرن����وس����ەری‌رۆژن����ام����ەی‌»هاواڵتیی«،‌پێیوابوو:‌حاڵەتەكە‌پ��ەی��وەن��دی��ی‌ب���ەج���ۆری‌ئ��ەو‌لەمیدیای‌ كە‌ هەیە،‌ پرسیارانەوە‌ناوخۆدا‌لێیاندەكرێت.‌وتی:‌»ئەوان‌گۆڤار،‌ بچووكترین‌ بۆ‌ ئامادەبوون‌یان‌رۆژنامەی‌بیانیی‌چاوپێكەوتن‌ناوخۆیی‌ میدیای‌ بۆ‌ بەاڵم‌ بكەن،‌ل��ەب��ەرئ��ەوەی‌پ��ێ��ی��ان��واب��ووە‌كە‌لێدەكرێت،‌ موحریجیان‌ پرسیاری‌

یان‌لەوانەیە‌پێیانوابێت؛‌كە‌ئەمە‌لۆكاڵییە‌و‌باش‌نییە«.

س��ەرن��ووس��ەری‌رۆژن��ام��ەی‌بەرپرسانی‌ پێیوایە:‌ »هاواڵتی«‌ب������ااڵی‌ه�����ەرێ�����م،‌‌ه���ەوڵ���ی‌بچووككردنەوەی‌ پەراوێزخستن‌و‌لەو‌ دەدەن،‌ ك��وردی��ی‌ میدیای‌دنیادا‌ »لەهەموو‌ وت��ی:‌ رووەوە‌بەرپرسێك‌ كاتێك‌ هەیە،‌ ئ��ەوە‌لۆكاڵیی‌ بەمیدیای‌ پەرە‌ دەیەوێت‌ب����دات،‌چ��اوپ��ێ��ك��ەوت��ن‌ل��ەگ��ەڵ‌بۆ‌ دەك��ات،‌ ناوخۆییەكان‌ میدیا‌ب��دات‌ میدیایی‌ سەبقی‌ ئ���ەوەی‌بەاڵم‌ ناوخۆیی،‌ بەڕاگەیاندنی‌لەمیدیا‌ دەبێت‌ هەمیشە‌ ئێمە‌بیانییەكانەوە‌وەریبگرینەوە،‌ئەمە‌بچووككردنەوەی‌میدیای‌لۆكاڵیی‌و‌

بەهیچ‌وەرنەگرتنییەتی«.چ����اودێ����ران‌پ��ێ��ی��ان��وای��ە:‌ف��اك��ت��ەرەك��ان��ی‌ب��ای��ەخ‌ن��ەدان��ی‌بەرپرسانی‌بااڵی‌حكومیی‌و‌حیزبیی‌

بوونی‌ بۆ‌ ‌ ناوخۆیی،‌ بەمیدیای‌لەهەرێمەكەو‌ زۆر‌ گەندەڵییەكی‌ب��ەرپ��رس��ی��اری��ی‌ئ���ەو‌ب��ەرپ��رس��ە‌بەوپێیەی‌ دەگەڕێتەوە،‌ بااڵیانە‌دیاری‌ رۆڵێكی‌ ناوخۆیی،‌ میدیای‌گەندەڵییانەدا‌ ئەو‌ لەئاشكراكردنی‌

هەبووە.س��ەرن��ووس��ەری‌رۆژن��ام��ەی‌»هاواڵتی«،‌وتی:‌زۆرجار‌داوامان‌بۆ‌ ك���ردووە،‌ ب��ااڵ‌ لەبەرپرسانی‌چاوپێكەوتنی‌رۆژنامەوانیی‌و‌‌چەند‌پێوەكردوون‌ پەیوەندیمان‌ جارێك‌كاك‌ ل��ەوان��ە؛‌ چاوپێكەوتن،‌ بۆ‌م��ەس��ع��ود،‌ك��ە‌داوام��ان��ل��ێ��ك��رد،‌مەرجەكەشمان‌ دان��ا،‌ مەرجیان‌وەاڵمیان‌ هەر‌ بەاڵم‌ قبووڵكردن،‌

نەداوینەتەوە«.هەروەها‌سەرنووسەری‌گۆڤاری‌داوامان‌ »زۆرجار‌ وتی:‌ »لڤین«،‌پارتی‌و‌ یەكەمی‌ لەبەرپرسانی‌یەكێتی‌كردووە،‌كە‌چاوپێكەوتنی‌

بكەن،‌ لەگەڵدا‌ رۆژنامەوانیمان‌بەاڵم‌ئامادەییان‌تێدا‌نەبووە«.‌

پسپۆڕان،‌پێیانوایە:‌كێشەكە‌میدیاكانیش‌هەندێك‌ دووالیەنەیەو‌ك��ات،‌رۆڵ��ی��ان‌ل��ەدروس��ت��ك��ردن‌و‌ناوخۆییەكاندا‌ كێشە‌ ئاڵۆزكردنی‌

هەبووە.د.هەڤاڵ‌ئەبوبەكر،‌مامۆستای‌سلێمانی،‌ لەزانكۆی‌ راگەیاندن‌وتی:‌»میدیای‌كوردیی‌نەیتوانیوە‌بسەلمێنێت‌و‌ خ��ۆی‌ بەباشیی‌بێنێتە‌ ب��ەرپ��رس��ان‌ نەیتوانیوە‌خۆیەوە‌و‌ پرسیارەكانی‌ ژێرباری‌وەاڵمدەرەوەی‌وەرگری‌كورد‌بێت،‌چونكە‌زۆربەی‌جار‌رۆژنامەنووسان‌زانیارییان‌ دەك��ەن‌ ئ��ەوان‌ لە‌ داوا‌ب���دەن���ێ‌،‌ب���ێ‌ئ�����ەوەی‌ئ���ەوان‌

زانیارییەكی‌ئەوتۆیان‌هەبێت.‌جەختی‌ ئەبوبەكر،‌ ه��ەڤ��اڵ‌ل���ەوە‌ك�����ردەوە:‌ب��ااڵدەس��ت��ی��ی‌و‌دەستتێوەردانی‌حیزب‌لەدامودەزگا‌

میدیای‌ وادەك��ات‌ رەسمییەكاندا،‌ناوخۆیی‌بەمیدیای‌دژە‌ئاراستەی‌سەیربكرێت‌و‌ حیزب‌ سیاسەتی‌شوێنانەوە،‌ لەو‌ ئەو‌ دەركەوتنی‌وێنەی‌ ك��ە‌ ئ��ەوەی��ە؛‌ ب��ۆ‌ تەنیا‌نەك‌ بگوێزنەوە،‌ ئەوان‌ ناشیرینی‌ش��ت��ەك��ان،‌وەك���و‌ئ���ەوەی‌هەیە‌

بگوێزنەوە.ل���ەو‌م���ی���ان���ەدا؛‌دی�����اردەی‌هەرێم‌ بەرپرسانی‌ چاوپێكەوتنی‌»الشرق رۆژن���ام���ەی‌ ل��ەگ��ەڵ‌األوسط«،‌ماوەیەكە‌زیادیكردووەو‌بەبڕوای‌ كە‌ دەبینرێت،‌ بەئاشكرا‌رۆژنامەنووسانی‌هەرێم،‌مەبەستی‌مەسەلەیەوە‌ ئەو‌ لەپشت‌ تایبەت‌

هەیە.ئ���ەح���م���ەد‌م���ی���رە،‌وت���ی:‌بەرپرسانی‌ رۆژن��ام��ەی��ەی‌ »ئ��ەو‌ك��ورد‌زی��ات��ر‌لێی‌دەردەك����ەون،‌األوسط«ە،‌ »الشرق رۆژنامەی‌رۆژنامەنووسەكانی‌ كە‌ دەوترێت‌

ئ���ەم‌رۆژن��ام��ەی��ە،‌پ��ەی��وەن��دی��ی‌بەرپرسانی‌ لەگەڵ‌ راستەوخۆیان‌»یەكێتی‌و‌ دووەم����ی‌ ی��ەك��ەم‌و‌پێشتریش‌ ه��ەی��ە،‌ پ���ارت���ی«دا‌س��ەرچ��اوە‌رۆژن��ام��ەوان��ی��ی��ەك��ان‌باسیان‌لەوە‌دەكرد؛‌كە‌یه‌کێک‌له‌‌‌رۆژنامەیە،‌ ئەو‌ رۆژنامەنوسەكانی‌سوودمەندبووه‌‌لەحكومەتی‌هەرێم،‌لەپێدانی‌هەندێك‌دیاریی‌تایبەت«.‌میرە،‌بە‌گێڕانەوەی‌چیرۆكی‌كۆتایی‌ ئیتاڵی،‌ رۆژنامەنووسێكی‌»یەكێك‌ ه��ێ��ن��ا،‌ ب��ەق��س��ەك��ان��ی‌ئیتاڵییەكان‌ رۆژنامەنووسە‌ لە‌تۆ‌ كاتێك‌ دەك���ات؛‌ ل��ەوە‌ ب��اس‌لەگەڵ‌ )ب��ارزان��ی(‌ چاوپێكەوتنی‌رۆژنامەیەكی‌دەرەوە‌دەخوێنیتەوە،‌واڵتێكی‌ سەرۆكی‌ هەستدەكەیت‌دیموكراتییە،‌بەاڵم‌كاتێك‌سەیری‌واڵتی‌ رۆژنامەوانییەكانی‌ راپۆرتە‌هەستدەكەیت‌ دەك��ەی��ت،‌ خ��ۆی‌

وێنەكە‌تەواو‌پێچەوانەیە«.

‌راپۆرتی:‌شۆڕش‌خالید...............................

ئۆپۆزسیۆن،‌ الی��ەن��ەك��ان��ی‌پێیانوایە:‌دەسەاڵت،‌پەلە‌ده‌کات‌لە‌پەسەندكردنی‌سروودی‌)ئەی‌مەبەستی‌ دەڵ��ێ��ن:‌ رەق��ی��ب(‌و‌ئەو‌ ل��ەپ��ش��ت��ەوەی��ە‌و‌ سیاسیی‌پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارەش��ی‌پ��ڕۆژەك��ەی‌پێشكەش‌كردووە،‌وتی:‌»ئەوە،‌

دوورە‌لەڕاستییەوە«.س���روودی‌)ئ���ەی‌رەق��ی��ب(،‌دوای‌ئەوەی‌خوێندنەوەی‌یەكەمی‌بۆ‌كرا،‌لەالیەن‌لیژنەی‌یاساییەوە‌پەرلەمان‌ سەرۆكایەتیی‌ رەوانەی‌نەخراوەتە‌ هێشتا‌ بەاڵم‌ ك��راوە،‌بەرنامەی‌كارەوە‌و‌ئۆپۆزسیۆنیش‌گومانی‌هەیە‌لەوەی‌»پەلەكردن«‌لەپڕۆژەكە،‌بۆ‌مەبەستی‌سیاسیی‌

بێت.)ئەی‌ ئەوەی‌سروودی‌ دوای‌پەرلەمانتارانی‌ لەالیەن‌ رەقیب(‌رەوانەی‌ كوردستانییەوە‌ لیستی‌خوێندنەوەی‌ ك���راو‌ پ��ەرل��ەم��ان‌لەئێستادا‌ ك���را،‌ ب��ۆ‌ ی��ەك��ەم��ی‌لەڕێگەی‌ كوردستانیی،‌ لیستی‌سەرۆكایەتیی‌پەرلەمانەوە،‌جۆرێك‌پەسەندكردنی‌ لە‌ پەلەكردن‌ لە‌دەیانەوێت‌ دەكەن‌و‌ سروودە‌ ئەو‌بەزوویی‌پەسەندبكرێت‌و‌پەرلەمان‌نیشتمانیی،‌ سروودێكی‌ وەك��و‌بیناسێنێت‌و‌بڕیاری‌لەسەر‌بدات.

ك���وێ���س���ت���ان‌م���ح���ەم���ەد،‌»گۆڕان«‌ لیستی‌ پەرلەمانتاری‌ل��ەپ��ەرل��ەم��ان��ی‌ك��وردس��ت��ان،‌لەلێدوانێكیدا‌بۆ‌»رۆژنامە«‌وتی:‌هەن‌ گرنگ‌ ی��اس��ای‌ »چەندین‌لەمەوبەر،‌ زیاتر‌ یان‌ ساڵێك‌ كە‌خوێندنەوەی‌یەكەمیان‌بۆ‌كراوە‌و‌

بۆ‌توێژێكی‌دیاریكراوی‌كۆمەڵگاش‌گرنگن،‌بەاڵم‌بە‌پەسەندنەكراویی‌تایبەت‌ یاسای‌ لەوانە‌ ماونەتەوە،‌مافەكانیان،‌ به‌كەمئەندامان‌و‌پەرلەمان‌و‌ سەرۆكایەتیی‌ كەچی‌لە‌ پەلە‌ كوردستانیی،‌ لیستی‌رەقیب‌ ئەی‌ لەسروودی‌ بڕیاردان‌

دەكەن«.

بۆ‌ »وای‌ وت��ی:‌ كوێستان،‌سیاسیی‌ مەبەستێكی‌ دەچ���م،‌لەو‌پڕۆژەیەوە‌ لەپشت‌پەلەكردن‌

هەبێت‌لەالیەن‌دەسەاڵتەوە«.ب����ۆچ����وون����ێ����ك‌ل��ەن��ێ��و‌پەرلەمانتارانی‌ئۆپۆزسیۆندا‌هەیە،‌»كوردستانیی«،‌ لیستی‌ بەوەی‌دەی����ەوێ����ت‌ل���ەڕێ���گ���ەی‌ئ��ەو‌پڕۆژەیاسایەوە،‌هەوڵی‌پەرتكردنی‌ب��دات،‌ ئۆپۆزسیۆن‌ الیەنەكانی‌بەتایبەت‌كاتێك‌ئەوەیان‌بەدیكرد؛‌لەنێودا‌ جیاوازیان‌ بۆچوونی‌ كە‌چونكە‌ سروودەكە،‌ لەسەر‌ هەیە‌

ئیسالمییەكان،‌ الیەنە‌ پێشتر‌سروودەكە‌ دێڕێكی‌ رایانگەیاند،‌هەر‌ ئاینمان‌ دینمان‌ دەڵ��ێ��ت:‌نیشتیمان،‌لەگەڵ‌ئاینی‌ئیسالمدا‌

ناگونجێت.لیستی‌ لە‌ سەلیم،‌ سەمیر‌وت��ی:‌ ئیسالمیی،‌ یەكگرتووی‌لە‌ بێت‌ یەكێك‌ ئ��ەوە‌ »رەن��گ��ە‌

دەس��ەاڵت،‌ لیستی‌ ئامانجەكانی‌دەكات‌و‌ لەپڕۆژەكە‌ پەلە‌ چونكە‌دەیەوێت‌بەزوویی‌پەسەندبكرێت،‌لەسەر‌ جیاواز‌ بۆچوونی‌ چونكە‌

پڕۆژەیاساكە‌هەیە«.نزیکانە،‌ ب��ەم‌ پێدەچێت‌بۆ‌ تر‌ خوێندنەوەی‌ تر‌ جارێكی‌بكرێت‌و‌ رەقیب(‌ )ئەی‌ سروودی‌لەئێستاشدا‌ پەسەندبكرێت،‌ئەو‌ لەسەر‌ جیاواز‌ بیربۆچوونی‌

پڕۆژەیاسایە‌هەیە.بەبۆچوونی‌ئەو‌پەرلەمانتارە،‌

حكومڕانیی‌ دەسەاڵتی‌ ئەزموونی‌جوانی‌ نمونەیەكی‌ لەكوردستان،‌نەیتوانیوه‌‌ نەكردووە‌و‌ پێشكەش‌خەڵكی‌ نیشتمانیی‌ ئینتیمای‌وتی:‌ بكات‌و‌ بەهێز‌ كوردستان‌»وادەزانن؛‌بەبڕیاردان‌لەسەر‌ئەو‌بااڵنسە‌ ئەو‌ دەتوانن‌ س��روودە،‌

رابگرنەوە«.مەسعود‌ تاڵەبانی‌و‌ ج��ەالل‌جیاوازدا،‌ كاتی‌ ل��ەدوو‌ بارزانی،‌كوردییان،‌ دەوڵەتی‌ دروستبوونی‌تاڵەبانی‌ تەنانەت‌ زانیوە،‌ بەدوور‌ل��ە‌ت��ورك��ی��ا،‌وت���ی:‌»خ��ەون��ی‌

شاعیرانەیە«،‌بۆیە‌بۆچوونێكی‌تر‌لەنێو‌ئۆپۆزسیۆندا‌هەیە‌سەبارەت‌ل��ەس��روودی‌ پەلەكردن‌ ب���ەوەی،‌لەپێناو‌ هەوڵێكە‌ رەقیب(،‌ )ئەی‌ب���دەن،‌ ن��ی��ش��ان‌ وای‌ ئ����ەوەی‌گرنگی‌ دەسەاڵت،‌ سەركردەكانی‌كوردیی‌ دەوڵەتی‌ بەدروستبوونی‌

دەدەن.س��ەم��ی��ر‌س��ەل��ی��م،‌وت���ی:‌سروودەكە‌ خۆیدا،‌ »لەسەردەمی‌لەبەخشینی‌ گێڕاوە‌ خۆی‌ رۆڵی‌هاواڵتییان‌و‌ بە‌ خ��رۆش‌ ج��ۆش‌و‌ب��ەاڵم‌ ه��ەب��ووە،‌ كاریگەریشی‌ئێستا‌بەهۆی‌ئەوەی‌واڵت‌بەرەو‌نەناوە‌و‌ هەنگاوی‌ بوون‌ دەوڵ��ەت‌لەئاستی‌ گوزارشت‌ سروودەكەش‌نیشتمانیی‌ناكات،‌بۆیە‌كاتی‌ئەوە‌

نییە‌بڕیاری‌لەسەر‌بدرێت«.گ�����ۆران‌ئ�����ازاد،‌خ��اوەن��ی‌پ��ێ��ش��ك��ەش��ك��ردن��ی‌پ���ڕۆژەك���ە،‌»رۆژن��ام��ە«،‌ بۆ‌ لەلێدوانێكیدا‌وتی:‌»هیچ‌مەبەستێكی‌سیاسیی‌نییە،‌ پ��ڕۆژەی��ەوە‌ ئ��ەو‌ لەپشت‌ئۆپۆزسیۆن،‌ ئەندامانی‌ دوات��ر‌بوون؛‌ یاسایی‌ لەلیژنەی‌ خۆیان‌رەوان��ەی‌ لیژنەكە‌ راپ��ۆرت��ی‌ كە‌

پەرلەمان‌كراوە«.ئەو،‌دەڵێت:‌بڕیاردان‌لەسەر‌وەكو‌ رەقیب«‌ »ئ��ەی‌ س��روودی‌گرنگیی‌ نیشتمانیی،‌ سروودێكی‌تائێستا‌ چونكە‌ ه��ەی��ە،‌ خ��ۆی‌سروودێك‌نییە‌هەموو‌كوردستان‌یەك‌بخات‌و‌وتی:‌»لەهەر‌شوێنەو‌بەئاوازێك‌و‌بەجۆرێك،‌ئەو‌سروودە‌دەوترێتەوە،‌بۆیە‌پێویستە‌بڕیاری‌

پەرلەمانی‌لەسەر‌بدرێت«.بەدووریشی‌زانی،‌بەم‌نزیكانە‌كاری‌ بەرنامەی‌ بخرێتە‌ پڕۆژەكە‌

پەرلەمانەوە.

فراكسیۆنی‌كوردستانیی؛‌پەلە‌لە‌تێپەڕاندنی‌سروودی‌)ئەی‌رەقیب(‌ده‌کاتگومان دەكرێت؛ تێپەڕاندنی یاساكە، بۆ پەرتكردنی بەرەی ئۆپۆزسیۆن بێت

ذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28

كەسێتی‌و‌ ژمارەیەك‌ ‌ رۆژنامە:‌ناسراوی‌ خەڵكی‌ رۆژنامەنووس‌و‌كفری،‌كەمپەینێكیان‌بۆ‌گەڕانەوەی‌شاره‌که‌یان‌ له‌‌ یاسا‌ س��ەروەری��ی‌

رادەگەیەنن.لەبەیاننامەیەكدا،‌كە‌كۆپییەكیان‌

تێیدا‌ ن���اردووە،‌ »رۆژن��ام��ە«‌ بۆ‌كێ‌ گشتیی‌ داواك���اری‌‌ ه��ات��ووە؛‌لە‌ پرسیار‌ دادگا؟‌ بەردەم‌ دەباتە‌دەسەاڵتی‌دادوەریی‌‌لە‌كفری‌‌دا.

له‌یاداشته‌که‌دا‌هاتووه‌:‌ماوەیەكی‌‌رۆژن��ام��ەن��ووس��ان‌و‌ ئێمەی‌‌ زۆرە‌

رۆش���ن���ب���ی���ران‌و‌ك��ەس��ێ��ت��ی��ی��ە‌ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی��ەك��ان‌و‌ه��ەن��دێ‌‌قەزایە،‌ ئ��ەم‌ ت��ری‌‌ لەچینەكانی‌‌س��ك��ااڵو‌ب��ێ��دادی��م��ان��ە‌ل��ەدەس��ت‌

كێشەكانمان‌دەربڕیوە.ئ��ەوەش‌ بۆ‌ ئاماژە‌ ه��ەروەه��ا،‌ ‌

دەكەن؛‌بێخزمەتگوزاریی‌لەزۆربەی‌‌ب��وارەك��ان��ی‌‌ژی���ان���دا،‌ه��ەب��وون��ی‌‌ش���ارەدا،‌ ل��ەم‌ كێشە‌ كۆمەڵێك‌لە‌ ناعەدالەتیی‌ نایەكسانیی‌‌و‌لەدەزگاكانی‌‌ ئەركی‌‌هەندێ‌‌ ئیش‌و‌حكومەت،‌بەتایبەت‌قایمقامییەت‌و‌

ش���ارەوان���ی‌،‌روودان�����ی‌‌ه��ەن��دێ‌‌گومان... پرسیارو‌ جێی‌‌ كێشەی‌‌تاد(،‌ئەمانەو‌دەیان‌شتی‌‌تر‌لەم‌ئەوەی‌‌ بەاڵم‌ رووی��ان��داوەو‌ قەزایە‌نەمانبینیوە،‌تائێستا‌هەڵوێستێكی‌‌

روونی‌‌داواكاری‌‌گشتییە.

كفری؛‌كەمپەینێك‌رادەگەیەنێت

سەمیر‌سەلیم:‌رەنگە‌ئەوەیەكێك‌بێت

لە‌ئامانجەكانی‌لیستی‌دەسەاڵت

گۆران‌ئازاد:‌هیچ‌مەبەستێكی‌سیاسیی‌لەپشت‌ئەو‌پڕۆژەیەوە‌

نییە

hewal.rozhnama@gmail.com

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مه‌سرور‌بارزانی ‌نێچیرڤان‌بارزانی‌ ‌ ‌‌‌‌‌‌مه‌سعود‌بارزانی‌ ‌ ‌‌‌جه‌الل‌تاڵه‌بانی‌ ‌ ‌به‌رهه‌م‌ساڵح‌ ‌ ‌‌‌کۆسره‌ت‌ره‌سوڵ‌ ‌‌

»بەرپرسانی‌پارتی‌و‌یەكێتی؛‌ئامادەن‌بۆ‌بچووكترین‌میدیای‌بیانیی‌قسەبكەن«لەدوو هەفتەدا، )6( بەرپرسی بااڵی كورد قسەیان بۆ میدیای بیانیی كردووە، بەاڵم میدیای ناوخۆ پەراوێز دەخەن

سازدانی: سکرتێری نووسین.........................................................

بیرتان ب��ۆچ��ی رۆژن���ام���ە: ل���ەپ���ڕۆژەی���ەك���ی ل��ەوش��ێ��وەی��ە

كردەوەوە؟لە بەشێكە ل��ەب��ەرئ��ەوەی *بزووتنەوەی بەرنامەی پ��ەی��ام و ،)2009/7/25( لە »گ���ۆڕان«، لەكاتی بانگەشەی هەڵبژاردنەكاندا، بەڵێنمان بە خەڵك دا كاربكەین بۆ دابینكردنی عەدالەتی كۆمەاڵیەتی، ل��ەڕێ��گ��ەی دەس��ت��ك��اری��ك��ردن��ی سیستمی م��ووچ��ەوە، سیستمی كوردستاندا، ل��ە خانەنشینیی ئەویش بە كەمكردنەوەی مووچەی مووچە زیادكردنی بەرزەكان و پلە ئەم جگەلەوەش نزمەكان، پلە حاڵەتەی كە لە كوردستاندا هەیە، كە پەیوەندیی بە خانەنشینكردنی ئەندام پەرلەمان و وەزیرەوە هەیە، حاڵەتێكی یاسایی وادەی لە بەر بارگرانییەك تایبەتە، زۆرزۆر بودجەی لەسەر دەك��ات دروست لەپڕۆژەیاسایەكەشدا گشتیی، یاساكەمان دەرچوواندنی هۆكاری

روونكردووەتەوە.پڕۆژەیاسایە، چ ئەو رۆژنامە:

خزمەتێك بە خەڵك دەگەیەنێت؟* خ��زم��ەت ب��ە ع��ەدال��ەت��ی ك���ۆم���ەاڵی���ەت���ی دەگ��ەی��ەن��ێ��ت، ل���ەب���ەرئ���ەوەی ل��ەك��وردس��ت��ان��دا جۆر چەندین هەیە، ناعەدالەتیی هەیە، لە كوردستاندا ناعەدالەتیی ئەنجام یاسا لە ب��ەدەر بەشێك یاسا ب��ە بەشێكیشی دەدرێ���ت، تەنیا ل��ێ��رەدا ئێمە رێ��ك��خ��راوە، ئەو جومگەیەكی لەسەر كارمان بەیاسا كە ك��ردووە، ناعەدالەتییە

رێكخراوە.

رۆژن�����ام�����ە: ئ���ێ���وە ه��ی��چ ئەوەی بۆ الی��ە، رووپێوییەكتان خەڵك بودجەی لە چەند بزانن

»بەم ناعەدالەتییە« دەڕوات؟* لیستێكی دیاریكراوم النییە، بەاڵم بەپێی زانیارییە بەراییەكانی )900( ن��زی��ك��ەی تائێستا م��ن، پەرلەمانتار وەزیر و بەپلەی كەس

خانەنشین كراون.رۆژن��ام��ە: ه��ەم��وو ئ��ەوان��ەی نین كەسانێك پەرلەمانتار، دەبنە كارێكی ی��ان زان��ك��ۆ، مامۆستای دوای ه��ەب��ێ��ت، دی��اری��ك��راوی��ان بچنەوە پەرلەمانتاریی وەزیریی و لە پڕۆژەیە ئەم كارەكانیان، سەر

بەرژه وەندیی ئەو كەسانە نادات؟ئەندام دەب��ن��ە ئ��ەوان��ەی *مامۆستایە، هەیانە پەرلەمان، هەیانە ف��ەرم��ان��ب��ەرە، ه��ەی��ان��ە كرێكارەو هەشیانە ملیۆنێرە، بەاڵم دەبێت یەك یاسا بەسەر هەموویاندا سروشتی ئ��ەوە ببێت، جێبەجێ گشتگیربێت، دەبێت كە یاسایە چونكە یاسا بۆ تاكەكان دانانرێت و لەبەر خاتری تاكەكانیش ناگۆڕدرێ . مەسەلەی دەخلی فەرد پەیوەندیی

بە پلەی وەزیفییەوە نییە، چونكە هەیە نەخوێندەوارە، بەاڵم ملیۆنێرە، ئەو مەسەلەیە باجی سەر دەخلی كە دەك��ات، چارەسەری تاكەكان ئەوە پڕۆژەیاسایەكی تری دەوێت و پەیوەندیی بەم پرسەوە نییە، یاسا ئامادە گشتیی بەرژەوەندیی بۆ دەكرێت، نەك بەرژەوەندیی تایبەت، ئەركێكی پەرلەمانتاریی ئینجا واتە كاتییە، سیاسیی، یاسایی، ئەركێكی هەمیشەیی نییە، هەموو بكات، سیاسەت هەیە بۆی كەس خۆی هەیە ب��ۆی ك��ەس ه��ەم��وو بپاڵێوێ بۆ پەرلەمان و هەموو پلە توانیبێتی یەكێك ئەگەر بااڵكان، متمانەی پەرلەمان و ئەندام ببێتە ئەوا بەدەستهێنابێت، خەڵكی دەتوانێ چۆن وەك بەدڵنیاییەوە خەڵك قووتی م��اڵ و لە بەرگریی وەزیریی و تەواوبوونی پاش بكات، دەت��وان��ێ پەرلەمانیش ئ��ەن��دام دەرامەتێكی سەربەرزانەو ژیانێكی شیاو بۆ خۆی دابین بكات، بەاڵم كاری ئێستا كە یاسایەی ئ��ەم هەڵپە فێری م��رۆڤ پێدەكرێت، دەكات، فێری ئەوەی دەكات بەهەر

نرخێك بێت یەك جار ببێتە ئەندام بێمنەت دوای��ی ئیتر پەرلەمان و بێت بەرامبەر خەڵك، چونكە هەر سوێندخواردنییەوە رۆژی لەیەكەم بە بەرزو خانەنشینی مووچەیەكی مووچەیەكی بەرز مسۆگەر دەكات. رۆژنامە: ئەوە بە دیوێكی تردا هەیبەتی لێدانی لە نییە بریتیی دوای ل��ە وەزی���ر، پەرلەمانتار و

خزمەتەكەی؟دەبێت ب��ەپ��ێ��چ��ەوان��ەوە، *كەسی وەزی����ر و پ��ەرل��ەم��ان��ت��ار و كەسانی ب��ە ببنەوە سیاسیی، گشتیی دی��دی تائێستا ئاسایی، سیاسیی و پەرلەمانتار و بۆ خەڵك بووە، دێواندن دیدی سەركردە، واتە كەسێكی ئاسایی نییە، ئێمە بەرپرسەكان هەموو دەمانەوێت وەك ئاسایی، بەكەسی ببنەوە دیموكراتییەكانی واڵت��ە هەموو

شەخسییەتی هەیبەت و ئینجا تر، ئیمتیازە بە پەیوەندیی م��رۆڤ بەڵكو نییە، مادییەكانییەوە هەڵوێستەكانییەوە بە پەیوەندیی هەیە، پەیوەندیی بەڕاستگۆیی و ئەو متمانەیەوە هەیە، كە خەڵك پێی

دەبەخشێ .رۆژن���ام���ە: دەوت���رێ���ت، ئ��ەم پڕۆژەیاسایەی ئێوە، پەرچەكرداری بۆیە وت��ران، كە قسانەبوون ئەو ناكشێننەوە، پەرلەمان لە دەست بۆ ئەوەی مووچەی خانەنشینیتان

)60%( نەبێت و )80%( بێت؟پەیوەندیی ئێمە بایكۆتی *بە هەڵوێستێكی سیاسییەوە هەیە، روونكردنەوەیەكدا لە پێشتر كە زۆرە م��اوەی��ەك��ی خستمانەڕوو، پڕۆژەیاسایەكی بەنیازی ئێمە لەمجۆرەین، بەاڵم حەزمان كردووە خۆمان پێشكەشی نەكەین، بەڵكو

ئێمە بكەن و ئامادەی تر كەسانی تەنیا پشتیوانیی لێبكەین، بۆ ئەم مەبەستە، قسەمان لەگەڵ چەندین مەدەنیدا كۆمەڵگەی هەڵسووڕاوی پڕۆژەكە ئەوان بۆئەوەی كردووە، ئامادە بكەن و ئێمە تەنیا پشتیوانیی نەكرد ح��ەزم��ان وات���ە ب��ك��ەی��ن، پێوە »گ���ۆڕان«ی مۆركی تەنیا بۆ هەڵوێستێك وەك تەنیا بێت و »گۆڕان« تۆمار بكرێت، جگەلەوە نا، »گ���ۆڕان« وەك تەنیا ئێمە پەرلەمانیش ئەندام وەك بەڵكو به پابەندین ئەخالقییەوە لەڕووی خۆپیشاندەرانەوە، داواكارییەكانی داوكارییەكانی لە یەكێك چونكە ئەنجومەنی كاتیی مەیدانی ئازادیی، كردوومانە ئێمە كە خاڵەیە، ئەو ب��ە پ����ڕۆژە، ه���ەر ئ���ەو ك��ات��ەش »گ����ۆڕان«، فراكسیۆنی وەك پەرلەمانیش، كۆی وەك تەنانەت

هەڵوێستی ك��رد، پشتیوانییمان لەمجۆرە مەسەلەیەكی مەبدەئییەو پەیوەندیی بەدۆخی ئێستاوە نییە، پێشتریش وەك »گۆڕان« چەندین لە ه��ەب��ووە دەستپێشخەریمان رەتكردنەوەی )48( ملیۆن دیناری كە پەرلەمانتاریی، ئۆتۆمبێلی لەوشێوەیە باسێكی هیچ ئەوكاتە من و ئەوكاتەش نەبوو، ل��ەئ��ارادا فراكسیۆنی لە هاوڕێكانم زۆربەی »گ������ۆڕان« پ��ش��ت��ی��وان��ی��ی ئ��ەو

هەنگاوەمان كرد.رۆژن����ام����ە: ب��ۆچ��ی ل��ەن��او فراكسیۆنی »گۆڕان«دا، بەتایبەت ئ���ەو س��ێ ك��ەس��ەت��ان ب���وون بە

ئااڵهەڵگری ئەو پڕۆژەیە؟* جگەلە ئێمەش، ئەوەندەی هاوڕێی ژمارەیەك ئاگاداربم، من ئومێد دەك���ەن و پشتیوانیی ت��ر فراكسیۆنەكە و هەموو دەك��ەی��ن هەموو پەرلەمانتارانیش پشتیوانیی بكەن، بەاڵم هەمیشە لە پەرلەماندا كەسێك، یان چەند كەسێك پڕۆژە دەدەن هەوڵ دەك��ەن و پێشكەش پشتیوانیی بۆ كۆبكەنەوە، دەرگای هەموو لەبەردەم دەسپێشخەریش

كەسدا وااڵیە. رای دەوترێت بەاڵم رۆژنامە: فراكسیۆنی لەناو هەیە، جیاواز لەسەر بەتایبەت »گۆڕان«یشدا،

ئەم پڕۆژەیە..كەسەوە بەناوی ناتوانم *قسە بكەم، بەاڵم ئەوەندە دەڵێم: پەرلەمانی ئەندام ل��ەوب��ڕوای��ەدام

تریش هەیە پشتیوانیی بكات.هەیشە وات����ە رۆژن����ام����ە:

پشتیوانیی ناكات؟* هیچ تەعلیقێكم نییە، چونكە زانیاریم لەبارەی نیازو نیەتی كەسی

ترەوە نییە.

سازدانی: ئارام جەمال.........................................................

رۆژن���ام���ە: ل���ەم م��اوەی��ەی كۆڕبەندەكەتان وەك رابردوودا، ك��ۆن��ف��ران��س��ێ��ك��ت��ان ل��ەش��اری ك����ەرك����وك، ل���ەژێ���ر ن����اوی؛ كوردو شارستانیی )پەیوەندیی دەكرێت رێكخست، توركمان( هەوڵێكە سەرەتای ئەمە بڵێن؛ پەیوەندیی ئاساییكردنەوەی بۆ

تێكشكێنراوی كوردو توركمان؟* رێكخراوەكەمان هەرچەندە لەهەولێرە، بەاڵم رێژەی )99%(ی كەركوكن، كوردی كادی��رەكانی ئەو ب��ەخ��اوەن��ی خ��ۆم��ان ئێمە دەبێ كە دەزانین، پەیوەندییە یان توركمان، لەگەڵ بێت چۆن مەسیحییەكان، ی��ان ع���ەرەب، نابێت كەسانێك لەسلێمانی، یان بڕیار دیكە یان شوێنی هەولێر، نەتەوەكان لەكەركوك ب��دەن، نەخێر، بژین، بەیەكەوە چۆن بۆ نەك ئێمەیە، ئەركی ئ��ەوە بەڵكو دی��اری��ك��راو، كێشەكی بكەین زەمینەسازیی دەب��ێ��ت چۆن نزیك، دوورو ئایندەی بۆ ل��ەگ��ەڵ ن��ەت��ەوەك��ان��ی ش��اری

كەركوك بژین.تۆپێك ب��ووەت��ە ك��ەرك��وك، ب���ەدەس���ت چ��ەن��د الی��ەن��ێ��ك��ی بۆچی كەركوكەوە، دەرەوەی ئەگەر خۆیان كەركوكییەكان چارەسەری هەبێت كێشەیەك

ئێمە ئ�����ەوەی ن����ەك����ەن؟!، بوو، یەكەم هەنگاوی كردمان درێ��ژە نزیكدا لەداهاتوویەكی سەرجەم نێوان گفتوگۆی بە

پێكهاتەكان دەدەین.رۆژن���ام���ە: ل���ەم���اوەی ئ��ەم ئازادکردنی دوای ساڵەی چەند حیزبی چ��ه ن��ده ت��ا ک��ه رک��وک، سیاسیی پەیوەندیی كۆمەاڵیەتی كەركوكی نەتەوەكانی نێوان

شێواندووه ؟ح��ی��زب ن���اڵ���ێ���م م����ن *پ��ەی��وەن��دی��ی��ەك��ان��ی ش��ێ��وان��د، ك��وردی، ئ��ەگ��ەر حیزب ب��ەاڵم عەرەبی ی��ان توركمانی، ی��ان

جێبەجێكردنی بۆ هەوڵ بێت، پرۆگرامی خۆی دەدات، هەڵەكە لەكەركوك ئ��ەگ��ەر ل��ەوەدای��ە، كورد، وەك بكەین حیزبایەتیی ئەو عەرەب، یان توركمان، یان چونكە دۆڕان��دووی��ەت��ی، الیەنە شارێكە كۆمەڵگەی ك��ەرك��وك ساغ نەتەوەیەك لەسەر هێشتا راستە دەڵێم: من نەبووەتەوە. كەركوك بەشێكە لە كوردستان، بەشی بەشەدا ئەم لەناو بەاڵم بمانەوێت ئەگەر تێدایە، دیكەی بۆسەر بگەڕێنینەوە كەركوك بەجوانییەوە دەبێت كوردستان، رام��وای��ە: م��ن بیگەڕێنینەوە،

دەب��ێ��ت ك���ەرك���وك ل��ەس��ەروو مامەڵەی حیزبایەتییەوە فەزای لەگەڵدا بكەین، تائێستا یەكالیی شارە لەم زۆرینه نەبووەتەوە. سەرژمێریی و چونكە كێیە،

راپرسیی نەكراوە.هەیە، بۆچوونێك رۆژنامە: رژێمی ل��ەس��ەردەم��ی پێیوایە: ئ��ەم چەند ه��ێ��ن��دەی ب��ەع��س��دا یان تێكدانی، لەسەر كار ساڵە ئاڵۆزبوونی پەیوەندیی نەتەوەكان ن���ەك���راوە، ه��ەم��ی��ش��ەش ك��ورد دەكرێت، تۆمەتبار بەوە زیاتر رووخ�����������انی لەدوای چونكە دەسەاڵتی خ��اوەن��ی به عسه وه

یەكەم بووە، رای ت������ۆ؟* من لەكەركوك ژیاوم، بۆ حەدیدییەكان عەرەبە نموونە ل���ەم ش���ارە ه��ێ��ن��دەی ك���وردو بەعسدا لەسەردەمی توركمان خێزانە ئ��ەو چ��ەوس��اون��ەت��ەوە، بەزۆر هێنراون، كە عەرەبانەش هێنراون، لەدوای ساڵی )2003(، دەسەاڵتدار شارە لەم كورد كە بووە، هەڵەی كردووە، كورد كە دەزگ��ا بەرپرسیارێتی هاتەوە پۆستی هەندێ ئەمنییەكان و وازی دان���او ب��ۆخ��ۆی دی��ك��ەی هێنا، گرنگ پۆستی لەهەندێك بەدەست ئەمنییەكان دەزگا خۆ

بوو، باشتر بوایە توركمانەوە بەدەست ن��ەوت شەریكەی ب��ا پارێزگاری یان بوایە، كوردەوە چی بوایە، توركمان كەركوك ئێمەی بۆ دەك���رد، زەرەرم���ان

كەركوكی وەك یەك وایە. ،)2003( لە ك��ورد دەب��وو پۆستەكانی نەتەوەكان لەگەڵ داب����ەش����ك����ردای����ە، ب��ەپ��ێ��ی شارەكە، خەڵكی بەرژەوەندیی حیزبیی، ب��ەرژەوەن��دی��ی ن��ەك وەك ئەو بەشكردنەی سلێمانی و

هەولێر.ساڵ ه��ەش��ت دوای ئێمە بیرمان كردووەتەوە، چۆن لەگەڵ خۆمان چ��ۆن بژین و توركمان بكەینەوە، نزیك ع���ەرەب ل��ە ه��ەڵ��ەی��ەك��ی دی���ك���ەی ك���ورد پۆستەكان تەنانەت ئەوەبووە، نەدراون، كەركوكیش كوردی بە دیكەوە لەشوێنی دیكە كەسانی شارەیان ئەم ئیدارەی هێنراون و

داوە.رۆژن���ام���ە: ل���ەم م��اوەی��ەی باشكردنی دواییدا، كورد هەوڵی توركمان لەگەڵ پەیوەندییەكانی سەرۆكی پۆستی پەرەپێداوەو بەكەسێكی درا ئەنجومەنیش ت���ورك���م���ان، ت���ۆ چ����ۆن ل��ەم

گۆڕانكارییانە ده ڕوانیت؟زەمەن لەدەرەوەی كورد *لەپێش زۆر زەم����ەن دەژی، دەبوو )2003(وە لە ئێمەوەیە، كورد ئەوەی بكردایە، نەتەوەكانی

چیت توركمان كۆبكردایەتەوە، چی ع���ەرەب ف��ەرم��وو دەوێ، بۆخۆشی بیدایەپێی، دەویست، بەڕێوەببردایە، پۆستی هەندێ لەسەرەتاوە نەكراو ئەمە بەاڵم ئ��ەم دا، پ��ی��ش��ان ه��ێ��زم��ان گۆڕانكارییانە وەك ئەوەیە، وەكو لەسیاسەتدا، دۆڕاندبێتمان كورد ل��ەدوای هەنگاوانە ئ��ەم دەب��وو

رووخانی به عسه وه بنرانایە.رۆژنامە: بەڕای تۆ، چۆن كار پەیوەندیی ئاساییكردنەوەی بۆ هەڵەكانی بكرێت و نەتەوەكان

رابردوو راست بكرێنەوە؟ئەگەر ه��ەڵ��ەی��ە، ئ���ەوە *پێمانوابێت: رابردوو رەش بووە و ئێستا بمانەوێت سپی بكەینەوە. ئێمەیە، الی كێشەكە تەنیا ئەگەر تۆ لەتوركمانێك بپرسیت؛ چیم بۆ دەكەی لەگەڵت بم؟ ئەو بەكورد، بیدات تا نییە هیچی لەئەرزی ئێمە دەبێت بەڵكو مامەڵەی بەبرایەتی واقیعدا لەگەڵدا بكەین، پاشان عەرەبیش سوننە، ش��ی��ع��ەو دووج�����ۆرن: سەردەمی بەدرێژایی شیعەكان ل��ەی��ەك ئ��ێ��م��ە وەك ب��ەع��س بەعس، دژی ب��وون سەنگەردا كەركوك بۆ عەرەبانەشی ئەو هێنراون، خەڵكی هەژارن و بەپارە هاتوون، پاشان لەشەقامدا كێشە نییە لەنێوان نەتەوەكاندا، ئەوەی بەرژەوەندییان حیزبەكانن هەیە

لەگەڵ یەكتردا ناگونجێت.

د.شاهۆ سەعید، پەرلەمانتاری فراكسیۆنی »گۆڕان«:

بایكۆتی ئێمە؛ پەیوەندیی بە هەڵوێستێكی سیاسییەوەیە

د.محەمەد هەمەوەندی، سەرۆكی كۆڕبەندی هزری كوردی:

ده زگا ئه منییه کان به ده ست تورکمانه وه بوونایه ؛ باشتر بوو

ذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28

هەڵەیەكی دیكەی كورد ئەوەبووە،تەنانەت پۆستەكانبە كوردی كەركوكیش نەدراون، كەسانی دیكە لەشوێنی دیكەوە هێنراون و ئیدارەی ئەم شارەیان به ڕێوه بردووه .

hewal.rozhnama@gmail.comwww.rozhnama.net

»گۆڕان« فراكسیۆنی پەرلەمانتاری هەرسێ )یەكشەممە(، رۆژی كەمپەینێكیان عەلی( د.جەعفەر رەئ��وف، د.زان��ا سەعید، )د.شاهۆ لەبارەی هەڵوەشاندنەوەی خانەنشینیی وەزیر و پەرلەمانتارەكان راگەیاند، بەمەبەستی كۆكردنەوەی پشتگیریی بۆ )پڕۆژەیاسای هەڵوەشاندنەوەی

خانەنشینیی ئەندام پەرلەمان و وەزیرەكان(.لەوبارەیەوە د.شاهۆ سەعید، دەڵێت: ئەم پڕۆژەیەی ئێمە خزمەت بە عەدالەتی كۆمەاڵیەتی دەگەیەنێت، لەبەرئەوەی لەكوردستاندا ناعەدالەتیی

هەیە.رووندەكاتەوە: ئەوە د.شاهۆ، »رۆژنامە«دا، لەچاوپێكەوتنێكی كەسانی بە ببنەوە سیاسیی، كەسی وەزی��ر و پەرلەمانتار و پێویستە سیاسیی و پەرلەمانتار و بۆ خەڵك گشتیی دیدی تائێستا ئاسایی،

سەركردە، دیدی دێواندن بووە.

د.م��ح��ەم��ەد ه��ەم��ەوەن��دی، سەرۆكی كۆڕبەندی هزری كوردی و كەركوك، شاری كوردی كەسێتی »رۆژن��ام��ە«دا، دیمانەیەی ل��ەم پەیوەندیی سەر دەخاتە تیشك ن��ەت��ەوەك��ان��ی ش���اری ك��ەرك��وك، ك��وردو پەیوەندیی بەتایبەتی ت���ورك���م���ان، پ��ێ��ی��وای��ە: ك���ورد بەشێوازو )2003(ەوە، لەساڵی سیاسەتێكی هەڵە مامەڵەی لەگەڵ كەركوكدا ش��اری ن��ەت��ەوەك��ان��ی كردووەو پێدانی پۆستی سەرۆكی چەند دوای كەركوك ئەنجومەنی كورد وای��ە، ئ��ەوە وەك ساڵێك،

دۆڕابێ لەسیاسەتكردن.

رۆژنامە.............................................................

هەڵمەتێكی هەرێم، سەرۆكی راگەیاندن بۆ جێبەجێكردنی پڕۆژە دەكات، »چاكس����ازی«یه كەی پەرلەمانتاران و بەوتەی لەكاتێكدا چاودێ����ران؛ تائێس����تا نەتوانراوە لێكۆڵین����ەوە و چاودێریی بودجەی خ����ودی س����ەرۆكایەتیی هەرێ����م

بكرێت. لەكاتێكدا س����ااڵنە بەش����ێكی گش����تیی لەبودج����ەی گ����ەورە هەرێم بۆ س����ەرۆكایەتیی هەرێمی دەكرێت، تەرخ����ان كوردس����تان چۆنییەت����ی تائێس����تا ب����ەاڵم بودجەی����ە ئ����ەو س����ه رفكردنی كوردس����تان و هاواڵتییان����ی الی تەنان����ەت پەرلەمانتارانی هەرێمی

كوردستانیش ئاشكرا نییە.د.رەفیق س����ابیر، س����ەرۆكی نەزاه����ەی لیژن����ەی پێش����ووی كوردس����تان، پەرلەمان����ی دووپاتیدەكاتەوە: هێنده ی ئاگادار بێ����ت، تائێس����تا ن����ە چاودێریی دارای����ی و نەهی����چ دامودەزگایەكی ب����ۆ بەدواداچوون����ی دیك����ە چۆنییەتی س����ه رفكردنی بودجەی س����ەرۆكایەتیی هەرێم نەكردووە و ئەو لەكاتێك����دا ئاشكراش����یكرد: س����ەرۆكی لیژن����ەی نەزاهە بووە، هەوڵیانداوە بەدواداچوون لەس����ەر ب����ااڵكان دام����ەزراوە بودج����ەی بكەن و س����ەرەتا لە سەرۆكایەتیی پەرلەمان����ەوە دەس����ت پێ بكەن،

ب����ەاڵم س����ەرۆكایەتیی پەرلەمان رێگەی ن����ەداون زانیاریی لەبارەی بودجەی خەرجكردنی چۆنییەتی

پەرلەمانەوە وەربگرن.ب����ە س����ابیر، د.رەفی����ق »ئێمە راگەیاند: »رۆژنام����ە«ی بودج����ەی ل����ە نەتوانی����ن ك����ە پەرلەم����ان بكۆڵین����ەوە و رێگامان ئ����ەوە چاوەڕێ����ی پێنەدرێ����ت، نەبووی����ن ل����ەدەرەوەی پەرلەمان رێگامان بدرێ����ت بەدواداچوون بۆ بودجەی خەرجكردنی چۆنییەتی

دامودەزگاكانی دیكە بكەین«.لەهەمواری س����ێیەم، مادەی یەكەمی یاس����ای س����ەرۆكایەتیی هەرێم����ی کوردس����تان ژمارە )2( ب����ۆ س����اڵی )2006(، ئام����اژەی بەوەك����ردووە: مووچەو دەرماڵەی س����ەرۆكی هەرێم و جێگرەكەی، بە یاسا دیاریی دەكرێت، بەاڵم لەهیچ یاس����ایەكی دیكەدا ئام����اژە بەوە سەرۆكایەتیی كارەكانی نەكراوە، خەرجكردنی چۆنییەت����ی هەرێم و بودج����ەی ئەو دەزگای����ە لەالیەن دەزگایەكی یاخ����ود پەرلەم����ان،

دیكەوە چاودێریی دەكرێت.حەمە س����ەعید حەمە عەلی، كوردس����تان، پەرلەمانی ئەندامی دەكات����ەوە: ل����ەوە جەخ����ت كاروبارەكان����ی چاودێریكردن����ی س����ەرۆكایەتیی هەرێم و چۆنییەتی ئ����ەو بودج����ەی س����ەرفكردنی دامەزراوەی����ە، ئەرك����ی دیوان����ی چاودێری����ی دارای����ی و وەزارەت����ی دارایی����ە و بۆ »رۆژنام����ە« وتی:

»هەریەك لە دەزگاكانی چاودێریی دارای����ی و وەزارەت����ی دارای����ی و پەرلەم����ان، دەس����ەاڵتی ئەوەیان هەیە لێپێچینەوە لە كاروبارەكانی هەموو هەرێ����م و س����ەرۆكایەتیی دامودەزگایەكی حكومیی بكەن«.

پەرلەمانت����ارە، ئ����ەو ساڵی دوو لەماوەی ئاشكرایكرد: رابردوودا، نە حكومەت حس����ابی كۆتایی ئەو دوو س����اڵەی رەوانەی

پەرلەمان ك����ردووە، نە چاودێریی دارایی هی����چ راپۆرتێكی ناردووە، وتیش����ی: »ئێمە وەك پەرلەمان ئاگاداری چۆنییەتی س����ەرفكردنی بودج����ەی س����ەرۆكایەتیی هەرێم

نین«.عومەر د.س����اڵح ه����اوكات، عیسا، مامۆستای یاساو رامیاریی لە زانكۆی س����ەاڵحەدین، ئاماژەی بەوەك����رد: بەپێی یاس����ا دیوانی

چاودێری دارایی، دەسەاڵتی هەیە بەدواداچ����وون ب����ۆ كاروبارەكانی ب����كات، هەرێ����م س����ەرۆكایەتیی ن����ەك ئ����ەو؛ بەب����ڕوای ب����ەاڵم س����ەرۆكایەتیی هەرێم، چاودێریی دارای����ی نەیتوانی����وە چاودێری����ی دامودەزگاكان����ی وەزارەت����ەكان و حكومەتی����ش بكات، ت����ا دەگاتە

بودجەی پەرلەمان.ل����ەوەش عیس����ا، جەخت����ی

كردەوە: »یاساكانی سەرۆكایەتیی هەرێم، زۆر ش����ەفاف و روون نین، ئەوەش ناڕۆشنیی لە كاروبارەكانی دروس����ت دامەزراوەی����ەدا ئ����ەو

كردووە«.یاس����ایی لیژنەی ئەندامێكی س����ەرەكیی گرفتی پەرلەمانیش، دابەشكردنی دەسەاڵت و سیستمی كوردس����تاندا لە دەس����ەاڵتەكانی كە دەگەڕێنێت����ەوە؛ ئ����ەوە ب����ۆ

دەس����ەاڵتێكی ف����راوان دراوەت����ە س����ەرۆكی هەرێم، بێ ئەوەی هیچ بكرێت دەستنیش����ان مەرجەعێك ب����ۆ لێپرس����ینەوە و بەدواداچوونی هەرێم و س����ەرۆكایەتیی كارەكانی نەبوون����ی چاودێرێ����ك وایكردووە بوونی رەهایی بەرەو »مەترسیی

دەسەاڵتەكان بكرێت«. زانا رەئوف، بە »رۆژنامە«ی راگەیاند: »س����ەرۆكایەتیی هەرێم دەس����ەاڵتێكی ل����ەوەی ب����ەدەر مەعنەوی����ی بااڵیە، ب����ەاڵم مادەم هەی����ە، بودج����ەی فەرمانب����ەر و پێویستی بە چاودێریكردن هەیە«. ئ����ەو پەرلەمانتارە، ئاماژەی سیاسییەوە لەڕوانگەی بەوەشدا: هی����چ دەس����ەاڵتێكیان نیی����ە بۆ لێپرس����ینەوە ل����ە كاروبارەكان����ی سەرۆكایەتیی هەرێم، چونكە وەك ئەو دەڵێت: »یاسای سەرۆكایەتیی هەرێ����م ب����اس ل����ە ئیعفاكردن����ی نەك دەكات، هەرێ����م س����ەرۆكی بەرپرس����یارێتی سیاسیی، ئەویش ب����ە چەند مەرجێك����ی تەعجیزی، ل����ەم كردنی����ان ئیس����پات ك����ە واڵت����ەدا ئەس����تەم و مەحاڵ����ە« ، بێئاگایی خۆش����ی ل����ە چۆنییەتی دەستنیش����انكردن و س����ەرفكردنی بودج����ەی س����ەرۆكایەتیی هەرێم نیش����انداو وتی: »ئەوەی تائێستا تەنی����ا پەرلەم����ان، هاتووەت����ە بودج����ه ی س����ەرۆكایەتیی هەرێم بووە، لەگەڵ پ����ڕۆژەی بودجەدا، بەاڵم زانیارییەكی ئەوتۆم لەبارەی

چۆنییەتی سەرفكردنی نییە«.

راپۆرتی: هەستیار قادر.............................................................

لیژنەیەك����ی لەكاتێك����دا كاندی����دی عێ����راق پەرلەمان����ی ئەندامانی كۆمسیۆنی بااڵی مافی مرۆڤی عێ����راق یەكالیی دەكاتەوە، گومان لە بێالیەنی س����ەرۆكەكەی و ئ����ەو نووس����ینگەی كردن����ەوەی كۆمس����یۆنە دەكرێت لە شارەكانی

هەرێم.لەئێس����تادا، لیژنەیەكی )15( كەس����ی ل����ە )هەش����ت( نوێنەری كوتلە س����ەرەكییەكانی پەرلەمانی عێ����راق و نوێنەران����ی حكوم����ەت و دادگای بااڵ و نەتەوەیەكگرتووەكان، )11( دیاریكردن����ی خه ریک����ی كۆمس����یۆنی ئەنجومەنی ئەندامی ب����ااڵی مافەكانی مرۆڤ����ی عێراقن لەنێو )3085( كەسدا، كە فۆڕمی وەرگرتنیان پڕكردووەتەوە و بڕیارە دواتر بەس����ێ قۆن����اغ كۆتایی بەو كارە بهێنرێت و كۆمس����یۆنی بااڵی مافەكانی مرۆڤ بەپێی یاسایەكی تایب����ەت بەخۆی، كە لە س����اڵی پەس����ەندی پەرلەم����ان )2008(

كردووە، دابمەزرێنرێت.ئەش����واق لەوبارەی����ەوە، جاف، جێگری س����ەرۆكی لیژنەی پس����پۆڕانی تایبەت بەو پرسە لە پەرلەمانی عێراق، بە »رۆژنامە«ی راگەیاند: »ل����ە قۆناغی كۆتاییدا، )50( ك����ەس دەمێنن����ەوەو دوای دیاریكردن����ی )11( ئەندامەك����ەی ئەنجومەنی كۆمس����یۆنەكە لەالیەن نەتەوەیەكگرتووەكانەوە، مەشقیان

پێدەكرێت«.بەپێی مادەی دووەمی یاسای كۆمسیۆنی بااڵی مافی مرۆڤی ژمارە

)53(ی ساڵی )2008(، دەبێت ئەو كۆمس����یۆنە نووسینگە و لقی خۆی لە هەرێ����م و پارێزگا ناڕێكخراوەكان لەچوارچێوەی هه رێمێكدا بكاتەوە، بەوپێیەش دەبێت دوای پێكهێنانی كۆمس���یۆنەكە، نووس���ینگە ل���ە

شارەكانی هەرێمدا بكاتەوە. ئەشواق جاف، ئاشكرایكرد: نابێت ئەو یاس���ایە دژ بەیاس���ای هەرێ���م بێ���ت و تائێس���تاش ئەو پرس���ە تاووتوێ نەك���راوە، بەاڵم ئەو نووس���ینگەی وتی: »بوونی كۆمسیۆنە دژ بەو دەستەیەی مافی مرۆڤ نابێت، كە لە هەرێم دەبێت، دەس���تانە ئەو ئۆفیس���ی گرنگە ل���ە هەرێمدا هەبن، تا لەش���وێنە

هەستیارەكان رۆڵمان هەبێت«. ب���ەاڵم ئوس���امە جەمی���ل، ئەندام���ی لیژنەی ماف���ی مرۆڤی پەرلەمانی عێراق، بەگومانە لەوەی كۆمسیۆنی نووسینگەی رێبدرێت مافی مرۆڤ لە هەرێمی كوردستان بكرێت���ەوە و ب���ۆ »رۆژنام���ە«ی

روونکرده وه : »قەناعەتم بەوەنییە نووس���ینگەی ئ���ەو كۆمس���یۆنە ل���ە هەرێ���م بكرێتەوە، لیس���تی هاوپەیمانیی رێی نەدا لیژنەی مافی مرۆڤی پەرلەمانی عێراق سەردانی هەرێ���م ب���كات، چ���ۆن دەهێڵێت نووس���ینگەی ئەو كۆمس���یۆنەی بەغدا لەهەرێ���م بكرێتەوە؟! گەر بش���یكاتەوە، دەس���ەاڵتی هەرێم كەس���ێك دادەنێ���ت، ك���ە لەژێر

كۆنترۆڵی خۆیدا بێت«.ئەرك���ی یاس���اكە، بەپێ���ی كۆمس���یۆنی مافی مرۆڤی عێراق، پاراستنی مافی مرۆڤ و وەرگرتنی گازن���دەی هاواڵتییان���ە لەس���ەر مرۆڤ، مافی پێش���ێلكارییەكانی گەر ل���ە ئایندەدا رووب���دات، یان پێش���تر روویاندابێ���ت و بەپێ���ی مادەی هەشتەمی ئەو یاسایەش، دەبێت س���ەرۆكی ئەو كۆمسیۆنە ئینتیم���ای بۆ هی���چ رێكخراوێكی سیاسیی نەبێت، ئەمە لەكاتێكدایە زۆربەی دەستە سەربەخۆو نیمچە

بەشێوەی عێراق، سەربەخۆكانی دابەشكراون، سیاسیی تەوافوقی كە لەنێویاندا دەستەی هەستیاری ب���ااڵی كۆمس���یۆنی وەك، سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان هەیە. ئەش���واق ج���اف، جەخ���ت لەسەر ئەوە دەكاتەوە: تێڕوانینی ئەوەیە بۆ لیژنەك���ەی ئەندامانی ئەو كۆمسیۆنە س���ەربەخۆ بێت و دەس���تەیە ئەو »ئەگەر دەڵێت: بێالیەن نەبێت، هیچمان نەكردووەو پێویس���ت ناكات خۆم���ان هیالك

بكەین«.ب���ەاڵم، ئوس���امە جەمیلی هەموو شتێك وتی: پەرلەمانتار، لە عێراقدا بەتەوافوقی سیاس���یی لیژن���ەی ب���ەو دابەش���دەكرێت، پسپۆڕانەشەوە؛ كە بۆ دیاریكردنی ئەنجومەنی كۆمسیۆنی ئەندامانی مافی مرۆڤ پێكهێنراون و وتیشی: »هی���چ گرەنتیی���ەگ نیی���ە؛ كە س���ەرۆكی ئەو كۆمسیۆنە بێالیەن

بێت«.

رۆژنامە .............................................................

ب���ەرەی توركمانی بەمنزیكانە ب���ارەگای خۆی لەش���اری هەولێر وەزارەتی بری���كاری دەكات���ەوە و دەڵێ���ت: هەرێمی���ش، ناوخ���ۆی »تائێس���تا مۆڵەتی���ان نییە و بێ مۆڵ���ەت ناهێڵی���ن ئ���ەو بارەگایە

بكەنەوە«. دوای داخستنی بارەگاكانیان لە شاری هەولێر لەساڵی )2008(ەوە بەهۆی ناكۆكیی ناوخۆیی و خراپیی لەگەڵ پەیوەندییەكانیان ئاس���تی حیزبە دەس���ەاڵتدارەكانی هەرێمی كوردستاندا و گواستنەوەی بۆ شاری عێراق توركمانی بەرەی كەركوك، بەنیازە س���ەرلەنوێ بارەگای خۆی

لەشاری هەولێر بكاتەوە.حەس���ەن ت���ۆران، ئەندام���ی مەكتەبی سیاسیی بەرەی توركمانی ب���ۆ »رۆژنام���ە«ی روونكردەوە: دوای ئ���ەوەی ب���ەرەی توركمانی بەهۆی سس���تیی پەیوەندییەكانی لەگەڵ )پارتی و یەكێتی(و كێشەی ناوخۆییەوە، بارەگاكانی لە هەولێر سەرقاڵی لەئێس���تادا داخستووە، ب���ۆ كردن���ەوەی بارەگا هەوڵدانە

لەشاری هەولێر. توران، وت���ی: »كردنەوەی ب���ۆ بەرەكەی���ان ب���ارەگای پەیوەندیی���ان ئاس���اییبوونەوەی لەگ���ەڵ حیزبە دەس���ەاڵتدارەكانی بەتایبەت دەگەڕێتەوە، كوردستان لەدوای پێدانی پۆس���تی سەرۆكی ئەنجومەن���ی پارێزگای كەركوك بە

توركمان«.بەپێی وتەی س���ەرچاوەیەكی ئ���اگادار لەناو ب���ەرەی توركمانی،

پێش���تر س���ەعدەدین ئارگێچ، كە دەكرد، بەرەكەی س���ەرۆكایەتیی هەمیش���ە لەدژی ئ���ەو هێڵەی ناو بەرەكەی���ان بوو، ك���ە پێیان باش پەیوەندیی توركمانی بەرەی بووە باش���ی لەگ���ەڵ ك���ورددا هەبێت، ئارگێچ، دەس���تبەرداربوونی بەاڵم لەپۆستی سەرۆكی بەرەو وەرگرتنی ئ���ەو پۆس���تە لەالیەن ئه رش���ەد چه ند هاتنەناوەوەی س���اڵحیەوەو حی���زب و كەس���ێتییه کی دیكە بۆ ناو ب���ەرەی توركمانی، گۆڕانكاریی سیاس���ەتی بەس���ەر گ���ەورەی ناوخۆی���ی و دەرەكیی ئەو بەرەیەدا

هێناوە.حەس���ەن تۆران، دانی بەوەدا نا؛ كە بەرەی توركمانی بڕیاریداوە بەسیاس���ەتی ناوخۆیی و دەرەكیی بچێت���ەوەو هەوڵ���دەدات خۆی���دا باش���ترین پەیوەندیی لەگەڵ الیەنە بكات و دروس���ت سیاس���ییەكاندا حیزبە كوردییەكانیش لەچوارچێوەو ئەولەویەت���ی ئەو گەش���ەپێدانەی

پەیوەندییان دەبێت.لە س���اڵی توركمانی، بەرەی هەولێ���ر لەش���اری )1995(دا، و لەساڵەكانی )1998 دامەزراوەو 2000(دا، لەالیەن چەكدارو الیەنگرانی كرای���ە هێ���رش »پارتی«ی���ەوە سووتێنران و بارەگاكانیان و س���ەر بەهۆی )2008(یش���دا، لەس���اڵی جیابوونەوەی س���ەركردەكانییەوە، بەرەی توركمانی بارەگای لەشاری هەولێر نەماوەو ل���������������ە ساڵی بۆ بارەگای سەرەكیی )2003(وە،

شاری كەركوك گواستووەته وە. لەبەرامبەردا، فایەق توفیق، ناوخ���ۆی وەزارەت���ی بری���كاری حكومەتی هەرێم، بە »رۆژنامە«ی

بەرەی »تائێس���تاش راگەیان���د: نیی���ە مۆڵەتی���ان توركمان���ی ب���ۆ كردن���ەوەی ئ���ەو بارەگایەو داوای رەس���میش بەش���ێوەیەكی

مۆڵەتیان نەكردووە«.فایەق توفیق، وتیشی: »گەر بەرەی توركمانی مۆڵەتیان هەبێت، رێیان پێدەدەی���ن بارەگا بكەنەوە، بەاڵم گەر مۆڵەتیان نەبێت، رێیان پێنادەین ئەو بارەگایە بكەنەوە«.

ه���اوكات، د.یوس���ف گۆران، ش���ارەزا لە دۆسیەی توركمانی، بە »رۆژنامە«ی راگەیاند: »كرانەوەی ب���ەرەی توركمانی بەڕووی كورددا، بەش���ێكی پەیوەندی���ی بەگۆڕینی الیەنێكی بەرەكەوەی���ە و هەیكەلی بەسیاس���ەتە پەیوەندیی دیكەش ناوخۆیی و دەرەكییەكانی توركیاوە هەی���ە ب���ەڕووی ك���ورد و هەرێمی كوردستاندا، كە النیكەم رێگر نین ل���ە ئاس���اییكردنەوەی پەیوەندیی

كوردو بەرەی توركمانی«. گۆران، پێش���یوایە: پێش���تر كورد بۆچوونی یەكگرتووی نەبووە بەرامبەر ب���ەرەی توركمانی و دوای پێدانی بۆچوون���ەكان و یەكگرتنی پۆس���تی س���ەرۆكی ئەنجومەن���ی پارێ���زگای كەرك���وك بەتوركمان و خودی حەسەن تۆران، كە یەكێكە لەوانەی كار بۆ ئاس���اییكردنەوەی دەكات و پەیوەندیی���ەكان »هەوڵەكانی ب���ەرەی توركمانیش بۆ كردنەوەی ب���ارەگا لە هەولێر، هەنگاوێكی گرنگە، چونكە توركمان لەپرۆس���ەی بەش���ێك بە دەكات سیاس���یی لە هەرێمی كوردستان و كاتێكیش بێتە س���ەر مەس���ەلەی كەركوك، چارەسەركردنی كێشەی

چارەسەری ئاسانتر دەبێت«.

ذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28

رۆژن����ام����ە: ب��ەپ��ێ��ی »رۆژنامە« زانیارییەكانی پڕۆژەیاسای هەمواری یاسای پارێزگاكانی ئەنجومەنی ئەم ناوەڕاستی كە هەرێم،

ئەنجومەنی لەالیەن مانگە لە پەسەندكرا، وەزیرانەوە ئەنجومەنی شورای هەرێمەوە ئەنجومەنی گەیەنراوەتەوە لەچەند ب��ڕی��ارە وەزی����ران و

رەوان��ەی داه��ات��وودا رۆژی پەرلەمان بكرێت بەمەبەستی

تاووتوێكردنی.وەزی��ری خالید، سەعد هەرێم بۆ كاروباری پەرلەمان،

له جه ختکردنه وه وێ���ڕای بە زانیارییانە، ئەو راستی »رۆژن���ام���ە«ی راگ��ەی��ان��د: گ���ەڕان���دن���ەوەی »دوای پڕۆژەیاسای هەمواری یاسای

پارێزگاكان، ئەنجومەنی ل��ە ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی ش���وراوە دەكرێت، پەرلەمان رەوانەی لەدەستپێكردنی ب��ەر ت��ا پەرلەمان، هاوینەی پشووی

بۆ یەكەمی خوێندنەوەی لیژنەكان رادەستی بكرێت و ب��ك��رێ��ت، ب��ەم��ەب��ەس��ت��ی ت��اووت��وێ��ك��ردن��ی و دوات���ر

پەسەندكردنی«.

‌هەمواری‌یاسای‌ئەنجومەنی‌پارێزگاكان؛‌ره‌وانه‌ی‌په‌رله‌مان‌ده‌کرێت

hewal.rozhnama@gmail.com

»یاساكانی‌سەرۆكایەتیی‌هەرێم،‌زۆر‌شەفاف‌و‌روون‌نین،‌ئەوەش‌ناڕۆشنیی‌لە‌كاروبارەكانی‌ئەو‌دامەزراوەیەدا‌دروست‌كردووە«

كێ‌لە‌سەرۆكایه‌تیی‌هه‌رێم‌دەپرسێتەوە؟

گومان لە سەربەخۆیی دەكرێت»مافی‌مرۆڤ«ی‌بەغدا؛‌دێتە‌كوردستان

وەزارەتی ناوخۆ: دەبێت مۆڵەت وەربگرن

بۆچی‌بەرەی‌توركمانی‌بۆ‌هەولێر‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌؟

AFP :مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان فۆتۆ

epa :لە چاوەڕوانی ئازادبوندا فۆتۆ

بەدواداچوونی: عادل مەریوانی.........................................................

ل���ەق���ەزای ش����ارەزووری����ش، دەسەاڵت و ئۆپۆزسیۆن كۆدەبنەوە و بڕیارە پڕۆژەیەك بدەنە حكومەت و رێ��ك��خ��راوەك��ان��ی ن��اوچ��ەك��ەش، ب��ی��ر ل��ەك��ەم��پ��ه ی��ن��ی ن���اڕەزای���ی و لەدژی دەكەنەوە، ئیمزاكۆكردنەوە بەئیدارەی ق��ەزاك��ەی��ان لكاندنی

هەڵەبجەوە.دان���ی���ش���ت���ووان و ب��ەش��ێ��ك لەبەرپرسانی حیزبیی لەشارەزوور، قەزاكەیان نین، ئ���ەوەدا لەگەڵ هەڵەبجەو ئیدارەی سەر بخرێتە ئەگەر ناچاریش بكرێن، بەمەرجەوە

ئەو بڕیارە جێبەجێ دەكەن.ب���ڕی���اردرا ئ�����ەوەی دوای بكرێتە شەهید( )ه��ەڵ��ەب��ج��ەی لەئێستادا سەربەخۆ، ئیدارەیەكی ه��ەوڵ��ی ئ���ەوە دەدرێ����ت، ق��ەزای شارەزووریش بخرێتە سەر هەڵەبجە، داوا ناوچەكە، دانیشتووانی بەاڵم پارێزگای لەسەر ه��ەر دەك���ەن،

سلێمانی بمێننەوە.ف����ەی����س����ەڵ م���ح���ەم���ەد، ئەو پێیوایە: رۆژن��ام��ەن��ووس، سیاسەتی لە جۆرێكە بەرنامەیە، بەتایبەت ه��ەرێ��م و حكومەتی زیاتریش یەكێتی(، )پ��ارت��ی و )17( خۆپیشاندانەكانی ل��ەدوای بۆ دوایی، رۆژانی ش������وبات و ی وتی: ناوچەكە، خەڵكی فریودانی

شار و جیاكردنەوەی دابڕان و ئەوە ب��ڕوای لەیەكتر، شارۆچكەكانە خۆشی نیشاندا: »ئەمە، پالنێكە، هەڵەبجەو دەداتە زیاتر ئیمتیازی

شارەزوور فەرامۆش دەكات«.ن���اوب���راو، پ��ێ��ی��وای��ە: ئ��ەوە ئەقڵییەتی ئەو ناوچەگەرێتییەو ن��اوچ��ەگ��ەرێ��ت��ی��ی��ەش، دەس���ەاڵت دەیەوێت دروستی بكات، »چونكە دەسەاڵتدایە«. لەبەرژەوەندیی داواشیكرد: خەڵك پێداگریی لەسەر ئ��ەوە ب��ك��ەن، ش����ارەزوور لەسەر

زۆرترین بێت، ئ��ی��دارەی��ەك ه��ەر خزمەتگوزاریی بۆ ئەنجام بدرێت.

چ��ەن��د رۆژێ����ك ل��ەم��ەوب��ەر، الیەنەكانی دەسەاڵت و ئۆپۆزسیۆنی ق��ەزای ش���ارەزوور، ل��ەب��ارەی ئەو الیەنە ك��ۆب��وون��ەوە و ب��ڕی��ارەوە، بڕیارەیان ئەو خراپەكانی باش و لەكۆبوونەوەكەشدا كرد و تاووتوێ »بەپێز«، كۆنووسێكی بڕیاردرا، وەكو پڕۆژەیەك بۆ ئەو مەبەستە، بەرپرسەكان بەالیەنە پێشكەش

بكەن.

لقی بەرپرسی زاهیر، ئەكرەم یەكگرتووی ت���ازەی هەڵەبجەی »بەئیدارەكردنی وتی: ئیسالمیی، ه��ەڵ��ەب��ج��ە، ه��ێ��ش��ت��ا ل��ەئ��اس��ت نییە، هەڵەبجەدا قوربانییەكانی بەاڵم نیگەرانین بەوەی بخرێینە سەر ئەو ئیدارە نوێیە، چونكە حكومەتی شەهید، هەڵەبجە خەڵكی هەرێم و گشتیی ب��ەرژەوەن��دی��ی دەب��ێ��ت هاواڵتییانی ئێمە لەبەرچاوبگرن«.

من، رای »ب��ە وت���ی: ئ���ەو، خراپییەكانی زیاترە لەباشییەكانی،

خاڵی پێشتر، دەب���وو چونكە شەهید هەڵەبجەی بۆ سنووریی ئێمەش ئ��ەوك��ات ب��ك��رای��ەت��ەوە، بچووینایەتە بكردایە، تەمەننامان

سەر ئەو ئیدارە نوێیە«.ب��ەرپ��رس��ان��ی ن��اوچ��ەك��ە، بڕیارێكی هەر دەزانن بەپێویستی یەكالیی راپرسی بە لەو شێوەیە، چەند بڕیاری بە نەك بكرێتەوە، كەسێك. ئەو بەرپرسەی یەكگرتوو، وتی: »ئەگەر بەناچارییش، خراینە سەر ئەو ئیدارەیە، پێموایە شتێكی

باش نابێت«.وەك الیەنەكاندا، لەپڕۆژەی ورد، بەشێوەیەكی دەڵێن: خۆیان ئەو خراپییەكانی ب��اش و الیەنە

بڕیارەیان تاوتوێ كردووە.كارگێڕی م��ەح��م��ود، ع��ەل��ی ن��اوچ��ەی ش�����ارەزووری پ��ارت��ی، لەبەرژەوەندیی ئ��ەوەی دەڵێت: خەڵكدابێت، لەگەڵیدان، ئەگەر بە زەرەری حیزبیش بكەوێتەوە، وتی: »رەچ���اوی ب��ەرژەوەن��دی��ی خەڵك زەرەری بە ئامادەین دەك��ەی��ن و

حیزبیمان«.لەو بەوەدا: ئاماژەی هەروەها دەنگی زۆرینەی لەگەڵ بڕیارەدا، وت��ی: ن��اوچ��ەك��ەن و هاواڵتییانی بچنە ب��ەوەی بن ن��اڕازی »ئەگەر سەر ئەو ئیدارە نوێیە، ئەوا ئێمەش پشتگیریی ئەو دەنگەیان دەكەین، كۆمەاڵیەتیی پێكهاتەی ب��ەاڵم ئێمە، ن��اوچ��ەی��ەی ئ��ەم خەڵكی هەڵەبجەی لەخەڵكی نزیكترە

شەهیدەوە«.عەبدولقادر ساڵح، بەرپرسێكی لەناوچەكە، ئیسالمییە كۆمەڵی »بڕیاری ئ��ەوەك��رد: بۆ ئاماژەی بەئیدارەكردنی هەڵەبجەی شەهید، شارەزووریش قەزای بەبێ دەكرێ جێبەجێبكرێت، چونكە هەڵەبجەی ناوچەیەكی خ��ۆی ب��ۆ شەهید، زۆریشی ناوچەی هەیەو فراوانی ئێمە دەشبێت بۆیە لەخۆگرتووە، هیچ بمێنینەوە و خۆمان وەك��و

گرفتێكیش روونەدات«.روونیكردەوە: بەرپرسە، ئەو »ب���ۆ م����اوەی چ��ەن��دی��ن س��اڵ��ە، ت��ازە، هەڵەبجەی دانیشتووانی زۆرت���ری���ن ئ��ی��ش و ك��ارەك��ان��ی��ان ل���ەپ���ارێ���زگ���ای س��ل��ێ��م��ان��ی��ی��ە و لەسلێمانیشەوە نزیكترە، له کاتێکدا سەر نەچووەتە دەرب��ەن��دی��خ��ان، خۆی هەروەك گەرمیان و ئیدارەی لەسەر پارێزگای سلێمانی مایەوە، لەئێمە كاتژمێر نیو بە که چی

دوورترە«.

بەدواداچوونی: سیروان عەول.........................................................

منداڵبوون، نەخۆشخانەیەكی كەمكردنەوەی بۆ بڕیاربوو كە نەخۆشخانەی تاكە لەسەر فشار بكرێتەوە، سلێمانی، منداڵبوونی دوای شەش ساڵ، نەشتەرگەریی نادرێت و ئەنجام تێدا مندااڵنی نەخۆشخانەی دەكرێتە لەپڕێكدا ل���ووت، )24( ق���وڕگ و گ���وێ و تاكە لەسلێمانی، ساڵیشە بە تایبەت نەخۆشخانەیەكی

منداڵبوون هەیە.ئ����ەگ����ەرچ����ی س��ااڵن��ێ��ك نەخۆشخانەیە ئەو بۆ بانگەشە نەشتەرگەریی ب��ڕی��ارب��وو ك��را و منداڵبوونیشی تێدا ئەنجام بدرێت، تائێستا تەواوبوونی، دوای بەاڵم تێدا منداڵبوونی نەشتەرگەریی ئەنجام نەدراوە و بەڕێوەبەرەكەشی كراوەتە نەخۆشخانەكە، دەڵێت: گ��وێ و ق���وڕگ و نەخۆشخانەی

لووت.ل���ەس���ەردەم���ی وەزی�����ری محەمەد تەندروستی، پێشووتری پێشووی لەئیدارەی خۆشناو،

سلێمانی، ئەو بڕیارە درا. مەحمود، مستەفا محەمەد ب����ەڕێ����وەب����ەری م��ەڵ��ب��ەن��دی رێباز« »شەهید تەندروستیی بۆ لەلێدوانێكیدا لەبەكرەجۆ، »بڕیاربوو وت��ی: »رۆژن��ام��ە«، ئ�����ەو ن��ەخ��ۆخ��ش��خ��ان��ەی��ە، منداڵبوون و ب��ه بێت تایبەت ب��ت��وان��رێ��ت ب��ۆ ك��ەم��ك��ردن��ەوەی تر، نەخۆشخانەكەی ف��ش��اری ئەنجام تێدا نەشتەرگەریشی بڕیارە لەبەرئەوەی بەاڵم بدرێت، نەخۆشخانەیەكی تر بۆ منداڵبوون لەناو شاردا دروست بكەن، بۆیە

بڕیاریاندا ئەوەی بەكرەجۆ، بكرێتە قوڕگ و بە تایبەت نەخۆشخانەی

گوێ و لووت«.كاتێك )1987(دا، لەساڵی دانیشتووانی ئامارەكان، بەپێی ب��ەت��ەواوی��ی سلێمانی ش���اری ه���ەزار )500( ن��ەدەگ��ەی��ش��ت��ە تایبەت نەخۆشخانەیەكی كەس، بەاڵم ك��رای��ەوە، منداڵبوون بە ساڵ و )24( تێپەڕبوونی پاش بەرزبوونەوەی رێژەی دانیشتووانی ملیۆنێك، نزیكەی بۆ شارە ئەو ت��ەن��ی��ا ئ���ەو ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ەی��ە )10( نزیكەی لەكاتێكدا هەیە، تایبەت ئەهلیی نەخۆشخانەی بەو بوارە هەن و نەشتەرگەریشیان

تێدادەكرێت.مەڵبەندی ب���ەڕێ���وەب���ەری وتی: بەكرەجۆ، تەندروستیی منداڵبوونمان هۆڵێكی »لێرە، هەیە، بەاڵم ناتوانین نەشتەرگەریی شوێنەكەمان چونكە بكەین،

گونجاو نییە«.ئامارانەی دەست ئەو بەپێی »رۆژنامە« كەوتوون، رۆژانە )30 لەنەخۆخشخانەی منداڵ )35 �منداڵبوونی سلێمانی لەدایك دەبن، نەخۆشخانەكە بەڕێوەبەری بەاڵم رێژەی هەیە، رۆژ زۆر دەڵێت: لەدایكبوون، دەگاتە )60( منداڵ.

غەریب، فایەق شلێر دکتۆر ب���ەڕێ���وب���ەری ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ەی زانی، بەپێویستی منداڵبوون، بۆ ت��ری��ان نەخۆشخانەیەكی ب��ك��رێ��ت��ەوە، ب��ەه��ۆی ئ���ەوەی وتی: لەسەرە و زۆریان فشارێكی هۆڵەكانمان هەموو »رۆژان���ە، نامێنێت«. جێگەمان پڕدەبن و ه���ەروەه���ا ئ���ام���اژەی ب����ەوەدا: زۆركات، بیریان لەوە كردووەتەوە ژنانەی ئەو مێردی بە رێگە كە

بەدیار ب��دەن دەبێت، منداڵیان بمێننەوە و منداڵەكانیانەوە ژن و بەهۆی »ب��ەاڵم بن، ئاگاداریان لەدایكبوونەوە، هۆڵی كەمیی تەنانەت كە نادەن پێ رێگەیان چونكە ژووری����ش����ەوە، ب��ێ��ن��ە دروس��ت زۆر قەرەباڵغییەكی

دەكەن«.تەندروستیی؛ بەرپرسانی پۆلێنەی ئ��ەو بەپێی دەڵ��ێ��ن، خ��ۆی��ان ك��ردووی��ان��ە و ب��ەه��ۆی ب��ەرزب��وون��ەوەی رێ���ژەی زۆری��ی سلێمانی، شاری لەدایكبوونەوە، دوو لە زیاتر كەمەوە، بەالیەنی

نەخۆشخانەی تری پێویستە. دک���ت���ۆر رێ��ك��ەوت

حەمەڕەشید،

بەڕێوەبەری گشتیی تەندروستیی سلێمانی، دەڵ��ێ��ت: سلێمانی، ب���ەدوو زۆری�����ان پێویستیی تایبەت دیکه ی نەخۆشخانەی ب��ەم��ن��داڵ��ب��وون ه����ەیە و وت��ی: »ل��ەئ��ێ��س��ت��ادا، دی��زای��ن��ی )3( ل��ەت��ەواوب��وون��دان، نەخۆشخانە یەكێك لەوانە، نەخۆشخانەیەكی )200( قەرەوێڵەیی منداڵبوونە«.گشتیی ب����ەڕێ����وەب����ەری لەبارەی سلێمانی، تەندروستیی نەخۆشخانەكەی بەكرەجۆیشه وە،

»لەئێستادا، روونیکرده وه : ئەو شوێنە

نەخۆشخانەی بۆ نییە گونجاو م��ن��داڵ��ب��وون، چ��ون��ك��ە ی��ەك تێدایەو نەشتەرگەریی هۆڵی منداڵبوون، لەنەخۆشخانەی دەبێت یەكەی نەبەكامی تێدابێت، ل��ەگ��ەڵ س��اڵ��ەی رێ��ك��ەڤ��ەری، ه���ەروەه���ا دەب���ێ���ت زۆرب����ەی نەخۆشخانەی م��ەرج��ەك��ان��ی ئەو ئەوێ بەاڵم لەخۆگرتبێت، مەرجانەی تێدا نەبوو، بۆیە كرایە گ��وێ و ق���وڕگ و نەخۆشخانەی

لووت«.

ئێستا نەخۆشخانەیەی ئەو هەیە، دەكەوێتە چەقی شارەوە و زۆركات بەهۆی قەرەباڵغییەوە، نەخۆشخانەیه ئ��ەو بۆ كێشە مەبەستی بۆ كە دروستبووە بگەنە ویستوویانە منداڵبوون

نەخۆشخانەكە.ئەو ئ���ەو: وت���ەی بەپێی ئێستا ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ەی��ەی دی��زای��ن��ی ل��ەت��ەواوب��وون��دای��ە، »هەموو وت��ی: نهۆمەو ح��ەوت تێدایە«. مەرجێكی

پێشتر كە رەتكردەوە ئەوەشی ب��ڕی��اری ك��ۆت��ای��ی��ان ل��ەب��ارەی بەكرەجۆوە نەخۆشخانەكەی دابێت بۆ مناڵبوون ، وتی: »ئێستا بڕیارمان دا، ئەو نەخۆشخانەیەی بەكرەجۆ، بكەینە نەخۆشخانەی

قوڕگ و گوێ و لووت«.نەخۆشخانەی بەڕێوەبەری ئاماژەی سلێمانی، منداڵبوونی ب�����ەوەدا: ب��ڕی��ارە ل��ە ق��ڕگ��ە، نەخۆشخانەیەكیان بۆ بكرێتەوە و لەسەر فشارەیان ئەو به وه یش

كەمدەبێتەوە«.

قەزای شارەزوور، هەڵەبجە رەتدەكاتەوە

لە شارەزوور، دەسەاڵت و ئۆپۆزسیۆن؛ پڕۆژەیەك دەدەنە حكومەت

رۆژ هەیە، )60( منداڵ لەدایك دەبن و )24( ساڵە یەك نەخۆشخانەی منداڵبوونی هەیە

نەخۆشخانەیەكی منداڵبوون، دەكرێتە نەخۆشخانەی قوڕگ و گوێ و لووت

ذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28

داواده کرێت مه سه له ی لکاندنی قه زای شاره زوور به ئیداره ی هه ڵه بجه وه ، به راپرسی یه کالیی بکرێته وه .

hewal.rozhnama@gmail.comwww.rozhnama.net

دیمه نێک له هه ڵه بجه ی تازه فۆتۆ: رۆژنامه

بەدواداچوونی: رۆژنامە.............................................................

رۆژی بەرەبەیان���ی سێش���ەممەی رابردوو، »ش���ێخ منداڵەكانی پەلەپەل بە تاهیر« خ���ۆی و دوو كوڕەك���ەی لە خەو هەس���تان، كاتێ���ك قرچەقرچی دوو خان���ووە رووخان���ی

نهومییەكەی بیس���ت.ه���ەر دوای ئه وه ی خێزانەكە ب���ە چەن���د چركەیەك���ی كەم، خانووەكەیان جێ هێشت، تەواوی س���ەقفەكەی رووخا و خانووەكە ئەوەی دوای خ���وارەوە، كەوتە لە زیاتر ش���ارەوانی زیادەڕۆیی چوار مانگ، رێگەی پێ نه دا كار

ل���ە خانووەكەی���دا ب���كات.ه���ۆی ب���ە ئ���ەو رووداوە، ئەوەوە رووی دا، كە ش���ارەوانی ش���ەقامێكی بەردەم ماڵەكەیانی لە گردی ئەندازیاران له سلێمانی نۆژەنك���ردەوە و چەن���د مەترێك بەو دابەزان���د، ش���ەقامەكەیان

هۆی���ەوە خانووەكەی ئەویش دا ب���ەزی.

وت���ی: تاهی���ر، ش���ێخ »لەمانگی نیس���انی ئەمس���اڵدا، كاتێك باران���ە بەخوڕەكە باری، ژێرزەمینی خانووەكەمان پڕ بوو لە ئاو، زیاتر خانووەكە دابەزی و وتی���ان دەتوانیت ش���ارەوانیش تۆیش خانووەكەت بەرز بكەیتەوە

ب���ۆ ئ���ەوەی نەڕووخێ���ت«.ب���ە دەكات دەس���ت ئ���ەو خانووەك���ەی، بەرزكردن���ەوەی ب���ەاڵم بەش���ی زیادەڕۆی���ی بە ئ���ەوەی مۆڵەتییان لێ بیانووی وەرنەگی���راوە، رێگەی پێ نادەن خانووەكە بەرز بكاتەوە. »شێخ ماوەیەدا، وتی: »ل���ەو تاهیر« شارەوانی و س���ەردانی دەیانجار بەشی زیادەڕۆییم كردووە، بەاڵم هەر دەس���تی دەستییان پێكردم

ت���ا خانووەك���ە رووخ���ا«.ش���ێخ تاهی���ر، رووداوەكەی گێڕای���ەوە: »بەرەبەیانی زوو بە قرچەقرچ���ی خانووەكە بەخەبەر

هات���م، كاتێك���م زان���ی قرچ���ە قرچەكەی زیاتر بەرز دەبووەوە، بۆی���ە بەپەلە منداڵەكانم لە خەو

هەس���تان«.خ���ۆی و منداڵەكان���ی ب���ە )14( كوڕەكەی���ەوە، ه���ەردوو

كەس لە خێزانەكەی شێخ تاهیر لە نێو خانووەكەدا دەبن و وتی: »ترس���ام هەمووم���ان بە هۆی

كەمتەرخەمی���ی و گوێپێنەدان���ی شارەوانیی س���لێمانییەوە، گیان هەروەها بدەی���ن«. لەدەس���ت

بەردەم »نەگەیش���تینە وت���ی: خانووەك���ە ت���ەواوی دەرگا،

رووخ���ا«.كاتێك »رۆژنامە« سەردانی كرد، ئەوان هیچ دەستكارییەكی خانووە رووخاوەكەیان نەكردبوو، ت���ەواوی پێداویس���تی ماڵەك���ە لە ژێ���ر خان���ووە رووخاوەكەدا بە تاهیر«یش »ش���ێخ ب���وو، نیگەرانییەوە دەیڕوانییە خانووە

رووخاوەك���ەی.خێزانەكەی تەواوی ئێستا ب���وون و س���ەرگەردان ئ���ەو، ماڵێك���ن، ل���ە رۆژەو ه���ەر ك���ە ش���ارەوانیش تیمێك���ی س���ەردانی كردن، ه���ەر لە ناو چۆنییەتی ئۆتۆمبێلەكەیانەوە لە خانووەكەی���ان رووخان���ی تاهی���ر«ەوە »ش���ێخ زمانی بیس���ت و دواتر بەب���ێ ئەوەی

بێنە خوارەوە رۆیش���تن.ئێس���تا تاهی���ر، ش���ێخ خانووەكەی رووخاوە و داوای كرد

حكومەت قەرەبووی بكات���ەوە.

ذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28

دوای داقوقی: زانیاری رفاندن����ی دوو پزیش����ك لە شاری كەركوك، بەڕێوەبەری كەرك����وك، تەندروس����تیی هۆش����یاریی دەدات����ە الیەنە

ش����ارەكەو ئەمنییەكان����ی بەرپرسانی حكومیش ، داوای هێز بۆ ش����ەقامی پزیشكان

ده که ن.عومەر، س����دیق دكتۆر

فەرمانگ����ەی بەڕێوەب����ەری كەرك����وك، تەندروس����تیی لەلێدوانێكیدا بۆ »رۆژنامە«، وتی: »ماوەیەكە، نیگه رانی ش����ارەكە پزیش����كانی الی

ترس���ی دروس���تبووە و عیادەكانم���ان داخس���تنی داوام���ان بۆی���ە هەی���ە، ئەمنیی���ەكان لەالیەن���ە تایبەت هێزێك���ی كردووە،

ب���ۆ پاراس���تنی ش���ەقامی كەركوك، شاری پزیشكانی

دابی���ن بك���ەن«.وت���ی: هەروەه���ا م���اڵ و »پزیش���كان و

هەڕەش���ەی خێزانەكانیان، چەكدارەكانی���ان گرووپ���ە لەس���ەرەو ئەگەر وا بڕوات، پزیش���که کان، زۆرب���ەی

ش���ارەكە بەجێده هێڵن«.

داوای هێز بۆ شەقامی پزیشكان؛ دەكرێت

hewal.rozhnama@gmail.com

»ترسام هەموومان بەهۆی كەمتەرخەمیی و گوێپێنەدانی شارەوانیی سلێمانییەوە، گیان لەدەست بدەین«

خانوویەكی دوو نهۆمیی بەسەر خێزانێكدا دەڕووخێت

خانووه رووخاوه که فۆتۆ: رۆژنامه

به دواداچوونی : نیاز نایف.....................................

هەڵبژاردنی تائێستا رۆژن��ام��ە: ئەنجومەنی پارێزگاكان، بەهۆی چەندین ئێوە بەبڕوای دواخ���راوە، بیانووەوە هەڵبژاردنە ئەو دەتوانرێت لەئێستادا

ئەنجام بدرێت؟* ه��ەم��وو ئ��ام��اژەك��ان ب��ۆ ئ��ەوە دەچن، دەسەاڵتی سیاسیی لە هەرێمی كوردستاندا، مەبەستی لە ئەنجامنەدانی پارێزگاكان، ئەنجومەنی هەڵبژاردنی جێگیرنەكردنی ب��ۆ ب��ووە ه��ەوڵ��دان چونكە الم��ەرك��ەزی��ی��ەت، م��ەب��دەئ��ی سەاڵحیەتی المەركەزییەت مەبدەئی پارێزگاكان، ئەنجومەنی دەداتە زیاتر بڕیارداندا و لە بن ئەوەی سەربەخۆ بۆ لە بكەن مومارەسە سەربەخۆییە ئەو

ئیدارەكردنی ناوچە جیاجیاكاندا.)2009(دا، ساڵی لە بەجۆرێك ئەنجومەنی )3(ی ژم��ارە یاسای كە یاسا ئ��ەو دەردەچ��ێ��ت، پارێزگاكان نوێیە بەشێكی زۆری دەسەاڵتەكانی لە سەندووەتەوەو پارێزگاكان ئەنجومەنی

داویەتی بە ئەنجومەنی وەزیران.مەبدەئەو ئ��ەم ه��ەڵ��گ��ەڕان��ەوەی بەو یاسایە ئ��ەو دەستكاریكردنی ئاقارەدا، كە كەمكردنەوەی سەاڵحیەتی باشترین پارێزگاكانە، ئەنجومەنی هۆكار یەك تەنیا ئەوەی بۆ بەڵگەیە هەیە لەپشتی ئەنجامنەدانی هەڵبژاردنی ئەویش پارێزگاكانەوە، ئەنجومەنی مەبدەئی نەكردنی جێبەجێ مەسەلەی المەركەزییەتە لە هەرێمی كوردستاندا.

لەوەدەكرا؛ باس ب��ەاڵم رۆژنامە: دواكەوتنی هەڵبژاردنەكە پەیوەندیی بە دواكەوتنی هەمواری یاسای ئەنجومەنی پەرلەماندا، لە هەبووە پارێزگاكانەوە

ئەوە تاچەند راستە؟یاساكە هەمواركردنی نەخێر، *هەڵبژاردنی دواخستنی بۆ نییە پاساو لەپێش پ��ارێ��زگ��اك��ان، ئەنجومەنی هەڵبژاردنی )7/25(، ی�������اسای )3 و یاسای یەكێكیان كە دەرك��رد، 4(یان ژمارە )4( یاسای هەڵبژاردنەكانە، كە دیكەشیان ئەوی )2009(یە، ساڵی ی یاسای ك��ە ژم���ارە )3(ی���ە، ی��اس��ای ئەنجومەنی ك��اروب��اری رێكخستنی ئەم كوردستانە، هەرێمی پارێزگاكانی

یاسایە بەشێكی زۆری دەسەاڵتەكانی لە ئەنجومەنی پارێزگاكان سەندووەتەوە.

رۆژن��ام��ە: ئ��ەم ه��ەڵ��ب��ژاردن��ە، چ گرنگییەكی هەیە لەم واقیعەی ئێستادا، هەڵبژاردنی دەكرێت پێشبینی ئایا پارێزگاكان ئەنجومەنی ئەمجارەی سیاسیی نەخشەی لەسەر كاریگەریی

دروست بكات؟ئ���ەم ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەو ه��ەم��وو *دی��ك��ەش، سیاسییەكانی م��ەس��ەل��ە لەدوای بەیەكەوە، هەیە پەیوەندییان خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەك��ان��ەوە م��ەس��ەل��ەی كوردستاندا، هەرێمی لە چاكسازیی چارەنووسساز، مەسەلەیەكی بووەتە چارەنووسی که مەسەلەیەك بووەتە دەك��ات، دەستنیشان هەرێمە ئ��ەم ئەم چارەنووسی دەستنیشانكردنی بكرێت، چاكسازیی كە لەوەی هەرێمە یان نەكرێت، مەسەلەیەكی زۆر گرنگە، لە بكرێت ریشەیی چاكسازیی ئەگەر بەوشێوەیەی حوكمڕانیدا، سیستمی پاكێجەكانی ل��ە »ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن« یەكێكیان ك����ردووە، داوای خ��ۆی��دا پارێزگاكانەوە، ئەنجومەنی بە تایبەتە ئەنجومەنی هەڵبژاردنی بەدڵنیاییەوە كە سیستمێكدا سایەی لە پارێزگاكان گرنگە، زۆر كرابێت، تێدا چاكسازیی

لەنێویشیاندا ئەو چاكسازییانەی كە بۆ ئەنجومەنی پارێزگاكان داواكراوە.

رۆژنامە: ئایا بەبێ ئەنجامدانی ئەو چاكسازییانە، »ئۆپۆزسیۆن« ئامادەیە بەشداریی هەڵبژارنێك بكات لە سایەی

ئەم حكومەتەی ئێستادا؟ب���زووت���ن���ەوەی وەك ئ��ێ��م��ە *كاتێك )1/29(دا ل��ە »گ����ۆڕان«، خستەڕوو، خاڵیمان )7( پڕۆژەیەكی دیكەی الیەنەكانی لەگەڵ دوات��ری��ش پ��ڕۆژە ئ��ەو لەسەر »ئۆپۆزسیۆن« پاشان رێككەوتووین و خاڵییە )22(پڕۆژانە ئەو كە پاكێجانە، ئەو بووەتە دانوستاندنەكاندا لە وردكراونەتەوەو دەسەاڵتدار، الیەنی هەردوو دراونەتە وتوومانە؛ نەشاردووەتەوەو ئەوەمان بەشداریكردن لەهەر هەڵبژاردنێكدا، جا پێش وەخت بێت، یاخود ئاسایی بێت، پارێزگاكان ئەنجومەنی ئ��ەوەی )كە چەند ك��ە ئاساییە، ن��ا ئاساییەكی پێویستیمان دواك��ەوت��ووە(، وەختە هەبێت حكومەتێكمان كە هەیە بەوە دام��ودەزگ��اك��ان��ی حكومەتە ئ��ەم ك��ە ب���ێ���ای���ەن ب����ن، چ��ون��ك��ە ب��ەپ��ێ��ی هەڵبژاردنەكانی لە ئێمە ئەزموونی حكومەت دامودەزگاكانی راب���ردوودا، لە بەكارهێنراون ن��ەب��وون و بێایەن

هەڵبژاردنەكاندا.ئەگەر حكومەتێكی بێایەن نەبێت، بەشێوەیەكی ه��ەڵ��ب��ژاردن پ��رۆس��ەی لەپاڵ بەڕێوە، ن��اڕوات بێگەر پ��اك و تۆ دام��ودەزگ��اك��ان��دا، بێایەنكردنی دەستكاریی هەیە ب��ەوە پێویستت كە بكەیت، هەڵبژاردنیش سیستمی لەوانە، یەكێكە ه��ەڵ��ب��ژاردن یاسای هەڵبژاردنەكە سیستمی دەستكاریی ل��ەگ��ەڵ ه��ەن��دێ��ك چ��اك��س��ازی��ی ل��ەو پێكردووە، كاری شێوازانەی كۆمسیۆن هۆی دەبێتە ئینجا هەمووی، ئەمانە بێگەرد پاك و هەڵبژاردنە ئەو ئەوەی وا هەڵبژاردنە ئەو بەپێچەوانەوە بێت، لەو هەیە ئەزموونیشمان ئێمە نابێت،

روانگەیەوە.ئێستادا و واقیعەی لەم رۆژنامە: چاكسازییانەی ئەو ئەنجامدانی بەبێ ب��اس��ت ك����رد، ئ����ەم ه��ەڵ��ب��ژاردن��ە لەگەڵ دەب��ێ��ت ج��ی��اوازی��ی��ەك��ی هیچ هەمان یاخود پێشتر، هەڵبژاردنەكانی ئەزموونەكانی پێشتر دووبارە دەبنەوە؟زی���اد ئ���ەزم���وون���ی ئ��ێ��م��ە *هەرێمی ل��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن��ێ��ك��م��ان ل��ە كە لەوكاتەوەی هەیە، كوردستاندا بەهێز »ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن«ەك��ان الی��ەن��ە بینومانە 3/7(دا، )7/25 و لە دەبن نەبێت ب��ێ��ای��ەن ح��ك��وم��ەت ئ��ەگ��ەر پاكیی بە ناتوانرێت هەڵبژاردنەكەش،

ببرێت بەڕێوە.كێشانە ئ��ەو دیارترین رۆژن��ام��ە: هەیە ئ���ەوە ئ���ەگ���ەری ك��ە چ��ی��ی��ن،

هەڵبژاردنەكە دوابخات؟ل��ە ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��دا، *نەخرێنە چ��اك��س��ازی��ی��ەك��ان ئ��ەگ��ەر ئەنجامدانی خ��ۆی��ان، رێ��گ��ای س��ەر پارێزگاكان ئەنجومەنی هەڵبژاردنی نییە ئ��اس��ان چونكە نابێت، م��ان��ای دنیایەك كە سیستمێكدا، لەسایەی لەپێش قەیرانانەی ئەو هەیە، گرفتی لەدوای هەبوون و خۆپیشاندانەكانەوە دیكە ق��ەی��ران��ی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەك��ان نێوان دانوستانەكانی كردووەو زیادی دەسەاڵت و »ئۆپۆزسیۆن« بەردەوامیی من ب��ەب��ڕوای ئەمانە ه��ەم��وو ه��ەی��ە، پارێزگاكان ئەنجومەنی هەڵبژاردنی

دەكاته كارێكی زەحمەت.لەسەر ناكۆكییەك چەند رۆژنامە: ئەنجومەنی ی��اس��اك��ان��ی ن���اوەڕۆك���ی

»ئۆپۆزسیۆن« و لەنێوان پارێزگاكان، دەسەاڵتدا هەیە، ئەو ناكۆكییانە چین؟»ئۆپۆزسیۆن«ەوە، لەالیەن *یاساكان و لەسەر تێبینییەك چەند هەڵبژاردنەكە بەڕێوەچوونی شێوازی هەیە، داواكراوە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی لەگەڵ بێت هاوكات ناحیەكان قەزاو پارێزگاكان، ئەنجومەنی هەڵبژاردنی هەڵبژاردن بە پارێزگار ناكرێت چونكە بێت، بەاڵم قایمقام و بەڕێوەبەری ناحیە

بە ته عین دابنرێن.م��ەس��ەل��ەی��ەك��ی ت��ر ئ��ەوەی��ە، كە بن مەنسوب پارێزگاكان ئەنجومەنی ئەنجومەنی بۆ ن��ەك پ��ەرل��ەم��ان، بۆ ئەنجومەنی ل��ەالی��ەن وات��ە وەزی���ران، لە هەندێك دەستكاریی وەزی��ران��ەوە ئ��ەوەی وەك بكرێت، بڕیارەكانیان جێگرەكانی هەڵبژاردنی مەسەلەی پارێزگار لەالیەن ئەنجومەنی وەزیرانەوە مەبدەئی ت��اوەك��و لێبدرێت، ب��ڕی��اری

المەركەزییەت زیاتر بچەسپێت.دواكەوتنی پێتوایە، رۆژن��ام��ە: گفتوگۆكان ببێتە هۆی دواخستنی ئەم

هەڵبژاردنە؟

بكرێن و چاكسازییەكان ئەگەر *مەسەلەی ئەوكاتە لێبدرێت، بڕیاریان پەرلەماندا لە یاساكان هەمواركردنی ناكات، دروست ئەوتۆ كێشەیەكی هیچ ئێمە زانیارییانەی ئەو بەپێی چونكە لەالمانە، كۆمسیۆن هەندێك ئامادەكاریی

ماوەیەكی ئەوكاتە رەنگە ك���ردووە، ك���ەم ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ە دواب��ك��ەوێ��ت، چاكسازییانە ئەو تا بەپێچەوانەشەوە مانابەخش هەڵبژاردنێك هیچ نەكرێن،

نابێت لە هەرێمی كوردستاندا. چاكسازییەكان ئەگەر رۆژن��ام��ە: ئ��ەن��ج��ام ن��ەدرێ��ن، »ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن«

ئامادەیە بچێتە هەڵبژاردنەوە؟مەسەلەیەكی نەچوون، چوون و *دی��ك��ەی��ە. ع���ەرەب، دەڵ��ێ��ت: )لكل تر قسەیەكی ئەوكاتە حادث حدیث(،

دەكەین.رۆژن����ام����ە: ل��ەئ��ێ��س��ت��ادا چ��ەن��د سنووری لە سەربەخۆ ئیدارەیەكی كراون، دروس��ت سلێمانیدا پارێزگای لەكوێی سەربەخۆكان ئ��ی��دارە ئایا پ��ارێ��زگ��اك��ان��دا ئەنجومەنی ی��اس��ای

جێگەیان دەبێتەوە؟سەربەخۆیانە، ئ��ی��دارە ئ��ەو *دەرنەكرێت بۆ بڕیاریان بێت و ئەگەر لەالیەن ئەنجومەنی وەزیرانەوە، بەوەی ئەوا بكرێن، حساب پارێزگا بە كە شكڵییەو شتێكی هەروا ئیدارانە ئەو سنووری بڕیاردرا كەی نییە، رەسمیی ئیداریی و جولرافی بۆ جیابكرێتەوە، كە ئەوە كراو ئۆتۆماتیكی »ئۆپۆزسیۆن« بۆ حسابی هەڵبژاردن بازنەیەكی بە

دەكات.ب�����ەاڵم، ئ��ەم��ە م��ەس��ەل��ەی��ەك��ە الیەنی كۆمەڵێك بە پ��ەی��وەن��دی��دارە دیكەوە، وەك دابەشكردنی دیمۆگرافی و تەرخانكردنی سیاسیی و مەسەلەی دانیشتووان و دابەشكردنی بودجەو زی��ادك��ردن��ی رێ���ژەی پ��ارێ��زگ��اك��ان لە ع��ێ��راق��داو دوات����ر دەب��ەس��ت��رێ��ت��ەوە بەهەندێك مەسەلەی نەتەوەییەوە، بۆیە ئەمە شتێكی ئاسان نییە؛ كە تۆ بێیت كۆمەڵێك شوێن جیا بكەیتەوەو بڵێیت؛ ئەمە سەربەخۆیە، ئیدارەیەكی ئەمە ئەگەر واقیع، لەچاو شكڵییە شتێكی یاسایی و دۆسیەیەكی بیكەیتە بێت و بكرێتە دەبێت ئ��ەوەش بۆ ئیداریی، دەس��ت��ەواژەی ئەگەرنا پارێزگایەك، لە نییە شتێك سەربەخۆ، ئیدارەی لە یاسایەك هیچ لە هەبێت، یاسادا كوردستاندا هەرێمی عێراق و یاساكانی سەربەخۆ ئیدارەی ناوی نییە شتێك لەگەڵ مامەڵە كۆمسیۆن بۆیە بێت،

یاسادا دەكات.

بەڕێوەبەری‌ژووری‌هەڵبژاردنی‌بزووتنەوەی‌»گۆڕان«؛‌هه‌ڵوێستی‌بزووتنه‌وه‌که‌‌له‌سه‌ر‌هه‌ڵبژاردنی‌پارێزگاکان‌ده‌خاته‌ڕوو

»بەبێ ئەنجامدانی چاكسازیی، هەڵبژاردنی پارێزگاكان مانای نابێت«

تەنیا هۆكار لەپشتی ئەنجامنەدانی

هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكانەوە، مەسەلەی

جێبەجێ نەكردنی مەبدەئی المەركەزییەتە

له به دواداچوونێکدا، بۆ زانینی بۆچوونی

بزووتنەوەی »گۆڕان« سەبارەت

بە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان و

چاكسازیی لەیاسای ئەو ئەنجومەنانەو

كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان، ئەم

چاوپێكەوتنەمان لەگەڵ ئارام

شێخ محەمەد، بەڕێوەبەری

ژووری هەڵبژاردنی بزووتنەوەی

»گۆڕان« سازکرد.

ذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28 hewal.rozhnama@gmail.comwww.rozhnama.net

ستۆریی:گەرمیانی حەمەی پوور

.............................................................

ب����اوك����ی ك��رێ��ك��ارێ��ك��ی كۆمپانیای نەوت بوو، كە لەگەڵ داگیركردنی كاتی لە ئینگلیزدا ئینگلیزەوە، لەالیەن عێراقدا ل��ە پ��اك��س��ت��ان��ەوە ه��ات��ووەت��ە كوردستان و ئیتر شاری كەركوكی هەمیشەیی شوێنی ك��ردووەت��ە خێزانەكەی و نیشتەجێبوونی تێكەڵی كورد بوون، بە جۆرێك بە ئیتر كەركوك، لە شاری كە ناو لە بانگكراون و كوردە ماڵە

خەڵكدا ناسراون.عەباس دەڵێت: »من كوڕی )ع��ەب��دول��ڕەح��م��ان روش���ان(م، لەگەڵ لە ساڵی )1917( باوكم كوردستان، هاتووەتە ئینگلیزدا كرێكاری كۆمپانیای نەوت بووە، كەركوكدا ش��اری لە هەر ئیتر نیشتەجێ بووەو كەركوك بووەتە ژیانی خێزانەكەمان. من شوێنی لە خێزانەكەمم و گەورەی ئێستا ساڵی )1950(دا، لە كەركوك لە

دایك بووم«.بە ئێستا كە خێزانە، ئەم )61( تەمەن عەباسی وت��ەی كەسن، )300( لە زیاتر ساڵ، )1957( ساڵی سەرژمێریی لە بە خۆیان عێراق����������دا، ی كورد تۆمار كردووە، ئەوەیش لە

بەر خۆشەویستی و تێكەڵبوونیان بووە لەگەڵ كورددا.

»ناومان دەڵێت عەباس، الپەڕەی یەك ژم��ارە سجلی لە كرد، تۆمار ك��ورد بە )106(چونكە زۆر كوردمان خۆشویست و

تێكەڵ بە كورد بووین«.پاكستانییە، خێزانە ئ��ەم ك���ە م��اڵ��ەك��ەی��ان ل���ە ش���اری گەڕەكێكی كەوتبووە كەركوك بە ش��ارەك��ە، توركماننیشینی ناسرابوون كوردەكەیش خێزانە كێشەیەكی لە گ��ەڕەك��ەدا، لەو لە كوردەكان توركمان و نێوان جار یەكەم بۆ ،)1959( ساڵی ناسنامەی هەڵگرتنی ب��اج��ی

كوردبوون دەدەن.)1959(دا، س��اڵ��ی »ل���ە كوردەكان و نێوان كەوتە كێشە ت��ورك��م��ان��ەك��ان ل��ە ك��ف��ری، لە راستیدا كێشەكە لە نێوان حیزبی بوو، توركمانەكاندا شیوعی و بەاڵم ئەوان هەر بە كورد وەریان خێزانی تاكە ئێمەیش دەگرت، كەوتبووینە كە بووین؛ ك��ورد توركماننیشنی گ��ەڕەك��ێ��ك��ی ك��ەرك��وك، ب��ۆی��ە ل��ەگ��ەڵ ئەو هەرایەدا، كەوتینە بەر هەڕەشەو ناچار توركمانەكان و مەترسی بێڵین، بەجێ كەركوك كراین ئاوارەی خانەقین بووین كە پێنج ساڵ لەوێ بە ئاوارەیی ماینەوە، پاشان جارێكی تر گەڕاینەوە بۆ

كەركوك«.پاكستانییەكە، پیاوە كوڕی كێشە یەكەمین »ئەوە دەڵێت: ب���وو ك��ە ئ��ێ��م��ە ب��ە ه���ۆی بە بووین و تووشی كوردبوونمانەوە

لێشی پەشیمان نەبووینەوە«.دواتر تێكەڵ بە سیاسەتیش دەكەن، كورد هاوكاریی دەبن و بۆ ئاماژەی عەباس وەك بەاڵم هاوكاریی تەنیا ئ��ەو دەك���ات، جیاوازییان ك���ردووەو ك��وردی ل���ەن���ێ���وان الی������ەن و پ��ارت��ە ك��وردس��ت��ان��دا سیاسییەكانی

نەكردووە.»بیرمە لە سەرەتای سااڵنی ناوی بە كەسێك حەفتاكاندا، رەش��ی��د ع��ارف ئ��ەت��روش��ی، كە پارتیی بەرپرسێكی ئ��ەوك��ات كردم و پێوە پەیوەندیی ب��وو، منیش لێكردم، هاوكاریی داوای ل��ەب��ەر ئ��ەوەی ك��ە ك��ورد ب��وو، بۆ ئامادەییم بیركردنەوە، بێ دەرب��ڕی، هاوكارییەك هەموو بۆ )1973(دا، لەساڵی دوات��ر زیندان و خرامە مانگێك ماوەی لەالیەن كە درام؛ ئەشكەنجە كە كرام، ئیخباری كوردێكەوە كورددا لەگەڵ نهێنیم هاوكاریی هەیە، بەاڵم دانم بەهیچ شتێكدا

نەنا«.لە ئەشكەنجەدانەیش، ئەو هاوكاریكردنی كوردەكان ساردی ناكاتەوە، هەر بەردەوام دەبێت و

تۆمەت هەمان بە تر جارێكی ئەم بەاڵم دەكرێتەوە، زیندانیی ژێر لە مانگ ش��ەش ج��ارەی��ان

ئەشكەنجەدا دەبێت.نسكۆی »دوای وتی: ئەو، شۆڕشی ت��وان��ەوەی )1975( و كەوتمەوە تر جارێكی ك��ورد، حكومەتی زی��ن��دان��ەك��ان��ی ن��او ع��ێ��راق و ب��اج��ی ب��ەك��وردب��وون��م بەردەوام ئەوەی لەبەر دایەوە، ب����ووم ل��ە ه��اوك��اری��ی پ��ارت��ە كە ئ��ەوەی بەاڵم كوردییەكان، كردم، نیگەرانی زۆر ئەمجارە زیندان، ئەشكەنجەی لە زیاتر پێشتر كە كوردێك، بوو ئەوە سەر الوان����ی( )یەكێتیی ل��ە بەپارتیی كاری دەكرد و ئاگاداری هەواڵی ب��وو، هاوكارییەكانم ه��ۆك��اری ب���ووە دام و ل��ەس��ەر

ئەشكەنجەدانم«. زیندانیكردن و رەچەڵەك بە ك��وردە، ئەم شەش ئەو دوای پاكستانییە، ئەشكەنجەدان، زیندان و مانگەی ل��ەب��ەر ئ���ەوەی دان���ی ب��ە هیچ ك��راوە، ئ��ازاد نەناوە، شتێكدا تۆمەتی بە تر جارێكی ب��ەاڵم كورد، شۆڕشی هاوكاریكردنی دەك��ەوێ��ت��ەوە زی��ن��دان��ەوەو بە پێشوو، جارانی شێوەی هەمان ئەو سزادا، ئەشكەنجەو ژێر لە س��اڵ��ە ئ���ازار دەچ��ێ��ژت، ب��ەاڵم لە یەكێك بەهیچ دان دیسانەوە خۆی وەك نانێت، تۆمەتەكاندا

ئەمجارەیش دیسانەوە دەڵێت: هەر كوردێك هەواڵی لێ دەدات؛

كە هاوكاریی كردبوون.لە كاتێك دەڵ��ێ��ت: ئ���ەو، نزیكەی )1976(دا، س��اڵ��ی ناحیەی ل��ە خ��ان��وو )2000(ق��ەرەه��ەن��ج��ی��ر دروس����ت ك��را، لە ك��وردەك��ان خێزانە زۆرب��ەی )1977(دا، ساڵی سەرژمێریی خۆی�������������ان بە عەره ب تۆمار كرد؛ بۆ ئەوەی خانووەكانیان لێ وەرنەگیرێتەوە، بەاڵم من ئەوەم زۆر پێ ناخۆش بوو، هەموومان تا كرد، تۆمار كورد بە خۆمان بووین، لەوێ راپەڕینی )1991( بە )2003(دا، لە كاتێك بەاڵم ناحیەكەو رزگاربوونی خۆشی شوێن و ماڵی خۆمان و بە نییەتی گەڕانەوە بۆ كوردستان و خانووی گەڕاینەوە، خۆمان داگیركراوی ل���ەوێ ح��ی��زب��ە ك��وردی��ی��ەك��ان ناوی شێوەیەك هیچ بە وتیان: ئەمانە چونكە مەهێنن، خانوو ن��ادرێ��ت��ەوەو ئێوە ب��ە هیچی شەهیدەكان، ماڵە دەیدەینە نەبوو، وا راستیشدا لە كەچی وەری خەڵك زۆری بەشێكی كە ئێمەیش، گ��رت��ووەت��ەوەو نەبوو، بەرپرسمان كەسێكی ك��وردەوە ل��ەالی��ەن دیسانەوە

خانووەكەشمان داگیر كرا.س���ەرپ���ەرش���ت���ی���اری ئ��ەم ئێستا كە پاكستانییە، بنەماڵە

سێسەد ن��زی��ك��ەی ژم���ارەی���ان ك��ەس��ە، دەڵ��ێ��ت: »دەم��ەوێ��ت ك��ورد ك��ە بڵێم، ئ��ەوە تەنیا بنەماڵەیەكی بۆ وەفای ئەگەر وەه���ا ن��ەب��ێ��ت و ئ���ەو ه��ەم��وو

لەبەرچاو ئێمەی قوربانیدانەی پاداشت جیاتی ل��ە نەبێت و بكات، داگ��ی��ر ماڵەكەشمان كاتی خۆیەتی لە هەموو شتێك

ببینەوە«. پەشیمان

بۆچی دەگاتە ئەو باوەڕەی لە كوردبوونی پەشیمان ببێتەوە؟!

سەربوردەی پیاوە پاكستانییەكە؛ لە كوردستان

راپۆرتی: رۆژنامە........................................................

»ساڵی پار لەگەڵ هاوڕێیەكم ئێرە )رووب��اری سیروان( هاتینە هاوڕێكەم ب��ەاڵم مەلەكردن، بۆ لەو شوێنە )ئاماژەی بۆ شوێنی رووداوەكە كرد( رۆیشتە خوارەوە،

ئیتر نەهاتەوە سەرو خنكا«.ع���ادل ح��س��ێ��ن، ك��ە ن��اوی مێرد ل��ەو یەكێك خ�����وازراوی هاوڕێیەكی پار ساڵی مندااڵنەیە خنكاوە، لە هەمان شوێن مەلەی دەكرد، بۆ »رۆژنامە« وتی: »لە كەالر، تەنیا یەك مەلەوانگە هەیەو گەنجەوە، زۆریی بەهۆی ئەویش بكەین، تیادا مەلەی ناتوانین چونكە رەنگە زۆرجار بە هۆی زۆر مەلەكردنمان ن��ۆرەی خەڵكەوە، نەیەت«. هەروەك ئەوەشی وت: لەبەر ئەوەی پارەیش وەردەگیرێت لە مەلەوانگە، بۆیە كەمتر گەنجان

رووی لێ دەكەن.تەمەنی مێردمنداڵە، كە ئەو »بە دەڵێت: ب��وو، ساڵ )15(بە مەلەوانگە ئەگەر دڵنیاییەوە، هەبێت، كەالر لە پێویست پێی خۆی ژیانی ئێرە نایەتە كەس بخاتە مەترسییەوە، بە تایبەت كە هاوڕێیەكت بە بەرچاوتەوە و لە ناو ئاودا، بە خنكاویی دەربهێنرێت«.مێردمندااڵن گەنجان و سااڵنە بە هۆی مەلەكردنەوە، لەرووباری س��ی��روان��دا دەخ��ن��ك��ێ��ن و خ��ودی پەیوەندیداریش، الیەنی گەنجان و هۆكارەكەی بۆ نەبوونی مەلەوانگەو ناشارەزایی مەلەوانیی و كارگەكانی چەو و لم دەگەڕێننەوە، كە زۆربەی دەخنكێن؛ چااڵنەدا لەو گەنجان

كە ئەو كارگانە هەڵیانكەندوون.ئەگەرچی لە ساڵی )2005(دا،

كەالردا لە شاری مەلەوانگە سێ دروست كران، بەاڵم جگە لە یەك مەلەوانگە، كە بەخشراوەتە یانەی وەرزشیی شێروانە، ئەوانی تر لە جیاتی ئاو، ئێستا تەنیا هەندێك شكاوی بەرمیلە تەنەكەو بەرد و ب��ەڕێ��وەب��ەری دەبینرێت، تێدا گەرمیانیش، الوان���ی وەرزش و تۆز و بوونی ناوچەكەو گەرمای سەرنەگرتنی هۆكاری بە خۆڵ،

مەلەوانگە لە كەالر دەزانێت.ب��ەڕێ��وەب��ەری حسێن ئ���ازاد گ��ەرم��ی��ان، الوان����ی وەرزش و ب��ە »رۆژن���ام���ە«ی راگ��ەی��ان��د:

بەردەم لە رێگرن هۆكار »دوو س��ەرن��ەك��ەوت��ن��ی م��ەل��ەوان��گ��ە چارەسەری ئەگەر كە لەكەالردا، گونجاو نەبێت، هەرگیز مەلەوانگە لەكەالر سوودی لێ وەرناگیرێت«. كەشوهەوای »لەالیەك وتیشی: زۆر هاویندا لە گەرمیان كەالر و ئەمەیش بێگومان كە گەرمە، دەبێتە هۆی سووتانەوەی پێست لەالیەكی مەلەكردنداو لەكاتی لە كە خ��ۆڵ، ت��ۆز و تریشەوە، هەیە، بەردەوامی بە ناوچەكەدا ئەوەی بۆ هۆكار دوو بوونەتە مەلەوانگە لە كەالردا سوودی لێ

وەرنەگیرێت«.الوان، وەرزش و بەڕێوەبەری پێشنیازیشی كرد: بۆ چارەسەری ئەو گرفتە، سوود لە مەلەوانگەی داخ����راو، ی��ان س��ەر داپ��ۆش��راو رەنگە ب��ەوەی��ش وەرب��گ��ی��رێ��ت و

گرفتەكە چارەسەر بكرێت.سەبارەت بەو مەلەوانگانەیش دروستكران و )2005( ساڵی كە نەتوانرا سوودیان لێ وەربگیرێت، الوان��ی وەرزش و ب��ەڕێ��وەب��ەری تەنیا »ئەوانە وت��ی: گەرمیان، یەكێكیان لەالیەن یانەی وەرزشی شێروانەوە وەرگیرا، بەاڵم ئەوانی

جێبەجێكار كۆمپانیای لە تر پرۆژەكە بەوەیش وەرنەگیران و

سەركەوتوو نەبوو«.بەپێی ئامارێكی نەخۆشخانەی راب��ردوو، ساڵی ك��ەالر، گشتیی )11(حاڵەتی خنكان لە سنووری رووباری لەسەر ك��ەالردا، قەزای س���ی���روان، ت��ۆم��ار ك����راون، لە سەرەتای ئەمساڵیشەوە تا ئێستا، شه ش حاڵەتی خنكان لە رووباری س��ی��روان��دا ت��ۆم��ار ك����راون، كە گەنجی دوو خنكانی دواترینیان بۆ بوون و كوردستان خۆرهەاڵتی

كاركردن هاتبوونە شاری كەالر.

بەرپرسی محەمەد، ئەركان راگەیاندنی تەندروستی گەرمیان، ب��ە »رۆژن���ام���ە«ی راگ��ەی��ان��د: لە تەنیا حاڵەتانە، ئەو هەموو تا »پێباز«ەوە، بەرزاییەكانی

»گردەگۆزینە«، تۆمار كراون.ئ����ازاد ح��س��ێ��ن، ئ��ەوەی��ش مەلەوانیی و نەزانینی دەڵ��ێ��ت: نەشارەزایی لە رووباری سیرواندا، سەرەكیترین هۆكارەكانی خنكانی

مێرمندااڵنن.جیۆلۆجیش، شارەزایەكی لم و چەو كارگەكانی پێیوایە: چەندین نایاسایی شێوەیەكی بە

سیروان لەسەر گەورەیان چاڵی هۆكاری كە ك���ردووە، دروس��ت

مەرگی چەندین كەسن.ش��ارەزای عەبدوڵاڵ، خالید چااڵنە »ئ��ەو وت��ی: جیۆلۆجی، نایاسایی بەشێوەی زۆرب��ەی��ان مردنی هۆكاری ك��راون و دروست

چەندین گەنج و مێردمنداڵن«.رووب��اری سەر مێرمندااڵنی راستیی له جه خت سیروانیش، دەڵێن: دەك���ەن���ەوەو قسەكان دەخنكێن، ئەوانەی جار »زۆر ل���ەو چ���ااڵن���ەدا خ��ن��ك��اون كە لم و چ��ەو كارگەكانی ك��ە ل��ە مەلە چونكە هەڵیانكەندوون، نازانن و ناوێرن لە ئاوی بە خوڕی ش��ارەزای بكەن، مەلە سیرواندا چاڵەكانیش ق��ووڵ��ی��ی رادەی دەكەونە جار زۆر هەربۆیە نین، رزگار خۆیان ناتوانن قواڵییەوەو

بكەن، تا دەخنكێن«.شارەكە گەنجانی هاوكات، حكومەت ئ��ەگ��ەر پ��ێ��ی��ان��وای��ە، بیویستایە سوود لەو مەلەوانگانە دانانی ب��ە تەنیا وەربگیرێت، مەلەوانگانە ئەو بۆ پاسەوانێك لێ ك��ەالری گەنجانی دەیتوانی ئەو بەوەیش بكات ، سودمەند سیروان لە رووی گەنجە هەموو ن��ەدەك��رد، ك��ە ه��ەم��وو ساڵێك چ��ەن��دی��ن خ��ێ��زان ب��ە ه��ۆی��ەوە

پرسەگێڕ دەبن.حاڵەتانەیش، لەو هەندێك كە لە سااڵنی راب��ردوودا لە سەر كراون، تۆمار سیروان رووب��اری ح��اڵ��ەت��ی »ج���ەرگ���ب���ڕ«ن، كە خنكاون. كاتدا لەیەك برا دوو ب��ۆ ی��ەك��ەم��ج��اری��ش س��ەرەت��ای »باوە بەنداوی لە مانگه ، ئه م رووداوێكی كفری، لە شاسوار«

خنكان تۆمار كرا.

لەچیرۆكی یەكێك لە خنكاوەكانەوە، بۆ نەبوونی مەلەوانگە

سیروان؛ لە وەرزی مەرگدا

به پێی ئامارێک: له ساڵی پاردا )11( حاڵه تی خنکان و له مساڵیشدا )6( حاڵه تی خنکان له سه ر رووباری سیروان تۆمارکراون.

عه باس عەبدولڕەحمان روشان

سااڵنە گەنجان و مێردمندااڵن بە هۆی مەلەكردنەوە، لەرووباری سیرواندا دەخنكێن مه له وانگه وشکه کان

رێپۆرتاژی: بەرزان عەلی حەمە..............................................................

بازاڕێك هەولێر، لەشاری ماتۆڕ سکیل و لە دێ��ت جمەی ب���ازاڕی ن���اوی ك��ە پاسكیل دەچیتە كە پایسكلفرۆشانە، شلۆقترین وادەزان��ی��ت ئ��ەوێ، ل��ەوێ، ماتۆڕسوارانە. ش��اری )300( لە ماتۆڕ سکیل ، نرخی بۆ دەستپێدەكات دۆالرەوە باشترین دۆالر و )12000(ماتۆڕ سکیلی ئەو بازاڕە شڵۆقە،

ئۆتۆماتیك(ە. )چینی پۆلیسی ب��ەرپ��رس��ان��ی هاتوچۆش، ئاماژە بەوە دەكەن، هەولێردا، ش��اری لەناو تەنیا هەیەو ماتۆڕ سکیل )8000(نزیكەی هەرێمیشدا، لەتەواوی نیوەیان كە هەیە، )20000(بەشێكیشیان ت��ۆم��ارك��راون و

تائێستا تابلۆیان نییە. س����االر ع��ەب��دول��ع��ەزی��ز، پ��ێ��ش��ان��گ��ای��ەك��ی گ�����ەورەی ئاماژە ه��ەی��ەو ماتۆڕ سکیلی ب��ەوە دەك���ات: رۆژان���ە، بەس ل���ەف���رۆش���گ���اك���ەی خ���ۆی���دا، ماتۆڕ سکیل چ���وار ن��زی��ك��ەی لەوەش، جگە كە دەفرۆشێت، خۆی ب��ۆ ماماتۆڕ سکیلێكی

كڕیوە.ماتۆڕ سکیلێكی س����االر، ب��ە )7500( ك��ڕی��وە ب��ۆ خ��ۆی پێش م��اوەی��ەك ه��ەر دۆالر و خۆیدا، لەدووكانەكەی ئێستا بە فرۆشتووە ماتۆڕ سکیلێكی دۆالر(، 12000( گ��ەاڵ )120(ك��ەس، »زۆر وت: ئ��ەوەش��ی

دێن بۆ كڕینی ئەو ماتۆڕ سکیلە هەر هیوایەتێك، وەك گرانانەو دەهێنن، بەكاری خۆشیی بۆ پێی كە ئەوانەن گرانترینیان ع��ودەی، ماتۆڕەكانی دەڵێن، من خۆشم زۆرم حەز بەماتۆڕەو )75( بایی خۆم، ماتۆڕەكەی

وەرەقەیە«.ل��ەك��وردس��ت��ان، تائێستا نامۆ بەچاوێكی ماتۆڕ سکیل سەیر دەكرێت و ئەگەر دووكەس ل��ەی��ەك ك��ات��دا س���واری ی��ەك دەی��ان ب��ووب��ن، ماتۆڕ سکیل ق��س��ەی��ان ب����ەدوادا دەك��رێ��ت. واڵتانەی ئەو لەزۆربەی ئێستا دانیشتووانەكەیان رێ��ژەی كە بۆ ژینگەیشیان كێشەی زۆرەو دروست بووە، ماتۆڕ و پاسكیل، بەكارهێنراون، زۆر ئامێری دوو هندستان ، )ئ��ێ��ران ، ل��ەوان��ە باشووری واڵت��ان��ی پاكستان ،

خۆرهەاڵتی كیشوەری ئاسیا(.ك����ەن����ع����ان ش����ەری����ف، ساڵ )19( نزیكەی تەمەنی خۆی و بە رۆژان��ە كە دەب��وو، سەردانی ماتۆڕ سکیله كەیەوە، ئ��ەو ب����ازاڕە دەك����ات، ب��ەالی ك��ەن��ع��ان��ەوە: م��ات��ۆڕف��رۆش��ان، خۆشترین شوێنی هەولێرە، هەر بە هەولێرییان، بەشێوەزاری »رۆژنامە«ی وت: »جاری وایە، عالەمی لێرە خڕ دەبێتەوە، من گەلێك حەزم بەماتۆڕە، زۆربەی هاتوچۆ ب��ەم��ات��ۆڕ ه��ەر ج��ار، دەكەم لۆ زۆر شوێن، بەاڵم جار موشكیلەمان مرور بەجاریش، مەمنوعی دەك��ات و دروس��ت لۆ

دەكات«.دووی پۆلی ت��ا كەنعان، خوێندووەو ناوەندیی دووەم��ی لەو مەیدانە پڕ لە ماتۆڕ سکیله دا ، هێندە دڵی خۆش بوو، وایدەزانی

دۆزیوەتەوە، خۆی بەهەشتی پێكەنینەوە كەمێك بە بۆیە خێندن بەخوا »ب���رام، وت��ی: ئەوەتا نییە، ئیستیفادەی خێندیتی، ع��ال��ەم��ەی ئ��ەو كەچی كەس تەعین ناكەن«، دەستی لەبەنزینی ماتۆڕەكەی توند كرد و بەخێرایی دەرچوو.

نزیكەی لەتیف، ه��ێ��رش لەو ك��ە دەب���وو س��اڵ )25(

تەنیا ئیشی م��ەی��دان��ەدا، ف��رۆش��ت��ن��ی ب��ای��س��ك��ل هاوین و پشووی ب��وو، بوونی دەس��ت��خ��اڵ��ی هێندەی قوتابییان، ت��ر دووك��ان��ەك��ەی��ان كردبوو. قەرەباڵغتر دەم ب���ە ه���ێ���رش، چ���اودێ���ری���ك���ردن���ی

بۆ دووك��ان��ەك��ەی��ەوە، »ئیشی دەدوا: )رۆژنامە(

تەڵەبەیە، لەگەڵ زیاتر ئێمە، دەفرۆشین و زیاتر بەساڵ ساڵ مشتەرییەكانیشمان زۆرب���ەی بەجوملە دێن و لەسلێمانییەوە

دەیبەن«.باسی ئەوەی وەك سامان، بكات و دنیا كێشەی قورسترین لێپێچینەوە تووشی بەهۆیەوە بێت، ناوی خۆی نەدەوت، بەاڵم كە وت ئەوەندەی هەر پاشان تەمەن ناوی سامانە، گەنجێكی ماتۆڕێكی ب��وو، س��اڵ )20(مامناوەندیی نرخ ت��اڕادەی��ەك وتی: ئەو، هەرچەندە بوو. پێ هەموو رۆژێك لێرە نیم، بەاڵم

م�����ات�����ۆڕی ب��ەخ��ۆش��ت��ری��ن بە دان��ا و ئ��ارەزووەك��ان��ی خۆی »دەساڵە، وت��ی: پێكەنینەوە گەلێك هەیەو ماتۆڕم بەردەوام

حەزم پێیەتی«.س��ەدان وەك سامانیش، وازی كوردستان، تری گەنجی خۆی وەك هێناوەو لەخوێندن »ئیشی تەنیا ئێستا دەی��وت:

سەرپێیی دەكەم«.ع��ەم��ی��د ق�����ادر س��دی��ق، بەڕێوەبەری راگەیاندنی پۆلیسی لەلێدوانێكدا هەرێم، هاتوچۆی بۆ »رۆژنامە« ئاماژەی بەوەدا: بازاڕی ئازادەوە، تادێت بەهۆی ژمارەی ئۆتۆمبێل و ماتۆڕ سکیل ئامێرانە ئەو دەبێت و زیاتر ناو دەڕژێنرێنە

شارەكانەوە »تەنیا لەناو شاری ماتۆڕ سکیل )8000( هەولێردا، هەرێمیشدا لەهەموو ه��ەی��ە، هەیە و ماتۆڕ )20000( نزیكەی ب��ڕێ��ك ل��ەم��ان��ە ت��ۆم��ارك��راون و تائێستا تریشیان ب��ڕەك��ەی

تۆمارنەكراون«.راگەیاندنی ب��ەڕێ��وەب��ەری بۆ هەرێم، هاتوچۆی پۆلیسی ب��ەوەدا: ئاماژەی »رۆژن��ام��ە« دەب��ێ��ت ك��ەس��ی م��ات��ۆڕس��وار، هەبێت و لێخوڕینی مۆڵەتی كەمتر ساڵ )16( لە تەمەنی شوێنی »دەب���ێ���ت، ن��ەب��ێ��ت ت��ای��ب��ەت��ی��ش ه��ەب��ێ��ت ل��ەس��ەر لێخوڕینی ب��ۆ ش��ەق��ام��ەك��ان

ماتۆڕ«.

hewal.rozhnama@gmail.comذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28

رێپۆرتاژی: رۆژنامە.........................................................

ب���������ەردەوام س��ەن��ت��ەری لەكۆڕ و دێت جمەی شارەكان، كەناڵەكانی مایكی نووسین و راگ��ەی��ان��دن، ب���ەاڵم ل��ەك��ەن��ار كوردستان، هەرێمی شارەكان، جیهانێكی ترە و دەڵێی، هەر بۆ

بێدەنگیی دروست بوون.ئەو وێنەیە تەنیا بەڕووكەش دەب��ی��ن��رێ��ت، ب����ەاڵم ئ���ەوەی خ��ۆی��ان وەك پ��ێ��چ��ەوان��ەی��ە، دەڵ��ێ��ن: »رۆش��ن��ب��ی��رەك��ان«ی كەمتر »هیچ شارەكان، كەنار ن��ی��ن« ل���ەوان���ەی س��ەن��ت��ەری ب��ەت��ای��ب��ەت كە ش����ارەك����ان، ئ��ێ��س��ت��ا ج��ی��ه��ان ل��ه ده س��ت��ی رۆژنامە، ئەو تەكنۆلۆژیادایە و ی��ان ك��ەن��اڵ��ەی ل��ەش��ارەك��ان��دا گوندی لەدوورترین دەبینرێن، كاتتدا لەهەمان كوردستانیشدا،

دەبینرێن.رۆشنبیر و كاسترۆ، هاوڕێ رۆژن���ام���ەن���ووس ل���ە ران��ی��ە، دەڵ��ێ��ت: »پ��ەراوێ��زخ��س��ت��ن��ی شتێكی كەنارییەكان، ناوچە بە پەیوەندیی ئەوە نییە و تازە هەیە، شارستانییەوە الیەنێكی شوێنە ل��ەڕاب��ردوودا چۆن وەك گەورەكان شوێنی ئاڵوگۆڕكردنی ب��ی��روڕا و ب���واری ب��ازرگ��ان��ی��ی و گەر ب��ەاڵم ب��وون، رۆشنبیریی ئەوە بۆ سەردەمی رابردوو راست

بووبێت، بۆ ئێستا هەڵەیە«.

كاسترۆ، ه��اوڕێ ب��ەب��ڕوای كەنار شارەكان و پەراوێزخستنی بەشداریی پێ نەكردنیان لەبواری دەزگاكانی لەالیەن رۆشنبیریی راگ��ەی��ان��دن��ه وه ، دەگ��ەڕێ��ت��ەوە ب��ۆ الوازی���ی ئ��ەو دەزگ��ای��ان��ە، ئاسمانییەكان، بەتایبەت كەناڵە كە كار لەسەر بواری رۆشنبیریی ئاستەدانین لەو دەكەن، چونكە تر ناوچەكانی رووماڵی بتوانن

بكەن.گۆریان نەجمەدین، رۆشنبیر بڕوایەدایە: لەو هەڵەبجە، لە دی��اردەی��ە ئ��ەو نالۆژیكیی كە ل���ەوەدای���ە؛ ك��ە »ش���ار ه��ەر بۆ كالسكییەكەی لێكدانەوە دەكرێت و دەبێتە ئەو بەهەشتەی كە دەرەوەی خۆی، دۆزەخە«.

ب�����ەب�����ڕوای گ����ۆری����ان، م���ەح���ك���وم���ی ی����ەك����ەم ل���ەو دەسەاڵتە« »دی��دی دیاردەیە ب���ۆ ك��ای��ە م��ەع��ری��ف��ی��ی��ەك��ان، پ��اس��او، دوو ب��ە ئ�����ەوەش بەسیاسەتكردنی یەكەمیان: دووەم��ی��ان: كایەكان، هەموو ب��ەرت��ەس��ك��ك��ردن��ەوەی دن��ی��ای ناوی كە لەبازنەیەكدا، مەعریفە

شارە.خزمەتگوزاریی و جیاوازیی بۆ ئاوەدانیی دەستی بردنی گومان ل��ە ش��ارەك��ان، ك��ەن��ار وەه��اب، ئاسۆ وەك ب���ەدەرە، ك��ەالر، ش���اری ل��ە رۆشنبیر، دەڵ���ێ���ت: ئ���ەگ���ەر ل�����ەڕووی رووناكبیرییەوە جوگرافیای

ت��ەم��اش��ای ئ���ەو دوون���اوەن���دە بكەین، كە حیزبەكانی دەسەاڵت

كاركردن چەقی بە كردوویانە دەبینین هەولێر(، )سلێمانی و

س���ەرم���ای���ەو وەب��ەره��ێ��ن��ان��ی هەرێمە ئ���ەم روون��اك��ب��ی��ری��ی لەو ناتەندروست بەڕێژەیەكی

دوو ناوەندە كۆكراونەتەوە.»پەراوێزخستنە«، ئ��ەم ت��ەن��ی��ا م��ی��دی��ای دەس��ەاڵت��ی حەسەن وەك، نەگرتووەتەوە، قەزای لە رۆشنبیر، مستەفا، هەرێمەدا لەم دەڵێت: روان��دز، زیاد گرنگیی ئازادیش، میدیای كە دەدەن؛ رۆشنبیرانە ب��ەو لەشارە گەورەكاندا كۆبوونەتەوە.بۆیە وەك حەسەن، دەڵێت: دەرفەتی زیاتر بە رۆشنبیرەكانی رەخسێندراوە، دراوە و ناوشار

لەجیاتی رۆشنبیرەكانی كەنار.ن��ی��گ��ار ح���ەم���ە ع��ەل��ی، رۆژن���ام���ەن���ووس و چ��االك��وان��ی دەڵێت: مەدەنیی، كۆمەڵگەی »ل��ەن��اوچ��ە ك��ەن��اری��ی��ەك��ان��دا بەتایبەتی، رانیە بەگشتیی و هەن، نوخبە كەسی كۆمەڵێك گرنگییان خۆیان هەوڵی بەپێی پەراوێز لێرە داوە و بەبوارەكان بەپێچەوانەوە، ب��ەاڵم خ��راون، هەرێمی گ��ەورەك��ان��ی ل��ەش��ارە زۆری��ان گرنگیی ك��وردس��ت��ان، پێدەدرێت لەهەموو بوارەكاندا«.ناوبراو، نموونە بەكردنەوەی وۆرك����ش����ۆپ����ی رێ���ك���خ���راوە بۆ گەشتكردن بیانییەكان و دەرەوە دەهێنێتەوە، كە »هەر دەدرێت«، بەشارەكان گرنگیی جێگای »ئەمەش دەڵێت: بۆیە لە ئێمەن گلەیی نیگەرانیی و

بەرپرسانی كۆمەڵگەی مەدەنیی و بەرپرسانی راگەیاندن، كە لەسەر پێویستە س����ەرەوەن و ئاستی كەنارنشینەكان، بە بەرامبەر بكەن و بەرپرسیارێتی بە هەست بۆ بگوازنەوە چاالكییەكانیان

ئەو شوێنانە«.ل��ەب��ارەی راگ��ەی��ان��دن��ەوە، لەڕاگەیاندنی زۆر بەشێكی گرنگیی زی���ات���ر ك����وردی����ی، ب���ەس���ەن���ت���ەری ش����ارەك����ان ب��اب��ەت��ی ل���ە ن���ەك دەدەن، وەرگ���رت���ن���ی ب��ی��روب��ۆچ��وون��ی رۆشنبیران، رۆژنامەنووسان و ت���ەن���ان���ەت ل��ەك��ارپ��ێ��ك��ردن��ی ئەو پەیامنێرانیشدا، ریپۆرتەر و پەراوێزخستنە بەدیار دەكەوێت.

كاسترۆ، ه��اوڕێ ئەگەرچی پێیوایە: ئەو سانسۆر و ئەتەكێتە پەیوەندیی بەو الیەنە فیكرییەوە چوارچێوەی دەچێتە كە هەیە، وادەك��ات ئەمە كە تاكگەرایی، ت��ەن��ی��ا ل����ەدەوروب����ەری خ��ۆی

بیبینن. خەڵكەكە ه����ەروەه����ا، ب���ە ب����ڕوای »دەبوایە عەلی، حەمە نیگار گرنگییان زیاتر راگەیاندنەكان رۆژنامەنووسانی رۆشنبیران و بە ك��ەن��ارەك��ان ب��دای��ە، بۆ ئ��ەوەی خزمەت بە رۆشنبیریی كۆمەڵگە هەندێ ل��ە بەتایبەت ب��ك��ەن، بوون چەقبەستوو كە دەڤ��ەر،

كۆمەاڵیەتی«. بەدابونەریتی جەبار عەزیز، رۆژنامەنووس، دەڵێت: هەیە و بۆچوونی هەمان

»ن��ەك ل���ەڕووی داوەت��ك��ردن و رۆژنامەنووسان و بانگێشتكردنی رۆشنبیرانی دەرەوەی شارەكان، بەڵكو لەڕووی رووماڵكردنیشەوە، بە گ��رن��گ��ی��ی پ��ێ��وی��س��ت وەك شار دەرەوەی رووداوەك���ان���ی

نادەن«.ن��ەج��م��ەدی��ن، گ���ۆری���ان ل���ەوب���ڕوای���ەدای���ە: دی�����اردەی پ���ەراوێ���زخ���س���ت���ن، چ��ەن��دی��ن لە بەتوانای بەبڕست و قەڵەمی شكاندووەو بەناوشارۆچكەكاندا چەندین كۆلکە قەڵەمی شاریشی

كردووە بە نووسەری شانامە.ئاسۆ دی��ک��ەوە، ل��ەالی��ەك��ی خه ڵکێکی وایە: بڕوای وەهاب، لەناوچەكانی ب��ه ت��وان��ا زۆری س��ەن��ت��ەرەك��ان��دا دەرەوەی ن��اوەن��دە گ��رن��گ��ە زۆر ه���ەن، راگەیاندنەكان رووناكبیرییەكان، كارەكانیان بەردەوامبوونی بۆ س���ەرم���ای���ەگ���وزاری���ی ت��ی��ای��دا تواناكانیان لە س��وود بكەن و لق و پێویستە، وەرب��گ��ی��رێ��ت. نووسینگە لەشارەكانی دەرەوەی سەنتەرەكاندا بكەنەوە، تا ببێتە پردی پەیوەندیی لەنێوان هەردوو بەسەر ب���ازدان ه��ەروەه��ا ال، وەك��و ك���ارك���ردن، سیاسەتی گرووپێكی مافیای رووناكبیریی. * ه��ەری��ەك ل��ە: ف��ەرم��ان چۆمانی، ئەحمەد باڵەكی، ئارام پور، حەمەی گەرمیان نەجیم و رێپۆرتاژه دا ل��ەم بەشدارییان

كردووە.

رۆشـنـبـیـرانـی كـەنـارشـارەكـان؛ پـەراوێـز دەخـرێـن

رۆژن������ام������ە: ب��ن��ك��ەی قوربانییانی چارەسەركردنی رۆژی بەبۆنەی ئەشكەنجە، بەرەنگاربوونەوەی جیهانیی پرۆژەیەكی ئەشكەنجەدانەوە، ه��ون��ەری��ی ب���ۆ ش��ێ��وەك��ارو

دیزاینەر )سەیوان سەعیدیان( ساز دەكات.

س���ەی���وان س��ەع��ی��دی��ان، قوربانییانەی ل��ەو یەكێكە )2010/6/27( رۆژی لە كە شاری چ��وارچ��رای هۆتێل لە

هێرشی »تێاڵ« بە هەولێر كرایە سەر و بریندار كرا. دوای تێپەڕبوونی ساڵێك، نەتوانراوە ئەو هێرشكەرانە بدرێنە دادگا.ئ��اگ��اداری��ی��ەك��ەی بەپێی ب��ن��ك��ەك��ە ب���ۆ پ����رۆژەك����ە:

ك��اری��گ��ەری��ی ئ���ەو پ��ەالم��ارە ناوبراو تا هۆكارێك بووه تە دیموكراسییانە و زمانێكی بە پرۆژەیەكی چوارچێوەی لە ه���ون���ەری���دا، گ���وزارش���ت لە

ئازارەكانی بكات.

پ��رۆژەك��ە بڕی�����اروایە مانگه ، ئ���ه م )27-28(ی هۆڵ�����������ی گەلەریی لە ت��ەن��ی��ش��ت - س��ل��ێ��م��ان��ی گەنجان، چاالكی سەنتەری

نمایشده کرێت.

پرۆژەی بەره نگاربوونەوەی ئەشكەنجەدان؛ نمایشده کرێت

تەنیا لەشاری هەولێردا، )8000( ماتۆڕسکیل هەیە

لە هەولێر، بازاڕێك جمەی دێت لە ماتۆڕسکیل

راپۆرتی: كاڵێ عەلی.......................................................

)فەیسبووك(، هاوڕێكانی ئەو لەنێو بەشێوەیەك هەریەكەو مامەڵە كۆمەاڵیەتییەدا ماڵپەڕە )هەمووان( بەشێكیان دەك��ەن، قبووڵدەكەن، زۆرێشیان متمانەیان

بە )كەس(مان نییە.لەبارەی ج��ی��اواز بۆچوونی لەنێو )ه����اوڕێ( قبووڵكردنی ئ���ەو ك���ەس���ان���ەدا ه���ەی���ە؛ كە كۆمەاڵیەتیی لەماڵپەڕی رۆژان��ە دەمێننەوە، )ف��ەی��س��ب��ووك(دا ه��ەن��دێ��ك ل���ەب���ەش���دارب���ووان، دەست لەپەنجەی هاوڕێكانیان بەشێكیشیان ن��اب��ن، ت��ێ��پ��ەڕ تری هاوڕێی جێگەی پەیجەكەی

تیانابێتەوە.

»هەمووی قبووڵدەكەم«هاوڕێیەتی »ه��ەرك��ەس��ێ��ك بنیرێت، قبووڵی دەكەم«، كەڤی )18( تەمەن كچێكی جەمال،

ساڵ وای وت.ساڵە دوو م����اوەی ئ����ەو، ئەندامی ماڵپەڕی )فەیسبووك(ە، ئەوەی بەهۆی پێی������������وایە: )فەیسبووك( ئەوانەی زۆرینەی ب��ەك��اردەه��ێ��ن��ن، خ��وێ��ن��دەوار و

ب��ەالی��ەوە بۆیە تێگەیشتوون، لەو كەسێك هەموو ئاساییە،

ماڵپەڕە ببنە هاوڕێی.كەسێك »هەر وتی: كەڤی، هاوڕێیەتیم بۆ بنێرێت، بەمەرجێك دەك���ەم و قبووڵی ب��ێ��ت، ك���ورد

گفتوگۆیان لەگەڵدا دەكەم«.

»متمانەیان نییە«س���اڵ���ە، دوو م�������اوەی ب��ەك��اره��ێ��ن��ەران��ی م��اڵ��پ��ەڕی ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی )ف��ەی��س��ب��ووك(، ل��ەزی��ادی رووی ل��ەك��وردس��ت��ان ك������ردووە ، ب��ەج��ۆرێ��ك زۆرێ���ك گەنجان، بەتایبەت لەهاواڵتییان،

تەنیا بۆ بەكارهێنانی ئەو ماڵپەڕە، راكێشاوە و ئینتەرنێتیان هێڵی ه���اوڕێ���ی ن���وێ ل��ەڕێ��گ��ەی ئ��ەو

ماڵپەڕەوە دەناسن.ب���ە ب�����ڕوای دان����ا ف��ای��ەق، س��اڵ، )25( ت��ەم��ەن ك��وڕێ��ك��ی لەناو هاوڕێیەتی دروستبوونی

هیچ ئەلیكترۆنییەكاندا، پێگە بەتایبەت نییە، متمانەیەكی بۆیە ك���وڕان���دا، ك��چ��ان و لەنێو لەگەڵ مامەڵە بەهۆشیارییەوە داوای كە دەك��ات؛ كەسانەدا ئەو

هاوڕێیەتی لێدەكەن.ن���اوب���راو، وت����ی: »ئ��ەگ��ەر

بناسیت، فەیسبووك لە كەسێك ژینگەو چونكە نییە، متمانەی كه لتووری كوردەواریی، زاڵە بەسەر

تاكەكانیدا«.ئێستا، قبووڵكردنی هاوڕێیەتی ئ��ارەزووی لەسەر تەنیا دان��ا، الی وەس���ت���اوە، »ئ��ەگ��ەر ئ����ارەزووم لێبێت، قبووڵی دەكەم، ئەگەر نا،

رەتیدەكەمەوە«.

»لەهەر كوێ بێت، هەر هاوڕێیە«مامۆستای مەحمود، رێبین ه��ون��ەرەج��وان��ەك��ان، پەیمانگای لەسەر ج��ی��اوازت��ری بۆچوونێكی هاوڕێگرتن لە )فەیسبووك(دا هەیەو بۆ هاوڕێگرتن، هونەری دەڵێت: ژیان، لەهونەرەكانی یەكێكە خۆی

كە چ كەسێك دەكرێتە هاوڕێ .ئ��ەو، وت��ی: »ه���اوڕێ ، لەهەر ك��وێ بێت ه��ەر ه��اوڕێ��ی��ە، ب��ەاڵم مەرج نییە كە هاوڕێیەتی دروستبوو لەنێوان دوو كەسدا، مانای ئەوەبێت

ئەو دوو كەسە كەسانی باشن«.

»تەنیا كچ«بەشێك لەكوڕان، لەماڵپەڕەكەدا داوای كچانەوەن و ب��ەدوای تەنیا

هاوڕێیەتییان لێدەكەن. )23( تەمەن مەولود، هێرش س���اڵ، وت���ی: »رۆژان����ە ب���ەدوای

ه��اوڕێ��ی��ەت��ی داوای ك���چ���ەوەم و تەنیا چونكە دەكەم، لەهەموویان فەیسبووك و دەچ��م��ە بۆخۆشی دەمەوێت لەگەڵ كچدا قسە بكەم«.مامۆستایەی ئ��ەو رێ��ب��ی��ن، داوای هەركەسێك پەیمانگا، بەرلەوەی بكات، لێ هاوڕێیەتی ق���ب���ووڵ���ی ب���ك���ات، ل��ەڕێ��گ��ەی هەڵسەنگاندنێكی پەیجەكەیەوە بڕیار دواتر دەكات و بۆ سەرەتایی »هەندێك وت��ی: ئ��ەو، دەدات. كچاندا ل��ەگ��ەڵ تەنیا ل��ەك��وڕان،

هاوڕێیەتی دەكەن«.رۆژانە كە س��ەالم، النە بەاڵم بەکارده هێنێت، )ف��ەی��س��ب��ووك( وتی: »ئەوەی نەیناسم، هاوڕێیەتی

قبووڵ ناكەم«.

»ترسناكە«م��ی��ران ع���وم���ەر، ت��وێ��ژەری كۆمەاڵیەتیی، پێیوایە: خووگرتن بە خراپترە و لەمۆبایل فەیسبووكەوە،

بە شتێكی ترسناكی دەزانێت.پێگەیەو »ئ��ەم وت��ی: ئ��ەو، ئەلیكترۆنییەكان، پێگە سەرجەم بەرامبەرە، هەڵخەڵەتاندنی تەنیا بۆ ئەم كاتەی كۆمەڵگەی ئێمەش، لەمۆبایل ترسناكترە بۆ دروستكردنی لەڕێگەی كۆمەاڵیەتییەكان؛ كێشە

هاوڕێی جۆراوجۆرەوە«.

ستۆریی: رۆژنامه ............................................

،)6/21( درەنگ ئێوارەیەكی ن���ێ���وان دوو ب���ەه���ۆی ش����ەڕی دەبێتە ق��ەاڵدزێ ه��ەرزەك��ارەوە، گۆمی خوێناو، تفەنگ لەشەڕەكەدا لەكۆنترۆڵی بەكاردەهێنرێت و

ئاسایش و پۆلیس دەدرەچێت.ت��ەق��ە ب���ەردەوام���دەب���ێ���ت، س��اڵ )36( ت���ەم���ەن ژن��ێ��ك��ی گولله یه كی »زێ��ڕی��ن«، ب��ەن��اوی لەنەخۆشخانە ب��ەردەك��ەوێ��ت و گەنجێك دەدات، لەدەست گیان گولله بەر سكی دەكەوێت و سپڵ و بەو ل��ەدەس��ت��دەدات و گورچیلەی بریندارەكان ژمارەی بریندارەوە،

دەبنە شەش كەس.رووداوەك�������ە، ل��ەن��ێ��و ی��ەك گەنجی دوو رووی��داو عەشیرەتدا ه���ەرزەك���ار دروس��ت��ی��ان ك��رد، ك��ران و دای��ك بێ منداڵیش سێ

گەنجێكیش )داخ(كرا.

چۆنێتیی رووداوەكەرووداوەك�������ە، ل��ە گ��ەڕەك��ی ش��ەه��ی��دان ل��ەق��ەاڵدزێ رووی���دا، كاتێك دوو هەرزەكار لەیاریگایەكی وەرزشیی، دوای تەواوبوونی یاریی،

دەبێتە دەمەقاڵەیان و بەشەڕدێن.ئاوات محەمەد، تەمەن )18( پەیمانگای خوێندكاری س��اڵ، وەرزش��ی��ی ران��ی��ە، ل��ەو ش��ەڕەدا، ب��وون و بریندار برایەكی خ��ۆی و

»زێڕین«ی ئامۆزاشی كوژراوە.وردەكاریی سەرەتای رووداوەكە الی ئاواتە، كە ئەو، كارەكتەرێكی

گەورەبوونی رووداوەكەیە.ن����اوب����راو، ن��ان��ی ئ��ێ��وارە دەچێتە پیاسەكردن بۆ دەخوات و خزمێكی نابات ئەوەندە دەرەوە، بەرەو بەپەشۆكاویی هەرزەكاریان رووی دێت و پێی دەڵێت: »لەگەڵ ش��ەڕم وس���وو، عەبدوڵاڵ ك��وڕی

كردووە«.بۆ قسەی ئەوكاتەی ئ��اوات، »رۆژن��ام��ە« ك��رد، م��ل و باسكی پەڵەی سووتاوی پێوەبوو، سەریشی

ش���كابوو. »لەگەڵ گێڕایەوە: رووداوەك��ەی بۆ چووم خزمماندا، كوڕەی ئەو الی ماڵی عەبدوڵاڵ وسوو، وتم كاك عەبدوڵاڵ، ئامۆژگارییان بكە، عەیبە گوێی ئەو بەاڵم نەكەن، شەڕ با بە قسەكەم نەداو دەنگی بەسەردا

بەرزكردمەوە«.ل����ەوك����ات����ەی دەك����ەون����ە ق��س��ە، ك���وڕەك���ەی وس����وو، كە سەرقاڵی »خ��اك��ەن��ازێ��ك« ب��ە دروستكردنی تاسە دەبێت و ئاگری ئاوات رووەو بەردابوو، لەقیرەكە

دێت.»خاكەنازەكەی وتی: ئاوات، باسكیدا بە س��وورك��ردب��ووەوە و لەسەری تریش كێشام و كەسێكی لەنەخۆشخانە كەوتم و من دەدام،

بەهۆش خۆم هاتمەوە«.بنەماڵەیە، دوو ئەو پێشتر، لەنێواندا ناخۆشییەكیان هیچ ن��ەب��ووە و ش��ەڕەك��ە ب��ەو ج��ۆرە

دەستیپێكرد.

»زێڕین«، كوژرا»زێ�����ڕی�����ن«، ب���ە وت���ەی مێردەكەی، كاتێك گوێی لەدەنگی پێناگیرێت و خۆی دەبێت، تەقە حەوشەكەیان، دەرەوەی دەچێتە

لەگەڵ شەڕەكە دەزانێت هەركە رووە و خ��ۆی��دای��ە، ب��اوك��ی ماڵی

رووداوەكە دەڕوات.حەمە مەحمود، تەمەن )36(وتی: »زێڕین«، هاوسەری ساڵ و نەیەتە كە پ��اڕام��ەوە لێی »زۆر نزیك شەڕەكە، بەاڵم هەر هات«.

دەهات و تەقە دەنگی هێشتا ك��ۆدەب��وون��ەوە، زیاتر خەڵكەكە حەمە مەحمود، وتی: »وردە وردە خزمەكانمان كۆدەبوونەوە، ئێمەش بۆ ئەوەی كێشەكە گەورەتر نەبێت، دووربكەوینەوەو لەوێ بڕیارماندا بەیانی بەڕێگای یاسایی چارەسەری

كێشەكە بكەین«.ئاسایش پۆلیس و لەوكاتەدا، گەیشتنە شوێنی رووداوەكە، بەاڵم تەقەی زیاتر كراو، كۆنترۆڵ نەكرا.

ح��ەم��ە م���ەح���م���ود، وت���ی: »تەقەكان لەالیەن ماڵی عەبدوڵاڵ ئێمەش دەك�����ران و وس�����ووەوە رۆیشتین، بەاڵم ئاراستەی تەقەكە بۆ ناو خەڵكەكە گۆڕا« و لەوكاتەدا، بەردەكەوێت و گولله ی »زێڕین« لەدەست گیان لەنەخۆشخانە دەدات، جگە لەبرینداربوونی حەوت پۆلیسی ئاسایش و كە تر كەسی

تێدایە.»زێڕین« لەدوای خۆی، سێ منداڵ بەناوەكانی )خدر ، محەمەد و دالیا( كە تەمەنیان )11، 8، 3(

ساڵە بەجێدەهێڵێت.قادر محەمەدیش، كە ئامۆزای )28( ت��ەم��ەن��ی »زێ���ڕی���ن«ەو بەپێی دەب��ێ��ت و بریندار ساڵە، پشكنینە پزیشكییەكان، گورچیلە و ئێستا داوە و ل��ه ده س��ت سپلی

لەنەخۆشخانەی سلێمانییە.م��ردن��ی دوای س��ەع��ات��ێ��ك مەحمودی ح��ەم��ە »زێ���ڕی���ن«، بە گریانەوە ب��ەدەم ه��اوس��ەری، »رۆژن��ام��ە«ی وت: »ئ��ەو، جگە دوای بوو، ئامۆزاشم لەهاوسەر، بێكەس م��ن��داڵ��ەك��ان��م ئ��ەوی��ش

دەمێننەوە«.»ئێستا، وت���ی: ه��ەروەه��ا سەروەربێت و یاسا دەمانەوێت دەچینە بەردەم یاسا، با ئەوانیش

لەبەردەم یاسا ئامادەبن«.

عەبدوڵاڵ وسوو و كوڕەكەی،ماڵ جێدەهێڵن

نەبووەتەوە روون هەرچەندە وسوو عەبدوڵاڵ ماڵی تەنیا كە

كردووە، تەقەیان ی���ان م��اڵ��ەك��ەی ت��ری��ش، ب��ەاڵم سەردانیكردنی دوای »رۆژنامە« عەبدوڵاڵ وتیان وس��وو، ماڵی بۆ

لەماڵەوە نییە.عەبدوڵاڵ ئامۆزایەكی م��ەال، وسوو، »عەبدوڵاڵ وتی: وسووە، هیچ ناتوانین ئێمەش نییەو لێرە قسەیەك بكەین، دەبێت خۆی قسە

بكات«.بەڕێوەبەری میر، عەبدوڵاڵ وتی: پ��ش��دەر، ق��ەزای پۆلیسی ماڵی دەیسەلمێنێت »دادگ����ا، ك��وژراوەك��ە ت��ەق��ەی��ان ك���ردووە، ئیجرائاتی ت���ر، ئ��ەوان��ی ی���ان بەرامبەر دەكەین خۆمان یاسایی

هەركەسێك كە تۆمەتبار بێت«.

لێكۆڵینەوە دەستپێدەكاتبەڕێوەبەرێتیی پۆلیس، بڕیاری دەستپێبكات و لێكۆڵینەوە داوە كێشەیە ئ���ەو ب��ۆ دۆس��ی��ەش��ی

كردووەتەوە.ع���ەب���دوڵ���اڵ م���ی���ر، وت���ی: كێشەكە ب���ۆ »دۆس���ی���ەم���ان لێكۆڵینەوە ك�����ردووەت�����ەوەو ب�������ەردەوام�������ە، ف���ەرم���ان���ی ئ��ەوان��ە ب��ۆ دەستگیركردنیش

ك��ردووە، تەقەیان كە دەرچ���ووە ده ستگیرنەکراون و تائێستا بەاڵم ده ستگیرکردنیان بۆ ئیجرائات

گیراوەتەبەر«.رووداوەكەوە، هێزێكی لەدوای پۆلیس، الی ماڵی عەبدوڵاڵ وسوو پۆلیسیش بەڕێوەبەری ماوەتەوە و كێشەكە بۆئەوەیە روونیكردەوە: ه��ەردوو چونكە نەبێت، گ��ەورە بنەماڵە لەیەك عەشیرەتن و لەیەك

كۆاڵنیشدان.

ك��ەس��وك��اری ك���وژراوەك���ە، هێزە، ئەو لەوەی هەیە گومانیان پ��ارێ��زگ��اری��ی ب��ك��ات، ه��اوس��ەری سەروەر یاسا »با وتی: )زێڕین( بێت و نەبێتە جەنگەڵستان و بەهێز, ئێستا، ن��ەوەك ن��ەخ��وات، بێهێز ئاسایش دەستگیركردنیان، لەبری بەاڵم لێدەكات«، پارێزگارییان پۆلیسی پشدەر، دەڵێت: ئەوهێزە، بۆ بەڵكو نییە، پارێزگاریی بۆ

مه به ستی روونەدانی شەڕی ترە.

لە شەڕێكی بچووكی نێوان دوو هەرزەكاردا

»زێـڕیـن« كـوژراو ســـێ مـنـداڵیـشـــی بــــەجــێـهـێـشـــت

لـــه ، كێ قبووڵ دەكەیت؟

ذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28

»خاكەنازەكەی سووركردبووەوە و بە باسكیدا كێشام و كەسێكی تریش لەسەری دەدام«

hewal.rozhnama@gmail.comwww.rozhnama.net

فەیسبووك؛ هاوڕێكان كۆدەكاتەوە

فۆتۆ: تایبەت زێڕین خدر حەمە

ئەحمەد؛ سەعاتێك بەبێ باوكی چووە دەرەوە، تەرمەكەیان هێنایەوەبه‌دواداچوونی:‌رۆژنامه‌

........................................................

سەعاتێك‌ چەند‌ بۆ‌ تەنیا‌بەجێدەهێڵێت‌و‌ م��اڵ‌ ئەحمەد،‌دەربەندی‌ دەچێتە‌ مەلەكردن‌ بۆ‌رانیە،‌بەاڵم‌دوو‌سەعاتێك‌بەسەر‌تەرمەكەی‌ دەڕوات،‌ رۆیشتنیدا‌

دەگەڕێتەوه‌‌بۆ‌ماڵەوە.

بڕواناكات‌ هێشتا‌ باوكی‌دابێت،‌ لەدەست‌ ك��وڕەك��ەی‌ )6/21( رۆژەی‌ ئ����ەو‌بەجێهێشت‌ ماڵی‌ ئەحمەد،‌بوو‌ جار‌ تاكە‌ مەلەكردن،‌ بۆ‌ب��دات‌بەبێ‌ رێ��گ��ەی‌ ب��اوك��ی‌ماڵەوەیان‌و‌لەگەڵ‌هاوڕێكانیدا‌بچێت‌بۆ‌سەیران‌و‌مەلەكردن.ئەو‌گەنجە،‌تەمەنی‌)18( س��اڵ‌ب���وو،‌ب��ەه��ۆی‌ئ��ەوەی‌م��ەل��ەوان��گ��ەك��ان��ی‌ق���ەاڵدزێ‌نییە،‌ ت��ێ��دا‌ ئ���اوی‌ هیچیان‌

هاوڕێی‌ پێنج‌ لەگەڵ‌ ناچار‌تریدا‌دەچنە‌دەربەندی‌رانیە‌و‌دەست‌دەكەن‌بە‌مەلەكردن.ساڵێك‌ چەند‌ ئەحمەد،‌بوو‌وازی‌لەخوێندن‌هێنابوو،‌كاری‌بۆیاغی‌خانووی‌دەكرد،‌كەسوكارەكەی،‌ وتەی‌ بەپێی‌بەبێ‌ ت��ەم��ەن��ی��دا‌ ل��ەه��ەم��وو‌سەیران‌و‌ بۆ‌ نەچووە‌ باوكی‌سەعات‌ »ی��ەك‌ مەلەكردن،‌بەبێ‌من‌رۆیشت،‌تەرمەكەیان‌وای‌ باوکی‌ هێنامەوە«،‌ بۆ‌

وت.

لەترسی‌خنكان،بەشاخدا‌هەڵگەڕا

ب��ەپ��ێ��ی‌گ��ی��ڕان��ەوەی‌هاوڕێكانی،‌ ك��ەس��وك��ار‌و‌ئ��ەح��م��ەد،‌ل��ەس��ن��ووری‌مەلەی‌ هەالوێژە‌ گوندی‌مەلەوانێكی‌ ك����ردووە‌و‌»ب���اش«‌ب���ووە،‌ب��ەاڵم‌

شوێنەكە‌ ه��ەڵ��ك��ەوت��ەی‌س���ەخ���ت‌ب�����ووە‌و‌رووب�����ارەك�����ە‌ب���ە‌خ��ێ��رای��ی‌بردوویەتییە‌

خوارەوە.مۆستا‌ ماخدر،‌ عومەر‌س��اڵ،‌ ‌)44(باوكی‌ئەحمەد،‌»كاتێك‌ وت��ی:‌ب��ەئ��اوەك��ەدا‌

دواتر‌ خ��وارەوە،‌ هاتووەتە‌بچنەوە‌ وی��س��ت��ووی��ان��ە‌س������ەرەوە،‌ب���ەاڵم‌ن��ەی��ان��ت��وان��ی��وە،‌ئ��اوەك��ە‌ چونكە‌خ�����ووڕب�����ووە‌و‌ل���ەخ���وارەوەش‌ئیشی‌ غەسالە‌

كردووە«.ئ��ەح��م��ەد،‌رێگەی‌ ه��ەردوو‌ل��ێ��دەگ��ی��رێ��ت،‌ل���ەن���او‌

ئاوەكەدا‌بەرەو‌خوار‌دەڕوات‌و‌لێوەی‌ غەسالەكانیش‌ تادێت‌نزیكدەبنەوە،‌بۆیە‌رێگەی‌تر‌دەدۆزێتەوە‌بۆ‌دەربازبوون.

»كوڕەكەم‌ وتی:‌ باوكی،‌هاوڕێكانی،‌ وت���ەی‌ بەپێی‌گردێك‌بەدی‌دەكات‌كە‌لەگەڵ‌غەسالەكان‌بەرزبووەتەوە‌و‌بۆ‌دەبات،‌ بۆ‌ پەنای‌ دەبازبوون‌وایزانیوە‌رێگەیە‌و‌بەوێدا‌سەر‌دەكەوێتە‌ لەپڕ‌ دەك��ەوێ��ت،‌نەزیف‌ ت��ووش��ی‌ خ����وارەوەو‌

داخلی‌دەبێت«.

»غەسالەكان«‌بەهۆكاری‌مردنەكەی‌دەزانن

پێنجشەممەی‌ رۆژی‌راب�����������ردوو،‌ك��ات��ێ��ك‌»رۆژن����������ام����������ە«‌هێشتا‌ سەردانیكردن،‌پرسەكەی‌ میوانانی‌ئ��ەح��م��ەد،‌ك��ۆت��ای��ی‌

لەخەمی‌ باوكی‌ نەهاتبوو،‌بەنێو‌ هاتوچۆی‌ ك��وڕەك��ەی‌

میوانەكانیدا‌دەكرد.باوكی،‌ عومەری‌ مامۆستا‌پەروه‌ردەیی‌و‌ سەرپەرشتیاری‌ل���ەپ���ەروەردەی‌ كارگێڕییە‌ت���ەواوی‌ گرتنی‌ ق����ەاڵدزێ‌،‌ئ����اوی‌دەرب����ەن����دی‌ران��ی��ە‌»غەسالەكان«ەوە،‌ لەالیەن‌كوڕەكەی‌ مردنی‌ بەهۆكاری‌»ئۆباڵی‌ وت��ی:‌ دەزان��ێ��ت‌و‌گ���ی���ان‌ل����ەدەس����ت‌دان����ی‌غەسالەیەیە؛‌ ئەو‌ كوڕەكەم،‌كە‌لەو‌سنوورەدا‌كاردەكات،‌چونكە‌بەهۆی‌ئەو‌چەو‌و‌لمە‌زێیەكە‌ لەدەم‌ رێگەیەك‌ هیچ‌هاتوچۆی‌ كە‌ ن��ەم��اوەت��ەوە،‌بە‌ ناشتوانرێت‌ بكرێت‌و‌ پێدا‌ئاوەكەدا‌سەربكەویتەوە«.

ب���ەپ���ێ���ی‌ئ���ام���ارێ���ك���ی‌لەماوەی‌ تەنیا‌ ناڕەسمیی،‌س��اڵ��ێ��ك��دا،‌)ن����ۆ(‌ك��ەس‌

رانیەو‌ دەربەندی‌ لەسنووری‌قەاڵدزێ‌خنكاون،‌ئەو‌رۆژەی‌بەسەرهات،‌ وای‌ ئەحمەد،‌

گەنجێكی‌تریش‌خنكا.باوكی‌ئەحمەد،‌داوایكرد:‌بكاتەوە‌ لەوە‌ بیر‌ دەس��ەاڵت‌ئیشیان‌ كە‌ شوێنانەی‌ ئەو‌ل��ەس��ەر‌دەك��رێ��ت،‌ب��ا‌رێی‌ه��ات��وچ��ۆی��ان‌ل��ە‌ق��ەراغ��ی‌بۆ‌ بهێڵرێتەوە؛‌ بۆ‌ چه‌مەكەدا‌ئەو‌كەسانەی‌مەلە‌دەكەن.

ئەحمەد‌ میر‌ ع��ەب��دوڵ��ا‌پۆلیسی‌ بەڕێوەبەری‌ میرە،‌وتی:‌ لێدوانێكیدا‌ لە‌ پشدەر،‌»بۆ‌ئەو‌غەساالنە‌ئیجرائاتمان‌قایمقامەوە‌ لەڕێگەی‌ هەیەو‌

ئاگاداركراونەتەوە«.ه�������ەروەه�������ا،‌وت�����ی:‌لەگەڵ‌ دەكەین‌ »ئیجرائات‌دەبنە‌هۆكاری‌ ئەو‌كەسانەی‌كەسێك«. گیانله‌ده‌ستدانی‌

راپۆرتی:‌نووسینگەی‌هەولێر.........................................................

ل��ەه��ەول��ێ��ر،‌ل��ی��ژن��ەی��ەك��ی‌هاوبەش‌بۆ‌بنبڕكردنی‌سواڵكردن‌لیژنەكە،‌ بەپێی‌ پێكدەهێنرێت‌و‌دەدرێتە‌ بكات،‌ س��واڵ‌ ئ��ەوەی‌دادگ�����ا،‌ب����ەاڵم‌ی��اس��ان��اس��ان‌و‌پێیانوایە:‌ دەروونیی،‌ توێژەرانی‌ئەو‌رێگەیە‌سواڵكردن‌بنبڕناكات.

كار‌و‌ وەزارەت��ی‌ لە‌ لیژنەكە‌كاروباری‌كۆمەاڵیەتی‌و‌دەسەاڵتی‌شارەكەو‌ قایمقامی‌ دادوەری��ی‌و‌فەرماندەی‌فەرماندەیی‌پۆلیسی‌شارەوانی،‌پێكهاتووە‌و‌پێیانوایە:‌رێ��گ��ەی��ەك��ی‌گ��ون��ج��اوی��ان‌بۆ‌سواڵكردن‌ دی��اردەی‌ نەهێشتنی‌

گرتووەتەبەر.لیژنەكە،‌ پ��ان��ی‌ ب��ەپ��ێ��ی‌هەر‌ دەستگیركردنی‌ لەكاتی‌تایبەتی‌ فایلێكی‌ سواڵكەرێكدا،‌شوێنی‌ و‌ ن��او‌‌ دەك��ەن��ەوە‌و‌ بۆ‌نیشتەجێبوون‌و‌چەند‌زانیارییەكی‌جگەلەوەش‌ لێوەردەگرن،‌ تری‌وێنەی‌ فۆتۆ‌‌ ڤیدیۆو‌ بەكامێرای‌پێ‌ بەڵێننامەی‌ دواتر‌ دەگ��رن‌و‌دەك��ەن،‌ ئ��ازادی‌ پڕدەكەنەوە‌و‌

دووب����ارەی‌ هەركاتێك‌ ب���ەاڵم‌بكاتەوە،‌دەدرێتە‌دادگا‌و‌بەپێی‌یاسا‌مامەڵەی‌لەگەڵدا‌دەكرێت.بەڕێوەبەری‌ حیدۆ،‌ د.عارف‌

چ���اودێ���ری���ی‌و‌گ��ەش��ەپ��ێ��دان��ی‌ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی‌ه��ەول��ێ��ر،‌وت��ی:‌پۆلیسێكی‌ ه��ەر‌ »ل���ەم���ەودوا‌ببینێت،‌ سواڵكەرێك‌ هاتوچۆ‌

قایمقامییەت‌ ب��ۆ‌ ت��ەل��ەف��ۆن‌ئێمە‌ ئ���ەوان���ی���ش‌ دەك������ات‌و‌لەهۆكاری‌ ئ��اگ��اداردەك��ەن��ەوە‌و‌دەكۆڵینەوە«.‌‌ سواڵكردنەكەی‌

»ئەگەر‌ روونیكردەوە:‌ هەروەها‌بێكارییه‌وه‌‌ بەهۆی‌ بابەتەكە‌چاودێریی‌ ژێر‌ دەخرێتە‌ بێت،‌بێت‌و‌ منداڵ‌ ئەگەر‌ خێزانەوە،‌

سواڵی‌پێ‌بكرێت،‌لەگەڵ‌دایك‌و‌باوكی‌كۆدەبینەوە،‌ئەگەر‌بەزۆر‌رێگەی‌ بكرێت،‌ بەخەڵك‌ سواڵ‌

یاسایی‌دەگرینەبەر«.پێناسە‌ بەپێی‌ سواڵكردن،‌كۆمەاڵیەتییەكان،‌چەند‌جۆرێكی‌پەیوەندییان‌ بەشێكیان‌ هەیە،‌بەشێكیشیان‌ بەچاولێکەریی‌و‌پێوەگرتنەوە،‌ »خوو«‌ راهاتن‌و‌كێشەی‌ تریان‌ بەشێكی‌ ب��ەاڵم‌

ئابووریی‌و‌هەژارییە.یاساناسان‌و‌ وت��ەی‌ بەپێی‌سواڵكردنەكە‌ ئەگەر‌ توێژەران،‌بێت،‌ راه��ات��ن‌ چ��اول��ێ��ک��ەری��ی‌و‌ناكات‌و‌ بنبڕی‌ رێگایە‌ ئەو‌ ئەوا‌سواڵكەرەكان‌دەستپێدەكەنەوە،‌ئابووریی‌ كێشەی‌ ئەگەر‌ بەاڵم‌لەڕێگەی‌ چ���ارەس���ەری‌ ب��ێ��ت،‌حكومەتەوە‌ »دەستگیرۆیی«‌

دەبێت.یاساناس‌ رێكانی،‌ محەمەد‌دەڵێت:‌رێگەچارە‌بۆ‌نەهێشتنی‌نییە‌ ئەوە‌ سواڵكردن،‌ دیاردەی‌پڕبكرێتەوە،‌ پێ‌ بەڵێننامەی‌ئەوە‌ هۆكاری‌ دەبێت‌ »بەڵكو‌بەمنداڵ،‌ كار‌ بۆچی‌ بزانرێت،‌ئافرەت‌ ی��ان‌ كەمئەندام،‌ ی��ان‌

دەكرێت«.‌

هەروەها‌بەپێویستی‌دەزانێت‌سواڵكردن‌ سەرەكیی‌ هۆكاری‌بۆ‌ رێگەچارەی‌ دواتر‌ بزانرێت،‌

بدۆزرێتەوە.عێراقی‌و‌ سزادانی‌ لەیاسای‌‌،391 ‌،390( م���ادەی‌ بەپێی‌لە‌ تەمەنی‌ هەركەسێك‌ ‌،)392)18(‌ساڵ‌زیاتر‌بێت‌و‌كەسێك‌ )3( بكات،‌ سواڵ‌ بكات‌ ناچار‌

ساڵ‌دەستگیر‌دەكرێت.»پێویستە‌ وت��ی:‌ رێكانی،‌سواڵكەرەكان‌ بۆ‌ كار‌ حكومەت‌دەستگیریان‌ نەك‌ بدۆزێتەوە،‌ب��ك��ات‌و‌ب��ەڵ��ێ��ن��ن��ام��ه‌ی��ان‌پێ‌

پڕبكاتەوە«.توێژەری‌ ئەحمەد،‌ زی��رەك‌ئەو‌ پێیوایە:‌ ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی،‌س��واڵ��ك��ەران��ەی‌ک��ارن��ه‌ک��ه‌رو‌داهاتێکی‌ ل��ەس��ەر‌ راه��ات��وون‌كەمتر‌ ماندووبوون،‌ بێ‌ حازریی‌دەتوانرێت‌بەو‌رێگایە‌چارەسەر‌وەكو‌ »ئ��ەوان��ە‌ وت��ی:‌ بكرێن،‌نەریتێك‌لەسەر‌ئەوە‌راهاتوون‌و‌

وازی‌لێناهێنن«.بۆ‌ »چارەسەر‌ وت��ی:‌ ئ��ەو،‌جۆرێك‌لەسواڵكەرەكان‌ئەوەیە،‌بۆ‌ رۆژان��ەی��ان‌ ژی��ان��ی‌ بژێویی‌

دابینبكرێت«.

راپۆرتی:‌الڤە‌بەشارەت.........................................................

كاتێك‌ لەمەوبەر،‌ ساڵ‌ دوو‌یەكێك‌ م��ح��ەم��ەد(‌ )گ��وڵ��ی‌جارجار‌ كچانەی‌ ل��ەو‌ دەبێت‌دەكەوێتە‌ هه‌ڵده‌گرێت،‌ تەزبیح‌ب��ەر‌ت��ان��ەو‌ت��ەش��ەری‌ك��وڕان‌و‌بێزاریان‌دەكرد،‌بەاڵم‌وازی‌لەو‌

ئارەزووەی‌نه‌هێنا.

دێتە‌ لەماڵ‌ هەركە‌ گوڵی،‌لەملی‌ تەزبیحێك‌ دەرەوە،‌هەركاتێكیش‌ دەئ��اڵ��ێ��ن��ێ��ت‌و‌بێزاربوو،‌وەك‌)بازنە(‌دەیكاتە‌دەستی،‌ئەو‌وەك‌)هاوڕێ(یەك‌

لە‌تەزبیح‌دەڕوانێت.ماوەیەكە‌ كوڕان،‌ هاوشانی‌لەالیەن‌ ت��ەزب��ی��ح،‌ هەڵگرتنی‌

مۆدێل‌و‌ دەبێتە‌ كچانیشەوە‌دەئاڵێنن،‌ ملیانی‌ ل��ەدەس��ت‌و‌دەڵێن:‌ تەزبیحفرۆشەكانیش،‌لەكوڕان‌ زیاتر‌ لەكچان،‌ بەشێك‌تەزبیحن‌و‌ جۆرەكانی‌ ش��ارەزای‌

سەوای‌دەكەن.

»تەزبیح،‌هاوڕێمانە«گ��وڵ��ی‌م��ح��ەم��ەد،‌وت���ی:‌»ه���ەس���ت���دەك���ەم،‌ب��ەت��ەن��ی��ا‌ئەو،‌ ه��اوڕێ��م«.‌ بووەتە‌ نیم‌و‌رۆژان��ە‌ كچانەی‌ ل��ەو‌ یەكێكە‌ب�������ەردەوام‌ل���ەگ���ەڵ‌خ��ۆی��دا‌پێیوایە:‌ هەڵدەگرێت‌و‌ تەزبیح‌بەكارهێنانی‌تەزبیح،‌بۆ‌كوڕان‌و‌نییە‌و‌ جیاوازییەكی‌ هیچ‌ كچان‌»چۆن‌كوڕان‌بەكاریدەهێنن،‌بۆ‌

ئێمەش‌ئاساییە«.گەنجانەی‌ ئ��ەو‌ زۆری��ن��ەی‌

دەڵێن:‌ بەكاردەهێنن،‌ تەزبیح‌وای��ەو‌ ه���اوڕێ‌ وەك��و‌ تەزبیح،‌ك��ات��ێ��ك‌ل���ەگ���ەڵ‌خ��ۆی��ان��دا‌بەتەنیایی‌ هەست‌ هەڵیدەگرن،‌

ناكەن.س�����ۆز‌رەس��������وڵ،‌ك��چ��ە‌ )21( زان��ك��ۆ‌ خوێندكارێكی‌تەزبیح‌ »كاتێك‌ وت��ی:‌ س��اڵ،‌بەتەنیایی‌ هەست‌ هەڵدەگرم،‌كەسانە‌ ب��ەو‌ گ��وێ��ش‌ ن��اك��ەم،‌چونكە‌ لێدەدەن،‌ تانەم‌ نادەم‌من‌لەگەڵ‌تەزبیحدا‌راهاتووم«.

»هەر‌بۆ‌كوڕان‌نییە«پێیانوایە‌ لەكوڕان،‌ هەندێك‌بۆ‌ تەنیا‌ تەزبیح،‌ هەڵگرتنی‌نابێت‌ دەب��ێ��ت‌و‌ نێر‌ رەگ���ەزی‌ه��ەروەك‌ بەكاریبهێنن،‌ كچان‌كچانە‌ ش��ت��ی‌ ك����وڕان‌ چ���ۆن‌

بەشێكیان‌ بەاڵم‌ بەكارناهێنن،‌بەئاسایی‌دەزانن.

هەرێز‌هێمن،‌كوڕێكی‌تەمەن‌)23(‌ساڵ،‌بەكارهێنانی‌تەزبیح‌شتێكی‌ بە‌ كچانەوە،‌ لەالیەن‌بۆیە‌ دەزانێت،‌ ئاسایی‌ »زۆر«‌لێ‌ داوای‌ خوشكەكەی‌ هەركات‌

بكات،‌تەزبیحی‌بۆ‌دەكڕێت.كات،‌ وتی:‌»هەندێك‌ ئەو،‌خوشكەكەم‌نەیتوانیوە‌بیكڕێت،‌ئێستا‌ كڕیوە‌و‌ بۆم‌ خۆم‌ ناچار‌

ئەوە‌ئاسایی‌بووەتەوە«.‌

تەزبیحی‌كچانەو‌كوڕانە‌نییەیەكێك‌ ع��ەب��دوڵ��ا،‌ س��اڵ��ح‌ب��ەردەم‌ تەزبیحفرۆشەكانی‌ لە‌م���زگ���ەوت���ی‌گ������ەورە،‌وت���ی:‌»تەزبیحی‌كچانەو‌كوڕانە‌نییە،‌جۆرە‌ ئ��ەو‌ زیاتر‌ كچان‌ ب��ەاڵم‌

موروویان‌ كە‌ دەكڕن‌ تەزبیحانە‌كوڕانەوە‌ بەپێچەوانەی‌ هەیە،‌ك��ە‌زی��ات��ر‌ج���ۆری‌ق��ەزوان��ی��ان‌

دەوێت«.ن��اوب��راو،‌دەڵ��ێ��ت:‌زۆرێ��ك‌ل��ەك��چ��ان��ی��ش،‌ب��ەپ��ێ��چ��ەوان��ەی‌خۆیان‌ پێشووترەوە،‌ سااڵنی‌دەك��ەن‌و‌ تەزبیح‌ س��ەوای‌ دێ��ن‌جاران‌شەرمیان‌ بەاڵم‌ دەیكڕن،‌هەروەها‌ ن��ەدەه��ات��ن.‌ دەك���ردو‌كچانیش‌ الی‌ »ئێستا‌ وت��ی:‌بووە‌بەمۆدێل،‌هەندێك‌لەكچان‌لەكوڕ‌باشتر‌شارەزای‌جۆرەكانی‌

تەزبیحن«.گ��وڵ��ی،‌وت���ی:‌»ج����اران،‌شوێنێك‌ هەموو‌ بۆ‌ نەمدەتوانی‌ئێستا،‌ بەاڵم‌ هەڵگرم،‌ تەزبیح‌بۆ‌هەموو‌شوێنێك‌هەڵیدەگرم‌و‌

بووە‌بەمۆدێل«.

لەهەولێر، چۆن سواڵكردن بنبڕ دەكرێت؟

تەزبیح؛ دەبێتە هاوڕێی كچانیش

ذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28

ئ���ەوەی‌ دوای‌ رۆژن���ام���ە:‌ك�����وڕ‌و‌ك��چ��ێ��ك��ی‌س���ن���ووری‌ش��ارۆچ��ك��ەی‌ش��ەق��اوەی‌سەر‌رێگەیان‌ هەولێر،‌ پارێزگای‌ بە‌ساڵێك‌ بن،‌ یەك‌ بۆ‌ پێنادرێت‌

بەاڵم‌ بەجێدێڵن،‌ ماڵ‌ لەمەوبەر‌بۆ‌ ‌ ئێستا‌ كچەكە‌ كەسوكاری‌دوای)50( »س��وڵ��ح«ك��ردن،‌

هەزار‌دۆالر‌دەكەن.ه��ەن��گ��او،‌ب���رای‌ك��وڕەك��ە،‌

دەڵ��ێ��ت:‌ب��ۆ‌»س��وڵ��ح«ك��ردن‌داوای)50( كچەكە‌ كەسوكاری‌هەزار‌دۆالریان‌كردووە،‌»ئەگینا‌تۆڵەسەندنەوە،‌ لەسەر‌ سوورن‌دان��اون،‌ بۆ‌ ئەوەشیان‌ مەرجی‌

نایانەوێت‌ »سوڵح«کردن‌ دوای‌چاویان‌پێیان‌بكەوێتەوە«.

ئەوەی‌ پێش‌ كوڕەكە‌ كچ‌و‌یەكتریان‌ بەجێبهێڵن،‌ م��اڵ‌بە‌ ئێستاش‌ ویستووە‌و‌ خۆش‌

هۆی‌ئەوەی‌لەژێر‌»هەڕەشە«ی‌نادیار‌ لەشوێنێكی‌ كوشتندان،‌

بەیەكەوە‌ژیان‌ده‌گوزه‌رێنن.ل����ەژم����ارەی‌داه����ات����وودا،‌

بەدواداچوونێك‌ده‌خوێننەوە.

داوای 50 هەزار دۆالر بۆ »سوڵح«ێكی خۆشەویستی ده کرێت

hewal.rozhnama@gmail.com

لە‌هەولێر،‌دەستگیركردنی‌سواڵكەرەكان‌دەستی‌پێكرد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ:‌بێستون‌محەمەد

ذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28 www.rozhnama.net

شاخی‌ئاسن؛‌کرۆم‌و‌کانزای‌تریشی‌تێدایه‌،‌که‌‌ده‌توانرێت‌له‌‌)30(‌جۆر‌پیشه‌سازییدا،‌به‌کاربهێنرێت.

خۆت‌بڕیاربدە؛ئەمە‌ناشرینترین‌سەگی‌جیهانە‌

زمناكۆ ئیسماعیل -سابات

ه���ەرچ���ەن���دە رووک�����ار و ماڵێكی وەك ستایلەكەی »ك�����������ۆن«ی ئ���اس���ای���ی هێندەی بەاڵم دەردەكەوێت، دەی�����ان م����اڵ ك��ەل��وپ��ەل و ك��ەرەس��ت��ەی ك��ەل��ەپ��ووری ت���ێ���دای���ە، ب��ەش��ێ��وەی��ەك لەچەند ئ���ەوەی س��ەرب��اری نزیكەی راب����ردوودا، ساڵی

ه��ەزار )27(ك����ەل����وپ����ەل����ی ل��ێ هەشت ئێستاش فرۆشتووە،

هەزار پارچەی تێدایە.ئەو ماڵە، كە بە »جیهانی ك���ەل���ەپ���وور« ن���اس���راوە، شەقامی س���ەر دەك��ەوێ��ت��ە سالم شاڕێی »سەهۆڵەكە«، دیمەنی سلێمانی، لەشاری ماڵێكی لەشێوەی دەرەوەی »كۆن« دروستكراوەو هەندێك دێرینەكانیشی لەكەلوپەلە دیمەنێكی شەقامەكە لەسەر

جوانیان هەیە.خاوەنی ع��ارف، فەرهاد ج��ی��ه��ان��ی ك���ەل���ەپ���وور، بۆ

»سابات« باسی جۆرە هەموو ك��رد: ل��ەوە ئەوەش تێدایە و كەلەپوورێكی خولیا«ی »ماندووبوون و بە كۆیان ت��وان��ی��وی��ەت��ی خ��ۆی بكاتەوە، ئەوەش دەخاتەڕوو؛ ج���گ���ە ل����ە ك���ەل���ەپ���ووری ك���وردس���ت���ان، ك��ەرەس��ت��ەو دیكەشی واڵتانی كەلەپووری جیهانە لەم »ب��ەاڵم تێدایە، بچووكەدا شتی خۆمان زاڵە«. رۆژان��ە كە جیهانە، ئەو ناوخۆو هاواڵتییانی ب��ەڕووی گ��ەش��ت��ی��اران��دا ك���راوەت���ەوە، لەفرۆشتنی جگە لەڕابردوودا بەهاواڵتییان و كەلەپوورەكان وەك ئەوروپیی، گەشتیارانی »27« دەڵێت: خاوەنەكەی ه����ەزار پ��ارچ��ەی ن����اوازەی

ش�����وێ�����ن�����ەوارو مۆزەخانەی بە كەلەپووری س��ل��ێ��م��ان��ی و م���ۆزخ���ان���ەی نیشتمانیی )ئەمنە سوورەكە( هەشت ئێستاش فرۆشتووە، ه�����ەزار پ���ارچ���ەی دی��ك��ەی ئەو »بەاڵم وتیشی: تێدایە، خەڵكی دەیفرۆشمە شتانەی كە نییە شتێك ب��ی��ان��ی��ی، دەستمان بێت و ن��اوازە زۆر

نەكەوتبێتەوە«. لەبارەی دەستكەوتنی ئەو كەلەپوورانەشەوە، شوێنەوارو لەڕێگەی »هەندێكی وت��ی: دەكڕین، دەستگێڕەكانەوە ب��ەت��ای��ب��ەت ل��ەس��ەردەم��ی خەڵك ك��ە گ��ران��ی��ی��ەك��ەدا دەی��ف��رۆش��ت، ج��گ��ە ل���ەوە؛ خەڵكمان هەبوو بەدێهاتەكاندا دەگ�����ەڕان، ب��ۆ ك��ڕی��ن��ەوەی كەلەپوورییانەی شتە ئ��ەو

دەفرۆشرانەوە«.

شارا عەبدولڕەحمان - ساباتمەروان حەمە خورشید، سەرقاڵی هاوكات سیدییەكە، ئ��ام��ادەك��ردن��ی رەم���ەزان مانگی ب��ۆ كلیپێكیشی ئامادەكردووە، پێیوایە: كوردستان بێ كارەكانی بۆیە سنوورە، بێ خاوەنەو بەو ئاستە ناگەن كە خۆی دەیەوێت، دەنا »كاتێك من سەرقاڵی ئەم هونەرە بوونی ه��ەر یوسف( )سامی ب��ووم،

نەبوو«.مەروان، كە تەنیا سروودی دینیی و نیشتمانیی دەڵێت، لەئێستادا كلپێكی مانگی بۆ »س��اوات« بەناوی نوێی سروودێكی كە ئامادەیە، رەم���ەزان »پێغەمبەر« لە ساواتدانە دینییەو سیدییه كی سەرقاڵی هاوكات )د.خ(،

ن���وێ���ش���ە، ك���ە س���ەرج���ەم ب��ەره��ەم��ەك��ان��ی

سروودی

ناسك و »میلۆدی شێوازی دینیین و بەنیازیشە هەڵگرتووە، كوردییانە«ی بچێتە تۆمارکردنیشی مه به ستی به

واڵتی توركیا.»سابات«ی بۆ لێدوانێكدا، لە ئاشكرا كرد: ئەوەی زیاتر پاڵنه ریه تی ب���ۆ ئ�����ه وه ی ل����ەب����وارە ئ��ای��ن��ی��ی و هەبێت، بەرهەمی نیشتمانییەكاندا »گۆرانی وت��ی: ئیمانە، مەسەلەی خۆی پەیوەندییەدا لەو دینیی، وتنی دەبینێتەوە؛ كە لەنێوان بەندەو خوادا بەخودا بەرامبەر واجبێكە هەیە، گەورەیە پەیامێكی ئەمە دەریدەبڕم، پەیوەندییە ئەو دەمەوێت دەیگەیەنم، لە یەك چواچێوەدا نەمێنێتەوە، گۆرانی وتنی نیشتمانییش، خۆشەویستییەكی نیشتمانەكەم، بە بەرامبەر گەورەیە باوكە و بێ كوردستان هەستدەكەم؛ تائێستا خاوەنی سنووری خۆی نییە«.سەبارەت بەگرتنی ئەو رێچكەیەو عاشقانە، لەگۆرانیی دوركەوتنەوەی

موفتی و مەال، »من دەڵێت: م��ەروان شێخ نیم، منێكی هونەرمەند، خۆم نادەم حەاڵڵ، ح��ەرام و مەسەلەی لەقەرەی بەاڵم وەكو مەسەلە ئینسانییەكە ئەوەم پێ جوانترە، هاوكات رێزیشم هەیە بۆ هەموو ئەو هونەرمەندانەی لەو بوارەدا كار دەكەن، زۆریشیان كاری ئاوازدانانم نێوان پەیوەندیی بەاڵم ك��ردوون، بۆ گۆرانیی ن��ادات، پێ رێم خوا خ��ۆم و

بەسەر شان و باڵی ئافرەتێكدا بڵێم«.گۆرانی دەك��ات: ب��ەوەش ئاماژە دوو نێوان پەیوەندیی بەسەر وت��ن تەنیا عاشقانە، گۆرانیی یان كەس، نموونە؛ »بۆ دەیگۆڕێت، دەربڕینەكە تێیدا ه��ەی��ە، ك��وردی��م��ان گ��ۆران��ی��ی نمایشێك وەكو ئافرەت الری لەش و بەكاردەهێنێت بۆ جوانكردنی كارەكە، هەندێك گۆرانیی كوردیمان هەیە، وەكو ئەوە وایە تەماشای گرتەیەكی سێكسیی بكەیت، ئەوەندە بێ جلوبەرگە، هەندێك وەكو عاشقانەیە، هەیە، گۆرانیشمان

گۆرانییەكانی؛ بەهجەت یەحیا، دیاری قەرەداغی، عەدنان كەریم، ئەمانە كاری عاشقانەی زۆر جوانیان هەیەو ستایل و سفر زەڕب��ی ئ��ەوە جوانە، كلیپێكی ناكرێت و كارێكی زۆر گەورەیە لەالم«.

سەبارەت بەوەی؛ ئایا »مەروان« تاچەند سوودی لە كارە هونەرییەكانی وتی: وەرگرتووە، یوسف« »سامی )1992(دا لەساڵی من »وەختێك ئیسالمیی هونەریی ك��اری سەرقاڵی ب���ووم، س��ام��ی ی��وس��ف ه��ەر بوونی نێوان جیاوازییەكەی ب��ەاڵم نەبوو، واڵتێكدا لە ئەو بوو؛ ئەوە ئەو من و دەژی؛ كە خاوەنی سنوورە و ئازادیی و لەو ك��راوە، فەراهەم بۆ دیموكراسیی نادەن ئەمە گۆرانیی واڵتە گوێ بەوە ئیسالمییە، یان گۆرانیی تر، بەهەموو شێوازێك پشتگیریی دەكرێت، ئەو زۆر تەنیا كە مەروانێك لەگەڵ جیاوازە كارەكانی كوردییدا پارێزگای لەسێ

باودەبێتەوە«.

مەروان‌حەمە‌خورشید: كاتێك من گۆرانیی دینییم دەوت؛ »سامی یوسف« بوونی نەبوو

)27( هەزاری لێ

ماڵێك هەشت هەزار كەلوپەلی تێدا ماوه فرۆشتووە..

خالید مەحمود -سابات

كوڵێن«، »ئاسن شاخی كیلۆمەتر س��ێ ن��زی��ك��ەی ك��ە لەخۆرهەاڵتی قەزای پێنجوێنەوە لەسامانە یەكێكە دوورە، هەرێمی ناوازەكانی سروشتییە كوردستان، كە جگە لە ئاسن، تێدایە، ك��ان��زای ج��ۆر »30«وەك نەتوانراوە تائێستا بەاڵم پێویست سوودی لێوەربگیرێت.

شاخەكە، كەوتووەتە نزیك چەندین »ئاسن«ەوە، گوندی تێدایە، ب���ەردی ك��ان��ە ج��ۆر بەردەكەی جۆرێكیان بەتایبەت

رەشەو موگناتیسییە.كە رەش���ی���د، ن��ەب��ەز د. ن��ام��ەی دك��ت��ۆراك��ەی ل��ەب��واری »بەرد«دایە، باس لەوە دەكات: »ش��اخ��ی ئ��اس��ن ك��وڵ��ێ��ن لە )34%(ی ئاسنە، جگە لەوەش؛ تێدایە، ت��ری ك��ان��زای ك���رۆم و جۆر )30( لە دەتوانرێت كە

پیشەسازیدا بەكاربهێنرێت«.ئ���ەو روون��ی��ش��ی��ك��ردەوە: ئەوەیە؛ گرنگتر لەهەمووی بۆیەیەكی ج���ۆرە ش��اخ��ەك��ە بۆیە پێ فڕۆكەی كە تێدایە، دەك���رێ���ت و »ل��ەس��ەردەم��ی

مەبەستە ئ��ەو ب��ۆ ب��ەع��س��دا، سوودی لێ بینرا«.

ه����ەروەه����ا، ب���ە وت���ەی )71س��اڵ(، عەبدوڵا، عومەر پێنجوێنە، كەسێتییەكی لەالیەن لەمەوبەر ساڵ )60(كۆمپانیای »روسیی و پۆڵەندیی و ئینگلیزی«یەوە، كنەو پشكنین شوێنە ك���راوە و شاخەكە ب��ۆ

گرنگەكانیان دیاریكردووە.جەمال دیكەوە، لەالیەكی كە )43س���اڵ(، حەمەساڵح، كانەبەردێكە چەند خ��اوەن��ی

»سابات« بۆ لەپێنجوێن، بەردی لەوەكرد: باسی

ج��وان و س��اغ و بەنرخ ل��ەن��اوچ��ەك��ەی��ان��دا

هەیە، بەتایبەت ج�������������ۆری

»نەمر«، واتە »پ���ڵنگیی« كە لەشێوەی »پڵنگ«

دەچن، بەجۆرێك خ��ەت��ێ��ك��ی

س����پ����ی و تێكی خە

زەردە.

ساباتچرچ، زمانێكی ئاڵۆزو قژی الوازی، ل��ەڕو ب��ێ��ت��ووك و قاچی »یۆدا«ی كرد بەناشرینترین سەگی ناشرینترین لەپێشبڕكێی جیهان،

سەگی جیهاندا لەئەمریكا. خاوەنی ش��وم��اخ��ەر، تێری

سەگەكە، دەڵێت: »پێشتر )یۆدا( فڕێدرابوو، بینایەكەوە لەپشت ئەویش كەوتبوو«، خ��اوەن بێ ه��ەڵ��ی��گ��رت��ەوە. »ش��وم��اخ��ەر« »ی��ۆدا« پێیوابوو: یەكەمجار »یۆدا« لەكۆتاییدا بەاڵم جرجە، بۆ دۆالر ه���ەزار )10( ت��وان��ی

خاوەنەكەی پەیدا بكات.پێشبڕكێیە، ئ�����������ەم پێشبڕكێی سێیەمین بیست و لەوجۆرە بوو، كە لەكالیفۆرنیا كراو ناشیرینترین پێشووش، سااڵنی ئەمساڵ دی���اری���دەك���را، س���ەگ

بەنسیبی »یۆدا« بوو.

ذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28

پەرداخەكەی هیتلەر؛ بە )16( هەزار دۆالر!هیتلەر پەرداخێكی س��اب��ات: ئەمریكی دۆالری ه��ەزار )16( بە بۆ پەرداخە ئەم م��ەزادەوە، خرایە یەكەمجار لە »بەرلین«ی پایتەختی ل��ێ��واری دۆزرای������ەوەو ئەڵمانیا

لە هەریەكە هێماكانی ئاڵتوونەو لەگەڵ شكاو(، )خاچی سواستیكا ئەمە لەسەرە، نازییەكانی هەڵۆی جگە لە پیتەكانی )ئەی.ئێچ(، واتە

»ئەدۆلف هیتلەر«.

خاوەنی هەمبەرت، جۆناسان مەزادەكە دەڵێت: »زۆر بۆی هەیە لەم ئ��اوی خ��ۆی هیتلەر ئەدۆڵف خانەی خواردبێتەوە«. پەرداخەدا »هیتلەر« پاشماوەی كۆكردنەوەی

ئ����ەوەی پ��ش��ت��ڕاس��ت��ك��ردەوە؛ كە مێژووی نییەو ساختە دۆزینەوەكە پەرداخەكە دەگەڕێتەوە بۆ دوایەمین

رۆژەكانی هیتلەر لەبەرلین.

سابات

بەیەكەم خۆی كە ئەو، كەس كەم دەزانێت، گەڕیدە ه���ەی���ە ن��ەی��ن��اس��ێ��ت، كاڵوەكەی سەریشی ه���ێ���ن���دەی ت��ر

وەك ك���ردووە و سەرنجڕاكێشی ناسنامەیەك وایە بۆی.

م��ام��ۆس��ت��ا ك��ەری��م زەن���د، كورتی ل�����ەدی�����دارێ�����ك�����ی

»س������اب������ات«دا، ه�����ەن�����دێ�����ك

ب���ی���رەوەری���ی

دەگ���ێ���ڕێ���ت���ەوەو ل�������ەب�������ارەی »ك���������اڵو«ە خورییەكەشیەوە، كە هاوینانیش هەندێك الشەوە لە لەسەریدایە و

رزی���وە، وت��ی: »ئ��ەو ك��اڵوە بۆ گەورەیە، شەرەفمەندییەكی من محەمەدی قازی دیاریی چونكە س���ەرۆك ك��ۆم��اری م��ەه��اب��ادە، عەزیز )سەید باوكی یەكەمجار شەمزینی( ناردی بۆ پیشەوا )ق���ازی

محەمەد(، ئ������ەوی������ش كرد، منی دیاریی ئ���ەو ك�����اڵوە؛ ه��ەر سەری، بیكاتە كەسێك حسابی شەمزینییەكان دەكەن«، بۆ خۆیانی بنەماڵەی

لەژیاندا تا وایكردووە؛ ئەوەش بكات، »هەرچەند لەسەری بێت كۆنیش گەرمە و زۆر لەهاویناندا لەسەد خێزانم رزی���وە، ب��ووە و هەر دووری��وەی��ەت��ی��ی��ەوە، الوە

دەیهێڵمەوە«.لەناوەڕاستی زەن��د، كەریم راب��ردوودا س��ەدەی بیستەكانی خ��ۆی وەك ل���ەدای���ك���ب���ووە، ئەندامی ب��ووەت��ە دەڵ��ێ��ت: »خۆییبوون«، كۆمەڵەی ژیانیشی، زێڕینی م���اوەی بەسەردەمی »كۆماری مەهاباد« »خۆشترین وت��ی: دەزان��ێ��ت و كە بوو كاتە ئەو من، بۆ شت هەڵكرا، مەهاباد كۆماری ئااڵی بۆ كۆمار حكومڕانیی م��اوەی منی پێشەوا بوو، گەورەیی من كەسی خۆی و نوێنەری كردبووە دووەم بووم لەشاری )بۆكان(«.

زەن����د، خ���ۆی ب��ە ی��ەك��ەم ئەوە دەزانێت و كورد گەڕیدەی ساڵ )21( ك��ە دەخ���ات���ەڕوو:

گەڕیدەییەوە ب��ەدەرب��ەدەری��ی و ژی��ان��ی ب��ەس��ەر ب����ردووەو شتی ك��ۆك��ردووەت��ەوە، ك��ورد لەسەر پێ فلسم چ��وار »هەندێكجار

نەبووە بۆ كڕینی كولێرەیەك«.دەك���رێ���ت و ب����اس وەك لەگەڵ دەیگێڕێتەوە؛ خۆشی كەسێتییەكانی ل��ە زۆرێ����ك هەبووەو پەیوەندیی ك���ورددا، سەرگوزشتەی بەسەرهات و زۆر سااڵنی رابردووی لەیادە، بەاڵم بە هەندێك راگەیاند: »سابات«ی نایەوێت الی��ە، نهێنیی ب��اس و

باڵویان بكاتەوە.رووداوی ئ��ەوان��ەدا، ل��ەن��او »تەوقە نەكردنی مەلیك مەحمود رەت ئینگلیزەكان« ل��ەگ��ەڵ دەكاتەوەو دەڵێت: »ئەوەی باس مەحمود( )شێخ كە دەك��رێ��ت ئینگلیزەكان ل��ەگ��ەڵ ت��ەوق��ەی پێچاوە، دەستەسڕی نەكردووە و قسەیەكی زۆر ناڕەوایە و زوڵمێكی چونكە ك��راوە، )شێخ( لە زۆر

ئەو تەوقەی لەگەڵ كچی ئینگلیز كچی لەگەڵ وێنەشی ك��ردووە و گرتووە، ئینگلیزەكان سفوری تەوقە، ن��ەك ب���ڕوای���ەدام؛ ل��ەو بۆ ئینگلیزەكانی دەستی بەڵكو ماچ كوردستان، سەربەخۆیی پێ پەیمانیان ئەگەر دەك���رد،

بدایە«.باسی لەوەش كرد: رۆژێك لە سینییەك لەسەر »داریكەلی«، نانی مەحمود« »شێخ لەگەڵ وت��ووە: پێی شێخ خ���واردووەو تر بڵێی جارێكی »كاكە كەریم، بشەكێتەوە، كوردستان ئ��ااڵی خۆمان ه��ەب��وو، وت���م؛ منیش چاوی وت، ك��ەوام دا، تێكمان جامانەكەی ئ��او و ل��ە پ��ڕب��وو

فڕێدا«.نهێنیش لەهەندێك باسی ك���رد؛ ك��ە ن��ای��ەوێ��ت ب��اڵوی��ان بكاتەوە، وتیشی: »دەستنووسی )مەال مستەفا بارزانیم( الیە، كە

تائێستا باسم نەكردووە«.

له هاوینیشدا، »كاڵو«ەكەی النابات

كەریم زەند: نهێنیم الیە؛ باڵویان ناكەمەوە

سابات - عادل مەریوانی

عاشقی دێ��وان��ەو وەل���ی ئ���ەو، نموونەی ئاڵ«ە، »رووم��ەت شەمی پاكی خ���ەوش و ب��ێ عەشقێكی دێرینی ن����اوداری شاعیرێكی عەشق و ئێستاش كە ك���وردە، شیعرە پڕ لەمیهرەكانی زیندوون و خوازیاری بەتەوسەوە عاشقان

دێڕەكانین.وەلی دێوانە، ناوی تەواوی؛ “وەلی كوڕی كوێخا محه مه د”ە، “كەماڵەیی”، لەعەشیرەتی لەناوچەی )1826( لەساڵی “ب���ەك���راوا”ی ن��زی��ك ق��ەزای ساڵی لەدایكبووە و هەڵەبجە )1881( كۆچی دوایی كردووە.دەك����رێ����ت؛ ب�����اس وا خەتم قورئانی دێوانە وەل��ی )حافز و دیوانەكانی ك��ردووە و فیردەوسی( خوێندووەو زمانی بەاڵم زانیوە، بەباشی فارسی

دێوانە” “وەلی شیعرەكانی، عەشق و زیاتر دەناسێنن، بەتایبەت دوای ئەوەی

دەكەوێتە داوی “شەم”ەوە.ش��ەم”، “وەل���ی و عەشقی ب��ەاڵم ئەنجام ب��ێ ن��اك��ام��ەو ئەوینێكی نێو دەربڕینی تەنانەت دەمێنێتەوە و شیعرەكانی بەشێوەیەكە، كە هەتا دوای

مردنیش هەر بەئاواتی “شەم”ەوەیە.ه��ەرچ��ەن��دە ل��ەن��اوەن��دی ب��ازاڕی پەیكەرێك “س��ەی��دس��ادق”دا، ق��ەزای دروستكراوە، ناودارە شاعیرە ئەو بۆ بەقەدپاڵی ك��ە گڵكۆكەی، ب���ەاڵم ناوچەی لە “سەیدسادق”ەوەیە كێوی ش����ارەزوور، ن���ۆژەن ن��ەك��راوەت��ەوەو لێدەكرێت، لەناوچوونی مەترسیی لەكاتێكدا زۆرێك لەعاشقان و وەفادارانی ناوەدا بەو كاتێك رێبواران، وەل��ی و

گوزەردەكەن، دەچنە سەر گۆڕەكەی.كێلی شیعرەكانی، وەسێتی وەك شەم” ب��رۆی “تاقی وەك گۆڕەكەی دروستكراوە و چەند شیعرێكی ناوازەی

ئەو عەشقەشی لەسەر نووسراوە.

وەلی دێوانە،عەشقێكی زیندوو ... گۆڕێک لەیادگاریی

»شـــكـســت«سمكۆ جاف

وازهێنانە »شكست«، لەهۆیەكانی یەكێك لەكارێك لەكاتی سەرنەكەوتنێكی كاتیی، دەبێ شكست بەچاوی كۆكردنەوەی ئەزموون سەیربكەین، لەم كاتەدا دەبێ هەڵوێستەیەك لەسەر ئەم »شكست«ە بكەین و بزانین؛ ئایا ئێمە لەسەر رێگایەكی راستین، یان نا؟، »عەقڵ« راستكردنەوەی، هەڵەكان و دۆزینەوەی بۆ چارەسەرێكی دۆزی��ن��ەوەی ب��ۆ یەكەمە ه��ۆك��اری

داهێنەرانە.دەبێت بەهیچ شێوەیەك بوار نەدەین شكست چرۆ بكات لەئەقڵماندا و وشەگەلێكی وەك؛ سەرنەكەوتوویی و

الوازیی، دەركەوێت لەكەسێتیماندا.گەڕان بەدواداچوون و كاتی لە »ئەمریكا«، لە لەگەڵ »دارب��ی« بەناوی پیاوێك زێ��ڕدا، ب��ەدوای دەستدەكەن دەك���ڕن و زەوی��ی پارچەیەك مامی، زێڕی دۆزییەوە ناوچەیەكیان تا بەچاڵهەڵكەندن، هەڵكەندن و ئامێری شار و بۆ گەڕانەوە بوو، تێدا بەاڵم پاش بوون، كرێكاریان كۆكرده وە و دەستبەكار زەوییەكەی »دارب��ی« نەما، زێڕ هەفتەیەك چەند فرۆشت بەكەسێكی نەناسراو، بەچەند سەد دۆالرێك، شارەزای ئەندازیارێكی بوو، كرێكارێك پیاوە ئەم لێكۆڵینەوە، پ��اش جێگاكە، هێنایە ب���وارەدا ل��ەو هێنا، پێشوو شكستی وتی: »پڕۆژەی ئەندازیارەكە كرد دەستمان ئێمە خاوەنەكانی، نەشارەزایی لەبەر هەڵكەند و خوارترمان مەتر یەك بەچاڵهەڵكەندن و

سەرچاوەی زێڕەكەمان دۆزییەوە«.بێگومان ئەو پیاوە بووە خاوەنی ملیۆنەها دۆالر، لەبەرئەوەی راوێژی بەپسپۆڕێك كرد، پێش ئەوەی واز

لەپڕۆژەكە بهێنێت.سوودی زەوییەكە، فرۆشتنی پاش »دارب��ی«، راستەقینە ویستی كاتێك وەرگرت، ئامۆژگارییە لەو بەكار دەستیكرد داربی بەزێڕ، بوو »دارب��ی«دا لە لەو بەیەكێك بوو الحیاة( و علی )تأمین لەبواری كەسانەی له ساڵێکدا ملیۆنێک دۆالری بەدەستدەهێنا.لەهیچ گوێ شێوەیەك بەهیچ پێویستە بۆیە بێت و خ��راپ بیری خ��اوەن كە رانەگریت، كەسێك پرۆژەیە ئەو نییە، كارەت سەركەوتوو بڵێت: »ئەم پڕ مێشكت بەڵكو نییە«، چانسمان ئێمە مەحاڵە، زۆر دڵت كە بكەرەوە خەیاڵ وا لەسەركەوتن و بكە

خۆشە و ئاهەنگی سەركەوتن دەگێڕیت.كە ب��دەرەوە لێكی وا شكستێكدا، هەر لەكاتی ئەوە ئەزموونە و »هەموو كەسێك شكست دەهێنێت«، سەركەوتن، دەگەینە فێردەبین و بەشكست ب��ەاڵم ئەوەت لەیاد بێت كە، »ئەدیسۆن« )10( هەزار جار شكستی هێنا، لەكاتی هەوڵەكانی بۆ داهێنانی گڵۆپ، بەجۆرێك كچەكەی بەزەیی بەحاڵیدا دەهاتەوە، بەاڵم ئەدیسۆن دەیوت: »)10( هەزار رێگەی سەرنەكەوتنم كارە لەدۆزینەوەی نزیكبوومەتەوە واتە دۆزییەوە، هەموو ئێستا وایكرد؛ ئومێدەش ئەو راستەكە«،

جیهان لەڕووناكیدا بژین.

ۆیی مر

دانیەپێ

ەشگ

»دەوەن«، هەرگیز گۆرانیی ناڵێتسابات

كچە ن�����ەوزاد«، »دەوەن ئەكتەری دراماو سینەمای كوردیی، گۆرانی هه رگیز رایده گه یه نێت: کاره کانی به به رده وامیی ناڵێت و

پێشووی ده دات.ئ����ه وه ش ده خ����ات����ه روو؛ که ب��ه ش��داری��ی درام���ای���ه ک���ی ن��وێ ده کات، که تێیدا دەستگیرانەكەی بەیەكگەیشتنیاندا لەئاهەنگی كوژراویی بە دوات��ر دەڕفێنرێت و لەدرامای ئ��ەوەش دەیهێننەوە، لەسیناریۆو كە 4«دا، »كەركوك

دەرهێنانی »ناسر حەسەن«ە.لەكێشە ب���اس درام���اك���ە، لەشاری دەكات كۆمەاڵیەتییەكان دەسەاڵتی لەسەردەمی كەركوك،

تێیدا؛ ك��ە ب��ەع��س��دا، رژێ��م��ی كچێك رۆڵ��ی ن���ەوزاد« »دەوەن كوڕێك عاشقی ك��ە دەبینێت دەب��ێ��ت و م���ارە دەك��رێ��ن، ب��ەاڵم لەالیەن ئاهەنگەكەیاندا، ل��ەڕۆژی چ��ەن��د س��ەرب��ازێ��ك��ی رژێ��م��ەك��ەی »س����ەدام«ەوە دەب��رێ��ت و دوات��ر

بەكوژراویی تەرمەكەی دێننەوە.درامایە ئەم وێنەگرتنی كاری لەقۆناغی ئێستا ت���ەواوب���ووەو بەمزووانە ب��ڕی��ارە م��ۆن��ت��اژدای��ە، نیشان لەكەناڵەكانه وه لەیەكێك س��ەب��ارەت »دەوەن« ب��درێ��ت. ب��ەڕۆڵ��ەك��ەی ب��ۆ »س���اب���ات«، چیرۆكێكی »رۆڵ���ەك���ەم وت���ی: رژێمی لەسەردەمی راستەقینەیەو كە روویداوە، لەكەركوك پێشوودا دوو ئەو گەورەكەی عەشقە تێیدا

گەنجە، لەگۆڕ دەنرێت«.لە )41( تائێستا دەوەن، كە سینەماییدا درام��ی��ی و بەرهەمی پێیوایە: ك����ردووە، ب��ەش��داری��ی بەخەڵكی »راب����وون« درام���ای ناساند ووە، ئێستاش هەوڵ دەدات

پەرە بەكارەكانی بدات.باوكیشی دای���ك و ك��ە ئ���ەو، هونەرمەندن و لەدەیان فیلم و درامادا دەكاتەوە؛ رەتی بینیوە، رۆڵیان بەنیاز بێت هونەرەكەی لە نواندنەوە دەڵێت: وتن و گۆرانی بۆ بگۆڕێت گۆرانیی هەرگیز »ب��اوەڕن��اك��ەم تایبەتی ژیانی بارەی لە بڵێم«، »كاتم وتی: دەوەن خۆشیەوە، نییە بیر لەپرۆسەی هاوسەرگیریی هەیە خۆشەویستییشم بكەمەوە،

بۆ موعجیبەكانم«.

هەشتاو سێ ساڵە؛ پزیشكی نەبینیوەسابات -بێستون محەمەد

سەرو پیاوێكی عه بدولقادر؛ حاجی ئەمساڵ بیارەیەو دانیشتووی سپی، ریش بەڕێدەكات، تەمەن بەهاری سێ هەشتاو نەخۆش تائێستا دەڵێت، وەك خۆی بەاڵم هیچ چارەسەر، بەمەبەستی نەكەوتووەو نەچوومەتە “تائێستا، نەبینیوە پزیشكێكی

هیچ نەخۆشخانەیەك”.فایەق عەبدولقادر حاجی ژیانی ئەوەی زیاتر سەرنجڕاكێش دەكات، هەوڵ و كۆششە ب��ەردەوام��ەك��ان��ی��ی��ەت��ی، ب��ەش��ێ��وەی��ەك كە خانووەكەی خۆی ساڵیدا، )30( لەتەمەنی تائێستاش دروستكردووەو تاشەبەردێك لە منداڵیشی )14( ك��ە ئ��ەو دەژی، تێیدا ماون، ژیاندا لە )11(ی��ان ئێستا هەبووەو جوڵەی پارێزو بۆ خۆی نەخۆشنەكەوتنی

بەردەوام دەگەڕێنێتەوە.لەتەمەنی دەك��ات، باسی خۆشی وەك رۆژوو نوێژو تائێستا، ساڵییەوە ش��ه ش بیارەش عەالدینی شێخ سۆفی دەگرێت و بووە و ئێستاش رۆژانە بۆ نوێژكردن و عیبادەت، باس دەك���ات و بیارە تەكیەی هاتوچۆی لەوەش دەكات، كە لە )40( ساڵی كاركردنی )دەالك(ی دا، ب�����ە دەستنوێژەوە دووكانی

كردووەتەوەو بەدەستنوێژەوە داشیخستووە.

بەدواداچوونی: ئەكرەم تۆفیق........................................................

»ئ��ێ��س��ت��ا ب���ی���ر ل����ەوە هاوینەدا لەم ئاخۆ دەكەمەوە، تابڕێك دەستدەكەوێت، كارێكم خوێندنی وەرزی ب��ۆ پ���ارە پەیدابكەم و داه��ات��وو ساڵی پێ خوێندنی پێویستییەكانی قسەی ئەمە پ��ڕب��ك��ەم��ەوە«، خوێندكاری ن���ەوزادی ن��ەب��ەز

زانكۆی سلێمانییە.خوێندكارانی ل��ە زۆرێ���ك هاویندا لەپشووی زانكۆكان، بۆ پەنا دادەب��ڕێ��ن و لەزانكۆ ك��ارك��ردن دەب����ەن، ه��اوك��ات خوێندنی وەزارەت��ی وتەبێژی ئەمساڵ دەكات: ئاشكرای بااڵ وەزارەتەكەی بەرنامەی نییه بۆ

كردنەوەی خول. كوردستاندا، هەرێمی لە نزیكەی )100( هەزار خوێندكار پەیمانگەی زانكۆ و )20( لە دەخوێنن و ئەهلییدا حكومیی و كۆتاییهاتنی ل���ەدوای سااڵنە مانگی ل��ەك��ۆت��ای��ی دەوام ح���وزەی���ران���دا، خ��وێ��ن��دك��اران دادەب��ڕێ��ن و زانكۆ لەژینگەی بە خۆیان خوێندكاران زۆربەی

كاركردنەوە سەرقاڵ دەكەن.ب��ێ��س��ت��ون ئ���ەح���م���ەد، سێیەمە قۆناغی خوێندكاری ل���ەزان���ك���ۆی س��ل��ێ��م��ان��ی، بە »رۆژن����ام����ە«ی راگ��ەی��ان��د: ناتوانین هاویندا »لەپشووی هەوڵی خۆدەوڵەمەندكردن بدەین بەڵكو زانستییەوە، ل���ەڕووی كاركردندا ب��ەدوای ب���ەردەوام بتوانین بۆئەوەی دەگەڕێین، سەرەتاییەكانمانی پێویستییە پێ پڕبكەینەوە و بڕێك پارە بۆ

كاتی دەوام كۆبكەینەوە«.پ��ێ��ش��ی��وای��ە: ك��ارك��ردن��ی خ��وێ��ن��دك��اران، ه��ۆك��ارێ��ك��ی س���ەرەك���ی���ی دواك���ەوت���ن���ی حكومەتی زانستییە و ئاستی ه��ەرێ��م ك��ەم��ت��ەرخ��ەم ب��ووە لەچارەسەركردنی ئەو گرفتەدا.

س����ەرەڕای ب��وون��ی دەی��ان بەاڵم ب��ااڵ، خوێندنی دەزگ��ای زانكۆكانی زانستیی ئاستی ه���ەرێ���م ن���زم���ە و ل�����ەدواوەی ری���زب���ەن���دی���ی زان��ك��ۆك��ان��ی ساڵی دوو ل��ە ج��ی��ه��ان��ەوەن، وەزارەت��ی خوێندنی راب��ردوودا بااڵ ریفۆرمی لە خوێندنی بااڵدا راگەیاندووە، بەاڵم بە بۆچوونی خوێندكاران، مامۆستایان و

هەنگاوەكان زۆر سستن. نەبەز نەوزاد، بەسەرهاتێكی گێڕایەوە و خوێندنی رۆژان���ی موحازەرەی »لەیەكەم وت��ی:

مامۆستاكەمان پ��اردا، ساڵی لێی پرسین؛ ئەم هاوینە چیتان كردووە و دەبێت بەالنی كەمەوە هەریەكەتان فێری زمانێكی دیكە لەبوارەكەی یاخود بووبێت، باشتان شارەزاییەكی خۆتاندا پەیداكردبێت«، منیش پێموت: »مامۆستا گیان هیچ كات رێگات چێشتخانەیەك، نەكەوتووەتە ش��اگ��ردەك��ان��ی خ��وێ��ن��دك��اری رۆژێك یان بووبێتن؟، خۆت كارێكیان كرێكارێك چ��ەن��د خوێندكاری ن��ەك��ردووی��ت ب��ۆ ئێمە مامۆستا بووبن؟، خۆت كرێكارین، هاویندا لەپشووی

نەك خوێندكار«.لەكاتێكدا دابڕانی خوێندكار لەزانكۆ لە پشووی هاویندا، زیان بە ئاستی زانستیی خوێندكاران حكومەت ب��ەاڵم دەگەیەنێت،

بایەخ بەو الیەنە نادات.

وتەبێژی ع��ەل��ی، ف��وئ��اد وەزارەت�����ی خ��وێ��ن��دن��ی ب��ااڵو هەرێمی زانستیی توێژینەوەی ك���وردس���ت���ان، دان���ەب���ڕان���ی خ��وێ��ن��دك��اران ل���ە پ��ش��ووی خول ك��ردن��ەوەی هاویناندا و ب��ەاڵم دەزان��ێ��ت، بەپێویست هیچ ئەمساڵ »ب��ۆ دەڵ��ێ��ت: ب��ەرن��ام��ەی��ەك��م��ان ن��ی��ی��ە بۆ ك����ردن����ەوەی خ����ول، ب���ەاڵم هەوڵدەدەین ساڵی ئایندە خول خوێندكار بۆئەوەی بكرێتەوە،

سوودی لێ ببینێت«.هەروەك هاوژین مەال ئەمین، سلێمانی، لەزانكۆی مامۆستا ئاماژە بەوە دەكات: »پێویستە بكرێت خوێندكاران خزمەتی پێویستە رووەكانەوە، لەهەموو خوێندن ژینگەی لە خوێندكار دانەبڕێت و خولی فێربوونی زمان بەرامبەر بەبێ خوێندكاران بۆ

بكرێتەوە، بۆئەوەی خوێندكاران سوود لەو ماوەیە ببینن«.

هەرێمدا، زانكۆكانی ل��ە مانگانە بڕی )40( هەزار دینار »ناوشار« و خوێندكارانی بە وەك��و دی��ن��ار ه����ەزار )60(خوێندكارانی ب��ە دەرم��اڵ��ە دەدرێ��ت، ش��ار« »دەرەوەی لە داوا رابردوودا ماوەكانی لە حكومەت كراوە، ئەو بڕەپارەیە

زیادبكرێت.یەكێكە ب��وره��ان، ه��ەرێ��م پشووی لە خوێندكارانەی لەو دەك��ات، كرێكاریی هاویندا پشووی ل��ە »گ���ەر دەڵ��ێ��ت: ن��ەك��ەم، كرێكاریی ه��اوی��ن��دا پرۆسەی ب��ە درێ���ژە ناتوانم خوێندنم بدەم، بۆیە بەناچاریی مانگەدا ئ��ەوس��ێ ل��ەم��اوەی

كرێكاریی دەكەم«.پێیوایە: هاوژین، مامۆستا ئەو بڕە پارەیەی كە دەرێت بە بەشی كەمەو زۆر خوێندكار،

پێویستییەكانی ناكات. ه���������ەروەك ب��ێ��س��ت��ون »دەبێت رایگەیاند: ئەحمەد، هەوڵی واڵتە ئەم بەرپرسانی گرفتە ئ��ەم چ��ارەس��ەرك��ردن��ی ب���دەن، ك��ە ئ��ەم��ڕۆ ب��ەرۆك��ی گرتووەو زانستیی پ��رۆس��ەی

رێگرە لە بەرەوپێشچوونی«.هاوكات، وتەبێژی وەزارەتی خ��وێ��ن��دن��ی ب���ااڵ، پ��ێ��ی��وای��ە: »دەرماڵەی خوێندكاران كەمە و پێداویستییەكانیان ب��ەش��ی ناكات«. وتیشی: »چەندینجار دەرماڵەی زیادكردنی داوای خ��وێ��ن��دك��اران��م��ان ك����ردووە و نووسراو بۆ ئەنجومەنی وەزیران وەاڵم تائێستا ب��ەاڵم ك��راوە،

نەدراوینەتەوە«.

بەدواداچوونی: رۆژنامه ..................................

ب���اوب���وون���ەوەی دوای پ��رس��ی��اری چ��ەن��د وان��ەی��ەك��ی ساڵ كۆتایی تاقیكردنەوەكانی ل��ە ك��ۆل��ێ��ژی ی��اس��ای زان��ك��ۆی كەركوك، خوێندكارانی كۆلێژەكە هەڵوێستوەرگرتن ه��ەڕەش��ەی

دەكەن.ه����ەف����ت����ەی راب���������ردوو ساڵی كۆتایی تاقیكردنەوەی كۆلێژی یاسا لە زانكۆی كەركوك وانەكانی پرسیاری كۆتاییهات و یاسای نێودەوڵەتیی، )یاسای سزاكان( یاسای دەستووریی،

ئاشكرا كراون.)ع،م(، خوێندكاری قۆناغی سێیەمی كۆلێژی یاسای زانكۆی ك��ەرك��وک، ب��ە »رۆژن��ام��ە«ی تاقیكردنەوەكانی راگەیاند: »لە ئەمساڵیشدا، رابردوو و سااڵنی پرسیار ئاشكراوە، بەاڵم تائێستا سەرۆكایەتیی كۆلێژ و راگرایەتی ناكەن و بۆ بەدواداچوونی زانكۆ

كێشەكە چارەسەر ناكەن«.زانیارییەكی چەند بەپێی بەرپرسێكی چەند »رۆژنامە«، ب���ااڵی پ��ارێ��زگ��ای ك��ەرك��وك، یاسای كۆلێژی خوێندكاری ك���ەرك���وك���ن، كە زان����ك����ۆی دی��ارت��ری��ن��ی��ان:ب��ەڕێ��وەب��ەری )پارتی(، كەركوك ئاسایشی كۆمسیۆن ئۆفیسی بەڕێوەبەری دەستەی جێگری كەركوك، لە ژم���ارەی���ەك ه���ەروەه���ا داد، ئەمنیی(، ئەفسەری بەرپرس و دەخەنەڕوو: ئەوە زانیارییەكان ه����ۆك����اری ئ��اش��ک��راك��ردن��ی پ���رس���ی���ارەك���ان، ب���ۆ ب��وون��ی

بەرپرسه کان دەگەڕێتەوە.قۆناغی خ��وێ��ن��دك��ارێ��ك��ی چ���وارەم���ی ك��ۆل��ێ��ژی ی��اس��ای هەستیاریی لەبەر كە كەركوك، ن��اوی نەیویست ب��اب��ەت��ەك��ە، ئاشكرا بكرێت، بە »رۆژنامە«ی راگەیاند: »بەهۆی ئەوەی چەند ئیداریی ئەمنیی و بەرپرسێكی خوێندكاری ك��ەرك��وك ش��اری كۆلێژەكەن، زۆرجار پرسیارەكان

دەكرێن، ئاشكرا باودەبنەوە و هه ندێک هەندێكجار ه��ەروەه��ا مامۆستا لەبەرامبەر دەرچوواندن،

بەرتیلیان وەرگرتووە«.زانكۆی لە یاسا كۆلێژی كەركوك، لە ساڵی )1998(وە، بەاڵم دام���������������������ەزراوە،

سەر بە زانكۆی موسڵ بووە، لە ساڵی )2003(دا، خراوەتە سەر )34( ئێستا كەركوك و زانكۆی خوێندكاری )1032( مامۆستا و هەیە و خوێندن تێیدا بۆ ماوەی

چوار ساڵە.ه��ەرچ��ەن��د خ��وێ��ن��دك��اران

باوبوونەوەی لەسەر س��وورن تاقیكردنەوەكان و پرسیاری راگ����رای����ەت����ی ك��ۆل��ێ��ژەك��ە دەكەن، وەسف بەكەمتەرخەم كۆلێژەكە بەرپرسانی ب��ەاڵم ی��ارم��ەت��ی��دان��ی خ��وێ��ن��دك��اران و ئ��اش��راك��ردن��ی پ��رس��ی��ارەك��ان

رەتدەكەنەوە.جێگری مستەفا، د.زان���ا زانكۆی لە یاسا كۆلێژی راگری ك��ەرك��وك، ب��ە »رۆژن��ام��ە«ی باسی »خوێندكاران راگەیاند: پرسیارەكانی ب��اوب��وون��ەوەی ب��ەاڵم دەك���ەن، س��اڵ كۆتایی ب��ەڵ��گ��ەی��ان الن��ی��ی��ە، ئ��ەگ��ەر رەسمییان بەڵگەی خوێندكاران بكەن و خۆپیشاندان با الی��ە، الیەنە زان��ك��ۆ و سەرۆكایەتیی لێ پ���ەی���وەن���دی���دارەك���ان���ی

ئاگاداربكەنەوە«.»دەبوایە وتیشی: ناوبراو، پێش خ��وێ��ن��دك��اران��ە ئ����ەو بهاتنایەتە تاقیكردنەوەكان ئەگەر كاتە ئ��ەو ئێمە، الی یاسا بەپێی ب��ووای��ە، راس���ت مامۆستاكە لەگەڵ ئیجرائاتمان ئەو پ��رس��ی��ارەك��ان��ی دەك����ردو وانەیەشمان دەگۆڕی، نەك دوای

تاقیكردنەوەكان«.یاسا كۆلێژی خوێندكارانی داوای بەدواداچوون و لێكۆڵینەوە بڕیارە دەك��ەن و رووداوەك���ە لە

بەیاننامەیەك ئاراستەی وەزیری توێژینەوەی ب��ااڵو خوێندنی بۆ ب��ك��ەن ؛ ع��ێ��راق زانستیی ئەو بۆ لیژنەیەك پێكهێنانی م��ەب��ەس��ت��ە، ل��ە ه��ەم��ان��ك��ات��دا هەڕەشەی خۆپیشاندان دەكەن.

لەو بارەیەوە )ع.م( وتی: »بڕیارمانداوە لەكاتی راگەیاندنی تاقیكردنەوەكاندا، ئەنجامی وەزارەتی بكەین و خۆپیشاندان توێژینەوەی ب��ااڵو خوێندنی ئاگادار لێ عێراقی زانستیی

بكەینەوە«. خوێندكارەكەی ه���ەروەك كۆلێژی یاسا، ئەوە دەخاتەڕوو: »چ����ەن����دج����ارێ����ك پ��ێ��ش كۆلێژی راگری تاقیكردنەوەكان ئ��اگ��ادارك��ردووەت��ەوە، یاسامان

بەاڵم ئیجرائات نەكراوە«.راش��ی��گ��ەی��ان��د: »ئ��ەگ��ەر لەو بەدواداچوون بۆ لیژنەیەك دروس��ت نایاساییە رووداوە راگه یاندنی ل��ەدوای نەكرێت، ئەنجامی نمرەكانی كۆتایی ساڵ، خۆپیشاندان ئەنجام دەدەین«.

رۆژنامه .................................

مامۆستایانی یەكێتیی كە لەپرۆژەیەكدا كوردستان، ك��ردووە، حكومەتی ئاراستەی داوای تەرخانكردنی )200( هە زار

دە رماڵە ی وە ك��و ده ک��ات دینار پیشەیی بۆ مامۆستایان.

م. محەمەد حەسەن، جێگری مامۆستایانی یەكێتیی سەرۆكی ئەگەر پێیوایە: ك��وردس��ت��ان، مامۆستایان گ��وزەران��ی ژی��ان و زیاتر مامۆستایان بێت، خۆش

خزمەت دەكەن، بۆیە مامۆستایان پێویستیان بە دەرماڵەی پیشەیی

هەیە و مووچەیان كەمە.ئ��ەوەش��ی ب��ە »رۆژن��ام��ە« تەرخانكردنی »ب��ۆ راگ��ەی��ان��د: دەرم���اڵ���ە، ئ���ەو پ��رۆژەی��ەم��ان هەرێم حكومەتی ئ��اراس��ت��ەی

كردووەو بڕیارە هەفتەی داهاتوو، حكومەتی س��ەرۆك��ی ل��ەگ��ەڵ

هەرێمدا كۆببینەوە«.ئیسماعیل ه�������ەروەك، وەزارەت��ی وتەبێژی بەرزنجی، كوردستان، هەرێمی پەروەردەی بۆ وەزارەتەكەیانی پشتگیریی

مامۆستایان بژێویی باشكردنی »رۆژنامە«ی بە دووپاتكردەوەو راگ���ەی���ان���د: »ه����ەر ه��ەوڵ��ێ��ك ب��ۆ ب��ەرەوپ��ێ��ش��ب��ردن��ی ژی���ان و خۆشگوزەرانیی مامۆستایان بێت، وەزارەت��ی پ��ەروەردە پشتگیریی

دەكات«.

ذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28 www.rozhnama.net

خوێندكارانی كۆلێژی یاسای كەركوك؛ هەڕەشە دەكەن

»بەهۆی چەند بەرپرسێكەوە، پرسیارەكان ئاشكرا دەكرێن«

داوای )200( هە زار دينار بۆ مامۆستایان؛ دەكرێت

وتەبێژی وەزارەتی خوێندنی بااڵ: بۆ ئەمساڵ؛ هیچ بەرنامەیەكمان نییە بۆ كردنەوەی خول.

بۆئەوەی تواناسازیی، ئامانجەكانی بپێكێت

د. سەباح بەرزنجی*

بەرنامەی تواناسازیی، وەك نەخشەی بۆ كێشراوە، هەنگاوێكە نەوەی پێگەیاندنی بۆ واڵت دارایی لە بەشێك بەكارهێنانی بۆ نوێ و دانانی بناغەیەكی پتەو بۆ رەوشی زانست و تەكنۆلۆژیا لە

كوردستاندا.هەموو پشتگیریی مایەی بنەما، وەك��و بەرنامەیە، ئەم الیەكمانە، بەاڵم كە دێینە سەر جێبەجێكردن، پێویستە وردەكاریی

زیاتری بۆ بكرێت و لە روانگەیەكی راستەوە بۆی بڕوانین.یەكەم: پێویستە لە ریزبەندیی پسپۆڕییەكاندا، بوارە پزیشكی و ئەندازیاریی و زانستە وردو تەكنیكی و سروشتییەكان، بخرێنە ریزی ئەوە گەورە، بڕەبودجەیەكی دەستەبەركردنی چونكە پێشەوە، دەخوازێت بیر لە الیەنە جومگەییەكان بكەینەوە، بەاڵم بۆ زانستە شارەزاو پڕۆفیسۆری دەرەوە لە وایە باشتر كۆمەاڵیەتییەكان، لێهاتوو بهێنینە كوردستان، ئەمە لە رووی ئابوورییەوە، كەمتری تێدەچێت و هەمان سوودی ناردنەدەرەوەی قوتابییانیشی دەبێت.

بۆ بكرێت تەرخان بودجەیە، لەو بڕێك پێویستە دووەم: گەشەپێدانی ئاستی زانستیی و ئەكادیمیی مامۆستایانی پەروەردەو لە راهێنان خولی وۆرك��ش��ۆپ و ك��ردن��ەوەی بە ب��ااڵ، خوێندنی و گونجاو خشتەیەكی بەپێی سااڵنە هەرێم، دەرەوەی ناوەوە و بەرچاو ژمارەیەكی دادگەرانە، ریزبەندییەكی نمرە و ب�����ەپێی پسپۆڕییە لە زانكۆكان پەیمانگاكان، پەروەردەكان، مامۆستای جۆراوجۆرەكان، بنێردرێنە دەرەوە بۆ وەرگرتنی ئەزموون و زانستی

نوێ .سێیەم: ئەو بودجەیە، دەكرێت ببێتە پاڵپشتێكی بەهێز بۆ زانستیی، بەدواداچوونی لێكۆڵینەوەو توێژینەوەو بە ب��رەودان سەرنج و بەداواداچوون و دۆزینەوەو گیانی بەهێزكردنی لەپێناوی

تێڕامان لە دیاردەو حاڵەتەكان.چوارەم: نابێت هەرگیز رێگا بەو وەهمە بدەین كە بوجەیەك تەرخانكراوە و پێویستە تا كۆتایی ساڵ خەرج بكرێت، دەبێت ئەو

بوجەیە لە جێی خۆیدا و بەپێی پێویست بەكاربهێنریت.لیژنەی پەروەردەو خوێندنی بااڵ، كار بۆ ئەوە دەكات، ئەو وردیی و بە لەهەمانكاتدا ببێت، جێگیر بنەما وەك بەرنامەیە دڵخۆشكەر ئەنجامی ئابووریی و ج��ەدوای بەپێی دادگ��ەران��ەو

پراكتیزە بكرێت.لە سێكوچكەی كوردستان، الوانی توانای وزەو پەرەپێدانی نییە رەوا دەبینێتەوە و خۆی توێژینەوە(دا داهێنان و )زانست، لەم دەرفەتە بەهرە ئەكتیڤە، زۆرترین سوود و توێژە ئەم چین و مێژووییە وەرنەگرێت، بەاڵم بەدیهاتنی خەونە گەورەكان، هەنگاوی بوێرانە و چاودێریی بوێرانەی دەوێت كە ئەگەر حكومەت و پەرلەمان وەك دوو باڵی دامودەزگایی هەرێم هاوكار نەبن بۆ جواڵندنی، زۆر زەحمەت و دژوارە باس لە خوێندنی نوێ و بەرزبوونەوەی ئاستی

زانستیی بكەین.

* ب����ڕی����اردەری ل��ی��ژن��ەی پ�������ەروەردەو خ��وێ��ن��دن��ی ب��ااڵ وتوێژینەوەی زانستیی لە پەرلەمانی كوردستان.

بژێویی ژیان؛ بەرۆكی خوێندكارانیش بەرناداتخوێندكارێكی زانكۆ: لە پشووی هاویندا كرێكارین، نەك خوێندكار

تاقیكردنەوەكانی زانكۆی كەركوك فۆتۆ: سایتی زانکۆی که رکوک

خۆپیشاندانی خوێندکارانی زانکۆی سلێمانی فۆتۆ: ئاکام ئه بوبه کر

راپۆرتی: عەبدوڵاڵ گۆران...........................................................

ع���ەل���ی م���ح���ەم���ەد، ت��ەم��ەن چ��وار تائێستا س���اڵ، )36(ك��راوە و ب��ۆ نەشتەرگەریی ج��ار ب��ە وت���ەی خ���ۆی، ه��ەر جارێك بەبێ كردبێت، پزیشكی سەردانی

نەشتەرگەریی رزگاری نەبووە.وا »ئەگەر دەڵێت: ن��اوب��راو، شوێنێكی ل��ەداه��ات��وودا، ب��ڕوات، ناچارم، ب��ەاڵم نامێنێت، ساغم بەگوێی پزیشكەكانی ئێرە دەكەم، چارەسەر بۆ نییە پارەم چونكە

بچمە دەرەوەی واڵت«.رێژەی سلێمانیدا، لەپارێزگای نەخۆش لەزیادبووندایە و بەرپرسانی تەندروستیش، ناتوانن هۆكارەكەی ئەركی هۆیەشەوە بەم بدۆزنەوە و

تەندروستكارانیش، قورس بووە.بەپێی ئامارێكی بەڕێوەبەرێتیی سلێمانی، تەندروستیی گشتیی

ئەمساڵدا، دووەم��ی كانونی )لە شوباتدا لە نەخۆش و )23745(ل��ەئ��ازاردا ن��ەخ��ۆش و )22597(داخ��ڵ��ی ن���ەخ���ۆش، )20593(بەڕێوەبەرێتیی نەخۆشخانەكانی ك��راون و سلێمانی تەندروستیی )11386( ل��ەن��اوی��ش��ی��ان��دا،

نەشتەرگەریی ئەنجامدراوە«.ح��ەم��ەڕەش��ی��د، رێ��ك��ەوت د. تەندروستیی گشتیی بەڕێوەبەری سلێمانی، هۆكاری زۆریی نەخۆش سلێمانیدا، نەخۆشخانەكانی لە باشیی ب���ۆ دەگ��ەڕێ��ن��ێ��ت��ەوە بوونی سلێمانی و نەخۆشخانەكانی ماوەی لە نەخۆش كەڵەكەبووی

چەند ساڵێكدا.بەڕێوەبەری گشتیی تەندروستیی »رۆژن���ام���ە«ی ب��ۆ سلێمانی، روونكردەوە: »زۆریی نەشتەرگەریی سلێمانیدا، نەخۆشخانەكانی لە پزیشكی ئ��ەوەی بۆ دەگەڕێتەوە پسپۆڕمان زۆرە و نەخۆش پێویستی

دەرەوەی س��ەردان��ی نییە ب��ەوە نەخۆشانەی ئ��ەو ب��ك��ات، واڵت بۆ چ��ارەس��ەری��ان لەسلێمانی پارێزگاكانی لەسەرجەم دەكرێت، عێراقەوە دێن، نەك تەنیا هەرێمی

كوردستان«.

پزیشكێكی لەبەرامبەریشدا، پسپۆڕ لە نەخۆشخانەی فریاكەوتنی سلێمانی، هۆشداریی دەدات لەوەی »بوونی نەشتەرگەریی زۆر، رێژەی مردن زیاتر دەكات، چونكە بەرنامە

نییە لە نەشتەرگەرییەكاندا«.ئ���ەو پ��زی��ش��ك��ە، ك���ە ل��ەب��ەر نەیویست كارەكەی، هەستیاریی ناوی باڵوبكرێتەوە، بە »رۆژنامە«ی پزیشكه کان »زۆرب��ه ی راگەیاند: بازرگان و بوونه تە واڵت���ەدا، لەم خۆیان بنەڕەتییەكەی سیفەتە لەدەست داوە، چونكە هەوڵدەدەن، زۆرترین ببینن و نەخۆش زۆرترین ب��ده ن، ئه نجام نەشتەرگەریی زۆریان پارەی بۆئەوەی ئه مه یش دەستبكەوێت، هه ربۆیه گرنگی بە

الیەنی مرۆیی نادەن«.ناوبراو، هۆكاری ئەم كارەش بۆ تەندروستی وەزارەت��ی »بێپالنیی لێپێچینەوە كە دەگەڕێنێتەوە،

لەگه ڵ ئه و پزیشكانه دا ناكات«.

ئا : بێستون فەتاح..........................................................

تەندروستیی ری��ك��خ��راوی رۆژی ساڵیك هەموو جیهانیی، جیهانیی رۆژی دەكاتە )6/14(گرنگیدان ب��ۆ خوێنبەخشین ئەم ب��ەاڵم خوێنبەخشین، ب��ە هۆكاریشی )20( رێ��ك��خ��راوە دەستنیشان كردووە كە رێگریی لە

خوێنبەخشین دەكەن.رۆژی جیهانیی خوێنبەخشین، زان��ای لەدایكبوونی رۆژی ل��ە الندشتاینر(وە )كارڵ نەمساویی هات�������������������ووە، كە خاوەنی ئەو بۆ نۆبڵە خەاڵتی بڕوانامە و بۆ هێنا بەدەستی دۆزینەوەیەی كرداری كە خوێن، گرووپەكانی كرد ئاسان گواستنەوەی خوێن تر، كەسێكی بۆ كەسێكەوە لە یەكەمین بەوەی سەبارەت بەاڵم كەس لە جیهاندا خوێنی بەخشی بێت؛ زانا »ریچارد مارینۆ« بوو، كە خوێنیش بانكی یەكەمین لە خوێن، پاراستنی بۆ دام��ەزرا

شاری شیكاگۆی ئەمریكا بوو.رۆژان�����ە گ��ی��ان��ی ه����ەزاران ك��ەس رزگ��ار دەك��رێ��ت بە هۆی ك��اری ئ��ەم خوێنبەخشینەوە، بۆ واڵتێكەوە لە خوێنبەخشینە هەربۆیە دەگۆڕێت، تر واڵتیكی )60%(ی یارمەتییەكانی بەخشینی دەگ���اتە جیهاندا، ل��ە خوێن گۆی دانیشتووانی )18%(ی دانیشتووان )82%(ی زەوی��ی و

بەبێ هاوكاریی دەمێننەوە.ل���ی، ووك ج���ۆن���گ د. رێكخراوی گشتیی بەڕێوەبەری رۆژی بۆنەی بە تەندروستیی، خوێنبەخشینەوە، جیهانیی لەم ئەندام »واڵتانی رایگەیاند: )192( ژمارەیان كە رێكخراوە، ئەوەی سەر لە رێكەوتن واڵت��ن، خوێنبەخشین جیهانیی رۆژی س��ااڵن��ە و دی��اردەی��ەك��ی بكەنە لەو بدرێت هەوڵ كە دانپێدانراو، واڵتانە ئەم دیاردەیە زۆر بكرێت و زیاد خوێنبەخشەكان ژم���ارەی

ببێت«.

رێگرییەكانی خوێنبەخشینتەندروستیی رێ��ك��خ��راوی چەند دەستنیشانی جیهانیی؛ هۆكارێكی كردووە كە رێگریی لە لەوانە: دەك��ەن، خوێنبەخشین سێ ل��ە كەمتر که سانه ی ئ��ه و

بێت، بەخشی خوێنیان مانگ جۆرێك بوونی یان كەمخوێنیی، لە جۆرەكانی كەمخوێنیی و كەمیی ئاسنی خوێنیان هه بێت. هەروەها نەخۆشییەكانی دڵ و تای رۆماتیزم، لەگەڵ نەخۆشییە درێژخایەنەكانی پەستانی بەرزبوونەوەی سنگ و بۆ هۆکارن درێژخایەن خوێنی

نه به خشینی خوێن.جگەری هەوكردنی هەروەها ڤایرۆسی، كە ئێستا نەخۆشییەكی باڵوە، لەگەڵ بوونی شەكرەی میز و جگەر و گەورەبوونی حاڵەتەكانی به شێکی گورچیلەكان، سستیی ه��ۆک��اره ک��ان��ی خوێن ل��ه ت���رن حاڵەتەكانی لەگەڵ نه به خشین، ف��ێ و ب���ووران���ەوەی دواب����ەدوای ی��ەك و زی��ادب��وون، ی��ان كەمیی پ��ەری��زادە، گ��الن��دی رژینەكانی لەگەڵ دووگیانیی و نەخۆشییەكانی نەخۆشییە خ��وێ��ن��ب��ەرب��وون و نەخۆشییە ب��ۆم��اوەی��ی��ەك��ان و دەروونییە تووندەكان. یان كەمتر بۆ نەشتەرگەریی مانگ سێ لە

كرابێت.

خوێن وەرگرتن، مەترسی نییەئەو خوێنەی لە بانكی خوێن دەبەخشرێت، هەموو پشكنینێكی

گرفتێکی هیچ دراوە و ئەنجام بۆ تەندروستیی بۆ نەخۆشەكە نابێت.ب��ەپ��ێ��ی ب��ەرن��ام��ەڕێ��ژی��ی رێكخراوی تەندروستیی جیهانیی، »ب��ان��ك��ی س��ەرەك��ی��ی خ��وێ��ن« لە دەبینێت س��ەرەك��ی��ی رۆل���ی دابینكردنی خوێن لە ناوچەكاندا، وەكو مەڵبەندی نیشتمانیی خوێن بەرپرسیارە مەڵبەندە ئەم وایە؛ ل��ە ئ��ام��ادەك��ردن��ی خ��وێ��ن بۆ كۆنترۆڵكردنی نەخۆشخانەكان و هەموو ب��ۆ ڤ��ای��رۆس پشكنینی بتڵێك هەر واتە خوێن، بتڵێكی بچێتە م��ەڵ��ب��ەن��دە ل��ەم خ��وێ��ن دەرەوە، هەموو پشكنینەكانی بۆ ئایدز و پشكنینی وەك دەكرێت، ڤایرۆسی هەوكردنی پشكنینی

جۆرەكانی )ب،س(.

خوێن و جگەرەكێشاند.سیروان محەمەد، پسپۆڕی روونی هەناوییەكان، نەخۆشییە دەبێتە »ج��گ��ەرە دەك���ات���ەوە: رێ��ژەی ب��ەرزب��وون��ەوەی هۆكاری ئەو جەستەی لە هیمۆگلۆبین دەكێشن، ج��گ��ەرە ك��ەس��ان��ەی لە هیمۆگلۆبین ك��ارب��ۆك��س��ی ناو لە دەك��ات و زی��اد خوێنیاندا كەم ئۆكسجین سییەكانیاندا

بە ئۆكسجینیش كە دەبێتەوە، لە سییەكانیاندا دووكەڵەوە هۆی كەم بووەوە، ئەو كەسە پێویستی بە خوێنی زیاترە، بۆ ئەوەی ئەو گەیشتووەتە كە ئۆكسجینەی

سییەكانی وەری بگریت«.لە گیروگرفتەكە ك��ەوات��ە: دووكەڵەكەدایە، كە بڕی ئۆكسجین كە كەمدەكاتەوە، هەناسەدا لە جەستەیش سییەكان، دەگاتە تەواو ئۆكسجینی بە پێویستی هەیە، بۆ ئەوەی هەموو ئۆكسجینی ناو سییەكان وەربگیرێت، لەالیەن ناچار خوێنەوە، هیمۆگلۆبینی جەستەی كەسەكە هەڵدەستێت بە

زیادكردنی خوێنی خۆی.ئەوانەی بۆ حاڵەت هەمان شوێنە جوگرافیی ئاستی ل��ە ب��ەرزەك��ان��دا دەژی���ن، كە ری��ژەی ئۆكسجین لە هەوادا كەمە و دەبێتە هۆكاری زیادبوونی رێژەی خوێن. هەناوییش نەخۆشییەكی چەند زیادبوونی هۆكاری دەبێتە هەیە پێیان هەندێكیان خوێن. رێژەی خوێنی زی��ادب��وون��ی دەوت��رێ��ت سایسیما، پ��ۆل��ی س��ەرەت��ای��ی دەوترێت پێیان تریان هەندێكی یان ناوەندیی، سایسیمای پۆلی

الوەكیی.

خوێنبەخشینلە هەرێمی كوردستاندا

لە خوێنبەخشین دی���اردەی هەرێمی كوردستاندا خۆبەخشانەیە و لە خوێن بتڵی س���ەدان رۆژان���ە دەبەخشرێن، خوێن بانكەكانی لەکاتی رووداوەكان و كەمبوونەوەی رەس����ی����دی ب���ان���ك���ی خ���وێ���ن، لەراگەیاندنەكانەوە داوا لە هاواڵتییان دەكرێت به مه به ستی ئامادەبوونیان تا خوێنبەخشین. هەڵمەتی بۆ ئێستاش حكومەتی هەرێم پێویستی دەرەوەی لە خوێن نەبووە بەوە

هەرێمەوە هاوردە بكات. سەبارەت محەمەد، د.سیروان »رۆژنامە« بۆ خوێنبەخشین، بە بریتییە »خوێنبەخشین وت��ی: لە خ��وێ��ن ب��ڕێ��ك بەخشینی ل��ە نەخۆشێكی ب��ۆ م��رۆڤ��ێ��ك��ەوە دیاریكراو، یان بەخشینی ئەو خوێنە بە بانكی خوێن و دواتر بەخشینی بە تر مەرج واتایەكی بە نەخۆشێك، نییە كاری ئەو خوێنبەخشینە تەنیا خوێنەكە بەخشینی مەبەستی بە بەڵكو بێت، خ��ۆی كەسێكی بە پێویستیان كەسەكان ج��ار زۆر كەسی وات��ە خوێنبەخشینە، بە خوێنبەخش پێویستی بە بەخشینی

ئەو خوێنەیە«.

هۆكاره کانی رێگریکردنی خوێنبەخشین

ذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28

رۆژن����ام����ە: س���ەرچ���اوەی���ەك هاوبەشەكانی چاالكییە لەسەنتەری ئاشكرایكرد: ك��ەرك��وك، پۆلیسی لەهەواڵگری تایبەت مەفرەزەیەكی هەڵمەتێكی ع���ێ���راق، س��وپ��ای

لەگەڕەكی ئەنجامداوەو پشكنینیان پارێزگای لەنزیك »حەدیدیە«كان بەخشینی بەڕێوەبەری كەركوك و

خوێنیان دەستگیركردووە.سایتی بە س��ەرچ��اوەی��ە، ئ��ەو

»سبەی« راگەیاندووه : »هەرچەندە د. یەحیا حەدیدی پلەی »عەمید«ی ه���ەب���ووە ل��ەس��وپ��ای ع��ێ��راق��دا، ل��ەس��ه رده م��ی ڕژێ��م��ی پ��ێ��ش��وودا، هۆكاری ن��ەزان��راوە تائێستا ب��ەاڵم

ده ستگیرکردنی ناوبراو چییە«.هەندێك سەرچاوەش باس لەوە دەكەن: دەستگیركردنی بەڕێوەبەری »دوای ك��ەرك��وك خوێنی بانكی دەستگیركردنی ئەفسەرێكی پێشووی

سوپای عیراق دێت بەپلەی عەمید، كە دەستگیركراوە، رۆژی )6/24( هەر دانی لەگەڵیدا، لێكۆڵینەوە دوای لەبانكی خوێنی كە ن��اوە؛ ب��ەوەدا

خوێنی كەركوك بردووە«.

بەڕێوەبەری »خوێن بەخشین«ی كەركوك؛ دەستگیر دەكرێت

nawxo.rozhnama@yahoo.com

»پزیشكلەم واڵتەدا، بووە بە بازرگان و سیفەتە بنەڕەتییەكەی خۆی لەدەست داوە«

لە سێ مانگدا، زیاتر له )11(هه زار كەس نەشتەرگەرییان بۆ دەکرێت

مافی نەخۆش

د. سامان شێخ ئەنوەر*

س��ەردان��ی ك��ە هەركەسێك ن��ەخ��ۆش، پێناسەی بەپێی یەكەیەكی تەندروستی بكات، ئەوا بەو كەسە دەوترێت، نەخۆش و شوێنی رەگ��ەز و تەمەن و جیاوازیی بەبێ نەخۆشێكیش، هەموو نیشتەجێبوون، كۆمەڵێك مافی خۆی هەیە، كە ئەم مافانە یەكسانن و باری دوو لە تەنیا ناگۆڕێن، تر نەخۆشێكی بۆ لەنەخۆشێكەوە جیاوازدا نەبێت، ئەویش نەخۆشەكە، منداڵە، یان ئەو كەسانەش بارەدا، مافەكانیان لەم دوو كە نەخۆشیی دەروونییان هەیە، كە

جیاوازەو تایبەتمەندییەكی تریان هەیە.لەمافی نەخۆشدا، دوو ئامانجی سەرەكیمان هەیە: ئێمە بتوانین وەكو تیمێكی تەندروستی، بۆ هەموو نەخۆشێك وەك خێزانێك، هەموو پێداویستییەكانی بۆ ئامادە بكەین، لەگەڵ ئەوەشدا، بتوانین ژینگەیەكی ئارام و لەباری بۆ دابین بكەین، بۆ ئەوەی ئەو نەخۆشە،

دوور بێت لە هەموو شێوازێكی خراپی مامەڵەكردن.لەمافەكانی جیابكرێتەوە نەخۆش مافی پێویستە بێگومان، تری هاواڵتی، چونكە نەخۆش بۆالی هەموو كەس ناڕوات و داوای چارەسەر ناكات، بەڵكو بۆالی كەسێك دەڕوات كە باوەڕپێكراوبێت، یاخود خاوەن بڕوانامەیەكی دیاریكراو بێت لەو بوارەدا، كە توانای ئەوەی هەبێت، چارەسەری ئەو نەخۆشە بكات. كاتێك نەخۆشێك پرسگەكەوە لەكارمەندی هەر تەندروستی، بنكەیەكی روودەكاتە لە بەرپرسن هەموویان دەك��ات، چارەسەری پزیشكەی ئەو تا بە هەڵدەستین ئێمە كاتێك نەخۆش. مافەكانی دابینكردنی كە ئەوەیە هۆكەی ئاسایی، كەسێكی لە نەخۆش جیاكردنەوەی نەخۆش لەبارێكی تەندروستی و دەروونیی ناتەواودایە و پێویستی بە

یارمەتیی كەسانێكی پسپۆڕ هەیە.ئەو كەسانەی مافی نەخۆش دابین دەكەن، پۆلێن دەكرێن بۆ

دوو بەش:لەسەر ئاستی تاكەكەس: یەكەم كەس كە بەرپرسیارە، نەخۆش خۆیەتی بۆ دابینكردنی مافەكانی خۆی. ئەگەر نەخۆشێك مافەكانی خۆی نەزانێت و رۆشنبیریی نەبێت لەبارەری مافەكانییەوە، كاتێك سەردانی یەكەیەكی تەندروستی دەكات و مافەكانی پێشێل كران، واتە خێزانە، دووەم: بەپلەی نابێت. ئاگادار نەخۆشە ئەو ئەوا باوك دایك و حاڵەتێكدا لە منداڵ، بەتایبەتی نەخۆش، خێزانی مافی چارەسەركردنی منداڵەكەیان لەدەست دەدەن، ئەگەر هات و منداڵەكە نەخۆش بێت و بیبەنە الی پزیشك و نەیانەوێت چارەسەری نییە ئەوەیان مافی منداڵه كە، باوكی دایك و كاتەدا، لەم بكەن، بڵێن، ئێمە ئەو منداڵە چارەسەر ناكەین، لەحاڵەتێكدا ئەگەر ئەو دایك و باوكە منداڵەكەیان، چارەسەر نەكرد، پزیشكەكە بەرپرسە لەو منداڵە و ئەگەر رێگەچارەیەكی نەدۆزییەوە بۆ ئەو منداڵە، پێویستە

پۆلیس ئاگادار بكات. سەندیكایانە ئەو هەموو ئەمەش دامودەزگا: ئاستی لەسەر دەگرێتەوە كە لەنەخۆشخانەكاندا بەشدارییان هەیە، لەوانە سەندیكای تەندروستی و كارمەندانی سەندیكای یەكەم و بەپلەی پزیشكان سەندیكای كیمیایی و لەزۆربەی واڵتە پێشکەوتووەكاندا، سەندیكای

نەخۆش هەیە بۆ دابینكردن و داكۆكیكردن لەمافەكانی نەخۆش.

* پسپۆڕی نەخۆشییە دەروونییەكان.

تائێستا هەرێمی كوردستان پێویستی بە كڕینی خوێن نه بووه لە دەرەوە

نەشتەرگەریی؛ بۆ یه کێک له نه خۆشه کان

راپۆرتی: پ. رواندز................................

بەشداربووی زۆری ژماره یه کی الوان(، )نیشتەجێبوونی پ��ڕۆژەی هەرێمی ل��ەس��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی داوا كۆمپانیای كە دەكەن؛ كوردستان »كۆمە« جێبەجێكاری ئەو پڕۆژەیە چونكە راب��گ��رێ��ت، ل��ەك��ارەك��ان��ی »پابەند نەبووە بەئەركەكانییەوە«.

ك��ۆم��پ��ان��ی��ای »ك���ۆم���ە«، بۆ بەڵێندەرایەتی گشتیی و بیناسازیی، )2009(وە، ل���ەح���وزەی���ران���ی ب���ەجێبەجێكردنی دەستیكردووە الوان«، »نیشتەجێبوونی پڕۆژەی زۆری ژمارەیەكی رواندز. لەقەزای هاواڵتییانیش، گرێبەستی كڕینی ئەو یەكانەیان لەگەڵ كۆمپانیای ناوبراودا گرێبەستە؛ ئەو بەپێی مۆركرووە. نرخی هەریەكەیەكی نیشتەجێبوون دۆالرە و هەزار )50( پڕۆژەیە لەو دەبێت تا كۆتایی پڕۆژەكە، بە سێ قیست تەسلیمی كۆمپانیاكە بكرێت و ئەوەی تریشی بەقیستی )10( ساڵ

دەدرێت.گرێبەست؛ ه��ەم��ان بەپێی )18( لەماوەی پڕۆژەكە پێویستە مانگدا تەواو بكرێت، بەاڵم لەئێستادا ش���ەش م��ان��گ ب���ەس���ەر م���اوەی تێپەڕیوە و پڕۆژەكەدا تەواوكردنی كوالێتی »خراپیی نەبووە، تەواو كەلوپەلی خانووەكانیش«، یەكێكە بەشداربووانی ناڕەزاییەكانی لە

پڕۆژەكە.ی��ەك��ێ��ك ل��ەب��ەش��دارب��ووان��ی ن��اوی نەیویست ك��ە پ��ڕۆژەك��ە، باڵوبكرێتەوە بە »رۆژنامە«ی وت: بەشداریی كە لەسەرەتادا »ئێمە ئ��ەم پ��ڕۆژەی��ەم��ان ك���ردووە، زۆر بەداخەوە؛ بەاڵم خۆشحاڵبووین، ئەم كۆمپانیایە بەڵێنەكانی نەبردە كارەكانی خۆیدا ل��ەوادەی س��ەر و ت��ەواو ن��ەب��وون و ش��ەش مانگیش

بەسەر وادەكەیدا تێپەڕیوە«.ئ��ەو ب��ەش��دارب��ووەی پ��ڕۆژەی باسی الوان«، »نیشتەجێبوونی لەوەشكرد: »لەڕووی كوالێتییەوە، نەبوون، پێویست وەك شتەكان

ب��ردووە و درزی��ان خانوو چەندین دێتە تەقیوەكانەوە لەشوێنە ئاو

ژوورەوە«.ل��ەب��ەرام��ب��ەردا، ن��ەوش��ی��روان كۆمپانیای راوێ��ژك��اری مكایل، »ك���ۆم���ە« ب��ە »رۆژن���ام���ە«ی كوالێتییەوە، »ل��ەڕووی راگەیاند: توركییە و كەلوپەلەكانمان هەموو هەموو س��اڵ پێنج تا ئامادەین خانووانە ئەو كەموكورتییەكانی هاوكارییش وەكو بكەینەوە، چاك بەرامبەر ب��ێ خ��ان��ووم��ان ش��ەش

دروستكردووە«.لەبارەی دواكەوتنی تەواوبوونی كۆمپانیای راوێژكاری پڕۆژەكەش، »ك��ۆم��ە« ئ��ام��اژەی ب��ەوەك��رد: »لەناو گرێبەستەكەدا، سزامان بۆ بەشداربووان و بۆ خۆشمان داناوە، چ��وار ل��ە زی��ات��ر ئەمساڵ ب���ەاڵم بووە، پڕۆژەكە لەناو بەفر مانگ هەموو دامودەزگاكانی حكومەتیش ئاگادارن و قایمقامیش خانووی لەوێ

كڕیوە«.ل��ە ن������ەورۆزی ئ��ه م��س��اڵ��دا،

سەرۆكی هەرێمی كوردستان، وەك چاكسازییەكەی، لەپڕۆژە بەشێك نیشتەجێبوونی پڕۆژەیەكی چەند تێدابووە، گرفتیان كە راگرتووە، لەسەر لێكۆڵینەوەیان ئەوەی بۆ سزابدرێن، سەرپێچیكاران بكرێت و بەشداربووانی رووەش����ەوە؛ ل��ەم الوان( )نیشتەجێبوونی پ��ڕۆژەی سەرەتای كە یاداشتێكیاندا لە لە داوا باڵویانكردەوە، مانگە ئەم سەرۆكی هەرێم دەكەن: »كارەكانی الوان( )نیشتەجێبوونی پ��ڕۆژەی

رابگرێت«.قایمقامی سیرینی، سیراون ق����ەزای روان�����دز ل���ەب���ارەی ئ��ەو دواكەوتنی، هۆكارەكانی پڕۆژەیە و ب��ە »رۆژن����ام����ە«ی راگ��ەی��ان��د: »ماوەیەك لەمەوبەر، كۆمپانیاكەم ئاگاداركردەوە، كە دەبوایە لەمانگی )12(ی ساڵی رابردوودا كارەكانیان كۆمپانیاكە بەاڵم بكردایە، تەواو پێیانوتم: بەڵێنیان بە بەشداربووان داهاتوو پڕۆژەكە داوە، )7/15(ی

تەواو بكەن«.

روان���دز، ق���ەزای قایمقامی ئاماژەی بەوەشكرد: ئەو پڕۆژەیە، پەیوەندیی بە قایمقامییەتەوە نییە، راستەوخۆ لەوەبەرهێنانەوە دراوەتە »ه��ەر ب��ەاڵم كۆمپانیایە، ئ��ەم كەسێك سكااڵی هەبێت، بابێتە الی

ئێمە بەدواداچوونی بۆ دەكەین«.الی خۆشیەوە، عیسا محەمەد، بەڕێوەبەری ناوەندی الوانی رواندز لەوە جەختیشی »رۆژنامە« بۆ درزی خانوویەك كردەوە: »چەند كۆمپانیامان ئێمەش ب����ردووە، هاواڵتییان ك��ردووەت��ەوە، ئاگادار بۆیان كۆمپانیا كە خۆیانە مافی ئەگەر حكومەتیش چاكبكاتەوە، هاتە كۆمپانیایانە ئەو بۆ گرفت

پێش، چارەسەری بكات«.الوانی ناوەندی بەڕێوەبەری »رۆژنامە« بۆ ئەوەشی روان��دز، حكومەت تائێستا خ��س��ت��ەڕوو: زەوییانە ئەو كێشەی نەیتوانیوە كۆمپانیا ك��ە ب��ك��ات، چ��ارەس��ەر خ��ان��ووەك��ان��ی ل��ەس��ەر دروس���ت

كردووە.

ذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28 nawxo.rozhnama@yahoo.comwww.rozhnama.net

رۆژنامە.................................

ناتوانێت هەرێم، حكومەتی رەزامەندیی بەبێ سەربەخۆ و لە قەرز ناوەندیی، حكومەتی وەربگرێت، نێوده وڵه تی بانکی حكومەتی له کاتێکدایه ئه مه راگرتنی پڕۆژەكان و بۆ عێراق، بودجه ی حكومەت، داوای قەرز

لەبانكی نێودەوڵەتیی دەكات.راب��ردوودا، رۆژی چەند لە ح��ك��وم��ەت��ی ع��ێ��راق، ب��ڕی��اری ل��ەب��ان��ك��ی ق����ەرز داوای دا بڕی بە بكات، نێودەوڵەتیی ملیۆن )500( م��ل��ی��ارێ��ک و پڕۆژەیەكی چەند بۆ دی��ن��ار، پ���ردو رێ��گ��اوب��ان ، ه���ەروەك باسی عێراق، پەرلەمانتارێكی دەك����ات: ه��ەرێ��م، دەت��وان��ێ��ت لەو ع��ێ��راق، حكومەتی وەك

سوودمەندبێت پڕۆژانە ج��ۆرە كە )عەینین( بەشێوەی كە خزمەتگوزاریی پ���ڕۆژەی ب��ۆ

بەكاردەهێنرێت.ن���ەج���ی���ب���ە ن���ەج���ی���ب، پ���ەرل���ەم���ان���ت���اری ع���ێ���راق هاوپەیمانیی لەفراكسیۆنی »رۆژن��ام��ە«ی بۆ كوردستان، قەرزانەی »ئ��ەو روون��ك��ردەوە: وەریاندەگرێت، عێراق حكومەتی حكومەتی ج��ۆرێ��ك��ن، چ��ەن��د دەتوانێت هەندێكیان، بۆ هەرێم گشتین، س��وودم��ەن��دب��ێ��ت و بۆ )عەینین( ئ��ەوان��ەی وەك هەموو ب��ۆ ئ��ەم��ە پ���ڕۆژەك���ان. ع���ێ���راق���ە و ك��وردس��ت��ان��ی��ش��ی قەرزانەی ئەو وەك لەناودایە، قەرزی هەروەها دەیدات، ژاپۆن حكومەتی ئەمە )مویەسەر(، واڵتێك لە پ��ارە داوای عێراق یان كارەبا، پڕۆژەی بۆ دەكات

لەمەشدا تر، پڕۆژەیەكی هەر هەرێم دەگرێتەوە«.

لیژنەی پەرلەمانتارەی ئەو وتی: عێراق، پەرلەمانی دارایی لەكاتێكدا هەرێم، »حكومەتی دەت��وان��ێ��ت ق���ەرز وەرب��گ��رێ��ت، حكومەتی رەزامەندیی ئەگەر چونكە بێت، لەسەر عێراقی ئەو لەچوارچێوەی ق��ەرزە ئەم دەدرێتە كە دەبێت )17%(ی��ە ئەگەر بەاڵم هەرێم، حكومەتی بداتە ق��ەرز دەوڵ��ەت��ێ��ك خ��ۆی كوردستان، ئەو كات رەزامەندیی

حكومەتی عێراقی ناوێت«. ب�����ەاڵم رەش���ی���د ت��اه��ی��ر، ب��ری��ك��اری وەزارەت�����ی دارای���ی ح��ك��وم��ەت��ی ه���ەرێ���م، ئ���ەوەی رەتكردەوە كە حكومەتی هەرێم، قەرزە ئەو سەربەخۆ بتوانێت وەربگرێت و بۆ »رۆژنامە« وتی: ناتوانێت هەرێم، »حكومەتی

ئەگەر وەربگرێت، ق��ەرزە ئەو نەبێت، رازی عێراق حكومەتی دەتوانێت حاڵەتێكدا لە بەاڵم ئەو ئ��ەگ��ەر س��وودم��ەن��دب��ێ��ت، قەرزانە گشتیی بن بۆ عێراق«. نەبی، فازیل بەبۆچوونی ب��ری��ك��اری وەزاره ت�����ی دارای���ی ه��ۆك��اری ع��ێ��راق، حكومەتی س��ەرب��ەخ��ۆ ن��ەب��وون��ی ه��ەرێ��م لەوەرگرتنی ئەو قەرزانە، بۆ ئەوە حكومەتی تەنیا دەگەڕێتەوە، عێراق ناوی لەو بانكانەدا هەیە و نەك پێوەكردوون، پەیوەندیی حكومەتی هەرچەندە هەرێم. حاڵەتدا، لەهەندێك ناوەندیش وەربگرێت قەرزە ئەو ناتوانێت ناتوانێت هەرێم، »حكومەتی ق����ەرز وەرب��گ��رێ��ت ل��ەب��ان��ك��ی نەختی سندووقی نێودەوڵەتیی و تەنیا بە چونكە نێودەوڵەتیی، پەیوەندیی عێراق حكومەتی

هەندێكجاریش هەیە و لەگەڵیاندا ئەو ناتوانێت عێراق، حكومەتی

قەرزە وەربگرێت«.

ب���ری���ك���اری وەزارەت��������ی بۆ ع��ێ��راق، حكومەتی دارای���ی روون��ک��رده وه : »رۆژنامە«یشی

رێگە ع���ێ���راق، »ح��ك��وم��ەت��ی وەربگرێت قەرز نادات بەهەرێم ئەگەر نێودەوڵەتیی، بانكی لە ئ��اگ��ادار ن��ەب��ن ل��ە وەرگ��رت��ن��ی

قەرزەكە«.بواری شارەزایانی بەبڕوای دارایی، ئەگەر حكومەتی هەرێم، وەربگرێت، قەرزە ئەو بتوانێت كێشەی زۆر دەتوانێت ئەوكات پڕۆژەكان بكات و چارەسەر پێ

تەواوبكات.بەڕێوەبەری كەریم، ئەدهەم به ه��ەرێ��م، ن��اوەن��دی بانكی »رۆژن�����ام�����ە«ی راگ��ەی��ان��د: سوودمەند هەرێم، »هەرچەندە دەب��ێ��ت ل��ەو ق���ەرزان���ە، ب��ەاڵم ئەگەر ن��ات��وان��ێ��ت، س��ەرب��ەخ��ۆ بتوانێت قەرز وەربگرێت، ئەوكات ل��ەپ��ڕۆژەك��ان زۆر دەت��وان��ێ��ت دەتوانێت هەروەها تەواوبكات،

بودجه یشی پێ رابگرێت«.

راپۆرتی: دیاری كرمانج...................................

ده یان شۆفێری تانكەری ئاو ئەنجومەنی دهۆك، لەپارێزگای بەڵێندەرێك، دهۆك و پارێزگای نه دانی لە دەزان��ن بەرپرس بە كرێی هه شت مانگی كاركردنیان، بڕیاربوو، وا پێشتر لەكاتێكدا لەكاتی خۆیدا، ئەو پارەیە بده ن.رابردووه وه لەماوەی ساڵی تائێستا، ده یان شۆفێری تانكەر لەپارێزگای دهۆك، ماوەی هەشت مانگە كرێی گواستنەوەی ئاویان خۆیان )وه ک وەرن��ەگ��رت��ووە ناوچە بۆ ئاویان كە ده ڵێن(، ك��ەم ئ��او و دوورەك���ان ب��ردووە، خۆیان( گوته ی )به ه��ەروەك هەر رێككەوتوون، ئەوە لەسەر مانگێك بڕی دوو ملیۆن و )500( بەاڵم وەرب��گ��رن، دینار ه��ەزار لەدوای ئەو ماوە زۆرە و چەندین پارەی تەنیا توانییان هەوڵدان،

چوار مانگ وەربگرنەوە.خاوەنی عەبدوڵاڵ، محەمەد لەناحیەی تانكەرانە لەو یەكێك ق��ەزای بە س��ەر )میسركێ (ی بۆ ده��ۆك، پارێزگای سیمێلی »رۆژنامە«ی روونکرده وه : زیاتر

ناحیەكەیان، شۆفێری )10( لە پارەیان مانگە هەشت م��اوەی بڕیاربووە كە وەرن��ەگ��رت��ووە، مانگانە تانكەرێك، خاوەن هەر بەاڵم وەربگرێت، پارەیە ئ��ەو

ماوەی هەشت مانگە، پارەكەیان »چەندینجار وتی: پێنەدراوە و دهۆك، پارێزگاری الی دەچینە ب����ەاڵم ب��ەب��ی��ان��ووی ج��ی��اواز دوام���ان دەخ���ات، ئ��ەوە چەند

نازانین چ��اوەڕوان��ی��ن، مانگە ئەگەر ن��ادەن، پارەكەمان بۆ كردبێت، هەڵەمان بچووكترین مافی خۆیانە پارەمان لێ ببڕن،

نەك ئەو دواخستنە«.

ئەو خاوەن تانكەرە، تیشكی »ل��ەدوای ئ��ەوەی: سەر خستە ه���ەوڵ���دان، زۆر م��اوەی��ەك��ی پێداوین، لەپارەكەیان بەشێك دەبێت ت��ری، ئ��ەوی بۆ نازانم

چەندە چاوەڕوان بین، پێویستە بەرپرسانی سەرەوە، لەم كارانە لەدەزگاكانی كە نەبن بێدەنگ

حكومەتدا دەكرێن«. خ��اوەن ل��ەو ت��ر یەكێكی ناوی نەیویست كە تانكەرانە، »رۆژن��ام��ە«ی ب��ه بهێنرێت، بەڵێندەرەی »ئ��ەو راگه یاند: بەرپرسێكی الی���ە، پ��ارەك��ەی دهۆك، پارێزگای ئەنجومەنی زۆر بۆیە نزیكیەتی، خزمی بكەین، باسی ناوێرین جاریش هیچ بۆ قسە نابێت پێیانوتین،

رۆژنامەیەك بكەن«.ئ����ه و ش���ۆف���ێ���ره، ب��اس��ی ل����ه وه ش����ک����رد: س���ه رج���ه م دهۆک، پارێزگای ته نکه ره کانی زیاتر له )80( ته نکه ر ده بن که ئاویان بۆ ناوچه کان گواستۆته وه و

ئه م کێشه یه یان هه یه .عیسمه ت خۆشییه وه الی سه ندیکای به رپرسی خالید، شۆفێرانی دهۆک، ره تی کرده وه بن و کێشه یه ئ��ه و ئ��اگ��اداری ب��ۆ »رۆژن��ام��ه« وت��ی: »هیچ المان نه هاتووه ته شۆفێرێک ئه گه ر بکات، باس کێشه که ی س��ه ردان��م��ان ب��ک��ه ن، ب��ه پێی چاره سه ر بۆ کێشه که یان توانا

ده که ین«.ه����ه ر ل����ەم ب����ارەی����ەوە، كرد پەیوەندیی »رۆژن��ام��ە« بەرپرسی باوانی، هۆشەنگ بە ده��ۆك، پارێزگای راگەیاندنی بەاڵم ئامادە نەبوو هیچ لێدوانێك ب����دات، ب��ە پ��اس��اوی ئ���ەوەی هیچ دەبێت و مۆڵەت ماوەیەك شارەزاییەكی لەو بارەیەوە نییە.

محەمەد خۆشییەوە، الی لیژنەی ه��اری��ك��اری ش��ەری��ف، دهۆك، پارێزگای وشكەساڵیی لەوەی جەختكردنەوە سەرەڕای كە ئەو ماوەیە كرێی تانكەرەكان دواكەوتووە، بۆ »رۆژنامە« وتی: »هەوڵدەدەین هەفتەی داهاتوو، ئەو پارەیەی شۆفێرەكان بدەین ماوەی بێت، هۆیەك بەهەر كە دواكەوتووە، هەر مانگێك چەند زۆر بەشێكی لەئێستادا چەندە

لەپارەكەیان دراوە«.باسی ش��ه ری��ف م��ح��ه م��ه د سەرپەرشتیار و ك��رد: ل��ەوەش لەوە ئیشەكەیان به ڵێنده ری ئ����اگ����ادارك����ردەوە ك���ە م��اف��ی »با ب��دات��ەوە، شۆفێرانە ئ��ەو بەدڵنیاییەوە بزانن، شۆفێرەكان مافی خۆیان وەردەگرنەوە بەبێ

گرفت«.

حكومەتی هەرێم؛ ناتوانێت قەرز لە بانكی نێودەوڵەتیی وەربگرێت

هەشت مانگ ، كرێی ده یان شۆفێری دهۆک دواده که وێت

له رواندز، داوای راگرتنی پڕۆژەیەكی نیشتەجێبوون دەكرێت

فازیل نەبی: تەنیا حكومەتی عێراق ناوی لە بانكی نێودەوڵەتیدا هەیە، نەك هەرێم.

فۆتۆ: رۆژنامە دیمەنێكی شاری دهۆک

دیمەنێكی قەزای رواندز

ئا: ئەلەند مەحوی..........................................................

پسپۆڕێكی ئابووریی پێیوایە: سفرەكانی البردنی لە مەبەست سەر دراوی عێراقیی، بەهێزكردنی دراوی عێراقیی نییە و دانانی زمانی كوردیش لەپاڵ زمانی عەرەبیدا بە

رێكەوتنی سیاسیی دەزانێت.بانكی ناوەندی عێراقیی رۆژی )6/23(، ئامادەیی خۆی نیشاندا سەر سفرەكانی الب��ردن��ی ب��ۆ دراوی عێراقیی و جەختیشی لەوە كردەوه، كە دراوە نوێكەی عێراق لە پاڵ زمانی عەرەبیی، بە زمانی

كوردیش لە سەری دەنووسرێت.ساڵح، م��ح��ەم��ەد م��ەزه��ەر راوێ���ژك���اری ب��ان��ك��ی ن��اوەن��دی نیوز«ی بە »سۆمەرییە عێراق، لە سفرانەی »ئەو راگەیاندووە: خراونەتە سەر راب��ردوودا ماوەی هه اڵوسانێكی عێراقیی، دراوی گەورەی دراوی دروستكردووە، كه بە هۆیەوە قەبارەی هه اڵوسانەكە تریلیۆن و )28( گەیشتووەتە )500( ملیار دینار و نزیكەی پێنج

ملیۆن وەرەقەی دراو.لە بەرامبەردا، ئەیوب ئەنوەر كۆلێژی مامۆستای سماقەیی، زانكۆی لە ئابووریی كارگێڕیی و سەاڵحەدین بڕوای وایە: مەبەست لە البردنی سفرەكانی سەر دراوی دراوی بەهێزكردنی عێراقیی، عێراقیی نییە، لەبەر ئەوەی هەر بكات، چ��اپ دینارێك واڵتێك بەرهەمی بەرامبەریدا لە دەبێت نەبوو، بەرهەمی ئەگەر هەبێت، وەك ئەوەیە دینارێك قەرزار بێت، كە قەرزاریش بوو، توانای كڕینی

ئەو پارەیە دادەبەزێت.ئابوورییە، پسپۆڕە ئ��ەو بۆ »رۆژن��ام��ە«ی روون��ك��ردەوە: ن��اوەن��دی بانكی »مەبەستی دراوی سەر سفرەكانی لەالدانی بتوانێت ئ��ەوەی��ە: عێراقیی، كاریگەریی لە سەر دراوی عێراقیی هەبێت، بە مانایەكی تر، بزانێت

خستنەڕووی دراو چەندە«.ئەو سماقەیی، ب���ڕوای ب��ە سیاسەتە نەختینەییەی كە ئێستا

بانكی ناوەندی عێراقی په یڕه وی ده کات، كاریگەریی نییە، هەربۆیە سفرەكانی الب��ردن��ی رێگای لە بزانێت دەیەوێت دراوەوە، سەر چ��ەن��دە و دراو خ��س��ت��ن��ەڕووی

كاریگەریی لە سەری هەبێت.زانكۆی مامۆستایەی ئ��ەو سەاڵحەدین، ئاماژە بەوە دەكات: »ئەگەر بانكی ناوەندی عێراق زانی ئاستی خستنەڕووی دراو چەندە، هەاڵوسان و رێ��ژەی دەیشزانێت ئاستی نرخ لە بازاڕەكاندا چەندە، ئەو كاتە سیاسەتێكی نەختینەیی

گونجاو بەكار دێنێت«.الی خۆیەوە، بانكی ناوەندی ك���ردووە، ئاشكرایشی ع��ێ��راق البردنی سفرەكانی سەر پڕۆژەی ب��ووەو ت���ەواو عێراقیی دراوی دەخرێتە بەرچاوی ئیدارەی بانكی دانیشتنی لە عێراق ن��اوەن��دی داه��ات��ووی��دا، دوات��ری��ش ب��ەرز دەكرێتەوە بۆ بەردەم ئەنجومەنی دەنگ مەبەستی بە وەزی���ران،

لەسەردانی .م�����ەزه�����ەر م���ح���ەم���ەد،

ئ��ام��اژەی ب��ەوەی��ش ك���ردووە: »میكانیزمەكانی گۆڕینی دیناری پلە شێوەیەكی بە عێراقیی، پلەیی دەبێت و پێشتر هاواڵتییان هۆشیار پڕۆسەكە بە سەبارەت

دەكرێنەوە«.وایش بڕیارە؛ دراوە نوێیەكە دوای البردنی سفرەكانی و نووسین لە كوردیی زمانی بە سەری لە دواتریش عەرەبی و زمانی پاڵ وێنەیەكی چەند سەری خستنە ئاسەوارە دێرینەكان و كەسێتیی و

زانا عێراقییەكان، چاپ بكرێت.

ئەو هۆی بە ئێستادا، لە دراوی ل��ەس��ەر ك��ە سفرانەی دۆالری )100( ع��ێ��راق��ی��ی��ە، ئەمریكیی بەرامبەرە بە )120( بەاڵم عێراقیه ، دیناری هەزار ئەو پسپۆڕە ئابوورییە پێیوایە: دراوی سفرانەی ئەو البردنی زیاد كڕینی توانای عێراقیی،

ناكات.ئ����ەی����وب س��م��اق��ەی��ی، كە یاسایەی »ئ��ەو دەڵ��ێ��ت: وەرەق��ەی��ەك رێكیخستووە؛ )25( هەزار دینار بێت، هەمان

ئەو یاسایەیش بە )25( دینار توانای بەاڵم دەخاتەوە، رێكی یەك وەك هەردووكیان كڕینی

وایە«.ئابوورییە، پسپۆڕە ئ��ەو »ل��ە دەدات؛ ه��ۆش��داری��ش شەش مانگی یەكەمی گۆڕینی، دراوی عێراقیی بەهۆی البردنی زۆر به هاکه ی سفرەكانییەوە، دادەب���ەزێ���ت، ل��ەب��ەر ئ��ەوەی س��ەر ل��ە گشتیی م��ت��م��ان��ەی پشتگیرییە دەب��ێ��ت��ەوە و ك��ەم یاساییەكەیشی كاتی دەوێت«.

nawxo.rozhnama@yahoo.comذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28

راپۆرتی: نووسینگەی هەولێر.............................................................

وەزارەت�������ی ك��ش��ت��وك��اڵ و ئ�����او، لە س���ەرچ���اوەك���ان���ی ق��ەرەب��ووك��ردن��ەوەی بەرامبەر بە ك��ە گوندنشینانەی ئ��ەو باڵندەوە، ئەنفلۆنزای ه��ۆی لەناوبراوە، پەلەوەرەكانیان مریشك بە سەر گوندنشینەكاندا

دابەش دەكات.ب���ەڕێ���وەب���ەری س��ام��ان��ی كشتوكاڵ و وەزارەتی لە ئاژەڵ ئاشكرای ئ��او، سەرچاوەكانی دەك�������ات: »ل����ە ه��ەرێ��م��ی )900( نزیكەی كوردستاندا، پ�����ڕۆژەی پ���ەل���ەوەر ه��ەی��ە، ك��راون، ت��ۆم��ار ئێمە الی ك��ە كێڵگە ئ��ەم س��ااڵن��ەی وزەی )42( نزیكەی پەلەوەرییانە بە ئەگەر جووجەڵەیە، ملیۆن

رێژەی )100%( كار بكەن«.كەریم، محەمەد رەم���ەزان

راگەیاند: »رۆژن���ام���ە«ی ب��ە لە مردن رێ��ژەی ئێستادا »لە زۆر پەلەوەرییەكاندا كێلگە ناو هەندێكجار رێژەكە بۆیە بووە، ئێستایشدا لە دەبێتەوە، كەم ئەم كێڵگانە)70%(ی كارەكەیان تا )26( سااڵنە بۆیە دەكەن، بەرهەم ملیۆن جووجەڵە )30(سااڵنە هۆیەشەوە بەم دێنن، هەزار )65( تا )60( نزیكەی خۆمان، مریشكی گۆشتی تەن

بەرهەممان هەیە«.بەرهەمهێنانی ئ��اس��ت��ی هەرێمی لە ناوخۆیی پەلەوەری )2005( ساڵی لە كوردستان ئ��ه م��ه ش داب�����������������ەزی، دا نەخۆشیی که بوو له وکاته دا ئەنفلۆنزای باڵندە باڵو بووەوە و كیڵگە الدێ��ك��ان و پ��ەل��ەوەری هۆیەوە بەم پەلەوەرییەكانیش

لەناوبران.ب���ەڕێ���وەب���ەری س��ام��ان��ی كشتوكاڵ، وەزارەتی لە ئاژەڵ

ئاماژه ی به وه کرد: »ئەنفلۆنزای واڵتانی لە هەندێك لە باڵندە ترسەكە بووەوە، باڵو دراوسێ بە ک��وردس��ت��ان��ی��ش، گەیشتە كە ك��را ك��ار هەندێك راستی خێرا زۆریش بوون و نادروست پەلەوەرانەی لەو زۆرێك بوون، دەكرێن، بەخێو گوندەكان لە لەناوبران، نادروستیی بە زۆر گوندنشینانە ئەو ئێستایش تا هیچیان بۆ نەكراوە، بەاڵم ئێمە كشتوكاڵ، وەزارەت����ی وەك��و ك��ەوا پێشە ل��ە ب��ەرن��ام��ەم��ان م��ری��ش��ك��ی خ��ۆم��ان ب��ە س��ەر

گوندنشیناندا دابەش بكەین«.ب���ە ب������ڕوای رەم������ەزان حكوومەتی ئەگەر محەمەد، پاسەوانیی كوردستان هەرێمی بكات، ناوخۆیی ب��ەروب��ووم��ی بەروبوومی ساڵێکدا ماوەی لە گرنگیی بخات و رێك ناوخۆیی بە »پێویستیمان ب��دات، پێ

بەروبوومی دەرەوە نابێت«.

ناوبراو، باسی لەوەیش كرد: لە هەرێمدا چاودێریی بەروبوومی ناوخۆ ناكرێت و وتی: »دەبینین بەرازیلیی و مریشكی لێشاو بە نایاسایی شێوەی بە توركیی كاریگەریی ئەمەیش دەهێنرێن، هەیە لەسەر مریشكی خۆمان«.هاوردەكردنی بە سەبارەت مریشك لە رێگا نایاساییەكانەوە، ئ��اژەڵ سامانی ب��ەڕێ��وەب��ەری لەوە كردەوە: »لەهەر جەختی هەیە لیژنەیەكمان پارێزگایەك بڕیار دەبنەوە و كۆ مانگانە كە دەدەن، ئەگەر مانگانە سلێمانی گۆشتی ت��ەن )500( داوای شێوەی ب��ە ب��ك��ات، مریشك رەسمیی، تەنیا رێگا بە )500(ت��ەن دەدرێ����ت ب��ۆی ه���اوردە هەیە تر رێگای بەاڵم بكرێت، كەوا زیاتری بۆ هاوردە دەكرێت، كۆنترۆڵی ژێ��ر ل��ە ئ��ەم��ەی��ش ئێمەدا نییە و پێویستە حكومەت

رێگای لێ بگرێت«.

»له‌‌شه‌ش‌مانگی‌یه‌که‌می‌گۆڕینی‌دراوی‌عێراقیدا،‌به‌هاکه‌ی‌زۆر‌داده‌به‌زێت«

پسپۆڕێك:‌البردنی سفرەكان؛ دراوی عێراقیی بەهێز ناكات

نەزاهە دەس��ت��ەی رۆژن��ام��ە: عێراق، نوێنەرانی ئەنجومەنی لە )17( گ���ەڕان���دن���ەوەی داوای وته بێژی دەك���ات، دۆالر ملیار ئیداره ی داواده ک��ات حکومه تیش

ئه و له سه ر روونکردنه وه ئه مریکا مه سه له یه بدات.

ئاراستەی كە لەنامەیەكدا نەتەوەیەكگرتووەكان نووسینگەی نەزاهە دەستەی بەغدا، لە كراوە

عێراق، نوێنەرانی ئەنجومەنی لە )17( ئەو گەڕاندنەوەی داوای دەك��ات، عێراق دۆالرەی ملیار ئازادیی پ��رۆس��ەی دوای لە كە

عێراقەوە، دیارنەماوە.

ع��ەل��ی دەب�����اغ، وت��ەب��ێ��ژی رایگەیاند: ع��ێ��راق، حكومەتی عێراقی، بەرپرسێكی »ه��ی��چ چاودێریی ئەو پارەیەی نەكردووە بریمەردا پ��ۆڵ لەسەردەمی كە

لە هەربۆیە ع��ێ��راق، هاتووەتە سەر ئیدارەی ئەمریكا پێویستە، چۆنێتیی دەربارەی روونكردنەوە بە بدات پارەیە ئەو خەرجكردنی

الیەنە پەیوەندیدارەكان«.

داوای گەڕاندنەوەی )17( ملیار دۆالری عێراق دەكرێت

سەرۆك و چاكسازیی

عەلی حەمە ساڵح

سەرۆكی هەرێمی كوردستان، رۆژی )6/14(، ئەنجامی قۆناغی یەكەمی پرۆسەی چاكسازیی راگەیاند. لەگەڵ ئەوەی پێمانوایە هەر هەنگاوێك بە ئاراستەی چاكسازیی، مایەی دەستخۆشییە، بەاڵم ئەگەر ئەمە نەخشەڕێگای چاكسازیی بێت، كە سەرۆكی هەرێم رایگەیاند و بۆ ئەوەمان بن، یەكەم قۆناغی هاوشێوەی دیكەش قۆناغەكانی نایەوێت نییەو چاكسازیی نیەتی دەسەاڵتە، ئەم كە دەردەكەوێت كە چەندین ساڵە حیزب ببات، گەورانە گەندەڵییە ئەو بۆ دەست چاكاسازییەی بەناو پرۆژە ئەم دادەڕزێنن. میللەت دەكەن و قەڵەو سەرۆكی هەرێم كە پێدەچێت هەنگاوەكانی دیكەشی هاوشێوەی بەشی یەكەم بن، وەك دەستكەوتێكی گەورە دەبێژێت: »لە نەورۆزدا، بۆ بەجێگەیاندنی ناوەڕۆكی ئەو پرۆسە چاكسازییەش، بەڵێنمان پێدابوون

كە لە ماوەی سێ تا چوار مانگدا، دەرەنجامەكانی ببینن«.ئەگەر ئەمە دەرئەنجام بێت، ماڵوێرانییە، ئەم پرۆسەیەی سەرۆكی هەرێم، بەهیچ شێوەیەك دەستی نەبردووە بۆ گەندەڵییە گەورەكان، لەگەڵ )33( نەوت كە گرێبەستی ئاشكراكردنی )30( نموونە: بۆ كۆمپانیای بیانیدا بۆ گەڕان و پشكنین و دۆزینەوەو دەرهێنانی نەوت كراون و زیاتر لە پێنج ملیار دۆالر شیرینیی وەرگیراوە، لەبری ئەوەی بێت ئاشكرای بكات كە ئەم پێنج ملیار دۆالرە تائێستا لەكوێ بووەو چۆنیش مامەڵەی پێوەكراوەو سوودی چووەتە سەر، ئەو سوودەی چووەتە سەری، تائێستا پارەكەی بەچەند گەیاندووە؟، دێت باس لەوە

دەكات كە ئۆتۆمبێلی جامڕەشی قەدەغە كردووە.بەرنامەكەمان، زۆری بەشێكی »هەڵبەت دەڵێت: س��ەرۆك، چاكسازیی و بۆ دەرك��ردووە بڕیارمان چەندین ك��ردووە و جێبەجێ نەهێشتنی ئەو كەموكووڕیانەی كە هەن«، واتە: ئەوەی راگەیەنراوە، گەورەترین هەرێمە. سەرۆكی چاكسازییەكەی بەرنامە زۆری بەشی »گەندەڵیی«و بەهەدەردانی سامانی گشتیی لە هەرێمی كوردستاندا، لە بودجەدایە. ئەو پارەیەی لە بەغداوە دێتە هەرێمی كوردستان، زۆر بەخراپی مامەڵەی لەگەڵدا دەكرێت و بەشێكی زۆری دەخرێتە خزمەتی نازانێت حیزبەوە. ئەو داهاتە زۆرو زەوەندەی كوردستانیش، كەس چی بەسەر دێت و دەچێتە گیرفانی كێوە؟. سەرۆك، باسی ئەم دەردە كوشندەیەی نەكردووەو لەبری ئەمە دەڵێت: بۆ لەمەودوا، بڕیارێكی بۆ واسیتەكارییەی واسیتە و ئەو نەهێشتنی بۆ دەرك��رد دیكەمان سەفەری فەریزەی پیرۆزی حەج هەبوو، بەو بڕیارە مەقعەدی تایبەتی نۆرەی چاوەڕێی بەیەكسانی هەمووان نەهێشت و حەجمان چوونە خۆیان دەكەن بۆ سەردانی ماڵی خوا. ئەمە، ئاماژەیەكی مەترسیداری تێدایەو دەڵێت، گەندەڵیی هەموو كوچەكانی گرتووەتەوەو تەنانەت

گەیشتووەتە فەریزەی حەجیش.چەندین دۆسیەی گەورەی دیكە هەن، كە سەرۆكی هەرێم دەستی بۆ نەبردوون، وەك دەستبەسەراگرتن و بەناوكردنی سەدان دۆنم زەویی جیاواز، رێگای بەچەندین حیزبەوە ناو كەسەكانی حیزب و لەالیەن چەندین دۆسیەی بارزگانیی گەورە، وەك جگەرە و چیمەنتۆو هێڵی

فڕۆكەوانیی و مۆبایل و ئینتەرنێت و...هتد.

وەزارەتی‌كشتوكاڵ:‌مریشکی‌خۆمان‌به‌سه‌ر‌گوندنشیناندا‌دابه‌شده‌که‌ین

»مریشكی بەرازیلیی و تورکی بە نایاسایی دەهێنرێن«

راپۆرتی: زمناكۆ ئیسماعیل....................................................

تا ئێستا دادگای كارگێڕیی سلێمانی ده��ۆك و سنووری لە فەرمانبەرانی دان���ەم���ەزراوە، روو نازانن پارێزگایانەش ئەو كاتی لە بكەن دادگ��ا ك��ام لە حكومەت و لەگەڵ كێشەكانیان

فەرمانگەكانیاندا.بەپێی یاسای ژمارە )14(ی »ئەنجومەنی )2008(ی ساڵی كوردستان«، هەرێمی ش��ورای سەنتەری لە كارگێڕیی دادگای پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان سەیركردنی بۆ دادەم��ەزرێ��ت؛ یەكە لە الی��ەن داوای��ان��ەی ئەو دەردەچ���ن، كارگێڕییەكانه وه ئەو سەیركردنی بۆ ه��ەروەك ت��ان��وت��ان��ەی ل��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن��ە خۆجێیەكان و بڕیارە بەركارەكان گ��ەڵ چەندین ل��ە دەردەچ����ن،

تایبەتمەندیی دیكە.كاروان محەمەد، بەڕێوەبەری راگ��ەی��ان��دن��ی وەزارەت�����ی داد ب��ە »رۆژن���ام���ە«ی راگ��ەی��ان��د: هەرسێ لە بەرنامەدایە »ل��ە پارێزگاكەی هەرێمی كوردستاندا، دابمەزرێت ، دادگایە جۆرە ئەو كارگێڕیی دادگ��ای هەرچەندە تاكو ئێستا لە پارێزگای هەولێر كاتی ئێستاش دەستبەكارە، لە دادگایە ئەو هاتووە ئ��ەوە سلێمانی و پارێزگای ه���ەردوو وتیشی: بكرێتەوە«. ده��ۆك ئەكتیڤەو هەولێر »دادگ����ای كەیسی دەستبەكارە و ئێستا

فەرمانبەرانیش دەبینێت«. دەرب����������ارەی ه���ۆك���اری دادگ��ای دەستبەكارنەبوونی پارێزگایه، دوو له و كارگێڕیی وت�����ی: »دەب����ێ����ت ح��اك��م و بكرێت، دابین بۆ فەرمانبەری ئەوە كاری تەكنیكییە و ئیشكالی تێدا نییە، پێویستی بە كادیر و دەستبەكاربوونە، پالنی بینا و لە دانیشتنەكانی وەزارەتدا باس لە كردنەوەی كراوە، كە دەبێت دهوك و لە كارگێڕیی دادگ��ای

سلێمانیش دابمەزرێت«. لە م��ادەی دووەم��ی یاسای هاتووە: ش��ورادا، ئەنجومەنی داوای هەیە بۆی داد وەزی��ری

ئینتدابی دادوەران بكات بۆ ئەو لەالیەن لەوانەی جگە دادگایە، ئەنجومەنی شوراوە داوا كراون، بە پێی بڕگەیەكی دیكەی هەمان مادە، سەیركردنی ئەو داوایانەی پێی بە هاتوون، یاساكەدا لە بە شارستانی دادبینی یاسای داواكاری نوێنەری ئامادەبوونی

گشتیی.دامەزراندنی بە سەبارەت دادوەرەكانیش، كاروان محەمەد وت���ی: »ئ���ەو ك��ەس��ان��ەی لەو دەبێت دادەمەزرێن، دادگایەدا هەبێت، دادوەری��ی��ان مەرجی هەرچەندە ئەنجومەنی دادوەریی ئەوە دەزانێت كە ئەوە مەرجی مەرجانەش ئەو بەاڵم تایبەتە، ئەنجومەنی نییە، ئێمە الی لە دادوەریش سەرپشك دەبێت كە كێی بۆ دابین دەكات و ئه مه یش داد وەزی���ری داوای س��ەر ل��ە

ده بێت«. بەسەر ساڵ سێ نزیكەی پ��ەس��ەن��دك��ردن��ی ی��اس��اك��ەدا ئێستا ت��ا ب���ەاڵم ت��ێ��پ��ەڕی��وه ، دەستبەركاربوونی فەرمانی سلێمانی و سنووری دادگاكانی

بارەیەوە، لەو ن��ەدراوە، دهۆك ب���ەڕێ���وەب���ەری راگ��ەی��ان��دن��ی »لە وت���ی: داد، وەزارەت�����ی هەردوو پارێزگاكە كێشە هەیە، كێشەی كەسانەی ئ��ەو ب��ەاڵم كارگێڕییان هەیە، دەتوانن پەنا هەولێر كارگێڕیی دادگ��ای بۆ هەڵەیەكی هەر چونكە ببەن، كارگێڕیی ئەگەر بكرێت، یاخود یان یان وەزیر بەرپرسێك هەر هەڵەیەك گشتیی بەڕێوەبەری وەزارەت ب��ە س���ەر ب��ك��ات، ی��ان دەس��ەاڵت��ێ��ك��ی وزاری��ی��ە، لە م��ەرك��ەزە لە دەسەاڵتیش هەولێر، بۆیە دەتوانن بچنە ئەو تائه وکاته ی ئه مه یش دادگایە، دوو دادگاكەی دیكە دەستبەكار

دەبن«.بۆچوونی پ��ارێ��زەران��ی��ش ت��ای��ب��ەت��ی��ی��ان ه��ەی��ە ل��ەس��ەر دامەزراندنی ئەو دادگایە و پێیان وایە: كە دامەزراندنی، هاوكاریی ده کات له بنەبڕبوونی گەندەڵیی کارگێڕیی لە شارو شارۆچكەكانی

هەرێمی كوردستاندا.)106(ی ژمارە یاسای لە ساڵی )1989(دا، بڕیاری دادگای

بنەمای س��ەر ل��ە كارگێڕیی، تایبەتمەند ئیداریی ق���ەزای دروست بوو، به اڵم وه ک پارێزەر دادگ��ای لە محەمەد، بێستون پێدەكات: ئاماژەی سلێمانی كوردستانیشدا، هەرێمی لە لە یاسایانەی ئ��ەو ه��ۆی ب��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان��ەوە دەرچوون، گرنگیی ئەم یاسایە بەو پێیەی كاتێك زیاتر بووە، كوردستان بە قەیرانی ملمالنێی یان تێپه ڕده بێت، سیاسیدا دەبینین هەلبژاردنەكاندا، لە فشاری كێشەو ل��ە ج��ۆرێ��ك دەب��ێ��ت، دروس����ت سیاسیی دادگایه ج��ۆرە ئ��ەم هەبوونی هەم كوردستاندا، هەرێمی لە دەپارێزێت، م��روڤ مافەكانی تاكەكانیش ژیانی گره نتی هەم دەكات لە بەڕێوەبەرێتی فەرمی و

نیمچه فەرمیدا«.پێویستیشی بە بێستون، دەزان��ێ��ت، ئ��ەو دادگ��ای��ە وەك )ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی دادوەری������ی( پاشكۆی ب��ێ��ت ، س��ەرب��ەخ��ۆ نەبیت و وەزی���ران ئەنجومەنی خ���ۆی ك����اری خ���ۆی ب��ك��ات،

سەربەخۆبوونە ئ��ەو گرنگیی خۆی وەك مافەكان لەوەدایە

دەپارێزێت«.س������ەب������ارەت ب������ەوەی جۆرە ئ��ەو سەربەخۆنەبوونی دادگایانە لە پاش دامەزراندنیان، ت��ا چ��ەن��دە ه��ۆك��ار دەب��ێ��ت بۆ نێو لە گەندەڵیی بنەبڕكردنی دامودەزگا و بەڕێوەبەرێتییەكاندا، پارێزه ره که وتی: »لەبەر ئەوەی هەرێمی كوردستان لەقەیرانێكی ئ����اب����ووری����ی و س��ی��اس��ی��ی و ج��ۆرە ئ��ەم كۆمەاڵیەتیدایه ، دادگاكاندا، لە دەستتێوەردانە دادگای دەستتێوەردانی دەبێتە ماف و زەوت��ك��ردن��ی ئیداریی و لە فەرمانبەران ئازادییەكانی بۆ چ بەڕێوەبەرێتییەكاندا، ئازادیی م��اف و وەرگرتنەوەی فەرمانبەر بێت لە بەڕێوەبەرێتی دەوڵەت، یاخود لە بەڕێوەبەرێتی تایبەت یان گشتیدا، بۆیە گرنگی دادگای ئیداریی ئەوەیە: لە نێوان سیستمی تایەبەتمەندیدا دوو تاك بەكار بهێنیت، ئه مه یش بۆ تاك ئیمتیازاتی ماف و ئەوەی

بزانرێت«.

به دوداچوونی: ن. هەولێر............................................

س����ەرۆك����ی ف��ەرم��ان��گ��ەی ل��ەه��ەرێ��م، گشتیی داواك�����اری داواك���اری ك��ارك��ردن��ی سستیی كوردستان، لەهەرێمی گشتیی یاسایەی ئەو بۆ دەگەڕێنێتەوە ئەو پێیوایە: پێدەكەن و ك��اری یاسایە، زۆر كۆن بووە و ئێستاش ئاراستەی هەیە و پڕۆژەیەكیان

پەرلەمانی كوردستانیان كردووە.س��ازگ��ار ع��ەل��ی ن��اج��ی، بە »رۆژنامە«ی وت: »زۆر لەمێژە، یاسایەكین دان��ان��ی س��ه رق��اڵ��ی گشتیی، داواك���اری دەزگ���ای بۆ پڕۆژەیاسامان هەر پێشوەختیش پەرلەمان و چ��ووەت��ە ه��ەب��ووەو كۆنگرەیەكمان رەت��ك��راوەت��ەوە، تیایدا پسپۆڕ كەسی زۆر گرت و ئامادەبوون، دەمانەوێت پەرلەمان بكات، پڕۆژەكە تەبەنیی خۆی وەاڵمێكیان هیچ تائێستا ب��ەاڵم نەبووە. یاسای داواكاری گشتیی، پ��ڕۆژەی��اس��ا ئ���ەم ك��ۆن��ە، زۆر نوێیەمان، دەسەاڵتەكانی داواكاری نموونە بۆ كردووە، زیاد گشتیی بدرێتە لێكۆڵینەوە دەس��ەاڵت��ی لەزۆربەی كە گشتیی، داواك��اری

واڵتدا بەو جۆرەیە«.هەڵسەنگاندنی بە سەبارەت نەیشاردەوە دەزگاكەشیان، رۆڵی كە لە راب��ردوودا، وەكو پێویست ئێستا ئەگەر »ب��ەاڵم، نەبووە: بكەین، كارەكان ئیش و سه یری ب��ەب��اش��ی��ی ب���ەڕێ���وە دەچ����ن، زیاتر ل��ەوە زۆر دەشمانەوێت ب��ێ��ت و ئ��ەو دەس��ت��ەی��ەی ئیش و كارەكان دەكات، پشت بە زانیاریی خ��ەڵ��ك و راپ��ۆرت��ی رۆژن��ام��ەك��ان زانیاریی كاتێك دەبەستێت،

ئەو زانیمان تەواومان كۆكردەوەو لەسەر سكااڵی راستە، بابەتە دەجوڵێنین و دەیاندەین بەدادگا«.

سەرۆكی فەرمانگەی داواكاری ل��ه وه ش��ك��رد: ب��اس��ی گشتیی، بەرپرساندا لەگەڵ »لێكۆڵینەوە هەبووەو هەیە، لەوانەی كە داهاتی گشتیی بەفیڕۆ دەبەن، بەملیۆنەها دینار گەڕێنراوەتەوە بۆ خەزێنەی

حكومەت«.داواكاری گشتیی لەهەرێم، بە لەمەوبەر ساڵ )32( یاسایەكی بەهۆكاری ئ��ەوەش ك��اردەك��ات، گرنگە فەرمانگە ئ��ەو سستیی چەندین س���ەرەڕای دادەن��رێ��ت، پەرلەمان تائێستا پ����ڕۆژەش، بۆ نوێ یاسایەكی نەیتوانیوە، كاری داواكاری گشتیی دەربكات.

بەپێی یاسا؛ داواكاری گشتیی، دەك��ات، كۆمەڵ نوێنەرایەتیی لەمافی گشتیی و بەرگریی دەكات كار دادپ���ەروەری���ی و هێنانەدی یاساكانی پیادەكردنی بۆ دەكات سەرپەرشتیكردنی س��زای��ی و كاروباری بەرزەفتكاری دادوەریی و چاودێریی پێشێلكارییەكانی یاساو حوكم و ب��ڕی��ارو جێبەجێكردنی

سزاكان.بۆ كارابوونیشیان، داواكارانی

دەزان���ن بەپێویستی گشتیی، ساڵی )159(ی ژم��ارە یاسای ه��ەم��وار ع���ێ���راق )1979(ی لەڕووی سەربەخۆییان بكرێتەوەو

دەس��ەاڵت��ەوە دارای���ی و ئیداریی و بەمیكانیزمێكی نوێ دیاریبكرێت.

داواكاری گشتیی، بەشێكە لە سیستمی دادوەریی لە كوردستان،

سیستمی دادوەریی و دادگا حوكم گشتییە داواك���اری دەردەك���ات و ب��ەدواچ��وون لێكۆڵینەوە و ك��ە گەندەڵیی رووب���ەڕووی دەك��ات و

چاودێرن دووالی��ەن��ی دەبێتەوە، یاسای لە بەاڵم یەكتری، لەسەر هەرێمی لە دادوەری��دا دەسەاڵتی شێوەیەك هیچ بە كوردستان، ناوی داواكاری گشتیی نەهاتووە؛

وەك بەشێك لەو دەسەاڵتە.یاسایی، چاودێرانی ب��ەڕای لەو كوردستان هەرێمی گرفتی »دادگ��ا« كە ئەوەیه رووەوە، حوكم دەكات و لێكۆڵینەوە خۆی دەردەكات، داواكاری گشتیی، لێرە رۆڵێكی شكڵیی هەیە، دەسەاڵتی

لێكۆڵینەوەی نییە.لێدوانێكیدا ل��ە پێشتریش عومەر تەها د. »رۆژنامە«، بۆ رەش��ی��د، پ��س��پ��ۆڕی ی��اس��ای��ی و زانی بەپێویستی دەستووریی، دەسەاڵتی لە گشتیی، داواك��اری وەزیر جیابكرێتەوە، سەبارەت بە دەسەاڵتی بە پەیوەستكردنیشی دادوەری����ی����ەوە، وت���ی: »ك��اری داواكاری گشتیی، جیاوازە لە كاری دادوەرەكان، دادوەر حوكم دەدات، بەرگریی گشتیی، داواكاری بەاڵم جێبەجێكردنی گشتیی و مافی لە ی��اس��اك��ان دەك����ات، ل��ەب��ەرئ��ەوە بۆچوونێكی تر هەیە كە داواكاری سەربەخۆ دەستەیەكی گشتیی،

بێت؛ وەك دەستەكانی دیكە«.

ذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28 www.rozhnama.net

دەمانەوێت پەرلەمان خۆی تەبەنیی

پڕۆژەكە بكات، بەاڵم تائێستا هیچ

وەاڵمێكیان نەبووە

سەرۆكی فەرمانگەی داواكاری گشتیی: یاسای داواكاری گشتیی، زۆر كۆنە

فەرمانبەرانی سلێمانی و دهۆك، لەكوێ شكات بكەن؟

بەڕێوەبەری راگەیاندنی وەزارەتی داد: كاتی ئەوە هاتووە ئەو دادگایە لە سلێمانی و دهۆك بكرێتەوە.

hewal.rozhnama@gmail.com

داواكاری گشتیی

محەمەد رێكانی*

داواكاری گشتیی، ئەو دەزگا گرنگەیە كە لەكاتی )چاودێریی لەوانە ببینێت، گرنگ رۆڵێكی چەند دەتوانێت كاراییدا، سەروەریی یاسا، بەره نگاربوونەوەی گەندەڵیی، پاراستنی ماف و سامانی چاودێریكردنی مرۆڤ، مافی دیموكراتی و پاراستنی سیستمی گشتیی، بە و تر، كاری چەندین میری( و فەرمانگەكانی بەڕێوەچوونی شێوازی

ناوەی كە نوێنەری كومەڵگاو دەوڵەتە.داواكاری گشتیی، كاتێك دەتوانێت ئەركانە، ئامانج و ئەم بەاڵم،

پێیانهەڵسێت، كە ئەم كارانە ئەنجامبدرێن:كە گشتیی، داواك��اری بۆ سەردەمییانە یاسایەكی بوونی -1ئامانجانەی ئەرك و بەو بتوانێت پێدرابێت و یاسایی رێكاری دەسەاڵت و ئێستا پێشكەوتنەی ئەو لەگەڵ هەستێت ، كردن، باسمان لەسەرەوە لێزانیی و بەوپەڕی گەندەڵییەی ئەو گرتووه ته وه ، بوارەكانی گشت هونەریی و رووكەشی یاسایی دەكرێت، بگونجێت و هاوتەریب بێت، نەك بمانەوێت لەكەلێن، پڕ بێدەسەاڵت و كۆن و و دواكەوتوو یاسایەكی بە ئێستا چونكە ببینەوە، تۆكمە و رێكخراو گەندەڵییەكی بەرەنگاری لەهیچ واڵتێكی دونیادا، داواكاری گشتیی بەو سیستم و یاسا دواكەوتووە

كارناكات. سەربەخۆبوونی گشتیی: داواك��اری دەزگ��ای سەربەخۆیی -2هەر لە دەزگ��ای��ە ئ��ەم پاراستنی بۆ هۆكارێكە گشتیی، داواك���اری ئێستای وەك بارودۆخێكی لە بەتایبەت دەرەكیی، دەستێوەردانێكی كوردستاندا، كە زۆربەی دەزگاكانی میری، بە سیاسیی كراون، هەرچەندە داد، وەزارەت��ی بە سەر گشتیی داواك��اری دونیادا، واڵتی لەچەندین جیایی یاساو سەروەریی واڵتانە ئەو بەاڵم دادوەرییە، دەسەاڵتی یان هیچ جێگیرەو ساڵە چەندەها دیموكراتییان، سیستمی دەسەاڵتەكان و ترسێكیان لە لێكنزیكبوونەوەی ئەم دەزگایه نییە، هەروەك لە واڵتانی ئەڵمانیا و ژاپۆن و ئەمریكادا هەیە، بەاڵم لەهەندێك واڵتی وەك بەحرەین و قەتەردا، سەربەخۆن و راستەوخۆ سەر بە پاشاو شازاده ی ئەو واڵتانه ن.

3- كارایی و لێهاتوویی ئەندامانی داواكاری گشتیی، هەرچەند یاسایەكی مۆدێرن و باشت هەبێت، بەاڵم ئەگەر ئەندامانی داواكاری گشتیی، كاراو لێهاتوو نەبن بۆ گواستنەوەی ئەو یاسایە لەناو پەرتوكەكانەوە بۆ ناو یاسای چەندەها چونكە نابێت، سوودێكی هیچ دادگاكان، هۆڵەكانی باش و چاك هەن، بەاڵم تەنیا لەناو پەرتوكەكاندا دەبینرێن و بۆ كاراكردنی بكرێتەوە بەهێزكردن خولی پێویستە گشتیی، داواك��اری ئەندامانی

لەناوەوەو دەره وەی هەرێم و ئەزمونی واڵتانی پێشكەوتوو ببینن.لێكۆڵینەوەو لە پێشكەوتوو هۆكاری رێكارو بەكارهێنانی -4بەدواداچوونی كەیسەكاندا، بەرەنگاربوونەوەی تاوانەكانی گەندەڵیی كە ئێستا لە واڵتانی دونیادا سوودێكی زۆر وەرگیراوە لەو تەكنۆلۆجیایەی

هەیە.ئەمانە، چەند هەنگاوێكن بۆ كاراكردنی رۆڵی داواكاری گشتیی لە كوردستان، بەتایبەت كە ئێستا بەڕێز سەرۆكی هەرێم، خۆی سەرپەرشتی بۆ هەیە زۆر ئومێدێكی كە دەكات؛ گشتیی داواك��اری كاراكردنی بە

بەرەوپێشڤەچوونی ئەو دەزگایە.

* ئەندامی داواكاری گشتیی، خوێندكاری ماستەرلە یاسای جنائیی لە زانكۆی بەیروت.

-سازگار عەلی ناجی - ساڵی )1973( كۆلیژی

یاساو سیاسەتی تەواو كردووە.

- ساڵی )1983( لە وەزارەتی داد لە بەغدا، كاری

كردووە. - ساڵی )1984(

لە دادگاكانی هەولێر دەستبەكاربووە.

- ساڵی )1993(، بە جێگری داواكاری گشتیی دامەزراوە. - لە )2004(ەوە تائێستا، سەرۆكی داواكاری گشتیییە

راپۆرتی: ن. هەولێر....................................................

جیاوازەكانی فراكسیۆنە كۆدەنگن كوردستان، پەرلەمانی پەیڕەوی هەمواركردنی لەسەر كوردستان و پەرلەمانی ناوخۆی فراكسیۆنی س��ەرۆك��ی جێگری دەكات، ئاشكرای كوردستانیش، كە ئامادەسازیی تەواوی بۆ كراوە.جێگری ش��ەه��اب، دڵ��ش��اد س�����ەرۆك�����ی ف��راك��س��ی��ۆن��ی »رۆژنامە«ی بە كوردستانیی، راگەیاند: »ئەوپەڕی ئیرادە هەیە پەیڕەوی هەمواركردنەوەی بۆ كوردستان و پەرلەمانی ناوخۆی ل��ەس��ەری، كۆكین ه��ەم��ووم��ان چونكە »ئەو پەیڕەوە، پێویستیی بە گۆڕانكاریی هەیە، ئەو روئیایەی پێشتر كاری لەسەر كراوە، ئێستا گۆڕاوەو دونیاش لەگۆڕانكاریدایە، كەسیش نكوڵیی لەم زەرورییەتە

ناكات«.جێگری سەرۆكی فراكسیۆنی ك��وردس��ت��ان��ی��ی ل��ەپ��ەرل��ەم��ان��ی دەكات: ئاشكراشی كوردستان، پەرلەمان، لیژنەكانی »لەالیەن یاساییەوە، لیژنەی بەتایبەتی ئامادەسازیی بۆ هەمواركردنەوەی بە راوێژ كراوە و ناوخۆ پەیڕەوی رێكخراوەكانی ش��ارەزاو كەسانی ك��ۆم��ەڵ��ی م��ەدەن��ی��ش ك���راوە، ئامادەكراوە و باشیش پڕۆژەیەكی

قۆناغی باشی بڕیوە«.مانگەوە، ئەم لەسەرەتای ئۆپۆزسیۆن فراكسیۆنی هەرسێ كۆمەڵ( یەكگرتوو، )گ���ۆڕان، پ���ڕۆژەی���ەك���ی چ��اك��س��ازی��ی��ان ه��ەردوو بەردەستی خستووەتە حیزبی دەسەاڵتدار، كە بەشێكی )17( كە پڕۆژەیە، ئەو گرنگی هەمواركردنی بە تایبەتە خاڵە، پەرلەمانی ن��اوخ��ۆی پ��ەی��ڕەوی

كوردستان.ئۆپۆزسیۆندا، پڕۆژەكەی لە ه�����ات�����ووە: »دەس���������ەاڵت و س��ەاڵح��ی��ی��ەت��ەك��ان��ی س��ەرۆك��ی پەرلەمان، بسپێردرێن بە دەستەی سەرۆكایەتیی پەرلەمان، سەرۆك كۆبوونەوەكانی ئیدارەی تەنها لەكاتی تەنیا بكات، پەرلەمان

ی��ەك��س��ان��ب��وون��ی دەن��گ��ەك��ان��ی دەنگ پەرلەماندا، ئەندامانی ب����دات. ه���ەروەه���ا ی��ەك��ێ��ك لە ئەندامانی دەستەی سەرۆكایەتیی بێت و ئۆپۆزسیۆن لە پەرلەمان لیژنەكانیش س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی ئەندامانی ژمارەی رێژەی بەپێی

فراكسیۆنەكان دیاریی بكرێت«.

سەرۆكی محەمەد، ك���اردۆ پەرلەمانی لە گۆڕان فراكسیۆنی كوردستان، جەخت لەوەدەكاتەوە: پەرلەمان، ناوخۆی »پەیڕەوی لەگەڵ قۆناغی ئێستاو كاراكردنی

باسی ناگونجێت و پەرلەماندا لە فراكسیۆنەكانی بەشداریی

ئیدارەی پەرلەماندا نەكردووە«.س���ەرۆك���ی ف��راك��س��ی��ۆن��ی گ���ۆڕان، ب��ڕواش��ی وای���ە: »ئ��ەم پ��ەی��ڕەوە، دەس��ەاڵت��ی رەه��ای س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی ب���ە داوە پ���ەرل���ەم���ان���ی ك���وردس���ت���ان و نەتوانێت پەرلەمان وادەك���ات ببینێت و بەكارایی خۆی رۆڵ��ی پەرلەمان لەپێكهاتەی گوزارشت هەمواركردنەوەكەشی ب��ك��ات،

دواكەوتووە«.لە رابردوودا، هەردوو خولی پەرلەمانی سێیەمی دووەم و داوای بەڕەسمیی كوردستان، هەمواركردنی پەیڕەوی ناوخۆیان ك��ردووە، بەاڵم ه��ەردوو حیزبی یەكێتی( )پارتی و دەسەاڵتدار نوێنەرەكانیانەوە، لەڕێگەی لەهەمواركردنەوەی رێگرییان

كردووە.م��اوی��ان��ی، لەتیف شیخ ئەندامی خولی یەكەمی پەرلەمانی ك��وردس��ت��ان، گ��ۆڕان��ك��اری��ی و ناوخۆی پەیڕەوی هەمواركردنی دەزانێت و گرنگ بە پەرلەمان، بڕوای وایە: »پەیڕەوەكە، كۆنە و ساڵی )15( لە زیاتر م��اوەی بەسەردا تێپەڕیوە، پێویستی بە

ئەوەی بۆ هەیە، پێداچوونەوە پێشكەوتنی پێوە دیار بێت«.

»رۆژنامە«ی بۆ ماویانی، الوازەكانی روونكردەوە: »خاڵە پەرلەمانی ناوخۆی پەیڕەوی لە دەسەاڵتی زیاتر كوردستان، دەس���ت���ەی س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی ئەم دەبێت كە پەرلەماندایە، لەهەموو پێكبێت دەستەیە ف��راك��س��ی��ۆن��ە ج��ی��اوازەك��ان��ی شێوەی كوردستان و پەرلەمانی

تەوافوقی پێوە دیار بێت«.ئەو ئەندامەی خولی یەكەمی پەرلەمانی كوردستان، ئەوەشی ناوخۆی پەیڕەوی خستەڕوو: پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان كە دەرچ��ووه ، )1992(دا لەساڵی دیار پێوە حیزبایەتی شێوەی بوو، پێویستە ئێستا پەیڕەوێكی

یاسایی و گشتیی بێت.دووەمی خولی ئەندامێكی كوردستانیش، پ��ەرل��ەم��ان��ی تائێستا، دەخ��ات��ەڕوو: ئ��ەوە پەرلەمان ن��اوخ��ۆی پ��ەی��ڕەوی چ��ەن��د دەرچ����وون����ی، دوای بچووكی هەمواركردنەوەیەكی ب��ەخ��ۆی��ەوە ب��ی��ن��ی��وە، ب��ەاڵم »پ��ەی��ڕەوەك��ە، گ��وزارش��ت لە پەنجای بە پەنجا س��ەردەم��ی پێشوو دەكات، ئێستا واقیعێکی

نوێ هاتووەتە ئاراوە، بۆیە كاتی هەمواربكرێتەوەو هاتووە، ئەوە پەرلەمانی كوردستان، پێویستی

بە پەیڕەوێكی نوێ هەیە«.زان������ا رۆس����ت����ای����ی، بۆ روونکرده وه : »رۆژنامە«یشی نەبوونی ئەكتیڤ ه��ۆك��اری پ��ەرل��ەم��ان��ی ك���وردس���ت���ان، پەیڕەوەكەیەتی كە دەست و پێی كۆت و لیژنەكانیشی ئەندامانی ناتوانن ب��ەوەی ك��ردووە، بەند كاری سەربەخۆی خۆیان بكەن، بەبێ گەڕانەوە بۆ سەرۆكایەتیی،

جگە لە فراكسیۆنەكان.جێگری لەبەرامبەریشدا، س����ەرۆك����ی ف��راك��س��ی��ۆن��ی كوردستانیی، هۆشداریی دەدات هەمواركردنەوەی چۆنێتیی لە پەرلەمان و ناوخۆی پەیڕەوی بەڕێوەبردنی سیستمی دەڵێت: كاری پەرلەمانیی، بەپێی رێژەی نەكرێت، سەیر پێكهاتەكان نابێت هەر خولیكی پەرلەمانیی ه����ات، پ���ەی���ڕەوی ل��ەگ��ەڵ��دا بگۆڕدرێت، بۆیە كاتێك هەمواری جێگیریی پێویستە دەكەینەوە، پێوە دیاربێت، ئەگەر خەڵكێك لەدوای ئێمە هاتن، ناچار نەبن هەموار پ��ەی��ڕەوەك��ە دووب���ارە

بكه نه وە.

ذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28

په رله مانتارێکی یه کێتی: نازانین ئه و هێزه ی پاسه وانیی په رله مان ده کات سه ر به کوێن

داوا‌ده‌کرێت‌ناسنامه‌ی‌هێزی‌»ئه‌ره‌ز«‌ئاشکرابکرێت‌و‌په‌رله‌مانیش‌به‌جێبهێڵنراپۆرتی: ن. هەولێر

.......................................................

ئ��ەن��دام��ان��ی پ��ەرل��ەم��ان��ی ناسنامە و داوای ك��وردس��ت��ان، كە دەك��ەن هێزە ئەو گۆڕینی پاسەوانیی پەرلەمانی كوردستان بە تایبەت هێزێكی بۆ دەكات، پاراستنی پەرلەمانی كوردستان، وەك چۆن لە پەیڕەوی ناوخۆی

پەرلەماندا، ئاماژەی پێكراوە.ئەندامی رەش��ی��د، ب��وره��ان ل��ی��ژن��ەی ی��اس��ای��ی و ك��اروب��اری پ��ێ��ش��م��ەرگ��ە ل��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی »رۆژن��ام��ە«ی بە كوردستان، راگ���ەی���ان���د: »ب���ەن���ووس���راوی سەرۆكی لە داوام رەسمیی، دەرب��ارەی ك��ردووە، پەرلەمان ناسنامه ی ئەو هێزەی پەرلەمان تائێستا ب���ەاڵم دەپ��ارێ��زێ��ت،

وەاڵمم وەرنەگرتووە«.ناوبراو، رۆژی )2011/3/6(

لەالیەن چەند پاسەوانێكی فازڵ بەشارەتی، پەرلەمانتاری لیستی پ��ەالم��اردرا و كوردستانییەوە ل��ەن��او ح��ەرەم��ی پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان��دا ب��ری��ن��دارك��را، پاسەوانیی هێزەی ئ��ەو ب��ەاڵم دەكەن، كوردستان پەرلەمانی پاسەوانەكانی ئامادەنەبوون لیستی لە كە بەشارەتی، فازڵ

دەسەاڵتە، دەستگیر بكەن.جەخت ئەوپەرلەمانتارە، لەوە دەكاتەوە: »سێ جار پێم بگرن، تۆمەتبارانە ئەو وت��ن، تاوانێكی بەرچاویان ئەنجامداوە، بەاڵم ئەم هێزەی پەرلەمان، نەك په المارده ره کان لە پارێزگارییان ك�����رد، ب��ەڵ��ك��و پ���ەالم���اری دا، منیشیان پاسەوانەكانی بێایەن كە سەلماندیان بەمەش

نین«.پەیڕەوی )91(ی م��ادەی ن��اوخ��ۆی پ��ەرل��ەم��ان، ئ��ام��اژە

ب���ەوە دەك����ات: »ئ��ەوه��ێ��زەی پێویستە دەپارێزێت، پەرلەمان هێزێكی نیشتمانیی بێت لەڕووی چەكەكانییەوەو جۆری قەبارە و لەالیەن پەرلەمانی كوردستانەوە

دابنرێت«.فراكسیۆنی پەرلەمانتارێكی كۆمەڵی ئیسامیی لە پەرلەمانی ك���وردس���ت���ان، ئ���ام���اژه ب��ه وه پەرلەمان هێزەی ئەو ده ک��ات: تایبەتی ه��ێ��زی دەپ��ارێ��زێ��ت، ب��ەاڵم بێت، خ��ۆی پ��ەرل��ەم��ان لەوێ ئەوهێزەی »ب��ەداخ��ەوە، بەكوێن، س��ەر نازانین هەیە، تایبەتی هێزی بەدڵنیایی بەاڵم

پەرلەمان نین«.ب���ی���ال س���ڵ���ێ���م���ان، ب��ۆ »رۆژن���ام���ە«ی روون���ک���رده وه : »پ���اراس���ت���ن���ی پ��ه رل��ه م��ان��ی هێزێکی ل��ه الی��ه ن ک��وردس��ت��ان ل����ه وج����ۆره وه ، پ��ێ��چ��ەوان��ەی پەرلەمانی ناوخۆی پ��ەی��ڕەوی

كوردستانە، بۆیە دەبێت هێزێك پەرلەمانەوە، لەالیەن دابنرێت فراكسیۆنە رەزام��ەن��دی��ی ك��ە پەرلەمانیشی ج��ی��اوازەك��ان��ی ئەو دانانی بەاڵم بێت، لەسەر كوردستان پەرلەمانی هێزەی بەهۆكاری سیاسیی دەپارێزێت، لەدانانی یاسایی و نەك ب��ووە، پرسمان ن��ە ه��ێ��زەش��دا، ئ��ەم رەزامەندیشمانی نە پێكراوەو

لەسەر وەرگیراوە«. لەئێستادا كە ئەوهێزەی پ���اس���ەوان���ی���ی پ��ەرل��ەم��ان��ی هێزێكە دەك���ات، ك��وردس��ت��ان ب���ەن���اوی »ئ�������ەرەز« و س��ەر ب��ە ل��ەش��ك��ری ك��وردس��ت��ان��ە، ب���ەرپ���رس���ان���ی پ��ەرل��ەم��ان��ی ئەم ناسنامەی كوردستانیش، بە س��ەر هێزێكی وەك هێزە دەناسێنن، ناوخۆ وەزارەت���ی رووداوی ه��ەن��دێ��ك ل��ە ب���ەاڵم بەپێی هێزە ئ��ەم راب����ردوودا،

پەرلەمان و سەرۆكی »خواستی پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران��ی )پ��ارت��ی(

مامەڵەیان كردووە«.ئەندامی عوسمان، خەلیل ف��راك��س��ی��ۆن��ی ك��وردس��ت��ان��ی��ی ل��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان، ج��ه خ��ت��ی ل���ه وه ک�����رده وه بۆ دان��راون، پەرلەمان پاراستنی بەناوی بەكوێن، سەر نازانرێت لەالیەن ئەمنییەوە، راوێژكاری پ��ەرل��ەم��ان��ەوە سەرۆكایەتیی یاسا، بەپێی ب��ەاڵم هێنراون، دەب���ێ���ت ئ���ەم ه��ێ��زان��ە س��ەر لەژێر بەپەرلەمان بن و جوڵەیان پەرلەماندا ئیدارەی فەرمانی

بێت.فراكسیۆنی ئەندامەی ئەو ك���وردس���ت���ان���ی���ی، ئ����ەوەش ئەم پێویستە دەخ���ات���ەڕوو: خۆیان میهەنیی كاری هێزانە، لەپەرلەمانی پارێزگاریی بكەن و كوردستان و ئەندامانی پەرلەمان

بكەن و »هیوادارم ئەم هێزانەی بۆ پاراستنی پەرلەمان دانراون، هێزی حیزبیی نەبن و بە بڕیاری

حیزب نەجوڵێنەوە«.پەرلەمانی سێیەمی خولی كوردستان، كە لە )2009/7/25(لە ه�����������������ەڵبژێرراوە، دا پێكهاتووە و فراكسیۆن )11(ل���ەالی���ەن ك��ەم��ال ك��ەرك��وك��ی ئەندامی په رله مان و سه رۆکی )پ.د.ك(ەوە، س( )م.

سەرۆكایەتی دەكرێت.خ���ەل���ی���ل ع���وس���م���ان، به رامبه ر خۆی مەترسییەكانی ئ���ەو ه��ێ��زە ن��اش��ارێ��ت��ەوە كە پاسەوانیی پەرلەمانی كوردستان بن، حیزبیی »ئەگەر دەك��ەن، ئەندام بەرپرسێك و هەر چونكە نزیكی كەسی پەرلەمانێك، خۆی كردووە بە پاسەوان، بەاڵم پەرلەمان هێزەكانی دەب��ێ��ت

میهەنیی بن«.

لەم بارەیەشەوە، ئەندامێكی فراكسیۆنی گۆڕان لە پەرلەمانی دەكات: ئاشكرای كوردستان، »پەرلەمانی داوای��ان��ك��ردووە دابنێت هێزێك ك��وردس��ت��ان، لەپەرلەمان و پاسەوانیكردن

پەرلەمانتاران«.ك���������اروان س����اڵ����ح، ب��ۆ روونکرده وه : »رۆژنامە«یشی »ل��ەك��ات��ی ش���ەڕی ن��اوخ��ۆوە، ه���ێ���زی ب��ێ��ای��ەن ن���ەم���اوە، لەهەولێر یەكێتی ئەوكاته ی یەكێتی هێزەكان هەموو بووە، بەهەمانشێوە، ئێستاش بوون، لەپەرلەمانی ه��ێ��زان��ەی ئ��ەو پارتی بە س��ەر كوردستانن، كە كوردستانن، دیموكراتی ئیدارەیی دوو شێوەی ئەمەش هێزانەی ئەو بۆیە دیارە، پێوە وەزارەت����ەك����ان و پ��ەرل��ەم��ان��ی كوردستانیش دەپارێزن، سەر بە الیەنێكی حیزبیی دیاریكراون«.

ئامادەكاریی‌بۆ‌هەمواركردنی‌پەیڕەوی‌ناوخۆی‌پەرلەمان‌دەكرێت

دوێنێ دانیشتنی ل��ە رۆژن���ام���ه : كوردستان، پەرلەمانی دووشەمەدا، پەرلەمانتارێك، هەر كە دا بڕیاری پاش دابنرێت و بۆ پاسەوانی چوار خانەنشینبوونی پەرلەمانتاریش، دوو

پاسەوانی لەگەڵدا بمێنێتەوە.پەرلەمانی دوێ��ن��ێ��ی دانیشتنی كوردستان، تایبەت بوو بە خستنەڕوو و گفتوگۆكردنی هەردوو پڕۆژەیاسای یاسای دووەم����ی ه��ەم��وارك��ردن��ی

كوردستان، پەرلەمانتارانی یەكێتیی ژمارە )17(ی ساڵی )2006(، لەگەڵ ئەندامانی پاسەوانی پڕۆژەیاسای ه��ه ردوو ك��وردس��ت��ان، پەرلەمانی

یاساکه ش په سه ند کران.

پەرلەمانتاری عەبدوڵاڵ، نەریمان ف��راك��س��ی��ۆن��ی »گ�������ۆڕان«، بە »بۆچوونی راگەیاند: »رۆژنامە«ی بڕیارەی ئەو لەسەر هەبووە جیاواز پەرلەمانتارەكاندا، لەنێو پەرلەمان و

كەسی واهەبووە كە پێی باش بووە، بۆ نەمێنێت هەر پاسەوان ئەسڵەن پەرلەمانتار و هەندێك پەرلەمانتاریش پاسەوانەكان ژمارەی داوایانكردووە،

زیادبكرێت«.

ژمارەی‌پاسەوانی‌پەرلەمانتاران،‌زیاددەكرێت

hewal.rozhnama@gmail.com

»ئەم‌پەیڕەوە،‌زیاتر‌دەسەاڵتی‌

رەهای‌داوە‌بەسەرۆكایەتیی‌

پەرلەمانی‌كوردستان«

ستراتیژیپەراوێزخستنی پەرلەمان

عەبدوڵاڵ مەال نوری

پەرلەمان لە وای��ان دوات��ر، شوبات و رووداوەك���ان���ی)17(ی دەخواست، شوێنێك بێت بۆ كۆكردنەوەو سازانی جیاوازییەكانی ناو ئەو دەزگایە، بەاڵم نەیتوانی وەكو پێویست لە ئاستی بەرپرسیارێتیی بنەماكانی ع��ورف و لە ب��ەدەر بەڵكو بێت، مێژووییدا یاسایی و فراكسیۆنی پەرلەمان و سەرۆكایەتیی نوێنەرایەتیی، دیموكراسیی تێپەڕاندنی بۆ قۆستەوە ئۆپۆزسیۆنیان بایكۆتی دەس���ەاڵت، لەوانە: هەیە، نیشتمانییان رەهەندی كە پڕۆژەیاسا كۆمەڵێك پڕۆژەیاساكانی دەستەی نەزاهە، رێكخراوەكانی كۆمەڵی مەدەنیی ، كەموكورتی كۆمەڵێك بە ئاسایش دەزگای ئاسایش و ئەنجومەنی مەترسیدارەوە كە ئەمڕۆ یا سبەی، دەبێت هەموار بكرێنەوە و ئەگەر نەخوازراو دەرئەنجامی ئێستا، شێوەیەی بەو كارپێكردنیان نا،

بەدوای خۆیاندا دەهێنن.بەو شێوەیە، لەبری ئەوەی پەرلەمان سەرچاوەی شەرعییەت و كەچی بێت، كۆمەاڵیەتیی سەقامگیریی ئاسایشی و عەدالەت و بەپێچەوانەوە، لە جاران زیاتر هەیمەنەی ناتەندروستی حیزبەكانی كێشە قوڵكردنەوەی بۆ ئامرازێك كردە پەرلەمانی دەس��ەاڵت، بۆ دەسەاڵت هەوڵی یاساییكردنیان. بە رابردو و كەڵەكەبووەكانی دیوێكی بە هاوكێشەی حوكمڕانیدا، لە پەرلەمان رۆڵی شێواندنی دەسەاڵتی الوازك��ردن��ی لە خۆی كە داوەت���ەوە، رەنگی تریشدا دەبینێتەوە پەرلەماندا لیژنەكانی بەدواداچوونی چاودێریكردن و

لەسەر ئەداو كارەكانی حكومەت.دەیسەلمێنێت، خولە، ئەم مانگی دە ساڵێك و ئەزموونی پەرلەمان لەو رووەشەوە بە تەواویی ئیفلیج كراوەو لەسەر بنەمای گەندەڵیی و لەسەر بەرپرسێكیش تەنیا پەرلەمان، دواداچوونی بە لەسەر دەسەاڵت هەڵوێستی نەكرا، دادگا راپێچی كەمتەرخەمیی، دەزگایە، ئەو الڕێدابردنی بە دەدات نیشانی پەرلەمان، رۆڵی بەشێكە لە ستراتیژێكی دوورتر، جا بۆ هەر مەرامێك بێت و لەهەر دەرئەنجامە ئەو السەنگە، هاوكێشە ئەم بێت. قۆناغێكدا دۆخ و دەردەخات، كە هەرچەندە بەرپرسیارێتیی یاسایی و ئسوڵی پەرلەمان بەالی خەڵك و ئۆپۆزسیۆنەوە گرنگی هەبێت، بەاڵم لە گۆشەنیگای دەسەاڵته وه ، هیچ نییە جگە لە دامەزراوەیەكی رووكەش بۆ ئەوەی بەرگی یاسایی بكات بە پڕۆژەكانی دەسەاڵتداو ئامرازێكی گونجاویش ئەو پەرلەمانیی و سیستمی حیكمەتی بەتاڵكردنەوەی بۆ بێت گومانەش كاتێك بەهێزتر دەبێت كە سەرۆكی هەرێم، ئاگادارە ئەو كێشانەی خەڵكیان هێنایە سەر شەقام، هێشتا چارەسەر نەكراون و هەروەها دەزانێت سەرچاوەی كێشەكان چین و خەڵكیش چ جۆرە چارەسەرێكی دەوێت، كەچی خواستی بەشێكی گەورەی كۆمەڵگەی كوردستانیی، لەبەرچاو ناگرێت و ئەو یاسایانە واژۆ دەكات؛ كە لە

غیابی ئۆپۆزسیۆندا و بە كەموكورتیی زۆرەوە، تێپەڕێنراون. * ئەندامی پەرلەمانی كوردستان.

فراكسیۆنەكان لەسەر هەمواركردنەوەی پەیڕەوی ناوخۆ كۆدەنگن فۆتۆ: رۆژنامە

ذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28 www.rozhnama.net

ح��وک��م��ڕان��ان��ی ک��وردس��ت��ان داهێناوە. سەیریان دیاردەیەکی دی���اردەی بنێین ن��اوی ئ��ەک��رێ پ��ێ��وەن��ان ل��ە درۆک���ردن���دا. ئەم رادەی لە بۆئەوەی حوکمڕانانە بەردەوامی هەمیشەیی و شکستی ب��ەردەوام بکەنەوە، کەم خۆیان لە وەاڵمی داواکارییەکانی خەڵکدا ئەڵێن: »بە شەووڕۆژێک« ئەمەو

ئەوە ناکرێ.ئ���ەف���س���ان���ەی���ی درۆی حوکمڕانەکانی »شەووڕۆژێک«�ی

کورد شایەنی ئاوڕلێدانەوەیە:سیستمی شەووڕۆژێک بە -

دیمۆکراسی ناچەسپێ. گەندەڵی ش��ەووڕۆژێ��ک بە -

بنەبڕ ناکرێ.چاکسازیی شەووڕۆژێک بە -ئابوری و سیاسی، سیستمی لە

ئیداری هەرێمدا ناگاتە ئەنجام. گوندەکان شەووڕۆژێک بە -

ئاوەدان ناکرێنەوە. ئابوری ش��ەووڕۆژێ��ک ب��ە -

هەرێم نابوژێنرێتەوە. حیزب و ش��ەووڕۆژێ��ک ب��ە -حوکمەت لەیەکتر جیاناکرێنەوە.

کێشەکانی شەووڕۆژێک بە -ئاوو تەندروستی و پ����ەروەردەو

کارەبا چارەسەر ناکرێن. سەروه ریی شەووڕۆژێک بە -

یاسا نایەتە دی. بە شەووڕۆژێک شەفافیەت -

نابێ بە باو. - بە ش��ەووڕۆژێ��ک دی��اردەی

دوو ئیدارەیی لە بەین ناچێ. - بە شەووڕۆژێک میلیشیاکان

ناکرێن بە هێزی نیشتمانی. - بە شەووڕۆژێک ئاسەوارەکانی

شەڕی ناوخۆ ناسڕدرێنەوە. - بە شەووڕۆژێک چارەنوسی ناوخۆ شەڕی بێسەروشوێنەکانی

ئاشکرا نابێ. - بە شەووڕۆژێک رێگاوبانەکان

تازەو پانوپۆڕ ناکرێن. ئاسایشی شەووڕۆژێک بە -خۆراک دابین نابێ، بە شەووڕۆژێک

مادەی 140 جێبەجێ ناکرێ. دادی ش���ەووڕۆژێ���ک ب��ە -

کۆمەاڵیەتی ناهێنرێتە دی.

دۆسێی ش��ەووڕۆژێ��ک ب��ە -ئەنفالچییەکان و فایلدارەکان یەکااڵ

ناکرێنەوە.بە ب��ە ش����ەووڕۆژێ����ک... -شەووڕۆژێک... بە شەووڕۆژێک...

نزیکەی کوردستان خەڵکی لە پڕ بیست ساڵی بیست ساڵ، هەلی گونجاو و لە باریان بەخشی یەکێتی و س��ەرک��ردەک��ان��ی ب��ە پایەکانی ب���ۆئ���ەوەی پ��ارت��ی، ئاسایشی نیشتمانی بەهێز بکەن و نەتەوەیی دەوڵەتی کۆڵەکەکانی

دامەزرێنن: - دیمۆکراسی بێننە دی.

- واڵت ببوژێننەوەو پێشبخەن. تێکشکێنراوی م��رۆڤ��ی -

کوردستانی بینا بکەنەوە.

سیاسیی سیستمێکی -ئینسانی ئ���ازاد و دام���ەزراوەی���ی

دابهێنن. هەڵوەشێننەوەو میلیشیا -

هێزی نیشتمانی دامەزرێنن.بێننە کۆمەاڵیەتی دادی -

دی. - گوندەکان ئاوەدان و ئابوری

الدێ ببوژێننەوە. یەکیی وەک یەکسانی و -

مرۆڤەکان لە ماف و ئەرکدا بێننە دی.

لە جیاتی ئەوەی کار کەچی بۆ ئەو ئامانجە پیرۆزانە بکەن :

- حیزبی دەغەزاری ستالینی. - شەڕی ناوخۆ.

- گۆڕی بەکۆمەڵ. - ئابوریی وێران.

- ن����ەوت و گ��وم��رگ و ب��اج و خەراج و رسوماتی دزراو.

- گەندەڵیی بێ ئەندازە. ب��ەدەری رادە لە بێدادیی -

کۆمەاڵیەتی. وێ�����ران�����ک�����ردن�����ی -

خزمەتگوزارییەکان، - دوو ئیدارەیی.

- خنکاندنی دەنگی ئازاد. سەرکوتکردن و کوشتن و -

رفاندن و بێ سەروشوێنکردن. - نانبڕین.

- میلیشیای حیزبی و کەسیی هەمەجۆر.

ج��اس��وس��ی��ی دەزگ������ای -سەرکوتکەری هەمەچیزە.

گزی و لە پڕ هەڵبژاردنی -تەزویر،

- حوکمەتی نا موئەسەساتی بێ سەروبەرو بێ پالن.

- حوکمی بنەماڵەو پاتریارکی. دابەشکردنی قۆرخکردن و -ج���وگ���راف���ی���ا و دەس�������ەاڵت و بۆ .... واڵتیان ئ���������ابوریی

بەرهەم هێناوین.دوای بیست ساڵ حوکمڕانی، داوای ک���وردس���ت���ان خ��ەڵ��ک��ی لە ح��ی��زب��ە و دوو ل��ەم ه��ەرچ��ی حوکمەتۆکە حیزبییەکەیان بکەن، ملیان رەگ���ی م��ەس��ول��ەک��ان��ی��ان هەمو ئەم ئەڵێن، هەڵئەستێ و

شتە بە »شەووڕۆژێک« ناکرێن.ب���ی���س���ت س������اڵ ل�����ەالی کاربەدەستانی ئەم دوو حیزبه بوە

بە »شەووڕۆژێک«. ب���ە دڵ���ن���ی���ای���ی���ەوه، گ��ەر به شەووڕۆژێک سەدەیەکیشیان زۆری ئەگەر بکەین، حساب بۆ لەسەر ئۆپۆزسێونیان خەڵک و ش����ەووڕۆژ«ی ب��ە »20 ن��ەب��ێ، حوکم کورسیی لەسەر نە تریش

قەیرانە ئەتوانن نە دێنەخوارێ و س��ی��اس��ی، ئ���اب���وری، ئ��ی��داری، ک��ۆم��ەاڵی��ەت��ی، دی��م��ۆک��راس��ی، تەندروستییەکانی پەروەردەیی و

هەرێم، چارەسەر بکەن.نەگرین و لێ رێگەیان ئەگەر

سنوریان بۆ دانەنێین، ئەمانە:- هاتون بۆئەوەی کوڕاو کوڕ، حوکممان بکا بڕ وەچ��ەی��ان تا

بکەن. هەزار تا بۆئەوەی هاتون -جوگرافی، دەسەاڵتی تر ساڵی سیاسی و ئابوریی هەرێم لە نێوان قۆرخ داب���ەش و بنەماڵەدا دوو

بکەن. خۆیان و بۆئەوەی هاتون -دەستوپێوەندیان وەکو شاهەنشاو کۆیلە وەکو واڵت خەڵکی باقی

بژیەنن. 20 ب��ە ک���ورد حوکمڕانانی ئەڵێن خۆیان حوکمڕانی س��اڵ

»شەووڕۆژێک«، کەچی:- مالیزیای دواکەوتو لە روی کۆمەاڵیەتی و سیاسی، ئابوری، کەمتر م��اوەی لە خوێندنەوە، سفرەوە ل��ە س��اڵ��دا، )15( ل��ە کەشکەالنی بۆ دا قەڵەمبازی فەلەک و بوە یەکێک لە پڵنگەکانی

ئاسیا.گەورەترین ئیندونیسیا، -لە کە ئاسیا، ئیسالمیی واڵت��ی روخاندنی هەتا سەربەخۆییەوە -1945( ئیستیبدادی دەسەاڵتی دیکتاتۆر ه����ەردوو ،)1998حوکمیان سوهارتۆ سوکارتۆ و ئیندونیسیا ه��ۆی��ەوە ب��ەو ک��رد، ببوە یەکێک لە واڵتە هەرە هەژارو دواکەوتوەکانی دنیا، کەچی کە لە ژێر سایەی حوکمی ئیستیبدادیی کەمتر م���اوەی ل��ە دەر، ه��ات��ە دەوڵەتێکی ب��وە ساڵدا 10 لە دیمۆکراسی وا، کە ئەمەریکا دڵی بۆ نمونە بە ببێ خۆشبکا، پێ

ئیسالمی دیمۆکراسی.ژێر لە ئافریکا، باشوری -کە دا، ئاپارتاید رژێمی سایەی %10( پێست سپی کەمینەیەکی رەش زۆرینەیەکی دانیشتوان( %90( پێست زەرد پ��ێ��س��ت و

و، ئەچەوساندەوە دانیشتوان(�ی نەتەوە رێکخراوی هۆیەوە بەو یەکگرتوەکان لە ساڵی )1962(وە، بایکۆتی سیاسی و ئابوریی کردبو، هه روەها لەڕوی ئابوری و سیاسی و لە دواک��ەوت��ب��و، کۆمەاڵیەتیەوە دوای روخانی ئاپارتاید، لە ماوەی م��اوەی کە س��اڵ، ش��ەش تەنیا نیلسۆن سەرکۆماریی حوکمی مان���������دێال )1994 - 2000( بو، دا. قەڵەمبازی بوارێکدا لە هەمو ئێستا بوە بە یەکێک لە دەوڵەتە پێشکەوتو و بەڕێز و بەهەیبەتەکانی

دنیا.ئیجابییە گۆڕانکارییە ئ��ەو ئەو کەمەی ماوە لەو گەورانەی نمونانەی سەرەوەدا رویاندا، چەند دەوڵەتمەداری دڵسۆزو کەسێکی بەشی واڵتانە ئەو نەتەوەکانی

شێریان تیا هەیە: - لە باشوری ئافریکا: نیلسۆ فریدریک پێست، رەش ماندێالی ویلیام دی کلێرکی سپی پیست و قەشەی رەش پێستی بەناوبانگ،

دیزمۆند توتو. هەریەک ئیندونیسیا: لە -حەبیبی، جۆزیف باجودین لە عبدولڕەحمان وەحیدی، میگاواتی سوکارنۆ و سوسیلۆ بامبانگ یۆدۆ، حوکمی روخاندنی ل���ەدوای کە بە س��اڵ��ەوە ، 53 ئیستیبدادیی هەڵبژاردنی هەتا یەکدا دوای واڵتیان حوکمی 2004 گشتیی

گرتە دەست.لە مالیزیا: دکتۆر محەمەد -

مەهاتیر.پیاوی بۆ ساڵ 20 کەواتە، دیمۆکراسخواز و دەوڵ��ەت��م��ەدار و دڵسۆز نەک کەم نیە، بەڵکو زۆر زۆریشە، بۆئەوەی بتوانێ قەڵەمباز

بە واڵت بدا.ئ��ەو سێ واڵت��ەی س��ەرەوە، دەوڵەتمەدارە ئەو زەمەنی پێش قەیرانی: لە بون پڕ دڵسۆزانە کۆمەاڵیەتی، ئابوری، سیاسی، ئاینی، ئیتنی، ن��ەت��ەوەی��ی، بێجگە رەگەزپەرستی. مەزەبی و پێشینەی هەرسێکیان ل��ەوەی م��اوەی ن��ەب��وە، دیمۆکراسییان

حوکمی سایەی ژێر لە درێژیش ئیستیبدادیدا ژیانیان گوزەراندوە. ک��ورت و زۆر ل��ەم��اوەی ک��ەچ��ی حوکم سیستمی هەم پێوانەییدا دی��م��ۆک��راس��ی و ب��ە ب��و تیایانا رێ��گ��ەی سندوقی ل��ە دەس���ەاڵت دەنگدانەوە، بە بێ گزی و تەزویر، دەستاودەستی کرد ، هەم لە روی سیاسی و ئابوری و گەشەسەندنی ئەدەبیی هەیبەتی کۆمەاڵیەتی و ناودەوڵەتییەوە بازی مەزنیان دا .

کەواتە: پێشینەی نەبونی ئ��ەوان��ەی دیمۆکراسی، دواکەوتویی ئابوری، دانیشتوان ناهۆمۆجینیی دی��ن و ئاینی و ن��ەت��ەوەی��ی و روی ل��ە کلتورییەوە ئەکەنە رێگر لەبەردەم دیمۆکراسی و دانەکوتانی بنج بۆ بیانو ئابوریدا، نەبونی بەهێز

شکستی خۆیان ئەهێننەوە.کیشوەرە لە ئەگەر م��رۆڤ ئافریکا و ئاسیا، پاشکەوتوەکانی بە ب��ەوردی باشوردا، ئامریکای دیمۆکراسی و نمونەی هەندێک دوای س��ەرک��ەوت��وی ئ��اب��وری��ی 1945( جیهان دووەمی جەنگی هاتنی کۆتایی دوای دواوە( و بە دواوە( بە 1991( سارد جەنگی ئەگاتە ئ��اس��ان بچێتەوە، دا پیاوی ئەگەر کە بڕوایەی ئەو دیمۆکراسخواز و دەوڵ��ەت��م��ەدار و سیاسەتبازی )ن���ەک دڵ��س��ۆز پەرست( بەرژەوەند تۆتالیتاری ه��ەب��ێ، دی��م��ۆک��راس��ی و ئ��اب��وری زەمان و هەمو لە ئەتوانن بەهێز نەشونما ب��ڕوێ��ن، زەمینێکدا بکەن و بنج دابکوتن، چونکە ئەوە کە دەوڵ��ەت��م��ەدارە هەڵبژاردەی ئەزمونی ئەکێشێ و شەونخونی دیمۆکراس، بە ببێ دائ��ەدا گەل

نەک بە پێچەوانەوە.لە هەرێمی کوردستان، کە تا دیمۆکراسی سیستمی نە ئێستا بەهێز، ئابوری نە هەیەو بونی حوکمڕانە هەڵبژاردەی خەتای دیاردە ئەو هەمو نەک گەل، کە ناشارستانیانە ناشیرین و دزێوو کاربەدەستانی خ��ەت��ای زاڵ���ن، پارتی و یەکێتی یە نەک خەڵک.

ئ��ەوە ج��ەم��اوەرە ش��ەوورۆژ لە واز ئەکا حوکمڕانان لە داوا تایبەتییەکانی ب��ەرژەوەن��دی��ی��ە خۆیان بهێنن و خەمی بەرژەوەندی

گشتی بخۆن. ئ�����ەوەش دەس����ەاڵت����ە کە بکا، خەڵک بەگوێی ناتوانێ خۆی بەرژەوەندییەکانی چونکە گشتیی بەرژەوەندی سەروی لە بەتەما ئەبینێ و خاکەوە خەڵک و نیە هەرگیز لەرێگەی هەڵبژاردنی پ���اک و ب��ێ��گ��ەردەوە دەس���ەاڵت رادەستی نەوەیەکی تر و گروپێکی

تر بکا.کەواتە: شکستی دیمۆکراسی و ئابوریی ب��ەردەوام��ی داتەپینی حوکمڕانە ئەستۆی لە هەرێم

لە ن��ەک ک���وردە، فاشیلەکانی ئاینی و »دواکەوتویی« ئەستۆی کۆمەاڵیەتیی ئابوری و سیاسی و خەڵکی هەرێم... نەک لە ئەستۆی

کەمیی کات.بەسە ئابڕوو تۆسقاڵ یەک دەس��ت��ەواژەی ئیتر ب��ۆئ��ەوەی قاموسی لە »ش���ەووڕۆژێ���ک«، بدرێتە فڕێ هەرێم حوکمڕانانی

دەرێ.

ئاسایشی ئەنجومەنی پۆستی بڕیارە پارتی و بدرێتە ك��وردس��ت��ان، هەرێمی هەرێم، سەرۆكی دەسەاڵتی ژێر بخرێتە كە هاوكات سەرۆكی پارتێكی دەسەاڵتە، ئاسایش، دەزگ���ای پۆستی ه��ەروەه��ا بارزانی، مەسرور دیارە یەكێتی. بدرێتە كاندیدە نزیكترین پاراستن، بەرپرسی بكرێتە راوێژكاری ئەم ئەنجومەنە و ئەگەر حكومەت سەرۆكی پۆستی ئایندەدا لە دەزگاكە، ه��ەردوو ئ��ەوا پارتی، بدرێتە هەرێم، سەرۆكی دەسته وه . یەك دەچنە لە راگەیاندنی قۆناغی یەكەمی )بەرنامەی پەسەندكردنی بە ئاماژەی چاكسازیدا(، ئاسایشی ئەنجومەنی یاسای ه��ەردوو ئاسایش دەزگ��ای كوردستان و هەرێمی كرد لەالیەن پەرلەمانەوە، گوایە بۆ زیاتر خزمەتكردنی واڵت و دابینكردنی ئاسایشە لە بڕیارە دەزگایە، ئەم هاواڵتییان. بۆ ئاسایش، دەزگای سەربازیی، هەواڵگریی ئاژانسی ه��ەردوو پیشمەرگەو وەزارەت��ی بڕیارێك كە پێكبێت. زانیاریی پاراستن و

ئیستیفزازكردنی ئۆپۆزسیۆنە.

بەرگی یاسایی، كرایە بەریدەزگای ئەنجومەنە هەواڵگرییەكە

ئەم راستییەی ئەو دەگەینە لێرەدا دەزگایانە، دەزگای سەربەخۆی نیشتمانیی نین، هەربۆیە ناكرێت جگە لەم دەسەاڵتە خۆی، كەسی تری سەربەخۆو تەكنۆكرات و ئەم رووب���ەڕووی كۆمەڵ، دڵسۆزەكانی نابێتەوە. جێگایان بكرێنەوەو پۆستە دروس���ت���ك���راوە، ئێستە ك��ە ئ����ەوەی

نییە، نەتەوەیی ئاسایشی ئەنجومەنێكی هەواڵگریی و ئەنجومەنێكی دەزگاو بەڵكو موخابەراتیی پۆلیسیی و س��ەرب��ازی��ی و لەراستیدا دەزگایە، ئەم قائیدە. حیزبی بۆ پاراستنی حیزب و تاقمێكی دیاریكراوە، نەك گەل، ئەوانەی دەنگیان بەم دەسەاڵتە داوە، بۆ ئەوەی ئاسایشی ئەمان بپارێزێت، بپارێزێت. حیزب ئاسایشی گەل نەك ئەگەر ئەمە بە چاكسازیی ناوببرێت، كە ئەوا پێداوە، ئاماژەی هەرێم سەرۆكی بەناوی شتێك پرسیارو ژێر دەكەوێتە كە دەفرۆشرێتەوە، گەل بە چاكسازیی ئەوەی نییە. تێدا گەلی بەرژەوەندیی ئەم گەل و نیشتمانە پێویستیان پێیەتی، پڕۆژەو ئەنجومەنێكی ئاسایشی نەتەوەیی و

نیشتمانیی راستەقینەیە.

شوێنی دەزگای زانیارییلەم هاوكێشەیەدا

ئ��ەگ��ەر راس��ت بێت ه���ەردوو دەزگ��ا هەواڵگرییەكە بكرێنە یەك دەزگاو بخرێنە بارزانیی ئیتر بارزانییەوە، كۆنترۆلی ژێر باوك بێت، یان بارزانیی كوڕ، ئەوا دەبێت یەكێتی ئامادە بێت، دەزگای زانیاریی بە دۆسیەكانی و نهێنییەكانیەوە بداتە دەست ئەوەیە یان پاراستن، دەزگای سەرۆكی پارتی بە تەسلیمبوون ب��ەرەو یەكێتی مل دەنێت، یان ئەوەیە یەكگرتنەوەیەكی رووك��ەش��ە وەك دام��ودەزگ��او وەزارەت���ە رووكەشەكانی تر. دیاردەیەك كە دووبارە دەخاتەوەڕوو. ئیدارەیی دوو سیستمی پڕۆژەیە ئەم تراژیدیایەش، ئەو بڕوانە

پێدراوە رەزامەندیی پەرلەمانەوە لەالیەن بەرزكراوەتەوە حكومەتەوە لەالیەن كە بەری كرایە یاسایی بەرگی لێرەدا بۆی. نانیشتمانیی. هەواڵگریی ئەنجومەنێكی مەترسی میتۆدەكەی، ستراتیژەو ئەم بەرەو هەرێمەیە ئەم ئاراستەبردنی بە موخابەراتیی ، كۆمەڵگایەكی سیستم و ع���ەس���ك���ەرت���اری���ی���ەت ، پ��ۆل��ی��س��ی��ی ، نەیارەكانی راون��ان��ی چ��اودێ��ری��ك��ردن و دەسەاڵت ، بەردەوامیدان و پارێزگاریكردنی دەس���ەاڵت���ی ت��اك��ی ئ��ۆت��ۆك��راس��ی دژ

بەكۆمەڵگای مەدەنیی.

دەبوایە ئەم ئەنجومەنە، بەشێك بێت لە ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوەیی

ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوەیی، هەموو دەگرێت لەخۆ ئاسایی دەزگایانەش ئەو كە ئێستا دەسەاڵت جیای كردوونەتەوە. حیزبیش ئاسایشی نەتەوەیی، ئاسایشی ب��ەاڵم دەس���ەاڵت لە هەرێم دەپ��ارێ��زێ، ستراتیژییەتەكەدا لەپشتی تری نییەتی هەیە، ئەولەویەتی كامیان ئایا هەیە. ئاسایشی حیزب و یان نەتەوە، ئاسایشی یان سەرۆك؟ بەئەفسانەكردنی بنەماڵەو كار بۆ بەنێودەوڵەتیكردنی جینۆساید وەك چەكێكی سیاسیی بۆ ئاسایشی نەتەوەیی، ئەوەی دەسەاڵت تائێستا ئەنجامی نەداوەو بە خیانەتێكی نەتەوەیی دادەنرێ. بەڵێ، دەزگاكانی هەواڵگریی و ئاسایش لەهەموو واڵتێكدا ه��ەن، ب��ەاڵم ئ��ەوەی دەس��ەاڵت مەبەستییەتی، كوردستان هەرێمی لە نییەتی باشی نەتەوەیی و نیشتمانیی پێوە

دی��������ار نییە. ئاسایشی نەتەوەیی،

دەبێت بریتیبێت لەچی؟ئاسایشی نەتەوەیی، لە بواری ئاسایشی بوارەكانی ئەمڕۆكە تیرۆرەوە، جەنگ و كشتوكاڵ و ژینگەو ئابووریی و ئاسایشی گرتووەتەوە. كۆمەاڵیەتیشی الیەنەكانی ئابووریی، سیاسیی و ئازادیی هەروەها مافی م��رۆڤ )م��اف��ی ت��اك و ك��ۆم��ەڵ(، سنووردانان بەاڵم ئاینیی، تەساموحی ئاینیی و بەرەنگاربوونەوەی بۆ فەناتیزمی ئەمانە، هەموو تۆتالیتاریزم و فیكری رێگان بۆ راگرتنی ئاسایش و سەقامگیریی بەواتا ن��ەت��ەوەی��ی، ئاسایشی ن��اوخ��ۆ. ئاسایشی تاكەكانی كۆمەڵیش دەگرێتەوە. نەتەوەیی، ئاسایشی كێشەكانی لێرەدا

دەست ناوەڕۆكەكەیەوە لەلێكۆڵینەوەی فاكتەری دەبێت ئاسایش، دەك��ەن. پێ واتا بە ت��رس بێت، ت��رس نەهێشتنی ئابووریی و بوارەكانی لە گشتییەكەی نەتەوەیەك كۆمەاڵیەتیی. سیاسیی و بەرژەوەندییە ئەگەر هەیە، ئاسایشی شەرعییەكانی خۆی نەكاتە قوربانیی. توانای نەتەوەیەك كە بەها ناوخۆییەكانی خۆی بپارێزێت. دەرەكیدا هەڕەشەی لەبەردەم سەرەكییەكان و ئازادییە پاراستنی بۆ مافەكانی گەل، پێویستە رەچاوی گره نتی ئاشتییانەی ئاسایشانەو پێكەوەژیانێكی ئەمانە ب��ك��رێ��ت. م��رۆڤ��ەك��ان ه��ەم��وو كوردستانیشدا، باشووری لە هەمووی جگە لەمانە، ئاسایشی ژینگە، ئاسایشی خۆراك، ئاسایشی ئابووریی- كۆمەاڵیەتیی

ه��ەژاری��ی و برسێتیی و ل��ە )رێگاگرتن رێگاگرتن كۆمەاڵیەتیی، زامنی بێكاریی، ژیان، سەر بۆ مەترسیدارەكان لەشتە بیمەی زامنكردنی نەخۆشیی و وەك تەندروستیی. ئاسایشی سیاسیی )ئازادیی فیكریی سیاسیی و زۆرانبازیی سیاسیی، ئازادییەكان، تەسككردنەوەی لەبری توندڕەوەكاندا، الیەنە لەگەل تەنانەت سیاسەتی بەكارهێنانی جێگای باشترە بگرێتەوە. توندوتیژیی زەب��روزەن��گ و پەروەردەی تیرۆریزم و بەرەنگاربوونەوەی ئاسایشی ه��ەروەه��ا ك��ۆم��ەڵ(. ئاشتیی ژێرخانی دروستكردنی وەك ئابووریی پیشەسازیی بە بایەخدان ئابووریی، كراوەتە كوردستان هەرێمی محەلی، بازاڕێكی فراوانی ساغكردنەوەی خراپترین سوودی بۆ ئێران توركیاو شمەكەكانی بەشێكی ئەمانە كەمینه یەك. تەنیا گرنگی ئەو بوارانەن كە دەبوایە دەسەاڵت لەهەرێم خەمی هەڵبگرتنایە، بەر لەخەمی ئاسایشی دەسەاڵتی تاك و بنەماڵەو پارەو سەروەت و پاراستنی سامانەكانی، ئەوانەی كە موڵكی گەلن. دەبێت لە رووی زانستی لەو راستییە تێگەیشتبین، سیاسیشەوە، ئ��ۆت��ۆك��راس��ی و سیستمی س��روش��ت��ی گ��ۆڕی��ن و نییەو ئ��ەق��ان��ی تەقلیدیی، چاوەڕوانی نابێت پێناكرێت و چاكسازیی

نوێسازیی لێبكرێت.* نووسەر، خاوەنی پڕۆژەیەكی

ئاسایشی نەتەوەییە سەبارەت بە هەرێمی كوردستان.

salarbasira@hotmail.com

بە شەووڕۆژێک!

ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێمی كوردستان، یان ئەنجومەنی هەواڵگریی هەرێم

مەحمود رەزا ئەمین

د. ساالر باسیرە*

شکستی دیمۆکراسی و داتەپینی بەردەوامی

ئابوریی هەرێم لە ئەستۆی حوکمڕانە فاشیلەکانی کوردە

یەک تۆسقاڵ ئابڕوو بەسە بۆئەوەی ئیتر دەستەواژەی »شەووڕۆژێک«، لە قاموسی حوکمڕانانی هەرێم فڕێ بدرێتە دەرێ

راپۆرتی: ئارام جەمال........................................................

لە كەركوك، دانیشتووانی شەو و رۆژێكدا، تەنیا پێنج سەعات دەدرێتێ و نیشتمانییان كارەبای هاواڵتییانیش به هۆیه وه هۆشداریی خۆپیشاندان، دەستپێكردنەوەی

لەدژی ئیدارەی شارەكە دەدەن.تەمەن عەبدولڕەحمانی عەلی گەڕەكی دانیشتووی ساڵ، )42(ق��ادس��ی��ەی ش���اری ك��ەرك��وك، گەرمای ئارەقی سڕینی ب��ەدەم ئ��ەوەی رەخنەی ش��ارەك��ەی��ەوە، )2003(وە، ساڵی لە كە گ��رت، كەمبووەتەوە و كەركوك كارەبای و لەشەو نەیتوانیوە حكومەت كارەبای سەعات پێنج رۆژێكدا، بۆ ب��ك��ات داب��ی��ن نیشتمانیی وەرزی لە بەتایبەت هاواڵتییان،

هاویندا.وتی: »رۆژنامە« بۆ عەلی، »ئەمە، الوازیی حكومەت و ئیدارەی كەركوك دەگەیەنێت، كە سەرەڕای

لە سامانی دەوڵەمەندیی شارەكە نەیتوانیوە بەاڵم بودجە، نەوت و كێشەی كارەبا چارەسەر بكات«.

بەقەزاو كەركوك پێویستیی لەیەك ئەگەر ناحیەكانییەوە، گەڕەك و هەموو بە كارەبا كاتدا )850-800( بدرێت، ناوچەكان م��ێ��گ��اوات ك��ارەب��ای��ە، ل��ەگ��ەڵ ئەوەشدا كە كەركوك خاوەنی دوو وێستگەیەكی غازیی و وێستگەی لە كارەبایە بەرهەمهێنانی ئاویی عەبدوڵاڵو مەال دوبزو ناوچەكانی هەرسێ توانای ت��ازە و ناحیەی ئاسایی و ل��ەك��ات��ی وێستگەكە ن��ەب��وون��ی ك��ێ��ش��ەدا، زی��ات��ر لە بەهۆی بەاڵم مێگاواتە، )1500(ئەو بەشێكی چەند لەكاركەوتنی وێستگانەوە، لەئێستادا بە هەرسێ )500( ن��زی��ك��ەی وێستگەكە، مێگاوات كارەبا دەدەن، لەوبڕەش كەمتر لە )250( مێگاواتی دەدرێت

بە شاری كەركوك.ئەبوبەكر، یاسین ئەوكاتەی حكومەتی ك��ارەب��ای وەزی����ری

هەرێمی كوردستان، لە دانیشتنی پەرلەمانی مانگەی ئەم )22(ی 100« وت����ی: ك���وردس���ت���ان���دا، مێگاوات كارەبای هەرێم، گەیشتە جەمال، ئیبراهیم ك��ەرك��وك«، دانیشتووی ساڵی )33( تەمەن ئاشكرای عەلی، پەنجا گەڕەكی كرد: »خەڵك، چاوەڕوانی بەڵێنی لەمالیكییەوە هەر دەسەاڵتدارانە، ت���ا ئ���ی���دارەی ك���ەرك���وك، كە

بەڵێنەكانیان جێبەجێ بكەن«.ئەمساڵدا، ل��ەس��ەرەت��ای دانیشتووانی پێنج گەڕەكی شاری لە خۆپیشاندانیان ك��ەرك��وك، رێکخست و كارەبا نەبوونی دژی ب��ە ب��ەڵ��ێ��ن��ی چ���ارەس���ەرك���ردن ئیبراهیم هەربۆیە هات، كۆتایی ناوەڕاستی تا »ئەگەر دەڵێت: كارەبا كێشەی ئەمساڵ، هاوینی بڕوایەدام لەو نەكرێت، چارەسەر گەورەی ناڕەزایی خۆپیشاندان و حكومەتێك ئەگەر لێبكەوێتەوەو كارەبای كێشەی ساڵ بەهەشت پێ چارەسەر نەكرێت، ئایا بوونی

پێویستە؟«.ش���اری ك��ەرك��وك، ل���ەڕووی هێڵی ل��ەس��ەر ج��وگ��راف��ی��ی��ەوە، لەناوچە یەكێكە ك�����ە )36(ە، گەرمەكان و رۆژانە پلەی گەرما لە وەرزی هاویندا، لەنێوان )35–50( هەندێكجاریش سەدیدایە و پلەی

بەرزتر دەبێتەوە. یاڵچین مەهدی، بەڕێوەبەری كارەبای دابەشكردنی فەرمانگەی رێژەی كەمیی ئۆباڵی كەركوك، كارەبا، كەركوك دەخاتە ئەستۆی كەرتەو ئ��ەو )م��ەرك��ەزی��ی��ەت(ی كارەبا، »دابەشكردنی دەڵێت: وێستگەكانی راستە مەركەزییەو كارەبای هەیە توانایان كەركوك ك��ەرك��وك داب��ی��ن ب��ك��ەن، ب��ەاڵم دابەشكردن لە كۆنترۆڵی وەزارەتی كارەبادایەو بەپێی پالنی وەزارەت و ب��ەش��ێ��وازی ی��ەك��س��ان ب��ەس��ەر

شارەكاندا دابەشدەكرێت«.و ل��ەش��ەو لەئێستاشدا، رۆژێكدا، )4-5( سەعات كارەبای نیشتمانیی و )10( سەعات كارەبای

بەهاواڵتییان و دەدرێ��ت موه لیدە ب��ەپ��ێ��ی پ��الن��ێ��ك��ی ئ���ی���دارەی كەركوكیش، بڕیارە تا ناوەڕاستی نیشتمانیی كارەبای هاوینە، ئەم

بۆ )10( سەعات بەرزدەكرێتەوە.

»رۆژن��ام��ە«ی ب��ە یاڵچین، هوشیاریی »ئاستی راگەیاند: ه��اواڵت��ی��ی��ان��ی ك���ەرك���وك بۆ بەكارهێنانی كارەبا، كەمەو لەكاتی نیشتمانیدا، ك��ارەب��ای پێدانی سەر دەك��ەوێ��ت��ە زۆر فشارێكی كوژانەوە زۆرج��ار كە هێڵەكان، دەدات و روو وێستگەكاندا ل��ە سەر كراوەتە زۆریش زیادەڕۆیی زۆری زیانێكی كارەباو هێڵەكانی

پێگەیاندووە«. ئیدارەی كەركوك، لەبەرامبەر پێدانی رێژەی )20%(ی گاز بەبێ بەرامبەر و بۆ هەرئەمپێرێك كارەبا لەهاواڵتییان دینار ه��ەزار )6(سەعات، )10( بۆ وەردەگیرێت خاوەنی محەمەد، جاسم ب��ەاڵم شاری موه لیدەكانی لە یەكێك وت: »رۆژنامە«ی بە كەركوك، »ئ���ی���دارەی ك��ەرك��وك؛ ب���ەزۆر، بۆ موه لیدەكانمانی كارپێكردنی بەبێ زیادكردووە، سەعات )10(رەچاوكردنی ئەوەی ئەو ماوە زۆرە، دەگەیەنێت، موه لیدەكان بە زیان

بڕەگازەی ئ��ەو ئ��ەوەش��دا لەگەڵ دابینی كردووە، زۆر كەمە«.

كێشەی چارەسەركردنی بۆ ك��ارەب��ا، ئ��ی��دارەی ك��ەرك��وك لە هەوڵدایە، لەچوارچێوەی بودجەی وەرزی ئ��ەم ب��ۆ پ���ت���رۆدۆالردا، هاوینە، كارەبا لە حكومەتی هەرێم یەكەمیشدا، لەقۆناغی بكڕێت، بڕیارە كۆتایی ئەم مانگە، )100( مێگاواتی ئەو كارەبایە بگەیەنرێتە شاری كەركوك و لە كۆتایی مانگی داهاتووشدا، )100( مێگاواتی تری پێ بگات. رێبوار تاڵەبانی، جێگری پارێزگای ئەنجومەنی سەرۆكی ك���ەرك���وك، ب��ە »رۆژن���ام���ە«ی راگەیاند: »هەرچەندە لەسەرەتاوە، بەو عێراق، كارەبای وەزارەت���ی بەوبیانووەی نەبوو، رازی ك��ارە تەنیا ك���ارەب���ا، گ��رێ��ب��ەس��ت��ی بەاڵم وەزارەت��دای��ە، لەدەسەاڵتی دەربڕیوەو رەزامەندییان ئێستا ئیدارەی كەركوك گرێبەستی لەگەڵ ئیسماعیلدا ئەحمەد كۆمپانیای

ئیمزاكردووە«.

راپۆرتی: ئومێد خدر...............................................

زی��ادك��ردن��ی ج��ار س��ێ دوای ب��ودج��ەك��ەی، پ��ڕۆژه ی��ەك��ی ئاو ل����ەوادەی خۆیدا ق����ەالدزێ، ل��ە هاواڵتییانیش ناكرێت و ت���ەواو ن��ی��گ��ەران��ن ل��ه دواك��ەت��ن��ی ئ��ەو دوای ئەندازیارێكیش پ��ڕۆژەی��ە و نهێنیی دەستلەكاركێشانەوەی، كەموكورتییەكانی ئاشكرا دەكات. دانیشتووی مەحمود، عومەر لە نیگەرانە ق����ەاڵدزێ، ق���ه زای كێشەی چ��ارەس��ەرن��ەك��ردن��ی وەك ناوچەكەیدا و لە كەمئاویی لێ بیر ناچارین دەڵ��ێ��ت: ئ��ەو بەو رێ حكومەت ب��ەاڵم بدەین، نادات و كەمئاویی رێگاچارەیەی بۆ »رۆژنامە« وتی: »نازانم، ئەم دەستیدەستی پێكردنە چییە بەم خەڵكەی دەكەن، تا كەی چاوەڕێ

بین؟«.كێشەی ه��اواڵت��ی��ی��ە، ئ���ەو بەستەوە ق��ەاڵدزێ��ی كەمئاویی ئاوی پ��ڕۆژەی تەواونەكردنی بە »ئەوە، كرد: ئاشكرای )خاس( و شارەكە، بۆ گرنگە پڕۆژەیەكی هەرهۆكارێك بە حكومەت بەاڵم بێت، گرنگی پێنەداوە و نەیتوانیوە

تەواوی بكات«. پ�����ڕۆژەی ئ���اوی )خ���اس(، لەسەر بودجەی حكومەتی هەرێم و )ڤیتا(وە كۆمپانیای ل��ەالی��ەن )12( سەرەتا جێبەجێدەكرێت و تەرخانكرابوو، بۆ دیناری ملیار ملیار )22( بۆ كرا زی��اد دوات��ر سێیەمیش ج���اری ب��ۆ دی��ن��ار و دینار و ملیار )42( بۆ زیادكراوە تەواو مانگەدا لەم بووە بڕیاریش بكرێت، بەاڵم تائێستا ئەو پڕۆژەیە تەواو نەكراوە و دواخراوە بۆ كۆتایی

ئەمساڵ.ع��ەب��دول��ڕەح��م��ان م��ح��ەم��ەد، بە قەاڵدزێیە، تری هاواڵتییەكی تووڕەییەوە وتی: »دوای چەندین بێئومێدبوونی دواك��ەوت��ن و س��اڵ

دیسانەوە پ��ڕۆژەی��ە، لەو خەڵك دواخ�����راوە. چ��ەن��دی��ن س��اڵ��ە لە بە پڕۆژەیەداین و ئەو چاوەڕوانی پێداویستی سەرەتاییترین دەست

ژیانەوە دەناڵێنین، كە ئاوە«.كرد: ئاشكرای عەبدولڕەحمان، قەاڵدزێ، خەڵكی زۆری بەشێكی بە یان بەكاردەهێنن، بیر ئاوی وەك ئەمەش دەكڕن، ئاو تانكەر بێوەفایی »لوتكەی وت��ی: ئ��ەو بەم بەرامبەر كوردییە دەسەاڵتی

شارە«.ئ��اوی پ����ڕۆژەی كێشەكانی كە بەئاستێكن »خ��اس«، پردی بەهۆیانەوە سەرپەرشتیارێکی ئەو

پڕۆژەیە، هەڵوێستی وەرگرتووە.عەبدوڵاڵ حسێن، كە یەكێك بووە سەرپەشتیاریی ئەندازیارانەی لەو پ��ڕۆژەك��ەی میكانیكی ب��ەش��ی كردووەو دەستی لەكاركێشاوەتەوە، چەندینجار دەك���ات: ل��ەوە ب��اس لەو پەیوەندیدارەكانی الی��ەن��ە كەموكورتییانە ئاگاداركردووەتەوە،

بۆیە لێنەگرتم، »گوێیان ب��ەاڵم ب��ە ن��اچ��اری��ی، دەس��ت��م ل��ە كار

كێشایەوە«.بۆ »رۆژنامە« ئەندازیارە، ئەو »بڕی وت��ی: ك��ردو قسەی زیاتر تەرخانكراوە دینار ملیار )22(میكانیكی و بەشی كەرەسەی بۆ ئەوەی بەبێ پڕۆژەكە، كارەبایی دیاریبكرێت« و تایبەتمەندییان بە »بەڵێندەر، دەیوت: هەروەها دەهێنێت، مەواد ئ��ارەزووی خۆی سەبارەت نووسراومان چەندینجار بەو كەموكورتییانە بەرزكردووەتەوە الیەنە وەزی���ران و ئەنجومەنی بۆ پەیوەندیدارەكان، بەاڵم كە كەوتە هەموو جێبەجێكردنەوە، ب��واری ئێمە، پێشنیازەكانی رەخ��ن��ە و لەالیەن بەشی هونەریی وەزارەتی شارەوانی و ئەنجومەنی وەزیرانەوە، رەفز كراون و بەڵێندەر سەرپشككرا لەوەی كە بە ئارەزووی خۆی مەواد

بهێنێت«.كەرەسەتەكانی دابینكردنی

لەالیەن »خاس« پردی پ��ڕۆژەی ئێس( جی، )ئێس، كۆمپانیای ەوە ب�����������ووە، كە بەپێی قسەی سەیركردنی دوای ئەندازیارە؛ ئەو »كەموكووڕیی ك��ەرەس��ت��ەك��ان، زۆر«ی تیا بەدی كردووە و بەپێی دەبوو پڕۆژەیەش، ئەو تەندەری ئەوروپی موه لیدەكارەباییەكان، نەبووە و بەوشێوەیە ب��ەاڵم ب��ن، س��ەرەن��ج��ام ئ���ەو ئ��ەن��دازی��ارە، كەموكووڕییانەی ئەو وێنەیەكی ئاوی بەڕێوه بەرێتیی بۆ ن��اردووە وەزارەت��ی سلێمانی و دەوروب��ەری وەزی��ران و ئەنجومەنی شارەوانی و ب��ەاڵم ق���ەاڵدزێ ، قایمقامییەتی ئ��ەن��دازی��ار، حسێنی ع��ەب��دوڵ��اڵ هەر نەك الیەنانە، »ئ��ەو وت��ی: بە بەڵكو نەكرد، بەدواداچوونیان گێرەشێوێنیشیان لەقەڵەمداین«.

بەڕێوه بەری محەمەد، دەرب��از كۆمپانیای »ڤیتا«ی جێبەجێكاری لەوە دەكاتەوە، پڕۆژەكە، جەخت كە كارەكانیان بەبێ كەموكووڕیی و

بە موه لیدە ئەندازەییە و سەبارەت كارەباییەكانیش، بە »رۆژنامە«ی راگەیاند: »موه لیدەكانمان بریتانین و بزوێنەرو تەزووەكە لە تەندەردا بۆ ئێمە دیاریی نەكراوە، كە ئەوروپی ئەومواسەفاتانەی ه��ەم��وو ب��ن و زیاترمان دیاریكراوە، بۆمان كە

دابینكردووە«. الی��ەن��ە پ��ەی��وەن��دی��دارەك��ان��ی بەو درك��ی��ان ه��ەرێ��م، حكومەتی لەئێستاشدا ك���ردووە و كێشەیە لێكۆڵینەوە بۆ تایبەت لیژنەیەكی لەو كەموكووڕییانە پێكهێنراوە، كە لە پڕۆژەی ئاوی »خاس«دا هەن.

قایمقامی عەبدوڵاڵ، حەسەن قەاڵدزێ، بە »رۆژنامە«ی راگەیاند: كە درووستكردووە »لیژنەیەكمان ئەندازیاری پسپۆڕن و بەدواداچوون ئەو لەسەر پڕۆژەكە؛ بۆ دەك��ەن كەموكووڕییانەی كە باس دەكرێن و سەرگلەیی و ناخەینە تەركیز چونكە ئەندازیار، یەك رەخنەی

لیژنەمان هەیە«.قایمقامی قەاڵدزێ ، سەبارەت بە تەواو نەبوونی پڕۆژەكەش لەكاتی بۆ »دەیگەڕێنمەوە وتی: خۆیدا، ئەو كەمتەرخەمیی نەشارەزایی و پڕۆژەكەدا لە كار ئەندازیارانەی دەك���ەن، ئ��ەم پ��ڕۆژەی��ە شتێكی تازەیە بەالی ئەندازیارانی ئێمەوە، )12(ی مانگی كۆتایی لە بەاڵم ئەمساڵدا، پڕۆژەكە تەواو دەبێت«.عەلی، سەرۆكی ئاوارە بەاڵم، ئاماژەی ق���ەاڵدزێ ، ش��ارەوان��ی��ی دواك��ەوت��ن��ی ت��ری بەهۆكارێكی پ���ڕۆژەی ئ��اوی »خ���اس« ك��رد و ب��ە »رۆژن����ام����ە«ی راگ��ەی��ان��د: »دواكەوتنی پڕۆژەكە، پەیوەندیی لە كە هەیە گۆڕانكارییەوە بەو كاتی كراوەو پڕۆژەكەدا قەبارەی بۆ دی��ن��اری ملیار )12( خ��ۆی تەرخانكرابوو، دواتر بوو بە )22( )42( بۆ زی��ادك��را دوات��ر ملیار و ملیار دینار و پێموابێت، دوو ملیار بۆ كەمپەكان بۆ تریشی دیناری

تەرخانكراوە«.

nawxo.rozhnama@yahoo.comذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28

موه لیده یه کی ئه هلیی که رکوک

پرۆژه ی ئاوی خاسه فۆتۆ: رۆژنامه

هاواڵتییەك: ناچارین بیر لێبدەین، بەاڵم حكومەت، رێ بەو چارەسەرەش نادات

پڕۆژەیەكی ئاوی قەاڵدزێدوای سێ جار زیادكردنی بودجەكەی، دوادەكەوێت

بێکاره بایی؛ که رکوک گه رمتر ده کات

عوسمان، مەحمود حه سه ن: ئاریان دام��ەزران��دن ب��ااڵی لیژنەی ئەندامی سلێمانی، پ��ارێ��زگ��ای س��ن��ووری ل��ە ب��ە »رۆژن��ام��ە«ی راگ��ەی��ان��د: »ل��ەو درا ك��ە ف���ۆڕم���ەی )16731(

بە پەیمانگەكان زانكۆ و بەدەرچووانی )13035( دامەزراندنیان، مەبەستی

فۆڕم گەڕاوەتەوە.لە ك��رد: بەوەیش ئاماژەی ن��اوب��راو، وەرگ��رت��ن��ەوەی بنكەیەكی ه��ەم��وو

یاساییان كەسێكی چەند ف��ۆڕم��دا، لەپڕكردنەوەی داناوە، تا ئەگەر هەڵە لەكاتی ه��ەب��ووب��ێ��ت، ف��ۆڕم��ەك��ەدا وەرگرتنەوەیدا، هەڵەكەیان بەو كەسە بەسەر هەڵەكە ئەگەر چاككردووە،

ئەوانیشدا تێپەڕ بووبێت، ئەوا لەڕێگای كەسەوە بەو پەیوەندیی تەلەفۆنەوە دەكەن، چاك پێ هەڵەكەی دەكەن و ناحیە ق���ەزاو »ه��ەن��دێ��ك وتیشی: بە نەگەڕاوەتەوە، فۆڕمەكانی هەیە،

ئێمە فۆڕمەكان، هەموو گەڕاندنەوەی پەیوەندیكردن بە دەك��ەی��ن دەس��ت بزانین تا بەڕێوەبەرێتییەكانەوە، بە پێویستییان بە چەند فەرمانبەر هەیە،

كە له الیان دابمەزرێت.

»زیاد لە دوو هەزار فۆڕم؛ نەگەڕاوەتەوە«

حكومەت لە دۆڵێك و خەڵكیش لەدۆڵێكی تر

سۆز عه بدولقادر

الیەنە حیزب و هەموو كە دروشمەیە ئەو دیموكراسییەت، نیشاندەری هێمایەكی وەك ب��ەرزی��دەك��ەن��ەوە؛ سیاسییەكان، رادیكاڵییەت و نوێبوونەوەو دیموكراسییەت، لەسادەترین پێناسەیدا، جێبەجێكەری میكانیزمی حكومەتیش گەلە و دەسەاڵتی مانای ئەو دەسەاڵتەیە، واتە خاڵی دەستپێك و كۆتایی ناو ئەو بازنەیە، راستەقینەی پێوەری هاواڵتییان، بەشداریی ئاستی هاواڵتییانن و گەشە و جێكەوتەی دیمكراسییەتە لە كۆمەڵگاداو گرنگیی بەشداریی

خەڵكیش، لەچەند خاڵێكدا كۆدەكەینەوە.1- باشكردنی چۆنێتیی یاساو پالنەكانی حكومەت و زیادكردنی هەماهەنگیی نێوان بڕیارەكانی حكومەت و پێداویستییەكانی خەڵك.

2-زیادكردنی شەفافییەت و بواری لێپرسینەوە.3-زیادكردنی زانیاریی حكومەت بۆ دانانی یاساو بڕیاری دروست لە بەرژەوەندیی گشتیی و كەمكردنەوەی ئاسەواری ئەو كەموكووڕییانەی

دێنەپێش؛ لە ئەنجامی جێبەجێكردنی یاساو بڕیارەكاندا.بۆ قبووڵكردنی هەر چاكسازییه ک 4-ئامادەكردنی جەماوەریی لەسەربنەمای پیادەكردنی پرەنسیپی شەراكەتی نیشتمانیی لەنێوان

خەڵك و حكومەتدا.پرەنسیپی بەشداریكردن، لە دواجاردا دەبێتە هۆی توندوتۆڵكردنی سەرەكیی جەمسەری دوو كە حكومەت، خەڵك و پەیوەندیی

كۆمەڵگان و كاریگەریی راستەوخۆیان لە سەر یەكتری هەیە. حكومەتی هەرێم بۆ پاراستن و بەهێزكردنی ئەزموونی كوردی، پالنی لە بەشداركردنیان بەخەڵك و داوە گرنگی ئاستێك چ تا

وەزارەتەكاندا و بە چ شێوازێك رەنگیداوەتەوە لەیاساكاندا؟دوورە تێدەپەڕێنرێن و دەنگ بەزۆرینەی پەرلەمان، یاساكانی لەخواستی جەماوەرەوە و بەپێی پێوستی هەردوو حیزبی زۆرینەی پەرلەمانە، دەسەاڵتی جێبەجێكردنیش، ئەوەی لەقاموسیدا نەبێت، خەڵك و پرس و بەشداریكردنی خەڵكە لەپالنه كانیدا، كە لەناو ژوورە پەرلەمان و بۆ دەنێردرێن لەحكومەتەوە دادەرێژرێن و داخراوەكاندا لەوێ بەزۆرینە تێدەپەڕێنرێن، ئیتر خەڵك و هاواڵتیش تەنیا یاساو رێنماییەكانیان بەپێی خشتەی بەردەمی فەرمانبەرەكانیان بەسەردا بۆ لەبار ژینگەیەكی دەبێتە بەئاسانی ئەمە دەكرێت، جێبەجێ دەزگا لە هاواڵتییان تووڕەكردنی رۆتین و زیادكردنی گەندەڵیی و هەر لێپرسینەوە شەفافییەت و مەسەلەی ئ��ەوە، حكومییەكان. باسی نییە، بەتایبەتی بۆ خاوەن بڕیار و دەسەاڵتدارە حیزبییەكان، پرۆسەی بەڕێوەبردن، مەزاج و پێویستیی حیزبین، ئەمانەو چەندین خەڵك، حكومەت و دووركەوتنەوەی هۆی بوونەتە كە تر شتی دروستكردووەو بەحكومەت هاواڵتییانی زۆری بێمتمانەییەكی گەیشتووەتە ئاستێك، حكومەت لەشوێنك و خەڵكیش لەشوێنێكی تر. لە رووداوەكانی )17(ی شوبات و بەدواوە، دەركەوت كە نەك رای هاواڵتییان بەهەند وەرناگیرێت، بەڵكو بەبێ سڵەمینەوە، كەوتە سەركوتكردنی هاواڵتییان و ئێستا بەمشێوەیە ئەزموونی حكومەتی هەرێم دەپارێزرێت؛ لەالیەن هەردوو حیزبی دەسەاڵتەوە، كە ئەوە

راستەو راست لەناوبردنیەتیی.

ذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28 nawxo.rozhnama@yahoo.comwww.rozhnama.net

دیسانەوە؛ توركیا دەهەژێت

سوریا؛ بە هێز وەاڵمی توركیا دەداتەوە

توركیا و نووسینەوەی

دەستوورراپۆرتی:‌رۆژنامه‌

.............................................................

دیموكراسیی‌ ئاشتی‌و‌ پارتی‌توركیا‌)بەدەپە(،‌رۆژی‌پێنجشەممەی‌بڕیاری‌ حوزەیران(،‌ )23ی‌ رابردوو‌توركیا‌ پەرلەمانی‌ بایكۆتی‌ كە‌ دا‌ب��ك��ات.‌ب��ڕی��ارەك��ە،‌ل���ەدوای‌ئ��ەوە‌

كۆمسیۆنی‌ ك��ە‌ ب����ااڵی‌ه��ات‌هەڵبژاردنەكانی‌توركیا،‌لێسەندنەوەی‌ بڕیاری‌

لە‌ پەرلەمانتاریی‌ مافی‌بە‌تۆمەتی‌ )خەتیب‌دیجلە(‌دا‌

بە‌ ح��وك��م��دراوە‌ پێشتر‌ ئ����ەوەی،‌هاوكاریكردنی‌تیرۆر.‌

وتەبێژی‌ ئێلجی،‌ شەرەفەدین‌)بەدەپە(،‌لە‌لێدوانێكیدا‌بۆ‌رۆژنامەی‌دەڵێت:‌ توركی،‌ »جمهورییەت«ی‌دیموكراسییەوە،‌ بەناوی‌ »ئێمە،‌هەڵوێست‌وەردەگرین«.‌لە‌توركیا،‌ساڵێك‌ ل��ە‌ زی��ات��ر‌ ه��ەرك��ەس��ێ��ك‌حوكمدرابێت‌بە‌تۆمەتی‌تیرۆر،‌ئەوە‌شیاوی‌پەرلەمان‌نییە.‌)دیجلە(یش‌لەگەڵ‌پێنج‌پەرلەمانتاری‌تردا،‌ئێستا‌لە‌زینداندایەو‌بە‌تۆمەتی‌پەیوەندیی‌لەگەڵ‌)پەكەكە(،‌دادگایی‌دەكرێت،‌پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارەك��ەی‌ پێنج‌ ب���ەاڵم‌ت����ر،‌م��ەت��رس��ی‌ل��ەدەس��ت��دان��ی‌

ك���ورس���ی���ی���ەك���ان���ی���ان‌ن��ی��ی��ە‌ه��ه‌رچ��ه‌ن��ده‌‌دادگ�����ای‌دی��ارب��ه‌ک��ر‌ئاماده‌نه‌بو‌له‌‌زیندان‌ئازادیان‌بکات.‌ج��گ��ە‌ل��ە‌ك����وردەك����ان،‌سێ‌‌ئێستا‌ تریش،‌ پەرلەمانی‌ ئەندام‌دەكرێت.‌ لەگەڵ‌ لێكۆڵینەوەیان‌لەسەر‌ )جەهەپە(‌ ئەندامی‌ دوو‌ژەنەراڵێكی‌ ئەرگەنەكۆن‌و‌ كەیسی‌لەسەر‌ )م��ەه��ەپ��ە(،‌ خانەنشینی‌لەگەڵ‌ لێپێچینەوەی‌ ك��ودەت��ا‌

دەكرێت.ئ���ەگ���ەر‌)دی���ج���ل���ە(‌كورسییەكەی‌بدات،‌ لەدەست‌كاندیدێكی‌ ئ��ەوا‌

كە‌ دیاربەكر‌ لە‌ دیكە‌زۆری‌ دەن���گ���ی‌

ه���ێ���ن���اوە،‌ب�������ەاڵم‌

نەیتوانیوە‌بگاتە‌پەرلەمان،‌چانسی‌چوونە‌پەرلەمانی‌دەبێت.‌پارتی‌دادو‌هەڵبژاردنەكانی‌ توانیی‌ كە‌ گەشە‌‌)49.9( ب��ە‌ ح��وزەی��ران‌ )12(ی‌كە‌ دەبێت‌ ئەوەی‌ چانسی‌ بباتەوە،‌واتە‌ دیاربەكر،‌ لە‌ خۆی‌ كاندیدی‌)ئۆیا‌ئێرۆنات(‌بنێرێتە‌پەرلەمان.‌

ه���ەرچ���ەن���دە‌ب���ڕی���ارەك���ە‌هی‌)ئەكەپە(‌نییە،‌بەاڵم‌سوودمەندبوونی‌مافی‌ لێسەندنەوەی‌ لە‌ )ئەكەپە(‌پەرلەمانتارە‌ ل��ە‌ پەرلەمانتاریی‌ئۆپۆزسیۆنەكان‌و‌كوردەكان،‌گومانی‌خەڵك‌بەرامبەر‌بە‌پالنێكی‌داڕێژراو‌ئاكیۆل،‌ مستەفا‌ دەك���ات.‌ زی��ات��ر‌لە‌ توركیا،‌ بەناوبانگی‌ گۆشەنووسی‌دەیلی‌ حوڕییەت‌ لە‌ گۆشەیەكدا‌نیوز،‌كێشەكە‌دەخاتە‌ئەستۆی‌سیستمی‌ نالیبراڵەكان‌و‌ یاسا‌ئاكیۆل‌ ت��ورك��ی��ا،‌ ك��ۆن��ی‌دەنووسێت:‌ئەوە،‌بڕیارو‌نالیبراڵەكانی‌ یاسا‌ت��ورك��ی��ان،‌كە‌رێ����گ����ە‌ل��ە‌ئ������ەن������دام‌

ه��ەڵ��ب��ژێ��ردراو‌پەرلەمانێكی‌دەگرن‌بچێتە‌پەرلەمان،‌بەاڵم‌ئەوە‌)ئەكەپە(یە‌كە‌دەبێت‌ئەو‌كێشەیە‌

چارەسەر‌بكات.‌لە‌هەنگاوێكدا‌بۆ‌دژایەتیكردنی‌

دوو‌ یاساغكردنی‌ كەیسی‌پەرلەمانتاریان،‌پارتی‌

)جەهەپە(یش،‌ واتە‌ گەل،‌ كۆماری‌دوورنییە‌ كە‌ دەدات،‌ بەوە‌ ئاماژە‌بكەن،‌ پەرلەمان‌ بایكۆتی‌ ئەوانیش‌پەرلەمانەكەیان،‌ ئەندام‌ دوو‌ ئەگەر‌نەتوانن‌بچنە‌پەرلەمان.‌له‌‌حاڵه‌تی‌بایکۆتکردنی‌ و‌ سوێندنه‌خواردن‌پ��ه‌رل��ه‌م��ان‌ل��ه‌الی��ه‌ن‌ک��ورده‌ک��ان��ه‌وه‌‌له‌مڕۆدا،‌په‌رله‌مان‌هه‌ڵده‌وه‌شێته‌وه‌.‌ئەم‌كێشە‌یاساییانە،‌نەك‌هەر‌ئەگەری‌درووستبوونی‌توندوتیژییەكی‌كوردستانی‌ لە‌ لێدەكرێت‌ گ��ەورەی‌توركیا،‌بەڵكو‌دوور‌نییە‌ببێتە‌هۆی‌هەڵوەشاندنەوەی‌پەرلەمانی‌توركیا،‌بەتایبەت‌ئەگەر‌)جەهەپە(‌بایكۆتی‌چاودێرانی‌ بكات.‌ هەڵبژاردنەكان‌توركیا،‌ رۆژنامەنووسانی‌ سیاسیی‌و‌راستەقینە‌ قەیرانێكی‌ ب��ە‌ ئەمە‌دەزانن‌و‌هەندێكیان‌پێشنیاز‌دەكەن‌كە‌پێش‌گۆڕینی‌دەستووری‌توركیا،‌هەڵبژاردنەكانی‌ بااڵی‌ كۆمسیۆنی‌بۆ‌ تێدابكرێت،‌ گۆڕانكاریی‌ توركیا،‌ئەوەی‌چیتر‌كێشەی‌یاسایی‌ئاڵۆز‌ب��ەرەو‌ توركیا‌ ن��ەك��ات‌و‌ درووس���ت‌

پشێوویی‌زیاتر‌نەبات.‌)ئ��ەك��ەپ��ە(،‌ب���ەردەوام���ە‌لە‌

بانگێشتكردنی‌پەرلەمانتارە‌نوێكان‌بۆ‌سوێندخواردنی‌هەفتەی‌ ل��ە‌ ف��ەرم��ی��ی‌داه���ات���ووداو‌داوای����ان‌لێدەكات،‌كێشەكانیان‌لە‌

لە‌ نەك‌ بكەن،‌ چارەسەر‌ پەرلەمان‌سوورە‌ )بەدەپە(،‌ بەاڵم‌ دەرەوە،‌لەسەر‌بڕیاری‌خۆی‌بۆ‌بایكۆتكردنی‌

پەرلەمان.‌هەڵبژاردنەكانی‌ ل�����ە‌ پێشترو‌ت��ورك��ی��ادا،‌ ح��وزەی��ران��ی‌ )12(ی‌)ب���ەدەپ���ە(‌ب��ە‌ه��اوك��اری��ی‌چەند‌تر،‌ چ��ەپ��ی‌ ك��وردی��ی‌و‌ پارتێكی‌پەرلەمانیی‌ كورسیی‌ ‌)36( توانی‌لەكاتێكدا‌ ئەمە‌ بەدەستبهێنێت،‌كورسیی‌ ‌)20( كوردەكان،‌ پێشتر‌زیادكردنی‌ ه��ەب��وو.‌ پەرلەمانیان‌كوردەكان‌ خواستی‌ بە‌ دەنگەكان،‌زیاتر‌و‌ ئۆتۆنۆمیی‌ بۆ‌ لێكدرایەوە‌چاودێرانیش‌پێیانوابوو‌كە‌)ئەكەپە(‌هەوڵی‌ زوو‌ ه��ەڵ��ب��ژاردن،‌ دوای‌بەاڵم‌ دەدات،‌ كێشەكە‌ چارەسەری‌یاساییە،‌ كێشە‌ ئەو‌ درووستبوونی‌حاڵەتی‌ خستووەتە‌ ه��ەم��ووان��ی‌

ئامادەباشی‌و‌رووبەڕووبوونەوەوە.

راپۆرتی:‌رۆژنامە‌.............................................................

سه‌دان‌سه‌ربازی‌سوریا‌له‌سه‌ر‌بنکه‌‌ لوبنان‌ تورکیاو‌ سنووری‌ئه‌وه‌ی‌ له‌به‌رامبه‌ر‌ داده‌مه‌زرێنن،‌سورییه‌کان‌ ئ��اواره‌‌ بۆ‌ رێگه‌یان‌

کردووه‌ته‌وه‌.هێزی‌ تورکیا‌ له‌به‌رامبه‌ردا،‌زی���ات���ری‌ب����ه‌ره‌و‌س��ن��ووره‌ک��ان‌زانکۆی‌ مامۆستایه‌کی‌ ن��اردووه‌و‌سوریا‌ وای��ه‌:‌ ب��ڕوای‌ ئه‌مریکیش‌نه‌ته‌وه‌یه‌کگرتووه‌کان‌ بڕیاری‌ له‌‌

ناکشێته‌وه‌.‌چ����وار‌م��ان��گ��ە‌ل���ه‌‌س��وری��ا‌ئێستادا‌ ل��ە‌ خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ه‌و‌سوریا‌ گه‌وره‌كانی‌ شارە‌ هەموو‌تادێت‌ تێدایە‌و‌ خۆپیشاندانیان‌وەاڵم�����ی‌دەس���ەاڵت���داران���ی���ش،‌بە‌سەدان‌ تائێستا‌ توندتردەبێت‌و‌برینداركراون.‌ ك���وژراون‌و‌ كەس‌ل���ەئ���ێ���س���ت���ادا،‌پ��رس��ه‌ن��ام��ه‌و‌ك���ۆب���وون���ەوەی‌ج��ەم��اوەری��ی،‌یاساغكراون،‌چونكە‌لە‌رابردوودا،‌ب���وون���ە‌ه����ۆی‌دروس��ت��ب��وون��ی‌رۆژی‌ گ����ەورە.‌ خۆپیشاندانی‌پرسه‌یەكدا،‌ لەكاتی‌ شەممەو‌كەسی‌ چەندین‌ سوریا،‌ رژێمی‌

دەستگیركرد.‌پ�������ەرەس�������ەن�������دن�������ی‌وتارەكەی‌ بە‌ خۆپیشاندانەكان،‌ئەو‌ س��ەرۆك��ی‌ ئ��ەس��ەدی‌ بەشار‌واڵتە،‌زیاتر‌بوو.‌دوای‌دوو‌مانگ‌ئەسەد،‌ بەشار‌ بێدەنگیی،‌ لە‌دانیشتووانی‌ بۆ‌ وتارێكیدا‌ لە‌بە‌ خۆپیشاندەرانی‌ واڵت��ەك��ەی،‌دا‌ بەڵێنی‌ ناوبردو‌ »بەكتریا«‌

ریفۆرم‌بكات،‌بەاڵم‌وتارەكەی‌بە‌هیچ‌جۆرێك‌لە‌ئاستی‌چاوەڕوانی‌خۆپیشاندەرانیش‌ نەبوو،‌ خەڵكدا‌س��وری��ا،‌ س��ەرۆك��ی‌ پێیانوابوو‌هەربۆیە‌ تێناگات،‌ خەڵك‌ ل��ە‌ئاوارەییان‌ كاروانی‌ گەورەترین‌ب���ۆ‌ت��ورك��ی��ا‌رێ��ك��خ��س��ت‌و‌لە‌ئەمە‌ توركیادا،‌ كۆماری‌ مێژووی‌یەكەمجارە‌ئەو‌ژمارەیە‌لە‌ئاوارە‌هەرچەندە‌ بكات.‌ واڵتە‌ لەو‌ روو‌فەیسبووك،‌ س��ەر‌ ڤیدیۆكانی‌بە‌ ئەمنییەكان‌ ه��ێ��زە‌ ب��وون��ی‌شارەكاندا‌ لە‌ زرێپۆشەوە‌ تانك‌و‌هێشتاش‌ كەچی‌ رووندەكەنەوە،‌رێگرو‌ چەتەو‌ دەسەاڵت،‌ میدیای‌

دەكات‌ تۆمەتبار‌ مافیاكان‌ باندو‌توندوتیژییەكان.‌ بە‌

ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی‌ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ی،‌سزایەكی‌ چەند‌ سەپاندنی‌ بە‌توندوتیژییەكانی‌ وەاڵم��ی‌ ن��وێ‌،‌ح��ك��وم��ەت��ی‌س��وری��ای‌دای���ەوە.‌كە‌ توركیا‌ ل���ەوەی‌ جگە‌ ئەمە‌هاوپەیمانێكی‌گرنگی‌سوریا‌بوو،‌لە‌ دووركەوتووەتەوەو‌ واڵتە‌ لەو‌ئێستادا،‌بەهیچ‌جۆرێك‌پشتگیریی‌رژێمی‌سوریا‌ناكات.‌بەپێی‌وتەی‌مانگی‌سوور،‌لەئێستادا،‌)12000(‌توركیان‌و‌ ل��ە‌ س��وری‌ ئ���اوارەی‌)17000(‌تریش‌چاوەڕێن‌رێگەیان‌ناو‌ بچنە‌ ئ��ەوەی‌ بۆ‌ پێبدرێت،‌

توركیاوە.‌ئەمە‌جگە‌لەوەی‌زیاد‌مەرزی‌ لە‌ تر‌ ئ��اوارەی‌ ه��ەزار‌ لە‌لە‌ رووی��ان‌ خالید«ەوە‌ »وادی‌سوریا‌ هەربۆیە‌ ك��ردووە،‌ لوبنان‌هەڵوێستێكی‌توندی‌بەرامبەر‌ئەو‌دوو‌واڵتە‌هەیەو‌بە‌دەستێوەردان‌تۆمەتباریان‌ سوریا‌ بارودۆخی‌ لە‌وەزیری‌ موعەلیمی‌ وەلید‌ دەكات‌،‌ئ��ەوان��ی‌ س��وری��اش،‌ دەرەوەی‌سوریا،‌ كە‌ لەوەی‌ ئاگاداركردەوە‌دەس��ت��ێ��وەردان‌ ج��ۆرێ��ك‌ بەهیچ‌

قبووڵ‌ناكات.‌هیالل‌خاشان،‌كە‌مامۆستای‌زانكۆی‌ لە‌ سیاسییەكانە‌ زانستە‌ئ��ەم��ری��ك��ی‌ل��ە‌ب��ەی��روت،‌وت��ی:‌

رژێمەكەی‌ كەوتنی‌ لە‌ سوریا،‌هەڵگیرساندنی‌ لە‌ نەك‌ نیگەرانە،‌هەربۆیە،‌ توركیا.‌ لەگەڵ‌ شەڕ‌لە‌سنووری‌ دوورن‌ كیلۆمەتر‌ نیو‌ت���ورك���ی���اوەو‌س����وورن‌ل��ەس��ەر‌نەدەن؛‌ توركەكان‌ بە‌ رێ‌‌ ئەوەی‌ناوچەیەكی‌ئارام‌لەسەر‌سنوور‌بۆ‌هیالری‌ دروستبكەن.‌ ئۆپۆزسیۆن‌دەرەوەی‌ وەزی����ری‌ كلینتۆن،‌واڵتەكەی‌ نیگەرانیی‌ ئەمریكاش،‌هێزەكانی‌سوریا،‌ لەوەی‌ دەربڕی‌دووریی‌ لە‌ كیلۆمەتر‌ پێنج‌ تەنیا‌مۆڵگەیان‌ ت��ورك��ی��اوە‌ س��ن��ووری‌ئاگاداركردەوە‌ سوریای‌ خستووە‌و‌

لە‌مەترسی‌پێكدادان.‌ب���ەگ���وێ���رەی‌رۆژن����ام����ەی‌ئێستادا‌ لە‌ تایمز«،‌ »ن��ی��ۆرك‌ه��ێ��زەك��ان��ی‌س��وری��ا،‌ن��ەك‌هەر‌تەواوی‌ لە‌ بەڵكو‌ سنوور،‌ لەسەر‌س��وری��ادا‌ شارۆچكەكانی‌ ش��ارو‌یارمەتی‌ ب��ە‌ ب��اوب��وون��ەت��ەوەو‌هەوڵی‌ زرێ��پ��ۆش��ەك��ان،‌ ت��ان��ك‌و‌خۆپیشاندانەكان‌ كۆنترۆڵكردنی‌ئەمریكییە،‌ رۆژنامە‌ ئەو‌ دەدەن.‌لیستی‌ هێزەكان،‌ دەنووسێت:‌چ��االك��وان��ی��ان‌ كۆمەڵێك‌ ن���اوی‌الی�����ە؛‌ك���ە‌س��ەرك��ردای��ەت��ی��ی‌ك���ردووەو‌ خۆپیشاندانەكانیان‌بكەن.‌ دەستگیریان‌ دەیانەوێت‌كەسێك‌ هیچ‌ بە‌ رێگە‌ ئ���ەوان،‌شارێكی‌ بۆ‌ شارێكەوە‌ لە‌ نادەن‌بەتەواویی‌ بكات‌و‌ هاتوچۆ‌ تر‌دۆخی‌سوریایان‌ئاڵۆز‌كردووە.‌

ئۆپۆزسیۆنی‌ لەئێستادا،‌له‌‌ مۆسکۆ‌ و‌ دیمه‌شق‌ له‌‌ سوریا‌کۆبوونه‌وه‌دایه‌‌بۆ‌بڕیاردان‌له‌سه‌ر‌به‌شار‌ دوای‌ واڵته‌که‌‌ چاره‌نوسی‌

ئه‌سه‌د.

لەم‌ س��ەرك��ردەك��ەی،‌ گەشە‌و‌ دادو‌ پارتی‌خستووەتە‌ تەركیزیان‌ دواییدا،‌ ساڵەی‌ چەند‌بۆ‌ ن��وێ‌‌ دەستوورێكی‌ پێویستبوونی‌ س��ەر‌توركیایەكی‌دیموكراتی‌خاوەن‌ئابووریی‌بەهێز،‌بۆ‌ئەوەی‌بتوانێت‌رۆڵی‌رابەرایەتی‌بگێڕێت‌لە‌خۆرهەاڵتی‌ناوەند‌و‌ناوچەكەدا‌و‌ئەم‌نیەتەیان‌لە‌هەڵمەتەكانی‌هەڵبژاردندا،‌چڕتركردەوەو‌بووەتە‌هەرچەندە‌ ‌ هەڵمەتەكانیان.‌ سەرەكیی‌ بنەمای‌نیوەی‌دەنگدەرانی‌توركیا،‌بە‌بەڵێ‌دەنگیان‌بە‌بەرنامەكانی‌ئەم‌پارتە‌دا‌و‌هەڵیانبژاردن،‌بەاڵم‌ئەمە‌نەیكردە‌پای‌ئەوەی‌بتوانێت‌ئەو‌ژمارەی‌مەبەستییەتی‌لەناو‌پەرلەماندا،‌وەدەستی‌بخات‌تێپەڕێنێت‌ نوێیەكە‌ دەس��ت��وورە‌ بتوانێت‌ كە‌

لەپەرلەماندا.ب��ۆ‌داڕش��ت��ن��ەوەی‌دەس��ت��وورێ��ك��ی‌ن��وێ،‌ئەردۆغان‌و‌پارتەكەی،‌ناچار‌دەبن‌دەستوورێكی‌لەگەڵ‌ رێكەوتن‌ ب��ە‌ بنووسنەوە‌ ت��ەواف��وق��ی‌الیەنەكانی‌تری‌ناو‌پەرلەمانی‌توركیا‌و‌بێگومان‌دەبێت‌لەپێناوی‌گەیشتن‌بەو‌تەوافوقە،‌تەنازول‌مەبەستیانە‌ ئامانجانەی‌ لەو‌ هەندێك‌ لە‌ بكەن‌بنووسرێنەوە.‌ ن��وێ��ی��ەك��ەدا‌ دەس��ت��وورە‌ ل��ە‌زۆرترین‌ كە‌ بنووسنەوە،‌ دەستوورێك‌ بۆئەوەی‌ئامانجەكانیانی‌تیا‌جێگا‌بكەنەوە،‌لەئێستاوە‌ئەم‌سیاسیی‌و‌ تەكتیكی‌ چەندین‌ كەوتووەتە‌ پارتە،‌دەرەنجامەكان،‌ راگەیاندنی‌ شەوی‌ هەر‌ سەرەتا‌نەرمییەكی‌ سەركەوتنیدا،‌ وتاری‌ لە‌ ئەردۆغان‌الیەك‌ هەموو‌ لە‌ هاوكاریی‌ داوای‌ نواند‌و‌ زۆری‌كردو‌لە‌دەرگای‌ئۆپۆزسیۆنی‌دا‌و‌پاشان‌سەرجەم‌داوا‌یاساییەكانی‌دژی‌رۆشنبیر‌و‌رۆژنامەنووس‌و‌هەروەها‌ كشاندەوە‌و‌ راگەیاندن‌ كەناڵەكانی‌ئەندامانی‌پارتەكەی‌پابەندن‌بەو‌بێدەنگییەی‌لە‌دوای‌هەڵبژاردنەكانەوە‌گرتوویانەتە‌بەر،‌لەسەر‌ئەوەی‌زۆر‌بۆ‌كەناڵەكانی‌راگەیاندن‌لێدوان‌نادەن‌لەبەرئەوەی‌ سەركەوتنەكانیان،‌ بە‌ سەبارەت‌بكەن‌و‌ بەرامبەرەكانیان‌ هەڵوێستی‌ موراعاتی‌نایانەوێت‌هەستیان‌بریندار‌بكەن،‌كە‌بێگومان،‌ئامانجیان‌هەیە‌تیایدا،‌بەتایبەت‌سەركردەكەی‌وەاڵمی‌ ئۆغلو،‌ كلیچدار‌ كۆماری،‌ گەلی‌ پارتی‌ئەردۆغان‌و‌ داواك��ەی‌ بە‌ سەبارەت‌ بوو‌ ئەرێنی‌سەبارەت‌ گفتوگۆ‌ بۆ‌ كراوەیە‌ دەرگامان‌ وتی،‌نایەوێت‌ ئەردۆغان‌ بۆیە‌ نوێ‌،‌ دەستووری‌ بە‌سەركەوتن،‌ بە‌ سەبارەت‌ لێدوانەكانی‌ وتارو‌ بە‌پارتە‌و‌ ئەو‌ رابەری‌ كۆنە‌ بایكاڵی‌ دەنیس‌ باڵی‌ناڕازییەكانی‌ناو‌گەلی‌كۆماری،‌ئیستغاللی‌بكەن‌بەرامبەر‌كلیچدار‌ئۆغلو‌فشاری‌لەسەر‌دروست‌

بكەن‌بۆ‌ئەوەی‌گفتوگۆ‌نەكات.پارتە‌ ئ��ەم‌ ب��ەردەوام��ەك��ان��ی‌ ك��ۆب��وون��ەوە‌ك��وردان��ی‌ زیندانییەكەی‌ س��ەرك��ردە‌ ل��ەگ��ەڵ‌لێكگەیشتنی‌ مەبەستی‌ بە‌ بەردەوامە‌ توركیا،‌درێژكردنەوەی‌ بەرهەمی‌ كارەشی‌ ئەم‌ زیاتر‌و‌بۆ‌ ئامادەگی‌ )PKK(‌و‌ تاكالیەنی‌ ئاگربڕی‌چەكدانان‌لەكاتی‌دانپێدانانی‌مافەكانی‌كورداندا‌

لێدەكەوێتەوە‌و‌كۆبوونەوەكانیش‌بەردەوامن.رێگای‌ بە‌ ه��ەوڵ��دەدات‌ ت��رەوە،‌ لەالیەكی‌وەك‌ بكات،‌ زیاد‌ كورسییەكانی‌ ناڕاستەوخۆ،‌ئەوەی‌كۆمسیۆنی‌هەڵبژاردنەكان،‌مافی‌ئەندام‌سەركەوتوو‌ دیجلەی‌ خەتیب‌ لە‌ پەرلەمانیی‌بۆ‌ ئینتما‌ ب��وون��ی‌ ت��ۆم��ەت��ی‌ ب��ە‌ س��ەن��دەوە‌)KCK(،‌ئەمەش‌لە‌قازانجی‌ئەم‌پارتەیە‌لە‌دەچێت‌ كورسییەكە‌ بەوەی‌ سەرگرتنیدا،‌ كاتی‌بۆ‌دادو‌گەشە‌و‌كورسییەكی‌زیاد‌دەكات،‌بەاڵم‌بە‌ نوێی‌ قەیرانێكی‌ نەبووەتەوە‌و‌ یەكالیی‌ ئەمە‌نەكرێت،‌ ئەگەر‌چارەسەر‌ هێناوەو‌ دوای‌خۆیدا‌كوردەكان‌سوورن‌لەسەر‌بایكۆتی‌دانیشتنەكان‌و‌بكەن،‌ ئەمەش‌ ئەگەر‌ دەستلەكاركێشانەوەیان،‌ئەنجامدانی‌ بە‌ دەك��ەن،‌ ناچار‌ دەس��ەاڵت‌ ئەوا‌هەڵبژاردنی‌ناوچەیی‌و‌رەنگە‌ئەمەش‌بە‌زەرەری‌

دادو‌گەشە‌بێت.كورسییەكەی‌ بەهەمانشێوەی‌ گەشە،‌ دادو‌)دیجلە(،‌رەنگە‌بە‌نهێنیی‌چاوی‌بڕیبێتە‌كورسیی‌ئەو‌پێنج‌پەرلەمانتارەی‌تر‌لە‌سەربەخۆكان‌كە‌دوو‌ كورسیی‌ سێ‌ لەهەمانكاتدا،‌ ‌ زیندانن.‌ لە‌پارتەكەی‌تر‌كە‌بە‌تۆمەتی‌پەیوەندییان‌لەگەڵ‌ئەمانە‌ ئامانجیەتی‌ زیندانن‌و‌ لە‌ ئەرگەنەكۆن‌نەگەنە‌پەرلەمان،‌بەاڵم‌ئەمەش‌كارێكی‌ئاسان‌زیاد‌ بۆ‌ جەنگی‌ بەرەكانی‌ چونكە‌ بۆی،‌ نییە‌

دەبن.هەموو‌ئەم‌كارانەشی،‌لەپێناوی‌نووسینەوەی‌ئەردۆغان‌و‌ ئامانجی‌ دەستوورێكدان‌كە‌زۆرترین‌

پارتەكەی‌وەدیبهێنێت.سوریاییه‌کان؛‌ئاواره‌‌ده‌بن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

هیالل خاشان: سوریا، لە كەوتنی رژێمەكەی نیگەرانە، نەك لە هەڵگیرساندنی شەڕ لەگەڵ توركیا.

زمناكۆ‌جەالل

:‌ ‌ ‌سەرۆكی‌كوتلەی‌بەدر‌لەپەرلەمانی‌عێراق،‌بۆ‌‌‌بێدەنگیی‌بەرامبەر‌بە‌رووداوەكانی‌سلێمانی؛‌خاڵیی‌نەبوو‌لە‌تەوافوقاتی‌سیاسیی

بیرمەندێكی شیعە: دەسەاڵت؛ كێشەكانی نێو شیعەی شاردووەتەوە

هێزه‌‌شیعەكان؛‌ناكۆكییان‌تێدەكەوێت‌

سازدانی: عەلی ناجی- بەغدا........................................................

شوباتی لەمانگی رۆژنامە: راب����ردوو و رۆژان���ی دوای��ی��دا ، سلێمانی و لەشاری خۆپیشاندان دەورووبەری ئه نجامدرا، بەاڵم ئێوە بێده نگبوون، پەرلەمانتار وەك هۆكاری ئەو بێدەنگییە چی بوو؟لەگەڵ ب���ەدر ك��وت��ل��ەی *ئاشتییانەیە خۆپیشاندانی مافی عێراق و ناوچەكانی لەهەموو توندوتیژ رەق و مامەڵه كردنی خۆپیشاندانانە، ئ��ەو ل��ەگ��ەڵ پێویستە رەت���دەك���ەی���ن���ەوە و خۆپیشاندەران لە پارێزگاریی ب���ك���رێ���ت، ب���ەت���ای���ب���ەت ك��ە داوای خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ان��ە ئ���ەو ژیانێكی خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی و كە لەواڵتێكدا، دەكەن ئاسوودە گەشە تیایدا دیموكراسییەت كێشەیە ئ��ەو ب���ەاڵم دەك����ات، ب��ەدەرن��ی��ی��ە ل��ە ت��ەواف��وق��ات��ی تەوافوقی هەندێكجار سیاسیی، ناجێگیری ب���اری سیاسیی و پرۆسەی سیاسیی، دەبێتە هۆی ئەو یان الیەن، لەم چاوپۆشین

الیەن. كێشەی پێتوایە رۆژن��ام��ە: ن���ێ���وان ك��وت��ل��ە س��ی��اس��ی��ی��ە كوردییەكان لەهەرێم، كاریگەریی لەبەغدا یەكهەڵوێستییان لەسەر

كردبێت؟* ن��ەخ��ێ��ر، ب��ەپ��ێ��ی ئ��ەو

الیەنە دەگات؛ پێمان هەوااڵنەی دەگەنە كوردییەكان سیاسییە رێكەوتن، من پێموایە: كێشەكانی ن���او ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان، ب��ارودۆخ��ی لەسەر كاریگەریی هێزی كوردی نەكردووە لەبەغدا و تاكە خاڵێك كە كۆیان دەكاتەوە، بەرژەوەندیی كوردستانە و من ئەو

هەنگاوەم پێ باشە. رۆژنامە: تێڕوانینت بۆ هێزی

پەرلەمان و هاوسەنگیی لە كورد ح��ك��وم��ەت��ی ع��ێ��راق��دا چ��ۆن��ە، لەكاتێكدا كورسییەكانی لە خولی

پێشوو كەمتر بووەتەوە؟كێشەو پ��ێ��م��وای��ە * سیاسییە كوتلە نێوان ناكۆكیی زیادەی رۆڵە ئەو عەره بییەكان، دا ب����ە هاوپەیمانیی كوردستانیی ل��ە ئ��ی��دارەك��ردن��ی دۆس��ی��ەی ئاشتەوایی و رێكەوتنەكان، دەبێت

نیشتمانیی و )هاوپەیمانیی یەكتری كێشەكانی عێراقییە(، یەكێكی نەك بكەن، چارەسەر تر بێت كێشەكانیان بۆ چارەسەر

بكات.ئێوە هەڵوێستی رۆژن��ام��ە: بەدر، »توند«ترە كوتلەی وەك لە الیەنە شیعەكانی تر، بەرامبەر بە كەركوك و مادەی )140(، لەم قۆناغەدا تێڕوانینتان بەرامبەریان

چۆنە؟شاری كەركوك دەبێت *سەرجەم كۆكەرەوەی برایەتی و قودسی ببێتە بێت و نەتەوەكان ئەوەداین لەگەڵ ئێمە عێراق، هەرێمێكی بكرێتە ك��ەرك��وك دانەبڕاوی بەشێكی سەربەخۆ و م��ادەی ئ��ەوەی لەگەڵ ع��ێ��راق، )140(، كە لەدەستووردا هاتووەو لەسەر دەنگیان عێراق گەالنی داوە، نابێت جێبەجێكردنی لەسەر حسابی یەكپارچەیی خاكی عێراق بێت، بەاڵم ئێمە تەواو لەگەڵ ئەو

مادەیەداین.رۆژن�����ام�����ە: ل����ە پ��رس��ی شێوە بەهەمان پێشمەرگەشدا، هۆكاركەی ه��ەب��وو، تێبینیتان

چییە؟دەبێت رێكەوتن، بەپێی *هەرێم، پ��اس��ەوان��ی هێزەكانی لە وەزارەتی دانەبڕاوبن بەشێكی لەبەرژەوەندیی عێراق و بەرگریی كە سوپادایە، سنوور و پۆلیسی بن و ناوەندی بە حكومەتی سەر هەیە مافی عێراقیش سوپای عێراقەوە، شوێنێكی هەر بچێتە بەاڵم ئەو پرسە لەنێوان حكومەتی نەبووە و كامڵ ناوەنددا هەرێم و

ناتەواوە. دەكەن پێشبینی رۆژنامە: دوای بزووتنەوەی »گۆڕان«، هیچ كوتلەیەك لە حكومەت پاشەكشێ لە ئۆپۆزسیۆن ببێتە ب��ك��ات و

بەغدا؟

یان كەسێك، دەش��ێ��ت *لە دی��اری��ك��راو كەسێكی چەند ئەو بەاڵم بكشێتەوە، حكومەت پۆستیان پەرلەمانییانەی كوتلە جێبەجێكردندا دەس��ەاڵت��ی ل��ە حكومەت لە پێناچێت هه یه ،

بكشێنەوە. سەرەكیی هۆكاری رۆژنامە: ع��ادل دەستلەكاركێشانەوەی عەبدولمەهدی، لەپۆستی جێگری

چی ئێوە الی كۆمار، س��ەرۆك بووە؟

* ئەو دەستلەكاركێشانەوەیە لەسەر رای شەقام و پەرلەمانتاران و كە ب��ووە، شیعە مەرجەعیەتی دەب��ێ��ت س���ەرۆك ك��ۆم��ار تەنیا )یەك( جێگری هەبێت و پێویست ئەو ن��اك��ات ، ب��ە )س��ێ( جێگر دەستلەكاركێشانەوەیەش بەڵگەی ئەوەیە، كە ئێمە داواكاری پۆست ئەو دەكرێت چاوەڕوانیش نین و كاریگەریی هەبێت هەڵوێستەمان دەستلەكاركێشانەوەی لەسەر پێیانوایە، كە ك��ەس، هەندێك بەاڵم زی��ادەی��ە، پۆستەكانیان باوەشیان كەسیش هەندێك كە ك����ردووە، پۆستانەدا ب��ەو

وەریانگرتووە. كێشە گەرمەی لە رۆژنامە: ئایندەی عێراقدا، سیاسییەكانی

ئەو كێشانە چۆن دەبینن؟تۆمەت ناكۆكیی و كێشەو كوتلە ل��ەن��ێ��وان گ��ۆڕی��ن��ەوە سیاسییەكاندا روویدا، بەاڵم هێشتا پرۆسەی ب���ەوەی، گەشبینین راستی رێگەی ب��ەرەو سیاسیی خۆی بڕوات و هەوڵی هەریەك لە سەدر و موقتەدا حەكیم و عەمار و چەندین كەسێتی سیاسیی تر چارەسەركردنی بۆ ئارادایە؛ لە رۆژی لەچەند كێشانە و ئ��ەو داهاتوویشدا، نزیكبوونەوە لەنێوان دەوڵەتی قانون و عێراقییەدا بەدی

دەكرێت.

راپۆرتی: رزگار- عەلی، بەغدا.......................................................

ن��اك��ۆك��ی��ی ن���ێ���وان ه��ێ��زە دەبێت و زیاتر عێراق شیعەكانی شیعەكانی كوتلە ئەندامێکی پەرلەمانی عێراقیش، ددان بەبوونی تێڕوانینەكانیاندا ج��ی��اوازی��ی شیعەش، بیرمەندێكی دەنێت و نێو جیاوازیی ئاشكرایدەكات: دەسەاڵت عەقائیدین و شیعەكان

شاردوونیەتییەوە.لیستی دوو دروستكردنی جیا بۆ شیعەكان لە هەڵبژاردنی ساڵی پارێزگاكانی ئەنجومەنی عێراقیدا، پەرلەمانی )2009(ی نێوان سیاسییەكانی ناكۆكییە ه��ێ��زە ش��ی��ع��ەك��ان��ی ع��ێ��راق��ی دەرخست و دوو بەرەی سەرەكیی كوتلەی یەكەمیان، كە پێكهات، كەسانی كە قانونە، دەوڵەتی ئ��ەك��ادی��م��ی ل��ەخ��ۆ دەگ��رێ��ت و لیستی ل��ەب��ەرام��ب��ەری��ش��دا، پێكهێنرا، نیشتمانیی ئیئتیالفی كە زیاتر ئەو هێزە شیعانەن، كە نزیكن لە مەرجەعیەت و ئینتیمای

مەزهەبییان زۆرترە،نێوان كێشەی بەمدواییە شیعەكان زیاتر بوو، بەتایبەت كە عادل عەبدولمەهدی، وەك نوێنەری ئەنجومەنی بااڵی ئیسالمیی كاری بۆ گرتنە دەستی پۆستی سەرۆك وەزیران دەكرد و دواتریش دەستی لەپۆستی جێگری سەرۆك كۆمار ئەحمەد بەدواشیدا كشاندەوە و دەستەی سەرۆكی لە چەلەبی،

لەالیەن دادوەری��ی لێپرسینەوەو دەرك���را، مالیكییەوە، ن���وری ب��ەت��ای��ب��ەت ك��ە چ��ەل��ەب��ی، بە ناسراوی سیاسیی كەسێتییەكی

شیعە ناودەبرێت.ئەندامی حەسناوی، جەواد ئەحرار)سەدرییەكان(، كوتلەی ب��ە »رۆژن���ام���ە«ی راگ��ەی��ان��د: كێشە ت���ووش���ی »ه��ەم��ی��ش��ە دەبینەوە لەگەڵ ئەندامانی كوتلەی دەوڵەتی قانوندا، كە بەرگریی لە حكومەت دەكەن، بەرامبەر بە بڕیارەكانی، گەر ئەو بڕیارە باش

بێت، یان خ�����راپ، ب�������ەاڵم

هاوپەیمانیی كۆبوونەوەكانی لە جیاوازیی لە باس نیشتمانییدا، لەئەندامەكان ه��ەن��دێ��ك رای گفتوگۆكردن سەرەڕای دەكرێت، لەسەر س��ووردەب��ن لەگەڵیاندا،

هەڵوێستیان«.ئ��ام��اژەی ح����ەسناوی، گازندە چەندین دا: ب���ەوەش پێشكەشكراون ك��ە ه��ەب��ووە؛ سەبارەت بە خراپیی هەڵسوكەوتی كوتلەی ئەندامانی لە هەندێك ه��اوپ��ەی��م��ان��ی��ی، ب���ەاڵم »ئ��ەو لەسەر كاریگەرییان جیاوازییانە هاوپەیمانیی كوتلەی ك���اری چونكە ن��ه ک��ردووه ، نیشتمانیی لەژمارەی پەنجەكانی یەك دەست

تێپەڕ ناكەن«.الیەنە نێوان كێشەكانی شیعەكان، بەم دواییە هێندەی تر لەپاش بەتایبەت بووە، قورستر رێكەوتنی حكومەت و پێكهێنانی دابەشكردنی لەسەر الیەنەكان هاوپەیمانیی بۆ پۆستانەی ئەو زۆرب��ەی دان���راون و نیشتمانیی رێ��ژەی ل��ەس��ەر كێشەكانیش، شیعەكان كوتلە پۆستی وەزیر و دەراج���ی، شاكر ب��ەاڵم ب���ووە، ئ��ەن��دام��ی ح��ی��زب��ی دەع����وەی ناكۆكیی و ب��وون��ی ئیسالمیی، ج��ی��اوازی��ی ل��ەن��ێ��وان الی��ەن��ە هاوپەیمانیی پێكهێنەرەكانی دی��اردەی��ەك��ی ب��ە نیشتمانیی،

سروشتیی دەزانێت.»رۆژنامە«ی بە دەراج��ی، راگەیاند: »ئەو ناكۆكییانە ناچنە ئاستی بایكۆتكردنی یەكتری و بۆ

س����ەرج����ەم پ��رس��ەك��ان��ی��ش نیشتمانیی ه��اوپ��ەی��م��ان��ی��ی پ��ەی��وەس��ت��ە ب���ە ت��ێ��ڕوان��ی��ن��ی

مەرجەعیەتەوە«. دروستبوونی ئەو ناكۆكییانەی لەكاتێكدایە شیعەكان، نێوان سیاسیی ب���ااڵی ل��ی��ژن��ەی��ەك��ی هاوپەیمانیی كوتلەی لەالیەن پێكهێنراوە، نیشتمانییەوە هەمئاهەنگیكردنی بەمەبەستی هەڵوێستەكانیان لەناو پەرلەمان و بە كۆتاییهێنان دەرەوەی�����داو كێشەكانی نێوان پێكهێنەرەكانی

ئەو كوتلەیە. عەبدولحسێن له به رامبه ردا، فراكسیۆنی ئەندامی عەبتان، ئیسالمیی، ب��ااڵی ئەنجومەنی ئاشكراكرد: »رۆژن��ام��ە«ی بۆ لەنێوان ت��ەواوەت��ی تەوافوقی ئ���ەن���دام���ان���ی ف��راك��س��ی��ۆن��ی نییە و نیشتمانییدا هاوپەیمانیی

كێشە لەزۆر خاڵدا هەیە.»رۆژنامە«ی بۆ عەبتان، روون��ک��رده وه : »س���ەرەڕای ئەو لەنێوان یەكڕیزیی كێشانە، ف��راك��س��ی��ۆن��ەك��ان��ی ك��وت��ل��ەی هەیەو نیشتمانییدا هاوپەیمانیی سەركردەی كوتلە سیاسییەكان، لە ئەندامانیان رای جیاوازیی پەرلەماندا، بەهەند وەردەگرن«.

قوبانچی، ئەحمەد ب��ەاڵم عێراقی، شیعەی بیرمەندی لەسەر ب���ەوەدەك���ات: ئ��ام��اژە ناكۆكیی فەتوا، حوكمەكانی ئایینیی لەنێوان شیعەكاندا هەیە؛ ئەویش ناكرێت، ئاشكرا بەاڵم

تایبەت پرسێكی چەند بەهۆی بە دەسەاڵت و بوونی دوژمنێكی الیەنە شیعەكانه وه یه ، هاوبەشی توندڕەو و سوننەی بە ئەو كە

بەعسییەكان پۆلێنی كردن. قوبانچی، بۆ »رۆژنامە«ی چەندین »ئێستا روون��ک��رده وه : رۆشنبیری شیعە هەن؛ كە دەست بۆ بابەتە عەقائیدییەكان دەبەن و ح��ەوزەی لە كەسیش چەندین نوێیان تێڕوانینی هەن، عیلمی هەیە، بەاڵم ناوێرن رایبگەیەنن و لەگەڵ ئەوەشدا ناكۆكیی لەنێوان هه یه ، سیستانیدا سەدرییەكان و نهێنیی ئاگربەستێكی لەئێستادا

هەیە لەنێوانیاندا«.تائی، ه��اوك��ات س��ەرم��ەد عێراقی سیاسیی لێكۆڵەری ناكۆكیی ب��ەوەدەك��ات: ئاماژە لەسەرده می شیعەكان نێوان ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ب��وون��ی رژێ��م��ی بۆ هەبووە و بوونی بەعسەوە، »رۆژنامە« وتی: »كار و پیالنی شیعەكان؛ ناهاوئاهەنگە و لەسەر راهاتوون و كێكەكە دابەشكردنی كێشەكانیان لەسەر دابەشكردنی چەندین دەس��ت��ك��ەوت��ەك��ان��ە و ساڵیشە لەگەڵ ئەو ناكۆكییانەدا

ژیاون«.كوتلە ت��ائ��ی، س���ەرم���ەد حیزبەكانی ب��ۆ ش��ی��ع��ەك��ان، ئ���ۆپ���ۆزس���ی���ۆن و دەس�����ەاڵت داب����ەش����دەك����ات و دەڵ���ێ���ت: شیعەش، »م��ەرج��ەع��ی��ی��ەت��ی ناكۆكییانەدا ل��ەو کاریگه ریی

نییە«.

nawxo.rozhnama@yahoo.comذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28

رۆژنامە: هەڵمەتێكی ئیمزا توندكردنەوەی بۆ ك��ۆك��ردن��ەوە ل��ێ��پ��رس��ی��ن��ەوە ل���ە ئ��ەن��دام��ە عێراق پەرلەمانی غائیبەكانی هەیە ئەگەریش دەستپێكردووەو

غەرامەی غائیببوون بۆ یەك رۆژی )ملیۆنێک( بۆ پەرلەمانتارێك

دینار، زیاد بكرێت.ئەندامی جیهاد، حەسەن عێراق، نوێنەرانی ئەنجومەنی

لەڕاستیی جەختكردنەوە وێ��ڕای »رۆژنامە«ی بە زانیارییانە، ئەو لەئایندەیەكی »بڕیارە راگەیاند: پەرلەمان دانیشتنێكی نزیكدا، ب���ۆ پ���رس���ی غ��ائ��ی��ب ب��وون��ی

پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارەك��ان داب��ن��رێ��ت و توندكردنەوەی بۆ هەوڵەكانیش

ئەو رێوشوێنانە دەگیرێنەبەر«. ئەو پەرلەمانتارە، ئاشكرایكرد: یەكێك لەپێشنیازەكان بۆ رێگرتن

پەرلەمانتارەكان، غائیببوونی لە یەك غ��ەرام��ەی ب��ڕی زیادكردنی رۆژی غائیببوونی ئەندام پەرلەمانە بۆ دی��ن��ارەوە، ه��ەزار )500( لە

)ملیۆنێک( دینار.

‌پێشنیاز‌دەكرێت؛‌غەرامەی‌غائیببوونی‌پەرلەمانتاران،‌بكرێتە‌ملیۆنێك

سەرۆكی كوتلەی بەدر لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، ئاشكرای دەكات: بێدەنگبوونی پەرلەمانتارانی ئەنجومەنەكەی بەرامبەر بە رووداوەكانی سلێمانی، خاڵیی نەبووە لە تەوافوقاتی سیاسیی و دەڵێت:

»هەندێكجار تەوافوقاتی سیاسیی دەبێتە هۆی چاوپۆشین لەم الیەن، یان ئەو الیەن«. قاسم ئەعرەجی، لە چاوپێكەوتنێكی »رۆژنامە«دا، كەركوك بە قودسی عێراق ناودەبات و پێشیوایە: دەبێت ئەو شارە بكرێتە

هەرێمێكی دانەبڕاو لە عێراق.

ده‌بێت‌که‌رکوک‌ببێته‌‌قودسی‌عێراق‌و‌هه‌رێمێکی‌سه‌ربه‌خۆی‌دانه‌بڕاو‌له‌‌عێراق

ناكۆكییلەنێوان‌

سەدرییەكان‌و‌سیستانیدا،‌

هەیە‌

كابینەی پێنجەمی حكومەتی لە رۆیشت و كوردستان، هەرێم كتێبی چەندین خۆیەوە، دوای قۆناغی هەمووانی بۆ )زانست كوردی زمانێكی بە بنەڕەتیی(، وەك ب���ەرب���اد، خ����راپ و زۆر بۆ كوشندە، گەورەی میراتێكی بەجێ هێشتووین، كە دەكرێت بە یەكێك لە كارە هەرە خراپەكانی كابینەی پێنجەم دابنرێت. كارێك پڕە لە گوێنەدان و خەمساردیی، دوای كابینەكەی ب��ە ك��ارێ��ك ن��ەك��راوەت��ەوە. چ��اك خۆیشی وەزیری پێشوی پەروەردە، بەڕێز ك��اك )دڵ��ش��اد( الب��را، ئەویش لیژنەیەكی خ��ۆی��ەوە ل���ەدوای بەجێهێشتووین بۆ وەرگێڕانی ساتەوەختەیش، ئ��ەم ت��ا ك��ە كارەكەیاندا لە نەیانتوانیوە بن و سەركەوتوو پێویست وەك زمانە ئەو دەس��ت لە خوێندن بكەن، رزگار ناشیرینە كوردییە ك��ە خ��ۆی��ان داه��ێ��ن��ەری ب��وون. بێ پاك و كتێبێكی نەیانتوانیوە هەڵە بخەنە بەردەستی قوتابیی، سەرەكییانە و هەرە ئەركی كە ك��راون. دەستنیشان ئ��ەوە بۆ نموونەیەكی جوان و نەیانتوانیوە وەرگ��ێ��ڕان ك��اری لە پوختمان ئەو بۆ كە بكەن، پێشكەش مەبەستە، واتە وەرگێڕان، كراون بە لیژنە. ئەوەی ئەو بەڕێزانەی وەرگ��ێ��ڕان و ن��اوی بە لیژنەكە بە ك��ردووی��ان��ە گونجاندنەوە، مەنهەجی ب��ە ب���ووە ك��ت��ێ��ب و

قوتابخانەكان، هیچ گۆڤارێك كە تۆزقاڵێك رێزی وەرگێڕان بگرێت، رازی نابێت كاری وەرگێڕانی لەو شێوەیە باڵو بكاتەوە. بگرە هیچ گۆڤارێك جورئەتی ئەوە ناكات، كاری وەرگێڕاندا، ن��اوی لەژێر بەردەستی بخاتە سەقەت ئاوا

خوێنەرەكانی. ه��ات و ش��ەش��ەم كابینەی سەفین بەڕێز؛ ت��ازە، وەزی��ری وەلێ بوو، دەستبەكار د زه ی��ی گ��رف��ت��ی م��ەس��ەل��ەی زم��ان��ی شەق وشڕی داڕشتنی كتێبەكانی كۆتایی هەموان(، بۆ )زانست دیكەی كتێبی سااڵنە نەهات و دەچێتە سەر. نە وەزیری تازە و نەیانتوانی س��ت��اف��ەك��ەی، ن��ە لەدەست مامۆستاكان قوتابیی و كوردییە زم��ان��ە ئ��ەو خراپیی ل��ەس��ەر هەمان ب��ك��ەن و رزگ���ار كاری پێشووی كابینەی پێنجەم ب���ەردەوام ب��وون، وات��ە ئ��ەوان پێیان ئەمانیش رشت و ئاویان بە تر مانایەكی بە تێخست. بە وەزیر و دوو بە كابینە و دوو لە نەیانتوانیوە حیزب، دوو هەموان(دا، بۆ )زانست وانەی بخەنە پوخت كتێبی كۆمەڵێك كە قوتابییەكان، بەردەستی لێی باشیی بە بتوانن النیكەم پەرەگرافەكانی رستە و تێبگەن و بە كوردییەكی رەوان و بێ گرفت ساڵە پێنج ن��ووس��راب��ێ��ت��ەوە. نەیتوانیوە پەروەردە وەزارەتی

ئەو چارەسەری

دەردە كوشندەیە بكات كە زمانی دەردی ك��ردووە، وێران كوردیی زانست كتێبەكانی وەرگێڕانی ل��ە ع��ەرەب��ی��ی��ەوە ب��ۆ ك���وردی، دنیایەك ب��ە س��ەق��ەت��ی��ی و ب��ە

كەموكووڕیی زمانەوانییەوە. ی��ەك��ێ��ك ل��ە خ��اڵ��ە ه��ەرە ت��ازەی سیستمی الوازەك��ان��ی زمانە ل��ەو بریتییە خوێندن، كوردییە ناشیرین و ناڕوون و كاڵ و كرچەی، كە بەشێك لە كتێبەكانی ن��ووس��راوەت��ەوە. پێ خوێندنی لە راستیدا دەتوانم بڵێم ئەوەی كتێبەكانی لە هەندێك لەناو جۆرێك بەهیچ هەیە، مەنهەجدا نووسین و زمانی خانەی ناچێتە بە كتێبەوە. داڕشتنی زمانی بڵێم، دەكرێت دیكە مانایەكی نووسین و لە ب��ەر زمانی ئ��ەوە لە تەنانەت كتێبە. داهێنانی هەندێك شوێنی كتێبەكاندا زمانی نووسینی پەیدابوونی لە ب��ەر ك��ۆم��پ��ی��ال��ە و ئ��ەرزوح��اڵ��ی��ش��ە. مەسەلەی ل��ە ب��اس گ��ەر خ��ۆ گرنگی و كە بكەین، خاڵبەندیی هیچ بە هەیە و زۆری بایەخی شێوەیەك و لەژێر هیچ پاساوێكدا ئەوا بخرێت، پشتگوێ ناكرێت ناو پەرەگرافی لە بڕێك زمانی بەر سەردەمی هی كتێبەكان، فاریزە و دانانی لەپەیدابوونی خاڵە، لە شوێنی تایبەت و شیاوی خۆیاندا. ئاشكرایە زمانی كتێبی تا پێویستە نووسین، خوێندن و گرفت بێ رەوان و سنوور دوا

دەچێتە ك��ە كتێبێك ب��ێ��ت، قۆناغی قوتابییەكی بەردەستی بنەڕەتی، دەبێت بە زمانێكی زۆر سادە و چێژبەخش نووسرابێتەوە. زمانێك قوتابییەكە ماندوو نەبێت ئاسانی ب��ە دەس��ت��ی��ی��ەوە و ب��ە لێی بیخوێنێتەوە و بتوانێت

تێبگات. مانگی لە واتە پار، ساڵی )2010(دا، چ���واری ی��ان س��ێ »زانست كتێبی ئ��ەوەی پێش

شەشەمی پۆلی هەموان«ی بۆ بەڕێز بە بكرێت، بنەڕەتی چاپ بەڕێوەبەری چاپ و باڵوكردنەوەی وەزارەتی پەروەردەم وت: تكایە زانستی كتێبی ئ���ەوەی پێش پۆلی شەشەم، بە تەواوی بكرێت بەردەستی بخرێتە كتێب و بە بە بدە نوسخەیەكی قوتابیی، وەرگێڕانەكەیدا بەسەر با من پڕ بووم دڵنیا چونكە بچمەوە، زمانەوانیی و هەڵەی لە دەبێت رستەی سەقەت. ئەو دڵنیاییەشم ئەو گرتبوو، سەرچاوەی لەوێوە بۆ وەرگێڕانیان كاری بەڕێزانەی هەمان داب��وو، ئەنجام كتێبەكە پێشتر كە ب��وون بەڕێزانە ئەو ی��ەك��ەم ق��ۆن��اغ��ی كتێبەكانی رادەیەكی تا پێنجەمیان تاكو وەرگێڕابوو، سەقەتیی بە زۆر وەرگێڕانەكەیدا بەسەر یاخود ئەوتۆیان هیچی چووبوونەوە و باشە و وت��ی ئ��ەو نەگۆڕیبوو. ب��ە چ���اوان، ب���ەاڵم ئ��ی��دی هەر من ب��وو، چاوانە بە ب��اش و ئەو لە كاتەی ئەو تا نەبینی كتێبم كرد. دابەشیان قوتابخانەكاندا كتێبەیش ئەم وتم وەك ب��ەاڵم لە رووبارێك هەڵەی نییە بەدەر خواروخێچ، رستەی زمانەوانیی و زمان و جۆرە بەو كارەساتە كە داڕشتنە كتێبەكان بنووسرێنەوە.

هەاڵنە ئ��ەو تەنیا ل��ێ��رەدا دەس��ت��ن��ی��ش��ان دەك����ەم ك��ە لە

ناوەرۆكی كتێبەكەدا كراون: )سیستەمە پێنج الپ���ەڕە

زیندەییەكان هەڵەیە و گەشە و زۆر بوون( راستە. هەر لەم الپەڕەیەدا وشەی )لە گیانەوەراندا( پەڕیوە و

نەنووسراوە.الپەڕە شەش )پێداچوونەوە( ه��ەڵ��ەی��ە و )پ��ێ��داچ��وون��ەوەی

بەندەكە( راستە.الپ���ەڕە ح��ەوت )ب��ەرزی��ی و ن��ات��ەواوە و دەگ����ۆڕن(، نزمیی نزمیی )بەرزیی و بكرێتە دەبێت

زەوی دەگۆڕن(.ه����ەر ل����ەم الپ����ەڕەی����ەدا دەتوانیت )چ��ۆن ن��ووس��راوە: پێوانەی ك��ەش و ب��اری تێبینی دەبێت ن��ات��ەواوە و بكەیت(، بۆ دەتوانیت )چ��ۆن بنووسرێت: كەش وهەوا ب��ارودۆخ��ی تێبینی لەم ه��ەر بیپێویت؟( بكەیت و ب��ارەك��ان��ی كەش الپ���ەڕەی���ەدا كەش وهەوا بارودۆخی هەڵەیە و

راستە.الپ�����ەڕە ه��ەش��ت وش���ەی پەڕیوە و زەریاكان( )دۆزینەوەی المجرات وش��ەی ن��ەن��ووس��راوە. وەرگ��ێ��ڕدراوە!!، مەرجەكان بە

هەڵەیە و كاكێشانەكان راستە.الپەڕە نۆ )وشەی سیفەتی(

هەڵەیە و )سیفەتەكانی( راستە.ئەمە ئەو هەاڵنەن كە تەنیا كراون، كتێبەكەدا ناوەرۆكی لە واتە لە چوار الپەڕەی یەكەمدا كە بەو بابەتەكانە، سەردیڕی تەنیا دەرفەتێكی لە بتوانم هیوایەی باڵو هەڵەكان ت��ەواوی دیكەدا

بكەمەوە.

)دەت���وان���ی���ت ه��ەن��دێ��ك خەڵكی ل��ە ه��ەن��دێ��ك ك���ات، دەشتوانیت هەڵبخەڵەتێنیت و لە هەندێك كاتدا، هەموو خەڵك هەڵبخەڵەتێنیت، بەاڵم ناتوانیت خەڵك هەموو كاتێك، هەموو هەموو چونكە هەڵبخەڵەتێنیت،

كات بۆ خۆی مێژووە(.ئیبراهام لنكۆڵن

)م����ێ����ژوو( وەك�����و ه��ەر نێو ت��ری زانستێکی ب��اب��ەت و رۆشنبیریی، مەعریفیی و كایەی ب��ەرچ��اوی دی���ار و جێگەیەكی گێڕاوە گرنگی رۆڵێكی هەیە و لە گۆڕینی هزری مرۆڤایەتیی بە ئاراستەیەكی پێشكەوتووتردا، چ مێژوو، فەلسەفەی چ و مێژوو كەوا بۆچوونانەی لەو ب��ەدەرن بۆی ناشارەزا ئاسایی و خەڵكی لە نابێت چ��وون��ك��ە دەك����ەن، یادمان بچێت و وابزانین نووسینی و مێژووە راب��ردووی��ەك، هەموو مێژوونووسە و نووسەرەكەیشی ن��ووس��ی��ن��ەك��ەی��ش��ی پ���ڕە لە زۆر بێت الی راستگۆیی! رەنگ كەسیش وا تەماشا بكرێت، كەوا رەهبەر رۆڵێكی گرنگ دەبینێت، و م��ێ��ژوو دروستكردنی ل��ە چ رەنگبێت نووسینەوەیدا! لە چ شوێنەكاندا كات و زۆرینەی لە ،سەركردەكان رۆڵی باش بگێرن

لەو بارەیەوە، بەاڵم هەر كردارێكی ناڕاست بكەن بە راست، یاخود بێگومان ئ��ەوە پێچەوانەكەی، رۆژێك دێت مێژوو بڕیاری خۆی گرنگە دەدات، س��ەری��ان��دا ب��ە بڕیاری ئایا بپرسین، ل��ێ��رەدا دەدرێ��ت؟ ك��ەی چۆنەو مێژوو مێژوو هەرچۆنێك بنووسرێتەوە، دوور یاخود بێت پیاهەڵدان بە ل��ە راس��ت��ی، دواج����ار رۆژێ��ك راستیی و بە الپەڕەكانی دێت دروس��ت��ی��ی دەن��ووس��رێ��ت��ەوە، چ��ون��ك��ە ك���اری م��ێ��ژوون��ووس گەڕانە گومانكردن و بێالیەنی و هەر راستییەكاندا و دووی بە ئ���ەو ك��ەس��ەی��ش دەب��ێ��ت بە كەسێك ن��ەك م��ێ��ژوون��ووس، خۆی بۆ مێژوویەك سەربەخۆ كەسێك یاخود بكات، تۆمار بسپێرێت! مەبەستە ئ��ەو ب��ۆ »ناپلیۆن جارێك دەگێڕنەوە خێوەتەكەی ل��ە پ��ۆن��اپ��ارت« خۆیدا دەبێت، هەواڵی كوشتنی یەكێك لە جەنەراڵە ناودارەكانی لە ناپلیۆن رادەگ��ەی��ەن��ن، پێ قسەی دوا پرسی: پیاوەكانی جەنەراڵ چی بوو؟ »لە وەاڵمدا، پێیان وت: جەناب لە تاو ئازاری گ��ی��ان��ی، ت��ا دواه��ەن��اس��ە هەر یەكسەر ناپلیۆن دەینااڵند«. لە یەكێك ك��ردە دەم��ی رووی یاریدەرەكانی و پێی وت بنووسن:

»جەنەراڵ بەر لە مردنی هاواری لەشكر فەرماندەی بژی ك��رد: باسە ئەم گ��ەورە«! ناپلیۆنی سەركردەگەلێك دەڵێت، پێمان هەن لە دونیادا، تەنیا ئامانجیان نێو بچێتە ن��اوی��ان ئ��ەوەی��ە، ئیدی م��ێ��ژووه وه ، الپەڕەكانی گرنگ نییە لە ژیانی رۆژانەیاندا، باسیان چۆن مێژوو میللەت و غەمی لە هەرگیز دەكات و لێوە دەبینین بۆیە هەر نیین، گەلدا »پۆناپارت«، تەنانەت لە پاش هەر جەنەراڵەیش، ئەو مردنی دەی��وی��س��ت ب��ۆ م��ەرام��ی خۆی دەبێت باشە بهێنێت! بەكاری نموونەی ئەم سەركردانە زۆر بن و هەر بە هەڵە بە نێو الپەڕەكانی م���ێ���ژوودا گ����وزەر ب��ك��ەن؟ لە راستیدا نموونەمان گەلێك زۆرە، ساختانە ك���ردارە ئ��ەم وەل��ێ مێژوونووسێكی بەسەر هەرگیز وەك »لۆرینزو ڤاال« - )1407-چونكە تێناپەڕێت، 1457(دا كاتی خۆی كەوتە لێكۆڵینەوەی كە قوستەنتین«، »بەخشی ئیمپراتۆری پێیە، بەو گوایە دەسەاڵتی قوستەنتین، رۆمانی فراوانەكەی واڵت��ە خ��ۆرئ��اوای ب��ە ش����اری »رۆم���ا«ی���ش���ەوە كە »پ��اپ��ا«! ب��ە بەخشیووە سەردارانی كەنیسە سەدان ساڵ بوو پشتیان پێ دەبەست، بەاڵم

لۆرینزو ڤاال، سەلماندی كە ئەو قەشەكانی دەستكردی بەڵگەیە نە »قوستەنتین« كەنیسەیە و نییە! لێ ئاگای كەم نە زۆر و لە ك��رداران��ە، ئ��ەم هاوشێوەی عێراقیشدا هاوچەرخی مێژووی دەبینرێت، بۆیە نابێت نموونەی حوسێن(مان )س����ەدام وەك چونكە بچێت، یاد لە هەرگیز كوردو گەلی بە كەمی ئەویش عێراق نەكرد، ناوبراو ئەو هەموو دا، ئەنجام نامرۆییانەی كردارە لێ بەرگریی نكۆڵیی و كەچی بێت، هەرچۆنێك وەلێ دەكرد، دواجار مێژوو لە رێگەی كەسێكی چەندانی )ت��ەی��م��وور(و وەك رووخانی پاش لە یاخود تر، دادگاییكردنی، رژێ��م��ەك��ەی و بڕیاری راستگۆییەوە بەوپەڕی نابێت دەدات و بەسەردا خۆی ژم��ارەی بچێت، یادیشمان لە نەبوون، كەم كەسانەیش ئەو كە باوەڕیان بە هەموو كردەوەو گ��ووت��ارێ��ك��ی دەك����رد، ل��ێ��رەدا گرنگە بپرسین، ئایا تێڕوانینی رەهبەرانی كورد چۆنە لە ئاست رەهبەرانی مێژوو؟ بڕیاردانی تێڕوانینی ك���ورد، سیاسیی )مێژوو(، بۆ هەیە جیاوازیان بە هەست م��رۆڤ هەندێكجار ب��وون��ی ن��اش��ارەزای��ی��ان دەك��ات زۆرجاران مێژووەوە، بابەت لە

وت��ەك��ەی )ه��ی��گ��ڵ( ب��ە س��ەر خۆیاندا دەسەپێنن، كە دەڵێت: مێژوودا لە كە وانەیەك »تەنیا كەڵكی لێوەردەگرین، ئەوەیە كە نابێت«! فێر مێژوودا لە كەس میانەی ل��ە ك��ورد رەه��ب��ەران��ی كردارو هەڵسوكەوتەكانیانەوە لە ماوەی چەند ساڵی رابردوودا، چ لە ئاستی ناوخۆیی و چ لە ئاستی دەرەكیدا، بە دیتنی ئێمە خۆی لە دوو خاڵی گرنگدا دەبینێتەوە: یەكەم: وەهمی گرنگی رەهبەران بەرژەوەندییەكانی و نەتەوەو بە م���اف���ە رەواك�����ان�����ی گ����ەل و دروستیی راستیی و نەبوونی لەگەل م��ام��ەڵ��ەك��ردن��ی��ان��دا ل��ە رەهبەرانی دووەم: كۆمەڵگەدا. لەوەی نییە ترسیان هیچ كورد كەوا بڕیاری مێژوو چی دەبێت لە نەتەوەكەیشیان، خۆیان و بارەی چونكە زۆرجار شادومانن بەوەی ئەمڕۆ هەیە و دەبێت بە مێژوویەكی رۆژگارێك بێگومان پڕشنگدار! راستییە بابەتە ه��ەم��وو دێ��ت مانگی وەك داپ��ۆش��راوەك��ان، چواردە دەدرەوشێنەوە، كە تێیدا گۆمەڵگەشی تەنانەت جار زۆر مێژووی ن��اوی لكێنراوەو پێوە كردووە، لەكەدار نەتەوەكەیشی ئێستادا ل��ە چ��ۆن وەك ه��ەر چەندین نامەی ماجستێرو تێزی یان كەسێك بارەی لە دكتۆرا،

دێت، دەس��ەاڵت��دارەوە پارتێكی بێگومان رۆژگارێك دێت، چەندین خامە لە دایك دەبێت، لە بارەی مێژووەوە، بڕیاری رەه��ب��ەران و تێڕوانینانەی ئەم بێگومان كە گرنگە بۆیە دەگ��ۆڕێ��ت! ئێستا چ رەهبەران و چ ؛ۆمەڵگە، هەوڵ نەكەن كە كردارێك بدەن چیتر لە بڕیاری مێژوودا لێی پەشیمان باش دەبێت چونكە ببنەوە، كەس كۆمەڵێك ئەمڕۆ بزانین، دەستەوەیەو بە دەس��ەاڵت��ی��ان هێز ب��ە دەی��ان��ەوێ��ت هەمیشە مێژوویەكی پڕشنگدار بۆ خۆیان ئەمڕۆ ئەمەی لێ بكەن، تۆمار دەبینرێت، چ گوتار و چ كرداریان، زۆری��ن��ەی��ان ل��ە ژێ��ر ف��ش��اردان، ه��ەر ب��ۆی��ە دەب��ێ��ت رەه��ب��ەران مێژوو میللەت و بڕیاری بەهاو كە ببینن شوێنێكدا ك��ات و لە فشار و سانسۆرو لە بێت دوور بابەتی دروستكراو، بە تێڕوانینی رۆژگ��ارێ��ك هێشتا ئێمەیش چ ئ��ەوەی بۆ پێش، بێتە ماوە میللەت و چ مێژوو بڕیار لە بارەی ك��ورده وه نەتەوەی رەه��ب��ەران و مێژوو بڕیاری ناشزانین بده ن، چەند تا دەبێت و ك��ەی چ��ۆن و دوات��ر رەه��ب��ەران��ی، كۆمەڵگە و دەبێت دەك��ەن؟ پێوە شانازیی شەرم مێژوو بڕیاری بشزانین

ناكات.

یەكێك لە خاڵە هەرە الوازەكانی سیستمی تازەی خوێندن، بریتییە لەو زمانە كوردییە ناشیرین و ناڕوون و کاڵ و کرچه ی

ذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28 nawxo.rozhnama@yahoo.comwww.rozhnama.net

www.rozhnama.netسه رنووسه ر: مه م بورهان قانعخاوةنى ئيمتياز: كؤمثانياى وشةكؤمثانياى وشة هةفتانة دةريدةكات

کارگَيِريی و ريکالم و ئاگاداريى:

07480121144 - 07701203949info. rozhnama@gimail.com

riklam.rozhnama@gimail.com

لَيثرسراوى هونةرىشاخةوان ئةنوةر07701361826

shakhawan.shdn@gmail.com

ناونيشان:

سلَيمانی: زه رگه ته - گردی زه رگه ته . کؤمپانيای وشه

دابه شکردن:کؤمپانيای پةيپه ر

0770864921007504483631 hiwa.jamal@yahoo.com

سکرتَيرى نووسينهيوا جةمال

07701576906

الوان لە خەیاڵێک و دەسەاڵت

لە خەیاڵێک

سەرتیپ نۆرەیی

کوردستان، خۆپیشاندانانەی ئەم لە تراجیدیی و باکگراوندی کۆمەڵێک هەبوو، خەمناکانەیان هەمانکاتدا دەرەوەی هاتنە چونکە ب��ۆچ��ی؟ دژی کە نەبوو ئ��ەوە بۆ گەنجان، بەڵکو راپ��ەڕن، دیاریکراو هێزێکی ب��ەه��ۆی ب��ێ��زاری��ی و ن��ادادگ��ەری��ی��ەوە چین و هەموو دەرەوەی هاتنە بوو، بێزاریی ئەنجامی ل��ە ت��وێ��ژەک��ان، کەواتە بوو، واقیعە ئەم ژیانە و لەم پڕ دواڕادە تا ک��وردی، کۆمەڵگای لەوەی بوو بێئومێد دواڕادە تا بوو، بۆیە گرانە، گۆڕینی واقیعە، ئەم کە هاواریان دەن��گ، بەیەک هەموویان دەکرد، ناعەدالەتیی نەمێنێت و نەمانی

ناعەدالەتیی، واتە یەکسانیی. خ��ەم��ن��اک��م ب�����ەوەی ئ��ەم��ڕۆ دوای ب��اش��وور، ل��ە ک��ورد میللەتی دەسەاڵتی ئازادیی و لە ساڵ بیست دەک��ات، یەکسانیی داوای ک��وردی، کورد، هاواڵتییانی گەنجان و ئەمڕۆ بکەن، دادگ��ەری��دا لەپێناوی ش��ەڕ بەرهەمی میللەت ئەمڕۆ، دەب��وای��ە ئ��ەم راپ��ەڕی��ن��ەی ب��خ��واردای��ە، نەک کۆمەڵێک کەس دەست بەسەر داهاتی هیچ نامەوێت بگرن. میللەتەدا ئەم گەندەڵ و بە کوردستان لە هێزێک راستەوخۆ بەاڵم ناوبنێم، نادادگەر سەر دەچ��ن��ەوە رەخنەکان هەموو دەبێت واتە دەسەاڵتدارەکان، هێزە ئەم بەرپرسیارێتیی کە بن ئ��ەوان ئەستۆ، بگرنە کوردستان واقیعەی بۆ گەورەیە شەرمەزارییەکی ئەمە بگاتە میللەت کە کوردی، دەسەاڵتی داوای تووڕەییە بەم رادەی��ەی ئەو رۆیشتنی بکات، بەتایبەت ئەم نەوەیەی نەوەیەکە خەمناکە، زۆر ئ��ەم��ڕۆ، ه��ەس��ت ب��ەب��ێ��زاری��ی و ن��ادادگ��ەری��ی نەوەیە، ئ��ەم مانایەک بە دەک��ات، بە وایلێکردووە، دەسەاڵت نەوەیەکە کە ببێت، رازی ک��ەم مووچەیەکی رازی نەبێت، ئەویش دەبڕێت، کەواتە دەبێت رۆژ تا ئێوارە لە ماڵەوە، بیر لە داهاتووی خۆی بکاتەوە و خاڵێكی سەر هێنایە گەنجی کە گرنگ زۆر کە بەگەنجان رێگانەدانە شه قام، بەئیرادە وەک خاوەن کەسایەتییەکی دەرب��ک��ەون، ب��ۆچ��ی؟ ل��ەب��ەرئ��ەوەی ن����ەوەی پ��ێ��ش خ���ۆی، ب��ەت��ای��ب��ەت پارتە مەدره سه ی دەچوویتە کاتێک دەس��ەاڵت��دارەک��ان��ەوە، راس��ت��ەوخ��ۆ راب���ردووی���ان پ��ێ دەف��رۆش��ت��ی��ەوە و چونکە بەهەمانشێوە، ئێستاش وادەزانێت هەمووشتێک کۆتایی هات، ئەمڕۆ، نەوەی بەپێچەوانەوە، بەاڵم هەست بەبێزاریی و نادادگەریی دەکات، بەگشتیی میللەت ئ��ەگ��ەر ک��ەوات��ە واقیعە ئەم ئیدی نەبوو، ئاسوودە ئەم بەتایبەت هەیە، که موکوڕییه کی نەوەیەی ئەمڕۆ کە دەسەاڵتی بەعسی کە لەکوێدایە ئەو تاوانی نەبینیوە، قۆناغە ئەم دەژی، لەسەردەمێکدا تێپەڕی کە باس لەکۆمەڵێک رووداوی نەتوانی کە ئەمڕۆ بکرێت، پێشتر کێبڕکێ بکەیت لەگەڵ تەکنۆلۆجیادا، کەواتە دەبی، قەیران تووشی ئیدی هێزەدەسەاڵتدارەکانی ئەمڕۆش، تا ک��ورد، ل��ە راب����ردوودا دەژی���ن و ئەم نەوەیەش چاوی لە دنیای سەردەمەو دەیەوێت کێبڕکێ بکات لەگەڵ واقیعدا و هیچ تاوانێکی نییە کە بەم شێوازەی دەس��ەاڵت، بیردەکاتەوە. س��ەردەم ئەمڕۆی داواکارییەکانی ناتوانێت کە باشترە ب��ک��ات، جێبەجێ میللەت

وازبهێنێت.

دیسانەوە، وەزارەتی پەروەردە و وێرانكردنی زمانی كوردیی

رەهبەران و بڕیاری مێژوو

هەورامان وریا قانع

ئامانج نازم بیجان

رۆژنامەنووسیی، كاتەوەی لەو هەر بەسەر رەخنەگر چاودێرو هێزێكی وەك ئەو بۆتە ب��ووە، فۆرمیلە دەس��ەاڵت��ەوە هێزەی بەدەسەاڵتی چوارەم ناو دەبرێت، ئەوەدایە؛ لەهەوڵی دەسەاڵت لەوێشەوە یاسای دەرك��ردن��ی رێكخستن و لەڕێی ئەم رۆژنامەنووسییەوە، بەكاری تایبەت

هێزە كۆت و پێوەند بكات.جاڕنامە ئەو سەرجەم بۆیەش؛ هەر هەرێمییانەی رێكەوتننامە جیهانیی و مرۆڤن، مافەكانی بەئازادیی و سەبارەت ئیمزایان دەوڵەتانەی ئەو هەوڵیانداوە رێكەوتننامانە ئ��ەوج��اڕن��ام��ەو ل��ەس��ەر زاڵمانە، یاسای بەدەرنەكردنی ك��ردووە، دەبنە كە یاسایانەی ئەو بكەن، پابەند مایەی سنورداركردنی هێزەكانی دەسەاڵتی

چوارەم..پ�����رۆژەی�����اس�����ای پ���اراس���ت���ن���ی دی��دەوە ل��ەم ه��ەر رۆژنامەنووسانیش،

تەماشا دەكرێت.پەرلەمانی عێراق لە )2011/3/28( دا، خوێندنەوەی یەكەمی بۆ پرۆژەیاس������ای

پاراستنی رۆژنامەنووسان ئەنجامدا.)2007(دا، ساڵی لە یاسایە؛ ئەو دەوڵەتەوە، شورای ئەنجومەنی لەالیەن سەندیكای لەالیەن دواتریش ئامادەكراو رۆژنامەنووسانەوە خرایە بەردەم پەرلەمان. بۆ حكومەت هەوڵەكانی هەموو لەگەڵ رەتكردنەوەی ئەو پرۆژەیاسایە، هەبوونی لەبەردەم رێگربوون زۆر، كەموكوڕیی

پەسەندكردنیدا..لەم ت��رو جارێكی بۆ كە ئێستاش بەهەندێك پرۆژەیاساو هەمان خولەدا، دەس��ت��ك��اری��ی��ەوە، خ���راوەت���ە ب���ەردەم هەموار شێوەیە بەو ئەگەر پەرلەمان، ن��ەك��رێ��ت، ك��ە ل��ەگ��ەڵ ن��ەری��ت و یاسا نێودەوڵەتییەكاندا بگونجێت، بەتایبەتیش زۆری فشارێكی لەبەردەم پەرلەمان كە جیهانییەكان و رۆژنامەنووسیە رێكخراوە عێراقییەكانیشدایە، بۆ مل نەدان بۆ ویست و ئەو لەڕەتكرنەوەی حكومەت، ئ��ارەزووی

پرۆژەیاسایەدا .یەكدەنگن رێكخراوانە، ئەو هەموو بەم پرۆژەیاسایە، ئەم ئ��ەوەی؛ لەسەر یاسا لەنەریت و زۆر ئێستای شێوەیەی بەمافی پەیوەندیدار نێودەوڵەتییەكانی مرۆڤ و ئازادیی دەربڕین فەرامۆشكردووە، خۆی ب��ۆ ع��ێ��راق ك��ە لەكاتێكدا ئەمە یاساو ئەو ئیمزای واڵتانەی لەو یەكێكە

رێكەوتننامانەی كردووە.هەروا لەسەر ئەوەش كۆكن؛ كە ئەم پاراستنی لەپێناوی ئەوەندەی یاسایە، رۆژنامەنووساندا، لەبەرامبەر حكومەتە رۆژنامەنووسان پاراستنی بۆ ئەوەندە نییە، پێشیانوایە؛ ئەو یاسایە، لەبنەڕەتدا هەڕەشە لەئازادیی رۆژنامەنووسیی و كاری راگەیاندن دەكات و هەوڵ دەدات؛ دەسەاڵتی بگێڕێتەوە و راگەیاندن سەر بۆ حكومەت

داواجاریش یارمەتیی قایمبوونی پایەكانی دیكتاتۆرییەت دەدات، نەك دیموكراسیی.مادە )17( لە پرۆژەیاسایە، ئەم هەمواركردنەوەشی، دوای پێكهاتووە و هێشتا پتر لە )12( مادەیان پێویستیان تایتڵی لە هەر هەیە، تر بەهەواركردنی پێویستیی هۆكاری تا پرۆژەیاساكەوە،

دەركردنی ئەو یاسایە.رەخنەو س��ەرن��ج و ه��ەم��وو دەك���رێ ناڕەزاییەكان لەم خااڵنەی خوارەوەدا چڕ

بكەینەوە:پرۆژەیاساكە، تایتڵی دەبوایە *نەك ب��ا، رۆژن��ام��ەن��ووس��ی پاراستنی

پاراستنی رۆژنامەنووسان.یەكەم، م��ادەی دووەم��ی بڕگەی *رۆژنامەنووس؛ لە “مەبەست دەڵێت: كە سەندیكای ئەندامی كەسەیەكە ئ��ەو

رۆژنامەنووسانە”.ئەم مادەیە لەگەڵ دەستووری عێراق و یاسا جیهانییەكانیشدا ناكۆكەو پێچەوانەی ئازادیی یاساكانی م��رۆڤ و مافەكانی

دەبڕینیشە.دەستووری عێراق، لەمادەی )39( دا، ناچاركردنی هەر كەسێك بۆ ئینتیماكردن دەك��ات و قەدەغە رێكخراوێكدا، لەهەر دەركردنی هەر یاسایەك و هەر رەفتارێكی

پێچەوانەی ئەم مادەیەش، رەتدەكاتەوە.لەپەیماننامەی )79(ش م���ادەی جیهانییدا، كە تایبەتە بەمافە مەدەنیی و رۆژنامەنووسیی ك��اری سیاسییەكان، بەمافی هەر كەسێك دەزانێت كە لەبواری گوێدانە بێ بكات، كار رۆژنامەنووسیدا سەندیكای ئەندامی كەسە ئەو ئ��ەوەی رۆژنامەنووسانی كوردستان بێت، یان نا.

بۆیە ئەو مادەیە لەكاتێكدا دەسەاڵتی رۆژنامەنووسان و سەندیكای دەداتە زۆر سیاسیی. دەسەاڵتێكی خاوەنی دەیكاتە سەندیكا وەك ئێمە واڵتی سەندیكاكانی پیشەییەكانی واڵتە دیموكراتییەكان نین، پارێزەری ئەوەندەش سەربەخۆبن، تا مافەكانی دەسەاڵتن )جا چ حیزب بێت، وەك ئەوەی لە كوردستاندا هەن و چ سەر بە حكومەتیش بێت، وەك ئەوی لە عێراقدا هەن(، ئەوەندە بەتەنگ مافی ئەندامەكانی

خۆیانەوە نین.وێڕای ئەوەش؛ هەبوونی مادەیەكی لەو بابەتە، دەبێتە رێگر لەبەردەم سەربەخۆیی

رۆژنامەنووساندا.ئ��ەگ��ەر ل��ەع��ێ��راق چ��ەن��د ه���ەزار رۆژن��ام��ەن��ووس��ێ��ك ه��ەب��ن، ژم��ارەی��ەك��ی ئەندامی ت��ر ئ��ەوان��ی نەبێت، كەمیان سەندیكان نین، بۆیە ئەمەش دەبێتە هۆی هەموو ئازادییەكانی ماف و پێشێلكردنی ئەو ئەندامی كە رۆژنامەنووسانەی ئەو

سەندیكایە نین.* مادەی چوار، هەرچەندە لەشێوەدا ماف بەرۆژنامەنووس دەدات، كە زانیاریی و لەسەرچاوەكانیانەوە ئامار داتاو هەواڵ و

ناڕۆشن، بەیاسایەكی بەاڵم بكات، پەیدا ئ��ەو م��اف��ە س���ن���ووردار دەك����ات و ماف بیانەوێت ك��ەی دەدات، ب��ەدەس��ەاڵت مافە ئ��ەو یاسایدا بیانوویەكی لەژێر ئەمە دەك���ات، زەوت ل��ەڕۆژن��ام��ەن��ووس لەكاتێكدا نەك هەر رۆژنامەنووس، بەڵكە هەر هاواڵتییەك بیەوێت، دەبێت دەستی لەسەرچاوەكانی زانیارییانە، ئەو بگاتە مافە ئەم دەبێت هەڵبەتە، خۆیانەوە. ئازادیی بەیاسای رێكبخرێت، بەیاسایەك

زانیاریی بەدەستهێنان.ماف هەمان م��ادەی شەشیش، * ب��ەرژەوەن��دی��ی بیانووی ب��ە دی��س��ان��ەوە یاساییەوە، سنووردار گشتیی و ئەحكامی مادەیە ئەم دەبوایە لەكاتێكدا دەك��ات. دامودەزگاكانی دەوڵەتی ناچار كردبا، بۆ ئەوەی هەموو ئەو زانیارییانەیان خستبوایە داوایان هاواڵتییەك هەر كە بەردەست، ئەو ئاشکراكردنی مەرجەی بەو دەكات، نەتەوەیی و بەئاسایشی زیان زانیارییانە

بەرژەوه ندیی گشتیی نەگەیەنێت.ئەگەرچی حەوتیش، م���ادەی * ب����ەڕواڵ����ەت ب��ۆ پ��اراس��ت��ن��ی ئ��ام��ێ��رو لەلێسەندن و رۆژنامەنووسییە كەلوپەلی دامودەزگای لەالیەن دەستبەسەرداگرتن، دەوڵ���ەت���ەوە، ب���ەاڵم ل��ە ن���اوەڕۆك���دا وا ن��ی��ی��ە، دەب���وای���ە م��ەرج��ی ف��ەرم��ان��ی هۆكاری هەبوونی سەربەخۆو دادگایەكی ئەو ب��ۆ م��ەش��روع مەبەستی یاسایی و سنوورو تا دانرابان، دەستبەسەرداگرتنە هەیەو الستیكیی مانایەكی كە یاسایی، دەسەاڵت دەتوانێت لەدەستبەسەرداگرتنی ئامێرو كەلوپەلی رۆژنامەنووسیدا، كەڵكی لێ وەربگرێت. هەروه ها نابێت رۆژنامەنووس سەرچاوەی ناسنامەی بكرێت لێ داوای یان ب��ك��ات، ئاشکرا زان��ی��اری��ی��ەك��ەی بەكاربهێنێت، زانیارییەكانی دۆكیۆمێنت و مەگەر بەكارهێنانی ئەو زانیارییانە ببێتە رێگر لەبەردەم تاودانی تاوانێكی گەورەدا، دادگایەكی بەفەرمانی دەبێ ئەمەش كە سەربەخۆ بێت، نەك خواستی دەسەاڵت.

دەڵێت: كە هەشتیش، م��ادەی *نابێت لێپرسینەوە لەگەڵ رۆژنامەنووساندا یان دەریدەبڕێت، ئەوەی لەسەر بكرێت، رۆژنامەوانییانەی زانیارییە ئەو لەسەر ئەو دێت و كە بەاڵم دەكاتەوە، باڵویان یاساوە ن��ەك��ردن��ی بەموخالەفە مافە دەبەستێتەوە، دیسان ئەو مافە سنووردار مادەی پێچەوانەی ئەمەش كە دەك��ات، مادەی پێچەوانەی دەستوور و )38(ی مافی جیهانیی ج��اڕن��ام��ەی )19(ی

مرۆڤیشە.جۆرێك مادەی )9(ش، تەنانەت *ل��ەج��وداك��اری��ی ل��ەن��ێ��وان م��رۆڤ��ەك��ان��دا یاسا پێچەوانەی ئەمەش كە دەك��ات، ئەو ب��ەگ��وێ��رەی نێودەوڵەتییەكانە، یاسایانە، ئەركی سەرشانی دامودەزگانی دەوڵەتە، بەشێوەیەكی كاریگەرو بێالیەن و

حاڵەتێكی لەهەر لێكۆڵینەوە سەربەخۆ، هەر دژی كە بكەن، دەستدرێژیكردندا كەسێك ئەنجام بدرێ و ئیجرائاتی یاسایی

لەگەڵ تۆمەتباردا بكرێت.سەندیكای )10(ش��دا، مادەی لە *دەكاتە نەقیبەكەشی رۆژنامەنووسان و وەلی ئەمری رۆژنامەنووس و دەسەاڵتێكی ل��ەوەدا چ دەدات��ێ ، نەشیاوی نابەجێ و بێت شكاتكردن ئ��اگ��اداری دەبێت كە دەبێت كە لەوەشدا چ لەرۆژنامەنووس و لەگەڵ كە بێت، لێكۆڵینەوەش ئاگاداری لەكاتی تەنانەت رۆژنامەنووسدا دەكرێت، نەقیبی ی��ان دەب��ێ دادگاییكردنیشدا لەسەندیكادا نوێنەرێكی یان سەندیكا، ئامادەبێت.. ئەم مادەیە نادروستییەكەی ل��ەوەدای��ە؛ ك��ە س��ەرب��اری ئ���ەوەی ئەو دەدات، نەقیبەكەی بەسەندیكاو هەقانە هیچ رێگرییەكیش لەدەسەاڵت ناكات، بۆ لێكۆڵینەوە لەگەڵ رۆژنامەنووس دا، بەو

مەرجەی سەندیكا ئاگادار بێت.ئەمە، لەبری مادەیەدا؛ لەم دەبوایە فەرمانی دادگا بۆ لێكۆڵینەوە لەگەڵ هەر كەسێكدا كرابایە مەرج، نەك ئاگاداركردنی هەموو دەبێت لەوەش؛ جگە سەندیكا.. چ لێكۆڵینەوەداو لەكاتی چ كەسێك هەبوون و مافی دادگایكردنیشدا، لەكاتی

ئامادەبوونی پارێزەری هەبێت. ،11 ،9( مادەكانی هەموو لە *لەنێوان جوداكاریی لە جۆرێك 12(شدا، سەبارەت دەك��ات، دروس��ت مرۆڤەكاندا بۆ ئەمەش ئازادییەكانیان، كە بە ماف و بە مرۆڤە، مافەكانی پێشێلكردنی خۆی تایبەتیش كە یاسا بۆ پاراستنی توێژێك بێبەش لێ ت��ری الیەنەكانی دادەن���ێ و

دەكات.* مادەی )13(ش، یەكێكە لە مادە زۆر خراپەكانی ئەم یاسایە، بەتایبەتییش لەبڕگەی یەكیدا، لەوەدا كە؛ تەنیا مووچە بۆ خێزانی ئەو رۆژنامەنووسانە دەبڕدرێتەوە، كە لەئەنجامدانی پیشەكەیاندا و لەئەنجامی بەاڵم بوون، شەهید تیرۆریستییدا كاری ئەو هەموو ئەنقەستیش، بەشێوەیەكی كە دەكرێن فەرامۆش رۆژنامەنووسانە تیرۆریستیی، ك��اری غەیری بەهۆكاری لەالیەن كە بەوانەشەوە دەب��ن، شەهید دەزگ���اك���ان���ی ئ��اس��ای��ش و س��ەرب��ازی��ی دەسەاڵتەوە پەالمار دەدرێن، یان شەهید

دەكرێن.دووی لەبڕگەی كە ئ��ەوەش ه��ەروا ئەو هەر دیسان هاتووە، مادەدا هەمان رۆژنامەنووسانە دەگرێتەوە كە لەئەنجامی نوقسانیی تووشی تیرۆریستیدا ك��اری

دەبن.هەمان ه��ەر )14(ش، م���ادەی *كە تێدایە )13(ی مادەی كەموكورتیی خۆڕایی چارەسەری “دەوڵ��ەت دەڵێت: دەكات، فەراهەم رۆژنامەنووسانە ئەو بۆ پیشەكەیاندا و ئەنجامدانی لەكاتی كە

بریندار تیرۆریستییدا كاری لەئەنجامی دەبن”.

ئ��ەم��ە ل��ەك��ات��ێ��ك��دا؛ ب��ەگ��وێ��رەی یاسا م��رۆڤ و مافی جیهانیی جاڕنامەی سەرشانی ئەركی نێودەوڵەتییەكانیش، هەر بۆ خۆڕایی چ��ارەس��ەری دەوڵ��ەت��ە هاواڵتییەك فەراهەم بكات، كە پێویستی شێوەیەك بەهیچ ناشبێت بەچارەسەرەو

بەكاری تیرۆریستیی ببەسترێتەوە.* لە م��ادەی )15(ش��دا؛ مەرج بۆ هەموو ئەو الیەنانەی راگەیاندنی ناوخۆیی و بیانیی دادەنێت، كە لەكۆماری عێراقدا كار دەكەن، كە بەگوێرەی فۆرمی سەندیكای ئەو لەگەڵ گرێبەست رۆژنامەنووسان، كاریان كە بكەن، ئیمزا رۆژنامەنووسانە

لەگەڵدا دەكەن.دەسەاڵتێكی مادەیە؛ ئەم دیسان رۆژنامەنووسان و سەندیكای دەداتە زیاد لەچۆنییەتی زۆری���ش ناڕۆشنییەكی

پاراستنی مافی رۆژنامەنووساندا هەیە.شێوەیە بەم مادەیە ئەم پێویستە

دابڕێژرێتەوە:كەسانە ئ��ەو ه��ەم��وو مافی دەب��ێ بۆ كە بپارێزێت، ن��اڕەوا ل��ەدەرك��ردن��ی الیەنێك كار دەكەن، كە ئەمەش بەگوێرەی رێكدەخرێت، نیشتمانیی ك��اری یاسای دەبێ لەدەركردنی هەر كەسێكیشدا، ئەو بخاتەڕوو، یاسایی لۆژیكیی و الیەنە هۆی هەر كاتێكیش دەركەوت لەدەركردنی هەر كەسێكدا، هۆی لۆژیكیی و یاسایی نەبوون، دەبێ ئەو كەسە قەرەبووی بدرێتێ ، یان

باربوویەكی ماقوڵ بكرێت.ئەمە پوختەی ئەو رەخنەو تێبینییانە پرۆژەیاسایە هەن و ئەم لەسەر كە بوون پێشبینیش ناكێریت بەبێ چارەسەركردنی تەواوی ئەو كەموكوڕییانە، پەرلەمان ئەم بۆ ئەمەش كە بكات، پەسەند یاسایە ئەم دیارەكانی لەجیاوازییە یەك خۆی پەرلەمانەیە، لەگەڵ پەرلەمانی هەرێم دا.

بۆی ئەگەر دەسەاڵت لێرەش راستە بكرێت، لەڕێی یاساوە ماف و ئازادییەكانی پانتایی دەك����ات����ەوە و ك���ەم خ��ەڵ��ك خەڵكدا بەسەر خ��ۆی دەسەاڵتەكانی

فراوانتر دەكات.پەرلەمانەو ئ��ەم زیندوویی ب��ەاڵم لەبەرچاوگرتنی بەرژەوەندییەكانی خەڵك، بەر لەبەرژەوەندییەكانی حیزب بەگشتیی، بەهێز لەمپەرێكی دەك��ات��ە پەرلەمان لەبەردەم رەتكردنەوەی یاسای لەو جۆرە، كە لەئەنجامدا ببنە هۆكار بۆ كۆكردنەوەی لەدەستی دەسەاڵتەكانە زۆری هەرچی

حكومەتدا.

* ئه ندامی ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق.

ئەم نووسینە سەبارەت بەو بابەتانەیە ل���������ە پەرلەمانی عێراق گفتوگۆیان

ل�����������ەسەر دەكرێت.

دكەلكەال گەرماتییا شەڕ و پێكدادانێن چەكدارێن هێزێن لیبیا و رژێما دناڤبەرا ئوپوزسیونێدا پروباگندەك هاتە بەالڤەكرن هندەكان ك���وردە و بنیات ق��ەزاف��ی ك��و دجڤاتێن خوەدا بەرگرییەكا بهێز ژێ كر و سەختێن رۆژێن وی و بااڵ بەژن و پەسنا وی هاریكارییا هاتین و كورداندە بسەر مەسەلە دكر، حیزبدار كەسێن چەند بۆ ل ڤێرێ نەراوەستیا بەلكو ئاخفتنكەرەكێ پێش هەمی كوردانڤە ل سەر فەیسبووكێ دەرگەهێ كوچكا كوردان بۆ ڤەكر و داخوازا مێڤاندارییا وی ب دەستكێن گوالن كر، من ژی گوتی نە دوورە كورد بیت و ژ پاشمایێت شەڕڤانێت كوردێن ئەیوبی بیت، هەلبەت بن ل هندەك خیچكان بهێن ئەم ئەگەر داڤ و بینن دێ بكێشن قەزافی ژیانناما تەڤنێ وی یێ دینۆكە و ئالوز گەلەك دوور نینە وەك بەراوردی دگەل سەرۆك جاشێن كوردێن سالێن هەشتییان و گەلەك و گەلەك ئەوان ژی وانڤە دچیت، چونكە ب سەر ب هەمان دەستودار و شێواز خەلكێ هەژار كاڤلەگوند تڤەنگان و شێلكێن بەر ددانە دكرنە دلولییا توپێن بەعسیاندا و سووتن و جهێ دبۆ رۆژانە كارەكێ وەك چولكرن بێگونەه خەلكێ بهزارەهان پێخوارنێ،

سزایی رۆژا ل قوربانی و دەرب��ەدر و بوو بورین و لێ ب��وون و خۆش لێ هەرێمدار دەستبەرداینە و كوچكاوان بۆ ژی نهو یێن دنازینن بۆ كارەكێ فەرتر، لەوما ئەز ئەگەر نابینم مەندەهوش حەیبەتی و ب شەقاوە و چونكە ك��وردە قەزافی بێژن بوراندبوون، قەزافی ژ جاشان سەرانێن ئێشا كومكرنا پاران و خوەب سەرداگرتنا دەستهەالتێ ئێشەكا ڤەگرە هەر كەسەكێ روونشتە سەر كورسیكا دەستهالتێ نەڤێت رابیت، بەلكو دڤێت مللەتی ل سەر ناڤێ بۆ چەپاڵ هەتایێ هەتا تاپوكەت و خوە رۆژان��ە شرین یێ وی وێنێ قوتن و ب پیرۆزكەن و پیرۆزییێ بدەنە بابكالكێن وی و بیژن و بااڵ حیزبا وی بەژن و سترانان ب هەر كەسەكێ خوەنا ب كورسیكا ویڤە ب بینیت خائینە و دژی رێبازێیە پێدڤییە ل ئەوا سەیرە نەتشتەكێ بكوژن، مووسل سەرانە و روودەت، كوردستانێ ل ئەڤرۆ قەزافی بووینە یێن كوردكوژ شەقاوێن ب یێ لیبیایێ كوونێ كوردستانێ و یێن سەرخوەدا كێشایی و ماڵ و سامانێ ل خوە حەالل دكەن و هەرێما كریە یەكێن كارگێری و هەر پارچەك ل سەر ناڤێ كەسانەیەكێیە و ل دووڤ حەز و زانینا خوە كاروبارێن وێ

دزینا گەندەلی و دبت، رێڤە ب دەڤ��ەرێ یە رۆژانە بەنیشتێ ژی وەالتی سامانێ چاكسازی و بووی، بێزار بێڤە یێ خەلك باوەری هیچ خەلكێ چاكسازیێ بەرنامێ دێ گێلەشوكێدا ڤێ دسەر نەمایە، پێ بینی رێبەرێن مە یێ بۆ كەچەلێن عەرەبان یێن دگ��ەرن و چارەسەرییان دەرم��ان و ل بووینە حەكیمێن شامێ و بلیمەتێن وانێ و لێداوانێن عەنتیكە لێددەن و بناڤێ دەولەتا مەزن كێشێن ل خوە دئاخڤن و ك��وردی دكەنە خودان و ناڤماال وان تژی ئاریشە و زۆرێ قەبارەكێ گەندەلچینە، كەچەل و مەزن ددەنە خوە تا وێ راددێ كو كومەكا دەورونی جڤاكی و سیاسی و شرۆڤكارێن یێن بیانی یێن پێڤە ئالوزبویێن نزانن دێ یان شرۆڤەكەن وان كەسایەتییا چ��ەوا كریار و پەیام و گوتارێن وانێن ژێك پچیایی بگەهنە دا سەرێكڤەكەن ب لێكدەن و بدەنە خواندنەكێ بەلكو دەرئەنجامەكێ نە ئەز داهاتی، وانێن هزرێن پێنگاڤ و شرۆڤەكارم بەلێ زۆرا ب زەحمەتە كو تۆ دهندەك كەسان بگەهی كو ب عەقلییەتا بكەن و رەف��ت��ارێ دەشتەكی شەڕڤانێن خەلكەكێ پالدەنە رازیبوونێ و فەلسەفەكا پەیامێن پشت بدەنە پەڕست كەڤنە

پێ خەلكەكێ سالێن شێستان و خوەیێن هاویشكەن، ئەها ئەڤێ عەقل نا وەردگریت، هندەك وەسا دهزرینن كو ئەڤە هێشتا ئەو مەكسیكی كوالڤێن دێ حەمامە و تاس و كەنە سەرێ گەنجێن فەیسبووكێ، ژمنوەرە باشترە، بگەڕن دی ك��ارەك ل خوە بۆ ژ گەلەك وان پەیامێن رەفتار و هندەك قەزافی خوزیكێن خرابترن، قەزافی یێن ئەوێ خۆ كریە عەمیدێ رێبەر و سەرۆكێن عەربان و دئاخفتنەكا خوەدا گوتی پێدڤییە ئەم بزانین كا رەگەزێ مرنێ چییە؟ نێرە یان مێیە! رەحمەل كەفن دزی مەسەال مە گەلەك ژڤێ مەزنترە، ئەڤە یێ ل كاڤلكرنا بۆ نەشتەرگەرییا دگ��ەرن و كوردستانێ سیاسەتا خوەیا مری دكەن، كەس دسەر و تەورێن بیردۆز و چ ناگەهیت و وان بنێت رێكدكەڤن هەمی بەلێ نینن و رێكخستی دەڤ ل عظمة( )جنون نیشانێن كو ڤەگەرنە ئەم ئەگەر هەنە و مە شەقاوێن زارۆكینییا پرانییا وان دێ بینن ددەمەك و قوناغەك سەخت و ئالوزدا رابورینە و گەلەك رەوشتێن بەها و ددترسن و ژمزگەفتان مرۆڤایەتی دمیزانا حزبیدا دكێشن و باوەری كرێگرتییا و گەلەك ناهێت و كەسێ ب خ��رڤ��ەدك��ەن و خ��وە دۆر ل چ��ەك��داران

پارە و سامانێ دەولەتێ دئێخنە دخزمەتا دبەرهەڤن خ��وەدا و هەبوونا پاراستن و نیڤا مللەتێ بكەنە سووتەمەنییێ جەنگی ددەنە گرنگیێ گەلەك خ��وە، مانا ژبۆ مللەتی خوە و بەرگێن جل و چاڤ و ناڤ دهەژمێرن و بازرگانی یێن خۆ پرۆژێن ژ دەوروبەرێن خوە ژبیر دكەن و ئەڤ بوویەر و روودانێن رووددەن هەست پێ ناكەن، تنێ دەمێ بەرژەوەندییێن وان تێكدچن، ئەڤە تشتەكێ سەیرە رەوشا عیراقێ و قوناغێن تێدا دبوریت ب هەلكەفت نزانن، سوبەهی بكەڤیت شیان هێز و ب فیدرال عیراقا ئەڤا ئەم دبینن نامینیت و ناهێلن و دێ مە تراو بەراكەن و بەرێ شەری و عەبوا دەنە ناخۆت، هینگێ پەشیمانی كوردستانێ و بەلێ جهێ داخێیە یا ئەم دبینن نەل دووڤ كوردپەروەری و خەلكێیە و ڤیانێن حەز و شعاراتێن ڤاال بێ كریار تنێ بەسە نینە، ئاراستە و سەر ل پێداچوونەكێ پێدڤییە بەرژەوەندییا ب��ك��ەن و خ��وە سیاسەتا خەلكێ و وەالتی بەری هەمی تشتەكێ دی بەرچاڤكەن و ئەگەر دێ هند بینن بارۆڤا خوە دەرفەتا هات و سەردا ب گهورینێ چێكرنێ دێ ژدەستان فڕیت و بیتە خەونا

موبارەكی و زێنولعابدین...

لەسەر پێی زۆر دەس��ەاڵت ئەوەی دانیشتنەکانیاندا میدیا و لە دادەگرێت بەشداریکردنی ئۆپۆزسیۆن، لەگەڵ ئۆپۆزسیۆنە لەحکومەتدا، حکومەتێک کە درێژکراوەی کابینەی حکومەته پەنجا بە پەنجا الوازەکانی تری هەرێمی کورستانە.چۆکی بەتەواویی کە حکومەتێک، داداوە و خواخوایەتی ئۆپۆزسیۆن بچێتە ژێرباڵی و لە رووخانێکی حەتمیی رزگاری بکات، حکومەتێک ئەمەندە بەبێ بەرنامە و پالن و ئیرادەیە، کە پێش دۆست، دوژمن

سکی پێی دەسووتێت.س��ەرۆک��ەک��ەی ک��ە حکومەتێک، سندانی دەس���ەاڵت و چەکوشی لەژێر دەسەاڵتێکی پ��س��اوە، ئۆپۆزسیۆندا ه��ەم��وو ساتێک ک��ە ب��ەن��ی��وە ن��ی��وە وەک ل��ەئ��ارادای��ەو هەڵوەشاندنەوەی لێکردووە خاسیان هەیاسی بزنەکەی ئایندەی ساڵی دوو ن��ەدان��ەوەی ب��ە

حوکمڕانیی.لەوە دەچێت لە بەدبەختی سەرۆکی ئێستای حکومەتدا بێت، وا رووداوەکانی زەم��ەن��ی ک��ەوت��ە ش��وب��ات )17(ی ناڕەزایی گرفت و ئ��ەوەوە، حوکمڕانیی حوکمڕانیی )19(س��اڵ��ی کەڵەکەبووی هەرێم، زەنگێک و بگرە زلله یەکی توندی دەسەاڵتی رووم��ەت��ی له ب��وو هاواڵتی تەنیا سزایە، ئەم بەدڵنیاییەوە، دا و شەپۆلی بومەلەرزە وەک سەرەتایەکە و

تر بەداوی خۆیدا دەهێنێت.م��رۆڤ��ەوە، مافەکانی ل��ە ئ��ەگ��ەر هەڵسەنگاندنی بۆ بکەین پێ دەس��ت راپ��ۆرت��ە دەبینین حکومەتە، ئ��ەم نێودەوڵەتییەکان، زۆر نێگەتیڤن بەرامبەر بە رەوشەکە، دیارە دەسەاڵت و حکومەت، ئەو مافە پێشێل بتوانن تا بۆیە هەن، بکەن، یان بیسەلمێنن، ئەوەی تائێستا ئەو زەق��ی پێشێلکردنێکی دەیبینین، مافەیە، بۆیە سەیر نییە، کاتێک مرۆڤ ترسنۆک کۆمەڵگەیەکی نەبێت، ئ��ازاد دروست کۆمەڵگەیەک دەبێت، دروست دەب��ێ��ت ک��ە خ��ۆی ل��ەگ��ەڵ دەس��ەاڵت��دا بەرژەوەندییەکانی تا دەگونجێنێت، ئەوە کەواتە مەترسییەوە، نەکەوێتە دەسەاڵتی دەوری کە بەرژەوەندییە نەک ک��ردووە، قەرەباڵەغ نادیموکراتی وی��س��ت��ن و دڵ��س��ۆزی��ی ب��ۆ دەس����ەاڵت. هاواڵتییانی مەبەستێتی دەس���ەاڵت، ت���رس���ن���ۆک ب����ن و ه�������ەروەک چ��ۆن سەری هەمیشە کە لەبەرژەوەندییەتی

رازیبوونی بۆ بلەقێنرێت.میدیاش هەڵسەنگێنین، ئەگەر خۆ هەروەها ئەویش لەدۆخێکی ترسناکدایە، ک��ە ت��ازەت��ری��ن ه��ەوڵ��ی دەس���ەاڵت بۆ بەخۆڵەمێشکردن و تەفروتووناکردنی، بیناکانییەتی و لە تەقەکردن گەمارۆو پێکردنی سوکایه تی تەخوینکردن و بە

نووسەران و کادیرانێتی.ه��ەرێ��م��ەک��ەم��ان س��اڵ��ە، )19(شێوازی خراپترین مۆڵگەی ب��ووەت��ە لە مەبەستم دی��ارە راگەیاندنکاریی، راگەیاندنکارانی راگەیاندنی حیزبییە که پڕۆفشیۆنااڵنه بەشێوەیەکی خ��ۆی، ئامادەکردووەو بەکارهێناوە بۆ شێواندنی راستییەکان، پیرۆزکردنی شەڕی ناوخۆ، بەدۆستکردنی دوژمن و بەپێچەوانەیشەوە، پەردەپۆشکردنی بەردەوامی لەهەوڵی

ناتەواوییەکانیدا بووە.ب��ەچ��اوخ��ش��ان��دن��ێ��ک��ی��ش ب��ەک��ۆی لەپسپۆڕان زۆرێک کە پرۆژەگرنگەکاندا لەبەر دواون، لەسەری خۆیدا لەکاتی جۆرەکانییەوە، هەموو بە گەندەڵیی ئەویش وەک خۆی بوارێکە کە حکومەت ت��ەواوک��ردن��ی کاتی کوالیتی و تیایدا تێچوونی لە جگە ف��ەرام��ۆش��ک��ردووە، یان پ��رۆژەی��ەک، ه��ەر راستەقینەی دەستخستنی پرۆژەکان بە کەسانی نزیک بن بەردی وەک تائێستا کە لەخۆیان،

گۆم ونه و بێسەروشوێنن.کەواتە، هەوڵی بەردەوامی دەسەاڵت ئۆپۆزسیۆن، بەشداریپێکردنی ب��ۆ نییە و ن��ەب��ووە و م��وو ب��ێ ماستێکی لەئەگەری بەشداریکردنی ئۆپۆزسیۆندا لە حکومەت، هیچمان بۆ نامێنێتەوە، ئەوە ئۆپۆزسیۆن تر جارێکی بڵێین: نەبێت حکومەتی دەس��ەاڵت و دەسکەالی بووە رزگارکرد و چاوەڕوانکراو رووخانێکی لە )19( واریسی بوونە دەسەاڵتدا لەگەڵ

ساڵ لەشکستی بەردەوام.

حکومەتێکی هیالک

کۆسار عیزه ت

سەبارەت بە پرۆژەیاسای پاراستنی رۆژنامەنووسان

شەقاوێ لیبیا كوردە؟

هەڤاڵ كوێستانی *

بابێ سیزاری/ دهوك

nawxo.rozhnama@yahoo.com ذمارة )640( سَيشةممة 2011/6/28

م��ی��دی��ا: ن��ەق��ی��ب��ی س��ەن��دی��ك��ای هۆكاری کوردستان، رۆژنامەنووسانی جێبەجێنەكردنی یاسای رۆژنامەگەریی، لە كەموكووڕیی بۆ دەگەڕێنێتەوە دەزگاكانی حكومەت و هه روه ها بێئاگایی ناوەڕۆكی بۆ دادوەران لە هەندێک

یاساكە.لێدوانێكیدا لە عەونی، فەرهاد بەیاننامەكانی لە دەڵێت: "میدیا"، بۆ راپۆرتەكانی سەندیكاو ئەنجومەنی رۆژنامەنووساندا، لە داكۆكیی لیژنەی جێبەجێ "یاساكە رامانگەیاندووه: جێبەجێ ه��ۆك��ارەك��ان��ی ن���ەك���راوەو ن��ەك��ردن��ی��ش��ی ده گ��ه ڕێ��ن��ێ��ت��ه وه بۆ

پابەندنەبوونی هەندێک لە داموده زگاكانی حكومەت و چه ند دادوەرێک كە ئاگاداری لە بەشێك لەگەڵ نین، ناوەڕۆكەكەی

رۆژنامەنووسان".بەهۆی روونیدەكاتەوه، عەونی، نەبوونی زانیاریی بەشێك لە دەزگاكانی نەیانتوانیوە ئاسایشەوە، پۆلیس و یاسایە ئەو مادەكانی بڕگەو هەزمی

بكەن بۆ پابەندبوون پێوەی. )50( لە زیاتر ئێستا وتیشی: ب���اوك���راوە، ب��ە ق��اچ��اخ دەردەچ����ن، مۆڵەتمان یاسایەدا ل��ەم لەكاتێكدا

نەهیشتووه .بۆ ل4 -5

م��ی��دی��ا: چ��ەن��د دەزگ��ای��ەك��ی راگ���ەی���ان���دن، ك��ۆم��ەڵ��ەی��ەك��ی رۆژنامەنووسان بۆ سەربەخۆ پێكدەهێنن و لە ئێستادا سەرقاڵی

ئامادەكاریین.چ��ه ن��دی��ن )6/7( رۆژی که ناڵه کانی رۆژن��ام��ەن��ووس و رۆژنامەی هاواڵتی، )رۆژنامەی رادیۆی لڤین، گۆڤاری ئاوێنە، نەوا، تەلەفزیۆنی نالیا(و سەنتەری م��ی��ت��رۆ، ل��ە ك��ۆب��وون��ەوەی��ەك��دا كۆمەڵەیەكی پێكهێنانی بڕیاری

سەربەخۆیان دا.ئەندامی رەئ���وف، ك��ەم��ال دامەزراندنی گفتوگۆی لیژنەی كۆمەڵەكە، بە "میدیا"ی راگەیاند: دانانی سەرقاڵی ئێستادا "ل��ە نووسینەوەی ناوخۆ و پەیڕەوی

بەڵێننامەین".بە دەستمانكردووە وتیشی: ناوچەكانی بە پەیوەندیكردن ت��ری ه��ه رێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��ەوە هەولێر و ناوچەكانی بەتایبەت لە دهۆك، هەروەها هەوڵدەدەین پەیوەندیدابین لەگەڵ كەناڵەكانی

دەرەوەی هەرێمی كوردستان. كۆمەڵەیەكی پێكهێنانی ت���ای���ب���ەت بە س���ەرب���ەخ���ۆی كاتێكدایە، لە رۆژنامەنووسان، ت��ائ��ێ��س��ت��ا س��ەن��دی��ك��ای��ەك��ی هەرێمی ل��ە رۆژن��ام��ەن��ووس��ان پێی به ه��ەب��ووەو كوردستاندا

یاساکانی هه رێمی کوردستانیشنابێت رێکخراوێکی تر به ناوی رۆژنامه نووسان بۆ "سه ندیکا"

دابمه زرێت.

ب��واری ش��اره زای��ه ک��ی میدیا: كە بڕوایەدایە لەو راگەیاندن، تائێستا "رۆژنامە"، رۆژنامەی دیاریی خۆی بۆ شوناسێكی حیزبییە،ئەوە ن���ەك���ردووە و )71%(ی ك��ە لەكاتێكدایە راپرسییەك ب��ەش��دارب��ووان��ی

دەڵێن: رۆژنامەكە، ئەهلییە.ش���ێ���رك���ۆ م���ەن���گ���وڕی، راگەیاندن و ب��واری ش��اره زای سلێمانی، زانكۆی مامۆستای "میدیا" بۆ لێدوانێكیدا لە بە "رۆژنامە" دەبێت دەڵێت:

زمانحاڵی كە نەزانێت نەنگیی حیزبێكی ی���ان رەوت���ێ���ك، دی���اری���ك���راوە، ل��ەئ��ێ��س��ت��ادا و ئەم رۆژن��ام��ەك��ە تائێستا، دیاریی خ��ۆی بۆ شوناسەی نییە شتێك ئەمە نەكردووە، قسە هەڵبگرێت، هەموو كەس دەزان��ێ��ت ئ��ەم رۆژن��ام��ەی��ە، ئەو لەپشتێتی و )گ����ۆڕان(

حیزبە دەریدەكات.هەروەها دەڵێت: پێویستە ل��ەم��س��اڵ��ی ت��ەم��ەن��ی��ی��ەوە، ب��ەڕاس��ت و دروس��ت��ی��ی، ئ��ەوە

بخاتە سەر هێدی رۆژنامەكەی، شوناسەی ئەو كە بۆئەوەی

خۆی بەنەنگیی نەبینێت.بەپێی دیكەوە، لەالیەكی راپ��رس��ی��ی��ەك��ی رۆژن���ام���ەی مانگی ل��ە ك��ە "رۆژن���ام���ە"، ئەنجامی ئەمساڵدا نیسانی وەاڵمیان كەس )335( داوەو لە ك��ەس )244( داوەت���ەوە، رازین و رۆژنامەكە ناوەڕۆكی راستگۆیی لە كەس )228( )210( رازی����ن، رۆژن��ام��ەك��ە ك��ەس��ی��ش��ی��ان گ��رن��گ��ی��ی بە

هەواڵەكانی "رۆژنامە" دەدەن. "رۆژنامە"دەنگۆی هەرچەندە كە س���ەرە ل��ە زۆر ئ����ەوەی بزووتنەوەی ئۆرگانی رۆژنامە كەس )238( بەاڵم گۆڕانە، راپرسییەكەی وەاڵمی لەوانەی كە داوەت���ەوە؛ "رۆژنامە"یان پێیانوایە دەك���ات، )%71(

"رۆژنامە"، ئەهلییە.

لەوبارەیەوە، راپۆرتێك لە ل 3دایە..

م��ی��دی��ا: پ��س��پ��ۆڕێ��ك��ی ب���واری راگەیاندنی وایە بڕوای راگەیاندن، دۆڕانێكی تووشی دەسەاڵتداران، كە دەرك��ەوت هاتن و گ��ەورە زۆر

راگەیاندن نین.)ئ���وس���ام���ە ک���ی���ب���اره ( لە

"رۆژن��ام��ە"دا، چاوپێكەوتنێكی دەس��ەاڵت، راگەیاندنی دەڵێت: ك���ۆم���ەڵ���ێ���ك دەزگ���������ان ب��ۆ داپۆشینی بۆ پڕوپاگەندەكردن

كەموكووڕییەكانی دەسەاڵتداران.گواستنەوەی بە س��ەب��ارەت

راستەقینەی رەن��گ��ی دەن����گ و ش���ۆڕش���ەك���ان���ی خ���ۆره���ەاڵت���ی دەڵێت: خەڵك، بۆ ن��اوەڕاس��ت ل��ە ت��ەع��ام��ول��ك��ردن��ی��ان ل��ەگ��ەڵ راستییە ئ���ەو ش��ۆڕش��ەك��ان��دا، سەلمێنرا كە راگەیاندنی رەسمیی،

راستییەكاندا لەگەڵ ناتوانێت ئەوانیش ب��ك��ات و هەڵسوكەوت تووشی س��ەرك��ردەك��ان��ی��ان وەك خەڵك بینییان كە هاتن ش��ۆك بۆیە رادەپ��ەڕێ��ت، شێوەیە ب��ەو قسەی دووپاتكردنەوەی كەوتنە

سەرۆكەكانیان، كە پالنی دەرەكی چەكدارو ئەوانە هەیە و واڵت دژی

بەڵتەچی و مارو مێروون.

دەقی چاوپێكەوتنەكە، لە ل 8دایە..

ئامادەكاریی ئەندامێكی میدیا: كۆنفڕانسی ئەنجومەنی بااڵی راگەیاندن، بۆ ئامادەكاریی ئێستادا لە دەڵێت:

پێكهێنانی ئەنجوومەنەكە وەستاوە.لە لێدوانێكیدا بۆ "میدیا" د.مەغدید یەكێك لەبەرئەوەی وتیشی: سەپان، خۆرئاوای ك��وردی ئەندامەكانمان لە ك���وردس���ت���ان���ە)س���وری���ا( و ب��ەه��ۆی كۆكردنەوەی واڵتەوە، ئەو بارودۆخی

پ��ێ��ش��ن��ی��ازەك��ان��ی ك��ۆن��ف��ران��س��ەك��ە پێشچوونێك بەرەو هیچ دواكەوتووە و

رووی نەداوە.س��ەب��ارەت ب��ەو رەخ��ن��ان��ەی كە راگەیاندن" ب��ااڵی "ئەنجومەنی لە دەگیرێت، بەوەی ئەندامەكانی لەالیەن دیاریدەكرێن، سێ سەرۆكایەتییەكەوە )6( پرۆژەیە ئەو وتی: سەپان، د. ئەوكاتە ن��ووس��راوە، لەمەوبەر ساڵ

چاومان ئێمەش نەبووە، ئۆپۆزسیۆن بەاڵم كردووە، فەرەنسی نموونەی لە تێدا گۆڕانكاریی دەتوانرێت ئێستا بكرێت، خۆشم لەگەڵ ئەوەدا نیم، سێ دیاریی ئەندامەكانی سەرۆكایەتییەكە بكەن، وەك پێشنیاز كراوە، پێویستە

بە سیڤی بێت. ل��ەڕێ��ی )5/13-12( رۆژان����ی بەشی لەالیەن كە كۆنفرانسێكەوە

راگەیاندنی كۆلێژی ئەدەبیاتی زانكۆی رێكخراوی هاوكاریی بە سەاڵحەدین، هەولێر لە ئەمریكی »ئایرێكس«ی رێ��ك��خ��راب��وو، رەش��ن��ووس��ی پ��رۆژەی خرایە راگەیاندن( بااڵی )ئەنجومەنی گفتوگۆوە، كۆنفراسەكە بەبێ بەشداریی چه ند بەشداریی بە ئەهلیی و میدیای زانكۆو راگەیاندنی مامۆستایه کی

پەیمانگەكان بەڕێوەچوو.

یەكێكە راگ��ەی��ان��دن، ب��واری رەخنە خۆی هەم بوارانەی لەو دەگ���رێ���ت و ه��ەم��ی��ش رەخ��ن��ەی دەڵێن، جار هەندێك لەسەرە، خۆی لەسەر رەخنە ئ��ەوەن��دەی هەیە، نەیتوانیوە ئەوەندە رەخنە

لەدەرەوەی خۆی بگرێت.)م��ی��دی��ا(، دەی��ەوێ��ت وەك باوكراوەیەكی تایبەتمەند لەبواری راگەیاندندا، پەنجە بخاتە سەر ئەو برینانەی كە لە بواری راگەیاندنی دەدات، هەوڵیش هەن و كوردیدا زاری لە هەر برینەكان دەرمانی پسپۆڕانی خۆیان و میدیاكاران

بوارەكەوە بدۆزێتەوە.)میدیا(، بۆئەوەی نییەتپاكیی لە سەرەتا بدات، نیشاندا خۆی لەو پێكردووە، دەستی خۆیەوە ئەم سپۆنسەری كە رۆژنامەیەوە یەكەم بۆ دەك��ات، باوكراوەیە ژمارەی، راپۆرتێكی هەڵسەنگاندن و رۆژن��ام��ەی ب��ارەی لە رەخنەیی

"رۆژنامە"وه باوكردووەتەوە.لە زیاتر لەناو ئێستادا، لە جۆربەجۆری كەناڵی )1000(بینرا و، )بیسترا و، راگەیاندنی خوێنرا و(دا لە هەرێمی كوردستان، رەخنە كەموكووڕیی و چەندین لەسەر ئەو هۆردووە كەناڵە هەیە، باوكراوەیەكی پێویستە بۆیە لە رەخنە رەخ��ن��ە و بە تایبەت

خۆگرتن هەبێت.ئاوەاڵیە دەرگ���ای "میدیا"، هەڵسەنگاندن، رەخ��ن��ە، ب��ۆ خوێندنەوە و تەنانەت باوكردنەوەی گ��ەن��دەڵ��ی��ی��ەك��ان��ی ب�����واری كوردستاندا، لە رۆژنامەگەریی بۆیە بۆ هەموو ئەوانەی هاوكاریی دەكەن، ماڵە و بۆ هەموو ئەوانەی

دەیخوێننەوە خانەخوێیە.

لەوبڕوایەدایە رۆژنامەنووسێك، میدیا: بۆ نییە و رۆژنامەنووسی ك��ورد، كە نموونەیەك چەند مەبەستەش ئ��ەو

دەهێنێتەوە.سمكۆ محەمەد، لە وتارێكیدا كە بۆ "میدیا"ی نووسیوە، ده ڵێت: مەحفەلی رۆژنامەگەریی بووە بە ئاسانترین كار، ریكۆردەر و جانتایەك و كەسێك هەر ك��ام��ێ��رای��ەك��ی ه��ەب��ێ��ت، دەت��وان��ێ��ت حاڵێكدا لە رۆژنامەنووس، بە ببێت بەرپرسیارێتییەكی رۆژنامەنووسیی،

قورسە و كەمتر نییە لە سیاسەت.بۆیە دەڵێت: رۆژنامەنووسە، ئەو رۆژنامەنووسی كورد دەڵێم، ئێستاش بڕوای نە كوردەواریی، چونكە نییە، بە ژیانی تاكگەرایی هەیە، نە لەخەمی

ئەوەدایە تاك بەرهەم بێنێت.وتارەكە، لە ل5دایە..

"پەنجا باڵوكراوە؛ بە قاچاغ دەردەچن"نەقیبی سەندیكای رۆژنامەنووسان: هەندێ لە دادوەران؛ شارەزای ناوەڕۆكی یاسای رۆژنامەگەریی نین

پەیڕەو؛ بۆ دامەزراندنی كۆمەڵەیەكی "سەربسەخۆ"ی رۆژنامەنووسان دەنووسرێتەوە

شاره زایه كی راگەیاندن: رۆژنامەی حیزبییە

پسپۆڕێكی بواری راگەیاندن له لوبنان:

راگەیاندنەكانی دەسەاڵت؛ پڕوپاگەندەن بۆ جوانكردنی دەسەاڵتداران

كارەكانی ئەنجوومەنی بااڵی راگەیاندن؛ وەستاون

میدیای روانین و رەخنە

رۆژنامەنووسێك: كورد

رۆژنامەنووسی نییە

باوكراوەیەكی میدیاییه دەریدەكات ژمارە )1( سێشەممە 2011/6/28

Rek

lam

Reklam

ئاگادارییه کێتیی به ڵێنده رانی کوردستان/ لقی سلێمانی، ئاگاداری

سه رجه م ئه ندامه کانی ده کات که رۆژی 2011/7/16 هه ڵبژاردن بۆ ئه ندامانی لق و ئه ندامانی کۆنگره ی ده سته ی بااڵ ئه نجام

ده دات له هۆڵی ژووری بازرگانی/ سلێمانی.دوا مۆڵه ت بۆ تازه کردنه وه ی پێناسی یه کێتیی به ڵێنده ران و خۆپااڵوتن بۆ ئه ندامی کارگێڕیی و ئه ندامی کۆنگره ی ده سته ی

بااڵ، رۆژی 2011/7/7-یه .له دوای ئه م به رواره وه هه ر ئه ندامێک ئه گه ر پێناسی تازه نه کردبووه وه مافی خۆپااڵوتن و به شداریکردنی کۆنگره ی نابێت.

نه ورۆز جه مال خه فافسه رۆکی یه کێتیی به ڵێنده رانی کوردستان/ لقی سلێمانی

راپۆرتی: شارا عەبدولڕەحمان..............................................................

)م���ی���دی���ا( ه����ەرج����ارەو رۆژنامەیەك بۆ هەڵسەنگاندن دەكات؛ كە لە ناوەوەی كوردستان دەردەچێت، بۆ ژمارەی یەكەمیشی ل��ە س��ەر رۆژن��ام��ەی )رۆژن��ام��ە( دەدوێت و راو بۆچوونی شارەزایانی خوێنەرانی راگ��ەی��ان��دن و ب��واری

وەردەگرێت.ژمارەی )رۆژنامە( كە یەكەم دەرچ��ووە، )2007/6/25(دا لە رۆژانە رۆژنامەیەكی سەرەتادا لە ژمارەی و پێنج هەفتەی كە بوو، لەالیەن )كۆمپانیای وشە(وە باڵو كۆتایی لە دوات���رو دەك��رای��ەوە، هاوینی )2009(دا، رۆژنامەكە كرایە سێشەممانێك، هەموو هەفتانەو هەمان لەالیەن ئێستاشەوە، بە كۆمپانیاوە چاپ و باڵو دەكرێتەوە. رێشاوی، عومەر یەحیا د. مامۆستای راگەیاندن لە پەیمانگای تەكنیكی سلێمانی، كە خوێنەرێكی رەنگە پێیوایە، )رۆژن��ام��ە(ی��ە، رۆژنامەیە ئەم بۆ خوێندنەوەكەی بەاڵم نەبێت، زانستییانە زۆر ژمارەكانی زۆرینەی پێیەی بەو بەمجۆرە دەك���ەوێ���ت، ب��ەرچ��او

هەڵیدەسەنگێنێت.

ئیجابییاتەكانی )رۆژنامە(دەڵێت: رێ��ش��اوی، د.یەحیا »رۆژنامەی )رۆژنامە( لە سەرەتادا بۆ رەخنەگرتن و بوو، كە دروست چاودێریی ئ��ەرك��ی ئ��ەداك��ردن��ی بەجێهێنانی ب��ۆ دەس������ەاڵت، دروست ئۆپۆزسیۆنبوون ئەركی ب���وو، ه��ەرچ��ەن��دە ئ��ەم��ەی بە كە ب��ەاڵم نەنووسیبێت، زەق��ی بۆت دەكەیت، بۆ خوێندنەوەی جێبەجێكردنی بە دەردەك��ەوێ��ت خاڵێكی هەستاوە، ئەركانە ئەو بۆ بكرێت تۆمار دەكرێت كە تر یەكێكە كە ئەوەیە، )رۆژن��ام��ە( كۆی توانیویەتی رۆژنامانەی لەو بابەت و هەواڵ و رووداوە گرنگەكانی كۆ داوە رووی����ان ك��ە ه��ەف��ت��ە، زیاتریان بەدواداچوونی بكاتەوەو بۆ بكات، یەكێكیش لەو خااڵنەی كە رۆژنامەكەی پێ سەركەوتووە، )رۆژنامە(یە، دیزاینی مەسەلەی بدات توانیویەتی گرنگیی زۆر كە بۆ خوێنەر سەرنجی دیزاین و بە خۆی رابكێشێت، ئەمە جگە لەوەی رۆژنامە مۆركێكی تایبەت بە خۆی هەیە و توانیویەتی پارێزگاریی لەو هاوكات بكات، خ��ۆی ستایلەی نەخۆشییەكی كە چ��اپ هەڵەی خوێنراوی رۆژنامەگەریی لە باوە كوردیدا، بە دەگمەن لە رۆژنامەدا خاڵێكی ئەمەش كە دەبینرێت،

زۆر ئیجابییە بۆ رۆژنامە«.مەنگوڕی، د.شێركۆ هاوكات سلێمانی زان��ك��ۆی مامۆستای ل��ە ب��ەش��ی راگ��ەی��ان��دن، ئ��ام��اژە رووی لە )رۆژنامە( بەوەدەكات، خزمەتی توانیویەتی وت���ارەوە دەڵێت: هەروەك بكات، خوێنەر قەڵەمی هەندێك »لەرۆژنامەدا ت���ازە ت��وان��ی��وی��ان��ە دەرب��ك��ەون، كە خااڵنەی لەو یەكێكە ئەمەش بەدیاری توانیویەتی )رۆژنامە( بۆخۆی بەرجەستە بكات، هاوكات ستایلێكی دیزاینیشەوە رووی لە توانیوتی هەیە و بەخۆی تایبەت نەخشەسازیی بنەماكانی لەگەڵ ل���ەرۆژن���ام���ەگ���ەری���ی ك���وردی���دا

بگونجێت«.

رۆژنامەش بەدەر نییە لە رەخنەپێی م��ەن��گ��وڕی، ش��ێ��رك��ۆ رۆژنامەی سەرەكی گرفتی وایە، »رۆژنامە« ئەوەیە، هەڵگری ناوی رۆژنامەیە، لەكاتێكدا خۆی هەفتانە دەڵێت: ه���ەروەك دەردەچ��ێ��ت، »ئەم ناوە بۆ سەرەتای رۆژنامەكە توانیبووی دەردەچوو، رۆژانە كە رۆڵی خۆی باشتر بگێڕێت، بەاڵم ناوە ئەم هەفتانەیە، كە ئێستا

گرفتی بۆ دروست كردووە«.كە گرفتانەی ل��ەو یەكێك لەراگەیاندنی مەنگوڕی بەبڕوای

زانیاری هەیە، بوونی ك��وردی��دا بەهۆی كە پشتڕاستنەكراوەیە، دەستنەكەوتنی زانیاریی تەواوەوە دروس���ت دەب��ێ��ت، »رۆژن��ام��ەی گرفتە ئەم لەبوونی )رۆژنامە(ش وایە ج��اری كە نەبووە، بێبەش دەداتە پشتڕاستنەكراوە زانیاریی خوێنەرو سەرچاوەی زانیارییەكەی ناهێنرێت، ناوی یان نییە، دیار بەهۆی ئەمە م��ن ب��ەب��ڕوای ك��ە دەستنەكەوتنی زانیاریی تەواوەوە

دروست دەبێت«.چ�����ارەس�����ەرن�����ەك�����ردن و بابەتانەی ئەو بۆ بەدوادانەچوون یەكێكی دەیوروژێنێت، )رۆژنامە( ترە لەو رەخنانەی كە مامۆستاكەی رۆژنامەكەی رووب���ەڕووی زانكۆ

دەكاتەوە.شێركۆ مەنگوڕی، پاشكۆكانی )رۆژن���ام���ە( ب��ەك��ارێ��ك��ی ب��اش پێویستە وای��ە: پێی دەزان��ێ��ت و بەردەوامییان پێبدرێت و پەرەیان رەخنەی كاتدا لەهەمان هەبێت، )رۆژنامە(كە لێدەگرێت ئەوەشی ناكات و دیاریی خ��ۆی شوناسی

دەڵێت: نەنگی بە رۆژنامە »دەبێت نەزانێت كە زمانحاڵی رەوتێك، یان لەئێستادا دیاریكراوە، حیزبێكی تائێستا رۆژنامەكە ئەم شوناسەی ئەمە نەكردووە، دیاریی بۆ خۆی هەڵبگرێت، قسە نییە شتێك ه��ەم��وو ك���ەس دەزان���ێ���ت ئ��ەم ئەو لەپشتێتی و گۆڕان رۆژنامەیە رەنگە راستە دەریدەكات، حیزبە گوزارشتی بابەتەكانی هەموو لەسیاسەتی حیزبەكە نەكات، یان تەنانەت پێچەوانەشی بێت، بەاڵم تەمەنییەوە، لەمساڵی پێویستە بخاتە ئ��ەوە دروستی ب��ەراس��ت و سەر هێدی رۆژنامەكەی، بۆ ئەوەی كە ئەو شوناسەی خۆی بە نەنگیی

نەبینێت«.ئاماژە رێشاویی، یەحیا د. ب��ەوە دەك���ات؛ رۆژن��ام��ەگ��ەری��ی هەندێك بەگشتیی ك��وردی��ی ق���ەی���ران و ك��ێ��ش��ەی ه��ەی��ە كە چارەسەركردنە، بە پێویستیان بە زۆرییش ئەو كێشانە لە هاوڕێ خۆی خەڵكدا رۆژنامەو نەبوونی دەبینێتەوە، ئەمە جگە لەوەی كە زۆر كوردییەكان رۆژنامە تیراژی رۆژنامەكانی چاو لە هەژارانەیە واڵتانی دنیا، رەنگە بۆ رۆژنامەی )رۆژنامە(ش هەروابێت، »من بۆ خۆم تا ئێستا ژمارەیەك ماركێت دەست تێیدا )رۆژنامە(م چووم نەكەوتووە، ئیتر نازانم هۆكارەكەی یان ت��ی��راژەوەی��ە، كەمیی ل��ە هۆكاری ئەوەیە كە لەو ماركێتانە هۆكاری ی��اخ��ود ن��اف��رۆش��رێ��ت،

خراپیی دابەشكردنییەتی«. د.یەحیا پێیوایە:ئەو كەلتوورە واڵت��ی ل��ە حیزبیبوون ك��ۆن��ەی خەڵكی كە كردووە وای ئێمەدا، ل��ەو رۆژن��ام��ەی��ه دەت��ەك��ن��ەوە

ك��ە ئ��ای��دی��ای��ەك��ی

رەنگە ه��ەی��ە، دی��اری��ك��راوی��ان نەبێت بەدەر لەوە )رۆژنامە(ش بڕوانرێت، تێی حیزبیی وەك كە ئەمەش خوێنەری كەم دەكاتەوە، ژمارەیەكیدا لە كە تایبەتی بە )گ����ۆڕان( رەوت����ی ب��اس��ی زۆر سەرەتای لە رەنگە »خۆ بكات بەو بووبێت گرنگ دروستبوونیدا رەوتەكە ناساندنی بۆ شێوەیە، بە خەڵك، باسی بكەیت، بەاڵم لە ئێستادا زۆر قسەكردن لەسەر ئەو زۆر وادەك��ات خەڵكێكی رەوت��ە، بیخوێننەوە، نەبێت لێ حەزیان هەڵبژاردنەكان كاتی بۆ رەنگە پێویست بێت، بەاڵم بۆ كاتی تر بە پێویستی نازانم لە ژمارەیەكدا چەند بابەتێكی لە سەر )گۆڕان(

تێدا بێت«.رۆژن���ام���ەی )رۆژن���ام���ە( لە ئەم تا دروستبوونیەوە سەرەتای سەرنووسەری پێنج ساتەوەختە، گ���ۆڕی���وە، ئ��ەم��ەش ب��ە ب���ڕوای رێشاوی خاڵێكە لەو سلبییاتانەی كە بۆ رۆژنامەكە تۆمار دەكرێت، سەرنووسەر گ��ۆڕان��ی »چونكە دەبێتە هۆی گۆڕانی ستراتیجییەتی

كار كردن«.ئافرەتان قەڵەمی د.یەحیا، لە)رۆژنامە( دەك��ات بەدی كەم دەزان��ێ��ت پێویستیشی ب��ە دا و چارەسەرێك بۆ ئەوە بدۆزرێتەوە، دەكاتە رۆژنامەكە ئەوە »چونكە

رۆژنامەیەكی پیاوانە«.ئەوە جگە لەوەی پێی باشترە زیاتر رۆژنامەكە مانشێتی كە لە وه ک بێت هاواڵتییان خەمی »پێویستە دەشڵێت: سیاسەت، نەیەت پێك سەرەكی مانشێتی بەڵكو مانشێت، یەك تەنیا لە لە س��ەرەوەی الپ��ەڕەی یەكەمدا، چوار بۆ سێ لە زیاتر دەكرێت زۆر ئەمە بكرێت، بەدی مانشێت

ئاساییەو جوانیشە«.بەپێی راپرسییەكی رۆژنامەی )رۆژنامە(، كە لە مانگی نیسانی داوەو )335( ئەنجامی ئەمساڵدا كەس وەاڵمیان داوەتەوە، )244( رۆژنامەكە ن��اوەرۆك��ی لە ك��ەس رازین و )228( كەس لە راستگۆیی )210( رازی�����ن، رۆژن���ام���ەك���ە كەسیشیان گرنگیی بە هەواڵەكانی هەرچەندە دەدەن. »رۆژنامە« لە زۆر ئ��ەوەی دەنگۆی رۆژنامە بزووتنەوەی رۆژنامەی كە سەرە كەس )238( ب���ەاڵم گ��ۆڕان��ە، راپرسییەكەی وەاڵم��ی لەوانەی پێیانوایە: داوەتەوە؛ رۆژنامەیان

»رۆژنامە« ئەهلییە.ل��ە ك���ەس���ی���ش )104(ئەگەر پێیانوایە: بەشداربووان، لە كۆمەاڵیەتییەكان ب��اب��ەت��ە »رۆژنامە«دا زیاد بكرێت، دەبێتە

بەرەوپێشچوونی هۆی زیاتر رۆژن����ام����ەك����ە،

لە ك����ەس )125( ه���اوك���ات راپرسییەكە ب��ەش��دارب��ووان��ی كەمكردنەوەی بابەتە سیاسییەكان لە »رۆژنامە«دا بە كارێكی باش

دەزانن.ب����ۆ ه��ەڵ��س��ەن��گ��ان��دن��ی »رۆژن���ام���ە«، »م��ی��دی��ا« پێی ب���اش ب���وو؛ رۆژن��ام��ەف��رۆش��ێ��ك لە شەقامی بدوێنێت كە هەفتانە »رۆژنامە« ژمارەكانی مەولەوی دەكات، ئاشنا خوێنەرەكانی بە رووخۆشییەوە بە گەنجەش ئەو قسەكردن ب��ۆ خ��ۆی ئ��ام��ادەی��ی

نیشان دا.»من وت��ی: محێدین، دارا هەفتانە ژمارەیەكی زۆر )رۆژنامە(ئەوانەی زۆری��ی بە دەف��رۆش��م، تەمەنیان دەك���ڕن، )رۆژن��ام��ە( ساڵەوەیە، )30( س���ەرووی لە گەنجانیش دەیكڕن، بەاڵم كەمتر. خەڵكی دیاریكراویشمان هەیە كە من الی دێن هەفتەیەك هەموو

)رۆژنامە( دەكڕن.پێیوایە، رۆژنامەفرۆشە ئەو ك��ە ل��ەو ك��ات��ەوەی »رۆژن��ام��ە« زیاترە؛ فرۆشی هەیە، پاشكۆی »لە ئێستادا كە چەند ژمارەیەكە »رۆژنامە« پاشكۆی هەیە، زیاتر پاشكۆیانە ئ��ەم دەف��رۆش��رێ��ت. بە گرنگە، گەنجانەوە ب��ەالی وەرزش��ی��ی، پاشكۆی تایبەتی بۆ كە ئەدەبیی پاشكۆی ی��ان نوخبەیەكە، كە حەز بە ئەدەب و

هونەر دەكه ن«.لە سەر مانشێتی »رۆژنامە« دەڵێت: هەیەو قسەی »دارا« كە داوە رووی ه��ەن��دێ��ك��ج��ار خوێنەرێك مانشێتی )رۆژنامە(ی ژمارەیەك یان بینی��������������وە، یەكەمی الپەڕەی بابەتەكانی لە داناوەتەوەو رۆژنامەكەی بینیوە، زیاتر كە گرنگە بۆیە نەیكڕیوە، بدرێت، مانشێت ب��ە گرنگیی راست جارێك هەموو بۆ ئەمە وا هەبووە نییە، چونكە ژمارەی كوا وتوویەتی ه��ات��ووە خەڵك ئەو رۆژنامەیەی كە فاڵنە بابەتی

تێدایە«.سەرنووسەری پێشووتری »رۆژنامە« قسەی هەیە

ع�����ەدن�����ان ع���وس���م���ان، س���ەرن���ووس���ەری پ��ێ��ش��ووت��ری رۆژنامەی »رۆژنامە«، سەبارەت لەسەرەتای ه��ەر بەرۆژنامەكە قسەی تائێستا دروستبوونیەوە ئەو وای���ە، پێی ه��ەی��ەو خ��ۆی ئەركەی لەسەر شانی ستافی ئەو

رۆژنامەیەیە )زۆر قورسە(.دەڵێت:»هەمیشە ه��ەروەك

ح��ەزم ك���ردووە )رۆژن��ام��ە(رۆژن��ام��ەی��ەك��ی

ن����ۆرم����اڵ ب���ێ���ت و س���ەرج���ەم كۆمەڵگە جیاجیاكانی ت��وێ��ژە هەڵبەتە بیخوێننەوە، بتوانن ده ستبەكاربوونمەوە لەسەرەتای گەنجانەی ئ��ەو ب��ەه��اوك��اری��ی بوون، رۆژنامەیە ئەو كەستافی دا و گەشەپێدانیمان ه��ەوڵ��ی چەند پاشكۆمان زیاد كرد، بەاڵم ب��ەداخ��ەوە ه��ەر ل��ە س��ەره ت��اوە تووشی قەیرانێكی دارایی هاتین و ناچار بەچەند قۆناغێك )70%(ی بودجەی رۆژنام����ەكەمان هێنایە كەم ستافەكەشمان خ���وارەوە، كرده وە، بۆیە بیرمان لەوە كرده وە كە ئاراستەی رۆژنامەكە بەالیەكدا ببەین؛ كە رۆژنامەكەو كۆمپانیای بتوانین خ��ۆش��م��ان )وش����ە(و توانیمان بۆیە بین، ب���ەردەوام رۆژنامەیەكی بكەینە رۆژنامەكە بە تەنانەت رووت، سیاسیی پەروەردەیی و ئابووریی و بابەتە هەموو بوارەكانیشی سیاسی بن، هاوكات ئەمە بەپێچەوانه ی حەز و لەبواری بوو ئێمە تێگەیشتنی هۆكاری ئەمەش رۆژنامەوانیی، سەرەكی بوو بۆئەوەی رۆژنامەكە

بكرێتە هەفتەی جارێك.لەئێستادا، عەدنان عوسمان، دووبارە دەبینێت كە خۆشحاڵە دەروازەو چ��ەن��د رۆژن��ام��ەك��ە ك��راوەت��ەوە و تێدا پاشكۆیەكی ج��ی��اوازەك��ان بەالیەنە گرنگی دەڵ��ێ��ت: ه�����ه روه ک دەدات، دواییدا، ژمارەیەی چەند »لەم ماندووبوونێكی زۆری پێوەدیارە بۆ ستافەكەی و سەرنووسەرەكەی«.

ب���ەب���روای س��ەرن��وس��ه ری پێشوتری »رۆژنامە«، كە ئێستا ئەو كوردستانە، پەرلەمانتاری رۆژن��ام��ەدا ل��ە ك��ە سەختییەی ب���ەدی ك�����راوە، ل���ەراب���ردوو و ئێستاشدا، ئەوەیە: جیا لەحەزی رۆژنامەكە ستافەكەی، خ��ۆی و دەڕوات حیزبیدا بەئاراستەیەكی نەبێت، رەسمیش بە ئەگەر كە ئەمە بە ناڕاستەوخۆ هەستی پێ

دەكرێت.بۆ چارەسەری ئەم گرفتەش، پێ دركی عوسمان عەدنان كە پانتاییەكی باشە پێی ك��ردووە، ئ��ازادی��ی ب��ۆ هەبێت ف��راوان��ت��ر ب���ۆچ���وون ل��ە رۆژن���ام���ەك���ەدا، وتیشی:»پێویستە ه����ەروەك رەخنەش هەبێت لەبزووتنەوەكە، بابەتەكانی ن��ووس��ەرو دەب��ێ��ت س���ەر ب��ەب��زووت��ن��ەوەی گ���ۆڕان

ئەمەش بكرێنەوە، ك��ەم پ��ەی��وەس��ت��ە

قبووڵ ئەمە تاچەند ئایا بەوەی دەكرێت، چونكە كۆمەڵگەی ئێمە كارە ئەو بۆیە كراوە، بەحیزبیی

سەختە بۆ ستافەكەی«.

پێشنیاز بۆ بەرەو پێشچوونبە ئێستادا لە »رۆژنامە«؛ دەبێتەوەو ب��اڵو الپ��ەڕە )28(ه���ەر س��ێ پ��اش��ك��ۆی »گ���ۆڵ، پەیك و میدیا« لە خۆی دەگرێت، هەیە ئەلكترۆنیشی وێبسایتێكی ئینتەرنێتە، ت��ۆڕی سەر لە كە ناونیشانە ب��ەم دەتوانرێت كە )www.rozhnama.net(

بخوێنرێتەوە.سۆران عەزیز، تەمەن )34( ساڵ، كە خوێنەرێكی بەردەوامی »رۆژن����ام����ە«ی����ەو پ��ی��ش��ەی پێویستە ده ڵێت: فەرمانبەرە، بە گرنگیی زۆر »رۆژن���ام���ە« وێبسایتەكەی بدات، »چونكە لە دنیای ئەمڕۆدا خەریكە رۆژنامەی رۆژنامەی بە جێگە ئەلكترۆنی تایبەت بە دەكات، لێژ نووسراو رۆژنامەیەكی وەك )رۆژنامە( كە ب��ەردەوام پێویستە هەفتانەیە، باڵو تێدا گرنگی بابەتی هەواڵ و

بكرێتەوە«.م�����ه م ب����وره����ان ق���ان���ع، بڕوای )رۆژنامە(، سەرنووسەری ئەركەكانی ل��ە یەكێك وای���ه : رۆژن��ام��ەدا، س��ەرن��ووس��ەر وەك كەمكردنەوەی رووبەری سیاسەتە ئەمەیش رۆژن��ام��ەك��ەدا، نێو لە رۆژنامەكە كە سۆنگەیەوە لەو بۆ نوخبەوە، رۆژنامەیەكی لە رۆژنامەیەكی »گشتیی« بگۆڕێت و الپ��ەڕەی��ەك��ی وێستگە و چ��ەن��د كە ب��ك��رێ��ت��ەوە، ت��ێ��دا تریشی نوخبەی توێژ و هەندێك ب��ەالی گرنگیی و كۆمەڵگەكەمانەوە تری هەیە، )هەروەك چۆن بایەخیان لە نێو الپەڕەكانی كۆمەاڵیەتیی و ت��ەن��دروس��ت��ی��ی و پ������ەروەردە و

پاشكۆكاندا بەدی دەكرێت(.تێبینییانەشدا ئەو لەوەاڵمی بەپشتگیریكردنی سەبارەت كە رۆژن���ام���ەك���ە ل��ەب��زووت��ن��ەوەی گ����ۆڕان ه��ەی��ە، م���ەم ب��وره��ان سەرباری »ئێمە دەڵێت: قانع )كۆمپانیای الی��ەن لە ئ��ەوەی وش�������ە(وە رۆژن���ام���ەك���ەم���ان وشە( )كۆمپانیای دەردەچێت و ك��ۆم��ەك��ی دارای��ی��م��ان دەك���ات، لە نزیكە كۆمپانیایەكی ك��ە ب��زووت��ن��ەوەی گ��ۆڕان��ەوە، بەاڵم

كە ئەوەی هۆی نەبووەتە ئەمە ئەم رۆژنامەیە تەنیا لە خزمەتی گۆڕاندا بزووتنەوەی ئامانجەكانی بێت و جێگای بۆچوونی جیاواز لە گۆڕانی بزووتنەوەی سیاسەتی تەنانەت بگرە نەبێتەوە، تێدا بزووتنەوەی لە رەخنەگرتنیش بگرە وشە و كۆمپانیای گ��ۆڕان و رۆژنامەیش، نێو كارەكتەرەكانی هۆكاری دەزان��ی��ن. ئاسایی بە ئەمەش دەگەڕێنێتەوە بۆ ئەوەی ك��ە رۆژن��ام��ەك��ە، زی��ات��ر وەك سەربەخۆ، ئەهلیی میدیایەكی هێڵە گشتییەكانی دیاریی كراوە و ستافەكەی ئاراستەیەیش ب��ەو گشتییانە هێڵە ئەو جێبەجێی دەك������ات، »ه�������ەروەك چ��ۆن دەنگی ج��ی��اواز و رای نەبوونی جیاواز لە هەر ناوەندێكی میدیا و ناوەندێكی ه��ەر بەزوڕناكردنی هێزێك، بەرژەوەندیی بۆ میدیا دواجار دیاریكراو، حیزبێكی یان بە مانای مەرگی ئەو رۆژنامە، یان ناوەندە میدیاییە دێت. بۆیە، ئێمە وتارەكانیشدا باڵوكردنەوەی لە )كە كەمترین رووبەرمان بۆ وتار هەیە، هەروەك چۆن بەشی هەرە »رۆژنامە«، الپەڕەكانی زۆری رۆژنامەنووسیی تری ژانرەكانی لەخۆ دەگرن(، رێز لە رای هەموو ئەو كەسانە دەگرین، كە جیاواز باوەڕەكانمان بیرو خۆمان و لە ب��ی��ر دەك���ەن���ەوە و دەن��ووس��ن، كە سۆنگەیەوە، ل��ەو ئەمەیش )رۆژنامە(، نییە بەوە بڕوامان یان دی��اری��ك��راو، الیەنێكی ب��ۆ پ��اوان دی��اری��ك��راو گرووپێكی بكەین و لە بەرژەوەندیی مەرامێكی

دیاریكراودا ئاراستەی بكەین«.س��ەرن��ووس��ەری )رۆژن��ام��ە( رەخنە و ه��ەر »ئێمە، دەڵێت: خزمەتی ب��ۆ ك��ە س��ەرن��ج��ێ��ك ب��ەرەوپ��ێ��ش��ب��ردن��ی رۆژن��ام��ەك��ە ب��ێ��ت، ب��ە ه��ەن��د وەردەگ��ری��ن و تەنیا ك��ە رەخنەیەكیش ه��ەر بێت، رۆژنامەكەمان لێدانی بۆ رێ��زی ج��ی��اواز رای��ەك��ی وەك بێگومان ب���ەاڵم ل��ێ��دەگ��ری��ن، خوێنەرانی وەرناگرین، بەهەندی ئازیزیش دڵنیا دەكەینەوە، هەوڵ هەوڵی بە لەداهاتوودا و دەدەین دڵ��س��ۆزان��ەی رۆژن��ام��ەن��ووس و ستافەكەمان و نێو هونەرییەكانی بە ئازیز خوێنەرانی پشتیوانیی را و سەرنجەكانیان، پەرەی زیاتر

بە رۆژنامەكەمان بدەین «.

ذمارة )1( سَيشةممة 2011/6/28

رۆژنامەی »رۆژنامە«؛ لەژێر زەڕەبیندا3 www.rozhnama.net

راپۆرت: شااڵو فەتاح.............................................................

بێسنوور پەیامنێرانی رێكخراوی راب��ردوودا، مانگی م��اوەی شەش لە بەیاننامەی راپۆرت و )131( نزیكەی جیاوازی لەسەر دۆخی رۆژنامەنووسیی لە واڵتانی خۆرهەاڵتی ناوەڕاست باڵو )20( ژم��ارەی��ان كە ك��ردووەت��ەوە، راپۆرت و )31( ژمارەیە لەم واڵتە. نامەی جیاوازی دەربارەی بەیاننامەو عێراق لە رۆژن��ام��ەن��ووس��ان دۆخ��ی باڵوكردووەتەوەو هەرێمی كوردستانیش راپۆرت و ئەم پشكی نیوەی نزیكەی لیستی لە ك��ەوت��ووە. ب��ەر نامانەی رۆژنامەنووسیی ئازادیی بۆ واڵت��ان عێراق رێكخراوەكە، )2010(ی ساڵی پلەی )130(ی هەبوو لە كۆی )178( واڵت، واتە دوای كامیرۆن و كەمبۆدیاو

بەنگالدیش.ئ����ەم رێ���ك���خ���راوە ل��ەك��ات��ی لەدژی كوردستاندا خۆپیشاندانەكانی دەسەاڵت، ژمارەی راپۆرتەكانی زیادی كردبوو. بەهۆی ئەو پێشێلكارییانەی لەو ماوەیەدا ئەنجام درا، رێكخراوەكە چ��ەن��دی��ن راپ��ۆرت��ی ب���اڵوك���ردەوەو مەسعود بۆ نارد پەیامێكی تەنانەت ب��ارزان��ی، س��ەرۆك��ی ه��ەرێ��م و تیایدا ل��ەدژی پێشێلكارییەكانی لیستی رۆژنامەنووسان خستبووە روو، داوای دەستبەجێی كاردانەوەی لێكردبوو

هەبێت لە دژی ئەو پێشێلكارییانە. نامەو راپ��ۆرت و )31( كۆی لە بۆ )15(ی���ان عێراق، بۆ بەیاننامە كوردستانی عێراقه و باسكردنی دۆخی لەكاتێكدا هەرێم، لە رۆژنامەنووسانە ئەوە یەكسانانە، دابەشكارییەكی بەگشتیی عێراق كە دەردەخ����ات، لەم ب��ەردەك��ەوێ��ت و راپ��ۆرت��ی )7(دیاریی هەرێم رێ���ژەی ژم��ارەی��ەش دۆخی بەرزانە ژمارە ئەم دەكرێت. هەرێمی لە رۆژنامەنووسان نائاسایی هەندێك لە دەردەخ��ات. كوردستاندا رۆژنامەنووسانی راپۆرتی شوێندا، لیبیاو لە هەریەكە لەگەڵ هەرێم لە راپ��ۆرت��ەك��ان ه��ات��ووەو یەمەندا كوشتن و رفاندن و تۆقاندن و هەڕەشەو راپۆرتەكانی دەدوێ��ن. بێدەنگكردن باسكردنی بە كوردستان ئەمساڵی لەدژی حیزبەكان یاسایی سكااڵی میدیا دەست پێدەكات و بە نیگەرانی رێكخراوەكان لە مەترسی دروستكردنی كۆتایی زانیاریی ب��ااڵی كۆمسیۆنی پ��ێ��دێ��ت. زۆری���ن���ەی راپ��ۆرت��ەك��ان حیزب رۆڵی لە دەربڕینە نیگەرانیی كۆنترۆڵكردنی ك��وردس��ت��ان��داو ل��ە میدیایه لەالیەن حیزبەوە. پەیوەندیی رێكخراوە بە هەرێم دەسەاڵتدارانی لە ب��ەرگ��ری��ی نێودەوڵەتییەكانی لە بەگشتیی ئ��ازادی��ی��ەوە، م��اف و

پاشەكشەدایە. )2010(دا، ساڵی لە پێشترو دەسەاڵتدارانی بێسنوور پەیامنێرانی ب��ەوەی ك���رد، تۆمەتبار هەرێمی میدیایان كردووەتە پاشكۆی خۆیان و

میدیای كوردی بە زادەی سیاسەتی كوردی ناو برد. ئەم رێكخراوە

داب��ەش��ك��اری��ی��ەك��ی زانستییانەی بۆ

م��یدیای

كوردی كردو دابەشی كرد بۆ )حیزبی، سەربەخۆ(. ئۆپۆزسیۆن، سێبەر، دواترو لە ساڵی )2011(دا، بەرپرسانی ئ���ەم رێ��ك��خ��راوە ب��ەرگ��ری��ی��ان ل��ەم هەڵوێستەیان كردو لە چاوپێكەوتنێكی بەرپرسی »رۆژن��ام��ە«دا، رۆژنامەی خ��ۆره��ەاڵت��ی ن��اوەڕاس��ت و ب��اك��ووری ئەم وتی: دۆلێت، سۆزیگ ئەفریقا، كاریگەرییەكی پاشكۆیەتییە جۆرە هەر دەبێت. میدیا س��ەر بۆ زۆری بەرپرسە ئەو چاوپێكەوتنەدا، لەو پێیوابوو: لە كوردستاندا، سەربەخۆیی رێژەییە، زۆر بەشێوەیەكی میدیا ئەگەرچی ئیرادەی سەربەخۆیی بوونی هەبێت. رەخنەی ئەو بەرپرسە بە دوو لەالیەكەوە دەك��ردو كاری ئاراستەدا

رەخ��ن��ەی ل��ە دەس����ەاڵت دەگ���رت و لە »كوالیتی« دیكه یشه وه لەالیەكی

باڵوكراوە میدیاییەكان. سۆزیگ چاوپێكەوتنەدا، ل��ەو پ��ێ��ی��واب��وو: ل��ە ئ��ێ��س��ت��ادا ب��وون��ی رۆژنامەنووسی پرۆفیشناڵ و سەربەخۆ، كوردستان و هەرێمی بۆ پێویستە

ئەزموونەكەی.هەرێمی راپۆرتەكانی ناوەرۆكی جیاواز رووداوی لە باس كوردستان، دەكەن. بە گشتیی راپۆرتەكان باس سەر فشارخستنە هێرشكردن و لە زۆرترینی دەك��ەن. رۆژنامەنووسان راپۆرتەكان باس لە هەڕەشەكردن لە رۆژنامەنووسان دەكەن، وەك هەڕەشەی كات زۆرب��ەی هەڕەشەكان كوشتن. نەناسراوەوە كراون، لەالیەن كەسانی شوناسی ه��ەن��دێ��ك��ج��اری��ش ب���ەاڵم لەوانەیش ب���ووە. دی��ار كەسەكان كەسانی ناوی بێسنوور پەیامنێرانی حكومەتی ل��ە دەب����ات ب���ەرپ���رس هەڕەشەیان راستەوخۆ كە هەرێمدا، لە رۆژنامەنووسان كردووە. دوای ل����ە هێرشی ه���ەڕەش���ە، راس��ت��ەوخ��ۆی سەر رۆژنامەنووسان و دەزگ���������������ا

شێری پشكی رۆژنامەوانییەكان، هێرشانەیش ئ��ەم ب��ەرك��ەوت��ووە. رووم��اڵ��ك��ردن��ی لەكاتی زۆرب��ەی��ان دراون و ئەنجام خۆپیشاندانەكاندا كراوەتە هێرشیان رۆژنامەنووسان

رووماڵی نەدراوە پێ رێگەیان سەرو هەندێك لە بكەن. خۆپیشاندانەكان راستەوخۆ هێرشی ت��ردا، شوێنی كراوەتە سەر دەزگا رۆژنامەوانییەكان، لەوانە سووتاندنی تەلەفزیۆنی )نالیا(و

داخستنی رادیۆی )دەنگ(. لە هەندێك راپۆرتی تردا، باس لە سكااڵی یاسایی دژی رۆژنامەنووسان یاساییەكانیش س��ك��ااڵ دەك��رێ��ت. بەوە وەسف كراون كە بە مەبەستی دەزگ��ا نابوتكردنی لەكارخستن و رۆژنامەنووسەكان رۆژن��ام��ەوان��ی��ی و دژی زۆربەشیان بەرزكراونەتەوەو ئەهلییەكان، سەربەخۆو باڵوكراوە بەرزكراونەتەوە. ئۆپۆزسیۆن یاخود هەندێك كراوە، لەوەیش باس بەاڵم كێشراونەتەوە، یاسایی س��ك��ااڵی حیزبەوە لەالیەن ئەوانەی بەتایبەت

پێشكەش كرابن. ئ��ەو راپ����ۆرت و ن��ام��ان��ەی دژی هێرشكردنی راستەوخۆو ناڕاستەوخۆی س���ەر رۆژن���ام���ەن���ووس���ان و دەزگ���ا لە باڵوكراونەتەوە، رۆژنامەوانییەكان

زیاترن راپۆرتانە ئەو ژم��ارەی كە باس لە هەڕەشەكردنی

سەر رۆژنامەنووسان دەكەن.

)2010(دا، ساڵی راپۆرتەكانی ل�ە رۆژنامەنووسی ن��اوی ج��ار )108(ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان ب����راوە؛ كە پێشێلكارییان بەرامبەر كراوە، هەندێك سەرنووسەر پۆستی كە ناوەكان لە لە زی��اد هەیە، پەیامنێریان یاخود جارێك و لە زیاد لە رووداوێكدا باسیان ئەهلی– میدیای لەمەیشدا ك��راوە. گەرچی بە پەنجەی دەست دەژمێردرێن- پشكی شێری بەر دەكەوێت و زۆرینەی پێشێلكارییان رۆژنامەنووسانەی ئەو ئەهلی میدیای لە ك��راوە، به رامبه ر لەكۆی جار )51( كە -سەربەخۆن، لەدوای هاتووە. ناویان جار )108(كە دێت، ئۆپۆزسیۆن میدیای ئەوان رووداوەك��ان��دا رووماڵكردنی لەكاتی تووشی كێشە بوون و )40( جار ناویان هاتووە. دوای ئەوانیش میدیای سێبەر رۆژنامەنووس )14( ناوی كە دێت، لە سەرنجە جێی ئ��ەوەی ه��ات��ووە. راپۆرتەكانی ئەمساڵدا، كەمترین جار باسی میدیای حیزبیی كراوەو كەمترین میدیایەش ئ��ەو رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی كە بوونەتەوە، هەڕەشە رووب��ەڕووی

ژمارەیان تەنیا )3( رۆژنامەنووسە. ج��گ��ە ل���ە ه��ێ��رش��ی س��ەر رۆژنامەنووسان لەكاتی رووماڵكردندا، بێسنوور پەیامنێرانی راپۆرتەكانی باس لە هێرشی دامودەزگا دەوڵەتی و سەر ب��ۆ دەك���ات نادەوڵەتییەكان كەیسانەی ئەو میدیاییەكان. دەزگا راپۆرتەكانی ئەو رێكخراوەی ورووژاند، كەناڵی سووتاندنی لە ب��وو بریتی ئاسمانیی )نالیا(و تەنیا سێ رۆژ دوای دەستپێكی بە پەخش. كەیسێكی دیكە )دەن��گ( و رادی��ۆی سەر هێرشكردنە ئەمە داخستن. بە ناچاركردنیەتی كەناڵی گەمارۆدانی كەیسی لە جگە پەیامی كۆمەڵی ئیسالمیی كوردستان.پەیامنێرانی بێسنوور، تائێستاش ب��ەردەوام��ە ل��ەس��ەر ب��اڵوك��ردن��ەوەی راپۆرت لەسەر هەرێمی كوردستان و لە چەند شوێنێكدا ئاماژەی بەوە داوە كە هەرێمی كوردستان بووەتە ناوچەیەك، ك��ە »م��ەح��اڵ��ە« رۆژن��ام��ەن��ووس��ان هەندێك هاوشانی بكەن. تێدا كاری رێ��ك��خ��راوی ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ی��ی ت��ر. پێیوایە: بێسنوور، پەیامنێرانی دۆخی ئازادیی لە هەرێمی كوردستان، بەتایبەت ئازادیی رۆژنامەوانیی، تادێت

بەرتەسك دەبێتەوە.پ��ه ی��ام��ن��ێ��ران��ی ب��ێ��س��ن��وور، یەكێكە لە رێكخراوە بەناوبانگ و جیهان، متمانەپێكراوەكانی لە بەرگریی بانگەشەو كە رۆژنامەنووسان دەكات بە

گشتی.

ذمارة )1( سَيشةممة 2011/6/28

كوردستان لەچاوی »پەیامنێرانی بێسنوور«ەوە

پەیامنێرانی رێ��ك��خ��راوی ب��ێ��س��ن��وور، ل���ەژێ���ر گ��وت��اری »م���ەوەس���ت���ە ت���ا ه���ەواڵ���ت ل��ێ ی��اس��اغ��ب��ك��رێ��ت، ش���ەڕ بۆ بەرگریی بكە«، بەدەستهێنانی ل��ە رۆژن���ام���ەوان���ان دەك����ات و دەزگا مادیی پاڵپشتی تەنانەت لە دەك���ات رۆژنامەوانییەكان ئەم سەرەكی بنكەی جیهاندا. لە فەرەنسایەو لە رێكخراوە، ساڵی )1985 (و لەالیەن رۆبەرت م��ی��ن��ارد، رۆن��ی ب��اوم��ان، جان درووستكرا. گولیباودەوە كلود لە ساڵی فرانچیز جولیارد جین گشتیی سكرتێری )2008(ەوە

رێكخراوەیەكەیە.ناحكومییە، رێكخراوە ئەم دروستبوو ئەوە بۆ لەسەرەتادا بەدیل« »رۆژن��ام��ەن��ووس��ی كە پێش ب���ەاڵم ب���دات، گەشەپێ ئ������ەوەی ش��ك��س��ت ب��ێ��ن��ێ��ت، سەرۆكی ب��ووە مینارد رۆب��ەرت رێكخراوەكەو تایبەتمەندی كرد بە بەرگریكردن لە ئازادیی دەربڕین. )19(ی مادەی بە پشتبەستوو مرۆڤ، مافی گەردوونی جاڕی ئەم رێكخراوە »سنوور ناناسێت« مافەكانی لە بەرگریكردن لە

رۆژنامەنووسی و رادەربڕیندا. رێكخراوە، ئ��ەم ب��ودج��ەی ی��ۆرۆی��ەو ملیۆن چ��وار س��ااڵن��ە زۆری���ن���ەی ئ���ەم ب��ودج��ەی��ەش فۆتۆیانە ئ��ەو فرۆشتنی ب��ە داب��ی��ن دەب��ێ��ت، ك��ە ب��ەدەس��ت جگە ئەمە دەگات، رێكخراوەكە رێكخراوێكی چەند یارمەتی لە هەندێكجار ت��ر. نێودەوڵەتیی حكومییەكانیش رێ��ك��خ��راوە داوە، رێكخراوەیان ئەم یارمەتی كە كتێبانەی ئ��ەو فرۆشتنی پەیامنێرانی بێسنووریش باڵویان لە بەرچاو پشكێكی دەكاتەوە، رێكخراوە ئەو بودجەی سااڵنەی

پێكدەهێنێت. لە بەرگریكردنییەوە بەهۆی ئازادیی رادەربڕین و رۆژنامەوانیی، خەاڵتی چەندین رێكخراوەكە ئەم وەرگ���رت���ووە. رێزلێنانی رێزلێنانی خەاڵتی رێكخراوە، س��ااڵن��ەش دەب��ەخ��ش��ێ��ت��ە ئ��ەو رۆژن���ام���ەن���ووس���ان���ەی رۆڵ���ی پەرەپێدانی لە هەیە دی��اری��ان نموونە ب��ۆ رۆژن��ام��ەن��ووس��ی��دا. خەاڵتی )2005(دا، ساڵی لە ب��ه خ��ش��ی��ی��ه رۆژن��ام��ەن��ووس��ی

سووریی، مەسعود حەمید. ئەم رێكخراوە، سااڵنە لیستی رۆژنامەوانیی ئ��ازادی��ی ئاستی جیهان واڵت��ان��ی ت����ەواوی ب��ۆ تێیدا ئاستی هەر باڵودەكاتەوەو واڵتێك لەو واڵتانەی رێكخراوەكە ك���اری ت��ێ��دا دەك����ات، دی��اری��ی دەكرێت. لە دوایەمین لیستد كە ساڵی )2010( باڵوكراوەیە، عێراق لەكۆی ه��ەب��وو پ��ل��ەی)130(ی پلەیەش ئ��ەم واڵت، )178(ب��ەی��ەك��ێ��ك ل��ە ئ��اس��ت��ە ه��ەرە

خراپەكان دادەنرێت.

پرۆفایل

قورس بەرامبەر تێگەیشتنی بۆ رەنگە »كۆمپانیای میدیاكارانی كاتێك بێت، بزووتنەوەی ئۆرگانی ئێمە دەڵێن، وشە« كە ش��ێ��وازەی ئ��ەو چونكە نیین، گ��ۆڕان تائێستا لە راگەیاندن لە هەرێمی كوردستاندا بینراوە، تەواو پێچەوانەیە لەو بانگەشەیەی

میدیاكارانی كۆمپانیاكە دەیكەن.راب����ردوودا، ساڵی )20( ل��ەم��اوەی چ��اوی گ��وێ و شێوەیە ب��ەو حیزبەكان، رۆژێ��ك ئ��ەوەی كە راهێناوە، وەرگ��ری��ان ئیتر خ��وارد، حیزب بوخچەكەی لە نانی راگەیاندنی حیزبییە و پێویستە ئۆرگانی ئەو

حیزبە بێت.كاری تێگەیشتنە ئەو واقیعیشدا، لە ل��ەس��ەر ك���راوە و رەن��گ��دان��ەوەی ه��ەب��ووە، بینراوە، رابردوودا لەماوەی ئەوەی چونكە ئەوانەی بەتایبەت راگەیاندن، كەناڵەكانی بوون، بەحیزبەكان سەر ئاشكرا بە كە

ئۆرگان بوون.ك��وردس��ت��ان��دا، هەرێمی ل��ە تائێستا )ئۆرگان(، )نزیكیی( و لەبارەی تێگەیشتن بەالی هەیە و لەبارەوە جیاوازی بیروڕای حیزب، لە نزیك راگەیاندنی هەندێكەوە، نییە، بەڵكو هەر ئۆرگانە و پێویستە ئەوەش

بە روونیی رابگەیەنرێت.كەناڵەكانی ل��ە بیركردنەوەیە ئ��ەو بۆ وش��ە )كۆمپانیای ل��ەالی راگەیاندن، چونكە پێچەوانەیە، ت��ەواو راگ��ەی��ان��دن( كۆمپانیاكە لەڕووی یاساییەوە، سەربەخۆیە و گشتییەكانەوە، هێڵە بیركردنەوە و لەڕووی

نزیكە لە بزووتنەوەی گۆڕانه وه .وشە« »كۆمپانیای هەر لەڕاستیدا، ئەو بەڵكو هەیە، سروشتەی ئەم نییە، سەربەخۆن، كە راگەیاندنانەی كەناڵ و هەیە، وشەیان كۆمپانیای هەمان سروشتی لە نزیكیی وشە« »كۆمپانیای چۆن وەك بیركردنەوەی چەند حیزبێكی دیكەوە هەیە.

با ئەوە روون بكەینەوە:ل��ەب��ەرئ��ەوەی ب��زووت��ن��ەوەی گ���ۆڕان، ه��ێ��زێ��ك��ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ی رەخ��ن��ەگ��رە و كارەكانی لە وردب��وون��ەوە بۆ هەوڵەكانی دەسەاڵتی بەڕێوەبردن چڕكردووەتەوە، بۆیە حوكمڕانەكانە، لە روو گوتاری ب��ەردەوام پێویست لەبەرئەوەی ئەهلییش، میدیای نییە )فاكت( بكات بە هەواڵ و كاری لەسەر بكات و دەبێت ئەوانە بگەیەنێت كە شاراوەن، هەمان رێرەوی ئۆپۆزسیۆنی هەیە، تەنانەت بۆ نموونە، زۆربەی جار هەواڵ و مانشێتەكانی رۆژنامەی »رۆژنامە« لە رۆژنامەكانی وەك »ئاوێنە و هاواڵتی«یه وه نزیكن، یان هەمان ه���ەردووال، وای��ە مانای ئ��ەوە بیرۆكەن، میدیای كە گواستووتەوە؛ رەخنەیەكیان میدیای وەرگ��رت��ووە و خەڵكی لە ئەهلیی هاواڵتییانی نوێنەری لە ئۆپۆزسیۆنیش گۆڕان( بزووتنەوەی )بۆنمونە رەخنەگری

وەرگرتووە.میدیای ئێستادا لە ت��رەوە، لەالیەكی »كۆمپانیای وشە«، نزیكییەكی هاوشێوەیی كۆمەڵ و ل��ە گ��ۆڕان��ی ب��زووت��ن��ەوەی وەك مانایەی بەو ئەوەش هەیە، یەكگرتووەوە هەمان ئۆپۆزسیۆنن و حیزبە دوو ئ��ەو دەسەاڵتی بە بەرامبەر بیركردنەوەیان

حكومڕانیی لە كوردستاندا هەیە.»كۆمپانیای بوترێت، دەكرێت كەواتە: یان یەكگرتووە؟ كۆمەڵ و ئۆرگانی وشە«،

میدیای ئەهلیی، ئۆرگانی ئۆپۆزسیۆنە؟»كۆمپانیای نوێیەی مۆدێلە ئ��ەو )2007( دامەزراندنییەوە لەدوای وشە« تێگەشتن تائێستاش ه��ێ��ن��ای��ەك��ای��ەوە، سەرشانی ئەركی بۆیە قورسه ، لەبارەیەوە زیاتر ئەوە كە كۆمپانیاكەیە؛ بەڕێوەبەرانی

روون بكەنەوە.لەهەمانكاتدا، دەكرێت زیاتر كار لەسەر ئەوە بكرێت، كە كۆمپانیاكە هەر بە نزیكی ئەو ژێ��رب��اری بكەوێتە ن��ەك بمێنێتەوە، حیزبیی میدیای كە سەقەتەی تەقلیدە ئەوەش كە ئۆرگان، ببێتە دایانهێناوە و لەگەڵ دەوێت توندی ملمالنێی بێگومان، بیركردنەوەی هەمان كە لەوانەی هەندێك حیزبە هاوشێوەی حیزبییەكانی كادیرە

هەیە. تەقلیدییەكانیان بیرلەوە پەرلەمانتارانیش، دەكرێت مینحەی بە تایبەت یاسایەكی بكەنەوە پەسەند كوردستاندا هەرێمی لە راگەیاندن لە كوردیی راگەیاندنی ئ��ەوەی بۆ بكەن، حیزبەكان لە دەستپانكردنەوە میحنەتی دەربچێت و بتوانن راگەیاندنە حیزبییەكانیش، قەدەغە حیزب لە راگەیاندن بكەن و ئازاد

بكەن.

كۆمپانیای وشە و بزووتنەوەی گۆڕان

هیوا جەمال

2

كاری پێ ناكەن«.

پێشێلكارییەكانل����ەم����اوەی راب��������ردوودا، یاسای مادەكانی پێشێلكردنی ت��ەواوی پ��ەرەی رۆژنامەگەریی سەندووه. بۆ وێنە بە پێی بڕگەی )5( لەمادەی هەشتەمی یاساكە، رۆژ )90( تێپەڕبوونی دوای باڵوكردنەوەدا، مێژووی بەسەر بەرامبەر یاسایی رێكارێكی هیچ رۆژنامەنووس ناگیرێتە بەر، بەاڵم سكااڵكانی زنجیرە تۆماركردنی دیموكراتی پ��ارت��ی پ��ارس��اڵ��ی لەسەر »رۆژنامه کانی كوردستان ئ��اوێ��ن��ەو ه��اواڵت��ی و رۆژن��ام��ه و مەگەزێن« رێگا و لڤین گۆڤاری لەسەر ئەو بابەتانە بووە كە زیاتر

لەو بەروارە بەسەریدا تێپەڕیوە.دادگای بەرایی هەولێر كۆتایی سكااڵی لەسەر راب��ردوو، ساڵی ملیونی )35( سزای بە پارتی )رێگا( گۆڤاری غەرامەی دینار

مەگەزێنی كرد. سۆران عومەر، سەرنووسەری

وت: »میدیا«ی بە گۆڤارەكە، یاسای دەرەوەی لە »پ��ارت��ی رۆژنامەگەریی داوای )500( ملیۆن ئەنجامی كرد، قەرەبووی دینار دادگاییەكەش غەرامەیەكی زۆریان بەسەردا سەپاندین، هەرچەند بە سكااڵیە ئەو وت دادوەرەكەمان رۆژ )90( كە بابەتێكە لەسەر بەاڵم تێپەڕیوه، بەسەریدا زیاتر

ئەوان بڕیاری خۆیان دابوو!«.س����ەرەڕای ه��ەب��وون��ی ئەم یاسایە ئێستاش پێشێلكارییەكان رۆژنامەنووسان، مافی بەرامبەر بەپێی ل���ەپ���ەرەس���ەن���دن���دان. بۆ میترۆ سەنتەری ئامارێكی رۆژن��ام��ەن��ووس��ان ل��ە داكۆكیی شوباتەوە )17(ی لەدوای تەنیا پێشێلكاریی )200( لە زیاتر رێكخەری ب��ڕوای ت��ۆم��ارك��راون . حاڵەتە ئ��ەم س��ەن��ت��ەرەك��ەش جێبەجێنەكردنی لە گوزارشتە تەنانەت و رۆژنامەگەریی یاسای سەندیكا و الیەنه پەیوەستەكان، لەبری داكۆكیی لە جێبەجێكردنی، بە پێچەوانەوە لە هەندێ شوێندا پێشێلكاریی ب��ۆ ه��ۆك��ارب��وون بە و رۆژنامەنووسان بەرامبەر بەیاننامەی لەرزۆك بەرگرییان لە

دەسەاڵت كردووە.سیستمی لە عەبدوڵاڵ، نیاز سەیر بە ئ��ەوە هەرێم یاسایی سكااڵ الیەنێك كاتێك دەزانێت ! تۆمار رۆژنامەنووسێك لەسەر دەك����ات ب��ە پ��اس��اوی ئ���ەوەی ت��ەش��ه��ی��ری پ��ێ��ك��ردووه، ی��ان لەبری دەرخستووه، گەندەڵیی ئەوەی سكااڵكار بیسەلمێنێت كە گەندەڵیی نەكردووە و دەسەاڵتی گشتیی بۆ بەرژەوەندیی تایبەتی دەبێت كەچی بەكارنەهێناوه، كە بیسەلمێنێت رۆژنامەنووس

ناوی نەزڕاندووە!

چی بكرێت بۆ جێبەجێكردنی؟ئەنجام؛ زیاتر لە نموونەیەك پێشێلكاریی و بۆ لەبەردەستە، پابەندنەبوون بە بڕگەو مادە كانی یاسای رۆژنامەگەریی هەرێمه وه .. ئەوەی پێویستە لە كۆتاییەكانی بخرێتە پەنجەی راپۆرتەدا ئەم س���ەر، ئ���ەو ه��ەن��گ��اوان��ەن كە ك��اری��گ��ەری��ی��ان ه��ەی��ە ل��ەس��ەر

جێبەجێكردنی.كەمال رەئوف، سەرنووسەری پێیوایە، »هاواڵتی«، رۆژنامەی پەیوەندیی جێبەجێكردنی،

ب��ە ه��اوس��ەن��گ��ی��ی و ف��ش��اری دەس��ەاڵت و لەنێوان هەیە هێز رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��دا. »ئ��ەگ��ەر فشاری بتوانن رۆژنامەنووسان زیاتر دروست بكەن و پەیوەندیی خ��ۆی��ان ل�����ەدەرەوەو ن���اوەوەی لەگەڵ هەماهەنگی بە و هەرێم پەرلەمانتارە و ئازادەكان دەنگە بوێرەكان، دەتوانرێت ئیش لەسەر

جێبەجێكردنی بكرێت«.د.شۆڕش حەسەن، مامۆستای لە راگەیاندن یاسای وانەبێژی زانكۆی سلێمانی، جێبەجێكردنی یاسای رۆژنامەگەریی و یاساكانی دەستوورەوە هەبوونی بە تریش گرێدەدات و دەڵێت: »دەستورێك ه��ەب��ێ��ت ك���ە چ���وارچ���ێ���وەی و دبكات دیاریی دەسەاڵتەكان خۆیان سەربەخۆیی خ��اوەن��ی دەس��ەاڵت��ی شێوەیەك ب��ە ب��ن، هەژموونی ژێ��ر نەكەوێتە ق��ەزا پێویستیش جێبەجێكردنه وه . فشاری رۆژنامەنووسان دەك��ات زی���ات���ر ل���ەس���ەر دەس���ەاڵت���ی ق�����ەزا دروس������ت ب���ك���ەن بۆ

سەربەخۆبوونی«.ن��ەق��ی��ب��ی س��ەن��دی��ك��ای

بەوە ئ��ام��اژە رۆژن��ام��ەن��ووس��ان دەكات: لەگەڵ ئەنجومەنی بااڵی دەسەاڵتی گەورەترین كە داددا، كۆنووسێكی لەهەرێمدا، دادە هاوبەشیان هەیه بۆ پابەندبوونی دادوەرەك��ان و رۆژنامەنووسان لەگەڵ هاوكات یاساكەوە ، بە پۆلیسیش بەڕێوەبەرێتییەكانی بۆ سیمیناریان و كۆڕ چەندین هۆشیاریی لەسەری رێكخستووە.

»كاتێك وتیشی: عەونی، ئاسایشێك ی��ان پۆلیسێك، ك��اری��ك��ی ن��ەش��ی��او ب��ەرام��ب��ەر رۆژن���ام���ەن���ووس���ێ���ک دەك����ات هۆی دەبێتە یاسایەو خەرقی راپۆرتی چەندین دروستبوونی و هەرێم لەسەر نێودەوڵەتی پێو یستە بۆیە دەسەاڵتەكەی، ئارەزوومەندانەتر ئیش دەسەاڵت و بكات جێبەجێكردنی لەسەر ئۆپۆزسیۆن و رۆژنامەنووسانیش

هاوكاری بن«.س��������ەرن��������ووس��������ەری گ���ۆڤ���اری »ل��ڤ��ی��ن« ئ���ەوەی وەزی���ری بیرخستەوە:پێشتر بنكەیەكی ب��ڕی��اری��د ا ن��اوخ��ۆ پ���ۆل���ی���س���ی ت����ای����ب����ەت ب��ە ئەوە بكرێتەوە، رۆژنامەنووسان هەنگاوێكی باش دەبێت، النیكەم ب��ۆ س��وم��ع��ەی راگ��ەی��ان��دن��ك��ارو هەمیش ئەفسەرەكان،که خاوەنی لەو ب��ن ب��اش رۆشنبیرییەكی رووەوە.. هاوكات پێویست دەكات دادوەری��ی دادوەری��ی دەسەاڵتی پ���ەروەردە كایە ب��ەو تایبەت بكات كە خاوەنی رۆشنبیرییەكی و سیاسیی بەتایبەتی گشتیی،

رۆژنامەوانی بێت.

میرە، تەمەنی رۆژنامەنووسی ساڵ )10( بە راپ��ەڕی��ن دوای )2000( »لە وت��ی: و دەزانێت رۆژنامەی پەیدابوونی دوای ەوە كێشەی رۆژنامەنووس ئەهلیی زیاتر كارەكە پێشتر و هەبووه حزبیدا ل��ەب��اڵوك��راوەی خ��ۆی پێویست ه��ەروەك بینیوەتەوه، سكااڵیەك هیچ دادوەر ناكات مادەی بەپێی كە بكات تۆمار )ن�����ۆ(ی ی��اس��اك��ە ن��ەب��ێ��ت و گ��رن��گ��ت��ر ل����ەوەش ج��واڵن��دن��ی لەالیەن یاسایەیە ئەم زیاتری

رۆژنامەنووسانەوە«.پ���ه رل���ەم���ان، ك���ە ی��اس��ا جێبەجێكردنی لە و دەردەك��ات قسەی كەمترین ناپرسێتەوه، نەبێت ئەوە تەنیا كرا، لەسەر یەكێك لە بەشدارانی راپۆرتەكە، پەرلەمانی »پێویستە وت��ی: كوردستان داوا لە دادگاكان بكات هەبێت رەه��ای��ان پابەندبوونی ب��ەاڵم جێبەجێكردنی«، ب��ۆ پەرلەمان ئەوەیە پرسیارەكە پێشێل بڕگەیەی ئەو خۆیشی مافی رۆژن��ام��ەن��ووس كە ك��رد، گەیشتن بە زانیارییەكانی هەیه؟

یاسا بێ رۆژنامەگەریـــــــــــــــــــی بڕگەو مادەكانی یاسای رۆژنامەگەریی بـــــــــــــــــــە هۆی جێبەجێنەكردنیانەوە، ستۆك بوون

رەنگە رسته یه ئ��ەم نییە، رۆژنامەنووسی ك��ورد لەو رۆژنامەنووسانەی كە ئێستا هەن و كار بەشێكی زۆر لە ساڵێكیش چەند پێش چونكە بكات، تووڕە دەكەن، بووە رۆژنامەگەریی »مەحفەلی وتم: چاوپێكەوتنێكدا ریكۆردەر و جانتایەك و كەسێك هەر كار، ئاسانترین بە رۆژنامەنووس، بە ببێت دەتوانێت هەبێت، كامێرایەكی قورسە و بەرپرسیارێتییەكی رۆژنامەنووسیی حاڵێكدا لە كورد دەڵێم بۆیە ئێستاش سیاسەت«، لە نییە كەمتر بە ب��ڕوای نە كوردەواریی چونكە نییە، رۆژنامەنووسی ژیانی تاكگەرایی هەیە، نە لەخەمی ئەوەدایە تاك بەرهەم بێنێت، ئەمە دەڵێم پشت بەو پێناسە جهانییە دەبەستم ئینتیمای لە دوور تاكێك، وەك��و رۆژنامەنووسی كە ئایدیۆلۆژیای حیزبیی و ئایینیی و نەتەوەو گرووپگەرایی و... هتد، خستووه تە بەردەم بەرپرسیارێتی، كە رۆژنامەنووسی

كورد ناتوانێت خۆی لەو ئینتیمایانە دابماڵێت. زاری هەر رۆژنامەنووسێكی ئێستا بگرین، بە حیزبیی و سەربەخۆ و... هتد، باس لە ئیتیك دەكات، لە حاڵێكدا هەواڵ كە ئیتیكە بە پێویستی كاتە ئەو رۆژنامەنووس لە بۆچوونەكانی خۆی تەماشا بابەتێكی موجەڕەد وەكو دەكات و مامەڵەی لە تەكدا دەكات، ئەو كاتە پێویستی بە خۆ دوورخستنەوەیە لە كلتووری جێكەوتەو باوی كۆمەڵگە، بەبێ خەڵك، هۆشیاركردنەوەی دوای بە وێڵە وەختێك فیكرە ئەو با سا فیكرێك، جۆرە هەر چاوگرتنی لەبەر دەبێت كاتە ئەو پێچەوانەشەوە بە بێت، خۆیشی دژی بزانێت رۆژنامەنووس نییە، كە خۆی گرێ دا بە هەریەك

لەو ئینتیمایانەی و كردی بە موڵكی خۆی. ئارەزوومەندانە ژیانێكی هەڵبژاردنی تەنیا تاكگەرایی پێناسەی لە رەنگە ئەمە فیكر، بە بارگاوییە كە نییە بەرهەمی بەڵكو ببێتەوە، جێگەی مەدەنیدا كۆمەڵگەی لە ناتوانن كە دیكە تاكانەی لەو جیاوازە بیركردنەوەی ژێر هەژموونی كاریگەرییە هەمەچەشنەكانی كۆمەڵگا دوور بكەونەوە، رۆژنامەنووس ئەو كاراكتەرە چاالكەیە كەپشت بە دەبەستێت و هەواڵ رەگەزەكانی سەرچاوەو داتاو بە دوای چارەسەرەوەیە، هەروەك چۆن دكتۆرێك بە بێ لەبەر چارەسەر نەخۆش ئینیتیمایەك، جۆرە هەر چاوگرتنی دەكات، یان دادوەرێك دوور لە ئینتیماكانی خۆی كەیسێك بەڕێوە دەبات و تاوانبار و بێتاوان لە یەكتر جودا دەكاتەوە و چۆن پۆلیسێك یان بێت، السەنگ تەرازووەكە ناهێڵێت هەموو هاواڵتییەك، چوونیەك تەماشا دەكات، بەاڵم كورد رێگە كلتوورەكەی پەروەردەكردن و ستایلی ئەوەی لەبەر رێگەنادات دونیابینییەكەی ببێت، دروس��ت تاك ن��ادات ئازادیی تاك وەكو بەشێكی گەورە لە فەزای گشتیی تەماشا بكات، سیستمی حوكمڕانییەكەی بڕوای بە تاكگەرایی نییە، ئەوەی وەكو ناهێنێت، بەرهەم رۆژنامەنووسیش بۆیە

كایەكە گەرەكیەتی. تاكگەرایی ل��ە رێگە ك��ە خەتایەی ل��ەو بەشێك رۆژنامەنووس دەگرێت، دەزگاكانی رۆژنامەنووسین، چونكە سەربەخۆ نین لەرووی داراییەوە، وەختێك ئەم سەربەخۆییە نەبوو، لەرووی فیكریشەوە سەربەخۆیی لەدەست دەدەن، لەدەستدانی سەربەخۆییش دروست ئەو مانایەی هەیە كە جڵەوی كارەكە بە ئاقاری یەكێك لەو ئینیتیمایانە دەبەن، كە هێزێك، یان گرووپێك، یان ئایینێك، یان حیزبێك كەڵكی لێ وەردەگرن، دەزگاكانی رۆژنامەنووسبی كوردیی، ئەوەندەی لە خەمی كوشتنی خەیاڵی تاكی رۆژنامەنووسن بۆ خەیاڵی حیزبێك، یان ئایینێك، یان كاراكتەرێكی سیاسیی، ئەوەندە لەخەمی رۆژنامەنووسێكی بێ ئینتیمادا نین، بۆیە هەرگیز نابن بە دەزگایەكی پڕۆفیشناڵ و رۆژنامەنووسەكانیشی نابن

بە خاوەنی ناسنامەی رۆژنامەنووس. بەشێكی گرنگ لە ژیانی تاكگەرایی ویژدانە، ویژدانیش رۆژنامەنووسیدا لەكاری دەبێت كە گرنگە؛ سیفەتێكی نییە گرنگ بۆی كورد، رۆژنامەنووسی بداتەوە، رەنگ كە هەواڵێكی دوور لە راستیی بێت، یان كەمترین راستی بگەیه نێت، گشتیی بە زیان بكاتەوە و باڵوی بێت و تێدا بیر بۆیە تێكبشكێنێت، كەسێتییەك بینای یاخود بە نەبوو، دروست هەواڵەكە ئەگەر كە دەكاتەوە لەوە سووچێكی لە بچووك، روونكردنەوەیەكی یان پۆزشێك كە ئەوەی یان بكات، چارەسەر هەواڵەكە رۆژنامەكەیدا دەبینێت، بەوەوە خەو كوردیی رۆژنامەنووسی زۆرترین پاڵەوان، ببێتە بكرێت و تۆمار سەر لە سكااڵی زۆرترین لە حاڵێكدا رۆژنامەنووسی راستەقینە ئەوەیە رێگە نەدات هەڵەی بەسەردا تێپەڕێت، ئەمە جگە لەوەی لە كۆمەڵگەی كوردیدا هێشتا زانیاریی و هەواڵ نەبووه تە مافێكی یاسایی و مەدەنی، ئەمە ئەو كاتە باشتر دەبینرێت كە رۆژنامەنووس بیر تەنیا بە كەمێك هەواڵەكە، باڵوكردنەوەی دوای لە وەال ئایدیۆلۆژییەكەی حیزبیی و بەرژەوەندییە بكاتەوە و بنێت، وەختێك ئەمە نەبووەتە كلتوور، هۆكارەكەی ئەوەیە

كە دوور لە ویژدان كار دەكەن. رۆژنامەنووسی كورد كە ئەوەی دیكەی هۆكارێكی نییە، ئەوەیە كە وەكو پیشە تەماشای ناكات، بەڵكو وەكو دەبینین كە ئەوەی هەر دەك��ات، پێ كاری بوغز قین و رۆژنامەنووسێكی حیزبی دەسەاڵتدار، ئەوەندەی بۆی گرنگە لە سەر نەیاری حیزبەكەی هەواڵ و ریپۆرتاژ باڵو بكاتەوە، ئەوەندە بۆی گرنگ نییە بە دوای راستییەكانەوە بێت، بە پێچەوانەشەوە بۆ رۆژنامەنووسێكی سەر بە ئۆپۆزسیۆن، یان ئەوانەی سۆزیان هەیە لەگەڵیاندا هەروایە، وەختێكیش كە وەكو بڕوادارەكان دەڵێن: »وەردەگەڕێن لە ئایین«، واتە لە حیزبەكە دوور دەكەونەوە، ئەو كات بۆی دەردەكەوێت كە لە پێناو ئایدیۆلۆژیادا كاری كردووە، نەك لەپێناو كاری

رۆژنامەنووسیدا.

كوردرۆژنامەنووسی نییە

سمكۆ محەمەد

سۆران عومه ر:هەرچەند بە دادوەرەكەمان وت ئەو سكااڵیە لەسەر بابەتێكە كە )90( رۆژ زیاتر بەسەریدا تێپەڕیوه، بەاڵم ئەوان بڕیاری خۆیان دابوو!

فه رهاد عه ونی: جێبەجێنەكردنیشی بۆ پابەندنەبوونی هەندێك لە دامودەزگاكانی حكومەت و چه ند دادوەرێک ده گه ڕێته وه كە ئاگاداری ناوەرۆكەكەی نین

که مال ره ئوف:ئەو یاسایانەی

بە قازانج و بەرژەوەندیی

دەسەاڵت نەبوو بێت، یان فەرامۆش كراون، یا خود

كاریان پێ نەكراوه

د.دلێر ئه حمه د: ئەگەر دەركەوت دادوەر هەیە وەك پێویست كار بە یاساكە ناكات، یان ئاگاداری نییە، پێویستە

چاو بە كارەكانیدا بخشێنرێتەوه

5ذمارة )1( سَيشةممة 2011/6/28 www.rozhnama.net

بەداواداچوونی:دلێر عەبدولخالق

...............................

ی��اس��ای رۆژن��ام��ەگ��ەری��ی بە ك���وردس���ت���ان ه���ەرێ���م���ی دان��پ��ێ��دان��ان��ی چ���اودێ���ران و ئ��ەك��ادی��م��ی��س��ت و ی��اس��ان��اس و وەك تەنیا رۆژن��ام��ەن��ووس��ان، ناوەڕۆكێكی باش لە یادەوەریی بڕگەو م��اوەت��ەوەو پەرلەماندا مادەكانی لە نێوان حكومەت و

قەزادا فەرامۆش كراون.یاساكە بە كێشمەكێشمێكی فشارە ئ��ەو ت��ێ��پ��ەڕی، زۆردا ب�����ەرف�����راوان�����ەی ل����ە س���ەر لەالیەن »یاساكه« ناوەڕۆكی رۆژن��ام��ەن��ووس��ان و ن��اوەن��دە رۆژنامەوانییەكان رۆشنبیریی و دروست بوو، یاسای ژمارە)35ی بە تایبەت ،)2007( ساڵی رێكخستنی كاری رۆژنامەگەریی ئیمزانەكردنی مەسعود بە هۆی هه رێمه وه س��ه رۆک��ی ب��ارزان��ی )2007( ك��ۆت��ای��ی��ەك��ان��ی ل��ە هه ندێک داوای فشارو )دوای بڕیارلێدانی رۆژنامه نوسان( له )9( مانگی بۆ پەرلەمان لە لە ت���ا دواك��ەوت، )2008( ی )22( )4(ی ژمارە دانیشتنی هەمان مانگدا یاساكە دەرچوو.

بەشی )5( ل��ە ی��اس��اك��ە م����ادەو و)14( س���ەرەك���ی پێكهاتووەو بڕگەیەك چەند ل���ەچ���وارچ���ێ���وەی پ��ێ��ن��اس و پ��رەن��س��ی��پ؛ م��ەرج��ەك��ان��ی دەستبەرداربوون دەرك���ردن و ل��ە رۆژن���ام���ه، وەاڵم���دان���ەوەو راس����ت����ك����ردن����ەوه، م����اف و رۆژنامەنووس و ئیمتیازاتەكانی پشته وانه )حەسانە( ، سروشتی ك��ارك��ردن��ی رۆژن��ام��ەن��ووس��ی ت��ەواو جەختی رێكخستووەو زانیاریی و بەدەستهێنانی لە ك��ارئ��اس��ان��ی رۆژن��ام��ەوان��ی��ی واقیعدا لە ئێستا كە ك��راوه، پێچەوانەیەو لە ناو پەرلەمانیش زان��ی��اری��ی��ەك��ان ب��ە زەح��م��ەت دەس��ت��گ��ی��ری رۆژن��ام��ەن��ووس

دەبێت.

بۆچی جێبەجێ نەكرا؟باشییەكانی ج��ەوه��ەری ئ���ەو ی��اس��ای��ە ب���ە ب�����ەراورد ساڵی چاپەمەنی ب��ەی��اس��ای س��زای الب��ردن��ی ،)1993(رۆژنامەنووس دەستگیركردنی جگە غ��ەرام��ەك��ردن، بە ب��وو كە تر ئیجابییاتی چەند لە دڵخۆشی جێی ه��ەم��ووی��ان ن���اوەن���دی رۆژن��ام��ەوان��ی��ی ئازادییە فراوانكردنی ئ��ازاد و رۆژن��ام��ەوان��ی��ی��ەك��ان ب��وون، لە دڵخۆشییە ئ��ەم ب���ەاڵم درێژە جێبەجێكردنی كاتی ئازادەكانی ناكێشێت و دەنگە بە دەس����ەاڵت، دەرەوەی عێراقی و س��زدان��ی ی��اس��ای پەنابردن بۆ چەند یاسایەكی

تر دادگایی دەكرێن.كەمال ب��ارەی��ەوە، ل��ەو رەئ����وف، س��ەرن��ووس��ەری رۆژن���ام���ەی »ه��اواڵت��ی«، ئەو دەك��ات: ب��ەوە ئاماژە ی��اس��ای��ان��ەی ب��ە ق��ازان��ج و ب��ەرژەوەن��دی��ی دەس���ەاڵت فەرامۆش یان نەبوو بێت، پێ ك��اری یا خود ك��راوە، ن��ەك��راوه، ی��ان دژای��ەت��ی پاڵپشتی ب��ۆ ك�����راوه، لە جگە بۆچوونەكەشی ی��اس��ای رۆژن��ام��ەگ��ەری��ی،

نموونە وەك ئەحزاب یاسای دەخاتە بەرچاو.

لە یاسایە »ئەو وتیشی: رۆژنامەنووساندا فشاری ژێر هەرێم دەس��ەاڵت��ی دەرچ���ووەو هەڵەیەكەو ناوە بەوەدا دانیان

لە دەستیان دەرچووه؟!«د.ش��������ۆڕش ح���ەس���ەن، م��ام��ۆس��ت��ای زان���ك���ۆ، ب��اس

ل����ەوە دەك�����ات ك��ێ��ش��ە ل��ەم نییه، یاسا نەبوونی هەرێمەدا جێبەجێنەكردنیان و بەڵكو پ��ەی��ڕەو ن��ەك��ردن��ی��ان��ه، ی��ان ل���ە ك��ات��ی ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��ردن��ی م��ام��ەڵ��ەی ف��اق��ی��ان��ە دوو لەكاتێكدا دەك��رێ��ت، لەگەڵدا هەیە »یاسا«تایبه تمه ندییه كی واتە موجەڕەده. گشتگیرو كە حاڵەتی ك��ەس��ەو ه��ەم��وو ب��ۆ ناگرێت، چ��او لەبەر تایبەت یاسای بۆ لێرە جار زۆر بەاڵم كەس و بەرامبەر رۆژنامەگەریی دەزگ���ای���ەك ب��ە ش��ێ��وەی��ەك م��ام��ەڵ��ەی ل��ەگ��ەڵ��دا ك���راوەو شێوەیەكی ب��ە ت��ر الیەنێكی لەبنەڕەتدا ه��ەر ی��ان ت���ر...

جێبەجێ بەسەریاندا نەكراوە.

بەرپرسیارێتی ب��ارەی لە ج��ێ��ب��ەج��ێ��ن��ەك��ردن��ی ئ���ەو م��ام��ۆس��ت��ای��ەی زان���ك���ۆ، كە راگەیاندنە یاسای وانەبێژی ووتی: سلێمانی، زانكۆی لە سیاسی و دەس��ەاڵت��ی »ه���ەر نین، بەرپرسیار لێی حكومەت

دەسەاڵتی ئ��ەوان پێش بەڵكو ئەو ئەگەر بەرپرسیارە.. قەزا كاربكات و سەربەخۆ دەسەاڵتە ه��ەڵ��وێ��س��ت��ێ��ك��ی ب��ێ��ای��ەن��ان��ە ه��ەم��وو ب��ەرام��ب��ەر بنوێنێت رۆژن��ام��ەوان��ی��ی��ەك��ان، كەیسە گرنگ قۆناغێكی پەیڕەوكردنی

دەچێتە پێشەوە«. ب�����ۆچ�����وون�����ی ك���ەس���ە لە راپۆرتە ئەم جیاوازەكانی یەكدەگرێتەوە، خ��اڵ��دا ی��ەك یاسای جێبەجێنەكردنی كە زۆربەشیان رۆژنامەگەرییە، هۆكارەكەی بۆ زیاد لە الیەنێك

دەگێڕنەوە.نەقیبی ع��ەون��ی، ف��ەره��اد رۆژن��ام��ەن��ووس��ان، سەندیكای روو، دەخ�����ات�����ە ئ�������ەوە سەندیكاكەیان ماوەی سێ ساڵ خەریكی ئەو یاسایە بووه، تا لە دەرچوو، پێ بڕیاری پەرلەمان دەڵێت: » لە ئاشكرا، بە بەاڵم ئەنجومەنی بەیاننامەكانی لیژنەی راپۆرتەكانی سەندیكاو رۆژنامەنووسان لە داكۆكیی جێبەجێ یاساكە رامانگەیاندوه ن����ەك����راوەوو ه��ۆك��ارەك��ان��ی بۆ ج��ێ��ب��ەج��ێ��ن��ەك��ردن��ی��ش��ی لە هەندێك پابەندنەبوونی حكومەت و دام��ودەزگ��اك��ان��ی ئاگاداری كە دادوەر ژمارەیەك لەگەڵ ن��ی��ن، ن��اوەرۆك��ەك��ەی رۆژن��ام��ەن��ووس��ان ل��ە بەشێك

دەگەڕێتەوە«.دەكاتەوه، روونی عەونی، ب��ەه��ۆی ن��ەب��وون��ی زان��ی��اری��ی پۆلیس و دەزگاكانی لە بەشێك هەزمی نەیانتوانیوە ئاسایش، یاسایە ئەو مادەكانی بڕگەو ب��ك��ەن و پ��اب��ەن��د ب��ن پ��ێ��وەی، هەیە رۆژنامەنووسانیش لەناو كەسێكی ل��ەس��ەر ه��ەواڵ��ێ��ك تاوانێكی دەكاتەوەو باڵو دیار دەخ���ات���ە پ����اڵ، ب��ێ ب��وون��ی بەڵگەی پێویست و رەچاوكردنی ئێستا راستیبوونی، بنەمایەكی ب��اڵوك��راوە )50( ل��ە زی��ات��ر ب��ە ق��اچ��اخ دەردەچ���ێ���ت،

ل��ەك��ات��ێ��ك��دا ل���ەم ی��اس��ای��ەدا تەنیا نەهێشت و مۆڵەتمان تۆماركردنی سپاردن و ژمارەی كەچی دەوێ���ت، سەندیكا لە یان ناكەن، جێبەجێ ئ��ەوەش بە باڵوكراوە رۆژنامەو هەندێك دەردەچن و یاسایی شێوەیەكی لە بەشێك ب��ە نین پ��اب��ەن��د

مادەكانی یاساكەوە.. دلێر د. خۆشیەوە، الی بەشی س��ەرۆك��ی ئ��ەح��م��ەد، پەیمانگای ل��ە راگ��ەی��ان��دن هەولێر، كارگێڕیی تەكنیكی و ئ���ام���اژەی ب����ەوە ك����رد، تا جێبەجێ یاساكە رادەی����ەك كێشە لەوانەیە ب��ەاڵم ك��راوه، هەبێت و جێبەجێكردنەكەیدا لە بە رۆژنامەنووس هەندێكجار لەگەڵدا مامەڵەی تر یاسایەكی

كرابێت.س�������ەرن�������ووس�������ەری یەكێكە ل��ڤ��ی��ن، گ���ۆڤ���اری ل����ە »ق���ورب���ان���ی«ی���ان���ی یاساكەو جێبەجێنەكردنی ن���زی���ك���ت���ری���ن ن���م���وون���ەی زیندانییە، دەستبەسەركردن و

پێچەوانەی كە ی��اس��ای ك��ارپ��ێ��ك��راو ل��ەالی��ەن هەولێر دادگ���ای دادوەرێ��ك��ی زیندانی لە راگرتنی بڕیاری بۆ »م���ح���ەت���ەی«ه���ەول���ێ���ر

دەرچوو.. نیازخراپیی لە باس ئەو ل����ووت����ك����ەی دەس����ەاڵت����ی

ك��وردی��ی دەك���ات ب��ەرام��ب��ەر رۆژن��ام��ەن��ووس��ان و ئ��ازادی��ی

رۆژنامەوانیی.ئ��ەح��م��ەد م��ی��رە، وت��ی: بەدەست گەورەمان »كێشەی یاسایەوە ئەو جێبەجێنەكردنی هەیە.. زیاد لە هۆكارێكیش لە لەوانە: وەستاوە، پشتییەوە هانی جێبەجێكردن دەسەاڵتی بكات.. پێشێلی دەدات قەزا خ��ۆی��ان گشتیی دادوەری دوو ئێستا تا پێشێلكاربوون جار داواكاری گشتیی لە رێگای هەرێمەوە سەرۆكی جواڵندنی سكااڵی یاساكە، پێچەوانەی كردووە. تۆمار ئێمە سەر لە بە پەیوەندیی ت��ر خاڵێكی ش��ێ��واوی��ی دەس��ەاڵت��ەك��ان��ی دادوەری��ی��ەوە جێبەجێكردن و هەیە، راستەوخۆ پەیوەستن بە بڕیارەكانی حیزبیی و ئۆرگانی )ی���ەك���ێ���ت���ی و پ����ارت����ی(.. رۆژنامەنووسانی هەندێكجاریش جوواڵندنی لەپشت حیزبیی دەس����������ەاڵت����������ەوەن ب��ۆ س��زادان��ی جێبەجێنەكردن و

ئەهلیی..«. رۆژنامەنووسانی ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی »میترۆ« سەنتەری رێكخەری بۆ داكۆكیكردنی رۆژنامەنووسان لە هەولێر، دادگاو دادوەرەكان لەگەڵ مامەڵەیان الیەندارانە رۆژنامەنووسییەكاندا كەیسە كۆمەڵەی راپ��ۆرت��ی ك��ردووەو )ئاسك( ك��ورد بۆ ئەمریكی كە دەهێنێتەوە، نموونە بە ئەنجامەی ئ��ەو گەیشتووەتە رەفتاریان عادیانە دادگاكان و گشتیی كەیسە ب��ەرام��ب��ەر نەكردووە. رۆژنامەنووسییەكان

رێكخەری عەبدوڵاڵ، نیاز لە س���ەن���ت���ەری )م���ی���ت���رۆ( ئاستەكانی وتیشی: هەولێر، پ���ێ���س���ێ���ل���ك���ردن���ی م���اف���ی چەند ل��ە رۆژن��ام��ەن��ووس��ان لە جگە ب���ووە.. ئاستێكدا دەرەوەی ل��ە .. دادگ��اك��ان ی���اس���ادا رۆژن���ام���ەن���ووس���ان رفاندن و هەڕەشەو دووچ��اری،

ت��ون��دوت��ی��ژی��ی ب��وون��ەت��ه وەو ح��اڵ��ەت��ی ت��ی��رۆرك��ردن��ی��ش��ی لێكەوتووه ته وە، كە كۆی ئەمانە عەقڵییەتی ب��ە پەیوەندیی سیاسیی ئێمەوە هەیه، چونكە بە ت��ەواو بڕوایەكی ئیستا تا كاری گرنگیی ئ��ەرك و م��اف و

رۆژنامەنووسی نییه«.ناوبراو، تیشكی خستە سەر بەشێك نەبوونی پەیوەست ل��ە دەزگ��اك��ان��ی راگ��ەی��ان��دن و لە باسی رۆژن��ام��ەن��ووس��ان و خواردنی مافی رۆژنامەنووسان ك��رد لە ن��او دەزگ��اك��ان��دا، كە بەپێی یاسا لەهەندێك حاڵەتدا ماف و ئیمتیازاتیان پارێزراوە.. وەاڵم��دان��ەوەی لەكاتی ی��ان رۆژن��ام��ەی��ەك، رۆژن��ام��ەك��ان ئەو هەمان لە وەاڵمدانەوەكە الپەڕەو هەمان فۆنت دانانێنەوە تێدا زانیارییەكانی پێشتر كە

باڵو كراوەتەوە.

پەنابردن بۆ یاسای ترلە بەشێك ل��ەب��ەرام��ب��ەر ئەهلییەكان گۆڤارە رۆژنامەو پ�����ەن�����اب�����ردن ب��ۆ ی��اس��ای��ەك��ی ت��ر، بە ت���ای���ب���ەت ی��اس��ای س���زدان���ی ع��ێ��راق��ی ژم������������ارە)111(ی )1969( لە دادگاكانی جارێك چەند هەولێر دووب��ارە ب��ووەت��ەوە.. لە ح���اڵ���ەت���ە ئ����ەم یاسادا لە كاتێكدایە، بنەمایەكی گرنگ هەیه گشتییەكە »تایبەت، رادەگ����رێ����ت«. وات��ە ك��ات��ێ��ك ل��ە ه��ەرێ��م��دا كایەی ب��ۆ ی��اس��ای��ەك رۆژن����ام����ەگ����ەری����ی پێویست دەرچ�����ووە، سەر بچیتەوە ن��اك��ات كە گشتییەكە، یاسا زانیارییەكانی بەپێی بڕیار ب��ە ی��اس��ان��اس��ان ل���ە ه��ەرێ��م��دا ی��اس��ای س�����زادان�����ی ع��ێ��راق��ی لە هاوكاتیش راگیراوە. یاسای )12(ی م��ادەی هاتووە: رۆژنامەگەریدا دەقێك هیچ بە ك��ار «ن���اك���رێ���ت ك���ە ل��ەگ��ەڵ یاسایەدا ئەم حوكمەكانی

ناكۆك بێت«.حەسەن، ش��ۆڕش د. ل��ەو ب���ارەی���ەوە دەڵ��ێ��ت: » ن�����اوەرۆك�����ی ی��اس��ای تێدایە، شتی زۆر سزادان پ���ێ���چ���ەوان���ەی ی��اس��ای پێموایە بۆیە رۆژنامەگەرییه، هەر لەگەڵ مامەڵەكردن بۆ كە رۆژنامەگەریی تاوانێكی نەبرێتە پەنا دەبێت دروس��ت چونكە س��زادان، یاسای بەر ی��اس��ای رۆژن��ام��ەگ��ەری��ی لە ت��اوان��ەك��ان��ی )9(دا م���ادەی

دیاری كردووەو وەك یاسایەكی گونجاوەو كایەكە بۆ تایبەت ئەگەر شتێكیش لەبیر كرابێت،

خەتای یاسادانەر خۆیەتی«.ئەحمەد، دلێر د. بەبڕوای س��ەرۆك��ی ب��ەش��ی راگ��ەی��ان��دن تەكنیكی و پ��ەی��م��ان��گ��ای ل��ە پەنابردن هەولێر، كارگێڕیی بۆ یاسایەكی تر پەیوەندیی بە تاچەند هەیە، دادوەرەكانەوە ئاگایان لە یاساكە هەیەو چۆن پێ رۆژنامەنووسانی كێشەی

یەكایی دەكەنەوە. »پێویستە وت��ی��ش��ی: حكومەت كار بۆ جێبەجێكردنی بكات و ئەگەر دەركەوت دادوەر بە ك��ار پێویست وەك هەیە ئاگاداری یان ناكات، یاساكە ن��ی��ی��ە، پ��ێ��وی��س��ت��ە چ���او بە بۆ بخشێنرێتەوه، كارەكانیدا پێویستە رۆژنامەنووسانیش تاوانی سەلماندنی كاتی لە بەسەریاندا، رۆژن��ام��ەگ��ەری��ی رۆژنامەگەریی یاسای بەپێی مامەڵەی لە تەكدا بكرێت، نەك

یاسایەكی تر«.لەسەر م��ی��ره، ئ��ەح��م��ەد ئ���ەو ح��اڵ��ەت��ه، رای��گ��ەی��ان��د: »ل���ە ل��وت��ك��ەی دەس���ەاڵت���ی رۆشنبیری جێبەجێكردنەوە نییە، ب��وون��ی رۆژن��ام��ەوان��ی��ی دەسەاڵتە ئ��ەو ئ��ەوەی لەبەر بە سەرۆكی هەرێم و بەشەكانی سەرەكی پێشێلكاریی ت��ری رۆژنامەنووسین، كاری یاسای بینیومانە سەرۆكی هەرێم خۆی سكااڵ تۆمار دەكات بە یاسای

سزادانی عێراقیی«. سەندیكای نەقیبی هەرچی له وه جەخت رۆژنامەنووسان مامەڵەیەك ه��ەر دەك��ات��ەوە، ل��ەگ��ەڵ رۆژن���ام���ەن���ووس���ان، رۆژنامەگەریی ئ��ازادی��ی ی��ان )35ی ی��اس��ای ل��ەروان��گ��ەی پ���ەرل���ەم���ان���ی ك���وردس���ت���ان بە دەبین و، نیگەران نەبێت، كاری لەسەر كاتێك تایبەت

رۆژنامەنووسی بێت.

خاڵێكی سەیر!بۆچوونەكان سەیرترین دەبیننەوە ل����ەوەدا خ��ۆی��ان ژم��ارەی��ەك ل��ە دادوەرەك����ان یاسای ن��اوەرۆك��ی ئ��اگ��اداری رۆژن��ام��ەگ��ەری��ی ن��ی��ن، ئ��ەم رەخنەیەكی وەك بۆچوونەش ج��دی��ی ل��ەس��ەر دەس��ەاڵت��ی هەژمار دادوەرەكان دادوەریی و

دەكرێت.ئ�����ەح�����م�����ەد م����ی����ره، س����ەرن����ووس����ەری گ���ۆڤ���اری رۆشنبیریەتی لەباسی لڤین، بەشێك پۆلیس و دەزگاكانی هەڵوەستە دادوەرەك����ان، لە بەشێك »لە دەڵێت: دەكات و وەك پۆلیس دەزگ��اك��ان��ی لە بكوژێك لەگەڵ مامەڵە چۆن رۆژنامەنووسیش دەك��رێ��ت، ب��ە ه��ەم��ان ش��ێ��وە. ه��ەروەه��ا ژم��ارەی��ەك ل��ە دادوەرەك����ان نییە، یاسایە ل��ەو ئ��اگ��ای��ان الدەدەن.. لێ خۆیانی یاخود حوكمی دوای���ی���ن وێ��ن��ە ب��ۆ ه��ەول��ێ��ر، دادگ����ای ل��ە ئێمە رۆژنامەوانییەكەی رۆشنبیرییە ئاستە ئ��ەو ت��ا دادوەرەك�����ە یاساكە م��ادەی یەكەم ب��وو، دەكات رۆژنامەنووس پێناسی پیشەیه وە ب��ەو كەسەیە ئ��ەو س��ەرق��اڵ��ه، ن���ەك ئ��ەن��دام��ی رۆژن��ام��ەن��ووس��ان سەندیكای ئەوە لەسەر ئەو كەچی بێت، كە ک��رد، ده سبه سه ر ئێمه ی

ئەندامی سەندیكا نین!«.هاوڕا، لەگەڵ بۆچوونەكەی وتی: عەونی ف��ەره��اد میره، »ه��ەن��دێ��ك ل��ە دادوەرەك����ان نابن و یاسایانە ئەو پابەندی هەندێكیشیان خودی یاساكەیان نەگەیشتووه تە بەردەست! بۆیە الیانەو یان نییه و ال دەقەكەی

یاسا بێ رۆژنامەگەریـــــــــــــــــــی بڕگەو مادەكانی یاسای رۆژنامەگەریی بـــــــــــــــــــە هۆی جێبەجێنەكردنیانەوە، ستۆك بوون

د.شۆڕش حه سه ن:دەسەاڵتی سیاسی و حكومەت لێی بەرپرسیار نین، بەڵكو پێش ئەوان دەسەاڵتی قەزا بەرپرسیاره

ئه حمه د میره : گەورەمان كێشەی بەدەست ئەو جێبەجێنەكردنی هەیە.. یاسایەوە زیاد لە هۆكارێكیش لە پشتییەوە هه ن

نیاز عه بدواڵ: جگە لە دادگاكان ..

لە دەرەوەی یاسادا رۆژنامەنووسان

دووچاری هەڕەشەو رفاندن و توندوتیژیی

بوونەته وە

ذمارة )1( سَيشةممة 2011/6/28 4

رێبەری رۆژنامەوانیی

100 پرسیار و هەزار وەاڵم

خوێندنەوەی:زمناكۆ بورهان قانع

........................................................

ك���ت���ێ���ب���ی »رێ������ب������ەری كتێبە لە یەكێكە رۆژنامەوانیی«، واڵتە لە میدیا بواری دانسقەكانی لە كتێبە ئ��ەم عەرەبییەكاندا. قەبارە الپەڕەی )75( توێی دوو مامناوەنددا، لەم سااڵنەی دواییدا لە واڵتی ئوردن چاپ و باڵوكراوەتەوەو مامۆستای دك��ت��ۆرو چ��ەن��دی��ن زانكۆ، كە ژمارەیان )11( دكتۆرو

مامۆستایە، ئامادەیان كردووە. ئەو كتێبەكەدا، پێشەكی لە ئاماژەیان مامۆستایانە، دكتۆرو ئ��ام��ادەك��ردن��ی ب��ۆ داوە ب���ەوە كاتێكی ج���ۆرە، ل��ەو كتێبێكی چونكە تەرخانكردووە، بۆ زۆریان كورتكردنەوەی ئەو هەموو زانیارییە قەبارە الپ��ەڕەی )75( لە گرنگە ماندووبوونێكی م��ام��ن��اوەن��ددا، نۆ ل��ە كتێبەكە دەوێ���ت. زۆری فەسڵێكی هەر پێكدێت و فەسڵ بابەتێكی بۆ چەند كراوە تەرخان نووسینی )ه��ەواڵ، لەوانە: گرنگ رۆژن���ام���ەوان���ی���ی، دەره��ێ��ن��ان��ی رۆژنامەوانیی، نووسین و هەواڵسازیی لە رادیۆو تەلەفزیۆندا، نووسین بۆ رێزمان و ئەلكترۆنییەكان، ماڵپەڕە هەواڵسازیی، هەڵە باوەكان، گەڕان دوایەمین لەگەڵ ئینتەرنێتدا، لە راگەیاندن و سەبارەت كە ب��ەش؛

ئێتیكە(. لەمجۆرە كتێبێكی وەرگێڕانی ب��ۆ رۆژن��ام��ەن��ووس��ی ك���ورد، بە زانی و خۆمم سەرشانی ئەركێكی كاری ئێستادا لە خۆشبەختانە

كارێكی هیوام بە دەك��ەم و تێدا ن��اوازەو پوخت بێت، ئەوەشی كە وەرگێڕانی بۆ راكێشام سەرنجی كتێبەكە، بوونی ئەو زانیارییە زۆرە رۆژنامەنووسێكی بۆ نەك كە بوو سەرەتایی، بەڵكو بۆ مامۆستاكانی زانكۆش بەسوودە، چونكە دڵنیام هەتاكو ئێستا زۆربه ی مامۆستایانی نین ئاشنا خ��ۆم��ان، زانكۆكانی لە ب��ەردەوام��ن زانیارییانەو ب��ەو بە ناڕاست زانیاریی بەخشینی بە خوێندكارەكانیان و قوتابی و داخەوە كاتێك »پێشگریی دكتۆر« ن���اوی چه ند ب���ەردەم دەخرێتە ئێمەو زانكۆكانی مامۆستایه کی كتێبەیان ئەم كە دكتۆرانەی ئەو

درك كاتە ئ��ەو ك���ردووە، ئامادە بەوە دەكرێت كە دكتۆرەكانی ئێمە ئەكادیمی و كەمخوێنییەكی چ لە بەش من كە دەژی��ن، مەعریفیدا بەحاڵی خۆم هێندەی تر رەشبین رۆژنامەگەریی واقیعی لە دەب��م

كوردی.ئاماژەم وەك یەكەم؛ به شی ه��ەواڵ و بۆ تەرخانە تەنیا پێدا قسەكردنە لە سەر شەش پرسیارە جۆرەكانی هەواڵ و بەردەوامەكەی ه���ەواڵ سیفەتەكانی ه����ەواڵ و )بێگومان بە شێوەیەكی ئەكادیمی(. الیەنێكی تری ئەو فەسڵە تەرخان ه��ەواڵ و سەرچاوەكانی بۆ ك��راوە كە پەیوەندییەی ئ��ەو سروشتی بە دەدات گ��رێ رۆژنامەنووسان سەرەڕای هەواڵییەكان، سەرچاوە نموونەیەك. چەند هێنانەوەی الی��ەن��ێ��ك��ی ت����ری ئ����ەم ب��ه ش��ه قسەكردنە لە سەر پره ینسیپەكانی دانەرانی كە هەواڵ، كۆكردنەوەی پیشەی ئەخالقییاتی بە كتێبەكە

رۆژنامەوانیی وەسفی دەكەن. بە تایبەتە دووەم، به شی ئەو رۆژن��ام��ەوان��ی��ی و نووسینی ب���ارەوە ل��ە قسەیان الی��ەن��ان��ەی بریتین که بەشه دا؛ لەو دەكرێت لە: كاری هەواڵسازیی لە رۆژنامەدا، جۆرەكانی نووسین، قاڵبەكانی پێشەكی مانشێت، ه��ێ��دالی��ن و رۆژنامەوانیی، شێوازەكانی نووسینی دیمانە، )ه���ەواڵ، رۆژنامەوانیی پشكنین، لێكۆڵینەوەی راپ��ۆرت، سەرەڕای ه��ەواڵ(، چیرۆكە وتار، بچووك دابینكردنی جوگرافیایەكی رووپۆشكردنی بۆ كتێبەكەدا لە كۆنگرەو كۆبوونەوەكان و پشكنینی

نرخ و بەهای هەواڵ لە رووی سەبقەوە.

سێیەمدا، به شی لە كە تەرخانە بۆ دەرهێنانی چەند رۆژن��ام��ەوان��ی��ی، قسەی گرنگ الیەنێكی لەوانە: ك��راوە، سەر لە )پ��ەی��وەن��دی��ی ن��ێ��وان دەرهێنەری رۆژنامەوانیی و دەس���ت���ەی ه��ەواڵ��س��از جێگیریی رۆژن��ام��ە، لە دەرهێنانی ب���واری ل��ە كە رۆژن���ام���ەوان���ی���دا بەو سەبارەت ئەمەیان ئەو تایبەتەی شوناسە رۆژنامەیەیە كە دەیەوێت لە بكاتەوە جیا خۆی ركابەرەكانی، رۆژنامە

ئەو تری الیەنێكی پاشان شكڵی بۆ ك��راوە تەرخان به شه ، دەرهێنانی قەبارەیان و پیتەكان و وێنانەو ئ��ەو راڤ��ەك��ردن��ی وێنەو شوێنی تەرخانكردنی پ��اش��ان وێنەكان باڵوكردنەوەی بۆ شیاو الپەڕەیەكی ل��ە رووب����ەرەی ل��ەو رۆژنامەكەدا بۆی تەرخان دەكرێت. ئەوەشی دەمێنێتەوە لەم فەسڵەدا دەرهێنانی ناونیشان و مانشێتەكانە لەگەڵ دە بیرۆكەی گرنگ سەبارەت

بە دەرهێنانی رۆژنامەوانیی(. تەرخانكراوە چ��وارەم، به شی ب��ۆ ن��ووس��ی��ن و ه��ەواڵ��س��ازی��ی لە فەسڵەدا لەم تەلەفزیۆندا. رادیۆو ت��ای��ب��ەت��م��ەن��دی��ی��ەك��ان��ی رادی���ۆو تەلەفزیۆن بە شێوەیەكی ئەكادیمی لێكدراوەتەوە، سەرەڕای قسەكردن چیرۆكی قاڵبه کانی دەرب����ارەی نووسین تەلەفزیۆنیی و رادیۆیی و

لە هەردوو الدا. هەر لەم فەسڵەدا الیەنێكی تر كە زانیاریی گرنگمان دەداتێ ، قسەكردنە لە سەر دەنگ و تەلەفزیۆندا، لە دەركەوتن وێنەو سەرەڕای نەشرەی هەواڵ و چۆنێتی داڕشتنەوەی هەواڵ بۆ هەریەك لە تیڤی و رادیۆ، رووماڵكردنی هەواڵی

خێرا. ئ��ەم گ��رن��گ��ی ب��اب��ەت��ی دوا به شه ، بریتییە لە راپۆرتە هەواڵ و تەلەفزیۆنیی و چاوپێکه وتنی بەرنامەكانی ئامادەكردنی چۆنێتی

رادیۆ. وەك پێنجەمیش، ب��ه ش��ی ئ���ام���اژەی پ���ێ���درا س��ەب��ارەت ب���ە ن��ووس��ی��ن��ە ب���ۆ م��اڵ��پ��ەڕە ئەلەكترۆنییەكان. لەم به شەدا چەند بە سەبارەت گرنگ زانیارییەكی نووسین لە ماڵپەڕەكانی ئینتەرنێتدا

لەگەڵ روو، خ��راون��ەت��ە تێكستەی ئەو ناوەرۆكی شكڵ و ئەوەی دەنووسرێت، سەرەڕای كە كورت نووسینەكان چڕو پێویستە دێتە خوێنەرەی ئەو چونكە بن، زۆریی هۆی بە ئینتەرنێت، سەر بەوەیە پێویستی ماڵپەڕەكانەوە، كەمترین لە زانیاریی زۆرت��ری��ن ئینتەرنێت چونكە بزانێت، ماوەدا رۆژنامەوانیی كاری بۆ تەنیا هەر نییە، بەڵكو ئەو یوزەرە زۆرجار بە دوای الیەنی تەرفیهیدا دەگەڕێت.

رێزمان و بۆ شەشەم، به شی لە باس تێیدا كە هەواڵسازییە، چۆنێتی دانانی ژمارەو خاڵبەندیی بە سەبارەت رێسایەكی دەك��ات و بەشێكی لە دان��اوەو نەحو ئیمالو ت��ری��ش��دا ق��س��ە ل���ەس���ەر ن���اوی هەواڵ ئاژانسەكانی پەیامنێران و

حەوتەمیش، فەسڵی دەك���ات و كە ب��اوەك��ان، هەڵە بۆ تەرخانە لێ خۆی رۆژنامەنووس پێویستە فەسڵە ئەو پێدەچێت ببوێرێت و كە خ��ۆی دوای فەسڵی ل��ەگ��ەڵ سەبارەت بە گەڕانە لە ئینتەرنێتدا،

كورتترین فەسڵی كتێبەكە بن. كۆتاییدا، پێش به شی ل��ە بۆ تەرخانە كە هەشتەم، وات��ە چەند ئینتەرنێتدا، ل��ە گ���ەڕان زانستیی میكانیزمێكی الی���ەن و خراوەتە سێرچ یاخود گەڕان، بۆ كتێبە ئ��ەم فەسڵی دوا روو. دانسقەیە، بۆ قسەكردنە سەبارەت بە راگەیاندن و ئێتیك، كە كەم تا رۆژنامەنووسی خوێنەرو زۆرێ��ك هەیە ئاشنایەتییەكیان ك���ورد كاری داخەوە بە بەاڵم لەگەڵیدا،

ئامادەكردنی: هیوا........................................................

ناساندنی لە نووسەر وەك كتێبەكەیدا دەڵێت: بۆ یەكەمجارە كتێبێكی یاسایی رۆژنامەوانیی لە لە وەاڵم پرسیار و بنچینەی سەر

كتێبخانەی كوردیدا هەبێت.یاساییەكانی »هێڵە كتێبی ك��اری رۆژن��ام��ەوان��ی��ی« وەاڵم��ی چوارچێوەی لە پرسیاری )100(هەرێمی رۆژن��ام��ەوان��ی��ی یاسای

كوردستان، داوەتەوە.رۆژنامەوانیی كاری بێگومان لە زیاتر یاساییەوە، رووی لە )100( پرسیار هەڵدەگرێت، بەاڵم ئەوەی لەم كتێبەدا بەدی دەكرێت، كە پرسیارانەن ئ��ەو زۆری��ن��ەی هاتوون، خەیاڵماندا بە زۆربەمان وەاڵم��ی��ان ب��ە پێویستمان ی��ان هەبووە. بەتایبەت كە دەكرێت وەك بیخوێنینەوە روونییەك بەرچاو كارە هۆشیارییەوە بە ئەوەی بۆ رۆژنامەوانییەكانمان رایی بكەین.

سەرەكیی رەخنەی ئ��ەوەی ئەم كتێبەیە، ئەوەیە؛ وەك چۆن یاسای كوردستاندا هەرێمی لە زیاتر هەیە و رۆژنامه گەریی كاری لەگەڵ رۆژنامەی نووسراو مامەڵە ئ��ەم كتێبە ئ��اوه ه��اش دەك���ات، پرسیارانەی ئ��ەو وەاڵم��ی زیاتر نووسراو رۆژنامەی كە داونەتەوە لە نووسەر ئەگەرچی هەیەتی. كتێبەكەیدا ناساندنی ك���ۆڕی لەو هەندێك بۆ دەتوانرێت وتی: رۆژنامەوانیی وەاڵمی پرسیارانە بداتەوە، بینراویش بیستراو و ب��ەاڵم دواج���ار ئ��ەوە بۆ دادگ��ا و

دادوەرەكان دەگەڕێتەوە.كە شانازییانەی لەو یەكێك دەیكات، كوردیی دەس��ەاڵت��داری راگەیاندنە كەناڵەكانی زۆری��ی ل���ە ك���وردس���ت���ان، ب����ەاڵم ئ��ەم سنوورە لەو هەركاتێك كەنااڵنە تێیانپەڕاندبێت كە حیزبەكانیان بە دەسەاڵتدارەكان، حیزبە تایبەت بۆیان دان��اون، ئ��ەوا رووب��ەڕووی س���زا ب���وون���ەت���ەوە، ت��ەن��ان��ەت

گەیشتووتە راوەستاندن و داخران، پێ ئاماژەی كتێبەكەدا لە وەك رابردوودا چەند لە ماوەی كراوە، لەوانە داخ���راون، باڵوكراوەیەك رۆژن���ام���ەی »رۆژن��ام��ەن��ووس« داوای س��ەر لە 2000/9/30 لە لەالیەن ئیسالمی یەكگرتووی كوردستانەوە نیشتیمانی یەكێتی داخراوە. گۆڤاری »بزاو« لە سەر الیەن نیشتمانی یەكێتی داوای كوردستانەوە دیموكراتی پارتی )2007( س��اڵ��ی ك��ۆت��ای��ی ل��ە داخراوە. داخستنی باڵوكراوەكان، گ��رت��ووەت��ەوە، حكومەتیشی ساڵی لە »واڵت«، رۆژن��ام��ەی وەزارەت����ی ل��ەالی��ەن )1993(ن��اوخ��ۆی ح��ك��وم��ەت��ی ه��ەرێ��م و لە پێشەوە« »ب��ۆ رۆژن��ام��ەی سەرەتای ساڵی )1996( لەالیەن

حكومەتی هەرێمەوە داخراون.)2010(ەوە، ساڵی ل��ەدوای رۆژنامەكان داخستنی رێ��ڕەوی پێشوو ئ��ەوان��ی وەك گ���ۆڕاوە، بە بەاڵم دانەخراون، راستەوخۆ بۆ داخ���راون، جیاجیا شێوەی سەرچاوەی وشككردنی نموونە هۆكار تەنیا رۆژنامەكان، دارایی بووە بۆ داخستنیان، وەك ئەوەی لە رۆژن��ام��ەی »دەس��ت��وور«دا،

رووی دا.ی��ەك��ێ��ك ل���ەو داه��ێ��ن��راوە رۆژنامه گەریی رۆژنامەوانییانەی ك���وردی���ی، دای��ه��ێ��ن��اوە، ئ��ەو »جگە دەنووسن كە رستەیەیە لە س��ەر وت��ار رۆژن��ام��ەی )س( بەرپرسیار تر بیروڕایەكی لەهیچ سیاسەتی كاتێكدا لە نییە«، ئەوانە هەر رۆژنامەكە گشتیی دایدەنێن كە سەروتار دەنووسن، »هیچ یاساییەوە رووی لە بۆیە نییە و ی��اس��ای��ی پاڵپشتێكی نێو لە عورفە ئەو كە نازانرێت تایبەتی ب��ە رۆژن��ام��ەن��ووس��ی��دا

كوردیی که ی دروست بووە«.ن����ووس����ەر ب������ڕوای وای���ە لە نییە سیستمێك »ه��ی��چ شێوازێكی بە ئەمڕۆدا دونیای رەه����ا دەرگ�����ای ب��ۆ ئ��ازادی��ی

كردبێتەوە، رۆژن��ام��ەن��ووس��ی��ی وەك رۆژنامەنووسیش چونكە تری چاالكییەكی پیشە و ه��ەر مرۆڤایەتی، دەشێ بۆ كاری خراپ بۆ چۆن وەك بهێنرێت، بەكار كاری باشیش بەكار دەهێنرێت«. لێرەدا نووسەر ئازادیی رادەربڕینی ئەوەی بەشەوە، دوو بە كردووە كە لە خەیاڵدانی ئێمەدایە و بیری رەهای ئازادیی دەكەینەوە، لێ داوەتێ و ئەوەی كە دەینووسین و

رەفتار ب��ە دەك��ەن��ەوە، ب��اڵوی بڕوای بۆیە ك��ردووە، ن��اوزەدی ناوبانگی لەسەر كاریگەریی وایە

بەرامبەر هەیە.ئەوەی لە ئێستادا زۆر ئیشی تێكەڵكردنی دەك��رێ��ت؛ لەسەر رەخنەگرتن و ناوزڕاندنە، بەتایبەت لەالیەن حیزبەكانەوە، دەویسترێت هەر رەخنەگرتنێك ئەگەر بەدڵی بە ئەوا نەبوو، بەرامبەر حیزبی ناوزڕاندن لە قەڵەم بدرێت، بۆیە رەخنەگرتن و جیاوازیی نووسەر ناوزڕاندنی لە )پێنج( خاڵدا روون كردووەتەوە، بە تایبەت گرنگترین جیاكاریی ئەوەیە كە دەڵێت:»لە

گشتیی س��وودی رەخنەگرتندا، ه��ەی��ە، ب���ەاڵم ل��ە ن��اوزڕان��دن��دا

سوودی گشتیی نییە«.زۆرترین رەخنە لەوە دەگیرێت ك��ە رۆژن���ام���ە و ب��اڵوك��راوەك��ان دەكەنەوە باڵو مانشێت هەندێك ناگونجێن، ناوەڕۆكەكەیدا لەگەڵ یاخود مانشێتی بریقەدارن و تەنیا لە ن��ووس��ەر بۆیە ف��رۆش��ە، ب��ۆ وەاڵمی پرسیاری )37(دا رەخنە دەگرێت و مانشێتە ج��ۆرە ل��ەو ئیتیكی »رەچ����اوی دەڵ��ێ��ت:

رۆژنامەنووسیی ناكەن«. ئەوەی تا ئێستا رۆژنامەگەریی كوردیی خۆی لێ بەدوور گرتووە، دەسەاڵتەكەیە، سێ لە یەكێك دادوەرییە. دەسەاڵتی ئەویش لەبەر رۆژنامەنووس پێدەچێت ئ��ەوەی كە رووب���ەڕووی دادگ��ا و ئەم نەبێتەوە، دادوەرەك����ان كردبێت، ف��ەرام��ۆش ب��ەش��ەی ب��ەاڵم دەس��ەاڵت��ی دادوەری���ش دیكە، دەس��ەاڵت��ەك��ان��ی وەك چاودێریی زووم��ی پێویستە بێت. لەسەر رۆژنامەنووسیی لەوانەیە یەكێك لەو مەترسییانە ئ����ەوە ب��ێ��ت، ك���ە ه��ەواڵ��ی دادگاكان ناگوازرێنەوە،دەشێت م���������ادەی)236(ی ی��اس��ای كە بێت، عێراقیی سزادانی كەسانەدا ئەو بەسەر سزای هەندێك ك��ە س��ەپ��ان��دووە، ه���ەواڵ ب��اڵو دەك��ەن��ەوە كە م��ادەك��ە دی��اری��ی ك���ردووە. ك��ە دەت��وان��رێ��ت ل��ە وەاڵم��ی پرسیاری)66(ی كتێبەكەدا، وردەك���اری���ی���ەك���ی دەس��ت

بكەوێت. )100( كە كتێبە، ئەم روو، خستووتە پرسیاری دەتوانرێت وەاڵمی )هەزار( وەربگیرێت، لێ پرسیاری بەاڵم وەك د.سامان فه وزی ن��ووس��ەرو ئ��ام��اده ک��اری بێ دەڵ��ێ��ت: كتێبەكە ك���ەم���وك���وڕی���ی ن��ی��ی��ە و وردتر باشتر و دەتوانرێت

لەو بوارەدا كار بكرێت.

دڵنیام تا ئێستا زۆربه ی مامۆستایانی زانكۆكانی خۆمان،

ئاشنا نین بەو زانیارییانەو بەردەوامن لە بەخشینی زانیاریی ناڕاست به خوێندکاران

زۆرترین رەخنە لەوە دەگیرێت كە رۆژنامە و باڵوكراوەكان هەندێك مانشێت باڵو دەكەنەوە؛ لەگەڵ ناوەڕۆكەكەیدا ناگونجێن

ناوی كتێب: هێڵە یاساییەكانی كاری رۆژنامەوانیینووسین و ئامادەكردنی: د. سامان فەوزیدیزاین: فەرەیدون رەشیدتیراژ)1000( دانەنۆبەی چاپ: )2011(CDO لە باڵوكراوەكانی رێكخراوی گەشەپێدانی مەدەنییەت

7ذمارة )1( سَيشةممة 2011/6/28 www.rozhnama.net

ئامادەكردنی: عیماد بەشیروەرگێڕانی: مەم بورهان قانع...............................

رۆژن��ام��ەن��ووس��ی��ی چەمكی پ��ش��ك��ن��ی��ن )ال��ص��ح��اف��ة اإلستقصائية(، كە لە نێوەندی خواسی باس و رۆژنامەنووسیدا ئەوەیە مانای دەك��رێ��ت، لێوە رۆژنامەنووسیی »لەبابەتێكی باشتر، چیتر نییە«. ئەمە راستە، بەو مانایەی هەمان ئەو پرەنسیپە بنەڕەتییانە بە سەر هەر جۆرێكی پیادە رۆژنامەنووسیدا نووسینی س��ەر ل��ە پێویستە دەب���ێ���ت. پشكنینی »رۆژن��ام��ەن��ووس��ی��ی ب���اش«، ب��ە پ��ل��ەی ی��ەك��ەم لە بنەڕەتییەكانی پ��رەن��س��ی��پ��ە بێت، تۆكمە رۆژنامەنووسیدا سەرباری چەند خەسڵەتێكی تر.

پشكنین(، )رۆژنامەنووسیی وەك گوزارشتەكەی دەیگەیەنێت، قوڵ و لێكۆڵینەوەی بە پێویست سەرباری دەك��ات، كۆششكردن ئەم دەورەی فەنتازیایەی ئەو لقەی كاری رۆژنامەنووسیی داوە. پشكنین(، )رۆژن��ام��ەن��ووس��ی��ی پێویستی بێت و بێزاركەر رەنگە زۆر و ب��ەخ��ۆداگ��رت��ن��ی ب����ەددان ك��ۆڵ��ن��ەدان��ە، ه����ەروەك چ��ۆن لێوەشاوەییە، بە پێویستیشی لەگەڵ خەسڵەتەكانی كەسێتیی، زۆربەی وزەگەلێكە ئەویش كە گواستنەوەی پەیامنێری لە جار هەواڵی رۆژانەدا كەڵەكە نەبووە. رۆژنامەنووسانی زۆری��ی��ش، بە شارەزایین و خاوەنی پشكنین، بە گەیشتن بۆ هەیە توانایان یان ش���اردراوەك���ان، زانیارییە نهێنییەكان. زۆربەیان تۆكمەن بە كاروبارەكانی مادیی ئاڵۆز، لەبەر هەموو پ��ارە، هەمیشە ئ��ەوەی ك���ردووە، دروس���ت كێشەیەكی لە قوڵیی ب��ە چ��ۆن ه���ەروەك نێویاندا لە دەگەن، یاساكانیش چۆنییەتیی ن��اوزڕان��دن و یاسای بەڕێوەچوونی كارەكە؛ لە سایەی لەگەڵ ب��ی��رۆك��رات��ی��دا. رژێ��م��ی بۆ ل��ەرادەب��ەدەرەك��ەی��ان��دا توانا »سەرچاوەكانی وشككردنەوەی سەر لە پێویستە بەڵگەكان«، لە پشكنین، رۆژنامەنووسانی شوێن ب��ە گ��ەڕان��دا رێگاكانی تۆكمە ئینتەرنێت، لە زانیارییدا نابێت، زی��ان��ی بێگومان ب��ن. فێڵیان هەندێك هاتوو ئەگەر زان��ی��اری��ی بەدەستهێنانی ب��ۆ زان��ی؛ س��ەرچ��اوان��ە ل��ەو نهێنی ناویان دەكەنەوە رەت ئەوە كە رۆژنامەنووسانی بكرێت و ئاشكرا زۆربەی بەتوانایش، پشكێنەری چارەسەركردنی لە توانایان جار دەردەخ��ەن و پێداویستییەكاندا زانیارییەك لە چۆن پێدەزانن رەنگە ك��ە دەب���ن؛ س��وودم��ەن��د لە پێویستە دواجار بێت. نادیار پشكێنەر، رۆژنامەنووسانی سەر بكەن، نهێنییەكان لە پارێزگاری تاكو سەرچاوەكانیان بپارێزن؛ كە زۆربەی جار بە هۆی ئاشكراكردنی رووب��ەڕووی زانیارییەكانیانەوە، مەترسی دەبنەوە. دەیشبێت ئەو سەرچاوانە بتوانن متمانەتان پێ

بكەن.پ��ێ��ی��ان��وای��ە ك����ەس زۆر پشكنین«، »رۆژنامەنووسیی تەركیز دەخاتە سەر ئاشكراكردنی ئ��ەو ه��ەاڵن��ەی ل��ە س��ەر ئاستی بەاڵم دەكرێن، بااڵكاندا ناوەندە حاڵەتەكاندا ت��ەواوی لە ئەمە راس����ت ن��ی��ی��ە. ه��ەن��دێ��ك��ج��ار رۆژنامەنووسیی، ئ��ەم��ج��ۆرەی ئامانجی شیكردنەوەی میكانیزمی سیستمە، لە هەندێك كاركردنی یاسایەكی جێبەجێكردنی وەك بێگومانیش، نموونە، بۆ ئاڵۆز لە پەڕگیر نموونەی دیارترین پشكنین«دا، »رۆژنامەنووسیی حكومییە و گەندەڵیی مەبەستی لە بنەڕەتییە بەشێكی ئەمەیش »چاودێران« رۆڵ��ی راییكردنی لەو رۆژنامەنووسانەوە لەالیەن

دیموكراسین. كۆمەڵگەیانەی ئەوەیش »رۆژنامەنووسیی لەبەر پ��ش��ك��ن��ی��ن«، ئ��اش��ك��راك��ردن��ی ك���ارەك���ان���ی ت��اوان��ك��اری��ی لە كارێكی ب��ۆی��ە دەگ��رێ��ت، خ��ۆ هۆی دەبێتە كە مەترسیدارە؛ جەستەیی و ئازارپێگەیاندنی هەراسانكردن، هەڕەشەكردن و دادوەرییانەیشی داوا ئەو لەگەڵ دەوێ��ت. زۆری���ان تێچوونی كە گومانكەر زۆر پەیامنێر هەندێك هۆی بە ی��ان ئەمەیش ب��وون، بووە؛ سۆزدارییانەوە كاریگەریی رووماڵیان كە چیرۆكەی ب��ەو كردووە، یاخود رەنگە رۆچوونیان بابەتگەلێكی نێو بۆ بووبێت پ���ی���رۆز، ی���ان ت��اب��ۆك��راو، كە لێی نایانەوێت بەرپرسەكانیان بە زۆر یاخود ببنەوە، نزیك هەڵە ئ��ەوەی ه��ۆی بە ئاسانی

بوون.»رۆژن����ام����ەن����ووس����ی����ی پ��ش��ك��ن��ی��ن«ی س��ەرك��ەوت��وو، لە گ�������ەورەی ت���وان���ای���ەك���ی متمانەپێكردن پ��اب��ەن��دب��وون و دام��ەزراوە دەرەوەی لەناوەوە و دەوێ��ت، رۆژنامەنووسییەكەدا ل���ە ن���ێ���وان پ��ەی��ام��ن��ێ��رەك��ە و لە هەواڵەكاندا، سەرچاوەكانی تیمی ل��ە پەیامنێراندا ن��ێ��وان نێوان ل��ە ب��ەدواداچ��وون��ەك��ە و موحەریرەكەدا و پەیامنێرەكە و موحەریرەكە و نێوان لە هەروەها كرێ دامەزراوەیەی ئەو خاوەنی ب��ااڵی��ەی ئاستە ل��ەم دەدات. رۆژنامەنووسییەكەدا، دامەزراوە وات�������ا ل����ە س������ەر ئ��اس��ت��ی خاوەنی ی��ان ب��اوك��ەرەوەك��ە، كۆتایی چارەنووسی ئاژانسەكە، پشكنین«؛ »رۆژنامەنووسیی

خۆی مەاڵس دەدات.

بەدواداچوونی پشكنینپشكنین؛ بەدواداچوونی *هەیە. ماناگەلێكی خەڵك لەالی پێویست چیرۆكەكانیش تەواوی راستەقینە ب��ەدواداچ��وون��ی بە ل��ە ب����ارەی ب��ەڵ��گ��ەك��ان و ئ��ەو بە ناكات. نهێنین، سەرچاوانەی پێچەوانەوە، زۆربەی چیرۆكەكان، سووسەكردنی بە پێویستیان

قوڵ و لێكدانەوەی ورد هەیە.رێگاكانی چارەسەركردنی *یەكتری لە چیرۆكێك هەموو بۆ جێگیر پالنێكی ج��ی��اوازن. ئەنجامدانی بەدواداچوونەكە نییە. ئەو سەرچاوانەیشی شێوازەكان و پ��ش��ت��ی��ان پ��ێ دەب��ەس��ت��رێ��ت، حاڵەتەكاندا زۆرب��ەی لە رەنگە سوودبەخش نەبن، ئەمەیش لەبەر

یاسایی و ك��ارە س��ی��اس��ی��ی و

رۆشنبیرییەكان. *

ب�����ەدواداچ�����وون�����ی پ�����ش�����ك�����ن�����ی�����ن،

زیرەكانە و خۆماندووكردنێكی سەرچاوەی دەستەبەركردنی

باشی دەوێت.ل���ە س��ەر پ��ێ��وی��س��ت��ە *بنەڕەتیی توانای پەیامنێرەكە، ت��ێ��دا ب��ێ��ت: ئ��ەن��ج��ام��دان��ی چاوپێكەوتنی ورد و لێكدانەوەی زۆر لە وردەكارییەكان، ئەوەیش

شارەزایی دەوێت.»رۆژن��ام��ەن��ووس��ی��ی *پ��ش��ك��ن��ی��ن«، ه��ەن��دێ��ك ل��ەم خەسڵەتانەیشی لێ دەخوازرێت:خەڵك 1-نهێنیپارێزیی: متمانەت بەوەیە پێویستیان پێ بكەن، بەر لەوەی زانیاریی

نهێنیت بدەنێ . دەبێت ت���وان���ات

هەبێت بۆ پاراستنی نهێنییەكان و پارێزگاریكردنی سەرچاوەكان.

ناچار رەنگە 2-كۆڵنەدان: س��ەردان��ی ج��ارێ��ك چەند بیت سەرچاوەكە بكەیت؛ ئەگەر هاتوو زانیارییانەی ئەو بوویت دڵنیا

الیە كە پێویستیت پێیانە.كاتت دەبێت 3-گشتگیریی: بە تاكو بیت، بەسەبر هەبێت و دوای تەواویی ئەو وردەكارییانەدا بتگەیەننە رەن��گ��ە ك��ە بچیت؛

وەاڵمدانەوەی راستەقینە.4-م���ێ���ش���ك پ����اراوی����ی: وردی پالنێكی ب��ەدواداچ��وون؛ ك��ەڵ��ەك��ەب��ووی دەوێ�����ت؛ بۆ ل��ێ��ك��دان��ەوەی ه��ۆك��ارەك��ان و رێژەیەكی زۆریش لە زانیارییەكان.5-پ������ەی������ب������ردن: ئ���ەو شارەزاییان رۆژنامەنووسانەی سەر لە توانایەیان ئەو هەیە، گەشە یەقین ب��ە هەستكردن لەو كەسانەی، ئەگەر پێدەدەن.

دوای پەیبردنەكەت بكەوە.سەرتە ل��ە 6-رێكخستن: پالنێكی رەوان بۆ ئەو هەنگاوانە رایاندەپەڕێنیت و كە دابڕێژیت؛ رێگایەكی بە وردەكارییەكانیش بكەیت، تۆمار بەرنامەڕێژكراو یان بێت، كوێیەك هەر لە ئیتر چۆنت بوێت، بەاڵم وریابە لەوەی زانیارییەكان زۆری رێژەیەكی لە بدەیت هەوڵ بكەیتەوە و كۆ دەبێت بخەیت، رێكیان كۆتاییدا ك��ارەك��ەت بە درێ��ژای��ی م��اوەی رێكخراو راپۆرتەكە نووسینەوەی ب��ێ��ت، ئ��ەگ��ەرن��ا، وردەك��اری��ی��ە دەكەیت، بیر لە پێویستییەكان بێئاگا گرنگەكان بەشە لە یان

دەبیت.بۆ 7-ت����ەرك����ی����زك����ردن: رێكخستنی یارمەتیدەرت دەبێت، ئەمەیش لە كاتێكدا كە رێژەیەكی ب���ارەی ل��ە زان��ی��اری��ی��ت زۆری ئاڵۆزەوە یان نوێوە، بابەتێكی ئاسانی بە رەنگە دەگ��ات، پێ لەو بێ نەهێڵێت، تەركیزكردنت وەاڵمی دەتەوێت كە پرسیارەی

بۆ دەست بخەیت.ناو مەچۆرە 8-راستەوخۆ جار زۆربەی باسەكەوە: كرۆكی ئەم پشكنین، رۆژنامەنووسانی شێوازە دەگرنە بەر بۆ نووسینی ب��ارەی ل��ە چیرۆكێك؛ ك��ورت��ە پشكنینەكەوە، بابەتی بەشێكی چیرۆكە بۆ ئاماژەكردنێكە كە گفتوگۆیشی بنەڕەتییەكە و یان خوێنەرانت، نێوان لە لێدەكەوێتەوە و گوێگرانتدا زۆرب�����ەی ج���اری���ش، ئ��ەم بۆ دەبێت هاندەر شێوازە ئەو هاوكاریكردنی كەسانە

لەگەڵتدا؛ كە زانیارییان هەیە.سەر لە پێویستە 9-گەڕان: پشكنین«، »رۆژنامەنووسیی بابەتەكە الیەنەكانی ت���ەواوی بێت پسپۆڕ دەبێت پێبزانێت: چیرۆكەكەی كە ب���وارەدا، ل��ەو ت��ەواوی تێدا رووم��اڵ دەك��ات و بناسێت و نووسینگەكان كەس و

پەیوەندیی لەگەڵیاندا هەبێت.پلەبەندیی 10-بە شێوەیەكی كار بكە: ئەگەر هەوڵی گەیشتن بنەڕەتییەكەی س��ەرچ��اوە ب��ە پرسەكە دەدەیت، بە الیەنەكانەوە ل��ەوەی ب��ەر بكە. پ��ێ دەس��ت راستەوخۆ كۆبكەیتەوە، بەڵگە بنەڕەتییەكان، كاركەرە ب��ەرەو یان كەسێتییە دیارەكان، مەچۆ.

پ��اڵ��ن��ەری ب��ە پ��ش��ت -11كە ب��ەوەی ببەستە: دەرون��ی��ی زۆرب����ەی ج���ار ن��اچ��ار دەب��ی��ت ببەستیت؛ خەڵكی ب��ە پشت زانیارییانەی ئ��ەو پێدانی ل��ە ن��ات��وان��ی��ت ب��ە رێ��گ��ای��ەك��ی تر وریا و دەبێت بخەیت، دەستیان ورد بیت لە مامەڵەكردندا لەگەڵ سەرچاوەن. كە كەسانەدا ئەو كەی چۆن و بكەرەوە بیر باش پاڵنەرانە لەو دەكەیت. پرسیار سەرچاوەكانت هانی كە تێبگە؛ دەسەاڵت كاركردن: بۆ ده ده ن ب���ەه���ێ���ن���دوەرگ���رت���ن، ی���ان بێنرخكردنی بە ئ��ارەزووك��ردن، بەكار زانیارییانە ئەم دوژم��ن و بهێنە. ئەگەر پرسیاری هەڵەت لە رەنگە كرد، نەگونجاو كەسێكی

بیرۆكەكە لە دەست بدەیت.متمانەبە: ج��ێ��گ��ای -12بكە. ئ��اب��ڕووت لە پارێزگاریی راس��ت��گ��ۆب��ە، ورد و وری���اب���ە. كەسانی لەبەردەم زانیارییەكان

تردا مەدركێنە؛ كە زیاتر بێت چیرۆكەكە ل��ەوەی پێویستییەت���ی، و

دەب������ێ������ت

بەوەی بكات متمانە میوانەكەت ئاشكراناكەیت و ناسنامەیان زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی��ش ب��ەو ج��ۆرە پێویست ك��ە بەكاردەهێنیت

بكات.رەن��گ��ە خ��ۆڕاگ��رب��ە: -13زۆرب������ەی ج���ار رووب������ەڕووی تایبەتی بە ببیتەوە، ئاستەنگ بارەی لە بەدواداچوونێك ئەگەر كە بكەیت، ئابڕووبەرییەكەوە تاوانێك بگرێتەوە. رەنگە خەڵكی هاوار بكەن، یان دەرگات بە روودا دابخەن، یاخود رەنگە هەڕەشەی بكەن و لێ جەستەییت ئازاردانی هەندێكجار پێدەچێت وای���ش بێت و گەورە رووبەڕووبوونەوەكە بۆ خراپترین ئامادەسازیدابە؛ لە

ئەگەر و لەسەرخۆبە.14- بە یارمەتیی تیمی كار؛ بەدواداچوون هەندێك بكە: كار لە تیمێك ب��ە پ��ێ��وی��س��ت��ی��ان ژم��ارەی رەن��گ��ە پەیامنێرانە و ئەندامانی تیمەكەیش، بە نیسبەت بەاڵم بێت. ك��ەم ئ��ەرك��ەك��ەوە، هەوڵبدە لەگەڵ بەشداربوویەكدا؛ بكەیت، ك��ار تیمەكەدا نێو لە ب��ت��وان��ێ��ت ل��ە ب��ی��رك��ردن��ەوەدا چی ب���ەوەی ب���دات؛ یارمەتیت بكەیت. لەگەڵ سەرنووسەرەكەتدا پێزانینی ب��ە ب��م��ێ��ن��ەرەوە، كە گرفتانەیشی ئەو تێڕوانینت و رووب����ەڕووت

لەوەی ب��ەرەوە دڵنیا دەبنەوە و كەسێكە ب��ەش��دارب��ووەك��ەت،

دەتوانیت متمانەی پێ بكەیت.

سەرچاوەكانیبەدواداچوونی پشكنین

لیستێك خ�����وارەوە، ل��ە تایبەتی و تۆماركراوانەی بەو رەس����م����ی����ن، ه����ەی����ە؛ ك��ە پشكنین« »رۆژنامەنووسیی پ��ش��ت��ی��ان پ��ێ دەب��ەس��ت��ێ��ت. رەنگە تۆماركراوانەیش، ئەم فەراهەم رۆژنامەنووسان بۆ پێچەوانەوە، بە یان كراوبن، واڵت��ان و ت��ەواوی لە ئەمەیش ج���ێ���گ���اك���ان���دا، ب��ەه��ەم��ان دەكرێت گریمانەیش شێوەیە. فەراهەمبوونیاندا، لەحاڵەتی بۆ بكرێت دەستپێشخەریی زان��ی��ن��ی ئ���ەوەی ئ��ەگ��ەر ئەم

تۆماركراوانە:رێكخراو بەشێوەیەكی -ل���ە ب�������ەردەم ه����ەم����ووان و

رۆژنامەنووساندا كراوە بن.داوای���ەك ب��ە پاڵپشت -هەیئە ی���ان پ���ارێ���زەر، ل��ە

دەكرێتەوە. ئەهلییەكانەوە، لێپرسراوانی ل��ە جگە -رەسمیی، كردنەوەی لە بەردەم هەموو كەسێكدا قەدەغە كراوە.

ئەو تۆماركراوانەی رەسمین:ی����اداش����ت����ەك����ان����ی -دەس��ت��ب��ەس��ەرك��ردن ل���ەالی

پۆلیس.قەزاییانەی داوا ئەو -هێشتا كە )تاوانكاریی(، لەسەر كۆتاییان بڕیاری

دەرنەچووە.قەزاییانەی داوا ئەو -

)شارستانیی( تەواو بوون.- رێنیشاندەری حكومیی.

كۆبوونەوە كۆنووسی -رەسمییەكان.

وەزاری�������ی و ب���ودج���ە -كارگێڕییه کان.

راپ�����ۆرت�����ەك�����ان�����ی -وردبینیكردنی حكوومیی.

لێپرسراوانی م��ووچ��ەی -حكومیی.

حكوومییه کان راپۆرتە -)ئەوانەی سەربازیی نین(.

ی��اس��ای��ان��ەی ئ����ەو -ب���ەی���اس���ای���ی پ��ەس��ەن��د )پارلەمانیی/ نەكراون

شارەوانیی(.ی�����اس�����ای -)ئەو پەسەندكراو كاریان یاسایانەی

پێ دەكرێت(.- دەنگەكانی

پارلەمان. -

نی كا نیشتنە ا دپارلەمان.

- یاساكانی كاركردن.

- یاساكانی دەس��ت��ەب��ەری

كۆمەاڵیەتی.یاساكانی -

هەڵبژاردن. -

پ��ش��ك��داری��ك��ردن��ی هەڵبژاردن.

ئامارانەی ئ��ەو -ت��ەواوی )ل��ە رەسمین

ئاستەكاندا(.- ئەرشیڤی نیشتمانیی.ت���ۆم���ارك���راوە ئ����ەو -

تێكەڵ وپێكەڵن. مێژووییانەی دام��ەزراوە ئەو مۆڵەتی -

تایبەتن. بازرگانییانەی ل��ێ��خ��وڕی��ن و م��ۆڵ��ەت��ی -

ئۆتۆمبێل. تۆماركردنی دراوی چ����ەك����ی -موڵكایەتیی )زەوی و بینا(.

م��ام��ەڵ��ەك��ردن��ی -خانووبەرە.

داواك����ان����ی -دروس���ت���ك���ردن���ی

بینای نوێ .

ك���ەم���ك���ردن���ەوەك���ان و -ك��ارك��ردن��ی گرێبەستەكانی

گشتیی.رەسمییەكانی دان��راوە -

بیناسازیی. سەالمەتیی رەسمییەكانی دان��راوە -

پیسبوونی ئاو و هەوا.باجی تۆماركراوەكانی -

دەرامەت.ت���ۆم���ارك���راوەك���ان���ی -

باجەكان. هەڵسەنگاندنی ب����ڕوان����ام����ەك����ان����ی -

لەدایكبوون.- بڕوانامەكانی مردن.

ب��ەڵ��گ��ەن��ام��ەك��ان��ی -پێكەوەنانی ژیانی هاوسەریی.

- لیستەكانی دەنگدان.ت���ۆم���ارك���راوەك���ان���ی -

بەرژەوەندیی گشتیی.ق��وت��اب��خ��ان��ان��ەی ئ���ەو -لەبارەی )زانیاریی حكوومین مامۆستایانەوە(. خوێندكاران و

- ئەو مۆزەخانانەی هەن و كڕیارەكانیان.

ئ����ەو ت���ۆم���ارك���راوان���ەی تایبەتین:

بانكیی تۆماركراوەكانی -)بۆ كەسەكان(.

س��ااڵن��ەی راپ���ۆرت���ی -بانكیی.

- ئەو راپۆرتانەی تایبەتن بەو دامەزراوانەی گشتین.

- ئیفالسكردن.كۆمپانیایانەی ئ���ەو -

بێگانەن و تۆماركراون.- خشتەی مووچەكان.

- رێكخراوە ناحكومییەكان.ك���ۆم���ەاڵن���ەی ئ�����ەو -

بەكاربەرن.- ئەو كۆمەاڵنەی سیاسین یاساكانی )ت��ۆم��ارك��ردن��ی،

ناوخۆیی و... هتد(.ن����اوی دات����اك����ان����ی -گ��ەش��ت��ی��اران )زان��ی��اری��ی لە

بارەی سەرنشینەكانەوە(.- ئەو قوتابخانانەی تایبەتن

)زانیاریی دامەزراوەیی(.ق��وت��اب��خ��ان��ان��ەی ئ���ەو -بارەی لە )زانیاریی تایبەتن مامۆستایانەوە(. خوێندكاران و

نەخۆشخانانەی ئ��ەو -بارەی لە )زانیاریی تایبەتن

نەخۆشەكانەوە(.تری دام���ەزراوەك���ان���ی -

تەندروستیی. چاودێریكردنی

سەرچاوەی تر:- رێنیشاندەری تەلەفۆن.

رێ���ن���ی���ش���ان���دەری -دامەزراوەكانی بازرگانیی.

رێ���ن���ی���ش���ان���دەری -كۆمپانیاكان.

ئ��ەو رێ��ن��ی��ش��ان��دەری -ئەهلین. هەیئانەی

تایبەتن كتێبانەی ئەو -بەگەشتیاران.

- نەخشەكان.رۆژنامەكان و ئەرشیڤی -

رێساكانی داتاكردن.ئەرشیڤی چاپكراوەكان و -

دامەزراوەكانی تۆژینەوە.كتێبخانەكانی ئەرشیڤی -

زانكۆ.- ئەرشیڤی مۆزەخانەكان.

- تۆماركراوەكانی كەسانی تایبەت.

- ماڵپەڕەكانی ئینتەرنێت و تایبەتە ئ��ەرش��ی��ڤ��ەی ئ���ەو

پێیانەوە.

سەرچاوە:ال��ع��م��ل -تقنيات للصحافي- اإلع��ام��ي إعداد والتحقيق، املقابلة سلسلة بشير، عيماد ال���دراس���ات ال��ع��راق��ي��ة، بيروت، األول���ي، الطبعة 2009. )ئەم بابەتە فەسڵێكی بە تایبەتە كە كتێبەیە، ئەو پشكنین«- »رۆژنامەنووسیی

اإلستقصائية(. الصحافة

پشكنین رۆژنامەنووسیی

ذمارة )1( سَيشةممة 2011/6/28 6

پێشبڕكێی گۆڵناوی ئەو دوو هەڵبژاردەیە دیاریی بكە، كە دەگەنە یاریی كۆتایی جامی كوپا ئەمریكا

)...................... x......................(

دوا مۆڵەت بۆ گەڕاندنەوەی فۆرمەكان، رۆژی 2011/7/18 دەبێت. خەاڵتی پێشبڕکێکه )150( $

ب��ەرازی��ل س��ەرەك��ی پێكهاتەی ئەلشروق: هێرشبەر، )4( بەبوونی ئاشكرادەكرێت و چ��اوەڕێ��ی ب��ردن��ەوەی ج��ام��ەك��ەی��ە. ئ��ەوە جامی داهاتوو، شەممەی رۆژی لەكاتێكدایە كوپا ئەمریكا، لە ئەرجەنتین دەستپێدەكات.

رایگەیاند: راهێنەر، مینیزیسی مانۆ زۆر ب���ەرازی���ل، ئ��ەم��ج��ارەی »پێكهاتەی دەمانەوێت جیاوازترە، دۆنگا لەپێكهاتەكەی بە زەبری هێرشبەران، جامەكە لەئەرجەنتین

بڕفێنین«.جامی یارییەكانی لەدوای كە مینیزیس، جیهانیی )2010(ەوە شوێنی كارلۆس دۆنگای رۆبینیۆ و گرتەوە، وتیشی: »نیمار داسیلڤا و پاتۆ، ئەلیكساندەر گانزۆ و ئینریكی پابلۆ بەشێوەیەكی سەرەكی كە هێرشبەرانان ئەو تا هۆكارن تاكە ئەوان پێدەكەین، یارییان بەرازیلییەكان لەبیر بەرگریكردن شێوازی

ببەنەوە«.بەرازیلیش، رۆژنامەكانی راپۆرتی بەپێی مینیزیس، ی��اری��ك��ردن��ەی ش��ێ��وازی ئ��ەم سەركەوتووتر دۆنگا كارلۆس لەشێوازەكەی هێرشبەر )2( بە دۆنگا، چونكە دەبێت،

یاریی دەكرد.هەر لەو كۆنگرە رۆژنامەوانییەدا، مینیزیس، یاریزانەی )11( ئەو ن��اوی یەكەمجار، بۆ ئاشكرا كرد، كە لەپێكهاتەی سەرەكیدا یاریی 3-3-4 یاریكردنەكەش، شێوازی دەك��ەن،

دەبێت، بەمشێوەیە:گۆڵچی: جۆلیۆ سیزار.

تیاگۆ ئەلڤێس، دانی لوسیۆ، بەرگریی: سیلڤا، ئەندری سانتۆس.

ناوەڕاست: لۆكاس لێڤا، رامیرێس، رۆبینیۆهێرشبردن: نیمار، گانزۆ، پاتۆ

رۆبینیۆ، روون��ی��ك��ردەوە: مینیزیس، دەكات و یاریی هێرشبردن بەشێوەی زیاتر لەهەمانكاتیشدا دەبێت لەناوەڕاستدا تۆپەكان

دابەش بكات.یەكەم داهاتوو، شەممەی رۆژی بڕیارە لەنێوان ئ��ەم��ری��ك��ا، ك��وپ��ا ج��ام��ی ی��اری��ی ئەرجەنتینی میواندار و بۆلیڤیا ئەنجامبدرێت و رووب��ەڕووی بەرازیل یەكشەممەش، رۆژی

فەنزوێال دەبێتەوە.

بۆ بردنەوەی كوپا ئەمریكا؛ بەرازیل، )4( بۆمب بەكاردەهێنێتبۆ یەكەمجار؛ پێكهاتەی سەرەكیی بەرازیل، ئاشكرا دەكرێت

سەاڵح محەمەد كەریم، ئه ندامی کۆمیته ی ته نفیزی لیژنه ی ئۆڵۆمپیی کوردستان:

كوا )10( ملیار دینارەكەی وەرزش؟

له گه ڵ ئه م ژماره یه دا، خشته ی یارییه کانی پاڵه وانێتیی جامی )کوپا ئه مریکا( به دیاریی وه ربگره .

باڵوکراوه یه کی وه رزشییه، هه فتانه، رۆژنامه ی ده ریده کات

لیژنەی تەنفیزیی مەكتەبی ئەندامێكی گ��ۆڵ: الی��ەن��ە ل��ە رەخ��ن��ە ك��وردس��ت��ان ئۆڵۆمپیی دەسەاڵتدارەكانی هەرێمی كوردستان دەگرێت، كە ئەوان وەك ئەندامێكی مەكتەبی تەنفیزیی لیژنەی ئۆڵۆمپیی، ئاگاداری چۆنییەتی خەرجكردنی )10(

ملیار دینار نین كە بۆ وەرشی هەرێم دابینكراوە.بۆ كە لەوتارێكیدا كەریم، محەمەد سەاڵح »گۆڵ«ی نوسیووە، دەڵێت: »ساڵی پار، )10( كوردستان وەرزش��ی ژێرخانی بۆ دینار ملیار ت��ەرخ��ان��ك��راوە، ك��ە ئ��ەم��ەش ل���ەزاری شێردڵ

تەحسین، ئەندامی لیژنەی وەرزشیی پەرلەمانەوە وتراوە، بەاڵم بابزانین ساڵی پار ئەو بڕە پارەیە چۆن خەرجكراوە و بەچی كراوە؟، لە چ شارێك

یاریگا دروستكراوە و چۆن بووە؟«ئەو بەرپرسەی لیژنەی ئۆڵۆمپی كوردستان،

سەبارەت بەچارەنووسی ئەو بڕە پارەیە دەڵێت: هیچ پارەیە بڕە لەو سلێمانی، شاری »وەك ن��ەك��راوە، ب��ۆ وەرزش����ەوە ل���ەڕووی شتێكمان بەتەواویی پشتگوێ خراوین، بۆیە بەمافی خۆمانی دەزانین بەدواداچوون بۆ چۆنییەتی خەرجكردنی

ئەو بڕە پارەیە بكەین، داوا لەئەندامانی پەرلەمانی كوردستان دەكەین، لیژنەیەك پێكبهێنن تاوەكو هۆكاری ئەوە بزانرێت، بۆچی شاری سلێمانی لەو

)10( ملیار دینارە بێبەشكراوە«.وتاره که له ل4دا، ده خوێننه وه .

ناوی سیانی:....................... ژ. مۆبایل:......................... ناونیشان:........................

بۆ گه ڕاندنه وه ی فۆڕمه کانسلێمانی: کۆمپانیای په یپه ر - پشتی باخی گشتی )07708649220(

هه ولێر: کۆمپانیای په یک - به رامبه ر پارێزگا - کۆاڵنی قایمقامیه ت پشتی سوڵتان مزه فه ر )07701595855(

که رکوک: کۆمپانیای ئیعالمی که رکوک - مه جیدییه ته نیشت بانکی )الرافیده ین 4( )07481101029(

دهۆک: مه کته ب نزار به رامبه ر/ بۆرسه ی دۆالر فرۆشان )07504509035(

ه��ەڵ��س��وك��ەوت��ەی ئ���ەو ب��ەه��ۆی :ARTهاندەرانی یانەی سامارای روسی بەرامبەریان كارلۆس، رۆبێرتۆ تێگرت، نواند و مۆزێكیان دەكات، ئەوە هەڕەشەی دەبێت و نیگەران ئەگەر ئەو كارە رووبداتەوە، بەیەكجاریی واز

لەتۆپی پێ دەهێنێت.یانەكەی راب��ردوو، چوارشەممەی رۆژی ئینزییە، ی��ان��ەی ك��ە ك��ارل��ۆس رۆب��ێ��رت��ۆ یاریكرد، سامارا بەرامبەر روسیدا، لەخولی

لەكۆتاییەكانی یارییەكەدا، هاندەرانی یانەی لەپاش ناوبراو و گرتە مۆزێكیان سامارای، بەتوڕەبوونەوە كارلۆس رووداوەش، ئەو

بەجێهێشت. یاریگای كە باڵویكردەوە، روسیاش، تەلەفزیۆنی ئەو یاریزانەی پێشووی هەڵبژاردەی بەرازیل، خۆگۆڕین و ژووری چ��ووەت��ە بەگریانەوە

سكااڵی الی یاریزانانی هاوڕێی كردووە.روسیا، رۆژنامەكانی بۆ لەلێدوانێكیشیدا

رووداوە ئ��ەو »ئ��ەگ��ەر وت��ی: ك��ارل��ۆس، ئ��ەوا ببێتەوە، دووب���ارە ت��ر ج��اری ی��ەك پێ لەتۆپی واز بەیەكجاریی بەدڵنیاییەوە،

دەهێنم«.سەیری منداڵ، »بەملیۆنەها وتیشی: ی��اری��ی ت��ۆپ��ی پ��ێ دەك����ەن، ئ��ەگ��ەر ئەو رێگر دەبێتە ئەوا ببینن، ناشیرینە دیمەنە تۆپی بۆ ئارەزووەی ئەو بۆ لەبەردەمیاندا

پێ هەیانە«.

مۆزێك، ژیانی وەرزشیی رۆبێرتۆ كارلۆس تەواو دەكات

دكتور ئوسامە كبارە؛ پسپۆڕی راگەیاندن:

راگەیاندنەكانی دەسەاڵت؛ پڕوپاگەندەن بۆ جوانكردنی دەسەاڵتدارانچاوپێكەوتنی: مەجید ساڵح

وینەگر: عەال جەباری

........................................................

"دكتۆر ئوسامە"، ئەكادیمی و راگەیاندنكاری ناوداری لوبنانە،

بڕوایەدایە؛راگەیاندنی لەو رەسمی یان راستر راگەیاندنی

دەسەاڵتداران، تووشی دۆڕانێكی زۆر گەورە هاتن و دەركەوت راگەیاندن نین، بەڵكوو كۆمەڵێك دەزگان

بۆ پڕوپاگەندەكردن بۆ كەموكووڕییەكانی داپۆشینی

دەسەاڵتداران. لەم چاوپێكەوتنەی "میدیا"دا "

د. ئوسامە": دەلێت: پێموایە هەر لە سەرەتاوە الجزيرةو العربية ماسك بوون و دەبوو

ئامادەكارییان بكردایە بۆ قۆناغی گۆڕانكاریی وەك

ئێستا.

س��ەرك��ەوت��ن��ی دوای م��ی��دی��ا: ناوەڕاست، شۆڕشەكانی خۆرهەاڵتی ن��اوەڕاس��ت��دا خ��ۆره��ەاڵت��ی ل��ە ئایا دیموكراسی ك��ۆم��اری كومەڵێك دەبینین كە باوەڕی بە هاواڵتیبوون و

ئازادی رادەربڕین هەبێت؟تەماشای وردی بە كاتێك *دەكەم هەست دەكەم، شۆڕشەكان تێدایە. كەموكووڕییان هەندێك دەبینین بزووتنەوەیەكی جەماوەریی مەزن هەیە بۆ ئەنجامدانی شۆڕش، نییە. شۆڕشگیڕ سەركردەی بەاڵم نەیانتوانیوە هێشتا شۆڕشانە ئەم ئەمەش بێنن، بەرهەم سەركردە بەو ئەمە منە. نیگه رانی جێگەی مانایە نییە كەسانی بەتوانا بوونیان نییە، هەیە، بەاڵم پرۆسەكە پێویستی بە كات و سەركردەی بە توانا هەیە. دریژە لەوانەیە گواستنەوە قۆناغی ئەمە بێتەوە، كورت یان بكێشێت چۆن نییە، ئ��اس��ان كێشەیەكی ئ��ەو س��ەرك��ردان��ە دەردەك����ەون كە پێیەتی؟ پێویستی ق��ۆن��اغ��ەك��ە هەڵبژاردنەوەیە، رێگەی لە ئایا ئەو چەند تا دەنێرن؟ بۆمان یان س��ەرك��ردان��ەی ك��ە دێ��ن ل��ە الی��ەن خەڵكەوە پەسەندن؟ مەسەلەكە زۆر هاتنی ئاڵۆزییە. لە پڕ هەستیارو نەناسراو، كە كۆمەڵێك سەركردەی مێژوویان و نیشتمانیی رەسیدێكی زۆر ب��ەڕێ��وەب��ەرن، واڵت نەبێت و پرسیار دروست دەكات و من وەاڵمم لە بۆشایین پێموایە نییە و بۆیان هیوام بە شۆڕشەكاندا. ك��اروان��ی لە ئەڵتەرناتیڤەكان س��ەرك��ردەی

ئاستی قۆناغەكەدا بن.راگەیاندنەكان هه ڵبه ته میدیا: لە بینی ب��ەرچ��اوی��ان رۆڵ��ێ��ك��ی دژی گشتیی رای ئ��ام��ادەك��ردن��ی لەم دەمانەوێت دەسەاڵتدارەكان، ئێوە هەڵسەنگاندنەكانی دی��دارەدا بزانین، راگەیاندنەكان رۆڵ��ی بۆ دەسەاڵتەوە راگەیاندنی لە سەرەتا دەست پێ بكەین، ئێوە چۆن ئەدای راگەیاندنی دەسەاڵت هەڵدەسەنگێنن

لەم ماوەیەدا؟راگەیاندنی من بۆچونی *بە رەسمی، یان راستر بڵێین راگەیاندنی دۆڕانێكی تووشی دەس��ەاڵت��داران، ئەمانە دەركەوت هاتن و گەورە زۆر كۆمەڵێك بەڵكوو نین، راگەیاندن بۆ پڕوپاگەندەكردن بۆ دەزگ��ان داپ��ۆش��ی��ن��ی ك��ەم��وك��ووڕی��ی��ەك��ان��ی تەعامولكردنیاندا لە دەسەاڵتداران. راستییە ئەو شۆڕشەكاندا، گەڵ لە رەسمی، راگەیاندنی كە سەلمێنرا راستییەكاندا ل��ەگ��ەڵ ناتوانێت ئەوانیش ب��ك��ات و ه��ەڵ��س��وك��ەوت تووشی س��ەرك��ردەك��ان��ی��ان وەك خەڵك بینیان ك��ە ه��ات��ن، ش��ۆك بۆیە رادەپ���ەڕێ���ت، شێوەیە ب��ەو

قسەی دووپاتكردنەوەی كەوتنە دەرەكی پالنی كە سەرۆكەكانیان چەكدارو ئەوانە هەیە و واڵت دژی بەو م��ێ��روون... م��ارو بەڵتەچی و راستی وەاڵم��ی ناتوانن تەعبیرانە بۆیە ب��ش��ارن��ەوە. رووداوەك������ان جیهانی لە ئێمە دەڵێم بەداخەوە لە رووەوە لەو هێشتا عەرەبیدا، خشتەبەرو لە راگەیاندنی قۆناغی لەوەشدا گومان دەژی��ن. درۆزن��دا شۆڕشەكاندا، لەگەڵ هاوكات نییە ج��ۆرێ��ك��ی دی��ك��ە ل��ە راگ��ەی��ان��دن��ی گەیاندنی لە كە هەبوو عەرەبیی بۆ بوون. سەركەوتوو شۆڕشەكاندا

نمونە "الجزیرة" و "العربیة""الجزيرة" و لە باستان میدیا: "العربیة" كرد، ئێوە رۆڵی ئەو دوو

كەناڵە چۆن هەڵدەسەنگێنن؟ك��ەس��ێ��ك��ی وەك م����ن *لە ه��ەر پێموایە راگ��ەی��ان��دن��ك��ار، سەرەتاوە "الجزيرة" و"العربية"ماسك بوون و دەبوو ئامادەكارییان بكردایە بۆ قۆناغی گۆڕانكاریی وەك ئێستا. لە ئێستا رووداوان��ەی ئەم پێموایە سیاسییەكانەوە، دەرگ���ای پشت داڕێ��ژراب��وو. بۆ نەخشەی پێشتر ئەوانەی لە پشت ئەو دوو كەناڵەوه بوون ئەوەیان دەزانی، هەر بۆیە ئەو

تاوەكو دامەزراند؛ كەناڵەیان دوو دەرەوەی ل��ە بێت راگەیاندنێك راگەیاندنی كۆنترۆڵی چوارچێوەی هەبێت ئازادی ئەوەندە رەسمیدا و بە گرفتەكاندا كێشەو لەگەڵ كە وات��ە ب��ك��ات. رەف��ت��ار بابه تییانه بۆ ب��وق ببنە ئ���ەوەی جیاتی ل��ە ببنە س��ەرۆك��ەك��ان، س���ەرك���ردەو دەنگیێك بۆ دەربڕینی خواستەكانی خەڵك. بەاڵم، ئەگەر بە شێوەیەكی بۆ هەڵسەنگاندن پرۆفیشنااڵنە دەبینین ب��ك��ەی��ن، ك��ارەك��ان��ی��ان رووداوەكان، گواستنەوەی شێوازی پێوە كەموكووڕیی رادەی���ەك ت��ا ئەو بۆ دەگەڕێتەوە ئەویش دیارە، كۆت و بەندانەی رژێمە عەرەبییەكان پەیامنێرەكانی بۆرۆژنامەنووس و واڵتانەی لەو تایبەتی بە دادەنێن. هەڵدەدات. سەر تێدا شۆڕشی كە بۆیە، دەبینین بە ناچاریی وێنەكانی لەگەڵ دەك��رێ��ن��ەوە، ب��او مۆبایل پسپۆریی كە رووداوەك��ان، هەواڵی هەرچی ناچاریی بە نییە و تێدا دەك��ات. پەخشی بكەوێت دەس��ت كەموكووڕییەكان س��ەرەڕای بەاڵم، ئەو وێنانە توانیویانە زۆر لە راستی بەاڵم بگەیەنن. پێ رووداوەكانمان سەرەڕای ئەوەش ئەو وێنانە هەموو

نین. حەقیقەتەكان راگەیاندنی لە باسمان میدیا: سەربەخۆ راگەیاندنی رەس��م��ی و راگەیاندنە ئێوە بۆچونی بە كرد، راگەیاندنەكانی نێودەوڵەتییەكان و رۆڵیان شۆڕشانەدا لەم ئەمریكا

هەبوو؟گەیاندنی لە ناتوانن ئەوانە *ك��ەن��اڵ��ە وەك رووداوەك�����ان�����دا عەرەبیەكان رۆڵ ببین، ئەو رژێمانە لەوە ب��اس ل��ەرزی��وە، پێیان جێ پالنی دەدات روو ئ��ەوەی دەك��ەن رێگە بۆیە پشتەوەیە، لە دەرەكی نێودەوڵەتییەكان كەناڵە بە نادەن بێن و بە ئارەزووی خۆیان رووداوەكان راگەیاندنی لە بۆیە ب��گ��وازن��ەوە، عەرەبیی زیاتر لێیان دەترسن. بۆیە نێودەوڵەتییەكان، كەناڵە دەبینین ئەو بابەتانە دەگوازنەوە كە كەناڵە بە دەیانگوازنەوە، عەرەبییەكان "العربية". "ال��ج��زي��رة" و تایبەتی وەك كەناڵێكی ئ��ەوەش س��ەرەڕای فه رمانی بە كە "الحرة"، كەناڵی س���ەرۆك���ی پ��ێ��ش��ووی ئ��ەم��ری��ك��ا دەرەوە وەزارەت����ی دام�����ەزراوەو سەرپەرشتیی دەكات، هەوڵ دەدات رووداوەكان وەك خۆی بگوازێتەوە. بە كەنااڵنە ئەو عەرەبیش بینەری

هی خۆی نازانێت، بۆیە بە وریاییه وە مامه ڵه یان لەگەڵدا دەكات و ئەوانیش پەیدا ه��ەوڵ��ی ل��ە خ��ۆی��ان��ەوە الی بەاڵم عەرەبیدان. بینەری كردنی و"العربیة"ت "الجزيرة" تۆ كاتێك رووداوەكان لەسەر پەردە هەبێت و زۆرەوە وریاییەكی بە هەڵماڵن،

مامەڵە لەگەل "الحرة" دەكەی.سەركەوتنی شۆڕش دوا میدیا: پێتوایە ئایا میسر، و تونس لە راگەیاندنی ئەو واڵتانە پێشكەوتن بە هاوكات خۆیانەوە دەبینن و دەتوانن سیاسییەكاندا، پێشكەوتنە لەگەڵ ئەوانیش خۆیان لە كۆت و بەندەكانی

رابردوو دەرباز بكەن؟چونكە دەت���وان���ن، ب��ەڵ��ێ *بەتوانایان زۆر راگەیاندنی كادیری هەیە، بەاڵم وەك وتم هێشتا ئاسۆی بە پێویستی نییە و روون رێگاكە وتم پێشتریش وەك هەیە. ك��ات دەتوانین بڵێین شۆڕش هەیە، بەاڵم شۆڕشگێڕمان نییە، بۆ ئەم شۆڕشە. سەركردەیەك؛ دەرخستنی بابەتی پێویستی بێت، قەبوڵی خەڵك كە ئەوە من رای بە هەیە، ك��ات بە

كێشەكەیە.رۆڵی حاڵەتەدا ل��ەم میدیا: دروستكردنی لە چییە راگەیاندن

سەركردەكاندا؟رێگا راگەیاندنەكان دەبێت *بۆچوون و بیرو الی��ەن و هەموو بۆ سەركردەكانی بیروڕا خۆش بكەن، بكەن. خۆیان لە تەعبیر تاكو بیروڕا، لە سەركردەكانی مەبەستم بەڵكو نییە، سیاسییەكان تەنیا زانكۆ، مامۆستایانی مەبەستم روناكبیران و ئابووریی و پسپۆڕانی ب��وارە لێكۆڵەرانی بیرمەندان و ج��ی��اج��ی��اك��ان��ە. ل��ە رێ��گ��ای ئ��ەو هەندێك لەوانەیە وت��ووێ��ژان��ەوە، پێیان گەل دەرك��ەون و سەركردە

رازی بێت.چ��ۆن گشتیی ب��ە م��ی��دی��ا: راگەیاندنی ئایندەی دەڕوان��ن��ە

عەرەبیی؟* بە بۆچوونی من، راگەیاندنی بە گەورە رێنسانسێكی عەرەبیی ئاستی لە سەر دەبینێت و خۆیەوە دەبێت. و"ال��ع��رب��ي��ة" "ال��ج��زي��رة" بۆ نەبێت سیاسی بڕیارێكی مادام راگەیاندن، ك��اری قەدەغەكردنی راگەیاندنێكی چاوەڕێین كەواتە عەرەبیی بوێرو راستگۆمان هەبێت. دوای شۆڕشەكان، شۆڕشی كلتوریی جیهانی عەرەبیی دەگرێتەوە، ئیستا شۆڕشێكی زانیاریی هەیە، كە رێگە گ��ەورە كلتوریی شۆڕشێكی ب��ۆ رێبازی س��ەر لە دەك���ات، خ��ۆش مێشكەكان.. شۆردنەوەی چین و كلتوریی؛ شۆڕشی لە مەبەستم بیروڕایانەیە ئەو بوونی دەوڵەمەند دروستكردنی لە دەیانەوێت كە

رێبازی ئایندەدا بەشدار بن.بۆ پەیامێكتان چ م��ی��دی��ا: راگەیاندنكارانی عێراق و كوردستان

هەیە؟دڵی ل��ە هەمیشە ع��ێ��راق *دوای دەڵێم راشكاوانە بە مندایە، كارەسات تووشی عێراق ئ��ەوەی هات و مەغۆل و تەته رەكان داگیریان كرد و كتێبەكانیان فڕێدایە دیجلەوە، بە ئیسالمیی و عەرەبیی جیهانی شوێنی لە و دەژی بیرەوەری بێ بە عێراق، پەلەقاژەیەتی. خۆیدا كوردو عەرەبییەوە، بە حوكمی ئەو هەیەتی، كە مێژوییەی ئەزموونە لەنوێ سەر هەیە ئ��ەوەی توانای هەستێتەوە و رۆڵی شارستانی خۆی كوردو نێوان دووبەركی ببینێت. وزەیە ئەو عەرەب و شیعەو سوننە الیەكیان هەموو دەبێت دەكوژێت، بكەن و بەرپرسیارێتی بە هەست كاری ئەوەش تێبگەن، یەكتر لە

هەردووالیانە. راگەیاندنكارانی

خوێندندا ساڵێكی ه��ەر كۆتایی لە راگ��ەی��ان��دن و ب��ە تایبەت بەشەكانی ل��ە پەیمانگاكاندا، زانكۆ و رۆژنامەنووسیی خەمخۆران و الی پرسیارە ئەو ب��ەردەوام دێتەئاراوە راگەیاندن ب��واری دڵسۆزانی رۆژنامەنووسی دەتوانرێ كەمتر بۆچی كە بكرێن پەروەردە بەشانەدا لەو ئەكادیمی كە تایبەتن بە راگەیاندن و رۆژنامەنووسی؟ ئاهەنگی گێڕانی لەگەڵ هەرساڵە و یاخود بەشانە، ئ��ەو دەرچ��ووان��ی بۆ دەرچ��وون فێربوون چی بڕوانامەبەخشین، لە جگە كێشەكە ئایا خوێندندا؟ سااڵنی لەماوەی لەخوێندكار، مامۆستا، سیستمی خوێندنە،

لەهەرسێكیاندایە؟ یاخود هەرچەندە خوێندكار و مامۆستا وەك دوو جەمسەری سیستمی خوێندن، كاریگەرییان فێرنەبوونە، قەیرانی ئەم لەزیادبوونی دوای هەیە، خۆی، پێویستەكەی بەئاستە دامەزراندنی بەسەر ساڵ )13( نزیكەی بەرۆژنامەنووسی تایبەت بەشی یەكەمین كەموكووڕییە ئەم ناكرێ كوردستاندا، لە دابپۆشین و لەبەر زویر نەبوونی بەرپرسێك، خوێندكارێك، مامۆستا و چەند یاخود نەكرێت و لەبەرامبەردا جددیانەی باسێكی وەك دۆسیەیەكی گرنگ، دەرگای گفتوگۆی لەسەر دابخرێت. باشترین نمونەش بۆ ئەم سەدان دەیان و ئەو فێرنەبوونە، قەیرانی لەیەكێك بڕوانامەیان كە خوێندكارەن بەدەستهێناوە، زانستییانەدا بەشە لەو فێربووبن، ئ��ەوت��ۆ شتێكی بەبێئەوەی بوارەكەی بە كاركردنیان ح��ەزی یاخود خۆیان بیانبزوێنێت، یاخود بتوانن لەبواری

مەیدانیدا خزمەت بكەن. بارودۆخەش، ئەم فاكتەری یەكەمین )وەرگرتنی سیستمی ك�����اریگەریی هەلومەرجی رەچ���اوی ك��ە ن��اوەن��دی(ی��ە ت��ای��ب��ەت��ی ب��ەش��ە رۆژن���ام���ەن���ووس���ی و چونكە ن���ەك���ردووە، راگ��ەی��ان��دن��ەك��ان��ی لەو خولیای ح��ەز و خوێندكارێك ئەگەر كە ن��اك��رێ پێشبینی ن��ەب��ێ ، ب��واران��ەدا زانستییانە، بەشە ئەو تەواوكردنی دوای ب��وارەك��ەی ل��ە ببێ و شین ل��ێ هیچیان فاكتەرێكی رەنگە بكەونەگەڕ. خۆیاندا بەپێی وەرگرتن سیستمی پشتگوێخستنی حەزو ئارەزوو لەو بەشانە، بۆ خودی ئەو لەیادمە، هێندەی بگەڕێتەوە، بەشانەش كاتی خۆی پەیڕەو كرا، بەاڵم واسیتەكاری خراپی رۆڵێكی خوێندكار، وەرگرتنی بۆ شایستە خوێندكارانی وەرگرتنی لە گێڕا

بەو بەشانە.دووەم���ی���ن ف��اك��ت��ەری ف��ێ��رن��ەب��وون��ی پالنی بەرنامە و قەیرانی خوێندكاران، خوێندكار وات��ا پێشكەوتووە، خوێندنی كۆنەكانی میتۆدە شێواز و ئاشنای هەر پتر دەبوایە لەكاتێكدا دەب��ێ ، خوێندن میدیادا نوێی تەكنەلۆژیای لەگەڵ مامەڵە بكەن، تەنانەت خوێندكارانی هەردوو بەشی ستۆدیۆ و خاوەنی تەلەفزیۆن، رۆژنامە و ئامرازەكانی چاپی نوێ نین، تا وانەكانیان الیەنێكی بخوێنن. پراكتیكدا ب��واری لە سەركەوتوو، بەرنامەیەكی نەبوونی تری بەشە ئ��ەو ن��ێ��وان پەیوەندیی الوازی���ی رۆژنامەنووسی و دەزگ��ا لە زانستییانەیە كوردستاندا، تەلەفزیۆنییەكانی كەناڵە بەیەكتر قازانج دەتوانن، هەردووال چونكە ئاوێتەی ئەكادیمییەكە رەوت��ە بگەیەنن و چەشنە بەم ببێت و پراكتیكییەكە بوارە

ببنە تەواوكەری یەكتر.ئەم فاكتەری گرنگترین سێیەمین و لە هەندێ خ��ودی داب��ڕان��ی مەسەلەیە، بەشە ئەو بەڕێزەكانی دكتۆرە مامۆستا و پراكتیكییەكە، ب��وارە لە زانستییانەیە شەونخونی خ��ۆی كەسێك بەومانایەی نەكێشابێت و رۆژنامەنووسیدا ب��واری لە دەزگ��اك��ان��ی رۆژان����ەی پیشەی ل��ەت��ەك میدیادا نەژیابێت، یاخود الیەنی كەم خۆی ئەزموونی لە بواری كاركردنی رۆژنامەنوسیدا نەبووبێ ، پڕبەرهەم خامەیەكی نەبێ و بەڕێزە، مامۆستا ئەو دژوارە زۆر ئ��ەوا ئەكادیمییەوە لەڕووی خوێندكارێك بتوانێ یەكەمین جورئەتی تەنانەت پێبگەیەنێت، هەنگاو و ئیرادەی مانەوە لە پیشەكەیدا بەو

ببەخشێت. خوێندكارە فاكتەرەی سێ ئ��ەو هەقە دواج���ار، بیرێك ك��ردن، بۆ ئاماژەمان ل��ەس��ەرەوە لەچارەسەری ئەم پرسە بكەنەوە بەرلەوەی بواری ئەكادیمی یەكسان بێت بە شكست!.

karzan981@yahoo.com

قەیرانی فێربوون لە ناوەندە

ئەكادیمییەكاندا

كارزان محەمەد

پرۆفایل

د. ئوسامە كبارە، پسپۆرە لە بواری راگەیاندن، بڕوانامەی بەكالوریۆس و ماستەر و دكتۆرای لە راگەیاندندا هەیە.وەك نووسەرو سكرتێر و سەرنووسەری هه ندێك لە رۆژنامەكانی لوبنان كاری كردووە.

راگری كۆلیژی راگەیاندن بووە لە زانكۆی جینان و لە زانكۆكانی بەیروت و ئیمام ئەوزاعی وانە دەڵێتەوە.فنون في دراسة لألطفال، االجتماعية و التربوية التنشئة في التلفزيون )دور لەوانە داناوە، كتێبی چەندین

الصحافة و األعالم، لكل مقام مقال(.

ذمارة )1( سَيشةممة 2011/6/28 8سه رنووسه ر

مه م بورهان قانعسکرتێری نووسین

هیوا جه مالدیزاین

یاسین حه مه عه لی

بەڕێوەچوونی س����ەرەڕای ت��ی��روك��ەوان پاڵەوانێتییەكی لەشاری سلێمانی، سەرۆكی لقی تیروكەوان یەكێتیی سلێمانی پ��ێ��ی��وای��ە: گ���ەر ی��ان��ەك��ان هاوكارییان نەكەن، ئەو یارییە

بەرەو نەمان دەڕوات.چ��اودێ��ران و ش��ارەزای��ان��ی یاریی پێیانوایە: كە وەرزشیی تیروكەوان لەهەرێمی كوردستان لەبەردەم مەترسیی پووكانەوەو

لەناوچووندایە.ئازاد سەفوەت، سەرۆكی یەكێتیی سلێمانی ل��ق��ی »گ��ۆڵ«ی بە تیروكەوان،

یاریی كەلوپەلی راگ��ەی��ان��د: گەر ك��ەم��ە، زۆر ت��ی��روك��ەوان دابین بۆ ت��ەواوم��ان كەلوپەلی شاری بەدڵنیاییەوە بكرێت، سلێمانی دەبێتە پاڵەوانی عێراق.وت����ی����ش����ی: »ئ����ەرك����ی پاڵەوانێتی یەكێتییەكەیە رێ��ك��ب��خ��ات، ب����ەاڵم ی��ان��ەك��ان ه��اوك��اری��م��ان ن���اك���ەن، گ��ەر گرنگیی ن��ەك��ەن و هاوكاریمان ن��ەدەن، تاكییەكان یارییە بە بەرەو تیروكەوان ی�����اریی ئەوا

نەمان دەچێت«.راب����ردوو، ه��ەی��ن��ی رۆژی پاڵەوانێتیی سلێمانی، لەشاری یانه كانی ب��ۆ »ت��ی��روك��ەوان« یانەی بەڕێوەچوو، كوردستان

سلێمانیش بووە پاڵەوان.یەكێتیی سەرپەرشتی بە ناوەندی تیروكەوانی كوردستان و بە هاوكاریی لقی سلێمانی، لە یاریگای سلێمانی )مەلعەبەكە(، بۆ ت��ی��روك��ەوان پاڵەوانێتیی یانەكانی كوردستان بەڕێوەچوو،

لەم پاڵەوانێتییەدا )20( یاریزان یانەیان )15( نوێنەرایەتی كە دەكرد، بەشدارییانكردبوو، كە پاڵەوانێتییەكە بۆ دووریی )70( مەتر بوو، دوای بەڕێوەچوونی بەم ئەنجامەكە یارییەكان،

شێوەیە بوون.لەسەر ئاستی تیپی یانەكان

1 – یانەی سلێمانی 2 – یانەی كلدان

پێشمەرگەی یانەی – 3

سلێمانی لەساڵی تیروكەوان؛ یاریی عێراق و ه��ات��ووەت��ە )1982(یەكێتیی )1987( س��اڵ��ی دامەزراوە، تیروكەوان ناوەندی یەكەمجار بۆ لەكوردستانیش یارییە ئ��ەم )2006( لەساڵی لەئێستاشدا ئ��ەن��ج��ام��دراوە، ه���ەڵ���ب���ژاردەی ت��ی��روك��ەوان��ی ك��ورد ی��اری��زان��ی )2( ع��ێ��راق

لەخۆدەگرێت.

ئاستە ئەو بەهۆی لەپاڵەوانێتیی بەرزەی ش���ارەك���ان���ی ع��ێ��راق ك��رد، پێشكەشیان یاریزانی ك��وڕە س��ێ ك���ورد دەچ��ن��ە ری��زی تێنسی هەڵبژاردەی عێراق و زەوی��ی س��ەر داه��ات��ووش، مانگی كچانی ه��ەڵ��ب��ژاردەی عێراق دیاریی دەكرێت.

مستەفا تەحسین، س��ان ل��ە؛ هەریەكە لەپاڵەوانێتیی حەیدەر، محەمەد مەحمود، شارەكانی عێراق، توانییان لەهەفتەی رابردوودا، بەدەستبهێنن، سێیەم دووەم و یەكەم و پله ی هەڵبژاردەی راهێنەری لەالیەن ئەوەش پاش لەگەڵ بەهاوڕێیەتی بانگێشتكران و عێراقەوە یاریزانێكی عەرەبدا كە ناوی )یانی یوحەننا(

بوو.لەمانگی »گۆڵ«، زانیارییەكانی بەپێی داه���ات���وودا ئ��ەو )4( ی��اری��زان��ە ب��ەی��اوەری راهێنان مەشق و كەمپێكی راهێنەرەكەیان،

لەواڵتی توركیا دەكەنەوە.

لەالیەكی تریشەوە و بەپێی سەرچاوەیەكی تایبەتی »گۆڵ«، رۆژی )7(ی مانگی داهاتوو، پاڵەوانێتیی تێنسی سەر زەویی لەسەر ئاستی پاش ئەنجامدەدرێت و دهۆك لەشاری كچان كچانی تیپی پاڵەوانێتییەكەش، كۆتاییهاتنی

هەڵبژاردەی عێراق پێكدەهێنرێت. پاش روونیشیكردەوە: سەرچاوەیە ئەو هەڵبژاردەی یاریزانانی دەستنیشانكردنی مەشق و كەمپێكی یاریزانان عێراق، كچانی راهێنان ئەنجامدەدەن و خۆیان بۆ پاڵەوانێتیی ئاسیا و خۆرئاوای ئاسیا و جامی عەرەبی ئامادە

دەكەن.

پێی تۆپی یەكێتیی گفتوگۆی تائێستا عێراق، لەگەڵ »ولڤگانگ سیدكا«ی ئ��ەڵ��م��ان��ی و راه��ێ��ن��ەری نیشتمانیی، ه��ەڵ��ب��ژاردەی بەنوێكردنەوەی سەبارەت نەكردووەو گرێبەستەكەی، ئ�������ەو راه�����ێ�����ن�����ەرەش ئامادەیە رایدەگەیەنێت: گرێبەستەكەی نوێ بكاتەوە. بۆ ل��ەل��ێ��دوان��ێ��ك��ی��دا ئ��اژان��س��ی ف��ران��س پ��رێ��س؛ بۆچوونی رایگەیاند: سیدكا تۆپی یەكێتیی س��ەرۆك��ی

ن��وێ��ك��ردن��ەوەی ل��ەس��ەر پێی گ��رێ��ب��ەس��ت��ەك��ەی ن��ازان��ێ��ت و بابەتە ئەو لەسەر تائێستاش

گفتوگۆی لەگەڵدا نەكراوە.»رەنگە دەڵێت: سیدكا، چ��اوەڕێ��ی یەكێتییە، ئ���ەو هەڵبژاردەی رووبەرووبوونەوەی بەهەڵبژاردەی بەرامبەر عێراق ی��ەم��ەن ب��ك��ات، ك��ە ب��ڕی��ارە

ل��ەی��اری��ی��ەك��ان��ی )2014( مۆندیالی پااڵوتنی ب��ەی��ەك��ب��گ��ەن و ب���ەرازی���ل ی ئەو بەئەنجامی چارەنووسم

بەسترابێتەوە«. یارییەوە یاریی رۆیشتنی یارییەكانی ،)2014( مۆندیالی پااڵوتنی داه��ات��وو، مانگی ل���ە)23(ی لەشاری هەولێر بەڕێوەدەچێت و ل��ە)28(ی گەڕانەوەش یاریی

یەمەن لەواڵتی مانگەدا ئ��ەو ئەنجامدەدرێت.

هەڵبژاردەیە، ئەو ئێستاش كەمپێكی ه��ەول��ێ��ر ل��ەش��اری لەرۆژی كردووەتەوەو راهێنانی داه��ات��ووش��دا، مانگی )2(ی مەشق و كەمپێكی بەمەبەستی راه��ێ��ن��ان، س���ەردان���ی واڵت��ی )10( م��اوەی دەك��ات و توركیا

رۆژ لەو واڵتە دەمێنێتەوە.

چۆن كەناڵی »سپۆرت«وا بەڕێوەدەچێت؟

كردنەوەی لەسەر بڕیار )2000(دا، لەساڵی كەناڵێكی وەرزشیی دەركرا و ئەوكات، د.بەرهەم سلێمانی، ش��اری گەنجانی بۆ دیارییەك وەك ئۆڵۆمپیی بەلیژنەی پێشكەش پەخشی ئامێرێكی سلێمانی كرد. ئەو كەناڵە؛ كە خەونێكی لەمێژینەی بوو، شارەكەمان وەرزشدۆستانی وەرزشكاران و سلێمانی ئۆلۆمپیی لیژنەی لەبارەگای دی و هاتە ئەوكات، دەستی بەپەخش كرد و لەماوەیەكی زۆر راكێشا، خۆیدا بەالی زۆری بینەرێكی كورتدا، سپۆرت كەناڵی كەموكوڕییەكانی كێشەو لێرەوە دەستپێدەكات؛ دانانی بەڕێز )عەباس عه بدولڕه زاق( بوو كەسێك كە كەناڵە، ئەو بەڕێوبەری وەك بەهیچ شێوەیەك رۆژیك لەڕۆژان لەبواری وەرزشدا بەڕێوبەر خودی كێشەكە بەاڵم نەكردووە، كاری نەبوو، چونكە گرنگ نییە وەرزشكار بووبێت، یان كە كەناڵەكە بۆ كارمەند )10( دامەزراندنی نا، سەرجەمیان لەبەشی هونەر كاریان دەكرد، دوای وەستانی بۆ ماوەیەك، لەساڵی )2003(دا جارێكی چەند گۆڕینی دوای نۆژەنكرایەوە و كەناڵەكە تر مەكتەبی بەرپرسی لەناكاو تر، بەڕێوه بەرێكی كە سەرۆكی نیشتمانی، یەكێتیی رێكخراوەكانی برادەرێكی كوردستانیشە، ئۆلۆمپیی لیژنەی بە ئەویش كەناڵە، ئەو بەڕێوه بەری كردە تری كاری وەرزشیدا بوارێكی لەهیچ شێوە هەمان خوێندكاران كۆمەڵەی ئەندامی تەنیا نەكردبوو، بووە و لەرێكخراوە دیموكراتییەكان كاری كردووە، ریكالم دارایی و بەرپرسی وەك كە كەسیش دوا لەو كەناڵە دامەزراوە، خزمێكی مەال بەختیارە كە لەهەندەرانەوە گەڕاوەتەوە، ئەویش بێ دوو دڵیی، بەڕاستی ك��ردووە، سپۆرتی كەناڵی رەوان��ەی وەرزشكاران و الی هێندە سپۆرت كەناڵی سەیرە ل��ەالی كەچی خۆشەویستە، وەرزش��دۆس��ت��ان بەرپرسان زۆر بێ رێزە، چەند جارێكیش باس لەوە كراوە كە ئەو كەناڵە بكرێتە كەناڵی مەدەنییەت، دوا س��ەر، نەچووه تە بۆیان تائێستا ب��ەاڵم گۆڕانكاریی كەناڵەكەش؛ رۆشتنی )سامان عارف( بێژەرو پێشكەشكاری بەرنامەكانی كەناڵەكە بوو، كەناڵەكەوە كەموكوڕیی بەهۆی ئەویش دی��ارە وازیهێناوە، سەیرتر لەوانە لەوەدایە؛ ئەو كەناڵە ئۆتۆمبێلێكی لەكاركردندایە، ساڵێكە چەند كە بەختیار، مەال خزمەكەی بەهاتنی كەچی هەیە، ژمارەی دابینكراوە و بۆ تایبەتی ئۆتۆمبێلێكی

لێدراوە. ئۆڵۆمپیشی بەرنامەیەكی بێ بەاڵم وەرزشیی، كەناڵێكی بێ بەاڵم وەرزشیی، كەناڵێكی بەپێز، وەرزشیی سلێمانی وەرزش��ی بە خزمەت كە بەرنامەیەك پیشان ب���ەاڵم وەرزش��ی��ی، كەناڵێكی ب��ك��ات، بەهەموو كوردستان خولی یارییەكانی نەدانی

جۆرەكانییەوە.لەخولی كەنااڵنەی لەو بوو یەكێك سپۆرت؛ كەناڵەكە كامێرای یاریدا لەكەمترین كوردستاندا، لەیاریگاكاندا دەبینرا، بۆیە لێرەوە داوا لەسەرۆكی لیژنەی ئۆڵۆمپیی و نوێنەرایەتیی لیژنەی ئۆڵۆمپیی سلێمانی دەكەین؛ چاوێك بەو كەناڵەدا بخشێننەوەو زیاتر خزمەتی بكەن، ئەگەر نا ئەوا ناچارین پەردە لەسەر گەندەڵییەكانی تری كەناڵەكە هەڵبماڵین.

چه مچه ماڵ قه زای وه رزشکارانی یه کێتیی س���ه رۆک���ی ل��ه ره خ��ن��ه که ده گ��رن، کوردستان پێی تۆپی ده کات، یانه کاندا له نێوان جیاوازیی ئه و کانه بی سه فین له به رامبه ریشدا

تۆمه تانه ره تده کاته وه .»گ���ۆڵ«، ب��ۆ لەلێدوانێكیدا تیپی راهێنەری ئەحمەد، ئیبراهیم دیاری كەسێکی که ب��اوەڕ میللیی »سەفین وتی: چەمچەماڵه ، قەزای یانەكانی خزمەتی هێندەی كانەبی هێندە نیو دەك��ات، پارتی سنووری تر ئەوانی یانە سەوزەكان و خزمەتی

ناكات«.خزمەتی تۆزێك »ب��ا وتیشی: وەرزشی ئەم شارە وێرانەی بكردایە، ئ���ەوەن���دەی پ���ارە ب��ۆ ی��ان��ە ب��ەرگ دەكات، سەرف ئەودیو زەردەكانی قەزاكانی یانەكانی بۆ تۆزێكیش با بكات«. لەبەشێكی تری قسەكانیدا، رایدەگەیەنێت: وەرزش��ك��ارە ئ��ەو پێی ت��ۆپ��ی یەكێتیی س��ەرۆك��ی كوردستان، پارەیەكی زۆر بۆ یانەكانی خ��ەرج هەولێر« »ده���ۆك و ش��اری

دەكات، بەاڵم یانەی »چەمچەماڵ« كە لەسنووری یەكێتیدایە، هیچ سوودێكی لەو كەسە نەبینیوە، تەنانەت یانەكانی

شاری »سلێمانی«یش.وت��ی: قسەكانیدا، لەكۆتایی )4( ماوەی چەمچەماڵ، »یاریگای یانەی بۆچی نەبووە، تەواو ساڵە

چەمچەماڵ ماوەی )5( ساڵە لەخولی پلەیەكی كوردستاندا گیردەیە؟ بۆچی قەزایەكی وەك قەزای سۆران، یاریگای دروستدەكرێت؟، بۆ نێودەوڵەتیی ئەی بۆچی بۆ قەزای چەمچەماڵیش

نەبێت«. یاریزانی شەریف، عەبدولخالق

چەمچەماڵیش ی��ان��ەی پ��ێ��ش��ووی ئاشكرایدەكات: حیزبایەتیی، یەكێتیی تۆپی پێی داگیركردووە، بۆیە دەڵێت: » ئەو كەموكوڕییانە دەگەڕێنمەوە بۆ ئەوەی؛ تائێستا دیاردەی حیزبایەتیی كوردستانەوە پێی تۆپی بەیەكێتیی شەرعیەتی نەیتوانیوە دی����ارە و

وای ئیدارەیی دوو بپارێزێت، خۆی لەوەرزشی ئەم كوردستانە كردووە«.

وت���ی���ش���ی: »ب���ەرپ���رس���ان���ی چەمچەماڵیش، وەرزشیی حیزبیی و ئەم وەرزشی لەئاست كەمتەرخەمن

قەزایە«.كانەبی، سەفین لەبەرامبەردا، پێی ت��ۆپ��ی یەكێتیی س��ەرۆك��ی كوردستان، بە گۆڵی راگەیاند: »ئەو هیچ لەراستییەوە و دوورن قسانە

بنەمایەكی نییە«.لەخولی تەنیا »م��ن وتیشی: ی��ان��ەك��ان��ی ك��وردس��ت��ان دەت��وان��م یارمەتی یانەكان بدەم، ئەویش بەبێ ك��ەالر و یانەیەكی گ��ەر جیاوازیی، وەربگرن، پ��ارەی��ەك ب��ڕە خانەقین یانەی چەمچەماڵ یان یانەیەكی تر كە سەر بەحیزبێكی جیاواز بێت، هەمان

بڕ پارە وەردەگرن«.كانەبی قسەكانیدا، لەكۆتایی گومانی الیەنێك كەس و »چ وتی: پێی تۆپی یەكێتیی كە هەیە لەوە كوردستان جیاوازیی لەنێوان یانەكاندا تاكو پێشەوە، بابێتە كردبێت، بدەینێ كە ئەو وەساڵنەی سەرجەم

بۆ یانەكان خەرجكراون«.

3 ذمارة )4( سَيشةممة 2011/6/28

زانا شوانی -چەمچەماڵ

گۆڵ -تایبەت

گۆڵ -تایبەت

»سەرۆكی یەكێتیی تۆپی پێ؛ جیاوازیی لەنێوان یانە زەرد و رەنگەكانی تردا دەكات«سەفین كانەبی: جیاوازیی لەنێوان هیچ یانەیەكدا ناكەین

حەمە وریا

كوردەكان؛ تێنسی سەر زەویی عێراقدروست دەكەن

سیدكا؛ گومانی لە یەكێتییتۆپی پێی عێراق هەیە

یاریی تیروكەوان؛ هەڕەشەی لەناوچوونی لەسەرە

یانەی پێی تۆپی تیپی راهێنەری »پێشمەرگە«ی سلێمانی، بۆ تۆڵەكردنەوە زاخ��ۆ« »سەناعە و یانەی رووب����ەڕووی چەند كاتیشدا؛ لەهەمان دەب��ێ��ت��ەوە،

گرێبەستێكی نوێ ئاشكرا دەكات.سەردار »گ��ۆڵ«، بۆ لەلێدوانێكیدا پێشمەرگەی یانەی راهێنەری ساڵح، یاریی دوو یانەكەی رایگەیاند: سلێمانی، لەخولی بژاردەی عێراقدا ماوە، كە بەرامبەر هەردوو یانەی »سەناعەو زاخۆ« لەشاری سلێمانی و لەنێو یاریگای خۆیاندا دەبێت،

بۆیە دەیانەوێت؛ ئەو دوو یارییە ببەنەوە.رۆیشتندا، لەیاریی راشیگەیاند: یارییەكی باشیان بەرامبەر بەو دوو یانەیە ئەنجامداوەو بەبەڵگەو كاسێتی ڤیدیۆییەوە بووەو نادادپەروەر ناوبژیوان كە الیانە، غەشی لێكردوون، بۆیە دەیانەوێت؛ تۆڵەی

یاریی رۆیشتن بكەنەوە.پێشمەرگەی یانەی راهێنەرەكەی سلێمانی نەشیشاردەوە؛ كە ئەو دوو یانەیە یاریزانی هەیەو بەهێزیان پێكهاتەیەكی بیانیی یارییان بۆ دەكات و لەم وەرزەشدا؛ سەدان ملیۆن دیناریان خەرجكردووە، بەاڵم

یانەكەی ئەو، بەیەك پێكهاتەوە بەشداریی لەئەنجامەكانی ك���ردووەو خولی )3(

یانەكەشی رازییە.سەبارەت بە خۆئامادەكردنی یانەكەی سەردار داهاتوو، وەرزی یارییەكانی بۆ ساڵح وتی: »تاوەكو ئێستا ئامادەكارییمان نەبێت؛ ئەوەندە تەنیا دەستپێنەكردووە، )4( ل��ەگ��ەڵ گرێبەستی ی��ان��ەك��ە ك��ە بیالل و ئەوانیش؛ كردووە، ئیمزا یاریزاندا ن��وێ« و »سیروانی یانەی لە گ��ۆران��ن، ه��ەژار، لە »ن��ەورۆز«و ئ��ارام كەرەمیش لە »سلێمانی« كە بڕی گرێبەستەكانیان

لەنێوان )10 بۆ 11( ملیۆن دیناردایە.

گۆڵ -تایبەت

، )4( گرێبەستی یانەی پێشمەرگەی سلێمانی ئاشكرا دەكات

یادگار محەمەد- سلێمانی

سه فین کانه بی، سه رۆکی یه کێتیی تۆپی پێی کوردستان فۆتۆ: گۆڵ

تائێستا چەندین پرۆژەی وەرزشیی بە ناتەواویی لەسلێمانی دروستكراون و تەنفیزیی م��ەك��ت��ەب��ی ئ��ەن��دام��ی كوردستانیش، ئۆڵۆمپیی لیژنەی وەزارەتی بۆ دەگەڕێنێتەوە هۆكارەكەی پارێزگاكان و ئەنجومەنی الوان و وەرزش و

شارەوانییەكان.سەاڵح »گ��ۆڵ«، بۆ لەلێدوانێكیدا كۆمیتەی ئ��ەن��دام��ی ك��ەری��م، محەمەد كوردستان، ئۆلۆمپیی لیژنەی تەنفیزی بەرپرسیار شێوەیەك بەهیچ رایگەیاند، نییە لەو كارانەو لەكاتی جێبەجێكردنیدا ناکرێت، پێ راوێژێكامان پرس و هیچ لەبەرئەوەی هیچ پەیوەندییەكمان

بەو پرۆژانەوە نییە«.ئ��ام��اژەی ب��ەوەش��ك��رد: راكردنی تارتانی پ��رۆژەی ی���اری���گ���ای س��ل��ێ��م��ان��ی و كە یاریگاكە، چیمەنی دیناری ملیار )3( ب��ڕی هیچ هێشتا تەرخانكرابوو، بۆ قوتابخانەكان، فیستیڤاڵێكی یان خولی گەورەی كوردستان و بەاڵم نەكراوە، لەسەر عێراقی

هەموو تارتانەكەخراپ بووە«.وتیشی: »ئێمە نازانین كێ بەرپرسە تێدا دیناری ملیارەها بە كە كارانە، لەو ئەندازیارێك چەند دەدرێ���ت و بەفیڕۆ گیرفانیان لەسەر حسابی وەرزشەوانان پڕ

دەكەن«.یاریگای پێشمەرگەی لەهەمان كاتدا؛ بەهەمانشێوە لەفەرماندەیی، سلێمانی تارتانەكەی لەیاریگای سلێمانی خراپترەو ملیۆنەها ئەویش كە نەماوە، بەكەڵك

دیناری تێچووە.تەنفیزیی كۆمیتەی ئەندامەكەی ئاماژەی كوردستان، ئۆڵۆمپیی لیژنەی ل��ەش��ارو ك��ە ك��رد یاریگایانە ئ��ەو ب��ۆ شارۆچكەكان دروستكراوە، وتی: »بەهیچ نین، یاسایی یاریگایانە ئەو شێوەیەك لەجۆری ه��ەم ل��ەڕووب��ەرەك��ەی��داو ه��ەم خراپەو كە دەستكردەكەیدا، چیمەنە پرۆژانە ئەو نایەت، یاریكردن بەكەڵكی بەهەمان لەهەولێریش لەسلێمانی و زۆرن

شێوەن«.مامۆستا سەاڵح، وتیشی: »كاتی ئەوە نەبین و بێدەنگ كارەساتانە لەم هاتووە بەدواداچوون بۆ كەمتەرخەمییەكان بكرێت و ئەو كەسانە بدرێنە دادگاو كۆمپانیاكانیشیان

بخرێنە لیستی رەشەوە«.

ل���ەك���ات���ێ���ك���دا، چ��ەن��د سەرچاوەیەك باس لەوە دەكەن: راهێنەری ئۆدیشۆی ئ��ەی��وب بەشێوەیەكی هەولێر، یانەی یاریزانە لەگەڵ رەفتار ناشرین ك���وردەك���ان دەك�����ات، ب��ەاڵم یانەی راگەیاندنی بەرپرسی ه��ەول��ێ��ر، دەڵ��ێ��ت: »خ��ەڵ��ك دەیانەوێت بەو قسانە راهێنەری

هەولێر ناشرین بكەن«.»گۆڵ«، بۆ لەلێدوانێكیدا سامان بریفكانی وتی: »خۆزگە خراپی وت��ەی راه��ێ��ن��ەرە ئ��ەو

بەكاربهێنایە، تاوەكو پشتگیریی ئەو قسانەی سەرەوەم بكردایە، جدییە و راه��ێ��ن��ەرێ��ك��ی ب���ەاڵم نایەوێت لەكاتی راهێناندا گاڵتە

بكرێت«.ئەو »سروشتی وتیشی: عەسكەرتارییەتە، راهێنەرە ب����ەاڵم ئ�����ەوەش ل���ەس���وودی سەرخستنیەتی، بۆ یانەكەیە و وەرگرتنی لەكاتی ت��ەن��ان��ەت هەولێر، یانەی بۆ پۆستە ئەو چ��ەن��د ی��ان��ەی��ەك��ی خ����وارووی بەوەی دەبرد بەخیلیان عێراق وەك ج��ددی��ی راه��ێ��ن��ەرێ��ك��ی راهێنەری ب��ووه ت��ە ئۆدیشۆ،

هەولێر«.سامان قسەكانی بەپێی هیچ ئۆدیشۆ ئەیوب بریفكان: یاریزانە لەنێوان جیاوازییەك ناكات، عەرەبەكاندا ك��ورد و یاریزانێك بزانێت گەر بەاڵم

ماوەیەك بۆ دابەزیوە، ئاستی نموونەش؛ دووری��دەخ��ات��ەوە، دیار رەحمان بوو، كە لەخولی دابەزیبوو، ئاستی عێراق كوردستان لەخولی دوات��ر بەشداریی كرد و هەر ئەیوب ئ��ۆدی��ش��ۆ ئ��ەو ی��اری��زان��ەی

عێراق پێكهاتەی بانگێشتی كردەوە.

بلووی وەرزشیی سەنتەری مانگانەی پارەیەكی ئەهلیی، ت��ای��ب��ەت ل���ەوەزارەت���ی دارای���ی كوردستان هه رێمی حكومەتی سەرچاوەیەكیش وەردەگ��رێ��ت، ب��ۆ »گ����ۆڵ« ئ��اش��ك��رای��ك��رد: كە وەرزشییە سەنتەرە »ئ��ەو كەسنەزانی شارەدێی دەكەوێتە پێكدێت ه��ەول��ێ��ر و س��ن��ووری شوێنی ه��ۆڵ��ێ��ك و چ��ەن��د ل��ە وەرزشێكی چەند مەلەوانیی و دیكە، كە لەسەردەمی وەزارەتی وەرزش والوان���������ی ح��ك��وم��ەت��ی

دروستكرا و كوردستاندا هەرێمی بودجەیەكی )25( ملیۆن دیناریی ت��ای��ب��ەت ل���ەوەزارەت���ی دارای���ی لەكاتێكدایە ئەمە وەردەگرێت، كەسێكە و موڵكی شوێنە ئ��ەو بۆیە ت��ای��ب��ەت��ە، ك��ەرت��ی ه��ی مانگانەیە، پ��ارەی ئەو پێدانی بەهەدەردانی خانەی دەكەوێتە ئەو پێویستە هەرێم و سامانی رووەوە لەو رابگیرێت و بودجەیە

دەستپێبكرێت«. لێپرسینەوە ل��ەم��اوەی س��اڵ��ی)2010(دا، پ�����اڵ��ەوانێ��تیی ه����ه ردوو واڵتانی قورسایی بەرزكردنەوەی عەرەب و پاڵەوانێتیی جیهان، لەو

هۆڵەدا ئەنجامدرا، بەاڵم رێبەرانی میواندارییە، ئەو لەبری هۆڵەكە

پارەی خۆیان وەرگرت.لەبەرامبەردا، ئەمیری حاجی بلوو، سەنتەر خ��اوەن��ی داود، تەنها »مانگانە وت بەگۆڵی لەحكومەت دینار ملیۆن )15(لەبەرامبەر ئەوەش وەردەگرین، بۆ ئێمە داهاتی كە ئ��ەوەدای��ە

حكومەت دەبێت.داوای ئێمە »راستە وتیشی لەبەرامبەر ك���ردووە پ��ارەم��ان پاڵەوانێتیەكان، بەڕێوەچوونی هیچمان ئێستا ت��اك��و ب���ەاڵم

وەرنەگرتووە«.

بە هۆی نالەباریی باری ئه منیی خۆپیشاندان و بەرپابوونی سوریا و پێدەچێت توندوتیژیی، كەوتنەوەی نافەرمییەكانی فەرمیی و یارییە سوریا، پێی تۆپی ه��ەڵ��ب��ژاردەی

لەشاری هەولێر ئەنجام بدرێت.س��ەرچ��اوەی��ەك ب��ە »گ��ۆڵ«ی نزیكدا، لەداهاتوویەكی راگەیاند:

لەسەر ئاسیا پێی تۆپی یەكێتیی یاریگای سوریا، هەڵبژاردەی داوای شوێنی وەك ه��ەول��ێ��ر، ی��ان��ەی ئ��ەن��ج��ام��دان��ی ی��اری��ی��ە ف��ەرم��ی��ی و هەڵبژاردەیە ئ��ەو نافەرمییەكانی كاتێكی ت��ا ئ��ەوی��ش بناسێنێت، ئەمنیی ب��اری گ��ەڕان��ەوەی نادیار و

سوریا بۆ باری ئاسایی.بڕیارە سبەینێ كاتدا، لەهەمان عێراق هەڵبژاردەی )چوارشەممە(،

یاریگای لەنێو هەولێر و لەشاری یانەیە، میوانداریی هەڵبژاردەی ئەو سوریا بكات، ئەمەش سێیەم یارییە كە لە ئەمساڵدا ئەو دوو هەڵبژاردەیە دەدەن، ئەنجام دۆستانە یاریی سلێمانی لەشاری یاریی؛ یەكەم بوو، )1-0( سوریا براوە بوو، دووەم عێ��راق ب��وو، لەدیمەشق یاریش؛

)1 -0( بردییەوە.

كۆمپانیای ئ����ەوەی دوای رەخنەگرتنی لەسەر »پارسیان«، رۆژنامەنووسێك رۆژنامە و چەند ئێستا كرد، تۆمار یاسایی داوای رۆژنامەنووسانیش بەخۆ كەوتوون و ئ��ەو ل�����ەدژی ی��اس��ای��ی داوای تۆمار سەرۆكەكەی كۆمپانیایە و

دەكەن.كۆمپانیای رابردووتر، هەفتەی یاسایی داوای )3( پ��ارس��ی��ان، ل���ەدژی ه��ەری��ەك ل��ە؛ رۆژن��ام��ەی »ئ��اوێ��ن��ەس��پ��ۆرت« و ن��ووس��ەری س��ەردار زیگزاگ و زاهیر گۆشەی دەس��ت��ەی ئ��ەن��دام��ی بالیسانی، كرد، تۆمار رۆژنامەكە نووسەرانی هاوكات رۆژنامەنووس عیماد قادر، بەنووسینی ك��راوە تۆمەتبار كە كۆمپانیایە، ئ��ەو ل��ەدژی رەخنە سكااڵی لەسەر تۆمار كراوە، بەاڵم ئەویش دەڵێت: »لەبەرامبەر گرتنی منیش پ��اڵ��م، تۆمەتدانە ك��ات و

سكااڵی یاسایی تۆمار دەكەم«.بێژەری ئەوەی دوای هاوكات، پەرێشان«، »ج��ەالل وەرزش��ی��ی

یەكێك لەگەڵ دیمانەیەكیدا لە چەند وەرزشییەكاندا لەگۆڤارە س��ەرن��ج��ڕاك��ێ��ش��ی نهێنییەكی ك��ۆم��پ��ان��ی��ای »پ���ارس���ی���ان« و ک��ام��ه ران ک��ه د. س��ەرۆك��ەك��ەی دوات��ر درك��ان��دب��وو، ڕه هبه رییه ، پارسیانەوە، كۆمپانیای لەالیەن تۆمەتی درایە پاڵ، ئێستا پارێزەری

لێكۆڵینەوە و دادگای لە گرتووە و دادگای شارستانیی، داوای یاسایی سەرۆكەكەی كۆمپانیا و ل��ەدژی

تۆمار كردووە.ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی »گ�����ۆڵ«، ج����ەالل پ��ەرێ��ش��ان، مادیی قەرەبووكردنەوەی داوای لەو كاركردنی لەبەرامبەر دەكات

كۆمپانیایەدا.رۆژن��ام��ەن��ووس��ێ��ك��ی دی��ك��ەی كە هەولێریش، ش��اری وەرزشیی نەیویست ناوی بخەینە روو، ئەوەی كەسێكی چەند دووپ��ات��ك��ردەوە: لەعورفی نائاگایانە كۆمپانیا، نێو دەزان��ن بەهەڵەی رۆژنامەوانیی، كەسێكی قسەی رۆژن��ام��ەن��ووس

دیكە باڵو بكاتەوە، كە نهێنییەكانی پ��ارس��ی��ان ب��اڵو ب��ك��ات��ەوە و ن��اوی لەو ئەگەر بۆیە دەب��ەن، بەخراپ ب���ەردەوام ب��ن، ئەویش ك��ارەی��ان دەك��ات و تۆمار لەسەر سكااڵیان بەوەش كۆمپانیا گوشارێكی زیاتری الیەكەوە لەچەند س��ەر و دەچێتە

راپێچی دادگای هەولێر دەكرێت.

ذمارة )4( سَيشةممة 22011/6/28 Bahman.Gharib@yahoo.com

چیاڤان. هەولێر

پ.هەولێرگۆڵ -تایبەت

گۆڵ -تایبەت

پ. هەولێر

ئا: موكریان شێرۆ كەمال

سەنتەری بلووی ئەهلیی؛ بودجەی مانگانە لەحكومەت وەردەگرێتبەرپرسی راگەیاندنی یانەی هەولێر: چەند كەسێك دەیانەوێت )ئۆدیشۆ( ناشرین بكەن

خۆپیشاندان؛ یارییەكانی سوریا دەباته هەولێر

له به غداوه ؛ )90( ملیارد دینار بۆ وەرزشی هەرێم تەرخان دەكرێت

كێشەی نێوان كۆمپانیای پارسیان و رۆژنامەنووسان؛ پەرەدەسێنێت

د. کامه ران ره هبه ری جه الل په رێشان

پێكانی ماسولكەكانی پاژنەی پێ

بەشی سێیەم:

یاریزان زۆر كە پێكانانەی، لەو یەكێكە ئەمە ئەویش دەبێت، تووشی راهێناندا یاریی و لەكاتی هەروەها بەرامبەر و یاریزانی زەنگی زەبرو بەهۆی دەبێتە پێ ؛ پاژنەی ماسولكەی هەڵە، راهێنانی بەو هەستكردن پێ ، پەنجەكانی جوڵەی هۆی دەبێت و زۆر ئ��ازار كە دەبێت لەكاتێكدا پێكانە یان كۆبوونەوەی خوێن هەروەها دەركەوتنی گرێ ،

لەو بەشەدا. فریاكەوتنی سەرەتایی

شوێنی لەسەر دان��ان سەهۆڵ پ��ش��وودان؛ ئازارەكە، بەرزكردنەوەی پێ .

چارەسەرخواردنی تایبەت، بەپزیشكی پیشاندانی

دەرمانی تایبەتیی لەژێر چاودێریی پزیشك. راهێنان پاش چاكبوونەوەی.

بكرێتەوە دەس��ت پاشان نەما، ئ��ازار كە -1بەڕاهێنان.

2- راهێنان لەناو مەلەوانگەدا. بەباندجی پێكانەكە شوێنی بەستنی -3

تایبەتی خۆی. هەروەها پێشەوە، بەرەو خێرایی راكردنی -4

تەنیشت و دواوە. 5- راهێنانی نەرمیی )مرونە(، پاشان راهێنانی

قورس بەشێوەیەكی تەدریجیی. چارەسەری جۆرەكانی هەموو بەكارهێنای -6سروشتیی ) تیشكی سوور، تراسوند، شورت ویف،

لیزەر(.

وەزارەت��ی كارەكانی رێكخەری عێراق حكوومەتی الوان��ی وەرزش و پرۆژەیەكی كوردستان، لەهه رێمی پێشكەش بەوەزارەتەكەی كردووە، بۆ ئەوەی بڕی )90 تا 100( ملیارد دینار پرۆژەیەكی بۆ جێبەجێكردنی چەند هەولێر و لەشارەكانی؛ وەرزش��ی��ی

دهۆك و سلێمانی خەرج بكرێت.س��ەرچ��اوەی��ەك��ی ت��ای��ب��ەت، بە پارەیە، لەو راگەیاند: »گ��ۆڵ«ی

دروستكردنی بۆ دان���راوە بەرنامە )5( یاریزانیی و )11( یاریگەی تۆپی یارییەكانی؛ هۆڵی یاریزانیی و تێنسی ب��ال��ە و ب��اس��ك��ە، دەس���ت، چەندان مەلەوانیی و س����ەرزەوی و پرۆژەی دیكە، ئەوەش لەداهاتوویەكی نزیكدا، دەست بەكارەكانی دەكرێت.

بۆ هەرێم وەرزش���ی ب��ودج��ەی ملیارد )20( بڕی ،)2011( ساڵی ساڵی لەكاتێكدایە؛ ئەمە دیناره ، رابردوو، تەنیا )10( ملیار دینار بۆ وەرزش تەرخان كرا، بەاڵم به وته ی

ساڵی پارەیەی بڕە ئەو چاودێران، پار، خزمەتێكی بەرچاوی به وەرزش

نەگەیاند.وتەی بەپێی س��ەرچ��اوەی��ەك��ی تایبەتی »گۆڵ«: گ���ەر ج��ی��اوازی��ی نی د شكر بە ا د لەپارەیەدا بڕە ئەو ب��ك��رێ��ت، ئ���ەوا ه���ەم���ان ك���اری راب��ردوو سااڵنی

دووب�����ارە دەب��ێ��ت��ەوە و وەرزش���ی كوردستان لەو شێوە چەقبەستوەیدا

دەمێنێتەوە.

»چەند ئەندازیارێك لەسەر حسابی وەرزش گیرفان پڕ دەكەن«

گۆڵ -تایبەت

بۆ‌په‌یوه‌ندیکردن:

07701945188 bahman.gharib@yahoo.com

سه‌رپه‌رشتیار

به‌همه‌ن‌غه‌ریب

دیزاین

یاسین‌حه‌مه‌عه‌لی

ی.‌سه‌رپه‌رشتیار

بڕیار‌عه‌باس

كوا‌)10(‌ملیار‌ذمارة )4( سَيشةممة 2011/6/28

دینارەكەی‌وەرزش؟

پار ساڵی كە ب��ووە، لێ گوێمان ج��ار زۆر پەرلەمانی كوردستان، )10( دیناری لیژنەی وەرزشیی ملیار

ئەمەش كە تەرخانكردووە، كوردستان وەرزشی ژێرخانی بۆ ئێمە وتراوە، لیژنەیە ئەو ئەندامی تەحسین، لەزاری شێردڵ لەو پیرۆزبایی هەڵدەسەنگێنین و كارە ئەو بەسوپاسەوە بڕیارە دەكەین، بەاڵم بابزانین ساڵی پار ئەو بڕە پارەیە چۆن خەرجكراوە و بەچی كراوە؟، لە چ شارێك یاریگا دروستكراوە و

چۆن بووە؟ئێمە وەك پارێزگای سلێمانی، لەو بڕە پارەیە هیچ شتێكمان لەڕووی وەرزشەوە بۆ نەكراوە، بەتەواویی پشتگوێ خراوین، هۆڵەكانمان رابردووە، سااڵنی یاریگای هەمان یاریگاكانمان هیچ گۆڕانكاریی تێدا نەكراوە، ئەو پارەیەش تەنیا بۆ دهۆك، یاخود كەركوك و هەولێر تەرخان نەكراوە، بەڵكو بۆ هەرێمی هەبوایە هاوسەنگیی زۆر دەب��وو دابینكراوە، كوردستان

لەدابەشكردنی بەسەر شارەكاندا.ئەوەتا وەرزشی شاری سلێمانی، بەتایبەتی تۆپی پێیەكەی، الوازترە لەچاو یانەكانی تری كوردستان، بەتایبەتی »هەولێر و الیەنی بۆ دەگەڕێتەوە زۆری بەشێكی ئ��ەوەش ده��ۆك«، نەبوونی بەهۆی سلێمانیش، شاری یانەیەكی چەند دارایی و چەند بەناچاریی هاتوون و دارای��ی قەیرانی تووشی پ��ارەوە یانەیەك بەشێكی تیپەكانیان داخستووە، هەندێك لەتیپەكانی الوازەوە بەئاستێكی ب��وون و ئیفلیجیی تووشی تریشیان، بەشداریی پاڵەوانێتییەكان دەكەن، باشترین نموونەش یانەی كەوتە پێیەكەی تۆپی ئەمساڵ كە بوو، نوێ « »سیروانی زۆربەی لەوەش جگە یەكەكان، پلە یانە ریزی بۆ خوارەوە تیپەكانی بەرەو یانەكەیان باشەكانی، یاریزانە زۆری هەرە

بەجێهێشت. هەولێر بۆیە ئێمەش، وەك بەرپرسانی وه رزشی شاری سلێمانی، بەمافی خۆمانی دەزانین بەدواداچوون بۆ چۆنییەتی خەرجكردنی ئەو كوردستان پەرلەمانی لەئەندامانی داوا بكەین، پارەیە بڕە بزانرێت، ئەوە هۆكاری تاوەكو پێكبهێنن لیژنەیەك دەكەین،

بۆچی شاری سلێمانی لەو )10( ملیار دینارە بێبەشكراوە.نین كە چۆن پارەیە بڕە ئەو ئاگاداری ئێمەش لەوەی جگە خەرجكراوە، تەنانەت د. ئاالن قادریش، كە ئەمینداری گشتیی لەچەند نییە و مەسەلەیه ئەو ئاگاداری ئۆڵۆمپییە، لیژنەی جێگایەك باسی لەوە كردووە: ئەوان وەك لیژنەی ئۆڵۆمپی،

هیچ پەیوەندییان پێوە نەكراوە، لەچۆنییەتی خەرجكردنی.لەپەرلەمانی وەرزشیی لیژنەی لەبرادەرانی داواكارین بۆیە، خەرجكردنی چۆنییەتی لەسەر روونكردنەوەیەك كوردستان، ئەو پارەیە بدەن، تاوەكو الی هەمووان ئاشكرا بێت، گەر ئەو دەبەین خراپ گومانی ناچار ئەوا نەبێت، روونكردنەوەیەک چووبێتە تەرخانكراوە، سلێمانی بۆ پارەیەی ئەو ب��ەوەی

گیرفانی كەسێكەوە.گەر بەاڵم هێندە، دوو كراوەته پارەیە بڕە ئەو ئەمساڵ، جارێكی تر ناعەدالەتیی تێدا بكرێت لەچۆنییەتی دابەشكردنی بەسەر شارەكاندا، ئەوا بەهیچ شێوەیەك ئەو دوو هێندەكردنە، نابێت؛ نابێت و بكرێت بە )10( ئەوەندەش، سوودی سوودی گەر بەیەك چاو سەیری شارو ناوچەكانی هەرێمی كوردستان

نەكرێت.

* ئەندامی مەكتەبی تەنفیزیی لیژنەی ئۆڵۆمپیی كوردستان.

فــــاوڵسەاڵح محەمەد كەریم*

ماڵپەری كە توێژینەوەیەك بەپێی پیوپڵ: ماڵپەری كریستیانۆ الری لەش و ئەنجامیداوە، پیوپڵ بیوتیفوڵ زۆر جیهانەوە، كچانی لەالیەن پرتوگالی، رۆناڵدۆی

به نایاب لە قه ڵه م ده درێت. )5( پ��ی��وپ��ڵ، بیوتیفوڵ م��اڵ��پ��ەری لەڕێگەی ت��ا دی��اری��ك��ردووە ی��اری��زان��ی لەشیان جوانترین توێژینەوەیەكەوە، بێت، نایاب كچان الی كە هەڵبژێرێت )كریستیانۆ لە بریتن یاریزانەكانیش جۆن رام���ۆس، سێرجیۆ رۆن��اڵ��دۆ، تێری، ماریۆ گۆمێز، جۆن ماكێدا(.

ت��وێ��ژی��ن��ەوەك��ەدا، لەئەنجامی ئەستێرەی رۆناڵدۆی كریستیانۆ مەدرید، ری��اڵ یانەی یەكەمی ت���وان���ی���ی پ���ل���ەی ی���ەك���ەم ئەویش لەدوای بەدەستبهێت، هاوڕێی رام��ۆس��ی سێرجیۆ دێت، كە ئەم لەهەڵبژاردەی

ئیسپانیا یاریی دەكات.كاپتنی تێریی ج��ۆن ه������ەڵ������ب������ژاردەی ئ��ی��ن��گ��ل��ت��ەرا و ی��ان��ەی سێیەمی پلەی چێڵسیش، هەریەكە پێشی گ��رت��ووە و كە ك���ەوت، ماكێدا گۆمێز و لەماریۆ

ئەمانیش لەپلەی چوارەم و پێنجەمدان.

رۆژنامەكانی بۆچوونی بەپێچەوانەی ئاژانسەكان: ئینگلتەراوە، جاك ویلشیایەری یاریزانی یانەی ئارسناڵ، لەگەڵ هاوسەرەكەی، لەسەر كەنارەكانی واڵتی ئیتاڵیا،

بەڕووتی بینراوە.چەند ب��ەری��ت��ان��ی، مێلی( )دەی��ل��ی رۆژن��ام��ەی بەڕووتی هاوسەری لۆرینی نیل ویلشایەر و وێنەیەكی لەدوورگەی سیریدینیان لەئێستادا باڵوكردووەتەوە كە

لە ئیتاڵیا بۆ بەسەربردنی پشووی هاوینەیان.پڕە و لۆرین سكی مێل، دەیلی هەواڵەكەی بەپێی

ویلشیایەری ت��ر، مانگی پێنج دوای كاریگەریی ئەوەش باوك، دەبێتە ساڵ )19( تەمەن لەسەر شێوازی هەڵسوكەوتی لەنێو یاریگاكاندا دەبێت و

پێویستە دوای ئەو رووداوە وەك باوك رەفتار بكات.لەالیەكی ترەوە، رۆژنامەكانی ئیتاڵیا باڵویانكردەوە، ویلشیایەر پێچەوانەی نێو یاریگا رەفتاری كرد، چونكە خراپ بەشێوەیەكی ویلشیار، سیریدینیا لەدوورگەی بەڕووتی پاپاڕازییەكانەوە لەالیەن كردووە و رەفتاری

وێنەی گیراوە.

چێڵسی، )4( ئەستێرەی دەكوژێنێتەوە

توێژینەوەیەك: الی كچان، لەشی رۆناڵدۆ زۆر نایابە

منداڵەكەی ئارسناڵرۆژنامەكانی جیهان شێت دەكات

مەدرید، ریاڵ یانەی راهێنەری مۆرینیۆی خۆزێ ئاژانسەكان: جارێكی تر ئەو پێكهاتەیە دەگۆڕێت كە هاوینی داهاتوو یاریی پێدەكات و

دەیەوێت جیرارد بكڕێت و دەستبەرداری كاكاش ببێت.جارێكی مۆرینیۆ، كە كردەوە باڵوی سپۆرت، هەواڵی سكای تۆڕی تر و بۆ وەرزی داهاتوو، پێكهاتەی یانەی ریاڵ مەدرید دەگۆڕێت، ئەویش

بەهۆی ئەو كێشەیەی لەكڕینی نیمار داسیلڤای بەرازیلیدا تووشی هات.بەپێی هەواڵەكەی سكای سپۆرت، مۆرینیۆ و فلۆرەنتینۆ پیرێز، لەسەر ئەوە رێكەوتوون، گرێبەست پێشكەشی یانەی لیڤەرپوڵ بكەن تا ستیڤن

جیراردی كاپتنی ئەو یانەیە بكڕن.بەو دەیەوێت مۆرینیۆ، روونیشیكردووەتەوە: سپۆرت، سكای جیراردە و كڕینی یەكەمیان بكوژێت، بەبەردێك چۆلەكە دوو كارەی، رابردوو وەرزی كە ناوەڕاستە، هێڵی بەهێزكردنی چارەسەركردن و خاڵی الوازی یانەی شاهانە بوو، دووەمیان: بەهاتنی جیرارد، كاری

ریكاردۆ كاكا تەواو دەبێت و دەستبەرداری دەبن.

مۆرینیۆ،ریاڵ دەگۆڕێت

بەبەردێك، دوو چۆلەكە دەكوژێت

ئەندری بەهاتنی ئاژانسەكان: ڤیاس، راهێنەری پێشووی یانەی پۆرتۆ، یانەی چێڵسیی ئینگلیزی، داه���ات���وو، وەرزی ب��ەن��ی��ازە بۆ ب��دات، پیشان تر روویەكی

دەستبەرداری مەبەستەش، ئەو باشترین)4( یاریزانی دەبێت.

رۆژن����������������ام����������������ەی ی )mi r ro r foo tba l l (باڵوكردەوە و هەواڵێكی بەریتانی

هاندەرانی یانەی چێڵسی تووشی یانەیە ئەو ب��ەوەی ك��رد، شۆك هاوینەدا، گواستنەوەی لەكاتی دەس���ت���ب���ەرداری ه��ەری��ەك��ە لە مالودا، فلۆران المپارد، )فرانك

درۆگبا( دیدی ئەنێلكا و نیكۆال دەبێت.

ب���ەپ���ێ���ی ه����ەواڵ����ەك����ەی )m i r r o r f o o t b a l l (دەستبەرداربوونی یانەی بلوز لەو

یاریزانانە، بەهۆی هاتنی ئەندری ڤیاسی راهێنەری نوێی یانەكەیە، ئینگلیزییە یانە ئەو بەنیازە كە لەسەر یاریزانی الو بنیاد بنێتەوە.Mirrorfootball، نرخی ئاشكرا یاریزانانەشی )4( ئەو كردووە و بەكۆی هەموویان دەكاتە پاوەند، ملیۆن )70( نزیكەی چێڵسیش، یانەی بەرپرسانی چەند پارەیە، بڕە بەو بەنیازن

یاریزانێكی نوێ بكڕن.

ن���رخ���ی ی���اری���زان���ەك���ان، بەمشێوەیەیە:

-فرانك المپارد، )30( ملیۆن پاوەند.

-فلۆران مالودا، )25( ملیۆن پاوەند.

)8( ئەنێلكا، -ن��ی��ك��ۆالس ملیۆن پاوەند.

ملیۆن )7( درۆگبا، -دیدیە پاوەند.

دیدیه درۆگبا فرانک المپارد نیکۆالس ئه نێلکا فلۆران مالودا