View
309
Download
9
Category
Preview:
Citation preview
Rrj
eta
t d
he W
WW
Rrjetat kompjuterike
dhe WWW
Kapitulli 1
(gjenerata 2017/18)
Elver Bajrami
elver.bajrami@uni-pr.edu
Rrj
eta
t d
he W
WW
Përmbajtja e kapitullit
• Elementet kryesore të kompjuterit
• Numrat binar
• Themelet e rrjetave kompjuterike
Rrj
eta
t d
he W
WW
Elementet kryesore të kompjuterit
Rrj
eta
t d
he W
WW
Terminologjit elektronike
• Transistorët - Transistors
• Konektorët - Connector
• LED - Light Emitting Diode
• PCB - Printed Circuit Board
Rrj
eta
t d
he W
WW
Terminologjit elektronike (1)
• Procesori CPU - Central Processing Unit
• RAM - Random Access Memory
• ROM - Read-Only Memory
• CD-ROM drive
• Disku - Hard disk drive
• Magjistralet - Bus
Rrj
eta
t d
he W
WW
Terminologjit elektronike (2)
• Pllakëza amë - Motherboard (Mainboard)
• Sllotet për zgjerim - Expansion slot
• Kartela e rrjetës - Network Card
• Kartela grafike - Video Card
• Kartela e zërit - Sound Card
• Porti paralel, USB dhe serial - Parallel port, USB port and Serial port
Rrj
eta
t d
he W
WW
Terminologjit elektronike (3)
Rrj
eta
t d
he W
WW
Të kuptuarit e punës së kompjuterit
Rrj
eta
t d
he W
WW
Rrjedhja e informatës
Rrj
eta
t d
he W
WW
Shemb. – Ngritja e kompjuterit (Boot process)
BIOS
OS
SHELL
User Interface
ROM RAM
HDD RAM
RAM IO
Rrj
eta
t d
he W
WW
NIC: Network Interface Card (Kart. e rrjetës)
• IRQ
• I/O address
• Memory address
PCMCIA
Personal Computer Memory
Card International Association
Rrj
eta
t d
he W
WW
Zgjedhja e kart. së rrjetës
• Tipi i rrjetës:
– Ethernet, Token Ring, FDDI
• Tipi i mediumit:
– Twisted-pair, Coaxial, Fiber-optic cable,
Wireless
• Tipi i slloteve:
– PCI, ISA
Rrj
eta
t d
he W
WW
Numrat binar
Rrj
eta
t d
he W
WW
Ruajtja e informatës në kompjuter
• Simbolet ose "bit-ët", janë 1 dhe 0.
Rrj
eta
t d
he W
WW
1 Byte = 8 Bits. Njësia e informatës
•RAM 4 GB
•HDD 500-1000 GB
Rrj
eta
t d
he W
WW
Sistemet numerike
Rrj
eta
t d
he W
WW
Sistemi numerik binar
Rrj
eta
t d
he W
WW
Themelet e rrjetave kompjuterike
Rrj
eta
t d
he W
WW
Shembuj të rrjetimeve
Komunikimi
Transporti
Sistemi i shërb.
Shtetëror
Biologjik
(sist. Nervor)
Shembuj
të rrjetave
Rrj
eta
t d
he W
WW
Rrjeta - Network = Net + Work
• Çka është rrjedhja e informatës-flowing ?
• Çfarë lloje kemi të rrjedhjes kemi ?
• Cilat rregulla menaxhojnë rrjedhjen ?
• Ku paraqitet lëvizja e inform.
Rrj
eta
t d
he W
WW
Shënimet në rrjetë
• Çka rrjedhë si informatë ?
– Data (Shenimet)
• Çfarë lloje kemi të rrjedhjes kemi ?
– Teksti, Grafika, Video ...
• Cilat rregulla menaxhojnë rrjedhjen ?
– Standardet, Protokolet ...
• Ku paraqitet lëvizja e inform. ?
– Tel, Kabell, Atmosfere ...
Rrj
eta
t d
he W
WW
Evoluimi i rrjetave (1)
Kompjuterët individual
Rrj
eta
t d
he W
WW
Evoluimi i rrjetave (2)
• Duplifikimi i pajisjeve dhe resurseve
• Vështirësia në komunikim
• Vështirësit për të menaxhuar
Rrj
eta
t d
he W
WW
Evoluimi i rrjetave (3)
LAN: Local Area Network
Rrj
eta
t d
he W
WW
Evoluimi i rrjetave (4)
WAN: Wide Area Network
Rrj
eta
t d
he W
WW
Shënimet në rrjetë dhe emërtimet
Rrj
eta
t d
he W
WW
LAN = Local Area Network
• Lidhje fizike ndërmjet pajisjeve
• Operimi në zonë të kufizuar gjeografike
• Lëvizje mjaftë e shpejtë të shënimeve
• Lidhje e pandërprerë
• Kontrolimi më i lehtë i sigurisë
Rrj
eta
t d
he W
WW
LAN Mediumet: Coaxial Cable
• 10Base2
• 10Base5
Rrj
eta
t d
he W
WW
LAN Mediumet : UTP & STP
• 10BaseT
• 100BaseTX
Rrj
eta
t d
he W
WW
LAN Mediumet : Fiber Optic
• 100BaseFX
• 1000BaseLX
Rrj
eta
t d
he W
WW
LAN Pajisjet: Repeater
Rigjenerimi dhe përsëritja e sinjalit.
Rrj
eta
t d
he W
WW
LAN Pajisjet : HUB
Repeater-i shumë portësh
Rrj
eta
t d
he W
WW
LAN Pajisjet : Bridge
Filtrimi i trafikut bazuar ne MAC adresë
Rrj
eta
t d
he W
WW
LAN Pajisjet : Switch
Bridge – shumë portësh
Rrj
eta
t d
he W
WW
LAN Pajisjet : Router
Percaktimi i rrugës
Rrj
eta
t d
he W
WW
WAN = Wide Area Network
• Pajisje të ndara në hapsirë të gjërë
• Lëvizja më e ngadalshme e shënimeve
• Lidhje e pjesërishme dhe tërë kohen
Rrj
eta
t d
he W
WW
WAN Mediumet: ISDN & PSTN
Lidhje e kohëpaskohshme (Dial-up me modem)
Rrj
eta
t d
he W
WW
WAN Mediumet : Frame Relay
Lidhje e pandërprerë
Rrj
eta
t d
he W
WW
WAN Mediumet : Leased Line
Lidhje e pandërprerë
Rrj
eta
t d
he W
WW
WAN Mediumet : Modem
MODEM = MOdulate and DEModulate
Syn Modem, Asyn Modem
Rrj
eta
t d
he W
WW
WAN Mediumet : Router
Lidhje për LAN dhe WAN
Rrj
eta
t d
he W
WW
Bandwidth - i
• Sa informata mund të rrjedhin nga një
vend në tjetrin për kohën e caktuar.
Rrj
eta
t d
he W
WW
Analogji për Bandwidth: Gypat
Rrj
eta
t d
he W
WW
Analogji për Bandwidth
• Rrugët me shumë kahje - Autostradat
• Sistemi radiofonik
Rrj
eta
t d
he W
WW
Bandwidth: LAN Mediumet
Rrj
eta
t d
he W
WW
Bandwidth: WAN Shërbimet
Rrj
eta
t d
he W
WW
Throughput
• Throughput referohet gjendjes momentale,
sasisë, bandwidth-it, në kohë të caktuar të
ditës.
• Faktorët që ndikojnë në throughput janë:
– Pajisjet e ndërlidhura
– Lloji i shënimeve që barten në rrjetë
– Topologjia e rrjetës
– Numri i shfrytëzuesve
– Kompjuterët server
– Ndikimet e rrymës dhe motit
<= Bandwidth
Rrj
eta
t d
he W
WW
Kalkulimi i kohës
Rrj
eta
t d
he W
WW
Rëndësia e Bandwidth
• Është i fundëm
• Është i lidhur direkt me koston
financiare
• Çelës për matjen e performansave të
rrjetave
• Çelës për njohjen e internetit
• Është duke u rritur në mënyrë konstante
Rrj
eta
t d
he W
WW
Përfundimisht
• Terminologjitë e rrjetave
• LAN, WAN
• Mediumet dhe pajisjet e rrjetës
• Bandwidth-i dhe Throughput-i
Recommended