SAZ conferentie sept 2015 Diaselectie

Werkconferen)e    Taal  en  rekenen  

1

Arle/e  Buter  &  Lionel  Kole,  SAZ  info@buterrekenadvies.nl  Lionel@onderwijsmaakjesamen.nl    

 Interac)e  &  differen)a)e    in  de  rekenles  Groep  1  t/m  4  

Kijken,  luisteren,  doel?  -­‐  Afstemming  -­‐  doel!    

Lionel  Kole  

Lionel Kole, 2015

PITCH I

Doelen  PITCH  1  

•  Nog  bewuster  worden  van  de  plaats  die  interac)e  inneemt  in  het  onderwijsleerproces  

•  Spontane,  vrije  en  gestructureerde  interac)e  verkennen  +  voorbeelden  

•  Kennismaken  met  het  handelingsmodel  •  Vijf  essen)ële  onderwijsleerprincipes  •  Didac)sche  en  diagnos)sche  interac)e  •  Differen)a)e  +  Verlengde  instruc)e  

Lionel Kole, 2015 3

De  kern  van  het  onderwijsproces  Leren  door  interac)e  met:  •  medeleerlingen  •  de  leerkracht    •  de  materiële  omgeving  

Lionel Kole, 2015 4

Bij  interac)e  gaat  het  vooral  om..  •  Steeds  preciezer  leren  uitleggen    •  Onder  woorden  brengen  van  eigen  gedachten  •  Delen  en  bespreken  van  ideeën  •  Kri)sch  leren  luisteren  naar  elkaars  inbreng    •  Uitwisseling,  reflec)e  en  evalua)e  van  oplossing  en  aanpak  

Op  basis  van  ervaringen  via  uitwisseling    komen  tot  kennisconstruc5e  

Lionel Kole, 2015 5

Interac)e  &  kennisontwikkeling  •  Leerlingen  zijn  de  ‘motor’  van  hun  eigen  leren  •  Leerlingen  hebben  een  ac)eve  rol  •  Leerkrachten  hebben  een  belangrijke  rol  •  Van  dialoog  naar  verinnerlijking  (denken)    

Lionel Kole, 2015 6

Lionel Kole, 2015 Lionel Kole, 2015

Van  dialoog  met  anderen    naar  dialoog  met  jezelf  

(verinnerlijking)  

Lionel Kole, 2015 8

Lionel Kole, 2015 9

Lionel Kole, 2015 10

Lionel Kole, 2015 11

Lionel Kole, 2015 12

Lionel Kole, 2015 13

Rekenen  is  een  doel,  interac<e  is    een  middel  om  dat  doel  te  bereiken..  

•  Anderen  uitleg  geven  over  de  eigen  aanpak  vraagt  een  goed  begrip  van  je  aanpak.    

•  Zicht  op  eigen  handelen  te  hebben  vraagt  om  tussendoor  te  reflecteren  op  je  aanpak.  

Lionel Kole, 2015 14

Via  exploreren  en    experimenteren…  

Lionel Kole, 2015 15

Lionel Kole, 2015

16

veel ervaringen opdoen en deze uiten!

Didac)sche  interac)e  Doel:    •  Organiseren  dat  leerlingen  iets  nieuws  leren  •  Samen-­‐werken  aan  de  uitbreiding  en  verfijning  van  hun  rekenkennis  

•  Nieuwsgierigheid  en  betrokkenheid  •  Leerkracht  faciliteert  en  stuurt  bij  waar  nodig  

Lionel Kole, 2015 17

Diagnos)sche  interac)e  Doel:  •  In  eerste  plaats  geen  kennisconstruc)e,  maar  willen  weten  hoe  het  kind  redeneert.    

•  Precies  willen  achterhalen  wat  een  kind  allemaal  kan  en  weet.  

•  Leerkracht  onderwijst  niet,  maar  onderzoekt  

Lionel Kole, 2015 18

Verlengde  instruc)e  

•  Geen  herhaalde  groepsinstruc)e  •  Wel  pendelen  tussen  de  handelingsniveaus  •  Kijken,  luisteren  en  afstemmen  •  Inzet  drieslagmodel  •  Doen  ze  na  of  begrijpen  ze  het  echt?  •  Gezamenlijk  selec)e  van  oefeningen  •  Pre-­‐teaching  voorafgaande  aan  nieuwe  inhouden  •  Verlengde  instruc)e  voor  iedereen  

Lionel Kole, 2015 19

Wat  doe  je..  •  Creëer  rijke  leersitua)es  •  Inleven,  bekri)seren  en  reflecteren  •  Eigen  gedachten  tot  uitdrukking  laten  brengen  •  Verhelderen  en  begrippen  bespreken  •  Je  van  de  domme  houden  •  Opze/elijk  vergissen  •  Zoveel  mogelijk  benoemen  •  Rela)es  verduidelijken  •  Specifieke  vragen  stellen  

Lionel Kole, 2015 20

Gestructureerde  interac)e  

•  Brengt  structuur  in  de  interac)e  •  Heeb  een  didac)sche  structuur  •  Leersucces  voor  zoveel  mogelijk  leerlingen  •  Is  interac)ef  leren  •  Is  geïntegreerd  sociaal  leren  

Lionel Kole, 2015 21

Tweetal  Coach  

•  Schoudermakkers  werken  samen  (ongeveer  gelijke  rekenniveaus)  •  Een  werkblad,  een  rijtje…  twee  kleuren  •  ..  Slechts  een  antwoord  is  mogelijk  •  A  rekent  en  verwoordt,  B  luistert,  coacht  en  beves)gt  

•  Leerlingen  wisselen  van  rol  

Lionel Kole, 2015 22

Met  of  zonder  rekenmodel  

Lionel Kole, 2015 23

Met  rekenmateriaal?  

Lionel Kole, 2015 24

Zoek  Iemand  Die..  

•  Werkblad  en  pen  in  de  hand  en  staan  •  Opdracht:  vind  antwoorden  bij  zoveel  mogelijk  verschillende  klasgenoten  

•  Lopen,  hand  op  &  High  Five  •  A  stelt  een  vraag  aan  B  •  B  beantwoord,  A  schrijb  op.  •  B  checkt  of  dit  zijn/haar  antwoord  is  en  tekent  af  •  Leerlingen  wisselen  van  rol  •  Bedankt!  Op  naar  de  volgende..  

Lionel Kole, 2015 25

Lionel Kole, 2015 26

Lionel Kole, 2015 27

Doe-­‐Mij-­‐Na  

•  Met  twee  tegenover  elkaar,  elk  iden)ek  en  eigen  materiaal..  en  eigen  speelruimte  

•  We  zien  elkaar,  maar  niet  elkaars  speelruimte  •  A  is  de  zender,  B  de  ontvanger  •  A  stelt  de  stukken  op,  B  wacht  ff  •  A  geeb  B  per  stuk  aanwijzingen  om  stukken  precies  na  te  leggen..  

•  Klaar?  Check!  Wisselen  van  beurt.  •  Feedback  en  bedank  elkaar!  

Lionel Kole, 2015 28

29

Valkuil  &  uitdaging  

Lionel Kole, 2015

SamenvaRend..  

•  Wat  is  besproken:  Hoofdzaken,  bijzaken?  •  Wat  neem  je  mee  naar  je  school?  •  Waar  kun  je  gelijk  mee  aan  de  slag?  •  Wat  is  het  overdenken  waard?    Ac)eblad  invullen  

31

Belangrijke  rekendoelen  Groep  1  t/m  4  Arle@e  Buter  

Arlette Buter, 2015

PITCH II

Doelen  

•  Bewust  worden  van  het  belang  van  een  goede  rekenstart  

•  Kennismaken  met  het  drieslagmodel  •  Bewust  worden  dat  doelen  halen  meer  

inhoudt  dan  een  voldoende  op  de  methodetoetsen  

Arlette Buter, 2015

Goede  rekenstart        •  Verband  getalbegrip  5  jarigen  -­‐  rekenpresta)es  latere  leebijd  

•  Reken)jd,  minimaal  20  minuten  per  dag  •  Beredeneerd  aanbod      (elke  dag  rekenen  vanuit  doelen  SLO)  

•  Betekenisvolle  rekenac)viteiten    •  Vroeg)jdig  signaleren/effec)eve  interven)es  in  kleine  kring  (zorg  zwakke  rekenaars  is  afgestemd)  

34 Arlette Buter, 2015

Doelen    tellen  en  getalbegrip  eind  groep  2  

Omgaan  met  de  telrij..    •  kunnen  opzeggen  van  de  telrij  t/m  20  •  kunnen  terugtellen  vanaf  10  •  verder  en  terug  kunnen  tellen  vanaf  willekeurig  getal  

•  tellen  met  sprongen  van  2    Doelen  SLO:  www.slo.nl/jongekind/doelen  

Arlette Buter, 2015

Omgaan  met  hoeveelheden  

 •  Resulta)ef  kunnen  tellen  t/m  20  •  Kunnen  vergelijken  van  hoeveelheden  tot  10  -­‐  20:  meer/minder/

evenveel/meeste/veel/weinig/samen  en  toepassen  van  de  begrippen  

•  Hoeveelheden    t/m  10  op  verschillende  manieren  kunnen  herkennen  en  representeren  (structureren)  

•  Kunnen  redeneren  bij  hoeveelheden  en  kan  met  behulp  hiervan  erbij-­‐  en  eraf-­‐  vragen  in  betekenisvolle  situa)es  beantwoorden  en  representeren  

•  Hoeveelheden  t/m  10  kunnen  splitsen  in  betekenisvolle  situa)es  •  Herkennen  van  kleine  hoeveelheden  in  één  oogopslag  •  Verkort  kunnen  tellen  van  hoeveelheden  tot  12  door  gebruik  te  

maken  van  patronen  en  structuren  (bijv.  dobbelsteen).  

Arlette Buter, 2015

Omgaan  met  getallen  

 •  Herkennen en (schrijven) van de cijfersymbolen t/m 10.

•  De volgorde van de cijfersymbolen t/m 10 herkennen.

•  Hoeveelheden t/m 10 kunnen representeren met een cijfersymbool en omgekeerd

•  Verschillende betekenissen van getallen.

Arlette Buter, 2015

Beredeneerd  aanbod  •  Werk vanuit doelen i.p.v. thema’s. Koppel

vanuit de doelen de juiste activiteiten uit het thema.

•  Per periode de doelen duidelijk in beeld.

•  Welke activiteiten worden aangeboden om de doelen te bereiken?

Wat moeten kinderen weten aan het einde van groep 1 en 2?

Arlette Buter, 2015

•  Oriënta)e  tot  100  (start)  •  Splitsingen  t/m  10  gememoriseerd  •  Rekenen  t/m  10  gememoriseerd  (tussen  

10-­‐20)  

Einddoelen  groep  3          

Arlette Buter, 2015

6  +  4  =      8  -­‐  2  =  5  +  2  =      10  -­‐  3  =  4  +  4  =      9  -­‐  4  =  3  +  1  =      6  -­‐  6  =  6  +  3  =      8  -­‐  7  =  

Arlette Buter, 2015

Halverwege  groep  4:    -­‐      Oriënta)e  tot  100  afgerond  en  structuur  van  de  getallen  t/m  100  -­‐  Optellen  en  abrekken  t/m  20  via  het  )ental  geautoma)seerd    

Eind  groep  4:  -­‐  Optellen  en  abrekken  t/m  100  (basisstrategie  rijgen  en  variastrategieën)    

-­‐  Automa)seren  (aantal)  tafels   http://rekenspel.slo.nl

Doelen  groep  4          

Arlette Buter, 2015

•  Methodetoetsen bevatten meestal uitsluitend kale sommen

•  Alleen het (eind)product wordt beoordeeld

•  Bijna geen aandacht voor betekenisverlening

•  Geheugentest

Methodetoetsen  

Arlette Buter, 2015

Hoofdfasen  Leerlijn  

VLOT  LEREN  REKENEN    &    

AUTOMATISEREN  

TOEPASSEN  &  FLEXIBEL  REKENEN  

BEGRIPS  VORMING  

PROCEDURE  ONTWIKKELING  

Leerlijnen leren kennen en op basis daarvan gerichter werken

Arlette Buter, 2015

Drie  te  onderscheiden  aspecten  bij  een  som:  

•  De  omzeung  van  een  prak)sch  probleem  in  een  formule  

 •  Het  uitvoeren  van  de    daarbij  benodigde  bewerkingen    •  De  terugkoppeling  van  het    resultaat  van  de  bewerkingen    naar  het  oorspronkelijke  probleem  

Arlette Buter, 2015

Het  drieslagmodel:    observa)epunten  bij  betekenisverlenen   Kan de leerling: - Bij een context zelfstandig een bewerking bedenken? - Betekenis verlenen aan de getallen in relatie tot de context? - Bij een kale som een context en /of een tekening bedenken? - Een tekening maken bij een context?

Arlette Buter, 2015

Het drieslagmodel: observatiepunten bij uitvoeren •  Kan de leerling de bewerking uitvoeren op formeel niveau? •  Welke oplossingsstrategie past de leerling toe? En is deze oplossingsstrategie efficiënt? •  Wanneer de uitvoering niet lukt:

o  Lukt het wel met materiaal? o  Met eenvoudige getallen? o  M.b.v. een model?

Arlette Buter, 2015

Het drieslagmodel: observatiepunten bij reflectie •  Weet de leerling wat het antwoord (het getal) betekent? •  Koppelt de leerling het antwoord terug naar de context? •  Gaat de leerling na of het antwoord kan kloppen?

Arlette Buter, 2015

Het  Drieslagmodel  kun  je  gebruiken  voor:  •  Observa)e  +  interven)e  dagelijks  )jdens  de  lessen  •  Eerste  analyse  +  diagnos)ek:  n.a.v.  toetsen,  voordat  je  hulpplan  opstelt  

•  Kijken  naar  je  lessen  /  je  eigen  onderwijs  -­‐  Waar  besteed  ik  de  meeste  )jd  aan?  -­‐  Waar  hebben  de  leerlingen  de  meeste  behoebe  aan?  

Drieslagmodel

Arlette Buter, 2015

Tip: •  Borghouts C. (2015). Voorkom

(ernstige) rekenproblemen. Instondo B.V.

School Aan Zet kwaliteitskaarten: •  Diagnostische gesprekjes in het reken-

wiskundeonderwijs •  Rekenen t/m 10 groep 3 •  Rekenen t/m 20 groep 3-4 E-learning School Aan Zet

Arlette Buter, 2015

SamenvaRend..  

•  Wat  is  besproken:  Hoofdzaken,  bijzaken?  •  Wat  neem  je  mee  naar  je  school?  •  Waar  kun  je  gelijk  mee  aan  de  slag?  •  Wat  is  het  overdenken  waard?  

Ac)eblad  invullen    

50

Bedankt  voor  jullie  aandacht  en  inbreng.  Succes  in  de  prak)jk!  

Arlette Buter info@rekenadviesbuter.nl Lionel Kole Lionel@onderwijsmaakjesamen.nl