View
5
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
VERSLAG OVER DE TOESTAND VAN HET ONDERWIJSVERSLAG OVER DE TOESTAND VAN HET ONDERWIJS
schooljaar 2007 - 2008
ONDERWIJSSPIEGEL
onde
rwijs
spie
gel |
sch
oolja
ar 2
00
7 - 2
00
8
OnderwijsspiegelOnderwijsspiegelOverzicht tweede rondeGOK IILeren & Werken
COLOFON Samenstelling: Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Productcoördinatie: Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Agentschap voor Onderwijscommunicatie Verantwoordelijkeuitgever: Peter Michielsens, coördinerend inspecteur-generaal Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel Kaftontwerp: Frieda Smellinckx – leerlinge van de Academie voor Beeldende Kunst Anderlecht Vormgevingkaft: Gert Bogaerts Vormgevingbinnenwerkendruk: Drukkerij Enschedé-Van Muysewinkel Wettelijkdepot: D/2009/3241/076
2
3
InhoudstafelVoorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5Lijst van afkortingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11
1. BasIsONDERwIjs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 1.1 aantal schooldoorlichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 1.2 Uitgebrachte adviezen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 1.3 Motivering bij de adviezen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 1 .3 .1Tekortenvoorhetonderwijskundigfunctioneren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 1 .3 .2Tekortenvoorhetveiligheidsbeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 1 .3 .3Tekortenvoorderegelgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 1.4 Opvolgingen na de doorlichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 1 .4 .1Opvolgingscontrolesnaeenadvies2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 1 .4 .2Tussentijdsecontrolesbijeenadvies2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 1 .4 .3Gemotiveerdtegenvoorstelvantermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 1 .4 .4Voortgangsbezoeken:opvolgingsbezoekennaeengunstigadvies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 1.5 aanbevelingen bij een advies 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 1 .5 .1Aanbevelingenvoorhetonderwijskundigfunctioneren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 1 .5 .2Aanbevelingenvoorhetveiligheidsbeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 1.6 aanbevelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 1 .6 .1Aandelokalebesturen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 1 .6 .2Aanhetbeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
2. sECUNDaIR ONDERwIjs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 2.1 aantal schooldoorlichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 2.2 Uitgebrachte adviezen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 2.3 Motivering bij de adviezen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 2 .3 .1Hetstudiepeilinhetvoltijdsgewoonsecundaironderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 2 .3 .2Hetstudiepeilinhetdeeltijdseninhetbuitengewoonsecundaironderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 2 .3 .3Deregelgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 2 .3 .4Veiligheidenwelzijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 2.4 Opvolgingen na de doorlichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
3. VOLwassENENONDERwIjs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 3.1 aantal centrumdoorlichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 3.2 Uitgebrachte adviezen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 3.3 Motivering bij de adviezen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 3.4 aanbevelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 3.5 Ontwikkelingsgerichte beoordeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40 3.6 Opvolgingen na de doorlichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 3.7 Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
4. DEELTIjDs kUNsTONDERwIjs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 4.1 aantal doorlichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 4.2 Uitgebrachte adviezen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 4.3 Motivering bij de adviezen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 4.4 aanbevelingen bij een advies 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 4.5 Opvolging na de doorlichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 4.6 Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
DEEL II: GOk II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
1. INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 1.1 wettelijk kader . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 1.2 werkwijze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 1 .2 .1Selectievandescholen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 1 .2 .2Cesuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
2. REsULTaTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 2.1 Relevante situationele factoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 2.2 keuze van clusters en thema’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 2.3 algemene resultaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 2.4 Hoe deden de nieuwe scholen het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 2.5 Deden de geselecteerde GOk II, 2-scholen het deze keer beter? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 2.6 analyse van relevante vaststellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 2 .6 .1Excellentescholen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 2 .6 .2Gedelibereerdescholen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 2 .6 .3Grootstedelijkeproblematiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 2 .6 .4Verschillentussendenetten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 2.7 Effectmeting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 2 .7 .1Problemenmetdedataverzameling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 2 .7 .2Markantevaststellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 2 .7 .3Hoebeoordeleninspecteurseffecten? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 2 .7 .4Hoemetenscholeneffecten? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66
3. CONCLUsIEs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
4. aaNBEVELINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
DEEL III: LEREN & wERkEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69
1. CENTRa VOOR DEELTIjDs BEROEpssECUNDaIR ONDERwIjs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 1.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 1.2 Resultaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 1 .2 .1Derealisatievandedeeltijdseleerplicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 1 .2 .2Hetnastrevenvanhetvoltijdseengagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 1 .2 .3Hettrajectbegeleidingsplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 1 .2 .4Defasenbinnendetrajectbegeleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 1 .2 .5Derolenfunctievandetrajectbegeleider . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 1 .2 .6Desamenwerkingsverbanden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
2. syNTRa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 2.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 2.2 Resultaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 2 .2 .1Contexteninput . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 2 .2 .2Proces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 2 .2 .3Output . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .99
3. CENTRa VOOR DEELTIjDsE VORMING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 3.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 3.2 Resultaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 3 .2 .1Context . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 3 .2 .2Input:menselijkpotentieel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 3 .2 .3Proces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 3 .2 .4Output . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
4. CONCLUsIEs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 4.1 Centra voor deeltijds beroepssecundair onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 4.2 syntra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 4.3 Centra voor deeltijdse vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
5. aaNBEVELINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 5.1 Centra voor deeltijds beroepssecundair onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 5.2 syntra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 5 .2 .1VoorSyntraVlaanderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 5 .2 .2VoorderegionaleSyntra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 5 .2 .3Voordeoverheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 5.3 Centra voor deeltijdse vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
4
Voorwoord
2009isvoordeonderwijsinspectieeenjaarvanverandering .Nahet integraaldoorlichten,trekkenwevooronzenieuwe ronde voluit de kaart vanhet gedifferentieerd doorlichten .We kiezen ervoor omdeVlaamseonderwijsinstellingenvoortaanaaneenonderzoekopmaatteonderwerpen .Intijdenvanveranderingishetnietslechtomeventerugteblikken .Enweloponzevorigeronde:dedoorlich-tingenvan2000tot2008 .Ditjaarbeginnenweonsverslagdanookmeteenietsuitgebreideroverzichtvandoorlichtingenenadviezen .
Ookvoorhetdeeltijdswerkenbrekenmethetdecreet‘LerenenWerken’anderetijdenaan .Inaanloopnaardatnieuwedecreetkreegdeonderwijsinspectiedeopdrachtomdeorganisatieenwerkingnategaanvandecentra voordeeltijdsberoepssecundaironderwijs, deSyntra ende centra voordeeltijdse vorming . IndezeOnderwijsspiegelvindtueensynthesevandedrieonderzoeken .
EenaantalGOK-scholenkreegeveneenseenteamvaninspecteursoverdevloer .AfgelopenschooljaarwasimmershetlaatstejaarvandetweedeGOK-cyclusmeteencontrolealsgevolg .
Watvolgtiseengevarieerdjaarverslag .Wewensenualvastveelleesplezier .
Deonderwijsinspectie .
5
6
7
Lijst van afkortingen
aABO alternerendeberoepsopleidingACW koepelvanchristelijkewerknemersorganisatiesAGODI AgentschapvoorOnderwijsdienstenAGV arbeidsgerichtevormingAL alternerendlerenAPO aanvullendepedagogischeovereenkomstAPP artistiekpedagogischprojectAPV artistiekpedagogischevisieaso algemeensecundaironderwijsASPV algemene,socialeenpersoonlijkheidsvormingASS autismespectrumstoornis
Bbao basisonderwijsBGV beroepsgerichtevormingBSA beginsituatieanalysebso beroepssecundaironderwijsBTV beroepstechnischevormingbubao buitengewoonbasisonderwijsbuso buitengewoonsecundaironderwijsBVR BesluitvandeVlaamseRegering
CCAO collectievearbeidsovereenkomstCBJ comitévoorbijzonderejeugdzorgCDBSO centrumvoordeeltijdsberoepssecundaironderwijsCDO centrumvoordeeltijdsonderwijsCDV centrumvoordeeltijdsevormingCIB centrumvoorintegralebegeleidingCIPO context,input,procesenoutputCLB centrumvoorleerlingenbegeleidingCMO centrumvoormiddenstandsopleidingenCOT coördinatorenoverlegCPBW comitévoorpreventieenbeschermingophetwerkCVO centrumvoorvolwassenenonderwijs
DDBFM design,build,financeandmaintaindbso deeltijdsberoepssecundaironderwijsDBO DienstBeroepsopleiding
EEDPBW externedienstvoorpreventieenbeschermingophetwerkEFQM EuropeanFoundationforQualityManagementEHBO eerstehulpbijongevallenEOC entiteitoverlegcomitéESF EuropeessociaalfondsET eindtermenEVA externverzelfstandigdagentschapEVC eerderverworvencompetenties
8
FFvB fondsvoorvakopleidingindebouwnijverheid
GGO! onderwijsvandeVlaamseGemeenschapGOK gelijkeonderwijskansenGON geïntegreerdonderwijs
HHRM humanresourcesmanagementHACCP hazardanalysisofcriticalcontrolpoints
IIBB InfoboBrucemoBrusselIBJ instellingvoorbijzonderejeugdzorgIBO individueleberoepsopleidingindeondernemingICT informatie-encommunicatietechnologieISO InternationalStandardforOrganisationsITP individueeltransitieplan
kKIRS kritischeincidentenrasterKMO kleineenmiddelgroteondernemingkso kunstsecundaironderwijs
LLJW landelijkjeugdwerkLO lichamelijkeopvoedingLOC lokaalonderhandelingscomitéLOP lokaaloverlegplatform
MMAVO maatschappelijkevormingMGV maatschappijgerichtevormingMIGO MaritiemInstituutvanhetGemeenschapsonderwijsMercatorMO muzikaleopvoedingMSN ManagementSyntraNetwerk
NNCAV NationaalCentrumvoorAlgemeneVormingvanjongewerknemersNCMV NationaalChristelijkMiddenstandsverbondNT2 NederlandsalstweedetaalNWP netwerkvanplaatselijkewerkgelegenheidsplatforms
OOBC observatie-enbehandelingscentrumOKAN onthaalklasanderstaligenieuwkomersOLLEE optimaliserenvandeLimburgseleertijdOOOC onthaal-,oriëntatie-enobservatiecentrumOV opleidingsvormOVSG onderwijssecretariaatvandestedenengemeentenvandeVlaamseGemeenschap
pPAV projectalgemenevakkenPLOEG plannen,leidinggeven,opvolgen,evalueren,gewaardeerdwordenPMV persoonlijkeenmaatschappelijkevormingPO plastischeopvoeding
9
POC pedagogisch,organisatorischofcoördinerendPOT persoonlijkontwikkelingstrajectPROZA ProjectgroepOntwikkelingZelfanalyse
RResoc regionaaleconomischensociaaloverlegcomitéRIO regionaalinternoverleg
sSAM-schaal schaalvoorattitudemetingSMART specifiek,meetbaar,aanvaardbaar,realistischentijdsgebondenso secundaironderwijsSPI socio-professioneleinschakelingSWOT strengths,weaknesses,opportunitiesandthreats
TTASAN taalvaardigheidaanvangsecundaironderwijsanderstaligenieuwkomersTBP trajectbegeleidingsplanTO technologischeopvoedingTOS21 techniekopschoolvoorde21steeeuwtso technischsecundaironderwijs VVCA veiligheidschecklistaannemersVCVL VlaamsCentrumvoorLevensvormingVDAB VlaamseDienstvoorArbeidsbemiddelingVGHM veiligheid,gezondheid,hygiëneenmilieuVIZO VlaamsInstituutvoorhetZelfstandigOndernemenVLOR VlaamseOnderwijsraadVOET vakoverschrijdendeeindtermenVOOD vakoverschrijdendeontwikkelingsdoelenVTE voltijdseequivalentVTO vorming,trainingenopleidingVWO volwassenenonderwijs
wWEP werkervaringsplan
10
11
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
12
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
Jaarlijks vindtu inonzeOnderwijsspiegel eenoverzicht vanhet afgelopen schooljaar: hoeveel instellingenwerdendoorgelicht,welkeadviezenuitgebracht,hoemotiveerdenwedieadviezen?Aangezienweinjanuari2009vanstartgingenmeteennieuwedoorlichtingsronde1(ookweldederderondegenoemd)leekhetonszinvolomuindezeeditieeenoverzichttebiedenvandetotaleafgelopenronde(ofdetweederonde) .Ditbetreft(doorgaans)deperiodeseptember2000totdecember2008enomvatzowelhetgewoonalshetbui-tengewoononderwijs .Deonderwijsinspectiekanvooreen(structuuronderdeelvaneen)school,centrumofacademiedrieadviezenuitbrengen .Hetadvies ‘1’ isonvoorwaardelijkgunstig .Hetadvies ‘2’ isgunstigvooreenbeperkteperiode:(eendeelvan)deschool,hetcentrumofdeacademiemoetvoldoenaanduidelijkgeformuleerdevoorwaardenombijopvolgingeenadvies‘1’tebekomen .Hetadvies‘3’isongunstigenimpliceerteennieuwonderzoekdooreenparitairsamengesteldteamvaninspecteursomtoteendefinitiefadviestekomen .Inhetderdejaarnadedoorlichtingwordtelkeinstellingopgevolgd .Voorinstellingenmeteenadvies‘1’heeftdezeopvolginggeeneffectopheteerderuitgebrachteadvies .
Basisonderwijs1.
Voorhet (buitengewoon)basisonderwijs gevenwe eenoverzicht vandedoorlichtingen enopvolgingscon-trolesvan2000-2001totenmet2007-2008 .Vandescholendieindezeperiodetweekeerzijndoorgelicht,weerhoudenweenkelhet laatsteverslag .Dezeverwerkteverslagenvertegenwoordigenruim95,6%vanhetaantaldoorgelichtescholen .
Hetbeelddatuhierkrijgt,isnietdesomvandejaarlijkseoverzichtenuitdevorigeOnderwijsspiegels .Diverseherstructureringenhebben immershet lokaleonderwijslandschapgewijzigd .Zozijnsommigedoorgelichtescholen nu een vestigingsplaats van een andere school of kozen sommige doorgelichte scholen voor eenverticaleopsplitsing2metelkeenverschillendinstellingsnummerenbijgevolgmettelkenseenapartdoorlich-tingsverslag .
1.1 aantal schooldoorlichtingen
aantal schooldoorlichtingen bao bubao Totaal
Gemeenschapsonderwijs 359 36 395
Officieelonderwijs 508 33 541
Vrijonderwijs 1441 125 1566
Andere 1 1
Totaal 2308 195 2503
% van het aantal doorlichtingen 92,2 7,8 100
aantal onderwijsinstellingen in 2007-2008
Gemeenschapsonderwijs 352 34 386
Officieelonderwijs 514 32 546
Vrijonderwijs 1443 124 1567
Ziekenhuisscholen 6 6
Totaal 2309 190 + 6 2499 + 6
1 Een ronde iseencyclusvandoorlichtingenwaarindeonderwijsinspectiealle scholen, centraenacademies (minstens)éénmaalcontroleert .
2 Voorbeeldvaneenverticaleopsplitsingiseenlagereschooldiezichsplitst intweeautonomelagerescholenmetelkeenvolledigonderwijsaanbod(eerstetotenmetzesdeleerjaar) .
13
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
Op 1 september 2007waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonomekleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961basisscholenmet kleuter- én lageronderwijs . Inhetbuitengewoonbasisonderwijswarener96autonomelagerescholen,94basisscholenen6scholenvanhetbuitengewoononderwijsvanhettype5(ziekenhuisscholen)3 .Tijdensdetweededoorlichtingsrondewerdenzowel inhetgewoonals inhetbuitengewoonbasisonderwijsnagenoegallescholendoorgelicht .
spreiding doorlichtingen
00-01 01-02 02-03 03-04 04-05 05-06 06-07 07-08sept-
dec 08Tot.
bao 250 328 376 325 59 294 304 275 97 2308
bubao 2 7 16 31 22 41 39 25 12 195
Totaal 252 335 392 356 81 335 343 300 109 2503
Perschooljaarwerdengemiddeldongeveer300scholenintegraaldoorgelicht .In2004-2005wasditcijferniethaalbaarondermeerdoordecontrolevandeeersteGOK-cyclusinallebetrokkenscholen .
1.2 Uitgebrachte adviezen4
bao bubao Totaal
Advies1 1449 89 1538
Advies2 761 93 854
Advies3 1 1 2
Totaal 2211 183 2394
3 Ziewww .ond .vlaanderen .be/onderwijsstatistieken .4 Ditbetreftdeperiode2000-2001totenmet2007-2008 .Deperiodeseptember-december2008(109doorlichtingen)brengenwehier
nietinrekening .
0
50
100
150
200
250
300
350
400
sept-dec 0807-0806-0705-0604-0503-0402-0301-0200-01
bao
bubao
250
2
328
7
376
16
325
3159
22
294
41
304
39
275
25
97
12
aantal doorlichtingen
14
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
Ruim65%vandescholeninhetgewoonbasisonderwijsendehelftvandieinhetbuitengewoononderwijs,kregeneenadvies‘1’ .Eengunstigadviesbetekentdatdeonderwijskwaliteit,hetveiligheidsbeleidendenale-vingvanderegelgevingindebetrokkenschoolvoldoen .Bijeendergelijkadviesformuleertdeonderwijsin-spectieeenaantalaanbevelingenomdevastgesteldeonderwijskwaliteit tebestendigenofteoptimaliseren .Wegaanerdanvanuitdatdeveranderingscapaciteiten-bereidheidvandeschoolgrootgenoegzijnomdeonderwijskwaliteitoppeiltehoudenofteverhogen .
Bijna35%vandedoorlichtingen inhetgewoonbasisonderwijsenongeveerdehelftvandedoorlichtingenin het buitengewoon basisonderwijs werden afgeslotenmet een advies ‘2’ . Dat impliceert dat de school,binneneenafgesprokentermijn,devastgestelde tekortenmoetwegwerken .Die tekortenkunnen liggenophetonderwijskundigegebied,ophetgebiedvanhetveiligheidsbeleid,ophetdomeinvandenalevingvanderegelgeving,ophetschoolfunctionerenofopeencombinatievanmeerderevandezeaspecten .Tekortenvoorhetschoolfunctionerenwordenenkelgeformuleerdindienzeduidelijkverbandhoudenmetonderwijskundigemankementen .
Tijdensdezetweededoorlichtingsrondekregentweescholeneenadvies‘3’ .Inbeidegevallenheefthetparitaircollegeinhaaradviesdevastgesteldetekortenbevestigdmaarhetongunstigeadviesgewijzigdineengunstigadvies .Deonderwijsinspectieheeftdaarwel,inoverlegmethetschoolbestuur,telkenseenstappenplanaangekoppelddatverdersystematischwordtopgevolgd .
0
10
20
30
40
50
60
70
80
bubaobao
advies 1
advies 2
advies 3
65,6
34,4
0,1
48,6 50,9
0,5
adviezen
advies 1
advies 2
advies 3
0
10
20
30
40
50
60
70
80
07-0806-0705-0604-0503-0402-0301-0200-01
73,2
26,8
73,5
26,5
68,9
31,1
59,7
40,3
59,3
40,7
57,8
42,2
63,5
36,5
63,3
36,4
0,4
adviezen bao
15
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
In het gewoon basisonderwijs fluctueerde de toekenning van een gunstig advies tussen ruim 73% van dedoorgelichtescholenin2000-2001en2001-2002enminderdan60%vandedoorlichtingen(in2003-2004,2004-2005enin2005-2006) .Ondermeerdegeringeimplementatievanleerplannenisalvasteenaanwijzingvoordetoenemendeadviezen‘2’indiedrieopeenvolgendeschooljaren .
Inhetbuitengewoonbasisonderwijsvarieerthetaantalgunstigeadviezenvanslechts14%vandedoorlich-tingen in 2001-2002 tot ruim60%vande controles in 2005-2006 .Deglobaal genomenstijging vandezeadviezenkunnenweondermeerkoppelenaantweeevolutiesbinnenhetbuitengewoonbasisonderwijs .Deimplementatievanhetbijdecreetbepaaldeprocesvanhandelingsplanningkwambinneneenaantalscholenop kruissnelheid . Daarnaast geeft de geleidelijke invoering van de ontwikkelingsdoelen voor enkele typesbuitengewoononderwijsineenaantalscholeneenimpulsomdewerkingdoelgerichteraantepakken .Afhan-kelijk van de jaarlijks doorgelichte scholen en types, krijgenwe daardoor een sterkere schommeling in deuitgebrachteadviezen .
1.3 Motivering bij de adviezen
bao bubao Totaal
Aantalschooldoorlichtingenmetadvies2 761 93 854
Aantalscholenmettekorteninverbandmet
onderwijskundigedoelstelling(en) 483 70 553
aspectenvanhetveiligheidsbeleid 489 56 545
nalevingwettelijkebepalingen 248 22 270
schoolorganisatorischfunctioneren 240 33 273
advies 1
advies 2
advies 3
0
20
40
60
80
100
07-0806-0705-0604-0503-0402-0301-0200-01
50 50
14
86
31
69
4552
3
36
6461
39
56
44
5248
adviezen bubao
16
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
854scholen–ditisruim35%vandedoorgelichtescholen–kregeneenadviesgunstigbeperktindetijd .Hier-bijwerdentekortengeformuleerdophetgebiedvanhetonderwijskundigfunctioneren,hetveiligheidsbeleid,denalevingvandewettelijkebepalingen,hetschoolfunctionerenofvooreencombinatievanmeerderevandezeaspecten .
Bijnatweeopdedriescholenmetadvies‘2’vertonentekortenvoorhetveiligheidsbeleidofhetonderwijskun-digfunctioneren .Inhetbuitengewoononderwijslooptditlaatstezelfsoptot75%vandiescholen .
Bijnaéénopdedriescholenmeteenadvies‘2’heefttekortenvoorhetschoolfunctionerenofvoorhetnale-venvandewettelijkebepalingen .Inhetbuitengewoononderwijsisdatlaatstetekortechterbeperkttot24%vandiescholen .Hetopmakenvaneenhandelingsplanvooréénofmeerleerlingensamen–devoornaamstewettelijkebepaling5–isookexplicietgerelateerdaandeonderwijskundigedoelstelling‘eenoptimaleenhar-monischeontwikkelingenintegratienastreven’ .
1.3.1 Tekorten voor het onderwijskundig functioneren
5 Art .46vanhetdecreetBasisonderwijsvan25februari1997 .
onderwijs-kundig
veiligheid
wettelijke bepalingen
schoolorga-nisatorisch
0
10
20
30
40
50
60
70
80
bubaobao
63 64
33 32
75
60
24
35
Motivering advies 2
basisvorming
bredeontwikkeling
zorgbredeontwikkeling
0
10
20
30
40
50
60
lager onderwijskleuteronderwijs
37
8
31
50
10
35
aantal doorlichtingen
17
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
63,5%vandescholenmetadvies ‘2’hebbenonderwijskundige tekorten .Dezezijn tesituerenzowel inhetkleuter-alsinhetlageronderwijsofinbeideniveaustegelijk .
Hetvaltopdatweindescholenmetditadviesvooraltekortenvaststellenvoordedoelstelling‘basisvormingalssamenhangendgeheelrealiseren’ .Datishetgevalindehelftvandiescholenmetlageronderwijsenin37%vandiescholenmetkleuteronderwijs .Datbetekentdatdezeschoolteamsonvoldoendeaandachtheb-benvoorhetnastrevenenrealiserenvandeontwikkelingsdoeleneneindtermenineencontinuopgebouwdleertraject .Vooral inhetniveau lager zijndie tekorten significant .Wellicht is dedecretale inspanningsverplichting enverantwoordingsplichthieraannietvreemd .Zozijndeleerplannenendeobjectievereferentiekadersvooralbijwereldoriëntatieenmuzischevormingveelalteweiniguitgangspuntenverifiëringskader .Hetontbreektindiescholendikwijlsaangradatieencontinuïteitinhetaanbod .Vanscholenwordtmeerenmeerverwachtdatzijkunnenaantoneninwelkematedeleerplannen,deontwik-kelingsdoelen ende eindtermenwordennagestreefd engerealiseerd .Dat veronderstelt dat scholen kiezenvooreendoordachtoutputbeleid .
Onderwijskundige tekorten inzakedezorgbredeontwikkeling–ditomvatdeoptimaleafstemmingvanhetaanbod op de specifieke noden van de kinderen en de zorgverbredendemaatregelen – treffen we aan inongeveeréénderdevandescholenmetadvies‘2’ .Dezetekortensignalerenondermeerhetontbrekenvaneenvisieopzorgbeleidofvaneencoherenteaanpakophetgebiedvanpreventieenremediëring .Vooraldenoodzakelijkeeerstelijnszorg is indiversescholenonvoldoende . Inbeideonderwijsniveaus isdatbeeldvrijgelijklopend .
Ookvoordebredeontwikkelingkrijgenwe inhetkleuter-enhet lageronderwijseensoortgelijkbeeld .Ditonderwijsdoelsignaleertslechtstekorteninongeveerééntiendevandescholenmetadvies‘2’enscoortdusalsonderwijsdoelkwalitatiefhethoogst .
Ruim40%vande scholenmet advies ‘2’ scoortonvoldoendevoorde leergebiedenwereldoriëntatie en/ofmuzischevorming .Inéénvijfdetotéénvierdevandescholenmeteenadvies‘2’manifesterenzichtekortenvooreenofmeervandeandereleergebiedenofleergebiedoverschrijdendeeindtermen .
0
10
20
30
40
50
Nederlands
Frans
wiskunde
wereldoriëntatie
muzische vorming
lichamelijke opvoeding
leren leren
sociale vaardigheden
25 24 24
4441
2422 22
Tekorten basisvorming - gewoon lager onderwijs
18
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
Hetvaltopdateraanvankelijk–nade introductievannieuwe leerplannen–ongeveer30 tot40%vandescholenmeteenadvies‘2’onvoldoendescoortvooreenofmeerleergebieden .Naargelangdeimplementatievandiereferentiekaderstoeneemt,verminderthetprocentueelaantalscholenmetonderwijskundigetekortenvoordatspecifieke leergebied .Voorwereldoriëntatieenmuzischevormingdaarentegen isdatnogniethetgeval .Integendeel,inbijnadehelftvandescholenmetadvies‘2’zijndieleerplannennogonvoldoendegeïm-plementeerd .
Inhetbuitengewoonbasisonderwijsbetekenteentekortvoordeonderwijskundigedoelstellingeentekortvoorhetprocesvanhandelingsplanning .Inbeideonderwijsniveausliggendeonderwijskundigetekortenhoofdza-kelijkophetgebiedvandedoelen-endeuitvoeringsfaseenintweedeordeopdebepalingvandebeginsitu-atie,devoorbereidingendeevaluatievanhetpedagogisch-didactischhandelen .Zoscorentweederdevandescholenbuitengewoonlageronderwijsmetadvies ‘2’zwakvoordedoelenfase .Dezetekortenbemoeilijkeneenonderwijsleeraanbodopmaatvanhetkind .
0
10
20
30
40
50
60
2007-20082006-20072005-20062004-20052003-20042002-20032001-20022000-2001
Nederlands
Frans
Wiskunde
Wereld-oriëntatie
Muzische vorming
Lichamelijke opvoeding
Leren leren
Sociale vaardigheden
Evolutie tekorten basisvorming - gewoon lager onderwijs
0
10
20
30
40
50
60
70
80
buitengewoon lager onderwijsbuitengewoon kleuteronderwijs
beginsituatie
doelenfase
voorbereiding
uitvoering
evaluatie
22
27
2026
20
46
67
51
58
43
Onderwijskundige tekorten - bubao
19
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
1.3.2 Tekorten voor het veiligheidsbeleid
Zowelinhetgewoonalsinhetbuitengewoonbasisonderwijshebbenbijnatweederdevandescholenmeteenadvies‘2’tekortenophetgebiedvanhetveiligheidsbeleid .Datbetekentdatindezescholeninbreukenzijnvastgesteldvooraspectenvandeorganisatievanhetveiligheids-enwelzijnsbeleid,debewoonbaarheidvandeschoolinfrastructuur,deveiligheidvandeleer-enwerkomgeving6,hygiëne,gezondheidenmilieuzorg .
Inbijnadehelftvandescholenmeteenadvies‘2’doenzichinbreukenvoorrondbrandveiligheidendebijbe-horenderegelgevingofbeschikthetschoolbestuurnietoverdewettelijkvoorzienekeuringsattesten .Ongeveeréénvijfdevandescholenmetadvies‘2’krijgteenonvoldoendevoordeorganisatievanhetveiligheidsbeleid,dehygiëneofdebewoonbaarheid .
6 Indegrafiekenopgesplitstinbrandveiligheidenalgemeneveiligheid .
0
10
20
30
40
50 organisatie veiligheids-beleid
bewoonbaarheid
brandveiligheid
algemeneveiligheid
hygiëne16
24
44 45
18
Tekorten veiligheidsbeleid
0
10
20
30
40
50
60
70
2007-20082006-20072005-20062004-20052003-20042002-20032001-20022000-2001
Organisatie Veiligheid
Bewoon-baarheid
Brand
Algemene veiligheid
Hygiëne
Evolutie tekorten veiligheidsbeleid
20
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
Hetsystematischgebruikvandeveiligheidsindex7doorschoolbesturenendoordeonderwijsinspectie,resul-teertineenmeereffectieveaanpakvanhetveiligheidsbeleid .Devijfvoorbijeschooljarenisereenafnamevanhetprocentueleaantalscholenmettekorteninzakeveiligheidsbeleid .
1.3.3 Tekorten voor de regelgeving
Bijnaéénvandedriescholenmeteenadvies ‘2’heeft tekortenwegensdeniet-correcte toepassingvandewettelijkebepalingen .Vooralderegelgevingomtrenthetschoolwerkplan,hetschoolreglement,deinformatievoordeoudersbijeeneersteinschrijving(decreetBasisonderwijsartikels28,37en47)enrondmedezeggen-schapvereisteenmeerprioritaireopvolging .
1.4 Opvolgingen na de doorlichting
1.4.1 Opvolgingscontroles na een advies 2
Tijdens de tweede doorlichtingsrondewerden 717 opvolgingscontroles uitgevoerd naar aanleiding van eenadvies‘2’ .Alleopvolgingscontrolesresulteerdenineengunstigadvies .
Doorgaansfocusthetinternleiderschapsystematischopdeonderwijskundigetekortenomzebinnendevoor-zienetijdwegtewerken .Vooreventueelresterendemankementenzijnermeestalvoldoendeaanwijzingendathetschoolteamopdegoedewegis .Deschoolleidersmakenhandiggebruikvanhetinstrumentdatdeonderwijsinspectieaanreiktomdetekorteninzakedenalevingvandewettelijkebepalingenverderoptevolgenenwegtewerken .Vooraldankzijhetsystematischgebruikvandeveiligheidsindexdoendeschoolbesturendelaatstejareneenbijzondere inspanning op het gebied van het veiligheidsbeleid .Ondanks verschillende beleidsmaatregelenblijvenerproblemenmetdelopendebouwdossiers .Daardoormoetenschoolbesturengeregeldnoodoplos-singenzoeken(zoalstijdelijkehuisvestingofnoodlokalen) .Uiteraardblijvendebetrokkenschoolbesturenver-antwoordelijkvoordeveiligheidvandeleerlingenenhetpersoneeltijdensdeperiodenodigomdeuitvoeringvandelopendedossiersterealiseren .
7 Deonderwijsinspectiegebruiktdecontrolelijst ‘Veiligheidenwelzijnopschool–Dynamischrisicobeheersingsbeleidvanscholen’sindsseptember2002 .
bao
bubao
0
20
40
60
80
100
120
07-0806-0705-0604-0503-0402-0301-0200-01
68
10
71
6
92
5
81
4
110
6
87
12
70
9
69
17
Opvolgingscontroles
21
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
Hetgewoonlageronderwijsheefthaarbasisvormingvooralbijgestuurdophetgebiedvanwereldoriëntatieenmuzische vorming . In tweede instantie lag het accent opNederlands, Frans,wiskunde en lichamelijkeopvoeding .Geziendelatereimplementatievandeleergebiedoverschrijdendeeindtermen8,wasditonderdeelslechtsinminderematevoorwerpvanbijsturing .Het buitengewoon onderwijs heeft werk gemaakt van haar proces van handelingsplanning door in eersteinstantietefocussenopdedoelen-endeuitvoeringsfase .Nietteminkregeneveneensdeanderefasenvanhetprocesvanhandelingsplanningdenoodzakelijkeaandacht .
1.4.2 Tussentijdse controles bij een advies 2
Inprincipekrijgtdeschooleentermijnvandrieschooljarenomtekortenvoorhetonderwijskundigfunctione-renwegtewerken .Voortekorteninverbandmetaspectenvanhetveiligheidsbeleidofhetnalevenvananderewettelijkebepalingenkandeonderwijsinspectieoordelendatdetekortenopeenkorteretermijnkunnenwor-denweggewerkt9 .
Gemiddeld75%vandeopvolgingscontrolesnaeenadvies‘2’bestaanuittweeofmeerschoolbezoekenomdataandeverschillendetekortenookverschillendetermijnenwordengekoppeld .Deinspectievoertdantussen-tijdsecontrolesuit .
8 DezebijdragegeeftgeeninformatieoverdematevanimplementatievandeleergebiedoverschrijdendeeindtermenICTomdatdezemaatschappelijkeverwachtingenpasonlangswerdengeïnitieerdengeïntroduceerd .
9 Art .11vanhetBVRvan2februari1999overdewijzewaaropsommigebevoegdhedenvandeonderwijsinspectiewordenuitgevoerd:“…deopvolgingscontrolemagtenvroegsteplaatshebben90kalenderdagennadedatumwaarophetverslagwerdovergemaakt…” .
Nederlands
Frans
wiskunde
wereldoriëntatie muzische vorming lichamelijke opvoeding
leren leren
sociale vaardigheden
13%
12%
16%
12%
15%
12%
10%
10%
weggewerkte tekorten basisvorming - lager onderwijs
beginsituatie
doelenfase
voorbereiding
uitvoering
evaluatie
17%
26%22%
19%
16%
weggewerkte tekorten basisvorming - buitengewoon lager onderwijs
22
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
Sommigedoorlichtingsverslagenvermeldendatnaaraanleidingvandezetussentijdsecontroles(vooraspec-tenvanhetveiligheidsbeleidofhetnalevenvananderewettelijkebepalingen)ookgecontroleerdzalwordeninwelkematedevermeldeonderwijskundigetekortenopdatogenblikalzijnweggewerkt .
Ditconsequent(er)opvolgenvanhetontwikkelingstrajectvandeschoolgebeurtvooral inscholenwaardeonderwijskundigetekortengerelateerdwordenaantekortenophetgebiedvanhetonderwijsondersteunendbeleid(beleidsvoerendvermogen) .
Detussentijdsecontrolesresulterennietmeteenineennieuwadvies .Datvolgtpasbijdelaatstecontrole,nahetafsluitenvandetermijnvermeldbijhetoorspronkelijkedoorlichtingsadvies .
1.4.3 Gemotiveerd tegenvoorstel van termijn
Conformart .12,§1vanhetBVRoverdewijzewaaropsommigebevoegdhedenvandeonderwijsinspectiewor-denuitgevoerd,hebben64schoolbesturenvanhetgewoononderwijsen9vanhetbuitengewoononderwijseengemotiveerdtegenvoorstelvantermijngeformuleerd .Daardoorkregenzijeenschooljaar langerdetijdomdevastgesteldetekortenwegtewerken .
Schoolbesturenkunnenniet-weggewerktetekortenalsmotiveringaanvoerenomeenuitstelvanopvolgings-controleteverkrijgen .Zomaaktentekorten inzakeveiligheidsbeleid,onderwijskundig functionerenennale-vingvandewettelijkebepalingenrespectievelijk60%,31%en9%uitvandemotievenvandeschoolbesturenvanhetgewoonbasisonderwijs .Oorzaakvanhetvrijhogepercentagevanhetveiligheidsbeleid isdesomsmoeizameafhandelingvanlopendebouw-ofrenovatiedossiers .
Inhetbuitengewoononderwijsnoodzakenvooraldeniet-weggewerkteonderwijskundigetekortentotdevraagomuitstel .Ditbevestigtnogmaalsdemoeizameimplementatievanhetprocesvanhandelingsplanning .
1.4.4 Voortgangsbezoeken: opvolgingsbezoeken na een gunstig advies
schooljaar van de doorlichting (of opvolgingscontrole) met een gunstig advies
01-02 02-03 03-04 04-05
schooljaar van het voortgangsbezoek 04-05 05-06 06-07 07-08
Aantalvoortgangsbezoekenbao 1034
Aantalvoortgangsbezoekenbubao 51
onderwijskundig functioneren
veiligheidsbeleid
wettelijke bepalingen
0
10
20
30
40
50
60
70
bubaobao
31
60
9
53
42
5
Motieven uitstel opvolgingscontrole
23
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
Deonderwijsinspectiebewaaktdeonderwijskwaliteitbinneneencyclischprocesvancontroleenopvolging .Binnendieopvolgingkaderthetvoortgangsbezoek .Datbezoekvanééndagvindtplaatsinhetderdeschool-jaarnadeschooldoorlichtingofnaeenopvolgingscontrolemeteengunstigadviesvoorhetonderwijskundigenschoolorganisatorischfunctioneren .
Dezevoortgangsbezoekenleidenniettoteenadviesenzijndusnietsanctionerend .Zijbeogenondermeer:scholentebenaderenvanuiteenontwikkelingsperspectief•informatieintewinnenoverdeschooleigenprioriteiten,metrespectvoordeautonomievandescholen•scholentestimuleren,maarookwaakzaamenbekommerdhetschooleigentrajectoptevolgenmethet•oogopkwaliteitsverbetering .
1.5 aanbevelingen bij een advies 1
1.5.1 aanbevelingen voor het onderwijskundig functioneren
Methetoogopdeoptimaliseringvandeschoolwerkingendeondersteuningvandeschoolteams, formu-leert de onderwijsinspectie voor scholenmet voldoende onderwijskwaliteit vrijblijvende aanbevelingen .Deinspecteursbevestigenhetteaminzijnontwikkelingstrajectenbiedenaanvullendkansenomondermeerhetschoolspecifiekeprioriteitenplanterealiseren .
Bijdeaanbevelingenvoorhetonderwijskundigfunctionerenkrijgtdebasisvormingdemeesteaandacht:ruimdrievijfdevandiekleuterscholenenbijnaviervijfdevandielagereschoolteamskregenhiervooraanbevelin-gen .Inongeveertweederdevandiescholenwasdithetgevalvoorzorgbredeontwikkeling .
basisvorming
brede ontwikkeling
zorgbrede ontwikkeling
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
lager onderwijskleuteronderwijs
61
25
58
79
33
68
Onderwijskundige aanbevelingen - bao
24
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
Ondankseengunstigadviesblijkt,netzoalsbijhetbeeldvandetekortenvoorbasisvorming,datindemeestescholendeimplementatievandeleerplannennognietisafgerond .Inmeerdandehelftvandiescholen(64%en56%)werdenaanbevelingengeformuleerdvoorwereldoriëntatieenmuzischevorming .Hetvaltookopdatdeschoolteamsdoordejarenheenmeerdoelgerichtkunnenwerkenaandeimplementatievandeleergebied-overschrijdendeeindtermen10 .
Inongeveertweederdevandebuitengewonebasisscholenmeteenadvies‘1’formuleertdeonderwijsinspec-tieaanbevelingenomdeschoolteamsverdertestimulerenenhetprocesvanhandelingsplanningteverbete-ren .Dedoelen-endeuitvoeringsfasestaanhetmeestindeschijnwerpers .Binnenhetprocesvanhandelings-planningzijndezefasenimmersdenoodzakelijkehefbomenomhetcyclischegebeurenblijvendteactiveren .Uiteraardliggendescoresvandediversefasenvandatcyclischeprocesdichtbijelkaar .
10 DezebijdragegeeftgeeninformatieoverdematevanimplementatievandeleergebiedoverschrijdendeeindtermenICTomdatdezemaatschappelijkeverwachtingenpasonlangswerdengeïnitieerdofgeïntroduceerd .
beginsituatie
doelenfase
voorbereiding
uitvoering
evaluatie
0
10
20
30
40
50
60
70
80
buitengewoon lager onderwijsbuitengewoon kleuteronderwijs
22
33
2429 27
47
72
63
70
63
0
10
20
30
40
50
60
70
80
2007-20082006-20072005-20062004-20052003-20042002-20032001-20022000-2001
Nederlands
Frans
wiskunde
wereld-oriëntatie
muzischevorming
lichamelijkeopvoeding
leren leren
socialevaardigheden
Evolutie aanbevelingen basisvorming - bao
Onderwijskundige aanbevelingen - bubao
25
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
1.5.2 aanbevelingen voor het veiligheidsbeleid
Tijdensdetweededoorlichtingsrondeformuleerdedeonderwijsinspectieinscholenmeteengunstigadviesooksystematischaanbevelingenomhetveiligheidsbeleidteoptimaliseren .Ruimdehelftvandiescholenkannogwerkmakenvandebewoonbaarheidendealgemeneveiligheideninongeveerdehelftvandeinstellin-genkunnendebrandveiligheidendehygiënewordenverbeterd .Inslechts30%vandescholenmetadvies‘1’werdennogaanbevelingengeformuleerdronddeorganisatievanhetveiligheidsbeleid .
1.6 aanbevelingen
1.6.1 aan de lokale besturen
Gewoon basisonderwijsDeleerplannen,dedecretaleontwikkelingsdoelenendeeindtermengebruikenalsuitgangspuntenleidraad•voorhetnastreven,realiserenenhetsystematischbewakenvandebasiscompetenties .Besteedhierbijookaandachtaandeontwikkelingsdoeleneneindtermenendebijbehorendeleerplannenvanwereldoriëntatieenmuzischevorming .MaakeenschoolplanningopomdenieuweleergebiedoverschrijdendeeindtermenICTteimplementeren .
organisatie veiligheids-beleid
bewoonbaarheid
brandveiligheid
algemene veiligheid en attesten
hygiëne
0
10
20
30
40
50
60
70
80
31
62
4956
49
aanbevelingen veiligheidsbeleid
0
10
20
30
40
50
60
70
2007-20082006-20072005-20062004-20052003-20042002-20032001-20022000-2001
Organisatie veiligheidsbeleid
Bewoonbaarheid
Brandveiligheid
Algemene veiligheid & attesten
Hygiëne
Evolutie aanbevelingen veiligheidsbeleid
26
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
Deonderwijsleersituatiebeterafstemmenopdepadagogisch-didactischebeginsituatievanelkkind .De•zorgverbredendedraagkrachtverhogeneneenoptimaleafstemmingrealiserentussenallebetrokkenenbijhetprocesvanhulpverlening .Methetoogopintegralekwaliteitszorgsamenmethetteambouwenaaneenschoolspecifiekoutputbe-•leid .Gebruikhierbijvalabeleenbetrouwbaregegevens–zowelopschool-,groeps-alskindniveau–omdeeffectenvanhetonderwijscyclischtekunnenmeten,analyseren,borgenofbijsturen .Doedatmetinacht-nemingvanhetpedagogischproject,degekozenleerplannenendemaatschappelijkeverwachtingen .Aaneenprofessioneleleergemeenschapbouwendieopbasisvanhetoutputbeleiddejuistekeuzesmaakt•voorschooleigenprioriteitenmethetoogopmeerkwaliteitsvolonderwijs .
Buitengewoon basisonderwijsInallefasenvanhetprocesvanhandelingsplanningaandachtschenkenaanalle(haalbare)leergebieden•en-domeinen .Inoverlegeenevenwichtigedoelenselectiemakenuitdedecretaalvastgelegdeontwikkelingsdoelen .•Toteenfunctionelevoorbereidingvandeactiviteitenkomendoorondermeeraandachttehebbenvoor:•
eenselectievanhaalbarekortetermijndoelen•denodigetussenstappenbijdeaansluitendeleerinhouden•hethanterenvaneeneenduidigeterminologie•hetopelkaarafstemmenvandegebruiktedocumenten .•
Onderwijsondersteunend beleidAlleteamledenbetrekkenbijhetvernieuwingsbeleidvandeschooldoorgezamenlijkkleinschaligeprojec-•tenoptezettenenvanuitdezeteambetrokkensucceservaringentewerkenaanvernieuwingsinitiatievenopmiddellangeenlangetermijn .
1.6.2 aan het beleid
Deonderwijsbegeleidingsdienstenenschoolbesturenaanzettenomaanhetonderwijsveldsystematisch•defunctievandedecretaleontwikkelingsdoeleneneindtermenenvandeleerplannenteblijvenexplicite-renalsreferentiekadervoorderealiseringvandemaatschappelijkeopdrachtenvankwalitatiefhoogstaandonderwijs .Descholenaanmoedigenomschool-ennetoverstijgendsamentewerkenophetgebiedvanonderwijsver-•nieuwing .Steunvooraldebegeleidingsprojectenmeteeninteractievebenadering:lerenvanenmetelkaar,collegialeondersteuning,hospiteren,enzovoort .Deverwachtingeneneisenvandeoverheidinzakekwaliteitsonderwijsendealgemeenaanvaardeprinci-•pesdaaromtrentduidelijkenviadiversekanalennaaralleparticipantencommuniceren .Descholensensibiliserenvooreencyclischprocesvankwaliteitszorg(plannen,uitvoeren,evalueren,bor-•genenbijsturen)enstimulerenomhetbeleidsvoerendvermogenvanhetschoolteamteversterkenmethetoogopeenkwaliteitsvolleschoolontwikkelingendegroeinaareenprofessioneleleergemeenschap .Eroptoeziendatdecontinueringvanextralestijdenvoorspecifiekeverantwoordelijkhedenendeskundig-•hedenhetprofessioneeldraagvlakenhetbeleidsvoerendvermogenvandeschoolvergroot .
27
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
secundair onderwijs2.
2.1 aantal schooldoorlichtingen
Gewoon voltijds onderwijs
Deeltijds beroepsonderwijs
Buitengewoon secundair onderwijs
Totaal
Gemeenschapsonderwijs 201 15 16 232
Officieelonderwijs 58 7 16 81
Vrijonderwijs 552 22 64 638
Totaal 811 44 96 951
2.2 Uitgebrachte adviezen
Gewoon voltijds onderwijs
Deeltijds beroepson-derwijs
Buitengewoon secundair onderwijs
Totaal
Advies1 194 11 25 230
Advies2 617 33 71 721
Advies3 0 0 0 0
Totaal 811 44 96 951
2.3 Motivering bij de adviezen
Eénschoolopvierkreegnadedoorlichtingeenonvoorwaardelijkgunstigadvies .Deoverige75%kreeg,openkeleuitzonderingenna,ookeengunstigadviesmaardanbeperktindetijdengebondenaanéénofmeervoorwaarden .Hetbeeldisdusgunstig,zekeralsmenerrekeningmeehoudtdatmaatschappelijkeverande-ringenennieuwebeleidsmaatregelenhetonderwijsvoortdurendmetnieuweverwachtingenconfronteren .
Deredenenwaaromeenschooleenadvies‘2’krijgt,kanmeninviergroterubriekenonderbrengen:inbreukenopderegelgeving,leemtesinhetgebodenstudiepeil,hetnietnakomenvandeinspanningsverplichtinginzakedevakoverschrijdendeeindtermen(VOET)ofontwikkelingsdoelen(VOOD)enovertredingenophetgebiedvanveiligheidenhygiëne .
Onderstaandetabelgeefteenoverzichtvandeadviezen2met,perrubriek,hetaantalbetrokkenscholen .
Regelgeving studiepeilVOETVOOD
Veiligheid
Gewoonvoltijdsonderwijs 190 472 49 337
Deeltijdsberoepsonderwijs 15 25 0 23
Buitengewoononderwijs 17 46 nvt* 37*nvt=nietvantoepassing
Leemtes inhet studiepeil liggenhet vaakst aandebasis vaneenadvies ‘2’ .Procentueelbetrefthet 58,2%(gewoonvoltijdsonderwijs),56,8%(deeltijdsonderwijs)en47,8%(buitengewoononderwijs)vandescholen .Ditresultaatmoetinverbandgebrachtwordenmetdemaatschappelijkeminimumverwachtingendieviadeeindtermeneenwettelijkstatuutkrijgen .Inde loopvandevoorbijedoorlichtingscyclusstemdehetVlaamsParlementde eindtermenvoordebasisvorming vande tweedeendederdegraad .Ook voorhet specifiekgedeeltevandestudierichtingenvanhetasowerdenspecifiekeeindtermengoedgekeurd .Dehuidigeleerplan-
28
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
nen,waarindeeindtermenherkenbaarmoetenopgenomenzijn, leggendenadrukopteverwervencompe-tenties .Ookindeopleidingeninhetdeeltijdseninhetbuitengewoononderwijsligthetaccentnadrukkelijkopcompetentieverwerving .Hetbijbrengenvankennisincombinatiemetvaardighedenenattitudesvergteenmentaliteitsveranderingeneengrootaanpassingsvermogenvandescholenenhunleraren .
Indeloopvandetweederondekregenookdevakoverschrijdendeeindtermen(VOET)vandeeerstegraadeenverlengstukindetweedeendederdegraad .Totvoorkortwasernogeengedoogperiodevankrachtvoordezeeindtermen .Ofeninwelkematevakoverschrijdendeeindtermennadeeerstegraadwordennagestreefd,blijktweluitdedoorlichtingsverslagenzelf .Wegensdegedoogperiodevaltditechternietafteleidenuitdeadviezen .Ditzalduspasduidelijkwordenindeloopvandevolgendedoorlichtingsronde .
2.3.1 Het studiepeil in het voltijds gewoon secundair onderwijs
2.3.1.1 De vakken van de basisvorming
Onderstaandetabelgeefteenoverzichtvandevakkenvandebasisvorming .Enigenuanceringishiergeboden .Degegevensbetreffennietaltijdlouterdebasisvorming .Tijdensdetweederondewerdgerapporteerdvanuithet‘vak’,ongeachtzijnplaatsinhetcurriculum .Hierdoorwashetnietaltijdmogelijkdebasisvormingenhetspecifiekgedeeltevaneenopleidingvollediguitelkaartehouden .Inhetoverzichtwordtdeverhoudingvanhetaantaladviezen‘2’tothetaantalkerendathetvakwerddoorgelicht,uitgedruktineenpercentage .
Vak aantal dl aantal advies 2 %
Aardrijkskunde 192 35 18,23
Geschiedenis 244 46 18,85
Biologie 254 28 11,02
Chemie 163 27 16,56
Fysica 213 44 20,66
Natuurwetenschappen 207 31 14,98
Wiskunde 451 65 14,41
Engels 425 70 16,47
Frans 206 46 22,23
Nederlands 541 104 19,22
LO 176 76 43,18
MAVO 84 8 9,52
MO 87 40 45,98
PO 66 15 22,73
PAV 168 52 30,95
TO 126 40 31,75
Totaal/Gemiddeld 3603 727 20,18
Defrequentiewaarmeeelkvakvandebasisvormingwerddoorgelicht,isafhankelijkvanhetaantaldeskundi-genwaaroverdeonderwijsinspectiepervakbeschikt .
Gemiddeld gaf één vakdoorlichting op vijf aanleiding tot een advies ‘2’ . Er zijn echter belangrijke schom-melingentussendevakkenonderling,vannauwelijks10%voormaatschappelijkevormingtotnetgeen46%voormuzikaleopvoeding .Dematewaarinscholenerinslagenvoorelkeleerlingvoorelkvakeenkwalitatiefhoogstaandebasisvormingtegaranderen,kandusverschillen .
29
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
Metuitzonderingvanfysicapresteertdewiskundig-wetenschappelijkecomponentveeleergoed .Hetonder-zoekendlerenenhetlerenonderzoekenkrijgendenodigeaandachtindewetenschappen .Tijdensdeeersterondewarenermeervoorbehoudenomdatscholennietdenodigeinfrastructuurhaddenomleerlingenproe-venteorganiseren .Tijdensdetweederondeisgeblekendatdeleerlingenweldegelijkhunproevenkunnenuitvoerenzoalsdeleerplannenhetvoorschrijven .Fysicaleuntsomstenadrukkelijkaanbijwiskunde,waar-doorhetproefondervindelijkekarakterverlorengaat .Hierwordendusnietsteedsdenodigeleerlingenproevengeorganiseerd .
Deprestatiesvandetaligecomponentlopennogaluiteen .Engelsslaagterhetbesteinomdeeindtermen,diecommunicatiefgeoriënteerdzijn,terealiseren .FransenNederlandshinkenachterop .Vaakkrijgtkennis(zoals lexicon,grammatica, spellingen taalbeschouwing)nogduidelijkmeeraandachtdan taalvaardigheidinalhaar facetten(luisteren, lezen,sprekenenschrijven) .Ookhetaanlerenvanstrategieënomteksten teontsluitenenfunctioneleschrijfvaardigheidkanbeter .
Projectalgemenevakken(PAV)iseenrelatiefjongvakdatbovendiennognietoveralisingevoerd .HetneemtdeuitdagingaanomindeB-stroomvandeeerstegraaden inhetbsowiskunde,Nederlands,maatschap-pelijkevormingenorganisatiebekwaamheidteintegreren .Zekerdeverwervingvanorganisatiebekwaamheidvraagtdetoepassingvanaangepastewerkvormen .Eenprocesgerichteevaluatiemoetdevorderingeninkaartbrengen .Hiervoorzijnheelwatleermiddelennodig .Deschitterendevoorbeeldeninvelescholentonenhoehetkan,maaréénschoolopdrievoldoetnietaandeleerplaneisen .
Opvallend isdat alleopvoedingsvakken (zoals lichamelijke,muzikale,plastischeen technologischeopvoe-ding)totdegroepbehorenmethethoogstepercentageaanvoorbehouden .Zoietsmoetzekertotnadenkenstemmen .Hetzijnstukvoorstukvakkenwaarinmenaandachtmoethebbenvoorcreativiteit,vaardighedenenattitudes .
Hetaandeel vanmuzikaleenplastischeopvoeding indebasisvorming is inde loopvande laatstedecen-niasterkgedaald .Ditwijstopeenverlaagdemaatschappelijkeaandachtvoordezachtewaarden .Doorhetminimaleaanbodperschoolstaatdeleraarmuzikaleofplastischeopvoedingermeestalalleenvoor .Hijofzijmoetbovendienmeestalintweeofmeerscholenwerkenomaaneenvoltijdsebetrekkingtegeraken .Debasisuitrustingeneenvaklokaalzijnnietaltijdvoorhandenhoewelhetleerplandatvoorschrijft .Zoontstaanslechte randvoorwaarden om een goede leerplanrealisatie te garanderen . De resultaten sluiten aan bij debevindingenvanhetrapportvanprofessorAnneBamford11overkunst-encultuureducatieinVlaanderen .Zijconcludeerdedaterinhetleerplichtonderwijsteweinigaankwalitatiefhoogstaandekunst-encultuureducatiegedaanwordt .
Lichamelijkeopvoedingvoldoetvaakniet .Eriseeninfrastructureelprobleemineenaantalscholen .Enerzijdsisergeensportuitrustingofiszetotaalverouderd,anderzijdsontstaanerproblemenwanneerscholeneenberoepdoenopexternesportinfrastructuurzonderdeaangepasteorganisatorischemaatregelentenemen .Ergaatdanzoveelkostbaretijdverlorendatdeleerplanrealisatieinhetgedrangkomt .Hetnietrealiserenvandeeindtermenendeleerplandoeleniseveneenseenbelangrijkeverklaringvoorhetaantalvoorbehouden .Hetgaatdanvooralomdebewegingsgebiedenzwemmen,contactenverdedigingenexpressie .Deonevenwich-tigespreidingvandetijdoverdeverschillendeleerplancomponentenheefttotgevolgdatsommigetevaakenanderedanweernauwelijksaanbodkomen .Daarnaastkrijgenplanningenrealisatievanpersoonsgebondendoelen,zoalszelfconceptensocialevaardighedengeenofslechtsimplicietenonbewustaandacht .
Voor technologische opvoeding is het beeld ongelijk . Bso- en tso-scholen doen het voor technologischeopvoedingdoorgaansvrijgoed .Diescholenbeschikkenoverpraktijklerarendieleerlingenprobleemoplossendlerenwerkenineenwerkplaatsklas .IndeA-stroomoverweegtmeestaleentetheoretischeenkennisgerichteaanpakmeteen invulboekals leidraad .De leerlingen lerenerveeleerover technologie .Omhieraan iets tedoenlanceerdedeoverheidin2004hetprojectTOS21 .Hetprojectdatin2008teneindeliep,wiltechnologie,techniekenwetenschappeninhetonderwijseenreferentiekaderendegelijkeinhoudenbezorgen .
11 A .Bamford,Kwaliteit en consistentie. Kunst- en cultuureducatie in Vlaanderen,september2007 .
30
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
2.3.1.2 Het specifiek gedeelte
Onderstaande tabel geeft een overzicht van demeest doorgelichte bso- en tso-studierichtingen .Het specifiekgedeeltevanhetaso latenwehierbuitenbeschouwingomdatdeafdwingbaarheidvandegestemdespecifiekeeindtermenpasin2006-2007isingegaan .Ditheeftweltotgevolgdatdecomponenteneconomie,humaneweten-schappen,Grieks,Latijn,sport,wetenschappenenwiskundenietinhetvolgendeoverzichtzijnopgenomen .Inhetoverzichtwordtdeverhoudingvanhetaantaladviezen‘2’tothetaantalkerendathetspecifiekgedeeltevandestudierichting,debasisoptieofhetberoepenveld12werddoorgelicht,uitgedruktineenpercentage .
Basisoptie, beroepenveld of studierichting aantal dl aantal advies 2 %
Verzorging-voeding 113 42 37,17
Industriëlewetenschappen 106 39 36,79
Kantoor 106 34 32,08
Socialeentechnischewetenschappen 99 41 41,41
Elektromechanica 97 52 53,61
Verzorging 95 24 25,26
Boekhouden-informatica 92 26 28,26
Socialeentechnischevorming 85 28 32,94
Houtbewerking 83 21 25,30
Hout 82 22 26,83
Kantoorenverkoop–Verzorging-voeding 80 27 33,75
Mechanica-elektriciteit 79 29 36,71
Mechanischetechnieken 77 36 46,75
Metaal 74 27 36,49
Handel-talen 71 19 26,76
Secretariaat-talen 69 29 42,03
Elektrotechnieken 68 33 48,53
Kantooradministratieengegevensbeheer 68 16 23,53
Mechanischevormgevingstechnieken 68 29 42,65
Techniek-wetenschappen 66 20 30,30
Elektrischeinstallaties 58 22 37,93
Kantoorenverkoop 57 16 28,07
Nijverheid 55 18 32,73
Lassen-constructie 52 16 30,77
StudiegebiedPersonenzorg 52 12 23,08
Thuis-enbejaardenzorg/zorgkundige 52 13 25,00
Kinderzorg 50 15 30,00
Werktuigmachines 50 23 46,00
Alle studierichtingen, ongeacht het studiegebiedwaartoe ze behoren, kenden een belangrijke inhoudelijkeevolutie .Alleleerplannendoorbrekendegescheiden,veeleervakgerichteaanpaktenvoordelevaneengeïnte-greerdeaanpak .Overlegoverorganisatieenplanningbinneneenteamgerichtebenaderingiscruciaalvoordeleerplanrealisatie .Debetrokkenlerarenpastenzicheerstlangzaam,maardelaatstejarenversneldaandezeevolutieaan .
12 Een‘basisoptie’bevathetspecifiekgedeeltevanhettweedejaarvandeeerstegraadindeA-stroom,een‘beroepenveld’bevathetspecifiekgedeeltevanhettweedejaarvandeeerstegraadindeB-stroom .
31
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
Deindustriëlestudierichtingenevoluerengunstig .Vanafdeeerstedoorlichtingsronde(1992-2000)steldezicheenbelangrijkmaterieelprobleem .Bijnaallescholenhaddenoverwegendverouderdeenbovendienvaaknietbeveiligdemachines .Hetgeldomnieuwemachinestekopen,ontbrakterwijlinvestereninhetbeveiligenvanverouderdemachinesinvraagwerdgesteld .Gelukkigkwamhetbeleidterhulp,onderandereopbasisvandeinspectieverslagenen-adviezen .Delaatstevierschooljarenkregendescholenbijkomendekredietenomhetmachineparktevernieuwen .Datbiedtdescholendekansominnoverendetechniekentoetepassen .Tegelijkkunnenzezicheenmodernerendusaantrekkelijkerimagoaanmeten,watbelangrijkisomdatereentekortisaanbekwametechnici .Hetisechterdevraagofdetijdalgekomenisomdezeinspanningaftebreken,zekernudetechnologiealsmaarvoortholt .
Hethandelsonderwijstoontaandatcompetentieontwikkelendlerennietalleenafhankelijkisvandenascho-lingsgraadvandeleraren,maarookvandebeschikbareuitrusting .Hetontbrekenvandieuitrustingbeletdesoftwarematigeverwerkingvandedocumentenstroom,zoalsdielaterookeffectiefgebeurt .Inhoudelijkont-breektooknogvaakeengeïntegreerdeaanpakmetaandachtvoorhetontwikkelenvanvaardigheden,onderandereviaprojectwerking .TochkomtdeICT-ondersteuningopgangenzijnersteedsmeersporenvanvak-kendoorbrekendwerken .Deevaluatieiszekervoorverbeteringvatbaar .Zeismeestalnogéénzijdigcognitiefgericht .Menmaaktook teweiniggebruikvanaangeleerde ICT-toepassingenbijdeevaluatie .Zosteltmeneerdervragenoverhetboekhoudendandatmenpraktischetoepassingenophetboekhoudkundigsoftware-pakketlaatuitvoeren .
Hetstudiegebiedpersonenzorgkenteengroeiendsuccesbijhetleerlingenpubliek .Destudierichtingenmeteenverzorgendeopleidingkunnenbogenopeen lange traditie . Indederdegraad ishet leerlingenpubliek,overwegendmeisjes,gemotiveerd .Delerarenkennenerhetwerkveldvandeleerlingenenleggenindelessendenodigeverbandenmetdeleeromgevingendewerksituatie .Indetweedegraadvragendeleerlingenzeerveelaandachtvanhun leraren .Hetgroteaantal leerlingenvoordediversevakkenbelemmerthethanterenvanaangepastewerkvormen .Overhetalgemeenzijndeleerboekenmeerdeleidraadtijdensdelessendandeleerplandoelstellingen .Eenpositiefgegevenisdatineenaantalgevallendelerarenhunlessenstofferenmeteigentijdsewerkdocumenten .Erwordtooksteedsmeeraandachtbesteedaanattitudevorming .
Detso-studierichtingsocialeentechnischewetenschappenheeftgeenduidelijkprofiel .Erismeeraandachtnodigvoordeeffectendiemenwilbereiken .Vanuitdemeestdiversehorizontenstromen leerlingen in tothet tweede leerjaar van de derde graad toe . De studierichting wordt binnen het onderwijslandschapmettweesnelhedenaangeboden .Erzijnscholendiesterk leerplangerichtwerkenenwaarzoweldecomponentsocialewetenschappenalsdecomponenttechnischewetenschappendejuisteklemtonenkrijgen .Diescho-lenkunnenaantonendathunafgestudeerdeleerlingenslagenineenbacheloropleiding,vooralvoorsocialerichtingen,zoalsonderwijs,verpleegkundeendieetleer .Aandeanderekantwordeninsommigescholendeleerplandoelstellingenonvoldoendeingevuld .Erisevenwelaandachtvoorontwikkelingbinnendestudierich-ting .Deintegraleopdrachtenondersteunenveelalopeendoordachtewijzedeleerplanrealisatie,ondermeerdoorhetoverlegtussendeleraren .
2.3.2 Het studiepeil in het deeltijds en in het buitengewoon secundair onderwijs
VoorhetdeeltijdsonderwijsverwijzenwijnaareenapartebijdrageindezeOnderwijsspiegel13 .
Hetbuitengewoonsecundaironderwijsbiedt vieropleidingsvormenaan .Elkeopleidingsvorm (OV) streeftwelbepaaldedoelstellingenna:
OV1streeftsocialeaanpassingnamethetoogopintegratieineenbeschermdleefmilieu•OV 2 geeft een algemene en sociale vorming en een arbeidstrainingmet het oog op integratie in een•beschermdleef-enwerkmilieuOV3geefteensocialeenberoepsvormingmethetoogopintegratieineengewoonleef-enwerkmilieu•OV4geefteenvoorbereidingopeenstudieinhethogeronderwijsenopdeintegratieinhetactieveleven .•BinnenOV4wordenverschillendestudierichtingen georganiseerddieovereenkomenmetdestudierich-tingenuithetgewoonvoltijdssecundaironderwijs .
13 ZiedeelIII:Leren&Werken .
32
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
TekortenvoorOV1enOV2zijnuitzonderlijk .Voordezeopleidingsvormenverwachtdeoverheidenkelhetnastreven van vrij algemeneopleidingsvormdoelstellingen . InOV2waren er voordeberoepsgerichte vor-mingwelenkelevoorbehouden .Hetgingdanomhetonvoldoendenastrevenvande tewerkstelling ineenbeschermdwerkmilieu .Somsontbrakookdenodigeinfrastructuurofuitrustingomdiedoelstellingtekunnennastreven .
VoorOV3-scholenheefthetinvoerenvanontwikkelingsdoelenvoordealgemenesocialevorming(ASV)enopleidingsprofielenvoordeberoepsgerichtevorming(BGV)in2002gezorgdvoormeerduidelijkheid,maarookvooreengrotereverantwoordingsplichtvanscholentenaanzienvandeoverheid .VoordeontwikkelingsdoelenASVwarenerslechtssporadischproblemen .BijdecontrolevandeBGVkwamenechtervrijveeltekortenaanhetlicht .Diehaddenenerzijdstemakenmethetonvoldoendenastrevenvandecompetentiesvandeopleidingsprofielenenanderzijdsmetdeinfrastructuurofuitrustingdiedescholenterbeschikkingstellenvoordeopleidingen .Inveelgevallenwashetontbrekenvandevereisteinfrastructuurofuitrustingmeedeoorzaakvanhetonvoldoende(kunnen)nastrevenvandeopleidingsprofielen .Ditkwamhetvaakstvoorindeopleidinggrootkeukenmedewerker .Eenaantalscholenbeschiktennietovereeninfrastruc-tuurdienodigisomleerlingenvoortebereidenomtelerenwerkenineengrootkeuken .Insommigescholenbeantwoorddede infrastructuurniet aandeHACCP-principes .Eenaantal andereopleidingenwaarvoorwetekortenvaststeldenvoordeinfrastructuurofuitrustingwaren:logistiekassistentindeziekenhuizenenzorg-instellingen,metselaar, interieurbouwer,schilder-decorateur,hoeklasser,onderhoudsassistententuinbouw-arbeider .Voordeopleidinglogistiekassistentindeziekenhuizenenzorginstellingen,hoeklassereninterieur-bouwerontbrakineenaantalgevallendeuitrusting,voordeopleidingenmetselaarenonderhoudsassistentbetrofhetvooral infrastructurele tekorten .Daarnaastgaatmen ineenaantalscholennogonvoldoendeuitvandecompetentieszoalsdieindeopleidingsprofielenzijnopgesomd .Hierdoorwordensomsbelangrijkeonderdelenvandeprofielennietaangeboden .Ditsteldenwevooralvastvoordeopleidingeninterieurbouwer,grootkeukenmedewerker,werkplaatsschrijnwerker, logistiekassistentindeziekenhuizenenzorginstellingenenschilder-decorateur .In verschillende scholen voldeedde alternerende beroepsopleiding (ABO) in de integratiefase niet . VooralvoordeBGVwerdervaakteweiniguitgegaanvandetekortenvastgesteldopdewerkervaringsplekomopmaatvandeleerlingtewerken .
2.3.3 De regelgeving
Onderwijsregelgevingkanmenvantweekantenbekijken .Er isuiteraarddezuiver juridischedimensie .EendecreetdatgestemdwordtinhetVlaamsParlementisjuridischafdwingbaar .Maarregelgevingheeftevenzeereenonderwijskundigaspect .Zeisdandevertalingvanmaatschappelijkeverwachtingendiemenaanscholenstelt .Nietoveralismenechterevenalertomgepastopnieuweimpulsenvandeoverheidintespelen .Som-migepraktijkendiejarenlangdeeluitmaaktenvandeschoolcultuur,veranderensomsmoeilijk .
2.3.3.1 Het voltijds secundair onderwijs
Onderstaande tabel geeft een overzicht van demeest voorkomende aspecten van regelgeving die (mede)aanleidinggaventoteenadvies2inhetvoltijdssecundaironderwijs .
Reden aantal advies 2
Nascholing 77
Studiebekrachtiging 61
Stages 43
Attestbedrijfsbeheer 20
Participatie 20
Leerplannen 19
33
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
Sinds 1996heeftdeoverheiddestapgezet vaneenaanbodgestuurdnaareenvraaggestuurdnascholings-systeem14 . Scholen beschikken nu over financiëlemiddelen die ze uitsluitend voor de nascholing van hunpersoneelsledenkunnenaanwenden .Tegelijkhebbenzijdeverantwoordelijkheidendeverplichtingomopbasisvaneenbehoeftenanalyseeennascholingsplanoptestellen .Ineenaantalgevallenheeftditgeleidtoteennascholingsbeleiddatgecoördineerdwordtdoordescholengemeenschap .Ditbiedtheelwatvoordelen .Inhoudelijkontstaateengroteremogelijkheidomnascholingopmaatvandelokalebehoeftentebestellen .Organisatorischvermijdtmendureentijdrovendeverplaatsingendoordemensendiedenascholingverzor-genterplaatsetelatenkomen .Financieelkanmenbesparendoordeeigeninfrastructuur,zoalsvaklokalen,tegebruikenendoordenascholingschooloverstijgendtelatenverlopen .Indemeestegevallenorganiserenscholenechternogzelfhunnascholing .Zeslagendaarhetbestinvoorhetdomeinvandealgemeenpedago-gischethema’s,zoalsleerlingenbegeleiding,gelijkeonderwijskansenofmentorenopleiding .Ditsoortnascho-lingisbijnasteedssterkdoelgerichtenmoetopkortetermijnbeleidsoptieshelpenrealiseren .Hetvakgerichtedomeinlatenscholendoorgaansechternogsteedsoveraandeindividueleleraarofaandevakgroep .Hier-doorblijftditsoortnascholinggrotendeelsaanbodgestuurd .Tegelijkishetweinigoverzichtelijkencoherent .Hetisooknietsteedsduidelijkofeninwelkematevakgerichtenascholingenechttotverbeteringenleiden,zowelopschool-alsopvakniveau .
Hethogeaantaladviezen‘2’voordenascholingbetrefthetontbrekenvaneenbehoeftenanalyseofvaneennascholingsplan .Hettoontaandatnietallescholendedoordeoverheidgewensteomslagnaareenvraag-gestuurdewerkinghebbenopgenomen inhunbeleid .Desterkuiteenlopendepraktijkenophetgebiedvannascholingmogenookblijkenuithetfeitdatsommigescholenniettoekomenmetdenascholingsgeldenvandeoverheidterwijlanderescholengroteoverschottenhebben .Ineenaantalgevallenwerden,zoalsbepaalddoorhetdecreet,denietgebruiktegeldenteruggevorderd .
De‘studiebekrachtiging’iseencruciaalmomentinhetschooljaar .Deuitspraakvandedelibererendeklassen-raadheeftimmersgevolgenvoordeverderestudieloopbaanvandeleerling .Deoverheidheeftindeloopderjaren,telkensdaarnoodaanwas,deregelgevinghieroververfijndenbijgestuurd .DemeestrecenteingreepbetrofdeverplichtingomdetoegekendeB-enC-attestenduidelijktemotiveren15 .Netditpuntiseenbelang-rijkeredenomeenadvies‘2’toetekennen .Inhetergstegevalisergeenenkelemotivering .Geregeldbeperktdeschoolzichtotdediagnose,zoalshetverwijzennaarhetaantaltekorten,inplaatsvanhetwaaromvandietekortenteduiden .
Eenoud zeerdatnog steeds– zij het inminderematedan vroeger– voorkomt, is het aantal uitgesteldebeslissingen,dezogenaamdeherexamens .Reedslangsteltderegelgevingdatdeuiterstedatumomtoteenuitspraaktekomenovereenleerlinginprincipe30juni16 is .Alleenin individueleenuitzonderlijkegevallenkanmen hiervan afwijken . Hierbij verwijst de overheid bijvoorbeeld naar afwezigheid wegens ziekte . Hetvaltechteropdateenaantalscholenhetherexamenblijfthanterenenerzijdsalsextrakansenanderzijdsalssanctie .Inditlaatstegevalmoeteropgewezenwordendatderegelgevingexplicietsteltdathettucht-enhetstudiereglementstriktgescheidenmoetenblijven .
Stageszijnabsoluutnoodzakelijkomleerlingenleerkansentebiedenineenechtearbeidssituatie .Hetbeleidheeftopdatgebiedbelangrijkeinitiatievengenomen .Zozijnerakkoordenmetdewerkgeversomtevoorzieninvoldoendestageplaatsenvoorjongerenendeprojectenomhetwerkpleklerentebevorderen .Hetformeleluikvandestageregelgeving17vraagtdatdestageovereenkomstvolledigeenduidelijkeinformatieverschaft .Hierdoorzijnzowelderechtenalsdeplichtenvandestagiair,destagementorinhetbedrijfendestagebe-geleidervandeschoolgewaarborgd .Destageovereenkomstendebijhorendedocumentenzorgengeregeldvoorproblemen .Zoblijftmenbijvoorbeelddeoudedocumentengebruikenterwijlderegelgevingaleenheletijdgewijzigdis .Onvolledigestagedossiersenslordighedenallerhandekomenookvoor .Hierbijwijzenweophetfeitdatleerlingen-stagiairstoekomstigewerknemerszijndievroegoflaateenarbeidsovereenkomstzullenmoetenafsluiten .Hetformelegedeelteenhetnakomenvanwatovereengekomenis,isdanookeenbelangrijkleermoment .
14 ZieDecreetbetreffendehetmentorschapendenascholinginVlaanderenvan16april1996,laatstgewijzigdop4juli2008 .15 ZieBVRbetreffendedeorganisatievanhetvoltijdsonderwijsvan19juli2002,Afdeling3,Artikel5,§8 .16 ZieomzendbriefSO64van25juni1999 .17 ZieomzendbriefSO/2002/09van16september2002 .
34
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
Hetattestbedrijfsbeheerkanonderbepaaldevoorwaardenuitgereiktwordenaanleerlingenuithetbsoenhettso .Hetsteltheninstaatzichtevestigenalszelfstandige .Maarvoorwathoortwat .Deleerlingenmoeteneenpakketverwerkendatnodigisomhetuitreikenvanhetattesttewettigen .Enhierwringthetschoentje:eenaantalscholenbesteedtteweinigaandachtaandieonderwerpen,maarreikttocheenattestuit .Sinds1september2008ishetuitreikenvaneenattestbedrijfsbeheeraanstrikterevoorwaardenonderworpen .Eennieuweomzendbrief18speeltinopeenfederalemaatregelenbepaalt,indiendeschoolhetattestwenstuittereiken,welkecompetentiesinminimaalhoeveellestijdenverworvenmoetenworden .
Scholenbeschikkendoorgaansoverdedoorderegelgevingopgelegdeparticipatiestructuren .Zegaanwelindefoutwanneerzeverzuimenomteoverleggenovermaterieszoalswijzigingenaanhetschoolreglementofdebestedingvanhetlestijdenpakket .Hetgebeurtookdathetoverlegnietresulteertineendoorallepartijenondertekendprotocol .
Hetontbrekenvaneengoedgekeurdleerplanofhetgebruikenvanverouderdeofverkeerdeleerplannenzijnuitlopersvandetweederondediewenoghoofdzakelijkindeeerstetweejarenvandetweederonde(2001-2002)vaststelden .Tegenwoordigkunnenwestellendatallescholeninprincipeovergoedgekeurdeleerplan-nenbeschikken .
2.3.3.2 Het deeltijds en het buitengewoon onderwijs
Inhetdeeltijdsonderwijsiseréénopvallendpijnpunt:destudiebekrachtiging19 .Aanheteindevandeoplei-dingkrijgendeleerlingeneenkwalificatiegetuigschrift .Inééncentrumopzesisvastgestelddathetuitgereiktegetuigschriftnietvolledigovereenstemtmetwerkelijkbereiktekwalificatienormenofvaardigheden .Eenmoge-lijkeverklaringligtindevaststellingdatcentradebinnendeVlaamseOnderwijsraadopgesteldeopleidings-kaartennietvolledigvolgen .
In het buitengewoon onderwijs is de handelingsplanning20 essentieel . Voor het buitengewoon onderwijsbestaanerimmersgeenleerplannen .Viahandelingsplanningdienendescholenuitgaandevandebeginsitu-atievanelke individuele leerlingeenaangepasttrajectenbegeleidinguit tewerkenmethetoogopeenzomaximaleontwikkeling .Westeldenechtervastdateenaantalscholenernietofonvoldoendeinslagenomeendegelijkbeleidterzaketevoeren .Daarnaastwaserineenaantalscholeneenwezenlijkverschiltussenwatdelessentabellenvermelddenenwatindeonderwijspraktijkwerdtoegepast .
2.3.4 Veiligheid en welzijn
Indeloopvandeeerstedoorlichtingscyclusontwierpdeonderwijsinspectieeeninstrumentomveiligheidenwelzijnindescholengrondigerendoelgerichtertecontroleren .Vrijsnelbleekdaterweldegelijkeenprobleemwasineenbelangrijkaantalscholen .Deoperatiewerdverdergezettijdensdetweederonde .Onderstaandetabelgeefteenoverzichtvandevastgesteldetekorten .
aantal adviezen 2 per onderdeel
Voltijds so Deeltijds so Buso
aantal % aantal % aantal %
Aantalscholen 811 100 44 100 96 100
Organisatiewelzijnsbeleid 111 13,8 6 13,7 17 17,8
Arbeids-enleermiddelen 162 20 12 27,8 16 16,7
Leer-enwerkomgeving 230 28,4 23 52,3 28 29,2
Hygiëneengezondheid 150 18,5 11 25 4 4,2
18 ZieomzendbriefSO/2008/01 .19 ZieomzendbriefSO66 .20 Zie Decreet betreffende eindtermen, ontwikkelingsdoelen en de specifieke eindtermen in het voltijds gewoon en buitengewoon
secundaironderwijsvan18januari2002 .
35
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
Inhetzevenjarigperspectiefbekeken,valthetopdathetaantaladviezen‘2’voorveiligheidenwelzijnstilaanafneemt .Datkomtwellichtdoordeweerklankdiedecontroleskregeninhetonderwijsveldendaarbuiten .ErkwamenvragentotinhetVlaamsParlement .Scholendienognietdoorgelichtwaren,gingenproactiefhan-delen .Aspectendiemeerorganisatiedangeldvragen,zoalseenwelzijns-eneenaankoop-enindienststel-lingsbeleidzijnindemeestescholeninordegeraakt .Ingrependievandescholengroteinvesteringenvragen,lagenmoeilijker .Deoverheidbleefechternietbijdepakkenzitten .Agionkeurdetalvanspoeddossiersgoedvoorondermeerdebouwofdeverbouwingvansanitaireblokkenofdevernieuwingvanelektrische instal-laties .DelangewachttijdenvoorzwaardereinfrastructuurwerkenkrijgennugeleidelijkaaneenoplossingviahetDBFM21-project .Ditallesheeftdescholenerooktoeaangezetomlangetermijnvisiesteontwikkelen .Talvanmasterplannenzagenhetlichtofwerdenaangepast .
2.4 Opvolgingen na de doorlichting
Op31december2008hadden in totaal614scholenaleenopvolgingscontrolegehad .Dit resulteerdevoornagenoegallescholenineengunstigadvies .Vijftienscholenkregeneenadvies‘3’,waarnaeentweedeonder-zoekvolgdedooreenparitairsamengesteldcollegevaninspecteurs .Intwaalfgevallenbevestigdeditparitaircollegehetnegatieveadvies .Tweeparitairecollegeswarenbijderedactievanditjaarverslagnoglopende .
Volwassenenonderwijs3.
3.1 aantal centrumdoorlichtingen
Op1september2000wasdebezettingvanhetinspectiekorpsvoorhetvolwassenenonderwijsvoorheteerstvolledig .Metzeveninspecteurs–waarvanéénvoordebasiseducatie–startteeeneersterondevoordecentravoorvolwassenenonderwijs(CVO’s)22 .EerstenvooralwashetnoodzakelijkomnaaranalogiemetdeandereonderwijsniveauseeneigenCIPO-analysekaderuit tewerkenengeëigendeprocedures en instrumenten teontwikkelen .
Zoalsuitonderstaandetabel isaf te lezen lichttedeonderwijsinspectiedevijfdaaropvolgendeschooljarengemiddeldeentwintigtalcentradoorperschooljaar . Inhetschooljaar2006-2007resttennogtwaalfcentradoortelichten .IneenperiodevanzevenschooljarenondergingenalletoenbestaandeCVO’s,namelijk125,voorheteersteenintegraledoorlichtingvolgenshetCIPO-model .
00-01 01-02 02-03 03-04 04-05 05-06 06-07 Totaal
Gemeenschapsonderwijs 4 7 8 6 2 4 2 33
Officieelonderwijs 3 4 3 9 7 7 3 36
Vrijonderwijs 3 7 10 8 12 9 7 56
Totaal 10 18 21 23 21 20 12 125
Wevermeldenenkeleingrependiedekernvandeaanpaknietaantastten,maarhetdoorlichtingsprocesver-fijnden:
Vanafhetschooljaar2002-2003koosdeonderwijsinspectievooreenmeerregionaleaanpak,ditwilzeg-•gendatdecentra,waarmogelijk,perregiowerdendoorgelicht .Vanafdatzelfdeschooljaarwerdendedataaangaandecursistenkenmerken,deuitvalendeslaagcijfersper•studiegebiedsystematischverzameld .
21 DBFMstaatvoorDesign,Build,FinanceenMaintaineniseenpubliek-privaatinitiatiefvoorgroteinfrastructuurwerkeninhetonder-wijs .
22 Dezebijdragehandeltenkeloverdecentravoorvolwassenenonderwijsenlaatdedoorlichtingenvandecentravoorbasiseducatiebuitenbeschouwing .
36
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
Hetschooljaardaarop(2003-2004)kwamereenmeerpragmatischeclusteringvandevoorbehoudenbij•eenadvies‘2’(gunstigbeperktindetijd) .Vanafhetschooljaar2004-2005waservoorsommigegrotecentrameteenzeerverscheidenaanbodeen•selectievedoorlichting,ditwilzeggendatersteedseenvolledigeadministratievecontrolewas,maardatnietallestudiegebiedeninhoudelijkgrondigaanbodkwamen .
3.2 Uitgebrachte adviezen
Inde loopvandezevendoorlichtingsjarenwerdgeenenkelongunstigadviesuitgesproken .Onderstaandetabeltoontaandatvoor26,4%vandedoorgelichtecentrameteeneengunstigadviesmogelijkwas .Deanderecentrakregeneengunstigadviesbeperkt inde tijd,maarzezijnerallemaal ingeslaagddesituatieomtebuigenenkregennaverloopvantijd–naéénofmeerdereopvolgingen–eengunstigadvies .
00-01 01-02 02-03 03-04 04-05 05-06 06-07 Totaal
Advies12 5 2 6 7 7 4 33
20% 28% 10% 26% 33% 35% 33% 26,4%
Advies28 13 19 17 14 13 8 92
80% 72% 90% 74% 67% 65% 67% 73,6%
Totaal 10 18 21 23 21 20 12 125
3.3 Motivering bij de adviezen
De geformuleerde adviezen ‘2’ hebben betrekking op uiteenlopende aspecten van de centrumwerking: deregelgeving,de infrastructuurende leermiddelen,derealisatievandedoelstellingen,deexamenpraktijkenveiligheidenwelzijn .Onderstaandetabelgeefteenoverzichtvandeaardvandeuitgebrachteadviezenperschooljaar .Delaatstekolomvermeldtnaasthettotaalaantalmeldingenookhetpercentagecentrawaarvoorhetadviesvantoepassingis .
00-01 01-02 02-03 03-04 04-05 05-06 06-07 Totaal
Regelgeving
lessentabellen•5 2 10 9 9 7 2
44
35,2%
leerplannen• 8 29 15 11 13 9 489
71,2%
modulairestructuurschema’s• 2 9 516
12,8%
benuttenonderwijstijd• 3 2 8 6 5 5 130
24%
lokaaloverlegcomité• 4 26
4,8%
officiëlebenaming• 11
0,8%
organisatieschooljaar• 11
0,8%
examenreglement• 11 6 1 321
16,8%
37
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
00-01 01-02 02-03 03-04 04-05 05-06 06-07 Totaal
taalwetgeving• 11
0,8%
opstellen/hanterenvan•functiebeschrijvingen
8 1 514
11,2%
NT2: toelatingsbeleid, gekleur-•deuren
3 14
3,2%
validiteittoelatingsproef• 4 1 16
4,8%
inschrijvingsgeld/•maximumfactuur
8 1 211
8,8%
meldingvestigingsplaatsen• 1 12
1,6%
onderwijsbevoegdheid• 1 2 14
3,2%
Infrastructuur en leermiddelen 3 3 28
6,4%
Realiseren van de doelstellingen 4 9 11 11 8 9 355
44%
Examenpraktijk 2 13
2,4%
Veiligheid en welzijn 5 11 18 10 9 13 975
60%
Zoals te verwachten verwijzende adviezen ‘2’ vooral naar tekortkomingen in verbandmet een aspect vande regelgeving .Demeeste tekorten betreffen – in dalende volgorde – leerplannen (71,2%), lessentabellen(35,2%), onderwijstijd (24%) en examenreglement (16,8%) . Andere tekortkomingen voor regelgeving zijnminderalgemeen .Ineenaantalgevallenleidenwijzigingeninderegelgevingtijdensdedoorlichtingscyclustoteenadvies‘2’ .Ditgeldtbijvoorbeeldvoorhetinschrijvingsgeldendemaximumfactuur,defunctiebeschrijvingenendegekleurdeurenNT2 .Tekortkomingeninverbandmetleerplannenblijveneenconstantebijdoorlichtingen,ookalneemthetaantalmeldingen inde loopvandezeven jarenaf . Indemeestegevallenbetekentditdatdecentranietbeschik-kenovergoedgekeurde leerplannen .Dit komt voor in alle studiegebieden,maar aanvankelijk vooral inhetstudiegebiedTalen .Hetprogressiefontwikkelenenverspreidenvannetoverschrijdendeleerplannenvoordemodulairestructuurvanafhetschooljaar2003-2004brachtdaarechtersnelverbeteringin .Indenijverheids-opleidingenzagenwevaaksterkverouderdeleerplannenvoordelineaireofdeoudemodulaireopleidingen .
Ookdelessentabellenvormenvaakeenstruikelblok,vooralindenijverheidsopleidingen .Tochisookhiereenkenteringmerkbaar .Deverbeteringishetgevolgvaneensteedstoenemendemodulariseringwaarbijeenles-sentabelnietmeervereistis .
Bijpertinenteinbreukenweerhoudtdeonderwijsinspectiedeonderwijstijdalsvoorbehoud .Hetgaatmeestalomhetnietrespecterenvandevoorzieneduurvandeopleiding .Bijdeinrichtingvaneenmodulaireopleidingvalthetvoordatmensystematischgeenrekeninghoudtmethetverplichteaantallestijdenpermodule .Vooral’savondsrespecteertmendeklokurennietaltijd . Ineenaantalcentrawordendepauzesmeegerekendalslestijd .Ditlaatstezienweechtersteedsmindergebeuren .
38
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
Vanafhetderdedoorlichtingsjaarisermeeraandachtvoorhetexamenreglement .Deopmerkingenbetreffenhetonvoldoendecorrectoftransparantmeedelenvandeexamenmodaliteitenofhetontbrekenvaneenvandedecretalevoorschriften,voornamelijkdeklachtenprocedure .
Degeformuleerdevoorbehoudenmetbetrekkingtotdemodulairestructuurschema’s(12,8%)hebbenvooraltemakenmetdeadministratieveverwerkingervanendecorrecteinvulling .Zogebeurthetdatdevolgorde-relatiesnietgerespecteerdworden .Tekortkomingeninverbandmethetopstellenofhanterenvanfunctiebeschrijvingen(11,2%)komenvoorheteerstaanbodindedoorlichtingen2004-2005 .Ditheeftuiteraardtemakenmetdenieuwevoorschriftenterzake .Hetopstellenvandiefunctiebeschrijvingenkwamindecentramoeizaamopgangenwerdvaakopdelangebaangeschoven .Vanafhetschooljaar2004-2005zijnermeldingen(8,8%)overdenieuwingevoerdebepalingenronddemaxi-mumfactuur .Deoverheideist immersdatdecursistvoorde inschrijvingcorrectwordt ingelicht,enerzijdsoverhetinschrijvingsgeld,anderzijdsoverdeteverwachtenextrakostenvoorbijvoorbeelduitrustingencur-susmateriaal .Opmerkingenoverhettoelatingsbeleid(4,8%)hebbentemakenmetdevaliditeitvandevrijstellings-enplaat-singstoetsen .Vooralindekleinerecentraisnietaltijddenodigeprofessionaliteitaanwezigomlokaaldegelijktoetsmateriaalteontwikkelen .Voorbehouden inverbandmetdesamenstellingvandebestuursorganen (4,8%)vandecentrazijneerderzeldzaam .Zijbetreffenenkelhetlokaalonderhandelingscomité(LOC)datontbreektineenaantalcentra .Indeeerstedriejarenvandedoorlichtingscyclusduikeneenaantalproblemenopinverbandmethetorgani-serenvanopleidingenwaardecentrageenonderwijsbevoegdheid(3,2%)voorhebben .Blijkbaarzijndecentrazelfregulerendgaanoptredennaarmatedeervaringenmetdedoorlichtingenbeterverspreidraaktenophetveld .Tijdensdeschooljaren2003-2004totenmet2005-2006geldteengekleurdeaanwendingvoordeurenNT2 .Aanvankelijkgaancentradaarnietergzorgvuldigmeeom,wataanleidinggeefttoteenaantalspecifiekevoor-behouden(3,2%) .
Tenslottekomeneenaantalvoorbehoudeninverbandmetderegelgevingslechtssporadischvoor .Hetbetrefttekorteninverbandmetsomsheelspecifiekecontextkenmerkenvaneencentrum,zoalsdeliggingvaneenvestigingsplaatsendeinbeddingineeninstellingvanhethogeronderwijs .Hetbetreft:hetnietcorrectofnietmeldenvandevestigingsplaatsen(1,6%),deofficiëlebenamingvanhetcentrum(0,8%),deorganisatievanhetschooljaar(0,8%)endetaalwetgeving(0,8%) .
Devrijtalrijketekorteninverbandmetderegelgeving,vooralindeeerstejarenvandedoorlichtingscyclus,kunnenweverklarenvanuithetfeitdatdeCVO’sdoorhungrotegroeiindieperiodeeerderonnauwkeurigmetderegelgevingomgingen .Bovendienwarendeglobaledoorlichtingenopcentrumniveaueennieuwgegevenwaarookdecentramoestenaanwennen .
Voor44%vandecentrawordteenvoorbehoudgeformuleerdvoorhetrealiserenvandedoelstellingen .Deredenenwaaromdeonderwijsinspectievanoordeelisdatdedoelstellingennietgerealiseerdworden,kunnenvanuiteenlopendeaardzijn .Meestalisdithetgevolgvanhetfeitdatdereglementairvastgelegdedoelstel-lingennietwordenaangebodenofdatnietkanaangetoondwordendatzegerealiseerdworden .Somsisdeonderwijspraktijknietafgestemdophetberoepsprofielvandeopleiding,opdedoelstellingenendeinhoudenvanhetleerplanensomswordendetoelatingsvoorwaardennietgerespecteerd .Ineenuniekgevalwordteentegrotediscrepantiemetandereaanbiedersaangehaald .Indemeestegevallenisdeexamenpraktijkonvoldoendetransparantenlaatzeniettoenategaanofderegle-mentairvastgesteldedoelstellingeninderdaadgerealiseerdworden .Hetontbrekenvaneenleerplanofonduidelijkheidoverhetgebruikervanlaatevenmintoeeenuitspraaktedoenoverderealisatievandedoelstellingen .
Uitonzegegevensblijktdatveiligheidenwelzijn,met75meldingen,degroteknelpuntenvormenbijdedoor-lichtingeninhetvolwassenenonderwijs .Ditbetekentdat60%vandecentranietinordezijn .Bijhetbeginvandedoorlichtingscycluswarendecentraniet,nauwelijksofnetgestartmethetuitwerkenvaneenbeleidophetgebiedvanveiligheid,gezondheid,hygiëneenmilieu .Aangezienveelcentragebruikmakenvandeinfrastruc-tuurvanhetleerplichtonderwijsvallenzijterugophetwerkdatterzakealdoordescholenwerdgepresteerd .Ditbetekentechterdatergeenrekeningwordtgehoudenmetdespecifiekenodenvoorhetvolwassenenon-
39
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
derwijs . Bovendien is er ookweinig of geen aandacht voor een vestigingsplaatsoverschrijdend beleid, eenbelangrijkaandachtspuntbijdeimplementatievanhetwelzijnsbeleidinhetvolwassenenonderwijs .Wanneerdecentragebruikmakenvanlocatiesdietoebehorenaananderen(zoalsgemeenten,verenigingenofparticu-lieren)moetenzijookinordezijnmetdewetWelzijn .Geziendecomplexiteitvansommigesituatiesendeafhankelijkheidvananderenheeftdeonderwijsinspectiezichbegripvolopgesteld,maarheeftzedecentrum-besturensteedsgewezenophungroteverantwoordelijkheidtegenovercursistenenpersoneelindezemate-rie .Vanafhetschooljaar2003-2004isereenlichteverbeteringmerkbaar .Inhetschooljaar2005-2006zijnalledoorgelichtecentraweldegelijkgestartmeteenveiligheidsbeleid,maarhetisvaaknogontoereikend .Hetisduidelijkdaternogeenhelewegvaltafteleggen .Inhetschooljaar2006-2007doensteedsmeercentrahetnodigeomeenveiligheidsbeleidtevoeren,maarzezijnnogsteedsmeteenofandereindicatornietinorde .Demoeilijkhedensituerenzichvaakbuitendehoofdvestigingsplaats,daarwaardecentraafhankelijkzijnvandewelwillendheidvananderen .Uitderesultatenvandeonderzoekenopbasisvandeveiligheidsindexvandeonderwijsinspectieblijktdatwedemeestetekortenkunnensituerenophetgebiedvandeorganisatievanhetveiligheidsbeleidendeleer-enwerkomgeving(elk24maalonvoldoendeof19,2%) .Arbeids-enleermiddelenscorennietveelbeter(21onvol-doendesof16,8%) .Voorhygiëneengezondheidzijnerslechtstien(8%)onvoldoendes .
Indeeerstedriejarenvandedoorlichtingscycluswordenvoorbehoudenvoorinfrastructuurenleermiddelengeformuleerd .Ditishetgevalwanneerdeuitrustingvandelokalenniettoereikendisomdedoelstellingenendeinhoudenvanhetleerplanterealiseren .Hetprobleemheeftmeestaltemakenmethetfeitdatveelcentragebruikmakenvande infrastructuur vansecundaire scholen .Ookhetgebrekaanwerkingsmiddelen is eenmogelijkeverklaring .
3.4 aanbevelingen
Naastdetekortenvermeld inhetadvies, formuleertdeonderwijsinspectieopbasisvanhaarvaststellingenookeenaantalaanbevelingenvoorhetcentrum .Hetis interessantomdeinhoudelijkeaspectenvandeaanbevelingenonderdeloeptenemen .Deevolutiediehieriniswaartenemenverlooptparallelmetdeoptiesdiegenomenwordenvoordevormvandeverslag-geving,inhetbijzondervoorhetlaatstedeel(deel4)vanhetdoorlichtingsverslag .Eriseenontwikkelingvanvaststellennaarbeoordelenvan,ondermeer,debeleidskrachtvandecentra .Vierfasestekenenzichaf:1 .Inheteerstejaarvandedoorlichtingscyclusdraagtdeel4detitel‘Syntheseenaanbevelingen’ .Hetbestaatenerzijdsuit eenbeschrijvende samenvatting vande vaststellingenenanderzijdsuit aanbevelingen, zowelalgemeneaanbevelingenalsgegroepeerdperstudiegebied .Deaandachtgaatvooralnaarhetuitschrijvenvaneenvisieteksteneenbeleidsplan,hetverbeterenvandesamenhangvanhetopleidingsaanbodenhetopstar-tenvaneenvakgroepwerking .Voordestudiegebiedenformulerenwevaakaanbevelingeninderichtingvanmodulariseringenhorizontaleenverticaleafstemmingvoordeinhoudelijkeplanningenevaluatiepraktijk .2 .Dedoorlichtingsverslagenvandeschooljaren2001-2002totenmet2003-2004hebbenalstitelvoordeel4‘Profielvanhetcentrum’ .Inditdeelwordendesterkepuntenvanhetcentrumendeaanbevelingengeordendvolgens de indicatoren van het CIPO-referentiekader .Onder de rubriek ‘Aanbevelingen’ vindt het centrumaanbevelingenoverhoehetzijnkwaliteitkanverhogen .Naastdevermeldeaandachtspuntendiegaandewegnieuweofspecifiekereaccentenkrijgen,manifesterenerzichooknieuweaandachtspunten .Zobevelenweaanomdecentrumeigenvisiebeterteexpliciterenentecommunicerenenereenbeleidsplanaantekoppelen .Deinternekwaliteitszorgisbestsystematisch,cyclischengeïntegreerd .Overlegencommunicatiewordensteedsbelangrijker .Wepleitenonderanderevoordeinvoeringvaneennascholingsbeleid,debegeleidingvannieuweleerkrachten,meertransparantievanhetopleidingsaanboddoordeintroductievandemodulariseringenwehebbensteedsmeerspecifiekeverwachtingen inverbandmetdeevaluatiepraktijk,zoalsdetaakgerichtheidvoordeevaluatievandetalen .Weradenookaandeuitvaltemeten .3 .Gedurendehetschooljaar2004-2005geeftdeonderwijsinspectiekernachtigweerwathaarglobalevaststel-lingenzijnvoordeonderwijskwaliteitvanhetcentrum .ZeberoeptzichdaarbijophetEFQM-modelwaaropookhetCIPO-analysekaderisgebaseerd .Zevertrektvanuiteengroei-enverbeteringsperspectief .Inderubriek‘Conclusie’sprekendeinspecteurseenoordeeluitoverdewerkingendeonderwijskwaliteitvanhetcentrum,datcomplementairisaanhetadviesaandeoverheid .Opvallendindieperiodeisdegroeiendeaandachtvoordestructuurvandeorganisatie .
40
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
4 .Vanafhetschooljaar2005-2006gaandeinspecteurs,opvraagvandecentra,weerietsverder .Zegevenindeel4nogsteedskernachtigweerwatdeglobalevaststellingenzijn inzakedekwaliteitvanhetcentrumendeconformiteitmetderegelgeving,maarzegevennuperindicatoraaninwelkkwaliteitsstadiumvanhetEFQM-modelhetcentrumzichbevindt .Deonderwijsinspectieonderscheidthierbijvijfstadia .Verderwordtperindicatoreensterkte-zwakteanalysegemaakt .Deaandachtvandeonderwijsinspectiegaatnaarhetverfijnenvandevisietekst,hetstroomlijnenvanvisieenbeleidsplanenhetbeterexpliciterenvanactiepunten .Dekwaliteitszorgmoetgeconsolideerdworden .Deorganisatiemaakthetbesteenonderscheidtussenhetonderwijskundigeenhetonderwijsondersteunende .Decommunicatieendeinformatiestroomwordenbestgeoptimaliseerd .Voordeinternecommunicatiewordteenintranetaanbevolen,alsookeenelektronischeleeromgevingvoorhetuitwisselenvanexpertise .Decentramoetenstrevennaareenevaluatiediemeeropdedoelstellingenvandeopleidingenisgerichtenmeeraan-dachtheeftvoorhetvastleggenvancriteria .DeDataverzamelingwordtgestimuleerd .
Inhetlaatsteschooljaarvandecyclus(2006-2007)schemerenindeaanbevelingenelementendoordiezijnontleendaanhetnieuwedecreetvolwassenenonderwijs .Datdecreetwastoeninvoorbereidingenisvanaf1september2007geïmplementeerd .Hetbetreftelementenvankwaliteitszorgzoals leertrajectbegeleidingendepermanentevormingvanhetpersoneel .
3.5 Ontwikkelingsgerichte beoordeling
Sindshetschooljaar2005-2006streeftdeonderwijsinspectieernaaromdecentratepositionerentenaanzienvanvolgendestadia,gebaseerdophetEFQM-model:1 . Activiteiten-georiënteerdEencentruminditstadiumlaatzichvooreenbepaaldeindicatorleidendooradhoc-actiesendekwaliteitisersterkpersoonsgebonden .Hetcentrumbiedtalsorganisatienauwelijksondersteuningenerzijnweinigofgeenproceduresafgesprokendiedecontinuïteitwaarborgen .2 . Proces-georiënteerdEencentruminditstadiumsteltvooreenbepaaldeindicatorstandaardeisen .Binnenhetcentrumzijnafspra-kengemaaktenzezijnbeschreven .Eriseenzekerematevancontinuïteitenconsistentie .Voordecursistisdecontinuïteitnogniettenvollegewaarborgdendeondersteuningvanuithetcentrumisnognietoptimaal .3 . Systeem-georiënteerdEencentruminditstadiumontwikkeltaantoonbaaractiviteitenomervaringenexpertisetebundelenentedocumenteren .Resultatenwordenvastgelegd,waardoordecontinuïteitvoorklanten(ofcursisten)beterkangewaarborgdworden .Debetrokkenheidvanmedewerkerswordtsystematischgeorganiseerdenhetcentrumwerktaaneengoedebeheersingvanalleprocessen .4 . Keten-georiënteerdEencentruminditstadiumonderneemtstructureelenzichtbaaractiesomproductenenprocessenteverbe-teren .Belangrijkeinformatiewordtbeschreven,vastgelegdenuitgewisseld .Dewerkingvanhetcentrumvoorde indicatorofvariabelewordtsystematischkritischbevraagd .Hetcentrumhanteertkwaliteitsstandaardendiegekaderdzijninhetalgemeenbeleidvanhetcentrum .Verbeteractieswordenoperationeelgemaakt .Debetrokkenheidvancursistenenandereexternebetrokkenenbijdekwaliteitsverbetering isduidelijkaan-toonbaar .Hetcentrumgebruiktdezeinformatieomsystematischtewerkenaankwaliteitsverbetering .5 . UitmuntendheidEencentruminditstadiumisalsorganisatiegerichtopdecontinueverbeteringvanproductenendiensten .Hetcentrumprobeertalleonderdelenvandedienstverleningtotstandtebrengenineenintensievesamen-werkingmet(potentiële)klanten .Deexterneomgevingiszichtbaaraanweziginalleactiviteitenenproductenviavergelijkingmetconcurrentenenexcellenteorganisatiesopdemarkt .Kwaliteitsverbeteringiseencontinuprocesenhetisgeconsolideerd .
Onderstaandetabelgeeftperindicatoreenoverzichtvanhetaantalcentradateenbepaaldescorehaalt .Detabelvermeldtslechtsviervandevijfstadia,omdathetstadiumuitmuntendheidnognergenswerdvastge-steld .
41
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
Indicator 2005-2006 2006-2007 Totaal
Gezamenlijke doelgerichtheid
1activiteiten 8 3 11
2proces 4 5 9
3systeem 5 2 7
4keten 3 2 5
Organisatiebeleid
1activiteiten 8 3 11
2proces 6 4 10
3systeem 6 4 10
4keten 0 1 1
personeelsmanagement
1activiteiten 8 3 11
2proces 8 4 12
3systeem 3 3 6
4keten 1 2 3
Logistiek beleid
1activiteiten 3 1 4
2proces 12 5 17
3systeem 5 6 11
4keten 0 0 0
Opleidingsaanbod
1activiteiten 4 2 6
2proces 7 6 13
3systeem 8 3 11
4keten 1 1 2
Cursistgerichtheid
1activiteiten 4 1 5
2proces 9 6 15
3systeem 6 3 9
4keten 1 2 3
Evaluatie
1activiteiten 9 2 11
2proces 6 7 13
3systeem 5 3 8
4keten 0 0 0
Outcomes
1activiteiten 5 1 6
2proces 9 5 14
3systeem 6 5 11
4keten 0 1 1
42
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
Vande32centrawaaropdekwaliteitsscoresvantoepassingzijn,scoren11centraeerderlaagvoordeindica-toren‘gezamenlijkedoelgerichtheid’(visie,beleidsplanenkwaliteitszorg),‘organisatiebeleid’en‘personeels-management’ .Zebevindenzichindeactiviteiten-georiënteerdefase(stadium1) .Tochishetvoordeindicator‘gezamenlijkedoelgerichtheid’datookdehoogstescorewordtgehaald:vijfcentravallenbinnenhetstadiumdatketen-georiënteerdis(stadium4) .Ditwijsteropdatervrijgroteverschillenbestaantussendecentrawatdezeindicatorbetreft .Enerzijdszijnercentradieditaspectvanhunwerkingalvrijgoedhebbenontwikkeld,terwijlanderenogeenheleweghebbenafteleggen .Ook de indicatoren ‘personeelsmanagement’ en ‘cursistgerichtheid’met telkens drie centra in stadium 4scorennietslecht .Voor de indicatoren ‘logistiek beleid’, ‘opleidingsaanbod’, ‘cursistgerichtheid’, ‘evaluatie’ en ‘outcomes’bevindtongeveerdehelftvandecentrazichindeproces-georiënteerdefase .Geenenkelcentrumbevindtzichinhetstadium4voordeindicatoren‘logistiekbeleid’en‘evaluatie’,wateropwijstdaterhiervoornogveelgroeimogelijkhedenzijn .
3.6 Opvolgingen na de doorlichting
Indeeerstejarenvandedoorlichtingscycluskrijgenallecentra,ookdiecentradieeengunstigadvieshebbengekregen,inhetschooljaarvolgendopdedoorlichtingeenopvolgingsbezoek .Laterwordendeopvolgingsbe-zoekengeplandinfunctievanhetgeformuleerdeadviesendevoorzienedeadlines .Ineersteinstantieonder-zoektdeonderwijsinspectiebijdeopvolgingvaneendoorlichtingofhetcentrumtegemoetgekomenisaandepuntenvanvoorbehoud,maarzijgaatooknahoehetcentrumisomgegaanmetdegeformuleerdeaanbeve-lingen .Ingevalvaneengunstigadviesgaatdeonderwijsinspectieuiteraardenkelditlaatsteaspectna .Bijeeneersteopvolgingsbezoekkondeonderwijsinspectievaststellendatdemeestecentrazichinregelheb-bengesteld .Ineenaantalgevallenechterwordthetdefinitieveadviesuitgesteldomdathetcentrumnietallepuntenvanvoorbehoudheeftweggewerkt .
Onderstaandetabelgeeftperschooljaareenoverzichtvanhetaantalgevallenwaarvoormeerdanéénopvol-gingtothetdefinitieveadviesleidt .
schooljaar van doorlichting Eén opvolging Twee opvolgingen Drie opvolgingen
2000-2001 7 3
2001-2002 14 4
2002-2003 18 3 1
2003-2004 22 1
2004-2005 17 4 1
2005-2006 19 1
2006-2007 12 0
3.7 Conclusie
DeonderwijsinspectieiseringeslaagdomindeloopvanzevenschooljarenalleCVO’sdoortelichtenenéénofmeerkeeroptevolgen .Ditwasvoorhetvolwassenenonderwijseeneersterondevanintegraledoorlich-tingenvolgenshetCIPO-model .Dedoorlichtingsrondevielnagenoegsamenmetdeimplementatievanhetdecreetvolwassenenonderwijsvan1999 .
Deaanpakvandedoorlichtingenuitdezeperiodevertoonteenvrijgrotehomogeniteit .Ditistewijtenaanhetgebruikvaneenuniekreferentiekader,eenaangepastinstrumentariumeneenovereengekomenformatvoordeverslaggeving .
Degeformuleerdeadviezenbijeenvoorbehoudvertoneneenaantaltendensendiemeestalverklaardwordendoorwijzigingeninderegelgevingindeperiodevandedoorlichtingen .Demeesteadviezenbetreffenderegelgeving(vooraldeleerplannen),aspectenvanveiligheidenwelzijneninietsminderematehetnietrealiserenvandedoelstellingen .
43
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
Deoptie omde sterkepunten ende verbeterpunten vande centra te formulerenperCIPO-indicator,metindien nodig daaraan gekoppeld een aantal aanbevelingen, bleek zeer efficiënt om het centrum in al zijnaspectengenuanceerdinkaarttebrengenenverbeterprocessenopgangtebrengen .
Deevolutiesindeaanbevelingenzijneenweerspiegelingvandeevolutiesinhetveld .Naarmatedecentrahetgehanteerdereferentiekaderbeterlerenkennenenerproberenaantebeantwoorden,verfijntenspecificeertdeonderwijsinspectiehaarverwachtingenindeaanbevelingen .Ditopentvoordecentranieuwemogelijkhedeninhungroeinaarkwaliteit .De onderwijsinspectie acht het noodzakelijk omdeze groei naar kwaliteit beter te duiden . Vanuit het per-spectiefvanlouterbeschrijvenvanvaststellingengingenweopzoeknaareenmiddelomopeenmeersyste-matischemaniertoteenkwalitatievebeoordelingtekomenopbasisvanhetEFQM-model .HetsituerenvanhetcentrumineenbepaaldontwikkelingsstadiumisverhelderendvoorhetcentrumzelfendraagtbijtoteenglobalerbeeldvandekwaliteitvandeCVO’sinVlaanderen .
Opheteindevandezeeerstecyclusbeschiktdeoverheidovereenaantaldatadiealsnulmetingkunnendoor-gaan .Indetoekomstkanmenditcijfermateriaalgebruikenomdecentrainkaarttebrengen,omevolutiestemeten,omveranderingenteregistrerenenomdevolgendedoorlichtingsrondevoortebereiden .
Decommunicatietussendecentraendeonderwijsinspectieistotiedersvoldoeninggeïntensifieerd .Decon-tactenmetdedirectiestijdensdeinfosessiesdieaandedoorlichtingenvoorafgingenendefeedbacksessiesbijheteindevaneendoorlichtingsjaarhebbenonstoegelatendeverzuchtingenenverwachtingenvandecentrainzakedoorlichtingentekenneneneropintespelen .Dit leidde–waarverantwoord–totbijsturingenvanprocedureseninstrumentarium .
Dezeeersterondewaseenleerproces,zowelvoordeonderwijsinspectiealsvoordecentra .Zeheefttoege-lateneenaantalpijnpuntenindewerkingvandecentratedetecterenenertoebijgedragendatdecentrahetnodigehebbengedaanomdezewegtewerken .Alsbewakervandekwaliteitheeftdeonderwijsinspectievaakeenstimulerenderolkunnenspelen,hetzijviahetbenadrukkenvandesterkepunten,hetzijviahetformulerenvanaanbevelingen .Hetstrevennaarkwaliteitsverbeteringismeerdanooiteenconstanteindewerkingvandecentra .
Deeltijds kunstonderwijs4.
Hetdeeltijdskunstonderwijszitnogsteedsindelift .Elkjaarstijgthetleerlingenaantalmetongeveer2,3% .Inhetschooljaar2007-2008volgdenintotaal168 .066mensen(jongerenenvolwassenen)lesaande166acade-miesinVlaanderen .Samenmetdebeiaardschoolmaaktdat167instellingenvoordeeltijdskunstonderwijs .
Inseptember2000,bijdestartvande tweededoorlichtingsronde,werdeenvierde inspecteur toegevoegdaanhetinspectieteamdeeltijdskunstonderwijs .Mettweedeskundigenvoordestudierichting‘muziek’,ééndeskundigevoordestudierichting ‘woord’eneendeskundigevoordestudierichting ‘beeldendekunst’zijnvooraldegrotestudierichtingenherkenbaarvertegenwoordigd .
Vooraleerde tweededoorlichtingsrondedaadwerkelijk konwordenaangevat,moestenwehetCIPO-instru-ment,metdebijhorende indicatorenenvariabelen,herschrijvenenaanpassenaandespecificiteit vanhetkunstonderwijs .
Deoorspronkelijkvastgesteldeperiodevanzes jaarvoorhetdoorlichtenvanalleacademies inVlaanderenbleekniethaalbaar .Delaatsteacademiesvandetweededoorlichtingsrondewerdenafgewerktindeperiode2007-2008 .
44
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
4.1 aantal doorlichtingen
00-01 01-02 02-03 03-04 04-05 05-06 06-07 07-08 Totaal
Gemeenschapsonderwijs 3 4 2 1 2 1 2 15
Officieelonderwijs 19 24 25 26 15 18 11 7 145
Vrijonderwijs 1 2 1 4
Totaal 20 28 28 27 19 20 13 7 16423
aantal doorgelichte academies met de studierichtingen
00-01 01-02 02-03 03-04 04-05 05-06 06-07 07-08 Totaal
Muziek,woord,dansenbeeldendekunst
1 1 2
Muziek,woordendans 11 9 10 9 7 2 5 3 56
Muziekenwoord 5 7 6 5 3 10 4 2 42
Beeldendekunst 6 12 12 13 9 8 4 2 66
Wanneerhettotaalvan98academiesmetdestudierichtingenmuziek,woordendans,samenmetdetweeacademiesmetvierstudierichtingen,dusookbeeldendekunst,wordtopgeteldmetde66academiesvoorbeeldendekunst,komenweaaneentotaalvan166academiesinVlaanderen .DebeiaardschoolinMechelen,dieookbehoorttothetaanbodvanhetdeeltijdskunstonderwijs,werdindeperiode2006-2007enkelekerenintensiefbezocht,maarnietintegraaldoorgelicht .
4.2 Uitgebrachte adviezen
schooljaar advies 1 advies 2
2000-2001 9 12
2001-2002 11 16
2002-2003 13 14
2003-2004 20 9
2004-2005 12 7
2005-2006 14 7
2006-2007 3 9
2007-2008 7 3
Totaal 89 77
23
23 DitaantallijktnietovereentestemmenmethettotaalaantalacademiesinVlaanderen .Wesprekenimmerssteedsover166academies:100voormuziek,woordendansen66voorbeeldendekunst .Tweeacademiesbiedenechterdevierstudierichtingenaan .Ditbetekentdatdezetweeacademiesindevolgendetabellentelkenstweekeervoorkomen:eeneerstekeerbijdeacademiesvoormuziek,woord,dansenbeeldendekunst,eentweedekeerbijdeacademiesvoorbeeldendekunst .Dezebeideacademieswerdenooktweekeerdoorgelicht:eeneerstekeervoordepodiumkunsten,eentweedekeervoorbeeldendekunst .Kortom:66academiesvoorbeeldendekunstisinclusiefdetweeacademieswaarvansprake .Honderdacademiesvoormuziek,woordendans iseveneens inclusiefdezebeideacademies .Feitelijkmoetenweverwijzennaareentotaalvan164academies:98voormuziek,woordendans,64voorbeeldendekunstentweevoormuziek,woord,dansenbeeldendekunst .
45
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
Indeloopvandetweededoorlichtingsrondewerden166adviezengeformuleerd .89adviezenwarengunstigwaarvanhetmerendeelmetvermeldingvaneenaantalverbeterpunten,maarzondervoorbehoudindetijd .Maarliefst77adviezenwarenmindergunstig .Dezelaatstegroepacademieskreegeenadviesgunstigbeperktindetijd .
4.3 Motivering bij de adviezen
Wemotiveerdenelkadviesaltijdmethetnoemenvaneenaantalpositievepunteneneenaantalverbeter-ofwerkpunten .Doordesystematischebenaderingvanelkeacademieeneenrelevanteverslaggevingwerdelkkritisch aandachtspuntdat aanleiding kon zijn voor een advies ‘2’ steedsduidelijkweergegeven enonder-bouwd .
Tekorten voor 00-01 01-02 02-03 03-04 04-05 05-06 06-07 07-08 Totaal
infrastructuur 10 13 4 8 3 4 8 2 52
regelgeving 1 1 1 1 2 2 8
APVenAPP 2 1 2 1 2 1 9
schoolorganisatie 7 2 2 3 2 3 19
realisatievandeleerplan-doelstellingen
2 8 8 2 3 3 26
(eenvisieover)evaluatie 1 1 2
didactischeaccomodatie 1 1
kwaliteitsoordeelmuziek 1 1 2
kwaliteitsoordeelwoord 1 1 2
kwaliteitsoordeeldans 1 1 2
kwaliteitsoordeelbeelden-dekunst
4 8 8 2 2 2 26
veiligheid- organisatieveiligheids-
beleid- arbeids-enleermid-
delen- leer-enwerkomgeving- hygiëneengezondheid
4
3344
10
8898
7
5465
4
4333
1
11
5
5244
2
2121
33
27222925
Bijnaéénderdevandeacademieskamptmetinfrastructureleproblemen .Hetrealiserenvandeleerplandoel-stellingenblijkteveneenseenbelangrijkaandachtspunt .Voordeveiligheidgebruiktdeonderwijsinspectieeenveiligheidsindexdiedemeestcourantetekortenofgebrekenmeteenaandeoppervlaktebrengt .Wemoetenechterwelzeggendathetaspectveiligheidnietbijelkedoorlichtingwerdbekeken .33academiesblijkenertochkleinereofgrotereproblemenmee tehebben .Tenslottevaltookdebijzondereaandachtopvoorhetkwaliteitsoordeelvoorbeeldendekunst .
46
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
4.4 aanbevelingen bij een advies 1
aanbevelingen voor 00-01 01-02 02-03 03-04 04-05 05-06 06-07 07-08 Totaal
algemeneinfrastructuur 6 4 7 10 3 8 4 3 45
regelgeving 1 1 1 3
APVenAPP 8 8 7 11 4 9 2 3 52
schoolorganisatie 1 4 5 13 5 12 3 3 46
realisatievandeleerplan-doelstellingen
5 3 3 4 2 10 1 3 31
evaluatiepraktijk 2 3 2 4 2 13
kwaliteitsoordeelmuziek 5 2 4 1 4 1 1 18
kwaliteitsoordeelwoord24 5 2 4 1 4 1 1 1824
kwaliteitsoordeeldans 2 2 1 1 1 7
kwaliteitsoordeelbeelden-dekunst
6 1 4 2 13
veiligheid-organisatieveiligheids-beleid-arbeids-enleermiddelen-leer-enwerkomgeving-hygiëneengezondheid
2
1121
5
4344
6
4354
11
8183
6
3021
7
4242
2
1121
4
3122
43
28122918
24
Zelfsbijeengunstigadviesblijkenheelwatacademiesnietinordemetdeinfrastructuur .Deaandachtgaathiermeer naar de beschikbaarheid van voldoende, aangepaste, functionele lokalen en naarmoeilijkhedenbijdubbelebezetting25 .Erzijnbijeenadvies‘1’duidelijkmeeropmerkingenoverhetkwaliteitsoordeelindestudierichting‘muziek’enindestudierichting‘woord’ .Veiligheidblijfteenheikelpunt,ookbijeengunstigadvies .Weliswaargaathetdannietoverlevensbedreigende,gevaarlijketoestanden .Hetfeitdatdeonderwijs-inspectienauwelijkskanterugvallenopeenlegitiemkaderwaarinbepaaldeaspectenvanhetkunstonderwijsgeregeldendusafdwingbaarzijn,werktcontraproductief .
Elkdoorlichtingsverslag,aldannietafgeslotenmeteengunstigadviesdatbeperktisindetijd,vermeldtnietenkeldekritische(verbeter)punten,maardoetookaanbevelingenenwijstopconstructieveverbeterpuntendievoortvloeienuitdetotaliteitvandedoorlichting .
4.5 Opvolging na de doorlichting
Inseptembervanhettweedejaarnadedoorlichtingbezochtenweelkeacademieopnieuwinhetkadervaneenopvolging .Passedert2007-2008wordenacademiesmeteengunstigadviesnietmeeropgenomenindelijstvanautomatischeopvolgingen .Tijdenseendergelijkopvolgingsbezoekgingenwenaofentotopwelkehoogtedeacademieantwoordenofoplossingenbood voor de kritische (verbeter)puntenuit het doorlichtingsverslag, in zoverre deze explicietwerdenopgenomenbijdeaanbevelingen .Openkeleuitzonderingennawerdenalleadviezen‘2’naeenopvol-gingscontroleomgebogennaareenadvies‘1’ .Bijéénacademiewerdhetvoorbehoudnietopgehevenwegensblijvendetekortenaangaandedeschoolorganisatie .
24 Weformuleerdendeaanbevelingenvooreenglobaalkwaliteitsoordeelsteedsbreed(ophetniveauvandeacademieennietophetniveauvaneenklasofstudierichting)waardoor inditoverzichtdeadviezenvoordestudierichtingen ‘muziek’en ‘woord’parallellopen .Indestudierichting‘dans’vermelddenwebijenkeleacademieseenmeergenuanceerdkwaliteitsoordeelopbasisvandeinputvanexternedeskundigen .
25 Hiermeeverwijzenwenaaracademiesdiegehuisvestzijninoflokalengebruikenvanscholenvaneenanderonderwijsniveau(door-gaansvanhetbasisonderwijs) .
47
DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE
4.6 Conclusie
Elkeconversatie,elkewaarneming,elkeformelevaststellingtijdenseendoorlichtinggeeftsteedsaanleidingtoteenconstructieve,stimulerendedialoogmetdedirectie .Netdezeattitudenodigtuittotkritischereflectie,tothetontwikkelenvanvisieenbeleidskracht,totartisticiteitentothetstrevennaarkwaliteit .Zoishetdoor-lichtingsverslageenspiegeldieconfronteertmeteenrealiteitwaaraankangewerktworden .BijhetbeginvanafgelopenschooljaarheeftdeministervanOnderwijsenVormingeenwerkgroepvoordeinhoudelijke vernieuwing van het deeltijds kunstonderwijs26 opgestart . Deskundigen uit het werkveld, uitverwante sectoren binnen en buiten het onderwijs, raadgevers van het kabinetOnderwijs en Vorming endeonderwijsinspectiebespraken ineerste instantieenkelealgemeneuitgangspuntenvoorhet toekomstigedeeltijdskunstonderwijs .Hetisevidentdatzoweldepositievealsdekritischevaststellingenvanuitdeveledoorlichtingenmeeaandebasisliggenvandedebattenbinnendezewerkgroep .
26 ZieookVerdieping/Verbreding. Perspectieven voor inhoudelijke vernieuwing van het deeltijds kunstonderwijs,december2008 .
48
49
DEEL II: GOk II
DEEL II: GOk II
50
DEEL II: GOk II
Inleiding1.
1.1 wettelijk kader
HetGOK-decreetwildekansengelijkheidvanleerlingenbevorderenenbestaatuitdrieonderdelen:hetrechtopinschrijving,deinstitutionelebepalingen–onderanderedeoprichtingvanlokaleoverlegplatformen–enhetgeïntegreerdondersteuningsaanbod .Dezebijdragegaatuitsluitendoverhetondersteuningsaanbod27 .
Alseenschoolaanbepaaldecriteriauithetdecreetvoldoet,heeftzerechtopaanvullendelestijdenofextrauren-leraarvooreenperiodevandrieschooljaren .DeschoolmoetdanweleenGOK-beleiduitwerkendatbin-nendiecyclusvandrieschooljarenverschillendestadiadoorloopt .Zemoet
eenanalysemakenvanhaarbeginsituatieindeloopvanheteerstetrimestervanheteersteschooljaar•éénvanvolgendeoptieskiezen:•
zelfconcretedoelstellingenformulerenvoordeschool,delerarenendeleerlingendiepassenbinnen•tweedoordeVlaamseRegeringvastgelegdethema’szichlatenleidendoordedoelstellingenvanéénvandevollediguitgewerkteclusters,bepaalddoorde•VlaamseRegering
bepalenopwelkewijzezededoelstellingenwilbereiken•bepalenopwelkemanier ze zichzelf zal evalueren inde loopvanhet tweede trimester vanhet tweede•schooljaar .
ArtikelVI .8vanhetdecreetgeeftdeonderwijsinspectiedeopdrachtomindeloopvanhetderdeschooljaarnategaanofeninwelkematededoelstellingenwerdenbereikt .Eenpositieveevaluatiebiedtperspectiefopaanvullendelestijdenofextra-urenvooreennieuwecyclusvandrieschooljaren .Daarvoormoetdeschoolwelopnieuwvoldoenaandecriteriadiedaarrechtopgeven .
In zijn huidige vorm tekent het decreet hetGOK-beleid van een school uit als eenopeenvolging van cyclivandrie jaarmet een controledoordeonderwijsinspectie inde loopvanelkderde schooljaar .EeneersteGOK-cyclusbestreekdeperiode2002-2005 .WeberichttenhieroveralindeOnderwijsspiegel2004-2005 .EentweedeGOK-cyclusstarttein2005-2006enliepinhetschooljaar2007-2008teneinde .Bijgevolgvoerdenweafgelopenschooljaaropnieuweencontroleuit .
1.2 werkwijze
1.2.1 selectie van de scholen
Tijdenshetschooljaar2004-2005controleerdenweallescholenmetGOK-lestijden .Voor1750scholenuithetbasisonderwijsen437secundairescholenwerdenalleinspecteursbasis-ensecundaironderwijsgedurendeeenzeerlangeperiodeingezet .Hoewelhierdoorandereopdrachten–zoalsdeschooldoorlichtingen–flinkwatvertragingopliepen,wasdegrootschaligheidvandezeeersteGOK-controleabsoluutverantwoord .HetGOK-beleidwaseenvrij ingrijpendevernieuwingdievanbuitenafopdescholenafkwam .Hetwasdanookbelangrijkomaanheteindevandeeerstecyclus(GOKI)eentotaalbeeldteverwervenvanzoweldeeffectenalsdeprocessen .
BijdevoorbereidingvandetweedeGOK-cyclus(GOKII)bleekdathetaantalscholenmetGOK-middelennogwastoegenomen .Eenevengrootschaligecontrolealsdriejaareerderzouhetafwerkenvandeaandegangzijndedoorlichtingsrondetegeneind2008methetoogopdestartvaneennieuwerondeinjanuari2009,inhetgedrangbrengen .UiteindelijkwerdbeslistomslechtseendeelvandescholenmetGOK-lestijdendoortelichten .Dezebenaderingswijzestrooktmethetprincipevandegedifferentieerdedoorlichtingdiedeonder-wijsinspectiesinds januari2009 toepast .Deselectievande tecontrolerenscholengebeurdeopbasisvanstriktecriteria:
27 ZieDecreetbetreffendegelijkeonderwijskansen–Ivan28juni2002,HoofdstukVI–Geïntegreerdondersteuningsaanbod .
51
DEEL II: GOk II
De‘nieuwe’scholenkwameninelkgevalinaanmerkingvoorcontrole .DezescholenkregenvoorGOKII•voordeeerstemaalGOK-middelen .Voorhetbasisonderwijsginghetom176scholen,voorhetsecundaironderwijsom62scholen .ZijkrijgenverderdenaamGOKII,1 .Erwerdeenselectiegemaaktvanscholendieervaninhetbeginbijwarenenvoordetweedemaaleen•GOK-cyclusafwerkten .DezeselectiegebeurdeopbasisvaneenconclusieuitGOKI:scholenblekennietsteedsdenodigeaandachttebestedenaandeeffectenvanhunbeleid .Omdieredenwerdendiescholengeselecteerddiehetzwakstgescoordhaddenophetbereikenvandedoorhenvooropgesteldedoelen .Ditcriteriumsluitaanbijdekeuzeombijzondereaandachttebestedenaandeeffectenvaneenschoolbeleid .Uithetbasisonderwijswerdenzo297bijkomendescholengeselecteerd,uithetsecundaironderwijs85 .ZijkrijgenverderdenaamGOKII,2 .DescholendienaGOKIongunstigwerdenbeoordeeld,kregeneennieuwekans . Inruilvooreenstrikt•engagementonderstrengevoorwaarden,kregendezescholengedurendeéénschooljaardehelftvandeGOK-lestijdenwaarop ze normaal recht hadden .Na dat schooljaar enmits een gunstig advies van deonderwijsinspectie,kondenzijopnieuwoveralle lestijdenbeschikkenwaaropzenormaal rechthadden .DezegroepscholennamenweuiteraardookopindeGOKII,2-selectie .
Samengevatgeeftdithetvolgendeoverzicht:
GOk II, 1-scholen GOk II, 2-scholen Totaal
basisonderwijs 176 297 473
secundaironderwijs 62 85 147
1.2.2 Cesuur
Bij de eerste controle in 2004-2005hieldenwe terecht rekeningmet het nieuwe vanhet te voerenbeleid .Scholenmoestendekanskrijgenomtegroeien .Onzeaandachtgingnaarhetontwikkelingsperspectief: inhoeverregrepenscholendeprocedureaanominitiatievenoptestartenbinnendegeestvanhetGOK-decreet?WewildenooknagaaninwelkematescholenhetGOK-beleidhaddenbenutomzichtevernieuwendoormeerfundamenteleaspectenvanhunschoolidentiteitinvraagtestellen .
Voordetweedecontrolelegdenwedelathoger .GedurendeGOKIIwarendeknowhowendekansenomdieteverwerven immers ingrotematetoegenomen .OndermeerhetsteunpuntGOKendegroepbegeleidersonderdeVLOR-koepelstondenhiervoorborg .GOKII,2-scholenhaddenbijdezetweedecontroletrouwensalzesjaarGOK-beleidachterderug .BovendienhaddendeGOKII,1-scholenmeerensnellerkansengekregenomzichteprofessionaliseren .ZekondeneenberoepdoenopdeervaringvandeGOKII,2-scholen .
Deonderwijsinspectiebesliste,samenmetdeminister,omminderontwikkelings-enmeerresultaatgerichttecontroleren .Webehieldenhetdynamischbeoordelingsinstrumentmetdevierpuntenschaal,maarstaptenafvandeoptieomalleenhetlaagsteniveaualsonvoldoendetebestempelen .Wepasteneennieuwe,stren-gerecesuurtoe .Diebestonduittweeparameters .HetgemiddeldevanalletoegekendebeoordelingenoverdedoorlopenGOK-cycluswerdvoorallescholenopeenminimumvan2,5vastgelegd .Voorhetgemiddeldevoorhetbereikenvandedoelenopdedrieniveaus(school,leraren,leerlingen)maaktenweeenverschiltus-senGOKII,1-enGOKII,2-scholen .VoordeGOKII,1-scholenwerddedrempelverlaagdomdezenieuweGOK-scholendekans tebiedenom tegroeien indecyclusvanhetplannings- enzelfevaluatieproces .Hetkwantitatiefenkwalitatiefinschattenvandevooropgesteldedoelen,hetbespelenvanhetschool-,leraren-enleerlingenniveauenhetbepalenvandemanierwaaropmenderealisatiewilopvolgenenevalueren,vraagttijd .DecesuurkwamvoorGOKII,2-scholenop2,5 .VoorGOKII,1-scholenvolstondeen2 .
Bijdebeoordelinggingenwebijgevolguitvantweecijfersmetvolgendecesuur:
gemiddelde bereiken van de doelen
GOKII,1-scholen 2,5 2
GOKII,2-scholen 2,5 2,5
52
DEEL II: GOk II
Elkeschooldieminstensaanbeidegesteldeminimabeantwoordde,kreegeengunstigebeoordeling .Behaaldede gecontroleerde school één van beide minima niet, volgde een deliberatie . Werden beide minima nietbehaald,wasdebeoordelingongunstig .Bijeenongunstigebeoordelingkondeschoolinberoepgaan .
Resultaten2.
DekeuzeomnietalleGOK-scholentecontrolerenheeftuiteraardgevolgenvoorditverslag .Algemeneverge-lijkingentussenGOKIenGOKIIzijn,gezienhetgroteverschiltussendegecontroleerdedoelgroepen,totaalirrelevant .Welgeefthetverslageenantwoordopdevolgendetweevragen:hoescoordendeGOKII,1-scho-len?ScoordendegeselecteerdeGOKII,2-scholenbeterdanindeeersteGOK-cyclus?
2.1 Relevante situationele factoren
bao so
GOk II, 1 (n=176)
GOk II, 2(n=297)
GOk II, 1 (n=62)
GOk II, 2(n=85)
specifieke leerlingenpopulaties
grootaantalleerlingenmetleerachterstand
3% 15% 34% 34%
groeiendetaalheterogeniteit 20% 18% 35% 9%
personeel
directiewissel(s) 24% 29% 47% 28%
coördinatorenwissel(s) 38% 38% 23% 27%
inbrengvanurenuitlestijdenpakketvoorGOK-werking
30% 22% 26% 21%
sterkeverjonginglerarenkorps 9% 17% 29% 24%
onstabielpersoneelsbestand 18% 21% 11% 15%
structuur
GOK-samenwerkingbinnendescholengemeenschap
23% 15% 11% 19%
Eén derde van de gecontroleerdeGOK-scholen in het secundair onderwijs krijgt temakenmet een grootaantal leerlingenmet leerachterstand .Dit geldtminder voor de basisscholen .Het kleine aantal leerlingenmetleerachterstandindeGOKII,1-basisscholenisopvallend .MaaraangezienhetomscholengaatdiebijhetbeginvandetweedecycluspasGOK-lestijdenkregen,isditwellichtslechtshetbeginvaneengroeiendeinstroomvanGOK-leerlingenindezescholen .
MetuitzonderingvandesecundaireGOKII,2-scholenvertoontdeleerlingeninstroomeengroeiendetaalhe-terogeniteit .
Hetprocentueleaantaldirectie-encoördinatorenwisselsissignificant .BijnadehelftvandeGOKII,1-scholeninhetsecundaironderwijskendetijdensdelaatstejareneendirectiewissel .InhetkadervandezecontroleskondenweonvoldoendegegevensverzamelenomeenoorzakelijkverbandteleggentussenhetGOK-beleidendeveelvuldigedirectiewissels .InheelwatscholenwarenerwelduidelijkeverwijzingennaarhetverdwijnenvandedirectieendestijgingvandebegeleidingsproblemenvandeGOK-leerlingen .Nietalleendedirectie,maarvaakdeheleschoolkamptemetaanvaardingsproblemen .EenaantaldirecteursmetheelwatervaringinGOK-scholengroeidedoornaarandereonderwijsambten .
53
DEEL II: GOk II
Inhetbasisonderwijsvondin38%vandegecontroleerdescholeneencoördinatorenwisselplaats .Hetgaathiervooralomdezorgcoördinatie,eenambtdatpassinds1september2003bestaat .Uiteenlopendeoorza-kenliggenaandebasisvandepersoneelswisselsindezorgcoördinatie .Erisineersteinstantieeengroeiendbesef dat zorgcoördinatie een continue professionalisering en dus nascholing van de betrokkenen vraagt .Daardoorhakensommigenaf .Daarenbovenvormtdeopgedaneexpertise vandezorgcoördinatordoor tewerkenopschool-enlerarenniveaueenidealespringplankomalsdirecteurtekandideren .Eenlaatstemoge-lijkeverklaring isdat inscholenwaardezorgcoördinatieslechtseendeeltijdsambtbetreft,detaaktelkensnaardejongstegaat .
OpvallendinhetsecundaironderwijsisdatindebetrokkenGOK-scholenongeveeréénvierdevanhetlera-renkorpseensterkeverjongingkende .Enerzijdsbrengendezenieuwelerarenexpertisemeeuitdelerarenop-leiding,maaranderzijdsishetbehoudvanevenwichtengelijkgerichtheidindeschoolcultuureenuitdagingvoordebetrokkenscholen .InhetbasisonderwijsisdepersoneelsomkaderingbijdeGOK-werkingvooréénvijfdeonstabiel .DatisweinigbevorderlijkvoordeGOK-werking .
Het proportioneel groot aantal directie-, coördinatoren- en personeelswissels heeft uiteraard een invloedophetbeleidsvoerendvermogenvandescholen .Meerspecifiekheefthetvervangenvancoördinatoreneenimpactopdecoördinatievanhetzorgbeleidindeschool,opdeondersteuningvandelerarenenopdebege-leidingvanleerlingen .Hetverliesvanexpertiseheeftnegatievegevolgenvoorhetzorgbreedhandelen .
VeelGOK-scholenleverenhetbewijssterkzorggevoeligtezijn .BijnaéénvierdevandegecontroleerdescholeninbeideniveausvultzijnGOK-lestijdenaanmetorganiekelestijdenomhetzorgbeleidbeterteorganiserenenverderuittebouwen .
Daarwaarscholengemeenschappeninvesterenineengezamenlijk,coherentbeleidomgelijkekansentever-sterken,scheppenzemogelijkhedenomdeslaagkansenvandeleerlingenteverhogen .DeGOK-samenwerkingbinnendescholengemeenschapisindeGOKII,1-scholenvanhetbasisonderwijsduidelijkinopmars .Datiseenpositieveevolutieomdatdewerkingmetscholengemeenschappeninhetbasisonderwijsnogergrecentis .HettoontaandatdeGOK-werkingeenstimulanskanbetekenenomdeinhoudelijkesamenwerkingtussenscholen teversterken .Eigenaardiggenoeg isdesamenwerkingvoorGOKbinnenscholengemeenschappenvanhetsecundaironderwijszekernietsterkerontwikkelddaninhetbasisonderwijs .Nochtansbestaanscho-lengemeenschappendaaralveellanger .
2.2 keuze van clusters en thema’s28
keuze bao en graad 1 bao (n=473) so (n=128)28
algemene thema’s
taalvaardigheidsonderwijs 47% 63%
intercultureelonderwijs 7% 6%
leerlingen-enouderparticipatie 10% 15%
specifieke thema’s
socio-emotioneleontwikkeling 48% 41%
preventieenremediëringvanachterstand 65% 65%
doorstromingenoriëntering 14% 8%
Clusters
ontwikkelings-enleerachterstandenremediëren 8% 2%
taalvaardigheidbevorderen 3% 3%
positiefzelfbeeldensocialecompetentiesstimuleren 1% 1%
28 Secundairescholenmeteeneerstegraad:107;meteeneerste,tweedeenderdegraad:21;meteentweedeenderdegraad:19 .
54
DEEL II: GOk II
keuze graad 2, 3 so (n=40)
algemene thema’s
taalvaardigheidsonderwijs 58%
intercultureelonderwijs 5%
leerlingen-enouderparticipatie 35%
specifieke thema’s
preventieenremediëringvanstudie-engedragsproblemen 80%
oriënteringbijinstroomenuitstroom 20%
Clusters
studie-engedragsproblemenremediëren 3%
taalvaardigheidbevorderen 3%
schoolloopbaanbegeleiding 3%
WeiniggecontroleerdeGOK-scholenkiezenvooreencluster .Inhetbasisonderwijsisditslechts12%vandescholen,inhetsecundaironderwijszelfsminderdan10% .Deredenligtvoordehand .Bijdekeuzevaneenclusterbepalenimmersdevastgelegdedoelenvandeomzendbriefheelstriktwatmoetwordengerealiseerd .Demeestescholenervarenditalseenremmende factorenvrezendatsommigedoelenniet inéénenkeleGOK-cyclusgerealiseerdkunnenworden .Sommigevandiedoelenvergeninderdaadeeningrijpendeveran-dering inhetdidactischhandelen .Dit kanslechtsdoorhet continuopbouwenvanexpertiseendat iseenlangproces .Sommigedoelenindeclustersverwijzentrouwensexplicietnaarhethanterenvanflexibelewerk-vormenzoalsklasorganisatie,differentiëren inhetcurriculum,samenwerkend lerenenhet remediërenvansocio-emotioneleensocio-cultureleproblemen .Hetvraagtuiteraardtijdomditteintegrereninhetdidactischhandelen .Ditwijsteropdatscholenaarzelenomhetbeleidsmatigestrevennaareenkrachtigeleeromgevingoptenemeninhunbeleidsplanendittebekijkenalseenleerproces .
Scholeninbeideniveauskiezendusbijnauitsluitendvoorhetuitwerkenvanalgemeneenspecifiekethema’s .Zowelinhetbasis-alshetsecundaironderwijsvandeeerstegraadisereengelijklopendekeuze .Deaandachtgaatvooralnaarpreventieenremediëringvanontwikkelings-enleerachterstanden,taalvaardigheidsonderwijsensocio-emotioneleontwikkeling .Inbeideniveausvindendescholenpreventieenremediëringhetbelang-rijkstethema .Inhetsecundaironderwijsvandeeerstegraadistaalvaardigheidsonderwijsdetweedeoptie .Inhetbasisonderwijskrijgensocio-emotioneleontwikkelingentaalvaardigheidsonderwijsongeveerevenveelaandacht .Dat isenigszinsverklaarbaar .Lerarenineenbasisschoolervarenhetbelangvanhetontwikkelenvan functioneel taalgebruik en structurele aspecten van taal,maar vinden tegelijkhetontwikkelen vaneenpositiefzelfbeeldensocialecompetentiesnoodzakelijkevoorwaardenvoorhetleren .
Indetweedeenderdegraadvanhetsecundaironderwijsgaatdeaandachtvooralnaarpreventieenreme-diëringvanstudie-engedragsproblemenentaalvaardigheidsonderwijs .GlobaalgezienzijndattrouwensdeGOK-thema’sdiezowel inhetvoorschoolsals inhet leerplichtonderwijshetmeestwordenuitgewerkt .Hetillustreertookdebelangrijkeuitdagingenvanonsonderwijs:zorgenvoorbeterekansenendoorstromingdoordetaalvaardigheidvandeleerlingentebevorderenendaarwaarstudie-en/ofgedragsproblemenopduikenviaremediëringongekwalificeerdeuitstroomvermijden .
2.3 algemene resultaten
aantal scholen
onmiddellijk gunstig
aantal deliberatiesongunstig na
deliberatieongunstig na
paritair college
bao 473 416 88% 57 12% 10 2% 5 1%
so 147 119 81% 28 19% 10 7% 10 7%
55
DEEL II: GOk II
Eenruimemeerderheidvandegecontroleerdescholenkreegmeteeneengunstigebeoordeling .DitbetekentdatdemeestebetrokkenscholeninspanningenleverenomeenGOK-beleidopmaatvanhuninstellingteont-wikkelenendatzeminstensvoldoenderesultatenkunnenvoorleggen .Vooreennietonbelangrijkpercentagescholenwasechtereendeliberatienodig .Diescholenvoldedennietvooréénvanbeidescores:hettotaalofhetbereikenvandevooropgesteldedoelen .Deinspectieteamsdedenindatgevaleeninschattingvandetoe-komstperspectievenopbasisvandebeschikbareinformatieenvandegedanevaststellingen .Voordemeestescholenleiddedieinschattinguiteindelijkooktoteengunstigebeoordeling .
Slechtseenkleinegroepscholenkreegeenongunstigebeoordeling .Viervandetwintigscholenaanvaarddendezebeoordelingenstuurdengeenverweerschrift .Deoverigezestiendiendeneenverweerschriftin .Zijkre-genhetbezoekvaneenparitaircollegeeninvijfgevallenvolgdeeengunstigebeoordeling .Uiteindelijkblevenerdus in totaal vijftienscholenovermeteenongunstigebeoordeling .VolgenshetoorspronkelijkedecreetvoldoendiescholennietaandevoorwaardenomooktijdensdederdeGOK-cyclusaanspraaktemakenopextralestijden .HetVlaamsParlementheeftechtermethetonderwijsdecreetXVIIIbeslistomdenegatiefdoor-gelichtescholenopzo’nmaniertesanctionerendatertochookvoordekomendejarenGOK-ondersteuningmogelijkblijft .Alsgevolgvandezebeslissingondertekendenveertienvandevijftienbetrokkenscholeneenengagementomzichtelatenbegeleiden .InruilkrijgenzegedurendeéénjaardehelftvandeGOK-lestijdenwaaropzerechthebben .Naéénjaarzaldeonderwijsinspectieopnieuweencontroleuitvoeren .Bijeengun-stigebeoordelingzullendezescholenopnieuwkunnenrekenenophetvolledigaantalGOK-lestijdendathentoekomt .
2.4 Hoe deden de nieuwe scholen het?
bao (n=176) so (n=62)
1 2 3 4 gem. 1 2 3 4 gem.
Beginsituatieanalyse (Bsa)
bereik 1% 4% 60% 35% 3,3 6% 11% 52% 31% 3,1
betrokkenheid 20% 80% 3,8 3% 11% 23% 63% 3,5
keuze van de doelstellingen
inhoudenbereik 8% 70% 22% 3,1 3% 5% 74% 18% 3,1
verbandmetBSA 8% 66% 26% 3,2 3% 11% 61% 24% 3,1
betrokkenheid 17% 43% 40% 3,2 6% 40% 45% 8% 2,5
Concrete uitvoering
actiesleerling-,leraar-,schoolniveau
1% 7% 51% 42% 3,3 3% 23% 53% 21% 2,9
aanwending GOK-les-tijden
7% 68% 25% 3,2 2% 21% 48% 29% 3,0
interne/externeonder-steuning
7% 52% 41% 3,3 23% 52% 26% 3,0
Zelfevaluatie
gegevens 13% 60% 27% 3,1 3% 27% 47% 23% 2,9
analyse 1% 19% 53% 27% 3,1 6% 18% 48% 27% 3,0
verbetering/bijsturing 21% 56% 23% 3,0 6% 35% 45% 13% 2,6
betrokkenheid 7% 53% 39% 3,3 6% 35% 45% 13% 2,6
Bereiken van de doelstellingen
effectschoolniveau 1% 20% 73% 7% 2,9 6% 29% 61% 3% 2,6
effectlerarenniveau 1% 31% 68% 1% 2,7 3% 58% 39% 2,4
effectleerlingenniveau 22% 76% 2% 2,8 37% 56% 6% 2,7
Gem. totaalscore 0% 13% 58% 29% 3,2 4% 26% 50% 20% 2,9
56
DEEL II: GOk II
Gaatmenervanuitdatvoordenieuwescholeneencesuurvan2,5werdverwachtvoorhettotaalenvan2voorhetbereikenvandevooropgesteldedoelstellingen,dankanmenopbasisvandebereiktegemiddeldenstellendatdiescholenhetgoedhebbengedaan .
Er is inbeideniveauseenduidelijk strevennaarhetzoekenvanverbanden tussendebeginsituatieanalyseendekeuzevandedoelstellingen .Ditbetekentdatscholenondubbelzinniginstaatzijnhunprioriteitenteonderkennenenhundoelendaaropaftestemmen .Eenopmerkelijkverschiltussenhetbasis-enhetsecun-daironderwijsisdegroterebetrokkenheidbijdeGOK-werkingvandelerareninhetbasisonderwijs .Ditkomttotuitingindekeuzevandedoelstellingenendezelfevaluatie .Deomvangvandeschoolteams,dieinhetbasisonderwijsduidelijkkleineris,speelthierzekereenrol .
Werkpuntendiezowelvoorhetbasis-alsvoorhetsecundaironderwijsgelden,betreffenvooralhetzelfeva-luerendvermogenendeeffectmeting .Bijdezelfevaluatieblijvenhetanalyserenenzekerhetverbeterenofbijsturenvandoelenenactiesduidelijkewerkpunten .Erisinhetbasisonderwijsweleengunstigeevolutieomgegevensopadequatewijzeteverzamelen .
Wathetbereikenvandedoelstellingenbetreft,blijftheteffectvandeGOK-werkingoplerarenniveauinbeideniveausnogeenprobleem .Deeffectenopschool-enleerlingenniveauzijnbeduidendbeterinhetbasisonder-wijsdaninhetsecundaironderwijs .
Opvallendishetgeringeverschil(zie2 .5)tussendeeffectenvandeGOKII,1-scholenendeGOKII,2-scho-len .DitbetekentdatdenieuwescholenhetsomsmerkelijkbeterdoendandescholendiealéénGOK-cyclusachterderughadden .InhetbasisonderwijsligtdegemiddeldetotaalscorebijdeGOKII,1-scholenzelfshogerdan indeGOKII,2-scholen .Dezelfevaluatiescoortbeterenhet lerarenteamengageertzichmeeromhetGOK-beleidgezamenlijkterealiseren .Eenbeterinzichtindedecretaalvastgelegdeprocedure,deimpactvandezorgcoördinatieendemeergerichteondersteuningdoorsysteembegeleidingverklarendit .Inhetbasison-derwijsspeeltwellichtookdatGOKII,1-scholenmindertemakenkrijgenmetgroeiendeleerachterstand(zie2 .1) .
2.5 Deden de geselecteerde GOk II, 2-scholen het deze keer beter?
bao (n=297) so (n=85)
1 2 3 4 gem. 1 2 3 4 gem.
Beginsituatieanalyse (Bsa)
bereik 1% 12% 61% 26% 3,1 1% 16% 53% 29% 3,1
betrokkenheid 3% 29% 68% 3,6 7% 34% 59% 3,5
keuze van de doelstellingen
inhoudenbereik 10% 75% 14% 3,0 2% 11% 67% 20% 3,0
verbandmetBSA 1% 8% 65% 25% 3,1 1% 11% 65% 24% 3,1
betrokkenheid 2% 16% 56% 26% 3,1 1% 41% 41% 16% 2,7
Concrete uitvoering
actiesleerling-,leraar-,schoolniveau
11% 59% 30% 3,2 15% 67% 18% 3,0
aanwendingGOK-lestijden
6% 75% 20% 3,1 19% 41% 40% 3,2
interne/externeonder-steuning
10% 57% 33% 3,2 14% 53% 33% 3,2
57
DEEL II: GOk II
bao (n=297) so (n=85)
1 2 3 4 gem. 1 2 3 4 gem.
Zelfevaluatie
gegevens 14% 59% 27% 3,1 1% 26% 60% 13% 2,8
analyse 1% 19% 60% 21% 3,0 2% 29% 42% 26% 2,9
verbetering/bijsturing 1% 29% 48% 21% 2,9 4% 33% 51% 13% 2,7
betrokkenheid 5% 65% 30% 3,2 1% 27% 59% 13% 2,8
Bereiken van de doelstellingen
effectschoolniveau 22% 70% 7% 2,8 26% 67% 7% 2,8
effectlerarenniveau 23% 76% 1% 2,8 44% 54% 2% 2,6
effectleerlingenniveau 17% 79% 3% 2,9 29% 69% 1% 2,7
Gem .totaalscore 1% 14% 62% 23% 3,1 1% 23% 55% 21% 3,0
Gem .bereikendoelstellingen 2,8 2,7
Vergelijking resultaat GOk I
Gem .totaalscore 2,5 2,1
Gem .bereikendoelstellingen 1,9 1,9
InbeideniveausisbijdegecontroleerdeGOKII,2-scholeneenduidelijkeverbeteringmerkbaarindegemid-delde totaalscore en inde effecten .De adviezen tijdensde eersteGOK-controle hebben scholen aangezettotmeerbeleidsmatigdenkenenwerken .Hoespecifiekerdeomschrijvingvandewerkpuntenbijdeeerstecontrole,hoegroterdeeffectenbijdetweedecontrole .Dittoontaandatregelmatigecontroleseffecthebben .HetisookbelangrijkdatdeGOK-werkinginsommigescholenaanzettothetintroducerenvanandereonder-wijsvernieuwingenmethetoogopkwaliteitsverbetering .
TochmaaktverdereanalysevandescoresvandeGOKII,2-scholenduidelijkdatdezelfevaluatieendeeffect-metingblijvendewerkpuntenzijn .HetbewijstdatongeveereenvierdevandeGOK-scholeninhetbasisonder-wijseneenderdeinhetsecundaironderwijs,binnenhunbeleidsvoerendvermogen,nogteweinigeencultuurvanzelfevaluatieontwikkelen .Daardoorblijvendegewensteeffectenzwak .
2.6 analyse van relevante vaststellingen
2.6.1 Excellente scholen
situationele factorenbao so
tot. (n=473) exc. (n=161) tot. (n=147) exc. (n=43)
groeiendetaalheterogeniteit 19% 14% 18% 21%
GON-leerlingen 8% 9% 8% 19%
coördinatorenwissel(s) 38% 29% 22% 16%
inbrengvanurenuitlestijdenpakketvoorGOK-werking
25% 30% 22% 21%
sterkeverjongingvanhetlerarenkorps 14% 15% 26% 37%
onstabielpersoneelsbestand 20% 12% 13% 16%
58
DEEL II: GOk II
Vaststellingen
bao so
exc. (n=161) tot. (n=473) exc. (n=43) tot. (n=147)
1+2 3+4 1+2 3+4 1+2 3+4 1+2 3+4
keuze van de doelstellingen
inhoudenbereik 1% 99% 9% 91% 2% 98% 11% 89%
verbandmetBSA 100% 9% 91% 2% 98% 13% 87%
betrokkenheid 2% 98% 18% 82% 5% 95% 44% 56%
Concrete uitvoering
actiesleerling-,leraar-,schoolniveau
1% 99% 10% 90% 5% 95% 20% 80%
aanwendingGOK-lestijden 100% 6% 94% 100% 20% 80%
interne/externeondersteuning 100% 9% 91% 2% 98% 18% 82%
Zelfevaluatie
gegevens 100% 14% 86% 2% 98% 29% 71%
analyse 100% 20% 80% 2% 98% 29% 71%
verbetering/bijsturing 100% 27% 73% 100% 39% 61%
betrokkenheid 100% 6% 94% 2% 98% 34% 66%
Bereiken van de doelstellingen
effectschoolniveau 1% 99% 22% 78% 100% 30% 70%
effectlerarenniveau 2% 98% 26% 74% 7% 93% 51% 49%
effectleerlingenniveau 2% 98% 19% 81% 16% 84% 33% 67%
Gem .totaalscore 1% 99% 14% 86% 3% 97% 26% 74%
Onderexcellentescholenverstaanwescholendiegemiddeldmeerdan3,3scorenopdevierpuntenschaal .
BijscholenmeteenexcellenteGOK-werkingspeleninbeideniveausanderesituationelefactoreneenbepa-lenderol .Slechtsbijéénfactorisdebeeldvormingidentiek:hetgeringereaantalcoördinatorenwisselszorgtvoormeercontinuïteitinhetzorgbeleid .
ScholenmeteenexcellenteGOK-werkinginhetbasisonderwijskrijgenmindertemakenmettaalheterogeni-teit,investerenmeerorganiekelestijdenindiewerkingenhebbeneenstabielerlerarenkorps .ZeformulerenvoorhunGOK-werkingdoelenopmaatdienauwaansluitenbijhunbeginsituatiebepaling .Zevertalendezedoeleninconcreteactiesophetniveauvandeschool,deleraarendeleerling .
In het secundair onderwijs hebben scholenmet een excellenteGOK-werking opvallendmeer allochtonen,meerGON-leerlingeneneenopvallendjonglerarenkorps .Zeformulerendoelendierekeninghoudenmetdekenmerkenvanhunschoolpopulatie .Zewerkeneenschoolspecifiekevisieuitmetrealiseerbaredoelenopdedrieniveaus .Vooralhetvertalenvandedoeleninconcreteactiesisheelsterk .
InbeideniveaushebbenscholenmeteenexcellenteGOK-werkingeenzelfevaluatiediegrondigergebeurtdanindeanderescholen .Diezelfevaluatieleidttotborgenvanwatgoedisentotdoelgerichtbijsturenwaarhetnodigis .DitresulteertineenbrederdraagvlakvoordeGOK-werking .Deeffectenopschoolniveauzijngroter .Datishetgevolgvaneensterkbeleidsvoerendenzelfevaluerendvermogenvandezescholen .
59
DEEL II: GOk II
2.6.2 Gedelibereerde scholen
situationele factorenbao so
tot. (n=473) delib. (n=30) tot. (n=147) delib. (n=28)
groeiendetaalheterogeniteit 19% 33% 18% 14%
grotegroepNederlandsonkundigen 8% 7% 8% 25%
inbrengvanurenuitlestijdenpakketvoorGOK-werking
25% 13% 22% 14%
sterkeverjongingvanhetlerarenkorps 14% 3% 26% 25%
onstabielpersoneelsbestand 20% 27% 13% 21%
De gedelibereerde scholen vormen het spiegelbeeld van de excellente scholen . Coördinatorenwissels en– vooral in het basisonderwijs – directiewissels hebben een invloed op het beleidsvoerend vermogen .Deproblemen op beleidsniveau worden nog versterkt door een onstabiel personeelsbestand . Daardoor is debetrokkenheidendedraagkrachtvandezescholenzeerbeperkt .HetisevidentdatditeeninvloedheeftopallefasenvandeGOK-werking .
Devoornaamsteknelpuntenindezescholenzijn:denagestreefdedoelendiebeperktenweinigoperationeelzijn,deactiesdieonevenwichtigafgestemdzijnopdedrieniveaus,deeffectiviteitvandezelfevaluatieendeeffectendietebeperktofonvoldoendezijn .
2.6.3 Grootstedelijke problematiek
situationele factorenbao so
tot. (n=473)
Brussel (n=35)
antw. (n=79)
tot. (n=147)
Brussel (n=22)
antw. (n=13)
onstabieleleerlingenpopulaties:neven-instromersenuitstromers
8% 3% 18% 12% 18% 8%
zeerveelnationaliteiten 8% 14% 28% 4% 9%
groeiendetaalheterogeniteit 19% 31% 27% 18% 32% 85%
grotegroepNederlandsonkundigen 11% 60% 16% 12% 36% 8%
grotegroepFranstaligen 6% 26% 7% 14%
achtergesteldeomgeving 7% 23% 15% 12% 5% 8%
directiewissel(s) 27% 23% 27% 29% 32% 38%
coördinatorenwissel(s) 38% 63% 20% 22% 27% 8%
onstabielpersoneelsbestand 20% 34% 23% 13% 36% 38%
Afgezienvandeinstroomvaneengrootaantaldoelgroepleerlingen,zijneropvallendesituationeleverschillentussendeBrusselseenAntwerpsebasisscholen .
DeBrusselseschoolpopulatieinhetbasisonderwijstelteengrotegroepNederlandsonkundigenenFranstali-gen .Dezepopulatievertoonteengroeiendetaalheterogeniteitenkomtvooréénvierdeuiteenachtergesteldeomgeving .DeBrusselsebasisscholenlijdenergondereensterkecoördinatorenwisselingdienietminderdan63%bedraagt .Hetpersoneelsbestandismet34%ookvrijonstabiel .HetprofielvandeAntwerpsebasisscho-lenvertoontmeerovereenkomstenmetdeanderegecontroleerdeGOK-scholen .Tochzijnbepaaldesituati-onelefactorenergspecifiek .Antwerpsebasisscholenhebbeneenminderstabieleleerlingenpopulatie,tellenzeerveelnationaliteiteninhunrangenengevenblijkvaneengroeiendetaalheterogeniteit .
DesituationeleverschillentussendesecundairescholenvanBrusselenAntwerpenzijnminderexpliciet .Eengroeiendetaalheterogeniteiteneenonstabielpersoneelsbestandzijnkenmerkendvoordesecundairescholeninbeidegrootsteden .InBrusselwordendezescholenbevolktdooreengrotegroepNederlandsonkundigeneninAntwerpenzijnerveeldirectiewissels .
60
DEEL II: GOk II
Zowelinhetbasis-alsinhetsecundaironderwijskiezendescholeninbeidegrootstedenvooralvoordezelfdethema’s . Gezien hun leerlingeninstroom zijn hun keuzes voor taalvaardigheid, preventie en remediëringverantwoord .DekeuzevoortaalvaardigheidligtbeduidendhogerdanhetgemiddeldeinallegecontroleerdeGOK-scholen .Voorpreventieenremediëringisdatongeveervergelijkbaar .
DescoresindeAntwerpsebasisscholensporenmetdegemiddeldealgemenescores .Deeffectenopschool-niveauliggenietslager,maaroplerarenniveauliggendiezelfshogerdanhetgemiddelde .
BasisscholenBrussel (n=35) antw. (n=79) Totaal (n=473)
1+2 3+4 1+2 3+4 1+2 3+4
Beginsituatieanalyse
bereik 17% 83% 14% 86% 10% 90%
keuze van de doelstellingen
inhoudenbereik 9% 91% 14% 86% 9% 91%
verbandmetBSA 9% 91% 11% 89% 9% 91%
betrokkenheid 23% 77% 16% 84% 18% 82%
Concrete uitvoering
actiesleerling-,leraar-,schoolniveau 26% 74% 10% 90% 10% 90%
aanwendingGOK-lestijden 9% 91% 8% 92% 6% 94%
interne/externeondersteuning 11% 89% 9% 91% 9% 91%
Zelfevaluatie
gegevens 6% 94% 19% 81% 14% 86%
analyse 14% 86% 22% 78% 20% 80%
verbetering/bijsturing 43% 57% 30% 70% 27% 73%
betrokkenheid 11% 89% 3% 97% 6% 94%
Bereiken van de doelstellingen
effectschoolniveau 23% 77% 30% 70% 22% 78%
effectlerarenniveau 57% 43% 19% 81% 26% 74%
effectleerlingenniveau 31% 69% 23% 77% 19% 81%
IndeBrusselsebasisscholeniserbijbepaaldeindicatorenindeverschillendefaseneenopvallendeuitval .Debetrokkenheidbijdekeuzevandedoelstellingenscoortlagerdanhetgemiddelde .Datiseveneenshetgevalbijdeconcreteuitvoeringvandeactiesopdedrieniveausendebijsturingbijdezelfevaluatie .Vooraldeuitvalbijdeeffectenopleraren-enleerlingenniveauisopmerkelijk .
secundaire scholenBrussel (n=22) antw. (n=13) Totaal (n=147)
1+2 3+4 1+2 3+4 1+2 3+4
Beginsituatieanalyse
bereik 14% 86% 31% 69% 18% 82%
betrokkenheid 9% 91% 15% 85% 10% 90%
keuze van de doelstellingen
inhoudenbereik 23% 77% 100% 11% 89%
verbandmetBSA 14% 86% 8% 92% 13% 87%
betrokkenheid 50% 50% 31% 69% 44% 56%
61
DEEL II: GOk II
secundaire scholenBrussel (n=22) antw. (n=13) Totaal (n=147)
1+2 3+4 1+2 3+4 1+2 3+4
Concrete uitvoering
actiesleerling-,leraar-,schoolniveau 14% 86% 8% 92% 20% 80%
aanwendingGOK-lestijden 9% 91% 15% 85% 20% 80%
interne/externeondersteuning 32% 68% 8% 92% 18% 82%
Zelfevaluatie
gegevens 36% 64% 15% 85% 29% 71%
analyse 32% 68% 15% 85% 29% 71%
verbetering/bijsturing 32% 68% 31% 69% 39% 61%
betrokkenheid 50% 50% 31% 69% 34% 66%
Bereiken van de doelstellingen
effectschoolniveau 23% 77% 15% 85% 30% 70%
effectlerarenniveau 45% 55% 23% 77% 51% 49%
effectleerlingenniveau 32% 68% 15% 85% 33% 67%
DeBrusselsesecundairescholenscoren,afgezienvandebeginsituatieanalyseendeaanwendingvandeGOK-lestijden,overdegehelelijnzwakkerdandeAntwerpsescholen .OpmerkelijkisdelagebetrokkenheidvandeBrusselsescholenbijdekeuzevandedoelstellingenendezelfevaluatieinvergelijkingmetAntwerpen .Hetverklaartwellichthunlagescorebijdeeffectenoplerarenniveau .Ookdeinterne/externeondersteuningscoortinBrusselbeduidendlagerdaninAntwerpenenhetalgemeengemiddelde .DitiszeeropvallendomdatBrus-selsescholenvanbijkomendeondersteuningsinitiatievenkunnengenieten .
2.6.4 Verschillen tussen de netten
situationele factoren
basisonderwijs secundair onderwijs
TotaalOfficieel
onderwijs
Gemeen-schaps-
onderwijs
Vrij onder-wijs
TotaalGemeen-schaps-
onderwijs
Vrijonderwijs
meerdan30%allochtonen 19% 28% 29% 13% 15% 31% 10%
grootaantalllnmetleerach-terstand
11% 9% 27% 8% 27% 39% 23%
onstabielellnpopulaties:neveninstromersenuitstro-mers
8% 5% 17% 6% 12% 15% 10%
zeerveelnationaliteiten 8% 13% 6% 6% 4% 9% 4%
grotegroepNederlandson-kundigen
11% 15% 16% 8% 12% 26% 5%
achtergesteldeomgeving 7% 12% 10% 5% 12% 19% 11%
directiewissel(s) 27% 26% 35% 26% 29% 50% 26%
coördinatorenwissel(s) 38% 44% 43% 34% 22% 26% 20%
inbrengvanurenuitlestijden-pakketvoorGOK-werking
25% 16% 14% 30% 22% 24% 28%
sterkeverjongingvanhetlera-renkorps
14% 16% 21% 11% 26% 28% 30%
onstabielpersoneelsbestand 20% 18% 30% 18% 13% 19% 10%
GOK-samenwerkingbinnendescholengemeenschap
18% 23% 8% 18% 16% 19% 16%
62
DEEL II: GOk II
Er zijn duidelijke verschillen in de situationele factoren van de gecontroleerdeGOK-scholen . In het basis-onderwijs trekkenhetgemeenschaps-enhetofficieelonderwijsdemeestedoelgroepleerlingenaan . Inhetsecundaironderwijsisdathetgemeenschapsonderwijs .
Wathaarleerlingenpopulatiebetreft,heefthetgemeenschapsonderwijsdemoeilijksteinstroom .Zowelinhetbasis-alsinhetsecundaironderwijswordtditnetgeconfronteerdmetdemeesteleerlingenmetleerachter-stand . Inhaarbasisscholen iserookeenonstabiele leerlingenpopulatie .Zowelhetgemeenschaps-alshetofficieelonderwijswordenbevolktdooreengrotegroepNederlandsonkundigen .
Op het gebied van het personeelsbestand zijn de verschillen even opvallend . De directiewissels in hetgemeenschapsonderwijs liggen erg hoog . Eén derde van de gecontroleerdeGOK-scholen van dit net kenteendirectiewissel .Dezelfde tendens ismerkbaar bij de coördinatorenwissels inhet basisonderwijs . Inhetgemeenschaps- enhetofficieelonderwijs isdat inmeerdan40%hetgeval .De sterke verjonging vanhetlerarenkorpstekentzichinhetbasisonderwijsvooralafinhetgemeenschapsonderwijs,datverdergekenmerktwordtdooreenonstabielpersoneelsbestand .Inhetsecundaironderwijsisdieverjongingvanhetlerarenkorpsalgemeeninallenetten .
InallenettenisereeninbrengvanorganiekelestijdenindeGOK-werking .Datgebeurthetmeestinscholenvanhetgesubsidieerdvrijonderwijs .
InhetbasisonderwijsgroeitdeGOK-samenwerkingbinnendescholengemeenschaphetsterkstindescholenvanhetofficieelonderwijs,hetminstinhetgemeenschapsonderwijs .Ditisopvallendomdatinhetgemeen-schapsonderwijsdebasisscholenvaneenscholengemeenschapmeestalbehorentotdezelfdescholengroep .
DegroteverschillenvoordesituationelefactorenleidenniettotsignificanteverschillenvoordeGOK-resulta-ten .Zowelinhetbasisonderwijsalsinhetsecundaironderwijsliggendescoresvrijwelgelijk .Naargelangdeindicatorligtiederopzijnbeurtniptvooropdeandere .
2.7 Effectmeting
2.7.1 problemen met de dataverzameling
Zoalshierbovenalaangehaaldzijndefinitieveuitsprakennietmogelijkdoordeverschillendeselectiecriteriavoordeeersteendetweedecontrole .Ditverschilmaakteendoorgedrevenvergelijkingvanhetverzameldecijfermateriaalmoeilijk .Degrootstegroepscholenwerdvoordetweedecontrolegeselecteerdopbasisvandescorevoorhetbereikenvandedoelentijdensdeeerstecontrole .EenkleineregroepscholenwerktevoorheteersteenGOK-beleiduit .Geenvandebeidegroepengeselecteerdescholenkunnenwevergelijkenmetdescholenuitdeeerstecontrole,omdathetaantalendeaardvandescholenonderlingverschilt .Metdenodigereservegebruikenwedezecijfergegevensdanookalsreferentiekader .
2.7.2 Markante vaststellingen
Totaalbasisscholen(n=473)
Bereiken van de doelstellingen
1 2 3 4 Gem.
effectopschoolniveau 0,4% 21% 71% 7% 2,8
effectoplerarenniveau 0,4% 26% 73% 1% 2,7
effectopleerlingenniveau 0,2% 19% 78% 3% 2,8
Gem .totaalscore 0,4% 22% 74% 3% 2,8
GOk II, 1-basis-scholen(n=176)
Bereiken van de doelstellingen
1 2 3 4 Gem.
effectopschoolniveau 1% 20% 73% 7% 2,9
effectoplerarenniveau 1% 31% 68% 1% 2,7
effectopleerlingenniveau 22% 76% 2% 2,8
Gem .totaalscore 0,4% 24% 72% 3% 2,8
63
DEEL II: GOk II
GOk II, 2-basisscholen(n=297)
Bereiken van de doelstellingen 1 2 3 4 Gem.
effectopschoolniveau 0,3% 22% 70% 7% 2,8
effectoplerarenniveau 0,3% 23% 76% 1% 2,8
effectopleerlingenniveau 0,3% 17% 79% 3% 2,9
Gem .totaalscore 0,3% 21% 75% 4% 2,8
Vergelijking resultaat GOk I 1,9
Totaal secundaire scholen(n=147)
Bereiken van de doelstellingen 1 2 3 4 Gem.
effectopschoolniveau 3% 27% 65% 5% 2,7
effectoplerarenniveau 1% 50% 48% 1% 2,5
effectopleerlingenniveau 33% 64% 3% 2,7
Gem .totaalscore 1% 37% 59% 3% 2,6
GOk II, 1-secundaire scholen(n=62)
Bereiken van de doelstellingen 1 2 3 4 Gem.
effectopschoolniveau 6% 29% 61% 3% 2,6
effectoplerarenniveau 3% 58% 39% 2,4
effectopleerlingenniveau 37% 56% 6% 2,7
Gem .totaalscore 3% 41% 52% 3% 2,6
GOk II, 2-secundaire scholen(n=85)
Bereiken van de doelstellingen 1 2 3 4 Gem.
effectopschoolniveau 26% 67% 7% 2,8
effectoplerarenniveau 44% 54% 2% 2,6
effectopleerlingenniveau 29% 69% 1% 2,7
Gem .totaalscore 33% 64% 4% 2,7
Vergelijking resultaat GOk I 1,9
scholen zijn er in deze tweede cyclus beter in geslaagd de GOk-doelen te realiseren
Invergelijkingmetdeeerstecontrolebereikendescholenmeerdoelstellingenzowelinhetbasis-alsinhetsecundaironderwijs .Debasisscholenhebbendedoelstellingenduidelijkbetervertaaldinactiesdandescho-leninhetsecundaironderwijs .Vanuithetperspectiefvankwaliteitszorgwordtaaneenzorgbeleidgewerktenprobeertmenzichttekrijgenopdeeffectendaarvan .Ditisneteenprobleeminhetsecundaironderwijs .Decentralevraagofgelijkeonderwijskansenwerdengecreëerd,krijgtzeldeneenbevredigendantwoord .Scholenhebbenhetmoeilijktemeteninhoeverredeongelijkheidvankansenverminderdofverdwenenis .
Ervaren scholen hebben op systematische wijze de vernieuwing verder uitgebouwd en hogere niveaus gescoord
Hetaantalscholendateenvoldoendehoogniveaubehaaldeophetbereikenvaneffectenopdedrieniveaus(school-,leraren-enleerlingenniveau)enduseensterkGOK-beleidheeftgevoerd,ligtbeduidend(15%)hogerinhetbasisonderwijsdaninhetsecundaironderwijs .
Opmerkelijk inhet basisonderwijs is datdeGOK II, 1-scholenbijna evengoedgepresteerdhebbenalsdeGOKII,2-scholen .
Inhetsecundaironderwijszijnderesultatenmindergoed .Ietsmeerdandehelftvandestartersen64%vandeervarenscholenheefteenvoldoendeaantaldoelstellingengerealiseerd .Bijzonderinhetsecundaironder-wijsstrandenheelwatstarters(41%)–maarookeenderdevandegeoefendescholen–gemiddeldopeenscorevan2opdedrieniveaus .Dezescholenhebbenduseenbeperktaantaldoelengerealiseerd .Tweederdevandestartersondervindtdegrootstemoeilijkhedeninhetbereikenvaneffectenoplerarenniveau,maarookopschool-(29%)enleerlingenniveau(37%)werdenonvoldoendeeffectenzichtbaargemaakt .Bijnadehelft
64
DEEL II: GOk II
vandeGOKII,2-scholenheeftmoeitemethetbereikenvaneffectenophetlerarenniveau .Eenvierdevandezescholenbehaaltophetschool-enleerlingenniveaueenbeperktaantalresultaten .
De duidelijke effecten van het GOk-beleid zijn het gevolg van een sterk beleidsvoerend en zelfevaluerend vermogen van de school
DeoverwegendsterkewerkingvanhetGOK-beleid indebasisscholenkunnenwedeelsverklarendooreenintensieveenlangdurigeervaringmetdeprojecten‘Zorgverbreding’en‘Onderwijsvoorrangbeleid’ .Demeestebasisscholenhebbenvooraldelaatstejarenhunbeleidsvoerendvermogenversterktenhunzorgbeleidmeersystematischaangepakt .Hetzorgverbredenddenkenenhandelenisergeïntegreerd .MetdezorgcoördinatoralsbrugfiguurdoendeGOK-lestijdenbovendienhetoverleginhetschoolteamgroeien .Vooralopleerlingen-niveauzijnderesultatenexcellent .Erzijnnoggroeikansenopschool-enlerarenniveauin20tot30%vandescholenwaardedoelstellingentevaaggeformuleerdzijn .
HetlerarenteamindebasisscholenengageertzichomhetGOK-beleidgezamenlijkterealiseren,andersdaninhetsecundaironderwijs,waardeeffectiviteitvandegeplandeactiessterkafhankelijkisvandeindividueledeskundigheidvandebetrokkenteamleden .Heelwatsecundairescholenzijnonervarenophetgebiedvaneffectmetingofonderkennenhetbelangervan .Hetuitblijvenvaneffectenwordtvaakveroorzaaktdooreengebrekaaneendoelgerichtnascholingsbeleid,aaneendynamischezelfevaluatie,aaneenobjectievenulme-ting .Kortom,erisindatgevaleengebrekaaneenondersteunendschoolbeleiddatdegekozenthema’shelptintegreren .
DatdebereikteeffectenonlosmakelijkverbondenzijnmetdegeformuleerdedoelstellingenbijdestartvanelkeGOK-cyclus isnietvoorallescholenevident .WanneerdoelstellingennietvoldoendeSMARTgeformu-leerdwerdenenomgezet inhaalbareacties, ishetonmogelijkomdeeffecten teherkennen,ze inkaart tebrengen,hetleerprocesteevaluereneneventueelbijtesturen .Denodigeprofessionaliteitennascholingont-brekenvaakomconcretedoelstellingenteformuleren,dieduidelijkdeeffectenblootleggenenopvolgen .Omalledeelnemersblijvendtemotiverenishetbelangrijkhetwat,doorwie,hoe,wanneer,waarenhoelangteexpliciteren .Voorwatnietgerealiseerdis,formuleertmenzeldenverklaringenofaangepastedoelstelling(en)omeenvolgendestapinhetprocestezetten .
De betrokkenheid van het schoolteam is bepalend voor een succesvolle GOk-werking
Wanneerdebetrokkenheidvanlerarenenleerlingenbijschool-enleerlinggebondenactieswordtgeoptimali-seerd,ishetgesorteerdeeffectnavenant .Scholenmetvoldoendebeleidsvoerendenzelfevaluerendvermogenbetrekkenhunlerarenenookhunleerlingenvanbijdestartvanhetprocesbijdekeuzevandedoelstellingen,hetuitvoerenvandeactiesenhetmetenvande resultaten .DoordeGOK-werkingeenbreeddraagvlak tegeven,slagenzijervaakinomdebehaalderesultatenstructureel indeschoolwerkingteverankerenendekwaliteitvanhunonderwijsteverhogen .
HetGOK-beleid iseen langetermijnprocesdatdestrategischebeleidsontwikkeling indescholenraakt .Hetbetekentimmersvernieuwingeninvoerenindeschoolvisie .Dedirectie,hetmiddenkader29endelerarenzijndeonderwijsactorendiehiervooralbijbetrokkenzijn .Desamenhangtussendezespelersbepaaltdekansenopsucces .Indienhetleiderschapvandedirecteurwegvalt(bijdirectiewissels)ontbreektdecohesie .Enkeleopvallendeverschillentussenbasis-ensecundaironderwijskunnenweverklarenvanuiteencomplexereorga-nisatorischebeheersbaarheid,onderandereeenonstabielpersoneelsbestand,destructureleondersteuninguithetlestijdenpakket,eenopvallendjongkorps,despreidingvandedoelgroepleerlingen,hetaantalleerlingenmetleerachterstandendecoördinatorenwissels .Datvooraldeeffectenvanheteigenbeleidoplerarenniveau(49%voldoendetotzeergoed)zwakzijn,toontaandatlerarenblijkbaarnogsteedsophunautonomiebinnendeklasmurenstaanenleraargerichtedoelengeformuleerdopschoolniveauwantrouwenofomzeilen .Lerarenzijndaarnaastookonvoldoendebetrokkenbijdestartvanhetproces .Directiesofcoördinatorenschuivendoelstellingennaarvorendieonvoldoendedoorhetkorpswordengedragen .Tochontwikkeltdehelftvandescholenzichpositiefinhetuitvoerenvanactiesenhetbehalenvanresultatenmeteenblijvend,structureel
29 Hetmiddenkadervaneensecundaireschoolfungeertvaakalsbuffertussendeschoolleiderendeleraren .
65
DEEL II: GOk II
enintegraalkarakter,waardoordekwaliteitvanhunonderwijstoeneemtenhetonderwijsproceswordtver-nieuwd .DeGOK-werkingverhoogtopdiemanierindemeestescholengelijkekansenvooralleleerlingen .
Maarookinhetbasisonderwijsishetnietzoevidentomlerarenbijdeeffectentebetrekken .HoewelGOKII,1-scholen beter scoren op schoolniveaudande ervaren scholen, is dat een stukminder op lerarenniveau .BlijkbaarheeftdevorigeGOK-controleonvoldoendevoorbeeldenvangoedepraktijkopgeleverddiealsinspi-ratiebronkondendienen .
Overdehele lijn isernoodaaneenbeterbeleidsvoerendenzelfevaluerendvermogenvanscholen .AlleendanlukthetomdecultuurvandeindividueleleraarintepasseninvernieuwendeinitiatievenzoalsGOK,ommotiverende initiatievensuccesvol in tevoerenovermeerdereschooljarenenomze teevaluerenenbij testureninhetbelangvandeleerling .
2.7.3 Hoe beoordelen inspecteurs effecten?
Enkel een geïntegreerde en procesgerichte aanpak genereert effecten op de drie niveaus
Deeffectmetingindescholenblijftzwak,hoeweldescholenietsbeterscoordendanbijdeeerstecontrole .Deonderwijsinspectieheeftalvastnietdeindrukdatdeaandachtvoordeeffectmetingistoegenomen .Vooralinhetsecundaironderwijszijnweinigstappengezetinderichtingvaneenvisieopeffectmeting .Descholenmeteensuccesvolleeffectmetingbijdeeerstecontrolehebbenonvoldoendetotvoorbeeldgestrekt .HetsuccesvolwerkenmetSMART-geformuleerdedoelstellingenopdedrieniveausomderesultatentransparant,zinvolenzichtbaartemaken,heeftzichonvoldoendedoorgezetnaaranderescholen .Hetbelangvandeeffectmetingwordtnogsteedsonvoldoendeerkend .Daarwaardeeffectennietzijnnategaan, isdeautonomievandeverantwoordelijken te groot of de beleidskracht te klein . Hieruit kunnen we besluiten dat de zelfevaluatieonvoldoendeconcreetenresultaatsgerichtwordtuitgevoerd .Zewordtblijkbaar,ookdoordeschool,nogtevaakalsverplichtingaangevoeld,als‘planlast’ennietalseennoodzakelijkefaseomeengoedzorgbeleiduittebouwen .
De GOk-werking stimuleert het teamgebonden en doelgericht werken en het streven naar onderwijskwaliteits-verbetering via vernieuwingsprocessen
Inhetbasisonderwijswordenlerarensterkbetrokkenbijdeevaluatievanhetproces .Zijkunnenactiesindetijdplaatsenensturengeregeldbij .HiermerkenenkeleinspecteursopdattalrijkeactiesendoelstellingenvandeGOK-scholenveelgemeenhebbenmetderegulierezorgbreedteenzorgverbredingenzichonvoldoendeonderscheidenvandescholendiegeenGOK-ondersteuninggenieten .Demeestescholenslagener inomeenduidelijkverbandteleggenmetdebeginsituatieanalyse,degekozendoelstellingenendeactiesenheb-bengeleerdommettussentijdseevaluatiesdewerkingbijtesturenoftewaarborgen .Ondanksdegeleverdeinspanningenberustdezelfevaluatieeerderopdeperceptievandeteamledendanopobjectievegegevens .Anderzijdsishetbewonderenswaardigtezienhoesommigepersoneelsledeninscholenmeteenhogecon-centratiegraadzichdagindaguitblijveninzettenomallekinderengelijkekansentegeven .
De pijnpunten uit de eerste GOk-controle blijven bestaan
Hetzijndezelfde redenenuitdeeerstecontrolediehetuitblijvenvaneffectenopdeverschillendeniveausverklaren:
hetgebrekaaneennascholingsbeleidomdecompetentievandelerarenteversterken•hetformulerenvanonvoldoendeconcreteenmeetbaredoelstellingen,waardoordeeffectmetinghapert•hetinvullenvandedoelstellingenmetweinigaandachtvoorhetveeleergeringeengagementvanleraren•ofdelagebetrokkenheidvandeleerlingenbijdeleerlinggebondenactieshetnietvertrouwdzijnmetdevertaalslagvandoelstellingeninacties•hetonvoldoendewakenoverdegeleidelijkeinpassingvandeGOK-werkingindereguliereschoolwerking .•
DeverwachteondersteunenderolvandescholengemeenschapbijderealisatievanhetGOK-actieplanblijktmeeruitzonderingdanregel,zekerinhetsecundaironderwijs .OokdebijsturingenvanhetGOK-beleiddieleidennaareendoelbewustereafstemmingvanhetonderwijsleeraanbodopmaatvanelkeleerling,zijneerder
66
DEEL II: GOk II
zeldzaam .Sindskortkunneneenaantalscholenalsvoorbeeldenvangoedepraktijkwordenaangehaaldvoordesamenwerkinginhetruimerekadervande‘bredeschool’30 .
2.7.4 Hoe meten scholen effecten?
scholen die met het team vanuit een kritische analyse het ontwikkelingsproces analyseren, groeien sterk
Deaanpakvanhetbeleid,hetbeleidsvoerendenzelfevaluerendvermogenzijncruciaalomteslagen .
Bijdeanalysevanderesultateninhetbasisonderwijsvielopdatstartendescholenbeterscoordenvooreffec-tenopschoolniveaudanscholendievoordeelkondenhalenuiteenvroegereGOK-controleofuitandereerva-ringenmetondermeer‘Zorgverbreding’of‘Onderwijsvoorrangbeleid’ .Eenverklaringkangevondenwordenindefocusvandezevroegereprojectenopmeerformeleaspecten(documenten,visieteksten),daarwaarhethuidigegelijkekansenonderwijsveelmeerdeaspectenvanbetrokkenheidnastreeft .Ookhetverschillendeuit-gangspuntbijdeselectievanbeidegroepenscholenspeeltmee .DeGOKII,1-scholenhaddenvoorheteerstGOK-lesurengekregen .DeGOKII,2-scholenhaddenindeeersteGOK-cycluszwakgescoordophetbereikenvandevooropgesteldedoelstellingen .
Dateenbehoorlijkaantalscholeneringeslaagdiseencoherentevisieteontwikkelenomdegelijkeonderwijs-kansenzichtbaarteverhogen,bewijstdatdelatniettehoogwordtgelegd .Inhetbasisonderwijszijnerenkelepraktijkvoorbeeldendiedezepositieveevolutiebevestigen:
naargelang hun draagkracht introduceren vele scholenwerk- en groeperingsvormen die eerstelijnszorg•garandereneriseencultuurontstaanomdeproblemenvanleerlingenmetzorgnodentedetecterenendezeperiodiek•enopgestructureerdewijzetebespreken .Ditbevordertuiteraarddekwaliteitvanhetgelijkekansenonder-wijs .Tochzijnernogexplicietewerkpuntendietotbetereeffectenbijdezekinderenkunnenleiden .Diesituerenzichvooral inhetstellenvandeconcretehulpvraagenhetuitwerkenvaneenpassend leertra-ject .
Inhetsecundaironderwijsscoordenscholenzonderervaringzwakkerdanscholenmetervaring .Deeffectenop leraren- en leerlingenniveau scoorden het zwakst .Dit kunnenwe verklaren door de vaststelling dat debetrokkenheidvandepersoneelsledenbijdekeuzevandedoelstellingenhapertenerteweinigvoorstellentotverbeteringopbasisvanzelfevaluatieindeloopvanhetproceswordendoorgevoerd .Volgendevoorbeeldenvangoedepraktijkbewijzendatscholendeknowhowinhuishebbenomeffectenzichtbaartemakendoortemeten,teanalyserenenteintegrerenindeschoolwerking:
eenschoolbeslistomdeGOK-urentebestedenaanhuiswerkbegeleidingindeeerstegraad .Opheteinde•vanhettrimesterwordtdeleerlingevaluatienaastderesultatenvaneenkorte,efficiëntebevraginggelegdvanenkelebetrokkenlerarenvandebasisvorming,vandeoudersendelesgevershuiswerkbegeleidingomgezamenlijk toteenobjectievebeoordelingvande investeringtekomen .Ditoverlegwordtgetoetstaande vooropgesteldedoelstellingen ende verdere evolutie vandehuiswerkbegeleiding voorhet volgendeschooljaarwordtafgesproken .Overderesultatenvanditproceswordtkortmaarduidelijkgecommuni-ceerdmethetvolledigelerarenteam .door een verhoogde instroomvan taalzwakke leerlingen ishet aantal leerlingen in 1Ageattesteerdmet•een B-attest (nulmeting) verhoogd . De school beslist ommet GOK-lesuren de taalvaardigheid van deinstromersteversterken .Allelerarenwordenbetrokkenbijdeinvullingvandeextra-lesurenomdenoodtelenigenvandebetrokkenleerlingen .Opheteindevanhetschooljaarwordtheteffectgemetendoordeevaluatieendeattesteringtevergelijkenmetdenulmeting .
30 Het SteunpuntDiversiteit& Leren reikt zesmogelijke bouwstenen aan voor de vormgeving van het didactisch handelen bij hetomgaanmetdiversiteit:veelzijdige,gevarieerdeaanpak,breedobserveren,samenwerkendleren,heterogenegroepsvorming,verbre-denvandeleeromgevingenbreedevalueren .
67
DEEL II: GOk II
Conclusies3.
HetheeftgeenzinomdeglobaleresultatenvandezetweedeGOK-controletevergelijkenmetdievandeeer-steGOK-controle .Daarvoorverschillenbeidegecontroleerdedoelgroepenteveelvanelkaar .
HetzwaartepuntvandeGOK-werkingindegecontroleerdescholenligtbijtaalvaardigheidsonderwijsenbijpreventieenremediëringvansocio-emotionele,studie-engedragsproblemen .Eenruimemeerderheidvandescholenverkiestomzelfthema’suittewerken .Zijlatendeuitgewerkteclustersvandeoverheidlinksliggen .
Bijnaallegecontroleerdescholenkregeneengunstigebeoordeling,maar12%vandebasis-en19%vandesecundairescholenhaddeneendeliberatienodig .DeGOKII,1-scholendedenhetgoedendegeselecteerdeGOKII,2-scholenkondeneenduidelijkbeterresultaatvoorleggeninvergelijkingmethuneerstecyclus .Opde vierpuntenschaal realiseerdenze eengroeimargedienaargelanghetniveauenhetonderdeel (totaalofbereikenvandedoelstellingen)varieerttussen0,6en0,9punt .
SuccesvolleGOK-scholenworden gekenmerkt door een sterk beleidsvoerend en zelfevaluerend vermogen .Opvallendeaspectenhiervanzijn:deaanvaardingvanendeverantwoordelijkheidvoordeschoolpopulatie,eensterkdraagvlakmeteengrotebetrokkenheid,eencontinuïteit inbeleidenpersoneel,eensterkteinhetformulerenvaneenschooleigenvisieenindevertalingnaarconcreteactiesopmaateneenkrachtigezelf-evaluatiemetdoelgerichtebijsturing .
ErisgeenenkelopmerkelijkverschiltussennettenenkoepelsvoorwatdeGOK-resultatenbetreft .VoordecontextfactorenisdatwelhetgevalmetgroteverschilleninaantalenaardvandeGOK-leerlingeneninstabi-liteitvandirectiesenpersoneel .
BelangrijkeknelpuntenuitdeeersteGOK-controleblijvenbestaan .Debetrokkenheidenhetengagementvandeleraren–maarookvandeleerlingen–bijdeGOK-werkingisinveelscholenondermaats .Hetmeestcru-cialeprobleemblijftechterhetformulerenvanonvoldoendeconcreteenmeetbaredoelstellingenbijhetbeginvandeGOK-cyclus,waardoordeeffectmetingdeelsofvolledigonmogelijkwordt .Hierdoorkrijgtdeschoolgeenduidelijkzichtophaarresultaten .Bijgevolgmoeteninspecteurstijdensdecontrolevaakhunervaringentacidknowledgeaanwendenomeffectenafteleidenuitprocessen .
aanbevelingen4.
Debetrokkenheid van leraren verhogen, vereistdat zij denodige kennis en competenties verwerven .ZorgervoordatnietalleendirectiesenGOK-coördinatoren,maarooklerarenvoldoendenascholingkunnenvolgenoverGOK-thema’s .Geefdaarbijvoorrangaandemeestgekozenthema’s:taalvaardigheidsonderwijsenpre-ventieenremediëringvansocio-emotionele,studie-engedragsproblemen .
Scholenblijvenglobaalzwakinhetaantonenvaneffecten .Neemeeninitiatiefomscholenbijtestaaninhetformulerenvanrealistischeenmeetbaredoelstellingen,hetverzamelenvanbetrouwbaredataenhetopstellenvanvragenlijstenmethetoogopeenbetrouwbarezelfevaluatie .
Hethuidigedecretalesysteemisergrigideenlaatalleeneencontrolepostfactumtoe .Ingrijpentijdensdecyclus,dietochoverdrieschooljarenloopt,isnuuitgesloten .Hetisaangewezenomhetvoortgangstoezichtmogelijktemaken .EenconstantecontroledoordeopnamevandeGOK-controleindedoorlichtingscyclusmoetkunnen .
IndezelaatsteGOK-controlepastenwealprincipestoediesindsjanuari2009aandebasisliggenvanonzeschooldoorlichtingen .Het gaat ondermeer over een gedifferentieerde aanpak op basis van gekende data .Daardoor zal het ookmogelijk worden om scholen diemeer aandacht vergen ook daadwerkelijkmeer tebezoeken .HetscreenenopGOKalsbijkomendeindicatorzoueenrijkerbeeldgevenvandescholenmethetoogopselectievoorcontrole .
68
69
DEEL III: LEREN EN wERkEN
DEEL III:LEREN & wERkEN
70
DEEL III: LEREN & wERkEN
InVlaanderencombineerdenafgelopenschooljaarongeveer11 .000jongerenhetdeeltijdslerenopdeschool-bankenmethetdeeltijdsopdoenvanervaringopdewerkvloer .Ditkanopdriemanieren:viahetdeeltijdsberoepssecundaironderwijs(dbso),viadeleertijdenviadedeeltijdsevorming .Derecentebeleidsbeslissingenrondlerenenwerkenleiddentoteennieuwdecreetdatop1september2008vankrachtwerd .Inaanloopnaardezehervormingkreegdeonderwijsinspectiedeopdrachtomeenonderzoekuit te voerenbij dedrie aanbieders vanhetdeeltijdsonderwijs: de centra voordeeltijdsberoepssecundaironderwijs(CDBSO),deSyntraendecentravoordeeltijdsevorming(CDV) .Dezeonderzoekenvondenplaatstijdenshetschooljaar2007-2008enhaddengeenenkelsanctionerendgevolg .Hoofddoelwashetuitvoerenvaneennulmeting:hoestaathetmetdekwaliteit vanhetdeeltijds leren inVlaanderen?Wat volgt, is eensynthesevandedrieonderzoeken .
Centra voor deeltijds 1. beroepssecundair onderwijs
1.1 Inleiding
Indecontext vande leerplichtverlengingwerden in 1984bijwijzevanexperiment90centravoordeeltijdsonderwijs(CDO)opgericht,48indeVlaamseen42indeFranstaligeGemeenschap .IndeVlaamseGemeen-schapkreeghetdbsoeenwettelijkstatuutdoorhetdecreetvan31juli1990datdebestaandeexperimentelestructurenbevestigt .Hetdbsowordt ineenCDOgeorganiseerd,datmeestalverbonden isaaneenschoolvoorvoltijdsonderwijsmeteenbso-en/oftso-aanbod .Vanafhetschooljaar2007-2008kunnencentrazichookautonoomorganiseren,opvoorwaardedatzijtenminste260leerlingentellen .De regelgevingbepaaltdatermaximaal48centragefinancierdofgesubsidieerdkunnenworden: 16 inhetgemeenschapsonderwijs,8inhetofficieelonderwijsen24inhetvrijonderwijs .Deleerlingenkunneninstap-penvanafhetmomentdatzijnietmeeronderworpenzijnaandevoltijdseleerplicht(op15of16jaar)oftus-sen18en25jaaronderbepaaldevoorwaarden31 .
Idealiterbestaatdeopleidinguitdrienauwmetelkaarverbondenonderdelen:algemene,socialeenpersoonlijkheidsvorming(ASPV)•beroepsgerichtevorming(BGV)•tewerkstelling ineenbedrijfof instellingwaardoorsamenmetdeopleiding inhetcentrumeenvolledig•gevuldeweekwordtgegarandeerd .
Hoeweltalvanleerlingenvanhetdbsozichnietindezeoptimalesituatiebevinden,wordthetcentrumtochgeachtditvoorelkejongerenatestreven .Voordegroepvanarbeidsonrijpejongerenwerdeninafwachtingvanenalsvoorbereidingoptewerkstellingvoortrajectenenbrugprojecten inhet levengeroepen .Vanafhetschooljaar2007-2008kwamdaarinbepaalderegio’svoordemeestarbeidsonrijpejongerendemogelijkheidvaneenpersoonlijkontwikkelingstraject(POT)bij .
Hetdeeltijdsonderwijskanwordenaangebodenophetniveauvandetweedeendederdegraad .Hetkanbin-nenhetcentrumenkelwordenverstrektgedurendedeurenendedagenwaaropvoltijdssecundaironderwijswordtgeorganiseerd,gedurende40wekenmet15wekelijkselestijden .DeurenbinnenhetcentrumomvattendeASPVendeBGV .Ditis
voorleerplichtigeleerlingen:minimum6uuralgemenevakkenenminimum6uurtechnischeen/ofprak-•tischevakken,waaronderiniedergeval5uurpraktischevakkenvoorniet-leerplichtigeleerlingen:minimum5uurpraktischevakken .•
Het onderzoekwerd uitgevoerd in alle 47 CDBSO’s . Eén centrum,CDOTechnicumNoord te Antwerpen,splitstenweopomdatdetweevestigingsplaatsenineenverschillendecontextwerken .Pervestigingsplaats
31 ZieomzendbriefSO66,rubriek4 .2 .
71
DEEL III: LEREN EN wERkEN
vond een apart onderzoekplaats .WenamenookhetMaritiem Instituut vanhetGemeenschapsonderwijsMercator (MIGO),waardeeltijds zeevisserijonderwijswordtgeorganiseerd,op inonsonderzoek . In totaalbezochtenwedus49centra .Percentrumsteldenwevoorafeendossiersamenbestaandeuit(cijfer)materiaal,afkomstigvandecentraledatabankvanhetVlaamsministerievanOnderwijsenVormingendeDienstBeroepsopleiding(DBO)envandecentrazelf .Wevroegenookelkcentrumomeenbeperktaantaldocumententerbeschikkingteleggenbijdestartvanhetonderzoekterplaatse .Inelkcentrumvoerdeeenteamvantweeinspecteursgedurendeééndaghetonderzoekuit .
Hetonderzoekfocusteopvolgendethema’s:derealisatievandedeeltijdseleerplicht,hetnastrevenvanhetvoltijdseengagement,hettrajectbegeleidingsplan,defasenbinnendetrajectbegeleiding,derolenfunctievandetrajectbegeleiderendesamenwerkingsverbanden .
1.2 Resultaten
1.2.1 De realisatie van de deeltijdse leerplicht
Leerlingenzijninhetdeeltijdsonderwijsproblematischafwezigalszeineenschooljaarvoor20halvedagengeengeldigeofeenlaattijdigeverantwoordinghebbeningediend .Voorhetvoltijdssecundaironderwijsgeldtdegrensvan30halvedagen .Eriseenduidelijkverbandtussenproblematischeafwezigheidenvroegtijdigschoolverlaten .Vandejongerendiealsproblematischafwezigwerdengemeldinhetschooljaar2005-2006,schreef54,5%zichuitindeloopvanhetschooljaar,zonderzichopnieuwinteschrijven32 .
Gebrekaanmotivatie,leerachterstand,moeilijkeopvoedsituatiesensocialeproblemenspelenhiereengroterol .Debegeleidingvan jongerendieproblematischafwezigzijn, is indeeersteplaatsdeverantwoordelijk-heidvanhetcentrumdatsamenmethetcentrumvoorleerlingenbegeleiding(CLB)eenafwezigheidsbeleiduitbouwtrondpreventie,begeleidingenremediëring .
Afhankelijkvanhetcentrumzijnergroteverschillenvoordeafwezigheidsgraadvandeleerlingen .Ookvoordezwaarproblematischeafwezigheden(meerdan20halvedagen)zijnergroteverschillen:vanmeerdan80%vandeleerlingentotnauwelijks5%vandeleerlingenpopulatie .Sommige centra schrijvenhethogepercentage toeaanhet feitdat inde regioalle leerplichtige leerlingendaadwerkelijk in eenschoolof centrum ingeschrevenzijn endat er in vergelijkingmet andere regio’s veelminderniet-ingeschrevenleerplichtigen‘rondhangenopstraat’ .Erzijninditopzichtookregionaleverschillenwaartenemenindeaanpakvandespijbelproblematiekdoorgemeentelijkeenstedelijkeoverheidsdiensten .
Slechtsnegencentrahebbeneen integralevisieopde leerplichtopvolginguitgewerkt,vertaald induidelijkedoelstellingenengekoppeld aaneffectendiemenwil bereiken . 18 centrahebbeneen visieuitgewerktmetaandachtvoorpreventieveencuratieveaspecten,maarzonderdoelstellingenteformulerenendietekoppelenaaneffecten .22centrahebbeneenoppervlakkigevisieopdeleerplichtmetweinigaandachtvoormaatregelendiespijbelfactorenmoetenterugdringenennogmindervoorpreventieveenproactievestrategieëndiekade-renineendoeltreffendeleerlingenbegeleiding .
Als centra beschikken over een visie op de leerplichtopvolging, dan wordt die visiemeestal ook duidelijkgecommuniceerdaanalleinterneparticipanten,diedaardoormeestalopdehoogtezijnvanhunverantwoor-delijkheidterzake .Intiencentrawordtdevisieechternietexplicietgecommuniceerdenwordendeinterneparticipantenweinigactiefenstructureelgeresponsabiliseerd .Bijnadehelftvandecentra(23)communiceertduidelijkdevisieopdeleerplichtaandeoudersenbrengtzeookopdehoogtevanhunverantwoordelijkheid .Voorruimeenvierdevandecentrageldtechterdatdegaran-tiesvoorhetengagementendebetrokkenheidvandeouderstenaanzienvandeleerplichtweinigsluitendis,zodatresponsabiliseringenopvolgingonvoldoendegebeuren .Bijnaeenkwartvandecentracommuniceertdevisiealleenformeelaandeoudersenbetrektzelouteradministratiefbijdeleerplichtopvolging .Heelwatcentra geven aan dat ze onvoldoende slagkracht hebben om ouders en leerlingen te responsabiliseren in
32 Zieconceptnota‘Lerenenwerken’vanministerFrankVandenbroucke(mei2007) .
72
DEEL III: LEREN & wERkEN
verbandmet afwezigheden en spijbelgedrag . Aanmanende brieven, huisbezoeken, samenwerkingmet hetCLBhebbeninvelegevallengeenofniethetgewensteeffect .Oudersenleerlingennemenvaakonvoldoendeverantwoordelijkheidop .DecommunicatievandevisieaanexterneparticipantenzoalshetCLBscoortin24centrazeergoed,in18cen-tragoed .Zevencentraslagenerechternietindevisieduidelijkaanexterneparticipantentecommuniceren .
Demeestecentra(34)hebbenslechtseenintuïtiefbeeldvandeeffectendiezemetdeleerplichtopvolgingwil-lenbereiken .Eenkwartheeftdeeffectendiezewilbereikenweliswaaruitgeschreven,maarnietofonvoldoen-deafgetoetstaanhaalbaredoelstellingen inrelatie totde leerlingeninput,hetstudieaanbodendeVlaamsereferentiegegevens .Ditbelemmerteensystematischeopvolging .Slechtsdriecentrahebbendeeffectenendoelstellingenduidelijkinkaartgebrachtzodatsystematischeopvolgingmogelijkwordt .
Demeeste centra registreren de leerplicht nauwgezet en detecteren systematisch problematische afwezig-heden .Degrotemeerderheidsteltooksystematischeenstappenplanop .Tochzijnernogzescentradiedeproblematischeafwezighedenslechtsoccasioneelopvolgen .Inhet licht vandepreventieve leerplichtopvolging registreren 19 centra systematischengestructureerddeaanwezige risicofactoren33 en plegen daarover ook overleg . Slechts in twee centra gebeurt dat overleg ooksystematisch .Evenveelcentrahanterenvervolgenseenstappenplandatsommigerisicofactorenwegwerkt .Demeestecentrabeperkenzichtotdewettelijkverplichtegegevensverzameling .Eenkleinaantalevolueertnaareenmeersystematischeenintegralegegevensverzameling .Slechtsviercentraslagenerophetogenblikvanonsonderzoekinomderesultatenvanhunwerkingvollediginkaarttebrengenopgrondvanintegrale,systematischencyclischegegevensverzameling .Driecentrapassenalingrotemateinternekwaliteitszorgtoeopbasisvanhungegevensmetbetrekkingtotdeopvolgingvandeleerplicht .Innogeens12centradoetmenwelaaninternekwaliteitszorg,maarhoudtdeanalyseonvoldoenderekeningmetverwachtingentenaanzienvandeopvolgingvandeleerplichtenzijndeactiepuntenenbijsturingenminderdoeltreffend .Inalleanderecentra ishetopvolgenvandeleerplichtnoggeenonderwerpvaninterneevaluatie . Inzevencentrawordenexternegegevensgeanalyseerdengebruiktomverklaringentezoeken,prioriteitentebepalenenverbeteringenvoortestellen .
Hoewelmende (problematische)afwezigheidvan leerlingen indeCDO’salgemeenerkentalseenernstigprobleemdatdeeffectiviteit vanhetonderwijsondermijnt,hebbenminderdandehelft vandecentraoogvooreendoelgerichtepreventieveaanpak .Menheeftvooralaandachtvoorderegistratievanafwezigheden,degeïndividualiseerdeopvolgingenhetnemenvangeïndividualiseerdecuratievemaatregelen .Hetveldervaartookeengebrekaandwingende(effectieve)middelendieoudersenleerlingentotdenodigeverantwoordelijk-heidszinaanzetten .
1.2.2 Het nastreven van het voltijdse engagement
Indeconceptnota‘Lerenenwerken’wordthetvoltijdseengagementvoordeeltijdslerendengeïntroduceerd .Afwisselendlerenenwerkenmoetvoorelkejongereopweekbasisminimaal28urenomvatten,overeenkom-stighetminimumaantalurendathetvoltijdssecundaironderwijsomvat .Voordejongerenbetekentditeenvoltijdseinzeteneenvoltijdsengagement .Decomponentdeeltijdslerenwordtvoorallejongerenverplichtgekoppeldaaneencomponentwerken .Waardeeltijdswerkennognietmogelijkis,zijneralternatievenvoor-handenzoalsbrugprojecten,voortrajectenenpersoonlijkeontwikkelingstrajecten .InonsonderzoekgingenwenatotopwelkehoogtedeCDBSO’saleenvisieopvoltijdsengagementhebbenontwikkeldentotopwelkehoogtezijhiervooralkwaliteitszorgprocessenhebbenopgezet .
Deverschillentussendecentrazijngrootmetalsuiterstencentrawaarbijnaalleleerlingenvoldoenaanhetvoltijdseengagementtotcentrawaarminderdandehelftvandeleerlingenvoldoet .
Veertigcentrahebbeneenvisieophetvoltijdseengagementontwikkeld:19daarvanhebbendatopeeninte-gralemaniergedaan,bij21centraisdevisievanmeeralgemeneaard .Negencentrabrengenadhochunvisienaarvoren .
33 Hetgaatondermeeromrisico’sdiekunnensamenhangenmetdebestaandecentrumorganisatieendeheersendecentrumcultuur,degroeps-enleerlingenkenmerken,hetlagewelbevindenvandeleerlingen,infrastructureleenmateriëletekorten,detegeringematewaarinoudersbijhetcentrumbetrokkenworden,deweinigstructurelesamenwerkingmethetCLBofmetandereexterne instan-ties .
73
DEEL III: LEREN EN wERkEN
Bijna de helft van de centra slaagt erin omhun visie duidelijk te concretiseren en te communiceren naarinterneparticipanten .Deanderecentrainformerennoginveeleeralgemenetermenovervisie,doelstellingenenactiviteiteninverbandmethetvoltijdseengagement(15)of informerenalleenovercuratieveactiviteitenzonderdaarstrategischedoelstellingenaantekoppelen(9) .Hetzelfdezienwebijhetcommunicerenvandevisienaarexternepartners:19centrabiedensluitendegarantiesvoordebetrokkenheidvandeoudersbijhetvoltijdseengagement .
Hetvooraf vastleggenvandeeffectendiemenwilbereiken, isnogniet ingeburgerd .Eenkleinegroep (14centra)heeftditalinmeerofminderemategedaan,maareenmeerderheid(35centra)heeftvoorlopigslechtseenintuïtief(ofhelemaalgeen)beeldvandebeoogdeeffecten .
Devertalingvandoelstellingen inconcreteactiesenhetdynamischekaraktervandiedoelstellingen isnogbeperkt .In15centrawordendeactiesnognietbijgestuurd .20centrabeperkenzichtotcuratieveactiesdiezedaarenbovennietkaderenbinnenstrategischedoelstellingen .Viercentrahebbenhelemaalgeenactiepuntenvooropgesteld .Ookhetmetenvandebereikteeffectengebeurtvoorlopig(inmeerofminderemate)inslechts15centra .
Inhetkadervanhetvoltijdseengagementisdeaanwezigheidvandejongerenopdewerkvloereenbelangrijkgegeven .15centraverzamelennualopeenintegraleensystematischemaniergegevensoverafwezighedenbuitende15wekelijkselestijden .12centraverzamelensystematischgegevens,maaronvoldoendefrequent .In22centraheeftmenopditogenbliknogonvoldoendezichtopdeafwezighedenopdewerkvloer .Eenobjec-tieveanalyseishiernietmogelijk .
Deinternekwaliteitszorggebeurtslechtsindriecentraintegraal,systematischencyclisch .In13centrawordter wel geanalyseerdmaar houdt de analyse nog onvoldoende rekeningmet alle beïnvloedende interne enexternefactorenenwordtdeanalysenietinverbandgebrachtmetvoorafbepaaldedoelstellingenenexternereferentiegegevens .Degegevensverzamelingvoordetrajectbegeleidinggebeurtalintiencentraintegraal,systematischencyclischennogeenstiencentraverzamelenwelsystematischgegevens,maarnogonvoldoendefrequentofcyclisch .Inruimdehelftvandecentragebeurtdegegevensverzamelingnogonvoldoendesystematischencyclisch,waardoorzenietkanleidentoteenobjectieveanalyse,nochtotbijsturingvandetrajectbegeleiding .Slechtsdriecentrapassende internekwaliteitszorgtoeopdeverzameldegegevens inverbandmetdetra-jectbegeleiding . In acht centra houdt de analyse nog onvoldoende rekeningmet objectieve verwachtingentenaanzienvandetrajectbegeleidingenallebeïnvloedendeinterneenexternefactoren .Indrievierdevandecentraisdeinternekwaliteitszorgnognietvandieaarddatzekanleidentoteendegelijkeopvolgingvanhetrendementvandetrajectbegeleidingoftotdoelgerichtebijsturingen .Dematewaarindecentraexternegegevenskennenengebruikenvoorhunwerkingrondhetvoltijdseenga-gement isbeperkt .Slechts13centragebruikenopditogenblikexternegegevensals referentiekaderomderesultaten vanhet voltijdse engagement vanhuneigen leerlingen te analyseren enbij te sturen, terwijl 36centradaarnauwelijksofgeenaandachtaanbesteden .
Devisieontwikkelingrondhetvoltijdseengagementkomtopgang .Tochblijktdaterindepraktijknogmaarbeperkteknowhowaanwezigisominhetkadervankwaliteitszorgopeendoelgerichtewijzeomtegaanmetinterneenexternedata .Slechtseenminderheidvandecentraslaagterinomgerichtdeeffectendiezewilbereikenvastteleggen,deresultatenvanhaaractiestemetenendoelgerichthaarwerkingbijtesturen .
1.2.3 Het trajectbegeleidingsplan
Omdeoverstapnaardearbeidsmarktteondersteunen,moetdevorminginhetcentrumendeopleidings-ervaringplanmatigverlopenen inspelenopdenodenendeontwikkelingvande jongere .Het totaaltrajectvandejongere,vanafdeinschrijvinginhetdeeltijdsonderwijssysteemtotdeoverstapnaardearbeidsmarkt,wordt inbeeldgebrachtomzodeontwikkelingvandejongeretesturenenteoptimaliseren .Allegegevenswordendaarbijgeregistreerdineentrajectbegeleidingsplan(TBP) .DeDBOspreektindatkadervaneenindi-vidueel transitieplan (ITP) .EenTBPopstellen isuitgesprokenmaatwerk .HetopstellenvanenwerkenmeteenTBPwerdonlangsverplicht,alshetcentrumaanspraakwilmakenopmiddelenuithetEuropeessociaalfonds(ESF) .
74
DEEL III: LEREN & wERkEN
DebeginsituatievandejongerevormtdebasisvaneenTBP .Viaintakeenscreeningbrengthetcentrumdebeginsituatievandejongerezogoedmogelijkinkaart .Verschillendeinterneenexternepartnerspeilenhierbij,doormiddelvanverscheideneactiviteitenzoalsgesprekken,testen,observatiesengroepsactiviteitennaardearbeidsrijpheid, interesses,motivatie en verworven competenties vande jongere (bv . taal, rekenen, vakge-richtekennisenvaardigheden,socialevaardigheden) .Mengebruiktderesultatenvandezescreeningsactivi-teitenomeentrajectadviesoptestellenenteonderbouwen .Menconcretiseertvervolgenshettrajectadviesdoorhetbepalenvanindividueleenrealistischedoelstellingenenwerkpunten .Menvolgthetbereikenvandedoelstellingenopomzodeverschillendestappenopwegnaartewerkstellinggefaseerdtedoorlopen .Traject-begeleidingveronderstelteenverregaandeengestructureerdeinternesamenwerking(vanleerling,oudersenpersoneel)gecombineerdmetsamenwerkingmetexterneinstanties(zoalsVDAB,eenCLB,CDVofCVO) .Zijmaaktalszodanigintegraaldeeluitvandeleerlingenbegeleiding .
Deovergrotemeerderheidvandecentra(40)besteedtaandachtaandeintakeenscreeningvandejongeren .Dekwaliteitvandiescreeninglaatechtertewensenover .Deintakeblijktinveelgevallennietmeerdaneenhoofdzakelijkadministratieveinschrijvingsprocedure .Deresultatenengegevensvanhetintakegesprekendescreeningwordennietsteedsgestructureerdverzameld,gecommuniceerd,verwerktenbewaard .
Ongeveer30centrahoudenrekeningmetinformatievanzowelinternenalsexternen .Degebruikteinstapte-stenzijnechternietaltijdgoed(teweinigaandachtvoorkennisofvaardigheden,loutergerichtopattitudes,telaagniveau,weinigdoordacht,eenteengefocus)waardoornietallecompetentiesvandejongereinkaartworden gebracht of niet alle persoonlijke werkpunten worden geïnventariseerd . Slechts in negen gevallenwordtelkeondernomenactienauwgezetgeregistreerd .
Hetopbasisvanintakeenscreeningvastleggenvaneentrajectadviesgebeurtin33centra .Inslechtsvijfdaar-vanisdattrajectgoedonderbouwdmetgegevensuitdeintakeenscreening .Hetintakegesprekbijinschrij-ving,vormtvaakdeenigebasisvoordebepalingvanhettrajectadvies .Demeestecentrazijnooknogopzoeknaarduidelijkecriteriaenomschrijvingendiedejongerenkenmerkentyperenendekeuzevoordebepalingvanhettrajectduidelijkomschrijven:wanneerkomtiemandinaanmerkingvooreenpersoonlijkontwikkelingstra-ject,voortraject,brugprojectofalternerendetewerkstelling?
Slechts inongeveereenderdevandegevallenwordthettrajectadviesookdaadwerkelijkbesprokenmetdebetrokkenen(deleerling,deoudersendeexternen) .
Inmeerdandehelftvandecentra(29)krijgendejongerengeenpersoonlijkedoelstellingen .Veeljongerenhebbenbijgevolggeenzichtophuneigensituatie:hoeverstaikenwelkevorderingenmaakik?Indiecentrawaarmenvoordejongerengeenindividueledoelstellingenopstelt,werktmensomstochmetactiepunten .Slechtszescentrakunnenaantonendatzededoelennauwgezetopvolgenenkunnenookresultatenvoorleg-gen .
Demeestecentrazijnduidelijknogopzoeknaareenpraktischenkwaliteitsvolscreeningsinstrument .Doorhetontbrekenvandenodigeinstrumentenendenodigeknowhowrenderenintakeenscreeningmomenteelniet .Aangezienintakeenscreeningdebasisvormenvoorhetontwikkelenvaneentrajectbegeleidingsplan,isookdatlaatsteopditogenblikabsoluutnognietingeburgerdindecentra .
1.2.4 De fasen binnen de trajectbegeleiding34
Inhetdbsokan,afhankelijkvandenodenvandeindividueleleerling,decomponentwerkenopverschillendemanierenwordeningevuld:
viaarbeidsdeelname,namelijkhetzijdevolwaardigearbeidsparticipatievanjongereninhetreguliereeco-•nomischecircuithetzijaanarbeidsparticipatiegelijkwaardigeactiviteiten(alternerendleren)viaeenbrugproject,namelijkeenvormvanarbeidsparticipatie,bedoeldvoorjongerendiearbeidsbereid•zijn,maarhunarbeidsgerichteattitudesenvaardighedennogverdermoetenontwikkelenviaeenvoortraject,namelijkeenspecifiekeopleidings-enbegeleidingsmodule,bedoeldvoorjongerenmet•ontoereikendeattitudesenvaardighedendienoggeenduidelijkloopbaanperspectiefhebben .Hetvoortra-jectpastaltijdineenarbeidsgerichtecontext .
34 Degegevensinverbandmetvoortrajectenenbrugprojectenhebbenbetrekkingop48centra .HetMIGOMercatordoetgeenberoepopvoortrajectenenbrugprojecten .
75
DEEL III: LEREN EN wERkEN
Decomponentlerenofdecomponentwerkenkanvoorsommigejongerensindskortwordenvervangendooreen persoonlijk ontwikkelingstraject (POT) . Het gaat om een totaalpakket vanminimaal 28 uur vorming,gerichtopeenzosnelmogelijkeinstroominminstenseenvoortraject .VoordeorganisatievaneenPOTishetCDVdeteverkiezenpartner,geziendeexpertisediedesectorheeftopgedaaninhetwerkenopmaatmetmaatschappelijkkwetsbarejongeren .Descreeningbepaaltofeenleerlinginaanmerkingkomtvoorafwisselendlerenenwerken,voordeondersteu-ningvaneenbrugprojectofdathijeenvoortrajectofeenPOTnodigheeft .Deverschillendefaseninhetarbeidsmarktgerichttrajectwordenprogressiefopgebouwdenhettrajectbege-leidingsplanfunctioneertdaarbijalsinstrumentomdeverschillendestappeninkaarttebrengen,denodenvandeindividueleleerlingtebepalenenzodoendedejuistebeslissingentenemenomdeoverstapnaardearbeidsmarktteondersteunen .
Persoonlijk ontwikkelingstraject (POT)35
EenPOTisbedoeldvoorkwetsbarejongereninproblematischesituatiesenbeoogtdoorintensieveindividu-elebegeleidingenaangepasteactiviteiten,dezelfredzaamheidenhetmaatschappelijkfunctionerenvandezejongerenteverhogenenhenzovoortebereidenopeenarbeidsgerichttraject .EenPOTkanvoordejongeredecomponentlerenendecomponentwerkenvervangenenwordtgeorganiseerddooreenCDV .
DeVlaamseRegeringlegtdeconcretemodaliteitenvanhetprojectvast . MomenteelishetPOTslechtsmoge-lijk in enkele grootstedelijke gebieden: Gent-Eeklo (maximum 36 trajecten), Antwerpen (52), Leuven (16),Kortrijk(12),Oostende(12),Hasselt(12),Brussel(12)enKempen(12) .
DemeestecentragevenwelaandatzejongerenhebbendieinaanmerkingkunnenkomenvooreenPOT,datzedespecifiekebehoeftenvandieleerlingenkennenendaaropeengedifferentieerdemanierproberenopintespelen .Hoeweldemeestecentrastrevennaarhetvolledigbenuttenvanhettoegewezencontingent,zijndebeschik-bareplaatsenzekernietallemaalingevuld .HeelweinigjongerenkiezenvooreenPOT .Debeperktemobiliteit(sommige leerlingenmoetenzich tussende35en60kmverplaatsenzonder(onkosten)vergoeding)endegebrekkigemotivatievandedoelgroep(jongerendievaakproblematischafwezigzijneneenhekelhebbenaanomhetevenwelkengagement)hinderenhetsucces .
EennietgeringaantalcentraplaatstgrotevraagtekensbijdehuidigeinvullingenmeerwaardevaneenPOT .Hetisdoorgaansnogsteedsgeenindividueelontwikkelingstraject,maareengroepsgebeuren .Doordatsomsverscheidenevzw’sofvormingscentraeenPOTaanbieden, isereenversnipperingvandeskundigheid .EenmogelijknegatiefneveneffectvanhetinvoerenvanhetPOTisdater,meerdanvoorheen,leerlingenwordeningeschreven indeCDBSO’smetonderandereeen (te) complexepersoonlijkheidsproblematiek,waarvooreenPOTgeenpassendeoplossingkanzijn .
VoortrajectInhetdeeltijdsonderwijskentmenjongerendieéénvandevolgendekenmerkenofeencombinatiedaarvanvertonen:zehebbenonvoldoendebasisattitudes,zijnonvoldoendegemotiveerdomtelerenoftefunctione-renindesamenleving,zijnweinigkeuzebekwaamenkampendoorgaansmetheelwatproblemen .Dergelijkejongerenzijnnognietarbeidsbereid .Dit isdedoelgroepvooreenvoortrajectalseeneerste,noodzakelijkeschakelinhetarbeidsmarktgerichtetraject .Hetaantalleerlingendatpercentrumeenvoortrajectvolgt,kansterkveranderenindeloopvanhetschool-jaar .Gemiddeldblijkenertochgrotevariatiestebestaantussendecentrametextremenvangeenenkeleleer-lingineenvoortrajecttotbijnadehelftvandecentrumbevolkingineenvoortraject .In32centramaaktmenvooralle jongerendie ineenvoortrajectstappeneenopleidingsovereenkomstop .Slechts indehelft vande centra registreertmenopditogenblik systematischen chronologischallebege-leidingsstappen .21centrakunnenbovendienonvoldoendeaantonendatmendoelgerichtwerktvolgensdenodenvandeindividueleleerling .
Uitgesprekkenbleekdatdecriteriavoordebepalingvandeinstroomvandejongerenineenvoortrajectergverscheidenzijn .Erisdoorgaansweinigofgeenrelatietussenderesultatenvandeintakeenscreeningende
35 AangezieneenPOTnogmaarsindskortmogelijk is,kunnenwehiernognietover rapporterenen leestuonzevaststellingenenopmerkingenbestalseersteindrukken .
76
DEEL III: LEREN & wERkEN
plaatsingineenvoortraject .Sommigecentraplaatsenzelfsalle(nieuwingeschreven)leerlingenindematevanhetmogelijkeineenvoortraject,waarzedansomsooknogallemodulesvolgen .Hetaantalplaatseninhetvoortrajectisvoordemeestecentraeenbepalendefactorvoorhetdoorverwijzenvanjongerennaareenvoortraject .Hetgevaarbestaatdatnietderesultatenvandescreening,maardemogelijkhedeninderegiodaardoorbepalendzijnvoordetrajectenvandejongeren .
Ookdematewaarindebegeleidingremedieert,isondermaats:in23centragaatdeaandachtvooralnaarhetvaststellenvanfeitenzonderdatervaneendiagnoseofremediëringsprakeis .Globaalwordtin30centradeuiteindelijke inhoudvanhetvoortraject tochnogalsminofmeerkwaliteitsvolbeschouwd .Sommigevoor-trajectenbieden,viadekeuzevanmodules,mogelijkhedenomgedifferentieerdtewerkenmetdeleerlingen .Nietteminzijndeprogramma’sdieindevoortrajectenwordenaangebodenvaaknogtealgemeenenteweiniggerichtophetverwervenvanattitudesdieeentewerkstellingbevorderen .Zeoverlappenmethetopleidings-gedeelteinhetcentrumenspelenonvoldoendeinopdeindividuelenodenvandejongeren .Mengaatvooraluitvandegroepsnodenenheeftteweinigoogvoorarbeidsgeschiktmakingensollicitatietraining .Decentrazijnooknietaltijd tevredenoverde invullingvandemodulesuitdevoortrajecten .Oppapierzijnzedoor-gaansinorde,maardeeffectieveinhoudblijftvaag .Hunimpactopdejongerenisbeperkt .Somsbevindendeactiviteitenzicheerderindejeugdbewegingssfeer .Inanderevoortrajectengaandeleerlingendanweerop‘inleefstage’ineenbedrijf,terwijlergeenwettelijkkadervooreenstagevoordeeltijdslerendenbestaat .
Decentrawijzeneropdathetvoortrajectstaatofvaltmetde(continuïteitvande)begeleiding .Vooraldeinzetencapaciteitenvandebegeleiderzijncruciaal .Omdathetgaatomtijdelijkeprojectenzijndebegeleidersindevoortrajectendoorgaans jong(enonervaren)en ishetpersoneelsverloopgroot .Ookdeafstand tothetvoortraject,de infrastructuurendeondersteuningbinnenhetvoortrajecthebbeneennietteonderschatteninvloed .
Derigideinterneorganisatievanpromotorendiedevoortrajectenaanbieden,belemmertsomseenoptimaleinvullingvandevoortrajecten .Deduurvaneenvoortrajectwordtsomsomorganisatorischeredenen,syste-matischenongeachtdenodenvandejongeren,beperkttoteenvastaantalurenofdagen .Anderzijdswordendeorganisatorenvandevoortrajectengesubsidieerdpergepresteerduur,wateentijdigedoorstromingnaareen vervolgtraject kan hypothekeren .Dit alles belet een optimale afstemmingmet de reële noden van dejongeren .
16centramakendecirkelnietrond:aanheteindevanhetvoortrajectvolgtgeenevaluatie,waardooronvol-doendegegevensbeschikbaarzijnvoorhetdoelgerichtbepalenvaneenvervolgtraject .
Eenaantalcentraworsteltmethetverschilofdegelijkenistussendeactiviteitendiehetcentrumaljarenzelfinrichtinfunctievanhetvoltijdseengagementvoorhun‘onthaalgroep’endezevoordevoortrajecten(enookdePOT)diesowiesoaaneenvzwmoetenwordenuitbesteed .Demeestecoördinatorenbetreurendathuncentrumdevoortrajectennietzelfkanofmagorganiseren .Decommunicatietussendepromotorenvanvoortrajectenendecentraoverdetrajectbepalingen-bewaking,deopvolgingvandejongere,desamenwerkingenhetprogrammaverlooptnietaltijdvlot .
Sommigecentrazijnheelinventiefinhetzelforganiserenvanvoortrajecten,indiezindatzevoorsommigeleerlingenzelfalternatieve(voor)trajectenuitstippelenofhiervoor,binnendemurenvanhetcentrum,samen-werkenmeteenvzwdiealspromotoroptreedt .Deleerlingenkomenindatgevaltijdenshetvoortrajectnaarhetcentrumvoorallerleiactiviteitendiedoortrajectbegeleidersenlerarenwordengeorganiseerd .Ditopzetkangarantiesbiedenvoordesamenwerking,decommunicatieendekwaliteitvandebegeleiding,deopvol-ging,deevaluatieendedoorstroming .InvoortrajectendiegeorganiseerdwordenindegebouwenvaneenCDO,isdeaanwezigheidsgraadoverhetalgemeenhogerdaninvoortrajectendiefysieknietverbondenzijnaandeschool .
BrugprojectJongerendiebereidzijnomaanhetwerktegaan,maarnogniethelemaalklaarzijnvoordearbeidsmarkt,behoren totdedoelgroepvaneenbrugproject .Deze jongerenmissendearbeidsattitudesdienoodzakelijkzijnomzichtehandhavenineenregulieretewerkstelling . Voorzijaaneenregulieretewerkstellingtoezijn,hebbenzenietalleennoodaanopleiding,bemiddelingenervaring,maarookaangestructureerdeindividueleopvangenbegeleiding .Dedeeltijdsleerplichtigejongeredoet,naastdeopleidinginhetCDBSO,eenoplei-
77
DEEL III: LEREN EN wERkEN
dingservaringopbijeenerkendeorganisator .Hetzijnjongerendieoprelatiefkortetermijninzetbaarzijninhetnormaleeconomischecircuit .Eenbrugprojectduurtmaximaaltienmaanden .
Ookhierzijndeverschillenpercentrumgroot .Tweecentrahebbengeenbrugprojecten,hetmaximumaan-deelleerlingenineenbrugprojectbedroeg23% .Alle centramaken in principe bij de start van een brugproject een opleidingsovereenkomst en een oplei-dingsplan .Ditplanisin35gevallenookaangepastaandeindividuelenodenvandejongere .Erisdoorgaansduswel eengepersonaliseerdopleidingsplanopbasis vande te verwerven competentiesuit debetrokkenopleiding,maarditbevatmeestal enkelde te verwervenattitudes .Slechts 17 centra registrerenvervolgensnauwgezetallebegeleidingsacties .
Demeestecentramakenverslagenopvandetussentijdseopvolgingenopdewerkvloer .In19centrakanmenonvoldoendeofhelemaalnietaantonendatmeninhetbrugprojectopeengeïndividualiseerdewijzewerkt .Hetcentrumheefthieropnietaltijdvoldoendeimpactomdathetaanbodvanbrugprojectennietaltijdaandevraagofdenodenvandejongerenindecentrabeantwoordt .Deorganisatiesdieinstaanvoordeinvullingvandebrugprojectenhebbennietaltijdeenvoldoenderuimaanboddatgerichtisopdehardeendezachtesectorenzodatdeaansluitingopdeopleidingdoorgaansontbreekt .Somswordtdewerkplekalsteververwij-derdvandewoonplaatservaren .Sommigeorganisatorenhantereneenomslachtigeprocedurebijaanwervingofeisenbijvoorbeelddatdejongereindebetrokkengemeentewoont .Sommigejongerenzijnonvoldoendegemotiveerdofvindendevergoedingtelaag .Jongerenineenbrugprojectverliezenbijvoorbeeldhetrechtopverhoogdekinderbijslag .
Menzoektwelcreatiefnaaroplossingenvooreenmeerefficiënte(overkoepelende)organisatievanbrugpro-jecten .Daarwaardebrugprojectengoedaansluitenopdeopleiding,deinteressesfeerenmogelijkhedenvandeleerlingen,zijnerimmersmeerkansenvoorverbeteringvanhetvoltijdseengagementendemotivatievande leerlingen .Ookwaar er voldoendegrotepromotoren zijnmet een verscheidenaanbodzodatbijna alleinaanmerkingkomendejongereneenwerkplekkunnenvinden,verlooptdeintakedoordebrugpromotorenmoeizaam,onderanderedoorteveelbrugkandidatenuitverschillendecentraopéénbepaaldogenblik .Ditalles hypothekeert eenmaatgerichte aanpak vanuit eenonderbouwd individueel trajectbegeleidingsplan enmaaktdatdecentrahetvoltijdseengagementnietaltijd(tijdig)optimaalkunnenrealiseren .
In17centraisdebegeleidingonvoldoendegerichtopremediëringenwordtdewerkingvooralaanhettoevalovergelaten .Dekwaliteitvandebegeleidingenopvolgingvandeleerlingenvarieert–naargelanghetcentrumendeorganisatorvandebrugprojecten–vanheelgoed totonvoldoendesystematisch .De leerlingenwor-denopgevolgd,maardeverslagenzijnvooralvaststellendenbevattengeenenkelvoorstelvoorremediëring .Bestaandedocumentenzijnweinigfunctioneelenwordendoorgaanslouterproformaingevuld .Erisweinigsamenspraakmetdepraktijkleraren .Erzijnwelverslagenoverdeuitgevoerdeactiviteitenendebeoordelingervan,maardiezeggenweinigoverdeevolutievandeleerling .
Inzevencentravonderopheteindevanhetbrugprojectgeenenkeleevaluatieplaatsenin23centrahoudtmengeenofeenbeperktebesprekingvanhetvervolgtraject .Erisindiegevallengeengarantiedatmeneenzinvol vervolgtraject uitstippelt . De evaluatiegegevens uit de brugprojecten worden niet altijd consequentmeegenomeninhetindividueeltrajectbegeleidingsplan .Hetcentrumvolgtooknietaltijdnauwgezetdejon-gerenopendesamenwerkingmetsommigepromotorenkanbeter .Voorleerlingenineenbrugprojectzoektmensomsweinigactiefnaareenalternerendetewerkstelling .Demeestenblijveninhetbrugprojecttotheteindevanhetschooljaarofhetproject .
Dekoppelingvanhetgetuigschrifttweedegraadaantewerkstellingkansamenmetdestartbonus36deleerlin-genextramotiveren .
Hetprobleemwordtgesignaleerddatsans papiersdieachttienjaarwordentijdenshunbrugprojectdaardooronmogelijkinaanmerkingkunnenkomenvooreenregulieretewerkstelling .
36 HetcentrumkanbijdeVDABeenstartbonusaanvragenuithetplanterbestrijdingvandejeugdwerkloosheid:500euroindeeerstetweejaarvandeleertijden750eurobijhetsuccesvolbeëindigenvandeopleiding .
78
DEEL III: LEREN & wERkEN
Sommige jongerenkrijgenbijdebeëindigingvanhetbrugproject eenattestmet vermeldingvanbehaaldecompetenties .
Alternerend lerenAlternerendleren(AL)isbedoeldvoordeeltijdsleerplichtigejongerendiewerkwilligenarbeidsrijpzijn .Eenalternerendeopleidingkenmerktzichdooreenglobaalengezamenlijkontwikkeldpedagogischpartnerschapwaarindetweepolenvandeopleiding,metnamecentrumenbedrijf,optimaalopelkaarinspelen .Erispassprakevanalternering,indiendeopleidinginhetcentrumcomplementairisaandezeverstrektdoordewerk-gever .Sommigecentrabehaleneenbijzonderlagegraadvanalternerendetewerkstelling .Intweecentrabedraagtdetewerkstellingsgraadminderdan35%vanhetaantalleerlingen .Inenkelecentraisereengrootverschilindetewerkstellingsgraadtussende-achttienjarigenende+achttienjarigen .
BijhetALzienwehetzelfdealsbijdevoortrajectenenbrugprojecten .Erisdoorgaanseenopleidingsovereen-komst,maardematewaarindiegepersonaliseerdwordtineenopleidingsplanisbeperkt .32centrahebbeneenopleidingsplandataansluitbijdedoelstellingenenactiepuntenvandejongere .Hetopleidingsplanbevatvooraleenlijstvanactiviteiten,waaraannietaltijdconcretedoelstellingen(technischevaardighedenencom-petenties)gekoppeldzijn .Vervolgenswordeninnogmindergevallendeverdereactieschronologischgeregi-streerd .Nog17centradoendatsystematisch,22centraregistrerenwel,maarnietsystematisch .Uiteindelijkkunnenmaarviercentraperfectaantonendatzeindepraktijkookrekeninghoudenmetindividueledoelen .25centrakunnenaantonendatzevoldoenderekeninghoudenmet individueledoelen .Ditbetekentdat20centranietkunnenaantonendatzeeenindividueleaanpakhebben .
Demeestecentra(42)makenverslagenvandebegeleidingopdewerkvloer .Slechtsin27gevallenisdeleraarBGVdaarbijbetrokken,hoewelditinallegevallennoodzakelijkis .SomsbegeleidtenbezoektdeleraarBGVdeleerlingennietopdewerkvloer .Indatgevalneemtdetewerkstellingsbegeleiderdietaakover .Debegelei-dingsverslagenzijndoorgaansweiniginformatief:toetsingvandedoelstellingenenwerkpuntenontbreken .Ineenaantalgevallenkanhetcentrumgeenenkeldocumentofbewijsstukvoorleggenwaaruitdedoorstromingvaninformatienaarhetbegeleidingsteamblijkt .Degebruikteformatsvoldoenooknietaltijd,omdatergeenruimteisvoorspecifiekecommentarenenvoordebeoordelingvandeberoepscompetenties .Volgenssom-migetrajectbegeleidersbeschikkendelerarenBGVnietaltijdoverdenodigetijdencompetentiesomditineenverslagteverwoorden .
Netzoalsbijvoortrajectenenbrugprojectengaatmenslechtsinbeperktemateremediërendtewerk .In23centraisvanremediëringgeensprakeenslechtsviercentraleverenhiergoedwerk .
15centrabesprekenenevaluerendeafsluitingvandefasevanALhelemaalniet .19centrabesprekenmetdebetrokkenjongereopgeenenkelewijzedeoverstapvanALnaareenvoltijdsetewerkstelling .Aanheteindevaneencontractisdeleerlingmeestalnietlangerleerplichtigenwordendedossiergegevenslouteradmini-stratiefovergedragenaandeVDAB .
Sommige opleidingen (zoals hulp in het huishouden, administratief helper, carrossier, schilder, kapper offietshersteller)bieden(te)weinigperspectievenopdearbeidsmarkt .Hoewelmenvaakbeseftdatdezeoplei-dingen inde regioweinigofgeenkanshebbenopeen (alternerende) reguliere tewerkstelling,neemtmenzelden initiatiefomhetopleidingsaanbodbij testuren .Voorsommigecentrablijvende tewerkstellingvanaangesteldelerarenofdebeschikbareinfrastructuureenhindernisomoptimaalintespelenopderegionaletewerkstellingsmogelijkheden .
Sommigecentrahebbenopvallendweinigjongerenineenregulieretewerkstelling .Meerdanopandereplaat-senhebbenblijkbaaralhunleerlingennoodaanvoortrajectenofbrugprojectentotheteindevandeleerplicht .Gezienhetfeitdatuitonsonderzoekblijktdatmennogbeperktwerktvolgensdeindividuelenodenvandejongere,kanmenzichvragenstellenbijdezecijfers .Meerdiepgaandonderzoeknaardeinvullingendekwa-liteitvandievoortrajectenenbrugprojectenisnodigomdesituatievolledigerinkaarttebrengen .
Kwalitatieveenduurzametewerkstellingskansenwordensomsookonvoldoendegeprospecteerddoortijdsge-brekofdooreenslechteinternetaakverdeling .Eenaantalcentrawerkensamenmetdeplaatselijkeuitzend-bureaus .Deduurendekwaliteitvandetewerkstellinglopenuiteen .Wanneerjongerenbeginnentewerken,
79
DEEL III: LEREN EN wERkEN
brengensommigennietmeerhetnodigeengagementopvoorhetcurriculum .Nietzeldenweegtdefinanciëlevergoedingzwaarderdoordandekeuzevooreendegelijkeopleiding .
De centra zijn vragende partij om voor een beperkt aantal jongeren samen tewerkenmet het circuit vanbeschermdewerkplaatsen .Sommigevragendetoestemmingomgetuigschriftenderdegraad(gekoppeldaanberoepskwalificatie)uittereikenaaneenbeperktaantaljongeren(bv .dejongestartersinhetdbso) .
ErisnogveelonduidelijkheidoverdekenmerkenvaneenPOT-kandidaat .ErwordtvooreenPOTzeldenuitge-gaanvanbehoeftenen(uitgeschreven)persoonlijkedoelstellingen .Eenformele‘cesuur’isonbestaande .Detoeleidinggebeurtopbasisvanattitudinaleaspecten .Deverwijzingstaatsoms(te)losvandescreeningengebeurtopgrondvaneenbesprekingindeklassenraadofdeleerlingenbegeleidingopbasisvangesprekkenmetoudersenleerlingen .
Voortrajectenenbrugprojectenzijnwelingeburgerdindecentra,maarzewordenonvoldoendedoelgerichtingezetbinnenhetvolledigetrajectomjongerentoeteleidennaardearbeidsmarkt .Voortrajectenenbrug-projectenwordennogtevaakvanuithetoogpuntvandeorganisatorvaneenvoortrajectofdeaanbiedervaneenbrugproject en vanuitdeorganisatie vande school ingevulden teweinig vanuitde individuelenodenvande jongere .Er isdusnogwerkaandewinkelommaatgerichtenprocesmatigtewerken .Enerzijds ligtdaarvoordeverantwoordelijkheidbijdecentra,anderzijdsishetaanbodvanbijvoorbeeldbrugprojectenvaaknietcompatibelmetdenodenvandeindividuelejongere,zodaternoodgedwongenminderindividueelkangewerktworden .
Deprofessioneleenzinvolleregistratievanallestappeninhettrajectiseenheikelpunt .Enerzijdsblijktuitdevoorbeeldendatderegistratieweinigdoelgerichtisenindemeestegevallenloutervaststellendinplaatsvanremediërend .Anderzijdsbetekenendegroteverscheidenheidendeveelheidaanregistratiesystemeneenzwareadministratievebelastingvoorhetcentrumtenkostevandetijddiemenaanleerlingenbegeleidingkanbesteden .Erisdringendbehoefteaaneen‘kruispuntbank’waarinallegegevensvandeverschillendetrajectenenprogramma’swordenopgeslagen .
1.2.5 De rol en functie van de trajectbegeleider
Mettrajectbegeleiderbedoelenweallepersoneelsledendieeenopdrachtvantrajectbegeleidingopnemen .Detrajectbegeleidervolgthettrajectplanopenwaaktoverdecorrecteuitvoeringervan .Hijishetaanspreekpuntenstaatmeeinvoordepermanentecommunicatietussendejongere,hetbegeleidingsteamvanhetcentrumendebegeleidersvanhetvoortraject,hetbrugproject,debegeleidersindebedrijvenendetrajectbegeleidervandeVDABofActiris37 .Detrajectbegeleiderwordtdoordeledenvanhetbegeleidingsteamendooreventueleexternebegeleidersopdehoogtegehoudenvanschoolsevorderingen,evaluatiesenresultatenvanbezoekenendoeteventueelbijsturingsvoorstellenaanhetbegeleidingsteam .Omdathetomeencontinuprocesgaatdat zich dynamisch en cyclischontwikkelt gedurendede hele opleidingsperiode, voert de trajectbegeleiderregelmatiggesprekkenmetdejongereoverhetverloopendeeventuelebijsturingvandienstraject .
Decentraontvangenper leerling0,19uurvoorde invullingvandetrajectbegeleiding .Hetcentrumkanopgrondvanzijnautonomiedaarzelfnogurenuithetlesurenpakketaantoevoegen .
45centrastellengegevensterbeschikking .Daaruitblijktdatgemiddeld21,7%vanhetlesurenpakketingezetwordtvoordeleerlingenbegeleiding .Tussendecentraonderlingzijnerechtergroteverschillenmeteenmaxi-mumvan37,6%(goedvoor230lesurenof1,37uurperleerling)eneenminimumvan1,0%(goedvoordrielesurenof0,04uurperleerling) .
45centrastellenookgegevensterbeschikkingoverdenascholingdiegevolgdwerdinhettekenvanleerlin-genbegeleiding .Wemaaktenbijdebevraginggeenonderscheidtussendenascholinggevolgddoordetraject-begeleiderendeanderepersoneelsledendieverantwoordelijkwarenvoordebegeleidingvandejongeren .Deleerlingenbegeleiders(trajectbegeleiderenandereleerlingenbegeleiders)nemenongeveer70%vandeprofes-sionaliseringsactiviteitenindevormvannascholingvoorhunrekening .Hetaantaldagdelenvoorbehoudenvoornascholingvarieertvancentrumtotcentrum .Driecentravermeldengeennascholingsactiviteitenvoorde
37 ActirisisdeBrusselsetegenhangervandeVDAB .HetisdeactuelebenamingvoordevroegereBGDA,BrusselseGewestelijkeDienstvoorArbeidsbemiddeling .
80
DEEL III: LEREN & wERkEN
voorbijetweeschooljaren,terwijldedagdelengevolgdeopleidinginhetcentrummetdemeestenascholing820dagdelenbedraagt .Hetisopvallenddat24centranogaltijdnietbeschikkenovereenfunctieomschrijvingvoorhuntrajectbegelei-der,waardoorderolvandetrajectbegeleiderinveelgevallenonduidelijkis .Welishetzodatinnagenoegallecentrahetaantalleerlingenwaarvoordetrajectbegeleiderverantwoordelijkis,overeenkomtmetdeurendiedaarvoorterbeschikkingzijn(in27centravoldoetditruimschoots,in17centraisditnetvoldoende) .Inveelgevallenwordttrouwenseenanderesleutelgehanteerdvoordeaanwezigheidafhankelijkvanhetaantaltoege-kendeuren(eenuurtrajectbegeleidingstaatvaakvoor1,5tot1,7uuraanwezigheid) .Detrajectbegeleiderszijndaardoorindemeestecentra(43)ookinvoldoendematebeschikbaar .Desondanksblijkttochdatin18centradecontinuïteitvandebegeleidingnietverzekerdis .Waardatwelhetgevalis(inde30overigecentra)isdiecontinuïteitvaakeengedeeldeopdracht .Hetprincipevaneenvastetrajectbegeleidervoordeheleloopbaanvandeleerlingisopditogenblikimmersnietingeburgerd .Slechtstiencentrahuldigendatprincipe .Uitonzegesprekkenbleektrouwensdathetprincipevan ‘één jongere–ééntrajectbegeleider’nietopgejuichwordtonthaald .Hetprincipevandegedeeldeverantwoordelijkheidendemogelijkheidomzichtespecialiserenineenbepaald aspect vande trajectbegeleiding (zoals brugprojectenof voortrajecten), kent veelmeer bijval .Inééncentrumiseenceltrajectbegeleidingwerkzaamenineenuitzonderlijkgevalkrijgenzelfsallelerarenbinnenhetcentruméénuurtrajectbegeleidingtoegekendomdebegeleidingopdewerkvloerteverzorgen .Devreesbestaatookdateenapartstatuutvoordetrajectbegeleiderindepraktijkzalresulterenineenmeergeïsoleerdepositieenineengeringerebetrokkenheidvanhetheleschoolteambijdetrajectbegeleiding .Debeschikbaarheidindevakantieperiodesblijfteenheikelpunt .Ineenaantalgevallenzijndecoördinatorenofenkelepersoneelsledentelefonischbereikbaar .
Hetmerendeel van de trajectbegeleiders beschikt over de nodige deskundigheid en professionaliteit .Mengeeftwelaandathetnascholingsaanbodnietaltijdbruikbaarisofvoldoendespecifiek .
In tien centra voldoet de materiële ondersteuning voor de trajectbegeleiders niet . Een veel gehoorde enterechte klacht betreft de administratieve overlast . Leerlingengegevensmoeten op verschillendemanierenelektronischwordeningegeven .Heelwatnuttige‘begeleidingstijd’gaatopdiemanierverloren .
Derolvandetrajectbegeleiderblijktnogmaarindehelftvandecentradegelijkuitgeklaardtezijnenindemeestegevallenisveeleersprakevaneentrajectbegeleidingsteamdatsameninstaatvoordebegeleidingvandejongeren .
1.2.6 De samenwerkingsverbanden
Trajectbegeleiding is geenzaak vanhet centrumalleen .Eenkwaliteitsvolle trajectbegeleiding verondersteltookeengoedesamenwerkingmetexterneinstantiesalsVDAB,eenCLB,CDVofCVO .
Vormingswerk38
15centragavenaandatzesamenwerktenmethetvormingswerk .Voorsommigenbetrofdesamenwerkingenkeldevoortrajecten,anderenhebbeneensamenwerkingsverbandmeteenCDVvoordeorganisatievandelessenalgemene,socialeenpersoonlijkheidsvorming(ASPV) .15centra(alleuithetvrijgesubsidieerdonder-wijs)werkensamenmeteenCDVomdeleerplichtterealiseren .Desamenwerkinggebeurtmeestalopbasisvan‘traditie’envrijweluitsluitendomASPVaanenkelegroepentegeven .Slechtstiencentrapassenrelevantecriteriatoevoordedoorverwijzingvanjongerennaarhetvormingswerk .Inenkelecentrawordendeleerlingenvandeonthaalgroep(diemeestalineenvoortrajectofbrugprojectzitten)voorASPVbegeleiddoorvormings-werkers .Hierbijwordtmeertijdenaandachtbesteedaanarbeidsattitudenensollicitatietraining .
Slechts in acht van de 15 centra voorziet men in een geïndividualiseerd vormingstraject . Soms wordt deklemtoonietsmeeropvorminggelegdinplaatsvanophetbewustrealiserenvandeleerplandoelstellingeneneindtermenPAVenwordenmeervormingsgerichtevaardighedenaangebrachtengemultipliceerdnaardeandereASPV-leraren .
Devormingswerkerszijnvoldoendegeïntegreerdindecentra,participerenindebestaandeoverlegstructurenenzijnbetrokkenbijallefacettenvandecentrumorganisatie .Voordeleerlingenisergeenonderscheidtussen
38 OnderstaandealinealeestubestsamenmetdebevindingenvanonsonderzoekindeCDV’s .
81
DEEL III: LEREN EN wERkEN
vormingswerkersen leraren .Devormingswerkerszijndus indemeerderheidvandegevallenbetrokkenbijhetreilenenzeilenvanhetcentrum .Indepraktijkechterleidendesamenwerkingenhetoverlegtussenvor-mingswerkersenlerarenbetreffendeASPVenPAVzeldentoteenkruisbestuiving .VaakisdeaanpakvanASPVklassiekmetrelatiefveelkennisentaal-enrekenvaardighedenbuitenfunctionelecontexten .Decentrumlei-dingvindtmeestaldateengelijkgerichtebenadering(doorvormingswerkersenandereASPV-leraren)ookdebesteresultatenoplevert .InsommigecentrawerdendevormingswerkerswaarvanmenhetmeesttevredenisaangeworvenalsASPV-leraar .Vaneenmeerwaardeofeenspecifiekeaanpakismeestalgeensprakeendetevredenheidoverdesamenwerkingisergpersoonsgebonden .
VDAB en ActirisAlle centra,met uitzondering vanhetMIGOMercator,werken afhankelijk vandewoonplaats vande leer-lingensamenmetVDABofmetActiris .Diesamenwerkingwordtin25centraslechtsalsniptvoldoendeofzwakbeschouwd .DeondersteuningdoorVDABvoldoetnietvolgens29centra .VDABkentvaakdedoelgroeponvoldoendeende instructeurswetendepedagogisch-didactischeaanpaknietaltijdaf te stemmenopdejongeren .Samenwerkingisechtertweerichtingsverkeer .DemeestecentrahebbennogteweinigoogvoordemogelijkhedendiesamenwerkingmetdeVDABgeeftophetgebiedvanopleidingsaanbod,afstemmingvanopleidingenopdearbeidsmarkt,gebruikvaninfrastructuur,enzovoort .DeviercentradiesamenwerkenmetActirismerkenopdatdezedienstinontwikkelingis .Zoervaartmendeinschrijvingvanwerkzoekendeleerlingennogalsergomslachtigenbureaucratisch .DaarentegenbeschouwtmendeveeleerrecentestructurenzoalsSPI(socio-professionele inschakeling),NWP(netwerkvanplaatse-lijkewerkgelegenheidsplatforms)enhetoverlegtussenCDO’senCDV’sdoorgaansalsgoedwerkendeover-leggroepen,diebovendienmogelijkhedenbiedenomextramiddelentegenereren .OokopResoc39-niveauzijnernogergweinigresultatenenzijndebestaandeinitiatievenoverwegendafge-stemdopeenvoltijdsetewerkstelling .Somsisdesamenwerkingnogembryonaalenishettevroegvoorresul-taten,maarwerdenerwelconsortiaofplatformenvoorALopgezet .EnkelecentravindenhetResoc-gebiedte groot om efficiënt samen tewerken en vindende hervorming inResoc-gebieden een achteruitgangdieresulteertineenlouteradministratievemedewerking .
Demeeste centra hebbenweinig of geen contactmet de trajectbegeleiders in dewerkwinkels .De inspan-ningen en initiatieven ten aanzien van knelpuntvacatures zijn gering of onbestaande . De meeste centra(27) hebben eenVDAB-vertegenwoordiger in hun centrumraad,wat hier en daar resulteert in een positiefpersoonsgebondenengagement .Erzijnnogweinigofgeen resultatenomde leersystemenaf testemmenop het opleidingsaanbod en de arbeidsmarkt . Eenminderheid van de centramaakt af en toe voor enkeleopleidingengebruikvanberoepsopleidingen(12centra),infrastructuur(6centra)oflesgevers(5centra)vandeVDAB(onderanderevoorheftruckchauffeur) .VaakwordtdezevormvansamenwerkingbelemmerddoordegroteafstandtoteenVDAB-opleidingscentrum .Menmerkthierbijookopdatvoorsommigeopleidingen(zoals heftruckchauffeur) een– zeer dure– keuringdoor de arbeidsgeneeskundigedienst is vereist .Dezecentravragendatdeoverheidditonderzoekbetaalt,netzoalsdathetgevalisbijjongerendieinhetvoltijdsonderwijsstagedoen .
Verscheidene centra (18)nemenaf en toedeel aan informatiemomenten voorwerkgeversover tewerkstel-lingsmaatregelenofdoelgroepwerking .Inenkelecentra isditsterkgerichtopeenspecifiekedoelgroepvanmeerderjarige,moeilijk tewerkstelbare jongeren .Dieworden insamenwerkingmetVDABuitgenodigdvooreen informatievergaderingwaarbij demogelijkheden vandeeltijdswerken endeeltijds leren, onder anderevoor knelpuntvacatures, toegelichtworden .Dit vormt in sommige centra een belangrijke rekruteringsbronvooreengrotegroepmeerderjarigeleerlingen .SommigenbeginneneenopleidingomtegemoettekomenaandeVDAB-bemiddelingsdruk .Indatgevaltrachtmenvooraldemeerderjarigeleerlingenzosnelmogelijknaareen alternerende tewerkstelling te loodsen, waardoor de leerplichtige (minderjarige) leerlingen aanzienlijkminderkansenkrijgenomtegroeiennaareenalternerendeopleiding .In verschillende centra bestaat er een samenwerking voor leerlingen met een contract voor individueleberoepsopleiding(IBO) .
39 Resoc:regionaaleconomischensociaaloverlegcomité .
82
DEEL III: LEREN & wERkEN
CLBMethetCLBhebbendemeestecentra(36)eenafzonderlijke(ofaanvullende)afsprakennotaofbijzonderebepalingopgesteld .DemeestecentravindendatdeCLB-medewerkersruim(12centra)totvoldoende(25cen-tra)aanwezigenaanspreekbaarzijn,maartochblijktdeaanwezigheidvanhetCLBin12centraonvoldoende .GemiddeldiseenCLB-medewerkergedurendeééntottweedageneffectiefaanweziginhetcentrum,maarerzijnookenkelecentrawaardeCLB-medewerkerenkelopaanvraagkomtenanderewaarvierdageneenCLB-medewerkeraanwezigis .EenCDOdat recentelijkopstartte,wijstmethetoogophetgenererenvandenodigeomkaderingvoordebegeleidingvanzijnleerlingendoorhetCLB,opdeongunstigeregelgevingvoordetellingsmodaliteiten .Bin-nenhethuidigedecreetgenereerthetCLBslechtsnavijfjaareenomkadering,watnietbevorderlijkisvoordeontwikkelingvaneennieuwCDBSO .
Meestaliservoldoendeondersteuningvandetrajectbegeleidingeneengoedesamenwerking(in33centra) .DeCLB-medewerkersmakenvaakdeeluitvandecelleerlingenbegeleiding .Ookbijoudercontacten,klassen-raden,huisbezoekenenvoorproblematischafwezigeleerlingenleverenzebelangrijke,somsdoorverwijzendeondersteuning . Bovendien komen verscheidene leerlingen (nadat ze in aanraking kwamen met politie ofgerecht)inaanmerkingvoorextraaandacht,zorgenbegeleidingophetpsychosocialegebied .EnkelekerenwordthetCLBbetrokkenbijhetonthaalvandenieuweleerlingen .HetnietpermanentofweinigaanwezigzijnvaneenCLB-medewerkerhypothekeertinsommigegevalleneenoptimaletrajectbegeleiding .DekwaliteitvandeondersteuningdiehetCLBbiedt,looptnogaluiteenenwordtdaarenbovensomsongunstigbeïnvloeddoorpersoneelsverloopofreorganisaties .Debeperkteaanwezigheidinhetcentrumherleidtdetaaksomstothetopvolgenvandemeesthardnekkigespijbelaars .
Centra voor volwassenenonderwijs (CVO)Achtcentrawerkensamenmeteen(meestalopdezelfdecampusgelegen)CVO . DezesamenwerkingblijftgewoonlijkbeperkttothetgebruikenvandezelfdeinfrastructuurenhetgevenvanextrataalondersteuningvialessenNederlandsofhetvolgenvaneencursusbedrijfsbeheervoorenkele leerlingen .Somsvolgenenkeleleerlingeneenbijkomendeopleidingdieaansluitbijhunopleiding inhetdbso .Eenenkelekeergeven les-geversgelijktijdiglesaanleerlingenvanhetCVOenhetdbso,waardoormenlerarenenmiddelenoptimaaltrachtintezetten .
Despecifiekemeerwaardevanhetvormingswerk(binnendelessenASPV)isindemeestecentraminimaal .Meestalisergeenofeengeringespecifiekeaanpak .Debesteresultatenbereiktmenindegroepenwaardevormingswerkersidentiekwerkenalsdeanderelesgevers .Slechtsinenkelecentraleggendevormingswerkerseigenaccentenenisereenpositieveinbrengbijdeuitwerkingvandethema’sendeinvullingvanhetASPV-curriculum .Verschillendecentrabeëindigdendesamenwerkingwegenshetgebrekaanmeerwaardeenstruc-tuurwaarbijmenhetvormingswerksomsomschrijftalsjeugdbewegingswerk .
DesamenwerkingsmogelijkhedenmetVDABzijninbijnaallecentrasterkvoorverbeteringvatbaar .Slechtsenkelecentraslagenerinom,vooralviagoedepersoonlijkecontactenofdeonmiddellijkenabijheidvaneenVDAB-opleidingscentrum,zinvolsamentewerkenengebruiktemakenvanopleidingsondersteunendeiniti-atieven,lesgeverseninfrastructuur .
DesamenwerkingenondersteuningvanhetCLBwordtindemeestecentraalspositief,maarsomsalsontoe-reikendervaren .VaakleverendeCLB-medewerkerseenbelangrijkebijdrageaandespijbelproblematiekendepsychosocialebegeleiding .
DesamenwerkingmeteenCVOisminimaalenmeestalbeperkttotenkeleleerlingendieaanvullendlessenvolgeninhetCVOoftothetgemeenschappelijkgebruikvandeinfrastructuur .
83
DEEL III: LEREN EN wERkEN
2. syntra
2.1 Inleiding
Deorganisatie vande leertijd is inhanden vanSyntraVlaanderen ende vijf regionaleSyntra, die in 2002ontstaan zijn uit de fusie vande oorspronkelijke 20Vormingscentra voor zelfstandigen,Centra voorMid-denstandsopleidingen (CMO) en Infobo Brucemo Brussel (IBB) . Sindsdien is de leertijd onderhevig aanoutputfinanciering .Op19verschillendecampussenwordenopleidingenuitdeleertijdgeorganiseerd .
HetgekendeCIPO-instrumentarium40onderging voordit onderzoek enkele aanpassingen .Dit gebeurde inoverleg met de afdeling ondernemerscompetenties en de draaischijf praktijkopleiding/leertijd van SyntraVlaanderen .SyntraVlaanderenvoerdeautonoomdeverderecommunicatiemetdevijfregionaleSyntra .DeregionaleSyntramoesteneeninformatiedossiersamenstellen .Omdeplanlasttebeperkenwerdditinfor-matiedossier voor de gemeenschappelijke delen eerst door Syntra Vlaanderen aangeleverd, waarna de vijfSyntrakondenaanvullenmet regionalegegevens .Hetkwantitatiefgedeeltevanhet informatiedossierwerdintegraalverzamelddoorSyntraVlaanderenopbasisvanhuncentraledatabank .HetonderzoekgebeurdedooreeninspecteurinsamenwerkingmetderegionalepedagogischadviseurleertijdvanSyntraVlaanderen .
2.2 Resultaten
2.2.1 Context en input
DoelgroepDe leertijd is toegankelijk voor leerlingendiede voltijdse leerplichthebbenvervuld en lichamelijk geschiktzijnbevondenomhetberoepuitteoefenendathetvoorwerpvandeleerovereenkomstuitmaakt .DaarvoormoetenzijeenmedischonderzoekondergaandooreengeneesheervaneenEDPBW .Voorbepaalde(groepenvan)beroepsopleidingenkandePraktijkcommissiebijzonderevoorwaardenvastleggeninzakeleeftijdenvoor-opleidingomeenleerlingtotdeleertijdtoetelaten41 .Jongemensendieeenpraktischevakopleidingwensen,kunnendusvanaf15jaar(entweejaarsecundaironderwijshebbenafgerond)kiezenvoordeleertijd .Jongerenvanaf16jaarofouderkunnenaltijdindeleertijdterecht,ongeachtdevooropleiding .In 2002 formuleerde eenwerkgroep binnen Syntra Vlaanderen de visie op de doelgroep op twee niveaus .Enerzijdsbeoogtdeleertijddejongerenofdelerendendieeenvakofberoepwensentelerenindepraktijk,volgenseensysteemdat voldoetaandedeeltijdse leerplicht,maarzonder leeftijdsgrens (naarboven toe),waardoorhetleertijdsysteemeensoepeleheroriënteringtoelaat .Anderzijdsrichtdeleertijdzichtotbedrijvendiebereidzijnomleerlingenopteleiden .Inbeidegevallenrichtdeleertijdzichtotarbeidsrijpeenarbeids-bereide jongeren omdat de praktijkopleiding in een onderneming, een reële werkomgeving, verplicht deeluitmaaktvandeopleiding .
Opleidingsaanbod en recente ontwikkelingenBinnendeleertijdzijnvandaagmeerdan200opleidingenmogelijk .SyntraVlaanderenvernieuwtinsamen-werkingmetdevijfregionaleSyntrapermanenthetopleidingsaanbod .Bestaandeopleidingenwaarvoorgeenof onvoldoende belangstelling bestaat, worden tijdelijk nietmeer georganiseerd of gecentraliseerd op ééncampus .Ditlaatstegebeurtvaakookinfunctievandeaanwezigeuitrusting .
ZoalshetstatistischjaarboekvanhetVlaamsonderwijsaangeeft,daalthetaantalleerlingenindeleertijddelaatstejaren .AlsmogelijkeoorzakenvermeldenderegionaleSyntradedemografischedalingvanhetaantalleerlingen,deoprichtingvanscholengemeenschappen,deconcurrentievananderedeeltijdseopleidingsvor-men (zoals dbso), de veelvuldige naamsveranderingen (leercontract wordt leertijd, Vormingscentra/CMO
40 CIPO:metditreferentiekaderbeoordeeltdeonderwijsinspectiedekwaliteitvaneenonderwijsinstelling,rekeninghoudendmetdecontext,deinput,hetprocesendeoutput .
41 BVRvan24-07-1996betreffendedeleertijd,art .4toelatingsvoorwaarden .
84
DEEL III: LEREN & wERkEN
wordtSyntra,VIZOwordtSyntraVlaanderen),hetnietvernoemenvandeleertijdwanneeronderwijsinstantieshethebbenoveralternerendleren,hetnegatieveimagovandeleertijddoordeveleverbrekingenvandeleer-overeenkomsten,hetfeitdathandenarbeidminderindemarktligt,deuitgesteldetoekomstkeuzevandejon-geren,deoutputfinancieringendeonbekendheidvanhetsysteembijhetbredepubliek .SyntraBrusselwijstnadrukkelijkopdegrootstedelijkeproblematiek(metondermeereenzeerverschillendesocialegelaagdheid)enhetmulticultureleenmeertaligeaspect(inclusiefdeallochtonegemeenschapdiemeestalalstweedetaalFransspreekt) .SommigeregionaleSyntrasteldenvorigschooljaareenkenteringvast .Zijwijtendezetijdelijketoenamevanhetaantalleerlingenaandevolgehoudeninspanningenindebegeleidingendeintroductievaneenaantalnieuweberoepsopleidingen .
Geografische spreidingSlechtsopenkeleSyntra-campussenwordtdeleertijdnietgeorganiseerd .EnerzijdsisereengoedespreidingvandelesplaatsenvoordeleertijdinVlaanderen,anderzijdsbiedtnietelkregionaalSyntraalleopleidingenbinnendeleertijdaan .Mededoordeoutputfinancieringwerdeenrationaliseringvanhetopleidingsaanboddoorgevoerd .Dit heeft ondermeer tot gevolgdatde leerlingen zichnu verdermoeten verplaatsenomdegewensteopleidingtekunnenvolgen .Hetgebeurtdateenleerlingzijnopleidingineenandereregiovolgt .Alle vestigingsplaatsenwaar de leertijd wordt georganiseerd zijn vlot bereikbaar, zowelmet het openbaarvervoeralsmetdewagen .
InfrastructuurInprincipehebbenderegionaleSyntraallegebouwenineigenbeheer .Plaatselijkdeeltmeneenaantalgebou-wenmetderdenzoalsandereonderwijsinstellingen,VDAB,ondernemingenofanderevzw’s .
Bestuur en organisatieSyntra VlaanderenHetVlaamsAgentschapvoorOndernemersvorming–SyntraVlaanderenheeft alspubliekrechterlijk externverzelfstandigd agentschap (EVA)42 in de leertijd twee geëxpliciteerde taken: taken inzake het aanbod vanopleidingenentakeninzakedekwaliteitvandeopleidingen .SyntraVlaanderenwordtbestuurddoorderaadvanbestuurendepraktijkcommissie .OmdewerkingvandeleertijdtedoorgrondeniseeninzichtinhetorganogramvanSyntraVlaanderenonontbeerlijk .OmhaartakenuittevoerenbeschiktSyntraVlaanderenimmersoverondermeersectoraleadviseurs,deafdelingonderne-mingscompetentiesendedraaischijfpraktijkopleiding/leertijd,pedagogischadviseurs leertijd, leertrajectbe-geleiders(devroegereleersecretarissen)enadministratievemedewerkers .
EensectoraaladviseurisverantwoordelijkvooréénofmeerderesectorenopVlaamsniveau .Zijnhoofdtaakbestaat uit vorming en opleiding .Het team van sectorale adviseurs doet aan permanente productontwik-keling: ontwerpen van nieuwe programma’s, actualiseren en modulariseren van bestaande programma’s,aanmakenvanleer-envormingspakketten,detecterenvanvormingsbehoeftenenontwikkelenvanpraktijkge-richtedidactischemethodesenwerkvormen .Binnende afdelingondernemingscompetentiesbeschiktdedraaischijfpraktijkopleiding/leertijdnaastenkelecentralepersoneelsledenvooraloverdecentralepersoneelsleden .IndecentralezetelvanSyntraVlaanderenisdecoördinatormeteensecretariaatsmedewerkeractief .Zijkunneneenberoepdoenopdesociaal-juridischeondersteuningvoordeleer-enstageovereenkomstenenhetwerkpleklereninhetalgemeen .Vanuitdecentralecelgebeurtdebeleidsvoorbereidingen-uitvoeringvandeleer-enstageovereenkomstenenwordtdeleertijdaangestuurd naar de decentrale diensten en naar de regionale Syntra . Decentraal werken de pedagogischadviseursleertijddieelkeenteamvanregionaleleertrajectbegeleidersenenkeleadministratievemedewerkersaansturen .Depedagogischadviseurleertijdisverantwoordelijkvoordegoedewerkingvandepraktijkoplei-dingineenbepaalderegio .Detakenvande leertrajectbegeleiderbestaanuitpromotieenprospectie,netwer-kingenafstemming,intakevanleerlingenenondernemingshoofd-opleidersenopvolgingvandeleerlingenenhunopleiderstijdensennahetopleidingstraject .
Regionale SyntraDevijfregionaleSyntrazijnautonomevzw’s,doorgaansbeheerddoorprofessioneleeninterprofessionelever-enigingenuitderegio .DeregionaleSyntrazijnvoorhunerkenningenhunsubsidiëringaangewezenopSyntraVlaanderen .Elkvandevijfvzw’swordtbestuurddooreenraadvanbestuureneenalgemenevergadering .De
42 Decreetvan7mei2004totoprichtingvanhetVlaamsAgentschapvoorOndernemersvorming–SyntraVlaanderen .
85
DEEL III: LEREN EN wERkEN
organisatievandedagelijkseleidingisinhandenvaneendirecteurafgevaardigdbestuurder/algemeendirecteur,somsbijgestaandooreendirectiecomitéofeenbureau .DeinterneorganisatievandevijfregionaleSyntrakanverschillen .Doorgaanswordendeverschillendesectorenaangestuurddooreenofmeerderesectordirecteursof sectorcoördinatoren . Inelkgeval vormtde leertijdeenapartesector .Zokandeaansturingvande leertijd inderegionaleSyntraofwel liggenbijeen leertijddirecteurofbij eensectorcoördinatorofbij eenopleidingscoördinator .Opvallendzijndeverdereverschillen in functie-benamingenen-bevoegdheden .Zoisersomssprakevaneensectorontwikkelaarofeensectorassistentofeenleertijdverantwoordelijke,functiesdieineenanderevzwnietbestaan .BinnenéénSyntrazijnertrajectbegeleiders,hetgeenverwarrendoverkomttegenoverdeleertrajectbegeleidersvanSyntraVlaanderen .Doorgaansvindtmeninelkevestigingsplaatseencampusverantwoordelijke .
De leertijdverantwoordelijke(soms leertijdcoördinator,soms leertijddirecteur) is inelkgevalhetgezichtenaanspreekpuntvoordeleertijdopdeSyntra-campussen .Deleertijdverantwoordelijkecoördineertinzijncen-trumalleactiesronddeopleidingenbegeleidingbinnendeleertijdenishiervoordeverbindingspersoontus-senalleactoreninhetcentrum .Hijisverantwoordelijkvoordepraktische,administratieveénpedagogisch-didactischeorganisatievandeleertijd .Demedewerkerleertijdstaatinvoordeadministratieveondersteuningvande leertijdverantwoordelijke .Tewerkgesteldepersoneelsledenwerkennietnoodzakelijkuitsluitendvoordeleertijd .Deondersteunende functies inéénSyntra(zoalsadministratie,boekhouding,personeelszaken, juridi-scheondersteuningenverzekeringen)wordenwaargenomendooreenanderSyntra .
samenwerkingsverbandenHetexternnetwerkvanSyntraVlaanderensitueertzichvooralinonderwijsenvorming,werk,socialepartnersensectoren .InterniserhetManagementSyntraNetwerk(MSN),eenoverlegorgaanwaarinookdevijfregionaleSyntravertegenwoordigdzijnendatbeleidsbeslissingenvoorbereidtendeuitvoeringopvolgt .
DevijfregionaleSyntrahebbenverschillendelokalesamenwerkingsverbanden .Elkecampusheefteensamenwer-kingsverbandmetmeerdereCLB’s .DaarnaastzijndevijfregionaleSyntrabetrokkenbijdelokaleoverlegplatfor-men(LOP)voorlerenenwerken .Afhankelijkvanderegiozijnerdaarnaastnogsamenwerkingsverbandenmetverschillendepubliekeenprivateinstanties .Meerenmeerwerktmensamenmetandereorganisatiesvoorhetoptouwzettenvanvormingenopleidingvoorspecifiekedoelgroepen .Nietonbelangrijkisdesamenwerkingmetsommigeberoepssectoren .Ditisondermeerhetgevalindeautosector(Educam,Federauto)watverregaandeimplicatieskanhebbenvoordeleerinhouden,deopleidingsstructuur,dedidactischeinfrastructuur,deexamine-ringendestudiebewijzen .
Menselijk potentieelPersoneelSyntra Vlaanderen stelt vier pedagogisch adviseurs leertijd en 42 leertrajectbegeleiders (sommigen zijn nogzelfstandigeleersecretarissen)tewerkvoordevijfregionaleSyntra .EenkleineminderheidvandelesgeversinderegionaleSyntrahebbeneencontractvanonbepaaldeduur .Naastdelesopdrachthebbenzijopdrachtenvanpedagogische,organisatorischeofcoördinerendeaard(POC) .Vaakzijnhetvoltijdstewerkgesteldemaatschap-pijgerichtevorming(MGV)-lesgeversmeteenpedagogischdiplomaofmeteenanalogebijscholingvanuitSyntraVlaanderen .Demeeste lesgevershebbeneencontract vooreenwelomschreven taak (bepaaldeduur) enzijndaarnaastzelfstandigeondernemer .EénSyntrazetmomenteeldecontractenvanonbepaaldeduuromincon-tractenvanbepaaldeduur .EenanderSyntrawerktuitsluitendmetlesgeversvoorbepaaldeduur .
LeerlingenDebelangrijksteredenen43omaandeleertijdtebeginnenzijnvoordeleerlingendewilomtegaanwerken(89%),degedachtedatdieopleidingvoorhenhetbestewas(82%),deinteressevooreenopleidingwaarbijmenzowelkonwerkenalsleren(77%) .75%vondeenleercontractgeschikterdandedagschool,72%wildegeldverdienenen68%wildenietmeerelkedagnaarschool .Invergelijkingmet2002zietmeneenstijgingin‘ikwildewerken’(89%tegenover83%),‘ikvondeenleercontractgeschikter’(75%tegenover66%)en‘ikwildenietmeerelkedagnaarschool’(68%tegenover61%) .
43 Bron:Effectiviteitsmeting2005VIZO-Integralekwaliteitszorg-Syntra,GrowthfromKnowledge,Significantmarketingresearch .
86
DEEL III: LEREN & wERkEN
Deleerlingenkunnenheelhet jaardoor inde leertijd instromen .Na1 februari isweleentoelatingsprocedurevoorzien . Piekmomenten zijn september en januari . In sommige opleidingen ligt de gemiddelde leeftijd veelhogerdoordeaardvandeopleiding(bv .deopleidingtottandtechnicus) .
2.2.2 proces
Gezamenlijke doelgerichtheidVisieDedecretaalbepaaldemissievanSyntraVlaanderenishetwaarborgenvaneenkwalitatiefenspecifiekvormings-aanbodvoorjongerenenvolwassenendieeenprofessioneleloopbaanambiërenofverderwillenuitbouwenineenzelfstandigeondernemingofeenKMOommeerenbeterondernemerschapmogelijktemakenalsessentiëlefactorindesociaal-economischeontwikkelinginVlaanderen .HetBVRvan24juli1996steltexplicietdatdeleertijdeenbasisvormingis,dieopleidttoteenzelfstandigberoependie voorbereidtopdeondernemersopleiding .De leertijdomvat eenpraktijkopleiding in eenondernemingaangevuldmeteentheoretischevorming,dieeenmaatschappijgerichteenberoepstechnischevormingomvatdiebeantwoordtaandedeeltijdseleerplicht .Menkanookaanvullendetaalcursussenverstrekken .
In2002–bijdevieringvan100jaar leertijd–werddooreenwerkgroepvandiverse leertijdactorendevol-gendemissiegeformuleerdvoorleertijd:“HetVIZO-opleidingssysteemisdéstandaardvoorreëel,opmaatbegeleid ervaringsleren naar vakmanschap en ondernemerschap .” Vandaag hanteert Syntra Vlaanderen instandaardpresentatiesdevolgendetekst:“Leertijd…vooriedereendieviareëelervaringslerenopmaatbege-leidwilwordendoorennaarvakmanschapenondernemerschap .”
DevijfregionaleSyntragaanmetdezevisieopeeneigenmanierom .Sommigenonderschrijvenhaarzondermeer,anderen leggeneigenaccenten indezinvanmeerenbeter lerenondernemenindeKMO .SpecifiekvoordeleertijdhebbennietalleregionaleSyntraeenaanvullendevisieenstrategiegeformuleerd .Waarditwelhetgevalis,isereensterkekoppelingmethetkernprocesenwordendebeleidskeuzesgeëxpliciteerdsamenmetverbeter-enpromotieacties .Anderengaaneerderuitvaneeneconomisch-commerciëleinvalshoekdanvaneensociaal-maatschappelijke,maarerkennendenoodaaneenspecifiekconceptdatinspeeltopdepro-blematiekvandeleerlingen(multi-problemjongeren,moeilijkeleerders,jongerenmeteennegatiefschoolver-leden,veranderendedoelgroep) .InéénSyntraisereenwerkgroepdieonderzoektwelkeopleidingenmennogzalaanbiedenenhoemendehuidigeopleidingenzalaanpakken .Eenanderheefteenlangetermijnplanning(2006-2009)opgesteldvoorde leertijd,die jaarlijksgeconcretiseerdwordt ineenjaaractieplan .Ookhier iseenkoppelingmethetkernprocesvoorzienmetdenadrukopeentoenemendeondersteuningvandelesge-versendepatroons .Een laatsteSyntraheefteenaantalstrategischeoptiesvastgelegd inhaarbeleidsplan2008-2014enbeschouwtdeleertijdalseenwezenlijkennoodzakelijkonderdeelvanhaaropleidingsaanbod .
KwaliteitszorgDekwaliteitszorgvanSyntraVlaanderensteuntopdriepijlers:
verificatie:vroegergebeurdeereentellingvandeleerlingenopdevierdelesdag,gekoppeldaandetoela-•tingtotopstartenvancursussenenaandefinanciering .Sindsdeoutputfinancieringgebeurtdezetellingnietmeer,maardeapplicatiesvanderegionaleSyntraenSyntraVlaanderenmakenhetmogelijkomdeleerlingendagdagelijksoptevolgenqualesenpraktijkopleidingbegeleiding:doorhetuitwerkenvandeprogramma’s(curricula)endoordebegeleidingvanleerlingenen•ondernemer-opleidersinspectie:omvateeninterneneenexternluik .Internisertoezichtopdeleerlingenenpatroonsdoorde•leertrajectbegeleidersentoezichtopderegionaleSyntradoordesectoraleadviseurs,depedagogischadvi-seursenMSN .DeexterneinspectieevalueertdevijfregionaleSyntradriejaarlijksopbasisvanvierexternemetingen:naam-enproductbekendheid,marktaandeel,klantentevredenheid(bijex-leerlingenéénjaarnadeleertijd)eneffectiviteit(bijex-leerlingennavijfjaarleertijd) .Menkijktnaartewerkstellingscijfers,matevanzelfstandigondernemerschap(hoofd-bijberoep)enretentiecijferbinnendesector(werkzaaminhetberoepvandeopleiding) .
HetRekenhofendeinterneauditvandeVlaamseoverheidvolgenhetagentschapop .Daarnaastiservanaf1januari2008eenbeheersovereenkomstafgeslotenmetdeVlaamseRegering .
De kwaliteitszorg in de regionale Syntra gebeurt volgens de uitgetekende lijnen van Syntra Vlaanderen ensteunteveneensopverificatie,begeleidingeninspectie .
87
DEEL III: LEREN EN wERkEN
Deverificatiegebeurtvolledigwebgebaseerd,genereertdatadieeenevaluatieenbijsturingfaciliterenen iseenvoorbeeldvangoedepraktijk .DepermanentesamenwerkingtussendepersoneelsledenvanderegionaleSyntraendepersoneelsledenvanSyntraVlaanderenbehelstenerzijdsdeontwikkelingvanlandelijkecurricula,anderzijdsdebegeleidingvandeleerlingenendeondernemersdoordelesgeversendeleertrajectbegeleiders .Begeleidingentoezicht/inspec-tiezijnvoorbepaaldepersoneelsledenbijgevolgnietaltijdduidelijkgescheiden .Ditgeldtinhetbijzondervoordepedagogischadviseurdiebetrokkenpartijisbijdeontwikkelingvandecurricula,bijdebegeleidingvanderegionaleSyntraenbijhettoezichtopderegionaleSyntra .Ookdeleertrajectbegeleiderheefteendubbelerol,namelijkbegeleidingentoezicht .De inspectie heeft een intern en een extern onderdeel . Intern heeft het Syntra-netwerk in 2005 een eersteintegralekwaliteitszorguitgevoerdopbasisvanPROZA .Dezelfevaluatieisopgevolgddooreenvisitatiecom-missiemetinterneenexterneleden .Dezewerkwijzeresulteertineenactieplanmettweeopgelegdeentweezelfgekozenverbeterpunten(nietbeperkttotdeleertijd)envormtdebasisvaneenfinanciëlebonus .Externwordenomdedriejaarmetingenuitgevoerdophetgebiedvannaam-enproductbekendheid,marktaandeel,klantentevredenheideneffectiviteit .DeSyntrabeschikkenbijgevolgoverrelevantegegevensdiezijhantereninhunbeleid .Doordebeheersovereenkomstvan1januari2008zalhetonderdeel‘interneinspectie’nadruk-kelijkergestuurdworden .SommigeregionaleSyntrahantereneenkwaliteitshandboekwaarbijalleprocedureseninstrumentenbeschre-venendigitaalondersteundworden .DezeSyntrabeschikkenoverhet ISO-certificaat .Bovendienwordthetkwaliteitszorgsysteem ondersteund door een specifiek softwareprogramma (Maatwerk/Cockpit) . Dit vormteenkrachtiginstrumentomdecomplexeorganisatieterunnen,metnamehetoverzichttebewaren,samen-hangterealiserenenopbasisvandatahetbeleidbijtesturen .BinnentweeregionaleSyntrazijnereveneenskwaliteitsgroepenactief,waarvanéénspecifiekvoordeleertijd .Dezeverbeterteamsverzekerenhetcyclischengeïntegreerdkaraktervandekwaliteitszorg .EenanderSyntraheeftineenESF-projectgepeildnaardeoorza-kenvandeverbrekingenvandeleerovereenkomstenenmogelijkemaatregelenhiertegen .Hetpedagogisch-didactischeaspectvandeleertijdkrijgtgewoonlijkbinnenhetkwaliteitszorgsysteemvanderegionaleSyntraweinigaandacht,watmaaktdatopvolging,ondersteuningenbegeleidingvandelesgeversnogweinigstructureelisingebouwdindedagelijksewerkingvandemeesteSyntra .DeregionaleSyntrazijnzichhiervanbewustenwillenditineenlaterefaseaanpakken .
OrganisatiebeleidInterne werkingBinnenSyntraVlaanderenzijnverschillendeoverlegstructurenwerkzaam:raadvanbestuur,praktijkcommis-sie,directieraad,MSN,draaischijfpraktijkopleiding/leertijdenwerkgroepleertijd .Daarnaastiserhetdecen-traaloverleg .
DeregionaleSyntrawerkenvolgenshuneigenorganogram .Zovindtmenzowatoveraldealgemeengangbarevergaderstructuren zoals de directieraad, sectorvergaderingen, leertijdvergaderingen en campusvergaderin-gen .Specifiekvoorde leertijd isdateen leertijddirecteur/sectorcoördinator/adjunct-directeurverantwoordelijk isvoordeleertijdopdeverschillendecampussenvaneenzelfdeSyntra .Opelkecampusisbovendieneenver-antwoordelijkediemeede leertijdaanstuurt . InverschillendeSyntra isdateen leertijdverantwoordelijke, inéénSyntraisdatdecampusverantwoordelijke .Eenbeperktaantallesgeversmeteencontractvanonbepaaldeduur(doorgaansMGV)zijnnaastdelesopdrachtookindividueelbelastmetPOC-taken,waaronderadmini-stratie .Erisevenwelgeenruimtevoorhetpedagogisch-didactischoverlegoverhetkernproces .InéénSyntraisernaasthetleertijdteamnogdekwaliteitswerkgroepleertijd .DesamenwerkingmetdepersoneelsledenvanSyntraVlaanderenverlooptindemeesteSyntravolgensdevoorzieneprocedures .InandereSyntraverlooptdezesamenwerkingnietoptimaal .Vooralvoordeleerlingenbegeleidingzijndecontactentussendeleertra-jectbegeleidersendelesgeversnogalschaars .OpééncampusvaneenregionaalSyntraisdeverstandhoudingtussendeleidingendelesgeversverrevanuitstekend .
Deschaalvergroting tot vijf regionaleSyntra impliceertookeenadministratiefnetwerkoverdecampussenheen .InéénSyntrabeschiktmenovertweeplatformen,éénvoordecursus-enleerlingenverwerkingenéénvoordeboekhouding .
88
DEEL III: LEREN & wERkEN
Deinternecommunicatieverlooptmeerenmeerelektronisch .Traditioneelzijnerdeindividuelepostvakjesendealgemenelesgeversvergaderingen .Deveelvuldigeinformelecontactenzijninherentaandeleertijd .InenkelecampussenvanéénSyntraverspreidtmenmaandelijkseenberichtenbundeloverdeleertijd .Omdatbijdeleertijdverschillendeactorenbetrokkenzijn,isdeinformatiedoorstroomgeensinecure .
Participatieve besluitvormingFormeelgebeurtdeparticipatievebesluitvorminginSyntraVlaandereninhetentiteitoverlegcomité(EOC) .Inditoverlegcomitézetelendedirectieendevakbonden .InsommigeSyntraisereenondernemingsraad,inanderewordendeverhoudingenwerkgever-werknemersmethetakkoordvandevakbondenbesprokeninhetCPBW .
Overleg en interne samenwerking HetoverlegendeinternesamenwerkinginzakeleerlingenbegeleidingverlooptinderegionaleSyntravolgensdevoorgeschrevenproceduresvanSyntraVlaanderen .Hetbegeleidingsteam,bestaandeuitdepedagogischadviseurleertijd(voorzitter),desectorcoördinator/leertijdverantwoordelijke,deleertrajectbegeleidersenhetCLBkomttweetotviermaalperjaarsamen .Tussentijds(wekelijks,veertiendaagsofmaandelijks)vergadertdecelleerlingenbegeleiding .Hierisdepedagogischadviseurleertijdnietbijbetrokkenenneemtdeleertijd-verantwoordelijkedeleiding .DesamenstellingvandezevergaderingenverschiltvanSyntratotSyntra,vooralwathetbetrekkenvande lesgeversbetreft . InsommigeSyntrazijnde lesgeversonvoldoendebetrokkenbijdewerkingvanhetbegeleidingsteam .De focus ligtopdebesprekingvandeprobleemgevallen .Omdatdecelleerlingenbegeleidingdeproblemenprobeertoptelossen,komennietallegegevensterechtinhetleerlin-gendossier .Ditzorgtsomsvoorverwarring .Hetbegeleidingsteambespreektdemoeilijkeleerlingen(punten,vorderingen,gedrag)enneemtbeslissingenoverdeduurvandeleerovereenkomst(voortzetting,verlenging,opheffing)ofinzakepedagogischemaatregelen .Opadviesvanhetbegeleidingsteamneemtdepedagogischadviseurleertijddeeindbeslissing .IneenanderSyntrawordtwegenshetmoeilijkepubliekmeerdan50%vandeleerlingenbesproken(volgensSyntraVlaanderenisditgemiddeld22%vanhetaantalleerlingen) .NietinelkSyntra isereencontactmogelijkheid tussenondernemer-opleidersen lesgevers, inzonderheid lesgeversMGV .AlseralinitiatievenkomenvanuitderegionaleSyntradanisdeopkomstvaakbedroevendlaag .Hetonderwijskundigoverlegisstructureelnietvoorzien .Plaatselijkgebeurthetwelopeigeninitiatief,vooralvoorMGV .VoorBTVisernoodaancampusoverstijgendoverleg .
personeelsbeleidAanwerving, functiebeschrijvingen en navormingBinnende leertijdbehorenhetafdelingshoofd,decoördinator,depedagogischadviseur leertijd,de leertra-jectbegeleider, demedewerkers en de juridische ondersteuning tot de personeelsleden leertijd van SyntraVlaanderen .VoorselectieenrekruteringgeldendenormenvanhetRaamstatuutVlaamseoverheidenvanhetagentschapspecifiekbesluit .Vermeldenswaardigisdatdefunctievanleertrajectbegeleidernaasthetdiplomahogeronderwijskortetypeooknogextravoorwaardenvereist,namelijkvijfjaarnuttigepraktijkervaring .Watinaanmerkingkomtvoordezepraktijkervaringisvastgelegdbijbesluitenisvrijeng .Dezeextracriteriazorgenerdanookvoordathetzeermoeilijkisomleertrajectbegeleiderstevindendievoldoenaandezecriteria .
Eenmaalaangeworven,voorzietdepersoneelsdiensteenonthaalopleidingentrainingon the job .DecelHRMbiedtverschillendeopleidingsmogelijkhedenaanendecelpraktijkopleidingorganiseertstudiedagen .JaarlijksvolgtmendePLOEG-cyclus .Ditbetekentdaterplanningsgesprekken,indiennodigfunctionerings-gesprekkenenevaluatiesplaatsvinden .Wevermeldennogdatde leertijddeeluitmaakt van@tractief, eennavormingsprojectgesubsidieerddoordeoverheidmetalsdoelprofessionaliseringvandebegeleiding .Hier-aannemendeleertrajectbegeleidersenookdeleertijdverantwoordelijkenvanderegionaleSyntradeel .
HetpersoneelsbeleidbinnenSyntrarichtzichenerzijdsopdelesgevers,anderzijdsopdeanderepersoneels-leden .Voorde lesgevers liggende criteria voor selectie en rekrutering vast in eenbesluit vandeVlaamseRegeringvan31juli1991 .DeregionaleSyntrazijnverantwoordelijkvoordeaanwervingvandezelesgevers .
DemeesteregionaleSyntravoereneenpersoneelsbeleiddatsteuntopeenpersoneelsplanofopeenkwali-teitshandboek,waarinondermeerdeverantwoordelijkhedenenbevoegdhedenzijnbeschreveninfunctie-entaakomschrijvingen .Dikwijlswordenverschillendefunctiesgecombineerdinéénpersoon .DeproceduresvanaanwervingkunnenverschillenperSyntra .InsommigeregionaleSyntrawordennieuwelesgeversgezochtengeselecteerddoorde lokale leertijdverantwoordelijken, inanderewordt een ISO-proceduregevolgdwaarbij
89
DEEL III: LEREN EN wERkEN
kandidaat-lesgevers aan de hand van een leidraad gescreend worden op professionele kennis en vaardig-heden,didactischevaardighedenenattitudes . InsommigeSyntra-campussenbezoektmenookhetatelier,dewerkplaatsofdewinkelvandekandidaten .Ookdeondernemerswordenhiergescreendopbedrijfs-enmanagementkenmerkenenopmotivatieenattitudes .Aanvangsbegeleiding,peter-ofmeterschapencoachingvanbeginnendelesgeverszijnzeldzaam .Lesgeversvoelenzichsomsvoordeleeuwengegooid .SommigeregionaleSyntragebruikeneenonthaalbrochure .SyntraVlaanderenorganiseertsamenmetderegionaleSyntraomdetweejaareeninitiëlebijscholingvan120uurvoordelesgevers .Dezebijscholingisverplichtvoorwienietovereenpedagogischstudiebewijsbeschiktenmeerdanvierurenperweeklesgeeft .Deinitiëlebijscholingfocustopdedidactischeaspectenvanhetles-geven .ZowelSyntraVlaanderenalsderegionaleSyntra(metuitzonderingvanéénSyntravoordelesgevers)richtenstudiedagenin .Ditkangaanomeenonthaaldagofkennismaking,pedagogisch-didactischethema’sofsectorgebondenthema’s .Meestalgaathetombijscholingenvanbeperkteduur .DepersoneelsledenvanderegionaleSyntrawordengestimuleerdomaandegeplandebijscholingssessiesdeeltenemen .Sommigebijscholingenbehoren tothet takenpakketvande lesgevers,andereniet,hetgeeneen impactheeftophunbijscholingsgraad .Inalleregio’smoetvanaf2008ookEstafette–hettrainingspakketvan12uurvoorpatroons–doorgaan .DitgaatdoorineenSyntra-locatiemetalsdocenteenSyntra-lesgevereneenleertrajectbegeleiderenfocustopintake,begeleiding,evaluatieenplanning .Insommigeregio’sishetgeensinecureomdeondernemershier-voortemotiveren,inandereregio’sisdezeopleidingverplichtvoorondernemersmetmeerdanéénleerling .Deresponsvandeondernemersisdoorgaansminimaal .Hetpersoneelsbeleidvoorzietnietindestructurelevervangingvanziekelesgeversofstudiemeesters-opvoe-ders .Erisgeenvervangingspool .DeregionaleSyntradienenhierinventiefoptetreden,bijvoorbeelddoorhetinschakelenvanlesgeversmetPOC-uren .IneenaantalregionaleSyntrahoudtdeleertijddirecteurjaarlijkseenfunctioneringsgesprekmetdeleertijdver-antwoordelijkenopbasisvanhunfunctiebeschrijving .Deopvolging, ondersteuning endidactische begeleiding of coaching vande lesgevers staan in demeesteregionaleSyntranog indekinderschoenenofzijnonbestaande .Metdeevaluatievan lesgeversmoetmennogbeginnen .
ArbeidsklimaatSindsdefusievan2002komterinalleregionaleSyntrameerenmeereencampusoverstijgendewerkingopgang .Hiervoorwordenondermeerstandaardproceduresen instrumentenontwikkeldenwordtdewerkingbevorderddoordeinschakelingvanpersoneelsledenopverschillendecampussenofincampusoverstijgendewerkgroepen .Tochblijfteropelkecampuseenspecifiekarbeidsklimaatafhankelijkvantraditie,schaalgrootteenverhoudingmetdeandereopleidingsvormen .
Logistiek beleidVeiligheid en welzijnMetuitzonderingvanéénSyntrabeschiktelkregionaalSyntraovereendynamischrisicobeheersingssysteem .ZijhebbeneenCPBWeneenpreventieadviseur .Opelkecampus is tevenseencontactpersoonaangeduid .Niet altijd heeft die de nodige scholing genoten . Er is een globaal preventieplan en een jaaractieplan .DebevoegdenzijnaangeslotenbijeenEDPBWenhoudenjaarlijksevacuatieoefeningen .Hoeweleenmilieuplannietaltijdbeschikbaaris,sorteertmenpapierenafval .Depersoneelsledenkennendepreventieadviseurpsy-chosocialeaspectenendevertrouwenspersoondoorgaansniet .DeregionaleSyntrahebbengeenbeleidsplanomtrentpesten,ongewenstseksueelgedragengeweld .InderegionaleSyntrameteensterkeaandachtvooreengestructureerdpreventiebeleidheeftditookrecht-streeksegevolgenvoorhetkernproces,metnamedeattitudevormingindeberoepsopleidingen .InsommigecampussenisernogwerkaandewinkelomtevoldoenaandereglementeringvandewetWelzijn .Zozijndenodigepictogrammennietaltijdaanwezig,ontbrekenveiligheidsinstructiesvoormachines,zijneronveiligesituatiesindepraktijkruimtesofzijndenooduitgangennietaltijdvrij .
Financieel beleidDecursistenurenvormendebasisvandesubsidiëring .DooreendalingvandecursistenurenbeschikkenderegionaleSyntradelaatstejarenoverminderfinanciëlemiddelen .Naast dewerkingssubsidie is er ook een investeringssubsidie .Het is niet duidelijk inwelkemate de toe-gekende subsidies ook daadwerkelijk aan de leertijd worden besteed . Sommige regionale Syntra voorzienpercampusjaarlijkseenbudgetvoordeleertijd .Deinvesteringenwordenvooralbekekeninfunctievande
90
DEEL III: LEREN & wERkEN
aanwezigeateliers .Sommigesamenwerkingsverbandenleidentotgemeenschappelijkeinvesteringen(bv .deEducam-opleiding) .Deoutputfinancieringgeeftoveralaanleidingtotdenadrukkelijkevraagombijsturingvanhetsysteem .Leer-lingendieeenheeljaarlesvolgenendusookkostenmetzichmeebrengen,maarnietaanalleexamensdeel-nemen,wordennietgefinancierd .Indeleertijdisereenveelgrotereuitvaldanindeondernemersopleidingen .Ditbetekentdat een veelbeperkter aantal leerlingengefinancierdwordtdandatdaadwerkelijk lesgevolgdheeft .Bovendienwordendesubsidiesvooreenbepaaldcursusjaarslechtstweejaarlatertoegekend .Eengevolgvaneenverminderingvandefinanciëlemiddelenishetsamenzettenvanleerlingen .Ditleidtvoor-al indecursussenMGVtotgrotegroepen .Anderzijdsontstaanerookmeerpolyvalenteberoepscursussenenstartmenslechtsmetbepaaldeopleidingenbijeenvoldoendeaantalinschrijvingen,omdatmenrekeningmoethoudenmetuitval .Ookworden leerlingenvanverschillende jarenvoorBTVbijelkaargezet,omdannadiensomsteruggesplitstteworden .
Eenleerlingindeleertijdkrijgtmaandelijkseenfinanciëlevergoeding(geenloon) .
DeregionaleSyntrabeschikkendoorgaansoverdegelijkegebouwen,materiaalendidactischeuitrusting .AlleregionaleSyntrainvesterenindeverbeteringvandecampussen,ondermeerindeuitbreidingvandeinter-netvoorzieningen,devernieuwingvandeleslokalen,deinstallatievangemeenschappelijkevoorzieningenendemodernisering vanhet didactischmateriaal .De gemeenschappelijke delen vande campussen zijn vlottoegankelijk,deontmoetingsruimteshebbengeenschoolskarakterenookhetsanitairisverzorgd .Maarnietoveralzijnlesgeverslokalen .Demateriëleuitrustingvandeopleidingendiewebezochten, isdoorgaansgoed .Deleertijddeeltdeinfra-structuurendeuitrustingvandeondernemingsopleidingenofdeapparatuurvandeberoepssector .Deklas-senvoorMGVbeschikkendoorgaansoverdenodigedidactischeapparatuur(zoalsbord,flip-over,projector,TV,video,DVDenmuziekspeler)maarnognietoveralovereencomputermetinternetverbinding .Daarvoormoetendelesgeversgebruikmakenvanspeciaaldaartoeuitgerusteleslokalen .InéénSyntraheeftmengeencomputerlokaal in eigen beheer . Sommige ateliers zijn echte voorbeelden van goede praktijk . Zo beschikteenbezochtlokaalvoordeslagersopleidingoveralhetbenodigdemateriaalaangevuldmeteenruimtevoorklassikaaltheoretischonderricht .Anderzijdswaserookeenschildersopleidingmeteenvolledighuisvoordepraktijkopleidingmaargeentafels,stoelen,bordofdidactischeuitrusting .Opéénbezochteplaatsbeschiktede opleiding autotechniek niet over de noodzakelijke technische apparatuur om de doelstellingen van deopleidingterealiserenenditondanksdesamenwerkingmetEducam .Hetgemeenschappelijkegebruikvandeleslokalenheeftooknadelen .Zozijnergeregeldterritoriumconflictenmetdeandereopleidingenofmoetdidactischmateriaalvanandereopleidingeninéénenhetzelfdeleslokaalwordenondergebracht,watdeeigenheidvaneenvaklokaalhypothekeert .Inextremegevallenmoetdeleertijduitwijkennaaranderelokalenomplaatstemakenvoorbeterbetaaldebedrijfscursussen .HetmeebrengenvandenoodzakelijkekledijenkleinmateriaaldoordeleerlingenvormtsomseenprobleemwaaropderegionaleSyntraanticiperendoorinreservemateriaaltevoorzien .
OpleidingsaanbodCentrum en samenlevingMen voert niet echt een systematischdoelgroepenbeleid binnende leertijd .Met dehuidigemiddelen zijnerzeerbeperkte initiatievenvoorallochtonen(taalremediëring), instroomvanmeermeisjes (nieuweoplei-dingen) en leerlingen met leerproblemen (kleinere MGV-klassen) . In de praktijk concretiseert dit beperktdoelgroepenbeleidzichtotremediëringvantaalachterstand .SomsvolgenallochtonendelessenMGVineenaangepaste klas ofworden leerlingenmet taalachterstand in kleine groepjes bijgewerkt .Ook voortrajectenwordeninsamenwerkingmethetvormingswerkgeorganiseerd .Nieuweopleidingenstaanmeerenmeerinfunctievanzowelmeisjesals jongens .Hetvormenvankleinereklassenalgemenevormingvoor leerlingenmetleerproblemenblijftindefeitendoorgaanseendodeletter .InalleregionaleSyntrakiezenopvallendwei-nigjongerenvanallochtoneafkomstvoordeleertijd .Ditzoutemakenhebbenmetdegeringekansomalsallochtonejongereeencontractbijeenpatroontekunnenafsluiten .
BinnenSyntraVlaanderenisereennetoverschrijdendoverlegtussenhetSyntra-netwerkendeCLB‘svoor-zien .Ditbeleidsmatigoverlegplatform issamengestelduit vertegenwoordigersvande regionaleSyntra,deCLB-koepels en Syntra Vlaanderen . Individuele dossiers komen er niet aan bod . Syntra Vlaanderen en deCLB-koepels sloten een beleidsovereenkomst met een aantal wederzijdse engagementen . Begin februari
91
DEEL III: LEREN EN wERkEN
2006werdsamenmetCLBeenvisietekst44geschrevenoverhunrolbijdebegeleidingvandejongeren .DeCLB’swordenstructureelbetrokkenbijhetbegeleidingsteamdatinelkeSyntra-lesplaatswordtopgericht .ElkeSyntra-campusheeftmetminstenséénenmaximumdrieCLB’seenbeleidscontractgesloten .VaakzijnditCLB’suithetvrijenetenvanGO!OpééncampusisereencontractmeteenprovinciaalCLB .EenanderSyn-traslootookeencontractmethetCLBvanhetstedelijkonderwijs .MetdeCLB’swaarmeeeencontractwerdgesloten,isereenpermanentieregelingindeSyntra-lesplaatsovereengekomen .Nietzeldenwordengemeen-schappelijkeprojectenopgezet,bijvoorbeeldvoorhetdrugs-enspijbelbeleid .Jaarlijkswordtdesamenwerkinggeëvalueerdeneenafsprakennotaopgesteld .EenpersoneelswisselingbinnendeCLB’sbemoeilijktdeprofes-sionelesamenwerking .
Daarnaast hebben de vijf regionale Syntra een netwerk van samenwerkingen, vooralmet de verschillendeberoepssectoren,bedrijvenenVDAB .DeervaringenmetdeLOP’sinzakelerenenwerkenzijndivers .Sommi-gewerkengoedenresultereninwerkgroepen .Anderenzittennogindestartfase .EénSyntrawijstophetfeitdatverschillendeplatformeneeneenvormigescreeningvandeleerlingentotophedenonmogelijkmaakt .EenanderSyntrapleitvoorenigestructureringvandeoverlegplatformenviahetnieuwedecreet‘Lerenenwerken’ .Opvallendinhunnetwerkvansamenwerkingzijndebeperktecontactenmetdelokaleonderwijsinstanties .
Centrum en overheidDe leertijd is een opleidingsvorm waarbij leerlingen vier dagen beroepsgerichte praktijkopleiding bij eenondernemer-opleider combineren met één dag ondersteunende theoretische vorming (beroepskennis enalgemenevorming)ineenSyntra-lesplaats .Jongerenkunnenopdezemanieralwerkendeenberoeplerenenopeenvlottemanierdeoverstapnaardearbeidsmarktmaken .Deerkendeleerovereenkomstvaltgedeelte-lijkonderdetoepassingvandesocialezekerheid,bijvoorbeeldvoorarbeidsduur,arbeidsongevallen,CAO’s,enzovoort .Dezethema’svormengeenonderwerpvanonsonderzoek .
De uitwerking van de curricula (opleidingsprogramma’s) gebeurt door de sectorale adviseurs van SyntraVlaandereninsamenwerkingmetdesectoreneensector-ofberoepscommissie .Indezewerkgroepeniseenafvaardigingvanuitde regionaleSyntravertegenwoordigd(onderanderedoorde leertijdverantwoordelijkenof lesgevers) .Dit isnietaltijdevidentvoor lesgeversmeteencontractvanbepaaldeduur .Voorhetuitwer-kenvaneennieuweopleidingdienenderegionaleSyntraeenopportuniteitsdossierinbijSyntraVlaanderen .WaarSyntraVlaanderenvroegerbijnauitsluitendberoepsopleidingenvanhetbsoaanbood,zietmennuooktso-opleidingenontstaan .DebeheersovereenkomstdiedeVlaamseRegeringmetSyntraVlaanderenafslootvoor2008-2010voorzietdoelstellingenennormenvoorhetuitwerkenenactualiserenvandeopleidingspro-gramma’s en bijhorende takenbladen . Ermoetenmomenteel immers nog een aanzienlijk aantal curriculageactualiseerdworden .Sommigecurriculazijnechtverouderdenbiedenonvoldoendehouvastvoordeles-gevers .Deontwerpdocumentenvoordeopleidingkassei-enklinkerleggerzijnbijvoorbeeldtienjaaroud .DeequivalentievaneenSyntra-opleidingmeteenopleidinguithetsecundaironderwijsisnietvanzelfsprekendenmoetwordenonderzocht .VooreenaantalSyntra-opleidingenisergeengelijkaardigeopleidinginhetsecun-daironderwijs(bv .valkenier) .Deopleidingdiverseberoepeniseenclusteringvanleercontractenvoorzeeruiteenlopende beroepen zoals schoenmaker, hondentrimster, publiciteitsschilder, glazenmaker, enzovoort .ViaklassikaalonderwijseenverantwoordeinvullinggevenaandecomponentBTVisvoordezeclustergewoononmogelijk .Hetspreektvoorzichdatdeonderwijskwaliteithiervantwijfelachtigis .De regionale Syntra beschikken over de curricula van de verschillende opleidingen . Recente curricula ver-meldendegeraadpleegdeberoepsprofielen .Daarnaastvermeldtditopleidingsprogrammaookhetdoelvandeopleiding,deinstapvoorwaarden,hettraject(meteenneigingnaarmodularisering),deleerdoelenendeleerinhoudenendevereisteuitrusting .Nietvoorelkeopleidingiseenberoepsprofielbeschikbaar .Indatgevalbepaaltdesectorcommissiezelfdebeoogdecompetenties .Eenaantal curriculabevatten terminologievaneenmodulairestructuur(modules,deelcertificaten)maarindepraktijkwordendieniettoegepast(bv .indekappersopleiding) .Delesgeverszijninhetbezitvandezecurricula .Voordeondernemersiseenaangepastdocumentaangemaakt,metnamehettakenblad .Opleidingenwaarnaartijdelijkgeenvraagis,blijveninhetvormingsaanbodbeschikbaar .
Heteerste,tweedeenderdejaarMGVvanhetsupplementairpakketwordengegevenaandehandvanver-plichtethema’sdieaansluitenbijdeleefwereldvandejongeren,bijtaal-enrekenvaardighedenenbijonder-nemingszin .Perthemawordteenlesgeversdossiereneenleerlingendossieruitgewerkt .Hetlesgeversdossier
44 Begeleidingvanjongerenindeleertijd,visievandenetoverschrijdendewerkgroepCLB-VIZO .
92
DEEL III: LEREN & wERkEN
bevateenlijstmeteindtermen(ET)vandetweedeofderdegraadbso(PAV)enindeverschillendethema’sisereenverwijzingnaardezelijst .Dezelijstisnietidentiekaandelijsteindtermenvandetweedeenderdegraadbso(PAV)zoalszeopdewebsitevandeentiteitCurriculumzijnterugtevinden .Devakoverschrijdendeeindtermen(VOET)wordennergensexplicietvermeld .HetSyntra-netwerksteltdezecurriculaMGVelektro-nischterbeschikkingvandelesgeversomzouniformiteitvaninhoudenvormoverderegionaleSyntraheentebewerkstelligen .
OokvoordeBTVwerktSyntraVlaanderensamenmetdesectorenendefederatiesdecurriculauitbinnendesectorcommissies .Bijhetuitwerkenvandezecurriculaisderealiteitvanhetberoephetuitgangspunt .Waareenberoepsprofielvoorhanden is,gebruiktmenditals referentiekader .DeSyntra-lesplaatsenmoetendezeopleidingsprogramma’svolgenbijdelessen .Debedoelingisookdatinelkcurriculumeentakenblad(aantelerentakenopdewerkvloerdoordeondernemingaandeleerling)wordtuitgewerkt .IntegenstellingtotdeMGVwordenervoordeBTVgeengemeenschappelijkecursussenopgesteld .SommigeSyntragaanmeerenmeercampusoverstijgendtewerkbijhetopstellenvandezecursussen .
Bijdeondertekeningvande leerovereenkomstontvangen leerlingenondernemer-opleiderondermeerhetcurriculumvandeopleidingvandeleertrajectbegeleider .Hoewelhetopleidingsprogrammaeenhouvastbiedtaanhetopleidingsbedrijf,blijkthettegedetailleerdtezijnomvooropleidingsbedrijvenenleerlingenhandigtezijn .Ookdeleertrajectbegeleiders,dieverantwoordelijkzijnvooreeninleidendeuitlegaanbedrijfenleerling,hebbennoodaaneenhandigerenmeeroverzichtelijkinstrument .SyntraVlaanderenheeftdeafgelopenjarenextraaandachtbesteedaandeuniformiseringvande takenbladenenhetoptimaliserenvanhetbijhorendemonitoringsproces .Hettakenbladkomtaandezenoodtegemoetdoordeverschillendeleerdoelenviakorteheldereformuleringeneenplaatstegevenbinnendedriejarigepraktijkopleidinginhetopleidingsbedrijf .Aan-dachtspunthierinisdeverschillendeleerdoelenzoteformulerenentesituerendatzevoorhetopleidings-bedrijfbinnendebedrijfseconomischecontexthaalbaarzijnzonderdekwaliteitvandeopleidingteschaden .Inderealiteitishetzodatvooralleerovereenkomstengeslotenwordenvoorberoepenwaarerooknogeenmarktvooris .Deplanningvandecursussenwordtdaaropafgestemd .Ditzorgterechterwelvoordatbijeenlageraantalleerlingenvooreenbepaaldberoeperbepaaldejarensamengezetworden,erpolyvalentecursus-senontstaan(bv .basishout)enerdiverseberoepencursussen(bv .eenmixvanberoepeninéénklasgroep)ontstaan .Allemaalfactorendiedekwaliteitvanhetonderwijsnietbevorderen .
DeregionaleSyntraorganiserendeleertijdgespreidover30lesweken,vanbeginseptembertoteindmei .Eenlesdagomvatvierlesuren(van50minuten)MGVenvierlesurenBTV .Opjaarbasiskrijgteenleerling120les-urenMGVen120lesurenBTV(240lesuren) .Leerlingendie16jaarwordentussen1januarien30juni,moeten120urenextralesvolgen(totaalvan360lesuren) .Hiervanmoetreglementairminstens60lesurenMGVzijn .ErisindepraktijkgeopteerdomdezeextraurenvolledigintevullenmetMGV,metuitzonderingvaneenaan-talopleidingenwaarzevooreendeelookwordeningevulddoorBTV,bijvoorbeeldhetpakketauto-elektriciteitindeEducam-opleiding .Indepraktijkbetekentditdatsommige15-jarigeleerlingenanderhalvedagperweeklesvolgenineenSyntra .Deanderenmoetenééndagperweeklesvolgen .Delesurenwordenaangevuldmetdrieeneenhalveofvierdagenopleidingineenonderneming .SommigeregionaleSyntrapassenhethalvedagsysteemvoordezeleerlingenniettoe,maarorganiserengedurendeeenbepaaldeperiodetweevolledigelesdagenperweek .Tijdensdeschoolvakantieswordtdenormalelesdagvervangendooreenopleidingbijhetondernemingshoofd .HierinverschiltSyntravanhetdbso .Tijdenseenverbrekingvande leerovereenkomstblijftdeleerlinglesvolgenindeSyntra-lesplaats .Indiennodigenmogelijkwordtdeleerlingnaareenvoortra-jectverwezen .Deleertrajectbegeleiderhelptdeleerlingindezoektochtnaareennieuwepatroon .
Hetgrosvandeopleidingenindeleertijdisnoglineairopgebouwdenwordtookvoorhetlesgedeeltebin-nenschooljarengeorganiseerd .Indefeitengaathetomeensemi-modulairsysteem .Deervaringmetenkelemodulaireexperimenten(onderandereinoverlegmetdeDBO)leertdeSyntrahetvolgende:
Oudersenleerlingenverwachtentochdatmenzichhoudtaantraditioneledata(waaronderjuni)waarop•ereenproef,eenresultaateneenbesprekingis .HetSyntra-netwerkstaatnietachtereenmodulairsysteemwaarbijalleszomaarinvakjesverdeeldwordt .•Bijhetontwikkelenvanleertijdopleidingenvertrektmenaltijdvaneenvolledigberoepenindienmogelijklegtmentussencesurenmeteenrelevantearbeidsmarktwaarde(bv .hulpmecanicien-mecanicien) .Bijdeactualisatievandeopleidingenhoudtmenhiermeerekening .Alleeneendergelijke(beperkte)modularise-ringiszinvolvoordejongereendearbeidsmarkt .Ondernemerswachtennietmeteenopmodules,maarzijnvooralgeïnteresseerdinhetfeitofdejongere•
93
DEEL III: LEREN EN wERkEN
bepaaldegroteregehelen(beroepofdeelberoep)aldannietzelfstandigkanuitvoeren .Depraktijkopleidingineenbedrijfisooknietzomaarintedeleninmodules .Ophetveldwordtmenals•lerendeonmiddellijkmetverschillendeaspectenvandepraktijkgeconfronteerd .
Eenopleidingindeleertijdduurtminimumzesmaandenenmaximumdriejaar(afhankelijkvandevoorop-leidingvandeleerling) .Deleerlingenhetondernemingshoofdsluitensteedseenleerovereenkomst .Ditkantussen1julien31januari .Na31januarikandatenkelinzeeruitzonderlijkeomstandigheden .Elkeleerovereen-komstomvateenproefperiode(vanééntotdriemaanden)dieafhankelijkisvandeduurvanhetcontract .
InderegionaleSyntrawordtdevoorzieneonderwijstijdefficiëntbesteed .Westeldengeeninbreukenopdetaalwetgevingvast .AlleregionaleSyntrabeschikkenovereencentrumreglementwaarinhetexamenreglementisopgenomen .Zijmoetenditcentrumreglementgeregeldtoepassen .
Gerichtheid op de leerlingenWervingSyntraVlaanderenzorgtvoordewebsitewww .leertijd .be,wervendeeninformatievefolders,eenleidraadleer-tijd,affiches,stickers‘leerjongen/meisjegevraagd’envoertdaarnaastnogverschillendecampagneactiviteitenzoalsmailings,publicatiesintijdschriften,beurzen,infosessies,tv-spots,reclameenindividuelepromotiebijwerkwinkelsenondernemingen .OokderegionaleSyntrazorgenvoormailingsnaarjongeren,advertenties,info-enopendeurdagen,lokaletv-reportages,eenopleidingskrantenvooreenvermeldingvandeleertijdinhunbrochuresenophunwebsite .DemeesteregionaleSyntraregistrerendeeffectenvanhunwervingsac-ties .EénSyntrawijsteropdatslechts3%vandeleerlingeninstromenviaeenCLBenwijtditaanhetgrootpersoneelsverloopbinnendeCLB’senhetfeitdatnieuwemedewerkersnietgoedopdehoogtezijnvandeleertijd .Daarnaastiserhetnetwerkvandeleertrajectbegeleiderdieactiefopzoekgaatnaarondernemingenenleerlingenvialokalecontacten .InvelegevallenbiedendepotentiëleleerlingenzichinderegionaleSyntraaannadatzijaleenafspraakhebbenmeteenondernemer .InveelregionaleSyntraleeftdeperceptiedathetimagovandeleertijdsterkisachteruitgegaan .Erisalleszinsnoodaaneensterkepromotiecampagne,metondermeerhetruimerbekendmakenvandemogelijkepremiesvoorondernemer-opleidersenafstudeerpre-miesvoordeleerlingenmeteenleercontract .DeregionaleSyntrazienhiereentaakweggelegdvoorSyntraVlaanderen .DeregionaleSyntrawijzenerookopdatzijzelfgeencontrolehebbenopdetoeleveringvandeleerlingen .Bijaanmeldingenverwijzenzijslechtsdoornaardeleertrajectbegeleiders .Wanneerdezeopeenanderadresgehuisvestzijn,vormtditeenforsebelemmering .
Intake en oriënteringDeintakeenoriënteringvandeleerlingengebeurtdoordeleertrajectbegeleider .Erkunnenzichdriesituatiesvoordoen:deleerlingsteltzichkandidaatmaarheeftnoggeenonderneming,deondernemingsteltzichkan-didaatmaarheeftnoggeenleerlingofdeleerlingendeondernemer-opleiderkomensamennaardeleertra-jectbegeleider .Debasisvooreenintakeenoriënteringissteedseeninterviewmetdeleerling,deoudersofwettelijkeverte-genwoordigerenhetondernemingshoofd .Ditinterviewkanplaatsvindenophetkantoorvandeleertrajectbe-geleider,indeondernemingofbijdeleerlingthuis .Mengebruikthiervoorchecklisten,maardeimplementatielaattewensenover .Deleertrajectbegeleiderkrijgtnauwelijkseenbeeldvandecompetentiesvandejongere,watdeslaagkansenvandeleerlinghypothekeert .Nietzeldengeeftditaanleidingtoteenofmeerdereveran-deringenvanopleidingbinnenzijntrajectindeleertijd .EénSyntraspoortzwakkeleerlingenopviaeenpresta-tieniveautestontwikkelddooreenhogeschool,maarverdergebeurternietsmee .DeleertrajectbegeleiderkanzichvoorhetinhoudelijkeaspectvandeopleidingbaserenopTrajectinfo,eendatabasemetinformatieoveralleopleidingendieindeleertijdkunnenaangebodenworden .Wanneerdeleerlingaleenvoorakkoordmeteenondernemerheeft(watfrequentvoorkomt),ishetmoeilijkvoordeleertrajectbegeleideromeenander,gefundeerdvoorsteltelatenaanvaarden .Ditgeeftvaakaanleidingtotverbrekingen .
94
DEEL III: LEREN & wERkEN
BegeleidingDebegeleidingenevaluatievandeleerlingenzijnwettelijkbepaaldinhetBVRvan1996 .Hetbesluitwordtplichtsbewustgevolgd .Eenseen leerovereenkomst isgestart,komteenheelopvolgings-enbijsturingspro-ces op gang .Het leeuwendeel van deze opvolging gebeurt in de schoot van het begeleidingsteam .Naastde decentrale dienst van Syntra Vlaanderen (pedagogisch adviseur leertijd als voorzitter), maken ook deleertijdverantwoordelijkeofsectorcoördinatorleertijdenlesgeversvanSyntra(ditisnietoveralhetgeval),deleertrajectbegeleiderenhetCLBdeeluitvanditteam .InsommigeregionaleSyntrazetelendelesgeversechtinhetteam,inandereSyntrawordtvanheneenschriftelijkeinsteekverwacht .Deleertrajectbegeleidersvolgendeopleidingindeonderneming .Hiervoorhanterenzijhettakenboekjeendeevaluatieformulierenattitudeenberoepskennisopdewerkvloer .Deevaluatieformulierenzijnnietuniform .Sommigenzijnopgesteldvanuitdeberoepssector,anderenzijnontstaanuithetEuropeesVIVES-project .Ineenaantalopleidingenisgeenkanaalvoorziendatdepatrooninstaatsteltomfeedbacktegevenoverdeleerlingendiebijhemindienstzijn .Ookdeberoepslesgevers(ensomsookdelesgeversMGV)informerende leertrajectbegeleideroverdevorderingenvande leerlingenaandehandvaneendocument .Somsdoetdeleerlingditzelfdoormiddelvaneenzelfevaluatie .Meestalgebeurtditnatweederdevanhetschooljaar .Samengevatisdeleertijdverantwoordelijkeofsectorcoördinatorverantwoordelijkvoorhetlesgebeurenendeleertrajectbegeleidervoordewerkvloeralsookvoorhetbewakenvandelinktussenwerkvloerenles .Degroei-endenoodzaakvanbegeleidingisbinnendeleertijdeenbelangrijkpuntvanaandacht .
Jaarlijksvindenertweetotvierformelebesprekingenplaatsmethetvolledigebegeleidingsteam .Deaandachtgaat tijdens deze besprekingen vooral uit naar leerlingenmet problemen in het centrum (leerproblemen,gedragsproblemenofafwezigheden),maarde leertrajectbegeleiderkanookproblemendieopduikenopdewerkvloeraankaarten .Concreetbetekentditdatgemiddeld22%vandeleerlingenaanbodkomentijdenszo’nbespreking .De focus ligtmet anderewoordenopdeprobleemgevallen .Naastdeze formelebesprekingenzijnerooknogmeerinformelebesprekingentussendeverschillendebegeleidersnaaraanleidingvanallerleiproblemen .Vaakkrijgendezebesprekingeneenmeerformeelkarakterindevormvancellenleerlingbegelei-dingdiemaandelijks(somstweewekelijks)kunnenplaatsvinden .Indezecellenisdepedagogischadviseurnietaanwezig .Debegeleidingvandeleerlingenindeleertijdkrijgtbijgevolgstructureelvorminhetbegelei-dingsteamendecelleerlingbegeleiding .Beidezijnnodigomdeactiviteitenvandeverschillendebegeleiderstesturen,metmekaarinverbandtebrengenenteevalueren .InenkeleregionaleSyntrawordendelesgeversMGVenBTVonvoldoendebetrokkenbijhetbegeleidingsteam .Alleinformatiegaatinditgevalviadeleertijd-verantwoordelijkeofsectorcoördinator .Ookiserweinigofgeencontacttussenlesgeversenleertrajectbege-leidersentussenlesgeversenondernemers .Eénenanderhypothekeertalzoeenvlottecommunicatietussendepraktijkopleidingendetheoretischevorming .Deleerlingbegeleidingverloopthiernietzoalshethoort .
Deopvolging vande leerlingenopdewerkplek gebeurt doorde leertrajectbegeleider . Idealiter viawerkbe-zoeken,maarsomsookviatelefonischecontactenofgesprekkenmetdeverschillendepartijenopkantoor .Omdatuithetverleden isgeblekendatdeformelebesprekingenvooralgingenoverhet functioneren indelesplaatsendatdeinformatieoverhetfunctionereninhetopleidingsbedrijfslechtszijdelingsaanbodkwam,besteedtmendelaatstejarenmeerenergieaanhetopvolgenvandepraktijkopleidingdoorhetwerkenmetbijvoorbeeldevaluatieformulierenattitudeenberoepskennisopdewerkvloer (peilenbijbedrijvennaarvor-deringenvande leerlingen)enchecklistenwaaraandeopleidingsplaatsmoet voldoen .Dit alleswordtookuitgewerktmetdesectoren .Detoegenomentaakbelastingnooptdeleertrajectbegeleidersvaaktotcrisisbegeleiding,metanderewoordentotbegeleidingvandeprobleemgevallen .Ditbrengtondermeerhunbereikbaarheidvoordeleerlingeninhetgedrang .De leertrajectbegeleiders vallenonderde verlofregeling vandeVlaamseoverheid .Menmoetduspermanentieverzekerentijdensdeschoolvakantiesmetuitzonderingvandeperiodevan25decembertotenmet1januari .
RegistratieWanneerleerlingenofondernemingenzichkandidaatstellen,wordenzijopgenomenindeleertijdapplicatie .Vanafhetmomentdaterookeenovereenkomstgeslotenwordt,wordenallegegevensvande leerling,deoudersofwettelijkevertegenwoordigerendeondernemeropgenomenindezeapplicatie .Ditnoemtmendeleerlingkaartendepatroonskaart .Dematchtussenbeidepartijenwordtverzegeldineentrajectbepalingviaeenovereenkomst .Dezezitookindeleertijdapplicatie,inclusiefeenlesverwijzing .VanafhetmomentdatdeleerlingdaarnaingeschrevenisineenregionaalSyntraregistrerendezeSyntrainhuneigenapplicatie(ASYNofAIofMaatwerk)degegevensvandeze leerlingentijdensde lessen(klasgroep,beroepofcursus, lesmo-
95
DEEL III: LEREN EN wERkEN
ment,aan-enafwezigheden, in-enuitschrijvingen,punten) .Wateropdewerkvloergebeurt,wordtgeregi-streerdindeleertijdapplicatiealsookrelevanteresultatenvanbegeleidingsmomenten(bv .begeleidingsteam,telefoonmetouders,werkbezoek,contactmetCLB) .Verbrekingen,schorsingen,opheffingen,verlengingofinkortingwordeneveneensgeregistreerd .DeregionaleSyntrasturenhunlesgegevensdoornaareenapplicatiebinnenSyntraVlaanderen(IU)datdezegegevensgebruiktomonderanderedebegeleidingsteamsvoortebereiden(bv .nakijkenwiemeerdantweederdeafwezigis,wiemagtoegelatenwordentothetexamen),omindividuelegesprekkentehebbenmeteenwelbepaaldeleerlingofomdefinancieringvanderegionaleSyntrateberekenen .Ditbetekentdatdeleerlingenenpatroonsdagdagelijkskunnenwordengevolgd .Er isnoggeenautomatischekoppeling tussendeeigenapplicatie,IUendeleertijdapplicatie,maardekoppelingkanwelmanueelgemaaktwordenwaardoorinteres-santebeleidsinfooverlesenpraktijkopleidingsamenkanwordengeleverd .
Voltijds engagementDeleertijdimpliceerteenleerovereenkomstmeteenvoltijdsengagement .DeregionaleSyntrawordenvooralbij de eerstejaarsgeconfronteerdmet verbrekingenofuitval .Veel lesgeverswijzenopdedalendekwaliteitvandeinstroom,hetgeenleidttoteenmoeizamervormingsprocesenmeerverbrekingen .HetOLLEE-projectvoerdehieronderzoeknaar .Algemeenkanmenstellendathoelangerdeleerovereenkomstloopt,hoegroterdekans isdatde leerlinghetgetuigschriftbehaalt .Belangrijkeoorzakenvanverbrekingzijneenverkeerdeberoepskeuze, verkeerde verwachtingen, tehoge techniciteit vandeopleiding, het ontbreken vande juistearbeidsattitude, een verkeerde keuze vanpatroonof leerling, een tekort aanondernemingshoofd-opleidersinderegio,eenbeperktaanbodvandetheoretischevorming,duurtijdvandeopleiding,hetlichamelijknietgeschiktzijnofanderegezondheidsredenen,eenterugkeernaarhetvoltijdsonderwijsofhetbereikenvandemeerderjarigheidendusheteindevandeleerplicht .Tijdensdeverbrekingvaneenleerovereenkomst(maximaaldriemaanden)blijftdeleerlinglesvolgenindeSyntra-lesplaats . Indienmogelijkennodigwordthijnaareenvoortrajectverwezen .De leertrajectbegeleiderhelptdeleerlinginzijnzoektochtnaareennieuwepatroonendeleerlingwordtverderopgevolgdviadecelleerlingenbegeleiding .Door de beperkte omkadering binnen de regionale Syntra gebeurt dit onvoldoende .Bovendienkomenverbrekingendikwijlspas laattijdigaanhet lichtomdatdeondernemer-opleiderhetnietaltijdonmiddellijkmeldt .Een leerovereenkomst kanook tijdelijkwordenstopgezet (schorsing) .Degevallen ende voorwaarden vanschorsingzijndezelfdealsdezediegeldenvoorarbeidsovereenkomsten(bv .overmacht,technischestoornis) .Wanneereenleerlingopbasisvanernstigemotievenwenstoverteschakelennaareenandereopleiding,wet-tigtditdeverbrekingvandeuitvoeringvandeleerovereenkomst .
Hetspijbelbeleid inde leertijd isuitgeschreven in twee te volgenprocedures .Er iseenprocedurevoordeopvolgingvandeafwezighedenvandeleerlingentijdensdelesseninderegionaleSyntraeneenprocedurevoor de opvolging van de afwezigheden van de leerlingen in de onderneming . Indien nodig, wordenmetbepaaldeleerlingenindividueleafsprakengemaaktdieineenaparteovereenkomstwordenvastgelegd(aan-vullendepedagogischeovereenkomstofAPO) .MethetVlaamsministerievanOnderwijsenVormingwerdeenregelinguitgewerktvoordeopvolgingvandeleerplichtcontrole .SyntraVlaanderengeeftop1oktoberde inschrijvingendoor,nadienomde14dagendein-enuitschrijvingen .OokhetCLBwordtbijdeuitvoeringvanhetspijbelbeleidendeleerplichtopvolgingbetrokken .InéénSyntrabeschiktmensindskortovereenallochtonespijbelcoach .
Communicatie met leerlingen, ouders en omgevingDecommunicatiemetdeleerlingengebeurtofwelviaSyntra(lesgever,leertijdverantwoordelijke)ofwelviadeleertrajectbegeleider .Deleerlingenkrijgendenodigeinformatieindeles,advalvas,viabrievenofnotitiesinhettakenboek,tijdenseenwerkbezoekdoordeleertrajectbegeleideroftijdenseentelefonischcontact .Leer-lingenmogenooksteedsmeekomennaaroudercontacten .Syntraprobeertmeerenmeerviae-mailtecom-municeren .Erisgeenleerlingen-ofouderraad .SlechtsééncampusvanéénSyntrakentsindstweejaareenvormvanstructureleleerlingenparticipatie .
Decommunicatiemetdeoudersofwettelijkevertegenwoordigerstartalvoordeondertekeningvandeleer-overeenkomst .Hetisdebedoelingdatmensamenopzoekgaatnaarhetjuistetraject .Deouderzalopdatmomentookeentoelichtingkrijgenoverhetconcept,deregels,enzovoort .InéénSyntraishetgeensinecure
96
DEEL III: LEREN & wERkEN
omcontactteleggenmetdewettelijkevertegenwoordigervandejongere .Invelegevallengaathetomalloch-tonendiehetNederlandsnietmachtigzijn .Deoudersofwettelijkevertegenwoordigerondertekenenmeedeleerovereenkomst .Ookbijdeopvolgingvandeovereenkomstwordendeoudersofdewettelijkevertegenwoordigeropdehoogtegehouden(bv .bijafwe-zigheid,bij examenresultaten) .Het takenboekje vormteenbelangrijk instrumentbijdecommunicatiemetenbetrokkenheidvandeouders,maarhetgebruikisnietoptimaal .Veelondernemersvullendittakenboekjenietinoflatenhetoveraandeleerling,deinvullingvandeMGVendeBTVblijftbeperkttotdelesonderwer-pen .Nietzeldenmisthettakenboekjezijndoel .BijprobleemgevallenvoertdetrajectbegeleiderofSyntraofhetCLBsomsookeengesprekmetdeoudersofwettelijkevertegenwoordiger .IndienergedragsproblemenzijnmetcursistenwaarvooreenAPOmoetwordenaangegaan,wordenoudersenpatroonindebesprekingbetrokken .Daarnaastvoorzietmenookinoudercontacten .Ofwelzijndezeinformatiefoverdewerkingvandeleertijdofwelwordenderesultatenvandeleerlingenbesproken .
Indecommunicatiemethetondernemingshoofd-opleiderinformerenderegionaleSyntraoverdeafwezighe-den,gedragsproblemenenexamenresultatenvandeleerling .DeregionaleSyntranodigendeondernemings-hoofdenuitopinformatieavonden,opendeurdagenenoudercontacten .
DeregionaleSyntraendeleertrajectbegeleidersvoerenookcommunicatiemethetvormingswerk(voortrajec-ten),debijzonderejeugdzorg,debasiseducatie,hetHuisvanhetNederlands,depolitieenlokaleonderne-mingenensectoren .
Pedagogisch-didactisch handelenDeleertijdisuitgebouwdalseenalternerendeopleiding .Deleertijdvertrektaltijdvaneenvoltijdsengagementmetdepraktijkopleidingalsvertrekpunt .Detheoretischevorming(algemeneenberoepsgerichte)isaanvul-lendbijdeervaringdiebijdeondernemerwordtopgedaan .Menspreekthiervandemethodiek‘betogendepraktijk’ .Dezesluitnauwaanbijhetervaringsgerichtleren .Vaardighedenenattitudevormingstaancentraalindeopleiding .Uitgaandevandeopleidingsdoelstellingen,eigenaanhetgekozenberoep,ishetverwervenvanfunctionelevaardighedendedoelstelling .Daarnaastisdeopleidingookgerichtophetaanlerenvanaller-leinoodzakelijkewerkattitudes(zoalssocialevaardigheden,lerensamenwerkenmetanderen,werkplanning,optijdlerenkomen) .Ophetgebiedvanlerenlerenisdeuiteindelijkebetrachtingdatdeleerlingbijelketaaktot zelfstandig lerenkomt:hijmoet lerenvertrekkenvaneendoelstelling (vraagstelling),daaropvoortbou-wendlereneenrealisatieplanmaken,demiddelendaartoekunnenkiezenennadeuitvoeringookkomentotzelfcontrole .Deleerlingmoetdusalshetwaretotzelfsturingkomenzonderdaaromdevooropgesteldeeind-doelstellingenuithetoogteverliezen .Hetaspect‘zelfstandigeondernemerworden’,komtindelessenMGVsporadischaanbod,bijvoorbeeldinhetthemabudgettering,indeveelvuldigecontactenmetdeondernemerenbijdebespreking‘Watnamijnleerovereenkomst?’ .
Bovengenoemdedoelstellingenwordenmaargedeeltelijkgerealiseerd .Deoorzaakdaarvanligtenerzijdsindeopbouwvanhetcurriculum,anderzijdsinhetkernproceszowelpartimpraktijkopleidingalspartimtheoreti-schevorming .Hetcurriculumisopgebouwduitdrieafzonderlijkedelen:depraktijkopleiding(vierdagen),deMGV(eenhalvedag)endeBTV(eenhalvedag) .Erisweinigofgeenverbandtussendezedriegehelen .Erisgeensprakevaneengeïntegreerdeopleiding .Dedeelcurriculazijnnaastelkaarontwikkeld .Ditgeldteven-zeervoorhetkernproces .Erisgeenvakoverlegtussendezedriegehelenenevenminbinnenelkgeheel .DelesgeversMGVwerkenindividueelenlosvanelkaaraanhetcentraalontwikkeldecurriculum .ZehebbengeenprofessioneelcontactmetdelesgeversBTV .Erisweinigcontacttussendelesgeversendetrajectbegeleiders .Delinktussendetheoretischeopleidingendepraktijkopleidingishieronvoldoendeuitgewerktengeïmple-menteerd .DoordekleinschaligheidvanéénSyntraiserdaarbijvoorbeeldweleenverdienstelijkvakoverlegtussendelesgeversMGVendelesgeversBTV,hetgeenleidttoteenbescheidenintegratievanMGVenBTV .DeinvullingvanhetonderdeelBTVgebeurtooknietgelijkgericht .Overdecampussen(endeSyntra)heengaandelesgeversverschillendommetdeBTV .Somswordenhierloutertechnischentechnologischeinhou-dengegevenaandehandvanbordenkrijt, inanderegevallenbetrefthet louterpraktischevorming indewerkplaats .Delesgeverswetennietgoedwatvanhenverwachtwordt .
LesmateriaalVoor deMGVmaken alle lesgevers gebruik van de centraal uitgewerkte lesgevers- en leerlingendossiers .Hierinwordtmetthema’suitdeleefwereldvandejongerengewerkt .Elkaangereiktthemaisterugtevindenopdeextranet-site .Hetmateriaalwerdtentijdevanonsonderzoekontwikkeld,herwerktengeactualiseerd .
97
DEEL III: LEREN EN wERkEN
Hetontwikkeldemateriaalvormteenkrachtig instrumentvoorde lesgeversMGV .De lesgeverskunnendethema’saanvullenmeteigenmateriaal .Tochzijnerlesgeversdiemeerautonomieverkiezen .HoeweldeSyn-tra-eindtermenlijsthierinisopgenomen,vormendeeindtermenbeslistgeenuitgangspuntvanhetonderwijs .Zijzijnimmersineenlaterefaseaangepastaandethema’s .VoordeBTVwerkenderegionaleSyntraeigencursussenuit .Ditgebeurtnietaltijdcampusoverstijgend .Vaakwordtdecursusplaatselijkopgestelddoordebetrokkenlesgever(s) .Dekwaliteitvandezecursussenverschilt .Vooraljongeofnieuwelesgeverskunnenhierbijondersteuningofbegeleidinggebruiken .Nietalleopleidingenhebben een eigen cursus . Zohanteert bijvoorbeeld het eerste jaar vande opleiding snackbarexploitant decursusvanrestauranthouders .Ditneemtnietwegdaterooksyllabizijnvangoedekwaliteitmeteenactueleinhoud .Somszijndesyllabitaakgerichtopgesteldwathetactiefparticiperenvandeleerlingenbevordert .Herenderwordenookweleensillegalekopieënvanschoolboekengebruikt .Insommigegevallenkanmenterug-vallenopcursussenontwikkelddoordesectoren,bijvoorbeeldFvB,InnovamofEducam .
Groepsgrootte en samenzettingenInzakegroepsgrootteisereenmaximumvan25leerlingenindecursusMGVen21leerlingenindecursusBTV .Wanneermenditmaximumoverschrijdt,moetmensplitsen .Degroepsgroottehangtafvandesamenzettingenenvandelocatie .SomsishetbudgettairmogelijkomdecursusgroeptesplitsenmaarvindtSyntranietdegeschiktelesgeverenwijtmenditaandeonvolkomenhedenvanhetstatuut .Opsommigeplaatsenzijndegroepenbijzondergroot(tijdelijkzelfs35leerlingen) .Opandereplaatsenzijndegroepenkleinermaarzeerheterogeendoorsamenzettingenvandiversedisciplines .Somstot vijf verschillende opleidingen . Een uiterst heterogene klassamenstelling qua opleiding, leeftijd, niveau,motivatieengedraggecombineerdmeteengrotegroepsgroottestelthogeeisenaandedidactischebekwaam-heidvande lesgever .Bepaalde lesgevershebbenomwillevandezepraktijkafgehaakt .VooralvoorMGV isdetoestandsomsprecairgezienhetontbrekenvandenodigeondersteuningenbegeleiding .Dooreengrotegroepleerlingenmeteenzeerverschillendschoolsverledensamentezetten,isdelesinhoudvoorsommigeleerlingendezoveelsteherhalingmetweiniguitdaging,terwijlhetvooranderenveeltehooggegrepenis .Ditleidttotongenoegenbijdeleerlingenenverhoogtdekansophetstorenvandeles .Groepsgrootteensamen-zettingenzijnernstigehinderpalenvoorhetverstrekkenvaneenkwalitatiefonderwijs .
WerkvormenDelesgeversinderegionaleSyntragebruikenverschillendewerkvormen:praktijklessen,groepswerk,individu-eletaken,doceren,leergesprek,bezoek,enzovoort .Vaaktredendelesgevershierbijsturendopenmakenzijgebruikvanhetaanwezigedidactischmateriaalendecomputer .ZijtrachtenwaarmogelijkvoordealgemenevormingooktewerkenmetnieuwemediazoalsinternetofbudgetKMOviacd-rom .Indeopleidinggroothan-delaarwerktmenmeteenvirtuelefirma .
Door de heterogene samenstelling van de klasgroepen is er een permanente behoefte aan binnenklasdif-ferentiatie .Dit geldt zowel voordeMGVals voordeBTV .Degroepsgrootte endeaard vandedoelgroep(leerlingenmeteennegatiefschoolverleden,motivatieproblemeneneensocio-emotioneelverstoordeachter-grond)bemoeilijkendit .Ookindeinteractietussendeleerlingenkomtdezeheterogeniteitsterknaarvoor .Delesgeverszijnonvoldoendegewapendomdezemulti-problematiekoptevangen .Erisgeenpedagogischeondersteuning .Insommigegevallenwordthetgebrekaanpedagogischeachtergrondpijnlijkduidelijk .Erisnauwelijksruimtevoorindividuelebijwerkingofpersoonlijkeremediëring .InéénSyntra,waardeklasgroepenkleinzijn,ismeermogelijkheidvoorindividuelebegeleiding .Voorleerlingenmetleer-oftaalproblemenwordenbeperkteinitiatievenvandifferentiatiegenomen:hetorga-niserenvantaalremediëring, individueleremediëringbinneneenkleinegroepdooreenaparte lesgever,hetvormenvankleinereklasgroepenvooralgemenevormingeneenberoepdoenopandereorganisaties,bijvoor-beelddoorverwijzingnaardebasiseducatievoorNT2ofhetorganiserenvanvoortrajecten .Apartetaalklassenkomennietvoor .VoordeinvoeringvandeoutputfinancieringhaddenderegionaleSyntravoldoendemidde-lenomextrainitiatieventenemenomintespelenopdespecifiekenodenvandedoelgroep .Voorbeeldenhier-vanzijndeAltoklas(remediëringsklas)endeSpiekklas(tijdelijkuitdeklashalenwegensgedragsproblemen) .Ombudgettaireredenenzijndezeprojectengestopt .Tochzijnernogcampussenmetinnovatieveprojecten .ZowordtinééncampusMGVopgesplitstintweeuurklassikaalonderwijsentweeuurzelfstandigwerkaandehandvanoefenpakketten .Dezeorganisatievormbiedtdelesgeverextramogelijkhedenomgedifferentieerdtewerken .
98
DEEL III: LEREN & wERkEN
Sommige regionale Syntra nemen met hun leerlingen geregeld deel aan wedstrijden die vaak vanuit deberoepssectorgeorganiseerdworden .Bijwijzevanexperimentwordt inde lessenMGVsomsprojectmatiggewerkt .EenanderSyntrahanteert innovatievewerkvormen .HetPatio-projectheeft totdoelomleerlingenvan diverse beroepsopleidingen te laten samenwerken aan eenzelfde project . Daarnaast is er een Philips-project .Enerzijdsisditeenlogistiekeback-upinhetalternerendlerendoormiddelvaneendetacheringvanPhilips-personeel .Anderzijdsisereenfinanciëleondersteuningbijhetaanwervenvaneenexternebegeleidervoorhetgezondheidsbeleid .
InéénSyntrawordtsindsenkelejareneendriedaagsegeorganiseerdvoordeleerlingensupplementairpakket(15-jarigen) .Doelisdezeleerlingeneensineenanderkaderteontmoeteneneenvertrouwensbandmethenoptebouwen .Deklemtoonligtopgroepsbevorderendeactiviteitenensocialevaardigheden .Zoweldeleerlin-genalsdelesgeverszijnenthousiastoverditexperiment .
EvaluatieNetzoalsdebegeleidingisdeevaluatievastgelegdinhetBVRvan1996 .SommigeregionaleSyntramakengebruikvandebrochure‘Wegwijsindeleertijd’ .Hierinstaathetcentrumreglementenhetexamenreglement .DeSyntralichtendezereglementenooktoeaandeleerlingen .Hetexamenreglementbevateenberoepspro-cedure .Omaandeexamenstemogendeelnemenmoetendeleerlingentweederdevandelessengevolgdhebben,tenzijdepedagogischadviseurleertijdeenafwijkingtoestaat .
Bijdeevaluatievande leerlingwordenzoweldevorderingen inhetcentrumalsbijdepatroonopgevolgd .DeevaluatieinhetcentrumgebeurtgezamenlijkdoorSyntraendeleertrajectbegeleider .Deevaluatievandevorderingenopdewerkvloergebeurtviadeleertrajectbegeleider .Syntratrachtdeinbrengvandepatroonviadeleertrajectbegeleiderterealiserenaandehandvanhettakenblad,hettakenboekendeevaluatieformulie-ren .Voorsommigeberoepeniseenmeergedetailleerdevaluatieformulier(metbeoordelingvandeleerlingzijnattitudeenberoepscompetentiesopdewerkvloer)voordepatroonuitgewerkt .Deleertrajectbegeleidergebruiktnietinelkeopleidinghetzelfdeevaluatieformulier .Dekwaliteitvandeevaluatiedoordeondernemerisvrijwisselvallig .Deondernemersevaluatieisvanadviserendeaard .
DeregionaleSyntrahantereneencombinatievanpermanenteevaluatieenexamens .Zijtellenelkvoor50%vanhettotaalaantalpunten .Tweekeerperjaarneemtmenschriftelijkeexamensaf(decemberenmei) .Mon-delingeexamenszijnslechtsmogelijknaoverleginhetbegeleidingsteam .
HetexamenbestaatuiteenA-examen(voordeMGV),eenB-examen(voordeBTV)eninhetderdejaarookeenC-examen(voordepraktijkopleiding:eenpraktijkproef .Dezeomvathetmakenvaneenwerkstukofhetuitvoeren van een opdracht . Externe juryleden zijn hiermeestal bij aanwezig) .Waar centraal door SyntraVlaanderenexamenswordenopgesteld,wordendezedoordeSyntragebruikt .DelesgeverheeftvoordeMGVeenbeperkteuitbreidingsmogelijkheidvoor20%vandepunten .DeexamenvragenMGVzijnvooralkennisge-richtenwordenjaarlijksgewijzigd .Deklassiekeschriftelijkeeindtoetsoverweegt .Delinkmetdeeindtermenisnietdirectzichtbaar .SommigelesgeversMGVpleitenvooreengespreideevaluatienadebehandelingvaneen thema . InéénSyntrablekende lesgeversMGVnietopdehoogte tezijnvanhetbestaanvancentraleexamenvragen .WatdeBTVbetreftisdesituatiewisselend .DelesgeversBTVlerenomgaanmetopgelegdeexamensofmetsectoraleproevenwaardievan toepassingzijn .Zoniet stellenzij zelfdeexamenvragenop .Voorbepaaldeopleidingenwerkendelesgeverscampusoverstijgend .Afhankelijkvandeopleidingkomenzowelopenboek-examensofexamensmetgeslotenboekvoorofeencombinatievanbeiden .Hetopstellenvandeexamensissomshetresultaatvaneenwerkgroep,maarmeestalvandeindividuelelesgever .Demeestelesgevershan-tereneenmixvandagelijkswerk,attitudebeoordelingeneindexamen .Deevaluatieisdoorgaansvoldoendeomvattendomeenrepresentatiefbeeldtekrijgenvandeverworvencompetenties .EéncampusvanéénSyntraheeftbijwijzevanexperimenteennieuweevaluatiemethodiekontwikkeld .MeerenmeerbestaathetB-examenuiteendeeldagelijkswerk,eendeel theoretischexameneneenprak-tijkproef .Dit is ondermeer het gevalwanneer hetmodulaire traject een deelcertificering vanuit de sectorvoorziet .HetgebruikvandepraktischeB-enC-proefkanweleensverschillennaargelangdeopleiding .ZoisdeC-proefindeschildersopleidingnietpraktijkgerichtomdatditvanuitdesectorcommissieisopgelegd .Ookdeindivi-dueleevaluatiefichevanpraktischeproevenverschiltnaargelangdeopleiding .
99
DEEL III: LEREN EN wERkEN
HetA-enB-examenwordenop300puntengequoteerd,waarvandehelftpuntenvanhetdagelijkswerkzijn .HetC-examenwordtop400puntengequoteerd .OmteslagenmoetendeleerlingenophetA-examenenophetB-examendehelftvanhettotaleaantalpuntenbehalen,nasamenvoegingvandepuntendagelijkswerkendepuntenbehaaldophetovergang-ofeindexa-men .OphetC-examenmoetenzedehelftvanhettotaleaantalpuntenhalen .
DeleerlingdienietslaagtvoordeexamensMGVofBTV,krijgtdegelegenheidinhetzelfdejaarteherkansen .Eenherkansingvoordepraktijkproefkanalleentijdenshetvolgendecursusjaar .Indepraktijkverlooptdetoe-passingvaneentweedezitnietoveralopdezelfdemanier .Depedagogischadviseurleertijd(ofbijdelegatiedepraktijkcommissie)neemtdebeslissingopadviesvanhetbegeleidingsteam .Diebeslissingkanzijn:deleerlingzetdeleertijdverderofdeduurvandeleerovereenkomstwordtmeteenjaarverlengd(overzitten)ofdeerkenningvandeovereenkomstwordtopgeheven(wegensongeschiktheidofwangedrag) .
Tweemaalper schooljaarwordt een rapportopgestuurdnaarde leerling,deoudersenhetondernemings-hoofd .Het rapportgeeftenkelde resultatenweervandeMGVendeBTVengeen informatieoverdever-worvencompetenties .Hetrapportvermeldtookhetaantalafwezigheden .Inhetgevalvanklachtenisereenberoepsprocedurevoorzien .
2.2.3 Output
LeerprestatiesHetismoeilijkinteschattenofdeMGV-doelstellingeninhetvormingsprogrammawordenbereikt .Depro-cesrandvoorwaardenzijndoorgaansontoereikend .Erisenerzijdseeninputvaneenheterogeen,vrijmoeilijkpubliekenanderzijdseengebrekaandenodigepedagogisch-didactischeonderbouw,begeleidingenvakover-leg,gekoppeldaanveelaltegrotegroepen .Deconcentratievandetheoretischevormingopéénhalvedagisookweinigstimulerendvooreenvruchtbaarenboeiendleerproces .DeexamensMGVliggenindelijnvanhetverstrekteonderwijsenpeilenvooralnaardeverworvenkennisvandeonderwezenthema’s .Erzitheelwatherhalingindezeevaluatiesoverdejarenheen .Ineenaantalgevallenishetniveauondermaats .Delinkmetdeeindtermenisnietdirectzichtbaar .Voor de BTV worden veel evaluatiegegevens verzameld zowel bij de ondernemer, de leertrajectbegeleideralsbijdebetrokkenlesgever .Hetonderwijsprocesverloopthiervlotterenvormteengroteregarantieophetbereikenvandedoelstellingen .Debetrokkenheidvandeberoepssectorwerktbevorderendvoordekwaliteitvandeopleiding .Insommigegevallenisdeklassamenstellingdermateheterogeendathetbereikenvandedoelstellingengehypothekeerdwordt .Delinkmetdepraktijkopleidingvormtnietzeldeneenheikelpunt .Diecommunicatieverlooptnietaltijdvlekkeloos .DeaansluitingvandeBTVopdepraktijkopleidingindeonder-nemingisnietaltijdverzekerd .
schoolloopbaangegevensDeuitvalindeleertijdiserggroot(gemiddeld65%) .Leerlingenvolgennietaltijdéénopleidingstraject,wataanleidinggeefttoteenverbrekingvandeoorspronkelijkeleerovereenkomst .IneenpogingomeengrotereretentietebereikenstellensommigeregionaleSyntravooromdebegeleidingvandepatroonsteoptimalise-renenhentelatenevoluereninderichtingvanlesgever/vertrouwenspersoon,eenwerkgroepRetentieinhetleventeroepeneneendoorgedrevenpubliciteitvanuitSyntraVlaanderentevoerenomhetnegatieveimagovandeleertijdomtebuigen .
OpvraagvandeleerlingreikenderegionaleSyntrabijdeovergangvanheteerstenaarhettweede,eventueelvanhettweedenaarhetderdejaareenovergangsattestuit .Leerlingendiemetsuccesdeleertijdbeëindigen,ontvangeneengetuigschriftleertijd .Metditgetuigschriftvoldoendeleerlingenvoordemeesteberoepenaandeeisenvandevestigingswetvoordeberoepskennis .Insommigesectorenworden(deel)certificatenuitge-reiktnahetsuccesvolbeëindigenvaneen(modulair)deelvandeopleiding .Ditisbijvoorbeeldhetgevalindeautosector(sectoraalcertificaathulpmecanicienenmecanicienendeelcertificatenonderhoud,aandrijvingenrijdendgedeelte) .OokhetVCA-attestkanbinnenafzienbaretijdinsommigeopleidingenwordenbehaald .SyntraVlaanderenbereidtditvoor .IndeondernemersopleidingvandeSyntrakunnendeleerlingenookhetattestbedrijfsbeheerbehalen .HetgetuigschriftvandeleertijdgeefteveneenstoegangtothettweedestadiumvandevormingvanzelfstandigenenKMO,deondernemersopleiding .HetgroteverschilincivieleffecttusseneengetuigschriftvandeleertijdeneendiplomasecundaironderwijsisvolgenseenSyntraeenvandebelangrijksteoorzakenvandeverminderde instroom inde leertijd . Indediscussieoverdemogelijkheidomindetoekomstdiploma’ssecundaironderwijstelatenuitreikendoorde
100
DEEL III: LEREN & wERkEN
regionaleSyntramoetenwerekeninghoudenmethetfeitdatnietalleopleidingeninhoudelijkenmaatschap-pelijkvoldoendedraagkrachthebbenomalseenequivalenttekunnenwordenbeschouwdvanhetsecundaironderwijs . Bovendien is het niveau van de opleidingen die aangebodenworden in de leertijd zeer divers .Hetvarieertvanniveautso(bv .autotechniek)totopleidingenwaargeenequivalentvoorbestaatinhetvol-tijdsonderwijs (bv . valkenier) . Sommigeopleidingenbehoreneigenlijkniet totde initiëleopdracht vandeleertijd .Opleidingenzoalspolyvalentadministratiefmedewerkeren logistiekmedewerkerbiedennagenoeggeenmogelijkheidomnadienhetberoepuitteoefenenopzelfstandigebasis .Ookhetvindenvangeschiktepatroonsvoordergelijkeopleidingenisdaardoorzeerproblematisch .
OutcomesUitdeeffectiviteitsmetingvan200545blijktondermeerdat:
62%vandeondervraagdendieeenopleidingindeleertijdheeftgevolgd,ophetmomentvandeenquête•actiefisindatberoep66%zegtdatdegevolgdeopleidinghengoedheeftvoorbereidomhunhuidigberoeptekunnenuitoefe-•nen68%decursusopnieuwzouvolgen•16%momenteelzelfstandig is (inhoofd-ofbijberoep) .39%vandeondervraagdendiemomenteelnog•geenzelfstandigenzijn,willenditoptermijnwelworden .21%hiervanwilnogzelfstandigwordenbinnendekomendetweejaren93%actiefisopdearbeidsmarkt•2%werkzoekendis .•
UithetschoolverlatersonderzoekvandeVDABblijktdat89%vandeafgestudeerdenuitdeleertijdonmiddel-lijkwerkheeftgevonden46 .
Tevredenheid van de leerlingenDeeffectiviteitsmetingvan2005peilteveneensnaardealgemenetevredenheidvandeleerlingen .Deresul-tatenwordenopeenvijf-puntenschaalweergegeven .Degemiddelde tevredenheidbedraagt7,34op10 .7%blijktniettevredentezijn,53%geefteen8ofmeerop10 .Algemeenbeschouwdisdetevredenheidoverdeverschillendeopleidingenstabielgebleventenopzichtevan2002 .SlechtséénSyntraorganiseertjaarlijkseenleerlingenbevraging .Hieruitblijkteengrotematevantevredenheid(81%)voordeleertijdinhetalgemeenendeberoepskeuzeinhetbijzonder(96%) .Uitonzegesprekkenmetdeaanwezige leerlingenbleekeenzekerematevan tevredenheidoverhetstelselvanlerenenwerken .Deleerlingenwijzenopdevoordelenvanhetaanlerenvaneenberoepindepraktijk .Zeappreciërenookdeniet-schoolseaanpak .OverdeMGVzijndemeningensterkverdeeld .Sommigeleerlingenbetwijfelendenoodzaakervan .Hoewelzebepaaldethema’suithunleef-enwerkwereldherkennen,zijnerklachtenoverhetlageniveauenoverdeoverlapmetkennisdiezealinhetvoltijdseonderwijsopdeden .DeconcentratievanMGVineenhalvedag(vieruur)ervarendeze leerlingenalsvervelend .NietzeldenbeschouwtmenMGValstijdsverliesenbezig-heidstherapie .Ineenaantallessenheerstereenvrijchaotischlesklimaatwatdevorminghypothekeert .ErzijnookklachtenoverdeoverlapinhetcurriculummethetsupplementairepakketMGV .Andereleerlingendelendezemeningnietenziensommigethema’salseenafspiegelingvanhuneigenlevenssituatie .Zijervarendezethema’salsverrijkend .OverdeBTVzijndemeningengenuanceerder .Demeesteleerlingenvindendeextrahalvelesdagnuttigvoorhetkaderenvanhunwerkzaamhedenindepraktijkopleiding .Overdepraktijkopleidingismenoverwegendpositief,maardanwelgenuanceerd .Zoblijktuitdegesprekkendathetaspectvormingonderschikt isaanhetaspect tewerkstelling .Demeesteondernemersbeschouwendeleerlingenalszuivere(goedkope)werknemersdiebelastwordenmetminderwaardigetakenofanderzijdsalsvolleerdewerknemers .Enkele leerlingenvoelenzichdespeelbalvandepatroonenhebbendaarweinigverweer tegen . Sommige leerlingen zijn amper 15 jaar enmoeten toch almeedraaien in een werksituatiewaarinzijomringdzijndoorvolwassenen .Ookklagenzijhetniettoekennenvansocialevoordelen,zoalshetcompenserenvanoveruren,aan .Zijdurvenzichnauwelijksverzettenuitschrikvooreenverbrekingvanhetleercontract .Omdiezelfderedenklagenzijdesituatieooknietbijdeleertrajectbegeleidersaan .Deleerlingenzijnbehoorlijktevredenoverdebegeleiding,metnamedeleertrajectbegeleiders .Ookoverde
45 Effectiviteitsmeting2005VIZO-Integralekwaliteitszorg-Syntra,GrowthfromKnowledge,Significantmarketingresearch .46 Bron:informatiebrochureSyntra .
101
DEEL III: LEREN EN wERkEN
opleidingsvergoeding ismen positief . Sommige leerlingen zijn zelf vragende partij voor een consequentetoepassingvanhethuishoudelijkreglement .Alsgevolgvandeoutputfinancieringgaatmenimmersnietsnelovertotdeverbrekingvandeleerovereenkomstendeuitsluitinguithetcentrum .Denieuwebeheersovereenkomstvoorzietineenjaarlijksetevredenheidsmeting .
Tevredenheid van de medewerkersSlechtséénSyntrapeiltsystematischnaardetevredenheidvandemedewerkers .Uitonzegesprekkenblijkteenzekerrespectvoordewerkgevereneenbetrokkenheidbijdeleertijd .Daarnaastiserhetbesefdatdeleertijdvoordewerkgevernietprioritairis .Sommigelesgeverskloegenerinhetalge-meenoverdatzeteweinigente laatgeïnformeerdwerdenoverdenieuweontwikkelingenvanhetdecreet‘Lerenenwerken’ .Allelesgeverswijzenopdenadelenvanhetstatuut,metnamedecontractenvanbepaaldeduurinvergelijkingmeteenonderwijsstatuut .Het iseenvrijonaantrekkelijkstatuut:uurloon, indezomerdriemaandengeenwedde,enzovoort .DelesgeversMGVpleitenvoorkleineregroepenenvooreenpedagogisch-didactischeondersteuningopmaatvandemoeilijkedoelgroepdiemenbedient .DelesgeversBTVpleitenvoormeerhomogenegroepeneneengroepsgroottedieeengoedebinnenklasdifferentiatiemogelijkmaakt .SommigelesgeversMGVenBTVheb-benbehoefteaanmeerinformatieoverdeleerlingenvanuitdeleertrajectbegeleidingenvanuithetCLB,bin-nendegrenzenvanhetberoepsgeheim .Anderenpleitenvoormeerfinanciëlewerkingsmiddelen,bijvoorbeeldvoorhetorganiserenvanextramuraleactiviteitenofhetinhurenvangastsprekers .Noganderenhopenopeenwijzigingvande financieringvande leertijd .Enkelepersoneelsledenwijzenopdenadelenvandeverschil-lendeleertijdapplicaties .Deleertijdverantwoordelijkenpleitenvoorhetbehoudvandeverplichteleerovereenkomstbinnendeleertijd .
3. Centra voor deeltijdse vorming
3.1 Inleiding
Zesvzw’sorganiserendeeltijdsevorming:GroepIntro,Arktos,DeWerf,Lejo,FoyerenAura .Tweevandezevzw’s(GroepIntroenArktos)overkoepelenmeerdereCDV’s,aldannietinsamenwerkingsverband .Intotaalzijner20CDV’s .
VijfCDV’swerkenstructureelsamenmeteenCDO .Zo’nCDVheeftdeopdrachthetgedeelteASPVintevul-lenvooreenCDO .HetpersoneelvanhetCDVneemtonderdevormvaneensamenwerkingscontractdezeopdracht waar . De BGVwordt door de personeelsleden van het CDO ingevuld .De jongeren vallen zowelonderwijsondersteunendalsonderwijskundigonderdebevoegdheidvanhetCDO(aanwezigheid, certifice-ring,bereikenvandeeindtermen,pedagogischemethode) .
Deandere15CDV’swerkenautonoom .De jongerenhebben indeeersteplaatsbehoefteaanopmaatuit-getekendetrajectendiegerichtzijnopre-integratieindemaatschappij .Zijkrijgennaastdearbeidsgerichtevorming(AGV)ooknogeengedeeltepersoonlijkeenmaatschappelijkevorming(PMV) .Dejongerenbeschik-kenmeestalnietoverdejuistevaardighedenenattitudesomgerichttefunctionerenineenarbeidsomgeving .Elementaire competenties zoalsop tijd komen, empathisch vermogenen contactbereidheidontbreken .ZijbelandenmeestalineenCDValsgevolgvansocialeuitsluitingofhetwatervaleffectbinnenonderwijs .Hetisdetaakvandecentraomdezemoeilijkedoelgroepzoveelmogelijkontwikkelingskansentebiedenzoweloppersoonlijkalsopmaatschappelijkgebiedalsophetgebiedvanprofessionelevaardighedenenattitudes .
Ookvoorditonderzoekgingenwemethet–enigszinsaangepaste–CIPO-kaderendebijbehorendeinstru-mentenaandeslag .Wevroegendeautonomecentraomvoorafeencijfer-entekstdossierintevullen .Webezorgdendecentradocumentenvoorhetpeilennaarhetwelbevindenvanhetpersoneelendejongeren .Omhetaspectveiligheidinkaarttebrengen,maaktenwegebruikvaneenchecklist .Voorhetonderzoekterplekkemoestendecentradenodigedocumententerinzageleggen .
102
DEEL III: LEREN & wERkEN
Bijdesamenwerkingsverbandengebruiktenweenkeleentekstdossierenvroegenweomeenbeperktaantaldocumentenklaarteleggen .Decentrabereikeneenkleinaantaljongeren(vanminderdantientotenkeletientallen) .Wekozenervooromdecentrainteamsvantweeinspecteurstebezoeken .Eéninspecteurfungeerdealscontactpersoonvoorhetcentrumencoördinatorvandewerkzaamheden .Hetcentrumbezoekbleefbeperkttotéénàtweedagen .
3.2 Resultaten47
3.2.1 Context
Bestuurlijke gegevensVeelCDV’szitteningebedineenoverkoepelendevzwdiezichmetdiverseactiviteitentoteenbreedscalavanjongeren richt .De raadvanbestuurvandezesorganiserendevzw’sbestaatuitpersonenuitverschillendemaatschappelijke geledingen, al dan nietmet een bandmet het vormingswerk of de sociale sector in hetalgemeen .
Indeconceptnota‘Lerenenwerken’zietdeministerbinnendeResoc-gebiedeneenrolweggelegdvoorregi-onaleoverlegplatformen .
De CDV’s die gestructureerd samenwerken met een CDOBijtweeorganisatorenzijnervijfCDV’sdieeenformelesamenwerkinghebbenmet15CDO’s,metintotaal18vestigingsplaatsen .InVlaanderenzijn47CDO’sactief .DeCDV’szijndunverspreidoverdemeesteResoc-gebieden .
De CDV’s die autonoom werkenZescentraverzorgendevomingscomponentbij jongeren indesectorvandebijzondere jeugdzorg .Negencentrabereikenjongerenmetandereeducatievenoden .De15centrahebbenintotaal28vestigingsplaatsen .HetgroszitgeprangdtussendekustendeE17 .ErzijnsterkeconcentratiesronddeasOostende-Brugge,deregioKortrijk-IeperenderegioGent-Meetjesland .VaneenevenwichtigespreidingoverdeResoc-gebiedenisgeensprake .
3.2.2 Input: menselijk potentieel
jongerenIndecentrabinneneensamenwerkingsverbandmeteenCDObiedtGroepIntroeenprogrammaaanvoorongeveer410jongerenenArktosvoorintotaal72jongeren .Waardecijfergegevensgekendzijn,bestaateengroepmaximaaluitachtleerlingen .
Centra die samenwerken met een instelling voor bijzondere jeugdzorg (IBJ)Indezecentrazienweop1oktober2007, invergelijkingmet1oktober2006,eentoenamevanhetaantalingeschrevenjongerenmet40% .Tijdenshetschooljaar2006-2007namenintotaal125jongerendeelaandevorming .Jongensenmeisjeszijnevensterkvertegenwoordigd .Decijfersgevengeenexactbeeldvandeinstroomindecentra–geletopdekortereverblijfsperiodesendevoortdurendein-enuitstroom–maarzijnweleenindicatie(schooljaaroverstijgend)voordegroottevandepopulatiediezichindecentrainschrijft .Opde125jongerenhadintotaal95,2%deBelgischenationaliteit .Slechtsééncentrumgafcijfersoverdeherkomstvandejongeren .Hetbegrip‘andere’kanzeerruimwordeningevuld:aso-entso-jongeren,jongerenuithetbubao,enzovoort .
De andere autonome centraOp1oktober2007zienwe,invergelijkingmet1oktober2006,eentoenamevanhetaantalingeschrevenjon-gerenmet19% .Deverdelingjongens–meisjesbedraagt71,3%jongenstegenover28,7%meisjes .Tijdenshetschooljaar2006-2007namenintotaal348jongerendeelaandevorming .Intotaalhad65%vandezejongerendeBelgischenationaliteit,was18%afkomstiguitEuropaenwas17%vanniet-Europeseher-komst .
47 Wewijzeneropdatwenietoverdecijfergegevensvanallecentrabeschikten .
103
DEEL III: LEREN EN wERkEN
Inverbandmetdeherkomstvandejongerenmaaktdecategorie‘andere’30%vandetotaleinstroomvan348jongerenuitopschooljaarbasis .Hetbegrip‘andere’kanruimwordeningevuld:aso-entso-jongeren,jongerenuithetbuitenland,enzovoort .Een groot deel vande jongeren is afkomstig uit het bso 23%, gevolgddoor buso 15%enCDO 11,5% .DeinstroomvanuitandereCDV’sisbehoorlijk:9,5% .
personeelDe verzamelde gegevens van de CDV’s in een samenwerkingsverband zijn niet eenduidig .Waar we overgegevensbeschikken,merkenwedat er telkensurengaannaareen (ofmeerdere) coördinator(en) (negenmeteendeeltijdsetewerkstelling)ensomsnaarhetondersteunendadministratiefpersoneel(driedeeltijds) .Inééngevalgaanerookurennaareendirecteur(30%VTE) .Eenaantalvandevormingswerkershebbeneenpedagogischdiplomabehaaldeneventueeldeinitiëlelerarenopleidinggevolgd .OpbasisvandegegevensvandecentradiesamenwerkenmeteenIBJstellenwevastdat19vormingswerkersgemiddeldvoorietsmeerdaneenhalveopdrachtzijntewerkgesteld .
Hetisonmogelijkomopbasisvandedoordeautonomecentraingevuldecijferdossiersconsistentedataafteleidenvoorpersoneelsgegevens .Demedewerkerszijnmeestalbinnendeorganisatiesindiversegeledingenvoordeeltijdseopdrachten tewerkgesteld .Decombinatievanverschillende functiesmaakthetmoeilijkomeenhelderekijkophetgeheeltekrijgen .
3.2.3 proces
Gezamenlijke doelgerichtheidVisieOphetniveauvandeoverkoepelendevzwhebbendecentraeenbreeduitgeschrevenvisiedieuitgaatvandemaatschappelijkekwetsbaarheidvandedoelgroepenvandespecifiekesituatievanelkeindividuelejongere .Tegelijkertijdisdevisiealgemeenvanaardengerichtopdevolledigewerkingvandevzwennietopdespe-cifiekewerkingvanhetCDV .Devisieisimplicietaanweziginverschillendeinternedocumentenenpublici-teitsmateriaal . Inallecentrastaathetprincipevanhetervaringsgericht lerencentraal .Allecentrabestedenbijzondereaandachtaankleinschaligheidenverbondenheid .Devisieisbijdemedewerkersgekend .
Devisietekstenverwijzennietnaardesamenwerkingsverbanden .DeCDV’sstellenzichtenaanzienvandeCDO’s eerder dienstverlenendop: ze vertrekkendoorgaans vanuit dewerking vanhetCDOen vullen eenvormingselementtoeaanhetschoolseaanbod .Deaandachtgaatvooralnaar(maximalekansenop)tewerk-stelling .DevisievaneenCDOisnietaltijdgekendbijdevormingswerkers,enerzijdsomdathetCDOzenietheeftmeegedeeld,anderzijdsomdathetCDVernietexplicietnaarvraagt .WanneerdevisievaneenCDObijdevormingswerkerswelgekendis, isditviadewebsite,hetcentrumreglementofdoorervaring .DeCDV’szeggendatdevisiesvandebeideinstellingencomplementairzijn .HetisechternietduidelijkhoeflexibeldevormingswerkerskunnenomspringenmetdeverschillendevisiesvandeverschillendeCDO’swaarzetewerk-gesteldzijn .InéénCDVwordtdegeringeexpertiseoverdrachtbinnendesamenwerkingalseengemiservaren .Inééncentrumzijndevisiesopvormingenonderwijsquasigeassimileerd totééngeïntegreerdewerking .Tegelijkertijdzeteltervaakeenvertegenwoordiger(meestaldecoördinator)vanhetCDVindecentrumraadvanhetCDO .HetgebeurtdatopdecentrumraaddevisieofmissievanhetCDOwordtondertekenddoordeleden .VoordecentradiesamenwerkenmeteenIBJistoeleidennaardearbeidsmarktgeendoelstelling .Sommigecentrahebbeneenexplicietevisieuitgeschrevenrondempowerment,vorminginactieenervarings-gerichtleren .DezevisieisvertaaldineenSMART-geformuleerdbeleidsplandatondermeerviavergaderingen,inscholingendewebsitewordtgecommuniceerd .Hetbeleidsplanisvooralgerichtophetalgemeenbeleidenweinigopdecentrumspecifiekewerking .Anderenhebbeneenspecifiekeprojectficheopgesteld(doelgroep,doelstellingen,methodischkaderenproject-organisatorischkader)diebottom-uptotstandisgekomen .Somsisdevisieneergeschrevenineenbeleidsnotaenwordtzevertaaldnaardeplaatselijkepraktijk .Zever-trektvandemaatschappelijketweedeling(socialeexclusie)enduskwetsbaarheidmetzoweleenmaatschap-pelijkealseenpersoonsgebondencomponent .Devolgendeprincipesstaancentraal: eigenkeuzemogelijk-hedenvoordejongere,werkenopzijnmaatentempo,ondersteuningbiedeninplaatsvaneenafgebakendschoolprogramma .Hetcentrumwilditrealiserendoorkleinschaligheid,verbondenheid,projectmatigwerken,actievewerking,traject-enindividuelebegeleidingennazorg .Een andere organisatie heeft een uitgeschreven tekstmet demissie, waarden, visie, strategie en kritischedoelstellingen . Sleutelwoorden zijn hier: pluralisme, evenwaardigheid enbetrokkenheidophet kernproces .Hetcentrumlegtdenadrukophetverwervenvaneindtermen,basiscompetentiesensleutelvaardigheden .Het
104
DEEL III: LEREN & wERkEN
beleidisingebedineengrotergeheel .Devisiewordtnadrukkelijkaanhetkernprocesgekoppeldentijdensstudiedagen,teamvergaderingenenouderavondentoegelicht .Devisieteksthangtuitindeontvangstruimte .Eén centrum beschikt over een geëxpliciteerdemissie en visie waarinmen eenmaatschappelijke voorzie-ningwilcreërendiewerktaanduurzameoplossingenomdemaatschappelijkepositievanetnisch-cultureleensocialeminderhedenteversterken .HetcentrumwilzodeaanzetgeventoteenduurzaamintercultureelprojectbinneneenEuropeesperspectief: inpassingindetewerkstellingsmarktenhetopkrikkenvankansenzijnprioritair .Demissieenvisiezijnvertaaldineenbeleidsplanmetdoelstellingenenwordeninterngecom-municeerd .Eenandercentrumheefteenduidelijkomschrevenmissieenvisiemetalsdoelhetdoorbrekenvandeneer-waartsespiraalenhetstrevennaarre-integratieindemaatschappijenhetreguliereonderwijs .Demissieenvisiezijnvertaaldinbeleidsprioriteitenenwaardenwaaropdedagelijksewerkingmetdejongerenisgeënt .Zezijngecommuniceerdengepubliceerdopdewebsite .Nogeenandercentrumheeftbegin2006eenmissieenvisieuitgeschreven,maardiezijnnognietvertaaldinstrategischeenoperationeledoelenofeenbeleidsplan .Hetcentrumwilmaatschappelijkkwetsbarejongereneenpersoonlijktrajectopmaataanbiedenmeteenvoltijdsengagement .Missieenvisiezijngecommuniceerdengedragen .
KwaliteitszorgDeorganisatiesdiezichkandidaatstellenvooreenESF-project(bv .voortrajecten)moeteneenkwaliteitslabelhebben .DitkandusdelaagdrempeligeESF-kwaliteitsopstapzijn .DeCDV’sdiesamenwerkenmeteenCDO,makengeengebruikvaneeneigenintegraalkwaliteitszorgsysteem .DemeesteandereCDV’swerkenmeteensysteemvoorsystematischekwaliteitszorgeneventueeleenkwa-liteitshandboek,desgevallendvolgenshetEFQM-model .Decentragevenhiermeeuitingaanhunsystemati-schezorgvoorkwaliteit .Decentrastrevenoverhetalgemeennaaruitgeschrevenproceduresenuniformiteitindeinternewerking .Interneevaluatiesenoverlegleidenvoortdurendtotinhoudelijkeenorganisatorischebijsturingen .
SommigecentrawerkenmeteenstuurgroepKwaliteit .Indatgevaliseenkwaliteitsverantwoordelijkeaange-stelddiehetzeswekelijkseoverlegcoördineert .Proceduresenkernprocessenwordengeïnventariseerd,watmoetresulterenineenkwaliteitshandboek .Dezeaanpakheeftinsommigegevallentoteenuniformiseringenkwaliteitsverbetering(professionaliteit,VTO-beleid)geleid,zowelbinnendeCDV’salsmetenoverdepart-nersheen .Zowordtereengroteregelijkgerichtheidgerealiseerd(dieleidttotbijvoorbeeldeeninformatiseringvandegegevenseneengebruikvanhetintranetvandeopvangcentra) .Partners,medewerkersenjongerenevaluerendewerkingopbasisvaneenSWOT-analysemetalsresultaatmeerexpertise,eenbetervormingsbe-leidenbetereevaluatiemethodieken .Eéncentrumgebruikt eenkwaliteitshandboekmetdaarinprocedures,werkpuntenenevaluaties totophetniveauvanhetkernproces:tevredenheidsmetingen(ookbijdejongeren),SWOT-analyse,VTO-beleid,klach-ten, functioneringsgesprekken .De gebruikte instrumenten zijn valide en betrouwbaar .De kwaliteitszorg iscyclisch, betrouwbaar en omvat de volledigewerking .De realisatie van het voltijdse engagement, de zeerminiemeuitvalendegrotetevredenheidzijnhiervantastbareresultaten .Anderenbeschikkennochovereenkwaliteitshandboek,nochoveruitgewerkteprocedureseninstrumenten .Deconceptnotavormtweleenwerkkaderwaarbinnenjaarlijkseenprogrammawordtopgemaaktdatresul-teertineenprojectfichemetdoelstellingenenuitvoeringenenconcreteafsprakenoverkwaliteitswaarborgen-opvolging .Hetcentrumorganiseertookbevragingenmet(externe)partners,evalueertenstuurtbijenhoudteenaantalgegevenssystematischbij .Eenandercentrumbeschiktevenminovereenkwaliteitshandboek .Tijdsgebrekenonderbezettingwordenalshoofdredenenopgegeven .Hetcentrumevalueertregelmatigzijnwerkingenstuurtbij .Demedewerkerszijngerichtopkwaliteitsverbetering .Hetteamschenktbijzondereaandachtaandezorgcomponenten .Tot slot gebruiken twee centra geen systemen en procedures voor kwaliteitszorg . Het ene centrum heeftconcretedoelstellingengeformuleerdenevalueertdie .Debeoogdedoelstellingenwordennietaltijdbereiktmaardragenbijtotdepersoonlijkeontwikkelingvandejongere .Hetanderecentrumheeftproceduresuitge-schrevenvoordekernprocessen,verzameltenanalyseertgegevensoverdeuitstroomenstuurtbij .Ditleidttottransparantieenefficiëntie .
105
DEEL III: LEREN EN wERkEN
OrganisatiebeleidInterne werkingDecentrazijnkleineentiteitenmetweinighiërarchischelijnen,eentransparantestructuureneenduidelijketaakverdeling .Elkeregiowerkingheefteenregiodirecteur .Deregionalewerkingisonderverdeeldinsectoren .Elkcentrumheeftminstensééncoördinatordiedeprojectverantwoordelijkeofdedirecteurbijstaat .Eénorganisatiebestaatuiteenalgemeendirecteur,eenfinancieeldirecteurentweestafmedewerkersonder-steunddoortweeadministratiefmedewerkers .Zijorganiseertmaandelijkseenoverlegtussendecoördinato-renvanhaarverschillendecentra .Elkschooljaarorganiserendiecentrareflectiedagenwaarmenaangemeen-schappelijkethema’swerkt .Dedeeltijdsevormingbehoorttotdesector‘Vorming’vandeorganisatie .Binnenéénregionalewerkingheeftiederesector,dieisonderverdeeldinteamsensubteamsmeteenteam-verantwoordelijke en eenprojectverantwoordelijke, een coördinator . In een andere regionalewerking heeftmennaastderegionaleoverlegstructurenookdenationaleoverlegstructuur .Erisdemaandelijksestuurgroep‘Onderwijs’metinzijnschootthematischewerkgroepen,detrimestriëlealgemenemedewerkersbijeenkom-stenende informele info-uitwisseling .Decoördinator isdecentraleschakel tussenhet interneenexterneoverleg .Nogeenandereregionalewerkingwordtgeleiddooreendirecteurenééncoördinatorvoordebeidevestigingen en voor vijf vormingswerkers .De stuurgroep ‘Communicatie’ heeft er een communicatiehand-boekopgesteld .Deteamverantwoordelijkeishetcentraleaanspreekpunt .Depersoneelsadministratiegebeurtopregionaalniveau,dejongerenadministratiegebeurtopsectorniveau .
Eenandereorganisatieheeft eencentrale coördinatiedienstdie eenbrugfunctie vervult tussende verschil-lendecentra .Overkoepelendiserhetcoördinatorenoverleg(COT) .Ditisdeschakeltussenmedewerkersenhetbeleid .Ophetniveauvandecentraiserprojectoverleg .Deprojectverantwoordelijkehoudttoezichtophetgoedfunctioneren .Erisregelmatigoverlegtussendeprojectverantwoordelijkeendecoördinatorvanhetcen-trum .Daarnaastorganiseertmeneenmaandelijkssubteamoverlegvoordesamenwerkingsverbanden .Indewekelijkseteamvergaderingoverlooptmendegemaakteafspraken,bespreektmendejongeren,dehoudingvandebegeleiderendeprojectinhoud .Eenandere instellingbeschiktovereeneigenorganisatiemodel: 13 interneoverlegorganen inhet centrum,intensiefinternoverlegophetniveauvandeorganisatieenentiteitoverstijgendoverlegzorgenvooreenvlottecommunicatieindewerking .Eénorganisatiewordtgeleiddooreendirecteur,hetcentrumdooreencoördinator,bijgestaandoortienvor-mingswerkers,tweeopvoederseneenverantwoordelijkevoorhethoutatelierdieeveneenspreventieadviseuris .Decoördinatorstuurtdewerking:eriseenwekelijksteamoverlegendecommunicatieverlooptmondelingenschriftelijkviamemo’s,mailseneenmededelingenbord .Eénorganisatiebeschiktovereen transparanteorganisatieonder leidingvaneeneindverantwoordelijkeentweecoördinatoren .Hetteamvanadministratievekrachten(1,5VTE)iszelfsturendenverzorgtdevolledigeadministratie .Ookdeinternecommunicatieverloopttransparant:elkewerkdagbegintmeteenoverlegmo-mentwaarbijafsprakenenconclusieswordenneergeschreven .Wekelijks iser teamoverlegmeteenverslageneendoe-agenda .Eenlaatsteorganisatiewordtgeleiddooreendirecteur(administratievetaken),bijgestaandooreencoördina-tor(inhoudelijkeenpraktischewerking),eenjojo-medewerkeren(ped)agogischemedewerkers .Delogistiekeondersteuning gebeurt voor de gehele organisatie .De interne communicatie gebeurt vooral informeel .De(personeels)administratiegebeurtmeestalcentraalofopregionaalniveau .
Participatieve besluitvormingIndeCDV’szijnparticipatieengedeeldeverantwoordelijkheiddepijlersvandewerking .Hetoverlegendeparticipatievebesluitvormingzijnbijnaaltijdvastgelegdinformeleproceduresofviaformeleoverlegorganen(metuitzonderingvanéénCDV) .Doorhet teamoverleg isdebetrokkenheidvanallemedewerkersgewaar-borgd .Indebesluitvormingstreeftmennaarconsensus .Kleinschaligheidenpermanentconstructiefoverleggaranderendeparticipatie .Debesluitvormingsprocedureszijnvooralleparticipantentransparant .Nochtanszijn er in één centrum in de samenwerkingmet twee CDO’s geen afspraken gemaakt over de besluitvor-ming .
In één organisatie vindt het COT regelmatig plaats: op de teamvergadering wordt het COT-verslag en deinternewerkingvanhetCDVbesproken .Bovendieniserinéénvanhaarregionalewerkingenmaandelijkseenregionaalinternoverleg(RIO) .
106
DEEL III: LEREN & wERkEN
Centraalelementindebeleids-enoverlegstructuurvaneenandereorganisatieishetCOT .Eriseenuitvoe-rend teamdat de organisatie van het CDObespreekt .De inhoud van de vormingwordt besproken in dewerkgroepASPV .Bijeenandereorganisatiekrijgtdeparticipatienietalleenopindividueelgebiedeeninvullingineengesprekmetdeverantwoordelijke(n),defunctioneringsgesprekken,hetVTO-beleideninspraakindebegeleidingvandejongeren,maarookopcollectiefgebiedindeteamvergaderingen,devormingstweedaagsenendewerk-groepen .Indedagelijkseopvolgingencoachingvandejongerenberustdeeindbeslissingnahetteamoverlegbijdecoördinator .Debetrokkenheidvanallemedewerkersisgewaarborgd .Eenandereorganisatieneemtbeslissingenophetniveauvanhetteam(handelingsplannen,tucht),hetdage-lijksbestuur(personeel,financiën)endealgemenevergadering(doelstellingen,goedkeuringresultatenreke-ning) .Eldersregeltmendeparticipatiemeteenalgemenevergadering(tweemaal),deraadvanbestuur,hetdage-lijksbestuur(zeswekelijks),dethemavergaderingenen(wekelijkse)teamvergaderingen .
Overleg en interne samenwerkingIndecentraisereenintensieveteamwerkingmetgedeeldeverantwoordelijkheid .Minstenseenmaalperweekisereenoverlegwaarbijdebesprekingvandejongerencentraalstaat .Indesamenwerkingsverbandenzijndeonderlingeafsprakenschriftelijkvastgelegd(wederzijdseengagemen-ten,contingent leerlingen,overleg) .Vormingswerkersen lerarenkunnenhun inbrengdoen inhetgemeen-schappelijkoverleg(themaweken,methodieken) .Devormingswerkersnemendeelaanklassenraden,ouder-contactenenopendeurdagen .DeCDV’szijn(opéénuitzonderingna)tevredenoverdesamenwerkingmetdeCDO’s .DeinbrengvanuithetvormingswerkwordtdoordeCDO’salseentaakontlastingervaren .
personeelsbeleidAanwerving, functiebeschrijvingen en navormingSpecifiekvoordesectorheeftdeoverheideenzogenaamdeerkennings-enopvolgingscommissieopgericht .Om een soortgelijke ondersteuning van de netgebonden pedagogische begeleidingsdiensten aan de vor-mingsorganisatorentekunnenverlenen,heeftdecommissieookdetaakomhetimplementatieprocesvandeerkendevormingenoptevolgen .Dezeopvolgingstaakmagdusnietalseencontroleofinspectiewordengeïn-terpreteerd .Voordeze taakuitoefeningkomtdecommissie tenminsteeenmaalper jaarsamen .Daarnaastbehorenplaatsbezoekenenschriftelijkeinformatieverstrekkingopverzoektotdemogelijkheden .Gezienhetfeitdatelkeorganisatoreeneigenpersoneelsbeleidkanvoeren,ookophetgebiedvanbekwaamheidsvereis-ten,zietdecommissieeroptoedatdekwalificatiesencompetentiesvandevormingswerkersinverhoudingstaantotderealisatievandevormingsprogramma’s .Zonodigkandecommissieeenaanbevelinguitspreken .Dezecommissiewerktechteralenkelejarennietmeer .Decentrabestedeninhunbeleidsplanofkwaliteitshandboekaandachtaanhetpersoneels-enhetprofessio-naliseringsbeleid(begeleidingsinitiatieven,hetfunctionerenendeevaluatie) .Decentrahanterenfunctiepro-fielenalsbasisvoorselectie-enfunctioneringsgesprekken .Devormingswerkerswordenbijdeaanvangvanhunfunctieextrabegeleidenkrijgendekansomintelopenentereflecterenindepeergroep .De centra schenkenbijzondere aandacht aanVTOenbiedendemedewerkersdiversemogelijkheden voorprofessionaliseringopmaat .Decentramoedigennascholingaan .Decentrawervenbijnauitsluitendmedewerkersaanmeteensociaalgeoriënteerddiploma .Opvallendisdoordebanddeafwezigheidvanpersoneelsledenmeteenpedagogischdiploma .Hierdoorontbreektmeestaldeonderwijskundige expertise . Centra recruteren ookmensendie niet over een diploma secundair onderwijsbeschikken, zowel voor een administratieve functie als voor een vormingsopdracht . Het uitgangspunt ismotivatie,inzetbaarheid,flexibiliteit,teamwerkensociaalengagement .InenkelecentrazijndeEVCmeedoor-slaggevend .Demeestepersoneelsledenhebbeneendeeltijdseopdracht indecentraenzijnook inandereentiteitenvandeorganisatietewerkgesteld .Decentrastrevennaareenopendebatcultuureneengrotesolidariteitonderdepersoneelsleden .Erheersteenopenenaangenaamarbeidsklimaat .IndesamenwerkingsverbandenmeteenCDOwordendelaatstenietbetrokkenbijhetpersoneelsbeleidvanhetCDV .HetpersoneelwordtgeselecteerdopbasisvandenodenvanhetCDO .DeCDO’smakenookhunnascholingsaanbodkenbaaraandevormingswerkers .BijdeevaluatiegesprekkenkandecoördinatorvanhetCDOparticiperen .
Eenorganisatieheeftgeenuitgeschrevenvisieophetpersoneelsbeleid,maarvoerteenVTO-beleid .Zijbiedtuitwisselings- en vormingsprogramma’s (vier vormingsdagen) aan die afwisselend werksoortelijk of func-
107
DEEL III: LEREN EN wERkEN
tiegericht zijn . Er is bovendien eenVTO-verantwoordelijke aangesteld en erwordt een jaarthemabepaald .Bijdeaanwervinghoudtmenrekeningmetdematevanervaringmetvormingineenmeergestructureerdeomgeving . Voor nieuwemedewerkers is er een introductiedagwaarop zij een onthaalmap ontvangen . Elknieuwpersoneelslidkrijgtookeenmentor .Starterskunnenindiverseprojecteninlopen .Erisopvangindepeergroepvoorzien .Er zijnuitgeschreven functieprofielenvoordemedewerkerswaarin flexibiliteit centraalstaat .Decentravoeren(jaarlijks)functionerings-enevaluatiegesprekken(nadeproefperiodeenindiennodigofopvraag) .InéénregionalewerkingwordendebesprokenpuntenomgezetinSMART-doelen .Opheteindevandeovereenkomstwordtereen‘eindeovereenkomst-gesprek’gehouden .Mendenkterookaanomindetoekomsteen‘360°-evaluatie’tehouden . Daarbovenopkrijgtelkemedewerkeromdetweejaareenopleidings-budgetvan250euro .Demedewerkerskunneneducatiefverlofaanvragenvoorlanglopendeopleidingen .Ineenandereregionalewerkingiseveneenseenbudgetvoorzienvoorprofessionalisering .Eencentrumvoerteenpersoneelsbeleiddat isopgebouwd rond functiesencompetenties, functiebeschrij-vingen(aanwerving,evaluatie)encompetentieprofielen .Menwerktermeteenleerfichewaarindewerk-enleerdoelstellingenwordenopgenomenenopgevolgd .Menstreeftnaarcontinuïteit indetewerkstelling .Hetcentrum richt bijscholingen in en reikt initiatieven aan . Bijscholing wordt aangemoedigd . Een aantal vor-mingswerkersheeftonderwijskundigeexpertiseverworven .Ineencentrumzijnbijnaallemedewerkersinhetbezitvaneenpedagogischdiploma .Opvallendisdatbijdeaanwervingendeaanvangsbegeleidingookdejongerenzelfwordenbetrokken .InweereenandercentrumverlooptdeaanwervinginformeelenviadeVDAB-website .Zijwerkenexplicietmetcoachesindeaanvangsbegeleiding .Deprofessionaliseringdraaitermomenteelopeenlaagpitje .Innogeenandercentrumgebeurtdeprofessionaliseringadhoc .Elkpersoneelslidkrijgteenbasisopleidingoveromgaanmetagressie,socialevaardighedenenomgaanmetsociaalkwetsbarejongeren .
ArbeidsklimaatEriseenlosenaangenaamarbeidsklimaatmetgrotesolidariteitonderdepersoneelsleden .Openheid,ver-trouwen,communicatie,samenwerkingeneengoedesfeerstaancentraal .Er isaandachtvoordewerkom-standighedeneneenaantalactiviteitenwerktgroepsversterkend .BinnendesamenwerkingsverbandenmeteenCDO is er somseengroot verloopvanvormingswerkers . Inhetalgemeenervarendevormingswerkerseenverschil incultuur tussenonderwijsenvormingswerkmaarer iseengoedesamenwerkingmetdeCDO’s,zowelophetniveauvanhetbeleidalsophetniveauvandekernprocessen .Dewederzijdsebetrokkenheidisookgroot .InéénsamenwerkingisereenverschiltussendepersoneelsledenvanhetCDVenhetCDO:hetCDVverwachtermeerdynamiekvanhetCDO-personeel .IneenandercentrumisdesamenwerkingmetéénvandeCDO’sdermatedatdevormingswerkersookanderetakenuitvoerenzoalstoezichtenvervangingen .DevormingswerkerswerkenindeCDO’smeestalindezelfdemateriëleomstandighedenalsdeleraren .
Binnenéénorganisatieklaagtmenoverdebeperkte financiëlemiddelen .Dit leidt inéénregionalewerkingtot het zoeken van creatieve oplossingenwat op zich groepsversterkendwerkt en het solidariteitsprincipeaanmoedigt .Ineencentrumvaneenandereregionalewerkingisdeinfrastructuurondermaatsennietonder-houden .Debandmetdejongerenismindergoedenvaneenprettigarbeidsklimaatisnauwelijkssprake .Ineenandereorganisatiestreeftmenop termijnnaarééncomputerperpersoneelslid . Iedereenheefteeneigene-mailadresbinnendeorganisatie .Decontroleartsbrengtjaarlijkseenbezoek .Demedewerkerskrijgengratiseenmedischonderzoekeneengriepvaccin .Inééncentrumwijstmenopdenegatievegevolgenvanoverdrevenempowerment .
Logistiek beleidVeiligheid en welzijnTijdenshetonderzoekwerktenweenkelmeteenchecklistvaninternedocumentenendocumententegebrui-kendoorexternenuitdeVeiligheidsindex .Vermitsindesamenwerkingsverbandendevormingintegraaldoor-gaatindeCDO’smaaktditaspecthiergeendeeluitvanonsonderzoek .OokindelesplaatsenindeIBJ’svaltmenonderhetbeleidvandebetreffendehulpverleningsinstelling .AlleorganisatorenzijnaangeslotenbijeenEDPBW .Nietallecentrahebbeneeninternedienst .Inallecentraiseen(interne)preventieadviseuractief .Enkelecentrazijnditschooljaargestartmethetaanbrengenvandenodigepictogrammen,evacuatieplannenenzovoort .Decontrolevandebrandblusapparaten,verwarmingsin-stallatie,brandveiligheidenlaagspanningisaldannietgebeurd .Deasbestinventarisontbreekt(éénuitzonde-ring) .Erzijngeenrisicoanalysesopgemaaktenerisgeenglobaalpreventieplan .Insommigecentravormen
108
DEEL III: LEREN & wERkEN
deverwarmingendeisolatieeenprobleem .HetaspectVGHMkomtdesgevallend(uitgebreid)aanbodinhetcentrumwerkplan .
Somsheeftmeneenveiligheidsadviseurperprovinciemetregionaleverschillen indeaanpak .HetVGHM-beleidstaatnog inzijnkinderschoenen .Nietteminwerdomveiligheidsredenenhetafgelopenwerkjaareenhoutateliergesloten .HetCPBWendepreventieadviseurstaaninvoordeopvolgingendebeleidsuitvoeringophetgebiedvanwerkomstandighedenenveiligheid .VorigwerkjaarheeftmenvanuithetCPBWinééncentrumeenwerkdrukenquêteafgenomen .InéénvanderegionalewerkingenisergeeninformatiedoorstroomtussendeCDV’sendeorganisatie .Inhetenecentrumwerktmensamenmeteenexternedienstenhoudtmenregel-matigbrand-enevacuatieoefeningentijdensdevormingsmomenten,inhetandereisernogheelwatwerkteverrichtenophetgebiedvanwelzijnsbeleid .Ineenandereregionalewerkingisdeveiligheidvandelokalenrudimentair .Hetdidactischmateriaalinhetlokaalvoorhoutbewerkingisonvoldoendeveilig .In één centrum is een vertrouwenspersoonvoorgrensoverschrijdendgedragaangesteld .Het centrumkandemeestedocumentenuitdeindexvoorleggen .Ookeenandercentrumheefteenvertrouwenspersoonvoorgrensoverschrijdendgedragaangeduid,maarindatcentrumisnoggeensystematischezorgvoorveiligheidaanwezig .Eenandereorganisatiebeschiktovereendynamischrisicobeheersingsyteem .DecentrazijnaangeslotenbijeenEDPBW .Erzijnveiligheidsvoorschriftenopgesteldvoorhetpersoneelendejongeren .Decentrabeschik-kenoverEHBO-koffers .Nieuwepersoneelsledenmoetenbinnenhet jaareenEHBO-opleidingvolgen .Er iseenjaaractieplaneneeninventarisvandechemischeproducten,maardeevacuatierichtlijnenenveiligheids-instructiekaartenontbrekennog .Inéénvestigingkandebewoonbaarheidvandelokalenbeter .Deasbestin-ventarismeldteenmogelijkrisicovoordeoudeschoolborden .Bijnogeenandereorganisatieishetveiligheidsbeleidpasditschooljaaropganggekomen .ZijwerkthiervoorsamenmeteenEDPBWdateenuitgebreidverslagmetverbeterpuntenheeftopgemaakt .Eriseenverantwoor-delijkeaangesteldvoordegebouwenendeinfrastructuur .EriseenEHBO-lokaalenenkelepersoneelsledenhebbeneenopleidinggevolgd .Erzijnevacuatierichtlijnenen-oefeningen .Eenandereorganisatieplanteenjaarlijksecontroledoordebedrijfsarts .Deveiligheidvoldoet .Ineenlaatstecentrumkanmeneenaantalverplichteverslagenvoorleggen .Eriseenbeleidsplanrondpesten,ongewenstseksueelgedragengeweld .Erzijnnogeenaantaltekortenophetgebiedvanveiligheid:problemenmettrapleuningen,hygiëne,evacuatiewegenenHACCP-normen .
Financieel beleidNaastdesubsidiëringvanhetVlaamsministerievanOnderwijsenVorminggaandecentraactiefopzoeknaaralternatievefinancieringsbronnen,binnenenbuitendestructurenwaarinzeeventueelzijningebed .Debesturenkunnendemiddelenvrijdoorschuivenbijdeonderliggendeorganisaties,waaronderookmiddelendie ze verwerven via derden (WEP+-contracten, ESF, socialemaribel, stad, provincie of privépartners) .Depreciezefinancieringsmechanismenbrachtenweinditonderzoeknietinkaart .Geletopdeeigenheidvandesectorkanhetnuttigzijnomdeverschillendebronnenhoofdelijkinkaarttebrengen .Decentravragengeenfinanciëlebijdrageaandejongeren(opdrieuitzonderingenna:inééngevalbetaaltmen75europersemester,indetweeanderegevallenisdat100europerjaar) .Hetisbelangrijkomtevermeldendatdezejongerensindshetschooljaar2008-2009onderbepaaldevoorwaardeninaanmerkingkomenvooreenstudietoelage .Alle besturen werkenmet een dubbele (analytische) boekhouding, sommige hebben een begroting opge-maakt .Deadministratieveverwerkingvandefinanciëlegegevensgebeurtdooreeninternemedewerker .Deeindcontrolegebeurtdooreenexterneboekhouder,eventueeleenbedrijfsrevisor .OndankshettekortwaarmeedeCDV’selkjaarwerken,slagendebesturenerinomeenfinanciëlereserveaante leggen .Hierdoorbouwenzijeengezondfinancieelwerkkaderuit .De jaarrekeningwordt jaarlijksaanderespectievealgemenevergaderingentergoedkeuringvoorgelegd .HetVlaamsministerievanOnderwijsenVorminghanteertspecifiekecoëfficiëntenvoordesamenwerkings-verbandenendeautonomecentra .Hetministeriehoudthierbijrekeningmetdedoordecentraopgegevenvormingsprogramma’senmaaktdegeldenoveraanderespectievebesturendoormiddelvaneenvoorschoten een saldo . Een gesloten enveloppesysteem verdeelt de gegenereerde middelen over de verschillendeCDV’s .Ditkangroteverschuivingenmetzichmeebrengenbijhettoekennenvandesubsidies .Eengrotetoe-namevanhetaantaljongerenbijeenpartner,kaninheteigencentrumimmerseendalingvandesubsidiesbetekenenzonderdathetaantaljongerendaalt .Desectorheeftdoordezemaniervansubsidiërendereflexominternafsprakentemakenoverhetaantaljongerendatzichpercentrumkaninschrijven .Eengroeivanhetaantaljongerenindesectorgeeftimmersgeenrechtopbijkomendeomkadering,watopzichdanweerdeplanlastvandevormingswerkersverhoogt .Eensterkegroeivanéénofmeerderecentrazouanderzijds
109
DEEL III: LEREN EN wERkEN
danweer de ‘natuurlijk’ verkregenbalans tussende centra ernstig verstoren .Alle partners respecterenditevenwichtbinnendesector .OokbinnendesamenwerkingsverbandenmetdeCDO’swordenafsprakengemaakt .Inééngevalwerdver-melddathetCDVperleerlingeenbepaaldesomvandesubsidieskrijgtdiedeCDO’sverwerven,opbasisvaneenvrijcomplexeformule .DeCDV’smakenmetdeCDO’sjaarlijksonderlingeafsprakenoverdecontingen-tenjongerendiehenwordentoegewezen .IntweeCDV’sgeldtdeafspraakdathetoméénderdevandeleer-lingenpopulatievanhetCDOgaat .Dezenormhaalthetopeventuelescreeningsop(schoolse)vaardighedenenattitudes .
Eentweedeanomaliezitindeteldatumvan1februari(vanhetvorigeschooljaar) .Zowatallecentramerkeneenopvallendeinstroomnadeteldatum .BijdecentradiesamenwerkenmeteenIBJisereenpermanenteinstroomgekoppeld aan een (zeer) korte verblijfsduur .De teldatum ismet anderewoorden absoluut nietrepresentatief .De centra verkiezen dan ook een anderewijze van financiering .Hierbij verwijstmen somsnaardevroegeremaniervanwerkenwaarbijvoorafhetaantalgesubsidieerdeambteneneenbedragvoordewerkingsmiddelenwerdvastgelegd .
80tot90%vandetoegewezenmiddelenkannaardeuitbetalingvanlonengaan .Deverplaatsingsonkostenenoverheadkostenkunnendesgevallenddevolgendegrotekostzijn .Eensubstantieeldeelvanhetbudgetkannaaranderekostengaanzoalshuur,verwarmingenonderhoudvandegebouwen .Inéénenkelgevalooknaardeafbetalingvande lening .Hierdoorkunneneronvoldoendemiddelenzijnvoor infrastructuur,didactischmateriaalofuitrusting .Hetresterendegedeeltevandewerkingsmiddelengaatnaardeinhoudelijkewerking .Ditvraagtinsommigegevallendenodigeinventiviteitvoorhetgebruikvandebeschikbaremiddelen .Erbestaatquainfrastructuurenuitrustingeengrootverschiltussendecentraonderling .
Zowelwatbetreftinfrastructuuralsmateriëlemiddelendoeterzicheenanomalievoor .Enerzijdsheeftdezebijzonderedoelgroepnoodaanaangepasteleermethoden,eengeschiktesetting,specifiekebegeleidingeneengeïndividualiseerdeaanpak .Anderzijdsstellenwevastdathetmateriëleenhetpedagogischecomfort(zoalsleermiddelen,didactischmateriaal,uitrustingennetheidvandegebouwen)somsbijzonderarmzaligis . InfrastructuurDesectorheefteenzeergevarieerdehuisvesting .Deactiviteitenvindenplaats inde infrastructuurvaneenCDOofeenIBJ .BijeenIBJlopendelokalevoorzieningenquainfrastructuursterkuiteen:vaneennaargees-tige,geïsoleerdeomgeving,eenrijhuisofeenkelderverdiepingtoteenaangenamegroeneomgevingeneenexcellentehuisvesting .DeandereCDV’sbeschikkenovereenzeerbreednetwerkvanlocatiesintalvangemeentesenbijverschil-lendeorganisaties voorde inrichting vanhunopleidingen .Het isuitzonderlijkdatde vormingsactiviteitendoorgaaninmodernegebouwen .Tweecentrakunnenovereeninfrastructuurbeschikkendieuiteenlopendeactiviteitentoelaat .Eéncentrumzitineencontainergebouwenkandesgevallendeenberoepdoenopdeinfra-structuurvaneenCVOvoorzijnkeukenproject .Eéncentrumheeftzijngebouweninerfpachttot2022 .Tweecentrabevindenzichineeninfrastructuurdieeigendomisvandeorganiserendevzw .Decentrazijnmethetopenbaarvervoervlottotredelijkvlotbereikbaar .Indeonmiddellijkeomgevingbevin-denzichoverhetalgemeendiverseopleidingsverstrekkersentoeleiders,waaronderCDO’s .Deeigenvesti-gingsplaatsenkunnendanweeropettelijkekilometersvanelkaarverwijderdzijn .
Materiële middelenEenaantalcentrabeschiktoverdegelijkuitgeruste lokalenvoordeBGV(vooralhout,metaal,kokenofeen(brom)fietsatelier)ofeendegelijkuitgerustcomputerlokaal .Bijanderecentraisditbeperkttothetminimum .Vaakwerktmenmetweinigmiddelenen inslechteomstandigheden .Centrabeschikkensomsoveréénoftweelokalenomhunvorminginterichten .Delokalenkunnenzowelordelijkzijnalseerderrommelig .Eéncentrumbeschiktovereenuitgebreidebibliotheekenplantookeenmaterialenbank .Inééncentrumzijnhetdidactischmateriaalendeuitrustingmetuitzonderingvandekeukensminimaal .VoordePMVzijndevoor-zieningenerminimaal,waarondereengebrekaanICT-middelen .Ineenandergevalbeschikthetcentrumoverbusjesvoorhetvervoer, iserwelvoldoendeaudiovisueel,sport-encreatiefmateriaal,eenvoetbalveld,eencomputernetwerk,enzovoort .Hetaantalcomputersvoldoetdanweernietenhetateliervoorhoutbewerkingisveeleerklein .Eriseenlogistiekemedewerkerdieinstaatvoorhetonderhoudendeaanvullingvanlevens-middelen .Inééncentrumisergeenafzonderlijkatelier .PMVenBGVwordeninéénlokaalonderwezen .In
110
DEEL III: LEREN & wERkEN
eenander centrumwordende lokalen tweewekelijksgepoetst .Deverwarmingwerktgedeeltelijk, sommigeramenzijnstukenkunnennietgeslotenworden .OokhierwordenPMVenBGVinéénlokaalonderwezen .Anderzijdsishierdanweerveel(buiten)ruimteeneensportzaal .Dedidactischehulpmiddelenvooreenkwa-liteitsvolletechnischevormingzijnerontoereikend .
OpleidingsaanbodCentrum en samenlevingInhetalgemeenkunnenwestellendaterzichdelaatstetienjaareenaantalingrijpendeverschuivingenheb-benvoorgedaan .Decentrawijzigdenregelmatigvannaamenvestigingen,vroegeneenerkenningaan,stop-tenhunwerkingofreorganiseerdenbinnendegrotestructuren .Dedoelgroepissindseindjaren’90,begin2000indemeestegevallensterkgewijzigd .Binnendegroepvankwetsbarejongerenvaltdegrotediversiteitop .Zokanhetgaanomallochtonejonge-renmetgrotetaalachterstand,jongerenmetbeperkteleermogelijkheden(ondermeeruithetbuitengewoononderwijs), jongerenmetpsychische (vooralASS) en karakteriële stoornissenof adaptatie- en attitudepro-blemen, schoolmoeheid, motivatiegebrek, jongeren met een gerechtelijk verleden, jongeren met een laagzelfbeeld,faalangst,gedragsproblemenofproblematischeopvoedingssituaties .Specifiek voorde jongerenvancategorie 1bis (subsidiëringscategorie)gaathetovermoeilijk tebegeleiden+12 jarigen (pubers en adolescenten) . Kenmerkend zijn ondermeer de delinquente ontwikkeling, de vaakgedwongenhulpverlening,denegatievespiraalvanafwijzingenhetbijzonderlagezelfbeeld .Derechterkandezejongerenonderbepaaldeomstandighedenverplichtenomindevoorzieningteverblijven,zelfszondervoorafgaandeprocedure .Zewordenbeteromkaderdomdatzehetmoeilijkstoptevangenzijn .In2000heeftdetoenmaligeregeringbeslistomderesidentiëlecapaciteituittebreidenomaandevraagvandejeugdrech-terstegemoettekomen .Eenoproeptotdeprivé-voorzieningenombijkomendecapaciteitvoordeopvangvandejongerenvancategorie1-bisuittebouwen,vielindovemansoren .VooralopdeasAntwerpen-Mechelen-Brusselbestondenenormeopvangtekortenzonderdatprivé-initiatievendenoodwildenlenigen .Deregeringendesectorzelfsteldenookvastdatdeopvangvandezejongensenmeisjestewensenoverliet .Erwasteweinigaandachtvoornetwerkvorming .TeveeljongerenwerdennaeenverblijfvandrieofzesmaandeninMolzondernabegeleidingnaarhuisgestuurd,waarzealleenmaarkonden terugvallenopdepeergroepwaarinzevroegeractiefwaren .Eenandervoorbeeldzijngeplaatstejongerendielijdenondereenernstigverstoordeouder-kindrelatie,maarnahunplaatsingterugindieproblematischeomgevingterechtkomen .Inaldezegevallengaathetommulti-problemjongeren .Ditbetekent,geletopdebeperkteaantallen,datersprakekanzijnvaneencomplexeinstroomproblematiekenzorgttevensvooreenbrede(verbredingvande)doelgroepindecentra .Opzichisditookeengevolgvandegeëigendemethodiek:invullenvandeleemtesdie binnenhet reguliere onderwijsaanbodniet kunnenworden ingevuld enwaarbijmen vertrekt vanuit deleefwereldvandeindividuelejongere .Uitzonderlijkbakenteencentrumzijndoelgroepnauwaf .Eéncentrumbedient bewust de Romazigeuners . Een ander centrum richt zich tot jongerenmet een gebrekkige kennisvanhetNederlandszoals(nietbegeleide)asielzoekers,politiekevluchtelingenenmigranteninhetkadervangezinshereniging .Decentrazijnmeestal ingebed inbredenetwerken:anderecentraenopleidingsverstrekkers (zoalsOKAN-scholen,CDO,VDABofaanbiedersvanvoortrajecten),organisatiesindesocialesector,toeleiders,cultureleen gerechtelijke diensten, hulpverleningsorganisaties, enzovoort . De centra die samenwerkenmet een IBJwerkensamenmetspecifiekepartnerszoalsCIB,CBJ,Begeleidingstehuizenofbuso-scholen .
Alleautonomecentrahebbeneensamenwerkingsakkoordmetéén(of twee)CLB(’s)dat isvertaald ineenbeleidscontractofeenafsprakennota .InhetgevalvaneensamenwerkingmeteenIBJverlooptdesamenwer-kingmethetCLBoverhetalgemeennietintens:tweecentrahebbengeenformeelsamenwerkingscontract .GeletopdespecificiteitisditmedeteverklarendoorhetfeitdatdedoorverwijzingmeestalnietdoorhetCLBgebeurtmaarrechtstreeksdoordehulpverleningsinstellingen .IntweegevallendoethetCLBenkelopvraagvanhetcentrumofdeinstellingeentestingofeenoriëntatie .Inééncentrumzijndeschooldossiersmagergestoffeerd,hetdoorspelenvangegevens(IQ-enberoepskeuzetesten)verlooptertraag .Desamenwerkingtussendecentraendezeinstellingenverloopt(bijnaaltijd)vlotviapermanentoverleg,zekertussendevor-mingswerkersendeopvoeders(opvang-enbegeleidingstehuis) .
Centrum en overheidHetisnietechtmeerrelevantdatdecentraopbasisvaneendestijdstoegekendAGODI-nummer(ditiseenadministratief groepsnummer voordeprogramma’s) een aantal lestijdenwordt toegekend, ietswatondermeerbelangrijkisvoordetoekenningvandefinanciëlemiddelen .Hetprogrammanummerwerdtoegekend
111
DEEL III: LEREN EN wERkEN
opbasisvaneendestijdsdoorhetcentrumingediendprogrammametleerinhoudenendoelstellingen .Boven-dienzienwedateenzelfdeaantallestijden(overeenkomstighetprogramma)nietaltijdresulteertineenzelfdeaantallesurenperweek .Wekunneneveneensvaststellendatertussendeverschillendecentraeenbredevorkwordtgehanteerdvan500tot750uren(+50%) .Opbasisvanhetonderzoekzijnergeenobjectieveredenenomdezewijzevantoekenningtehandhaven .EnkelecentrahebbenhetAGODI-nummernietopgegeven .EéncentrumzegtdatergeenberoepsopleidingwordtgegevenendaterdusgeenAGODI-nummeris .IndecentradiesamenwerkenmeteenIBJwordteromwillevandeinbeddingindeinstellingentegenoverdejongerenmeestaleenvoltijdsengagementgerealiseerd .DecentraorganiserenhetaanbodPMVgespreidovertweedagdelen .AanvullendorganiserenzeeenaanbodAGVeveneensgespreidovervier,zesenzevenurenoftweedagdelen .VoorhetaanbodPMVvertrekkentweecentravanuitdeeindtermenPAVbsotweedegraad .Ineenandercentrumisereenbreedaanbodmetreken-entaalvaardigheid,socialeencomputervaardighedenenmaatschappelijkevorming .DeAGVisvooralgerichtophetaanlerenvanbasistechnieken,arbeidsattitudes,veiligheidenisbedoeldalssmaakmakervoordejongeren .Hetbestaatuitbedieningenkeukenhulp,koken,voeding,schilderenendeco-ratie,houtbewerking,handvaardigheden,lichaamsverzorging .Naastdezeverplichtevormingorganiserendecentrazelfof in samenwerkingmetdekoepelorganisatieofanderen(bv .LJW)eenaanvullendaanbod .Inééncentrumiseroptweevestigingsplaatsengeenaanvullendaanbod .Indederdevestigingisereenuit-gewerkttrajectplanophetniveauvandejongere:
meteencomponentwerk=WEP,bv .renovatieprojectinEeklo(isuitzondering)•zondereencomponentwerk=aanvullendvrijetijdsaanbod•metdemogelijkheidvanvoortrajecten(zoalsjobclub,atelierwerkingofindividuelegesprekken)•
Inééncentrumiserenkelindevakantieeenzinvolaanbodvrijetijdsbesteding,ineenanderisereenaanvul-lendaanbodmaarditstaatopdehellingomwillevandevrijblijvendheid(vrijwilligerswerkdoorhetLJW) .Opeenanderevestigingsplaatswordtditgeorganiseerddoordeoverkoepelendeorganisatiezelf .In een ander centrum wordt elke namiddag een ervaringsgericht aanbod georganiseerd met groepswerk,actieve,creatieveenculturelevorming,dataansluitopdethemawekentijdensdeverplichtevorming .Voortra-jectenenbrugprojectenenregulieretewerkstellingzijngeenprioriteitomdatarbeidgeenprioriteitis .Voorhetonderzoekvroegenwenaardecijfers(aantalvoortrajecten,brugprojecten,werk,thuiswerkenande-re)van1oktober2006,1februari2007en1oktober2007 .DecentradiesamenwerkenmeteenIBJkondenhiervoorgeencijfermateriaalopgeven .Ditisondermeerteverklarendoordeschommelendein-enuitstroomenderelatiefkorteverblijfsduurindecentra .De aanwezigheidwordt systematisch geregistreerdmaar biedt weinigmeerwaarde . Er zijn immersweinig(problematische)afwezigheden .In één centrum wordt het centrumreglementmet elke jongere gecommuniceerd en afgetekend voor ont-vangst .Ookdedoorverwijzerwordthiervanopdehoogtegesteld .
DeandereautonomecentraorganisereneenaanbodPMVenBGVgespreidovervierdagdelen .Eéncentrumorganiseertzijnaanbodopeenklassieke,schoolsevoltijdsewijze(vakken)gespreidovervijfdagen(32uren)envolgthiermeehetdestijdsgoedgekeurdeprogramma .Decentraorganiseren(ofstrevennaar)eenvoltijdsengagementdoormiddelvanvooralvoortrajecten(zelfofdoorderden,dikwijlsbinnendeeigenoverkoepelendeorganisatie) .Ookbrugprojectenkunnen(doorderden)eneventueelverschillendevormenvanwerkervaring,afhankelijkvanderijpheidvandejongere:(snuffel-ofopleidings-)stages,IBOofstartbanenomuiteindelijkteeindigeninhetvoltijdseofdeeltijdsearbeidscircuit .Afhankelijkvandegroottevandecentrazijnhiervoorstructureletrajectenuitgetekendofwordtereengepasteinvullinggezochtopmaatvandeindividuelejongere .
Op1oktober2006zatenopeentotaalvan116jongeren47jongeren(40%)ineenvoortraject,vijfjongeren(4%) ineenbrugproject,vier jongeren(4%)waren tewerkgesteld inhet regulierearbeidscircuit (voltijdsofdeeltijds)enéénjongere(0,8%)alsthuiswerker .Hetovergrotedeelvandejongeren,59(50%),hoortthuisindecategorieandere .Op1februari2007zatenopeentotaalvan205jongeren57jongeren(27,8%)ineenvoortraject,24jongeren(11,7%)ineenbrugproject,11jongeren(5,4%)warentewerkgesteldinhetregulierearbeidscircuit(voltijdsofdeeltijds)envierjongeren(2%)alsthuiswerker .Hetovergrotedeelvandejongeren,109(53,2%),hoortthuisindecategorieandere .Op1oktober2007zatenopeentotaalvan135jongeren60jongeren(44,4%)ineenvoortraject,tienjongeren
112
DEEL III: LEREN & wERkEN
(7,4%)ineenbrugproject,zevenjongeren(5,2%)warentewerkgesteldinhetregulierearbeidscircuit(voltijdsofdeeltijds)en0thuiswerkers .Eengrootdeelvandejongeren,58(43%),hoortthuisindecategorieandere .Opbasisvanditonderzoekengeletopdeomvangishetevidentdatdecategorie‘andere’eenverdereuit-diepingvraagt .
Het centrumreglement wordt met de jongeren gecommuniceerd en ook de ouders en desgevallend dedoorverwijzerswordenhiervanopdehoogtegebracht .Deaanwezighedentijdensdevormingwordennauw-gezetgeregistreerd (tot tweemaalperdag), systematischdoorgestuurdnaardebevoegdeadministratieengekoppeldaaneenactie:dejongerenwordenmeestalonmiddellijktelefonischgecontacteerdensomsthuisbezocht .BijproblematischeafwezigheidwordthetCLBopdehoogtegebracht .Regionaalisersprakevaneenspijbelactieplan .De afwezigheid op anderemomenten (bv . tewerkstelling, voortraject)wordt desgevallendeveneensstructureelopgevolgd .
Opbasisvanderegistratiefichesvanvorigschooljaar(7246registraties)kunnenweziendatvoordiezelfdejongerenvandeandereautonomecentra 19%vandeafwezighedengewettigdzijndooreendoktersattest,3,7%beschikteovereenziektebriefjevandeouders,12,8%kwamtelaat,11%wasafwezigompersoonlijkeredenenen5,4%hadtemakenmeteentuchtmaatregel .32,7%vandejongerenstondondereenofanderebegeleiding(allevormenvanopvangenbegeleidingvanjongerendiewegenspedagogische,juridische,socialeofpersoonlijkeredenentijdelijkdelessennietkunnenbijwonen,bv .time-outofzorgboerderij)en15,3%wasafwezigomuiteenlopenderedenen .Uithetonderzoekis niet duidelijk gewordenwat deze twee categorieën voor de centra ende jongerenprecies (praktisch eninhoudelijk)inhouden .Omdathethierover48%vanderegistratiesgaat,isditeenonderwerpdatindetoe-komstbijzondereaandachtvraagt,inhetbijzonderhetbegrip‘begeleiding’datnietaltijdtransparantwordtingevuld .
Voordeeerstemaandenvanhethuidigeschooljaar(1428registraties)gevendeeersteindicatiesaandatdecijfersminofmeerdezelfde richtinguitgaan .Hetaandeel jongeren indebegeleiding ligtmerkbaarhoger:49% .Deonderwijstijdwordt,waarweditkondennagaan,efficiëntbesteed .
Gerichtheid op de jongerenWerving en begeleidingDecentrawerkenaanhunnaambekendheiddoormiddelvaninfomappen,eenwebsite,mondelingereclame,netwerking,overlegmetCDO,enzovoort .
BinnendesamenwerkingsverbandenvaneenCDVmeteenCDOiser inhetalgemeeneennauwesamen-werkingtussenhetCDVenhetCDO:leerlingenbegeleidingvandeschool,CLB,leerlingenbesprekingentus-sentijdsennadeexamens,oudercontacten .Bijdeaanvangvanhettrajectwordendejongerengescreendopbasisvanschoolseenmeervormingsgerichteoefeningen .Devormingswerkerspassenhetspijbel-entuchtbe-leidvanhetCDOtoe .Intakeentrajectbegeleidingindesamenwerkingsverbandenkwameninonsonderzoekslechtsinbeperktemateaanbod .
IndeautonomecentradiesamenwerkenmeteenIBJbestedenbeidepartnersinhetalgemeenbijzonderveelaandacht aan intake en trajectbegeleiding . In één centrum hanteertmen een digitaal trajectbegeleidingsy-steemwaartoezowelvormingswerkersalsopvoedersgebruiksrechthebben .Hierdoorontstaatereensynergietussendetweeorganisatieswatstructuureninhoudvandeelektronischedocumentenbetreft .Detrajectbe-geleidingverlooptinvierfases:
deintakefase:binnendeweeknaopnamedoordecoördinatorCDVendeindividuelebegeleidervande•leefgroepdetrajectfaseencasusbespreking:naenkeleweken•hetoriënteringsgesprek:coördinatorCDV,metindividuelebegeleiderenjongere,hetgeentot(her)oriën-•teringleidthetafrondingsgesprek:laatstegesprekvooreindeverblijf•
Deopvolginggebeurtdoordeopvoeder,devormingswerkerendeindividuelebegeleidermeteendagelijksebriefing van de leefgroep en de jongere . De verzamelde gegevensworden bijgehouden in een individueellogboek .Daarnaastiserooknoghetkritischeincidentenrasteroflogboekvoorincidenten(KIRS) .HetCDVhoudtwekelijkscliëntbesprekingen .Ineenandercentrumgebeurtdeintakeviaeentelefonischeaanmelding,
113
DEEL III: LEREN EN wERkEN
gevolgddooreengesprek(metouders,doorverwijzers) .Vanelkejongerewordteenindividueellogboekbij-gehoudenmetelementenvanobservatie,begeleiding,opvolgingenevaluatie . Inhetgeval vanschoolloze,leerplichtigejongerenbrengthetCLBdejongereaanendoethetopleidingsvoorstellennaeenheroriënterings-voorstelvanhetCDV .HetCLBisdandeinformatieschakeltussenschoolenCDV .HetCLBissomsaanwezigbijevaluatiemomentenvandejongeren .Intweecentragebeurendeintakeendetrajectbegeleidingvolledigdoorde verzorgingsinstelling .De intake en eventueel de instaptoetsof niveaubepalingstoets leiden echterniettoteenconcretevormingsactie .Tussenvormingswerkersenopvoedersiserpermanentefeedbackmetmondelingedebriefing .Omwillevanprivacyredenenlegtdeinstellingniethetvolledigedossierterconsultatievooraandevormingswerkers .IndetoekomstwilhetcentrumhetcompetentiemodelvanJongInvest(evalu-atievanattitudes)invoeren .
InanderecentragebeurtdetoeleidingvandejongerendoordeCLB’smaarookvraaggestuurdvanuitdecen-tranaardeCLB,socialediensten,dejeugdrechtbankofOKAN-scholen .Intake,trajectbepalingen(her)oriën-teringeneindevandebegeleidingzijnindecentratoegewezenaanbepaaldefuncties .IndiennodigadviseertookhetCLBbijde intake,somsparticipeerthetCLBaandetrajectondersteuning .Decentrabestedenveelaandachtaanhetintakegesprekmetdejongere,deouders,debegeleiderenaandetrajectbegeleiding .Zokanerookeenhuisbezoekplaatsvindenomeenzichtopdethuissituatietekrijgen .De vormingsprogramma’s worden uitgetekend in samenspraak met de jongere en vertrekken vanuit zijnleefwereldenverwachtingenofdoelen .Debegeleidingkantevensfocussenophetherwinnenvanhetzelfver-trouwenenhetombuigenvanhetnegatievezelfbeeld .Inééncentrumisditprioritair .Datcentrumbrengtdestartcompetentiesvande jongeredanookniet inkaart .Sommigecentraorganiserendanweereen instap-toetsofniveaubepalingstoets .Debedoelingdaarvanisomhetniveauvandejongereinteschattenenzijntrajecthieropaftestemmen .Hetkangaanomhetaanbrengenvannognietverworvenvaardighedenofken-nis,maarookomeenindelinginniveaugroepen .Decentrastellendetoetsenzelfop .Meestalzijndieeensamenraapselvanoefeningenrondtaalenwiskunde .Uitzonderlijkwerdeenmeeroverwogentestopgesteldenuitgeprobeerdmeteensteekproef .Welkedecriteriavaneentestzijnomhettrajectvanjongerenaantepassenofjongerenintedeleningroepenisvaag .Hetgaateerderomhogeoflagescoreseneeninschattingdaarvan .Hetisnietaltijdduidelijkofderesultatenvandezetoetsenvoldoendevalidezijnenhetisooknietaltijdduidelijkofermetderesultatenietswordtgedaan .EenandercentrumgebruiktdeTASAN-toetsvoordeniveaubepalingNederlands .Ditisechtergeendiagnostischetoets .In het vormingstraject ismeestal een inleefperiode voorzienwaarin de jongere tijd krijgt omopnieuw totzichzelftekomen .Wanneerhetindividuelevormingsprogrammaisuitgetekend,makensommigecentraeencontractopmetdejongere .Erispermanentebijsturingvandetrajectenopvraagvandejongere,opbasisvanoverlegofopadviesvandevormingswerkers .Tijdensdetrajectbegeleidingkunnencentradenetwerkenvandejongerenbetrekkenbijdehulpverlening .BijproblematischeafwezigheidwordendesgevallenddeCLB’singeschakeld .Indecentrazelfvoorkomenpreventieveactiesdezeproblematiek .Aandenazorg(bv .vervolgopleiding,tewerkstelling)wordtmeestalminderaandachtbesteed .Intweecentrablijvenjongerennahun18bijproblemeneenberoepdoenopdeexpertisevanhetcentrum .Eenvandecentraorganiseertterugkomdagen .
pedagogisch-didactisch handelenDoelstellingenDevormingbeantwoordtnietaltijdaandeverschillendeopleidingsniveausvandejongerenaso,(d)bso,tso,busowanneerdieineengemengdegroepterechtkomen .Tegelijkertijdrichtendemeestecentrazichtoteenbepaaldedoelgroepenisereenalgemenetrendinhetstrevennaarzelfredzaamheid,socialevaardigheden,(arbeids-)attitudesen-houding,vaardigheden(meestalgebondenaanateliers),stimulerenvantaal-enreken-vaardighedenenoriënterennaarschool,leertijd,deeltijdsonderwijsofarbeidsmarkt .Omdezedoelstellingentekunnenrealiseren,stellendecentradebegeleidershoudingcentraalwaarbijmenbewustnietvertrektvanuithetschool-ofeenanderdossier .Inééncentrumwerkendeopvoedersnadrukkelijkmethetbiechtstoelmodel:dit ishetuitenvanwarmte,gevoelensenproblemen .BijdecentradiesamenwerkenmeteenIBJstaathetvormingstrajectdanweertendienstevanhethulpverleningstraject .Veelcentrafocussenopzelfredzaamheiddoorjongereneenaantalbasisvaardighedenmeetegevenzoalsdewegvindennaareenarbeidsbureau,optijdkomenofzorgenvoorheteigenonderhoud .Daarnaastwillenzedejongereneenaantalsocialevaardighedenmeegevenzoalsomgaanmetordeentucht(opmerkingen,sanc-ties)enwerkeningroep,vaardighedendiedecentranoodzakelijkvindenomaanwerktegerakenenwerktebehouden .Opdezewijzewordtookaanarbeidsattitudesgewerkt .
114
DEEL III: LEREN & wERkEN
Naastdeattitudeswordenookeenaantalvaardighedenmeegegevenwaardoorzevoorzichzelfkunnenzor-gen(koken)enkunnenwerken(lezen,schrijven,anderearbeidscompetenties) .CentradoenookhunbestomjongerenzoveelmogelijknaardeeltijdsonderwijsenanderevormenvanonderwijsdoorteverwijzenindienzijnietophunplaatszijnineenCDV .Ditvindendecentraeenmoeilijketaak .Hetdoorstromennaaronderwijsismoeilijkenhetlijktvaakeenbeterinitiatiefomdejongerevoortebereidenopzelfredzaamheidomzonderenigdiplomatochineigenonderhoudtekunnenvoorzien .Centrahebbensomstemakenmetjongerendienoodhebbenaaneenintensieveofaangepastebegeleiding .Devormingswerkerskunnendezerolnietaltijdopzichnemen . Indezegevallenmoetdevormingonderdoenvoormeerprioritaire takenzoalsopvangenobservatie .
WerkvormenDeervaringleertdateengroepvanzesjongerenideaalis .Menprobeertdanookdegroepsgroottetebeper-kentottien .Decentrahebbenelkhuneigenheideneenverscheidenheidaanwerkvormen .Eenaantal vindenwe indemeestecentraterug:werkeninateliers(bijvoorbeeldvoorhoutbewerking,kokeneninformatica),werkenrondbepaaldethema’s,werkvormenvoorhettrainenvanattitudes,werkendoorervarings(gericht)leren,lerenaandehandvanextramuraleactiviteiten(zoalssportenuitstappen),klassikaalonderwijsenniveaugroepen(klas-sikaalonderwijs) .
Somswerkendevormingswerkerszoschoolsmogelijkomwillevanmaximalekansenop re-integratie .Eenaantalcentrawerktmetateliers .Peratelier iseenonderwerpvoorzien,bijvoorbeeldhout,metaal,motorenof koken . Er zijn zowel intra- als interindividuele verschillen tussen de ateliers die de verscheidene centrainrichten .Eenaantalcentraberoeptzichopexterneorganisatiesvoordeateliers .Hetaangeleerdekrijgtzoopprofessioneelgebiedeenmeerwaarde(werkenmetprofessionals,meergerichtopvaardighedenenminderopattitudes) .Ineenateliervervaardigendejongeren–zelfstandigofingroep–eenvoorwerp,zeknutselenofpreparerenapparatuur .Erzijnsomsopdrachtenenprojecteninhetkadervanbedrijfsactiviteitenwaarbijreële voorwerpenworden vervaardigd voor gebruik .Werken in ateliers is echtermeestal niet bedoeld omjongeren professionele of arbeidsgerichte vaardigheden bij te brengen, dit is veeleer een neveneffect .Welcreëertmeneensituatiewaarinjongerenervaringenopdoen,bijvoorbeeldinrelatietothetgroepsgebeurenenzoervaringsgerichtleren .Methetwerkeninatelierswilhetcentrumaandevooropgesteldedoelstellingenwerken .Bijdezewerkvormdoetmenbovendienvaakaanbegeleidzelfstandigwerk,groepswerk,projectwerk,gedifferentieerdwerkenvraaggesprekken .Zowelbinnenalsbuitendeatelierswerktmenookrondthema’s .Diethema’ssluitenaanbijde leefwereldvandejongerenmaarzijnsomsweinigtaakgerichtofprojectmatiguitgewerkt .Vaakbrengendejongerenzelfthema’saan,metmeerinteresseenmotivatiealsgevolg .Vanhetwerkenrondthema’smaaktmendansomshandiggebruikomeenaantalspecifiekevaardigheden(zoalsrekenvaardigheden)bijtebrengen .
Allevoorgaandewerkvormenwordenookaangewendomattitudestetrainen .Zowerktmenvanuitheterva-ringsgerichtelerenaanattitudes .Hetwerkenaanattitudesis,geziendedoelgroep,voorhetmerendeelvande centra vanprioritair belang .Uitzonderlijk is hetwerkenmet bestaandemethoden voor het trainen vanattitudes .Ditzounochtanseenmeerwaardebetekenenophetgebiedvanvaliditeitenbetrouwbaarheid .Hettrainenvanattitudesvindtaltijdplaats tijdenseenanderewerkvorm . Jongerenworden ingeleid inateliers,themawerk,klassikaalonderwijsofandereomdatdiewerkvormenaantrekkelijkerzoudenklinkenvoorjonge-rendanattitudetraining .Daaromwordtlaagdrempeliggewerktaanvaardighedenalshoutbewerkingofkokenmaarligtdeeigenlijkefocusopdeattitudesdiemenhierbijaanleert .Eenveelgebruiktmiddelomattitudestetrainenisdesanctie .Afhankelijkvanhetcentrumneemtdieeenanderevormaan:schorsing,time-out,hetoproepenvandeoudersofvoogd(en)ofcontracten .Sanctieswordenvaakpasgegevenbijlangdurigeofher-haaldelijkeafwezighedenofbijgrensoverschrijdendgedrag(zoalsagressieofvandalisme) .Eéncentrumheefteenvijfstappenplanuitgewerktvoorzijnorde-entuchtproblemen .Ineenandercentrumevolueertdeaanpaksinds kort van een sanctionerend beleid naar een beloningsbeleidmetmeer autonomie voor de vormingenaandacht voordemotivatie vande jongeren .Dezeaanpak isnietuitgeschreven . Ineenander centrumhanteertmeneensanctieschaal(totkamerarresttoe) .Bijhetuitblijvenvaneffectgaatde jongerenaareengesloteninstelling(zoalsdeinstellingenvanRuiseledeenEverberg) .Sommigecentravattendetime-outopalseensoortkortdurendeschorsing .Anderevoorzienineenaparteruimteomjongereneentijdjeuitde‘les’tehalen .Eéncentrummaaktookgebruikvaneencontracttussencentrum,jongereenoudersofvoogd(en)waarinzijbelovenzichaanhetcentrumreglementtehouden .Ingevalvanniet-nalevingwordenverderesanc-tiesuitgevoerd .Vaakblijftdiesanctiebijeengesprekmetdejongereofmetdefamilie .
115
DEEL III: LEREN EN wERkEN
Naastdesanctiebeloontmende jongerenookvoorhunattitudes .Debeloningkaneenactiviteitzijn,eencompliment,verkiezingtotleerlingvandemaand,enzovoort .Zotoontmendatdegewensteattitudesposi-tievegevolgenhebbenenhoudtmendejongerengemotiveerdomopdeingeslagenwegverdertegaan .
Hettrainenvanattitudesgebeurtmeestalzeerintuïtief .Decentragevenaandewerkvormenvaakeeneigeninvulling .Zokanhetervaringsgericht lerenmoeilijkvergelekenwordenmetde leercirkelzoalsomschrevendoorDavidKolb .Deleerervaringbeperktzichmeestaltothetopdoenvanconcreteervaringenendeopgedaneervaringenobservereneneroverreflecteren .Stapdrieenviervandezecirkel–deactiviteitenineentheore-tischkaderplaatsenenzeomzetteninnieuwgedraginnieuwesituaties–zijnnietaandeorde .Hetgaateer-deromeeneigenvisieopervaringsgerichtlerenwaarbijwerkeninateliersvaakeenmiddelisomervaringentecreëren .Demeestecentralatendeinvullingentoepassinggeheelaandevormingswerkersover .Diebepalenvaakopbasisvanervaringengezondverstandwaterzalgebeurenbinnendevorming .Hetkomthieropneerdatdeinvullingvaneenwerkvormsterkafhankelijkisvandevormingswerkerdieervoorinstaat .Ookdebijtebrengenleerstofwordtdoordevormingswerkerszelfopgesteld:vaakwordenopintuïtievewijzeopdrachtenverzamelduitverschillendemethodenenwerkboeken .Erisdikwijlsinspraakvanhetteambijdeinvullingvandewerkvormen .Ookdejongerenkunnenonderwerpenaanbrengenenhunmeninggeven .Eenaantalcentrabeperktdeinspraakvandejongeren,meestalomdatzijeenredelijkvaststaandprogrammavolgen .
Naastdebovenstaandewerkvormenwordenvaakextramuraleactiviteitenalseensoortbeloningvoorzien:sportdagen,uitstapjesofzelfseenkortereis .Dezeactiviteitenzoudenjongerenmeerperspectiefmoetenbie-denopeengoedeinvullingvanhunvrijetijd .Bovendienzoudenzulkemomentendegroepscohesieverhogenenanderesocialeattitudesindehandwerken .Eenaantalcentrageefterdevoorkeuraanomopeenschoolsewijzetewerkenmetklassen,vakkenenleraren .Indezecentragaatmenereerdervanuitdateenaantalschoolsevaardighedenvangrootbelangzijnvoorde latereberoepsuitoefeningofopleiding .Daaromproberendie centra jongerenklaar te stomenvoor eenbepaaldberoep,schavenzijhuntaalbijoflerenzehencomputervaardigheden .Hetwerkenineenschoolsecontextmaakthetblijkbaarookmakkelijkeromhetlerentestructureren .Tochblijftookhierdeervaringenintuïtievandevormingswerkereengroterolspelen .Eriseenduidelijkediversiteitaanmethodiekenzowelbinnenalstussendecentra .Deverschillenzijnerindegekozenwerkvormen,maarookindeinvullingvandewerkvorm .Ervaringsleren,werkeningroepenklassikaalonderwijswordttelkensopeenanderewijzeingevuld .Centrastekendikwijlsheelwatenergieinhetontwikkelenvaneigenlesmateriaal .Somsisereenuitgewerktematerialenbankenishetbijmekaargezochte lesmateriaalmetzorg(thematisch)samengesteld, ishetvol-doendebeschikbaarengebaseerdopleerlijnen .Hetlesmateriaalkanaangepastzijnaandenodenenbeper-kingen van een anderstalig publiek . Soms is het lesmateriaal veeleer bescheiden, ontbreken cursussen ofsyllabiofrefereertdesamenstellingdaarvanaandeeigenvooropleidingennascholing .Ditisnietaltijdeenwaarborgvoorsystematiekendoelgerichtheid .
Het pedagogisch-didactisch handelen binnen de samenwerkingsverbanden tussen een CDV en een CDOkwaminonsonderzoekslechtsbeperktaanbod .Wekunneninhetalgemeenstellendatdevormingswerkersdeleerplannenvandeschoolvolgenendatzijeenzichthebbenopenkennishebbenvande(vakoverschrij-dende)eindtermen .DeCDO’s informerendevormingswerkershierovernietaltijd . InééncentrumbestaatdaaroveronduidelijkheidtussendeETPAVbsotweedegraad,eenleerplandbsotweedegraadendeinternevertalingvandeETindiversedocumenten .BinnenhetASPV-aanbodzoomendevormingswerkerssterkinophetgedeeltesocialevormingenpersoonlijkheidsvorming .Zijkaderen ‘les’gebeurenenevaluatiebinnendeETenleerplanneninfunctievandekwalificatiegerichtheidvanhetaanbod .DeCDO’shebbendegewoonteomrondthema’stewerken .Devormingswerkerswerkeneenprogrammauitdathiermeestalbijaansluit,aldannietopgebouwdronddeET .Somsisergrotesynergietussenlerarenenvormingswerkers,somswerkenbeidennaastmekaar,bijvoorbeeldviavaste lessenbundeltjes ineenstrakstramien .Wanneer jongerenhetklasgebeurenhypothekeren,wordt ineenenkelgevaleen tussengroepopgerichtwaarbij ineerste instantieaanattitudeswordtgewerkt .Ineenandercentrumheetzoietsinternetime-out .
Voorbeelden van goede praktijkErzijncentradiepositieflijkenteevolueren .Hoewelzeergschaarszijn,duidenzeaandaterbepaaldemoge-lijkhedenbestaan .Diemanifesterenzichondermeerineenuitgewerktcurriculum,aangewendemethodieken,resultatenzoalsterugstroomendoorstroom,uitgebouwdeinfrastructuurenmateriaalenkwalificatiesvanhetpersoneel .
116
DEEL III: LEREN & wERkEN
Slechtsenkelecentrawerkenmeteenuitgebreidenuitgewerktcurriculum .DedoelstellingenzijndanduidelijkomschreveninconcreetgedragenweerspiegelenofwelvooropgesteldedoelstellingenofzelfsET .Degehan-teerdemethodiekenzijnonderbouwdendoelgericht .Totopdewerkvloerenindeklaswordtdittoegepastondermeeraandehandvanobservatiesof evaluatiefichesenditmetpositieve resultaten totgevolg .Eenaantalcentraslaagterzelfsinjongerenterugnaarschooltekrijgen .Uiteraardisookhetdoorstromennaardearbeidsmarkteenpositieveuitkomstdaarvan .Sommigecentrahebbenhuninfrastructuurgoeduitgebouwdmetvoldoendelokalenenrecentmateriaal .Ookzijnercentradiewerkenmetvoldoendepersoneeldatinhetbezitisvaneenpedagogischbekwaamheidsbe-wijs .
EvaluatieDeevaluatieindecentradiesamenwerkenmeteenCDOkwamnietaanbodinditonderzoek .Eencriteriumgerichteevaluatieenpermanenteopvolgingenbijsturingzijnvoordespecifiekedoelgroepvanessentieelbelang .Eenintuïtievewijzevanevaluerenboektgeenofmindergoederesultatenomdatdit leidttotmoeilijkobserveerbaargedrag .Tochgaatmenuitvandeervaringenintuïtievandevormingswerkerenvertrouwtmensterkopdiensobservatiesenherinneringen .Kwaliteitsvol uitgeschreven doelstellingen en performante evaluaties zijn dus cruciaal . Beide voldoen nietsteeds: dedoelstellingen zijn somsweinig concreet,moeilijkmeetbaar of niet tijdsgebondenwaardoordevaliditeitvandemetingnietisgegarandeerd .Omhetleerprocesteobserverenentebegeleidenishetdusvanbelangdatalgemenedoelstellingenvertaaldworden inspecifiekedoelstellingenenconcretegedragingen .Vooralhetconcretiseren isvanbelangomtewetenwatmenmoetdoenomeendoelstellingtebereikenenomdevoortgangvanhet leerprocestekun-nenobserveren .Dieinvullingvandoelstellingenisinheelwatcentravaagofzelfsonbestaande .Alseraleenomschrijvingisvandedoelstellingenvindtdezebijnaaltijdweinigofgeenaansluitingbijbestaandenormenofrichtlijnen .Bovendienomvattendoelstellingengeenconcretereferentiepuntenvoordetoetsingervan .Het opvolgen van te bereikendoelstellingen gebeurt eveneensopuiteenlopendewijze:met ficheswaaropdoelstellingenbeschrevenworden,uitzonderlijkmetbestaandemethodeszoalsdeSAM-schaal(handelings-plan),metwekelijkseprojectevaluaties,metwekelijkseofdagelijkserapportagesvanvormingswerkers,meteenbesprekinginteam .
Allecentradragenzorgvoorhetuitwerkenvanhunprogrammabinnenhetteam .NaafloopvanhettrajectmakendecentradiesamenwerkenmeteenIBJperjongereeenschriftelijkeevaluatieop .Allegegevensvandejongerewordenopeencliëntbesprekingsamengebracht .Dejongerewordthierovergeïnformeerd .Inééncentrumwordtpositiefgedragbevestigdenopnegatiefgedragonmiddellijkgereageerd .IederejongerewordtbijdeintakeopdehoogtegebrachtvanhetfeitdatereenevaluatiewordtopgemaaktdiedejeugdrechterofhetCBJtezienkrijgt .Anderecentrakijkenbijdeevaluatievooralnaarde(arbeids)attitudesenzelfredzaam-heid,mindernaardetechnischecompetenties .
Tijdenshettrajectwordtdewerkvorm(procesevaluatie)regelmatiggeëvalueerd .Ditgebeurtinteam,somswekelijks,trimestrieelofmaandelijksdoordevormingswerkers,coördinatorenenanderebetrokkenen .Voorhetevaluerenvandejongerenenhunprestaties(productevaluatie)bestaangroteverschillentussendecentra .Ditheeftwellichttemakenmetdeverscheidenheidinwerkvormen .Opvallendisdateroveralfrequentgeëva-lueerdwordt .Sommigecentramakengebruikvanzelfontwikkeldeevaluatiemethodenvoorhunaanbod .Tochwordthetaanbodnaareigengevoelennormengeëvalueerd .Deuitzonderinghieropisdenormgerichteevaluatie .Dithoudtindatereennormbestaatwaaraandepres-taties van de jongereworden afgemeten . Voor deze vorm van evaluatie, gebruiken de centrameestal eenbestaandetest,methodeofET(PAVbsotweedegraad) .Ditgebeurtinslechtsééncentrum .Aanheteindevandeopleidingmakendezejongereneeneindwerkenstellenditvooraandegroep .Een andere vorm van evaluatie is de zelfevaluatie, waarbij de jongere zijn prestaties afmeet tegen vroegereprestatiesennagaatoferleerwinstisgemaakt .Dezewijzevanevaluerenlaatdejongeretoezelfvorderingenenveranderingentezieninheteigenfunctionerenenkanopdiewijzemotiverendwerken .Veelcentrastrevenditnadoorvaniederejongereeendossierbijtehoudenwaarin(vorderingenin)gedragofprestatiesomschrevenworden .Somsblijfthetbijobservatiesenopmerkingenvandejongere .Dooroverheteigendoenenkunnennatedenken,krijgtdejongereeenbeterzichthoemenzakenrealiseertenwaaromanderefoutlopen .Methetverworveninzichtstuurtmenzonodigbij .Geenenkelcentrumbesteedtechteraandachtaanhetverderwerkenmetdezereflecties .Bijdezevormvanevaluatiewordtsomsaansluitendeengroepsgesprekgehoudenwaarbijjongerenelkaarevalueren .Opdezewijzevergelijkenzeeigenperceptiesmetdeinzichtenvananderen .
117
DEEL III: LEREN EN wERkEN
Voorgaandevormenvanevaluerenwordenvooralgebruiktomattitudesteevalueren .Centrameteenmeerschoolsewerkingevaluerenjongerenvooralopgrondvanverrichtetaken,oefeningen,examens,eindwerkenen toetsen .Dezebeoordeling is cijfermatig, soms in combinatiemet eenaantalbeschrijvendeobservatiesvanhetgedragvandejongere .Noganderespitsenzichbijdeevaluatiestoeopdeobservatiesvanvormings-werkersende interpretatiesvanhetgeobserveerde .Opheteindevandedagofdeweek isermeestaleenbesprekingofwordenobservatiesneergepend .Wellichtheefthetvoornamelijkintuïtievewerkenzijnweerslagopdebetrouwbaarheidvandeevaluaties .
Nadeevaluatiewordendebehaalderesultatengerapporteerdaandejongereenaandeoudersofvoogd(en) .Ditgebeurthoofdzakelijkindevormvaneenrapport,eengesprek,eenattestvan(regelmatige)deelnameofeenattestvanverworvenbekwaamheden .Eéncentrummaaktnaasthetattestvanverworvenbekwaamhedenookgebruikvaneenaantalzelfontwikkeldeattestendiedetussentijdseerkenningvanverworvencompeten-tiesindeverfzetten .Demeestecentragevendejongerenelktrimestereenrapportwaarinhunprestatiesgeëvalueerdwordenvol-gensdeverkozenevaluatievorm .Aanhetrapportissteedseenmondelingebesprekingverbonden,enerzijdstussendetrajectbegeleiderofvormingswerkerendejongere,anderzijdswordtereengesprekvoorzienmet(jongere,)oudersofvoogd .Tijdensdeindividuelebesprekingtussenjongereenbegeleiderofvormingswerkerwordtbesprokenhoede jongerewerdgeëvalueerd .Het iseenmomentomhet trajectvande jongeremetzijn inspraakaantepassenenverschillendeervaringenbijelkaartebrengen .Dergelijkegesprekkenvindenookplaatstussenderapporteninofmeermaalspertrimester .Opheteindevanhetjaarkunnendejongereneenattestvanvolledigeofregelmatigedeelnameverkrijgen,indienzijsteedsofopregelmatigebasishebbendeelgenomen .Jongerendiehuntrajectvolledigafwerken,krijgeneenattestvanverworvenbekwaamheden .Dit attest vermeldtwelke vaardigheden, kennis en vooral attitudesde jongere verworvenheeft tijdens zijnvorming .Bijhetrapporterenvanderesultatenwordenookdeoudersopdehoogtegebracht .Erwordtpertrimestereenoudercontactgeorganiseerd .Hetrapportwordtdoordeoudersingekekenenondertekend .Naastdezemeerformelecontactenwordtookinformeelcontactopgenomenmetdeouders .Deouderswordenzoveelmoge-lijkbetrokkenbijhetprocesvanhunkind .Zijwordentelefonisch,permail,viahuisbezoekofopinformelebij-eenkomstengeïnformeerdoverdeopvolging .Ookbijproblemenneemtmendirectcontactopmetdeoudersofvoogd .Dezecontactenwordenvooralgeorganiseerdbijafwezigheidvandejongereofbijproblemenmetdejongereeneventueletuchtmaatregelen .
3.2.4 Output
LeerprestatiesDeleerprestatiesvandejongerenindesamenwerkingsverbandenmeteenCDOmaaktengeendeeluitvanonsonderzoek .DeleerprestatiesvandejongerenineenIBJzijnmoeilijkinteschatten .Devormingissterkmaatgerichtenvoor(zeer)korteperiodes .Degemiddeldeduurtijddateenjongereinhetcentrumverblijft,is30dagen .Omeenzichtopdehardeoutputtehebben,moetenweookrekeninghoudenmetdeoutputindehulpverlening,maarditbehoortniettotdebevoegdheidvandeonderwijsinspectie .Tweecentrareikeneenattestvanregel-matigedeelnameuit,éénookeenattestvandeelname .DoordeinbeddingineenIBJrealiserendejongereneenvoltijdsengagement .Deandereautonomecentrarealiserenvoordemeestejongereneenvoltijdsengagement .Devooropgesteldeleerdoelenwordendoordemeerderheidvandejongerenbereikt,zowelvoorPMValsvoorBGV .Decentrareikenhetattestvanverworvenbekwaamhedenuit .EéncentrumstreefternaaromdeETPAVbsotweedegraadte realiseren .Hetgebruiktdaarvoorchecklistenenreiktnadeafrondingvanheteindwerkeeneigenattestuit .
schoolloopbaangegevensDeschoolloopbaangegevensvande jongeren indesamenwerkingsverbandenmeteenCDOmaaktengeendeeluitvanonsonderzoek .Deautonomecentrabereikendevooropgesteldedoelgroep(en) .
Vanslechtsviercentrakregenwecijfersoverdeverblijfsduur .Decijferszijnnietrepresentatief .Uithetbeperk-tecijfermateriaalblijktdatdeverblijfsduurindecentrasterkuiteenloopt(van105tot373dagen) .
118
DEEL III: LEREN & wERkEN
DeschoolloopbaangegevensvandejongerenindeIBJ’szijnzeermoeilijkinkaarttebrengenomdatdeindi-vidueledossiersvandejongerenaandehulpverleningsinstellingwordendoorgegeven .Erzijnmaarvoorééncentrumcijfersbeschikbaar .Vanhetaantaluitgereikteattestenzijngeengegevensbeschikbaar .Decijferszijndusnietrelevant .InallecentradiesamenwerkenmeteenIBJ,beëindigenzowatallejongerenhetvooropge-steldeprogramma .
Debeschikbarecijfersvoordeandereautonomecentrazijnnietrepresentatiefmaarwelindicatief .Debegrip-penhieronderwordenalsvolgtingevuld:
instroom:jongerendieeentrajectbeginnenbijaanvangoftijdenshetschooljaar•uitstroom:jongerendietijdensofopheteindevanhetschooljaarhettrajectbeëindigen•uitval:jongerendietijdenshetschooljaarhuntrajectvroegtijdigstopzetten .•
Tijdenshetschooljaar2005-2006(zesrespondenten)vatten195jongerenbijdeaanvangvanoftijdenshetschooljaareenvormingaan .Daarvanhebben102jongeren(52,3%)hetvolledigetrajecttijdenshetschooljaarafgemaakt, 49 jongeren (25,1%)haakten vroegtijdig af . 44 jongeren (22,5%) stroomdendoornaarhet vol-gendeschooljaar .Tijdenshetschooljaar2006-2007(zevenrespondenten)vatten213jongerenbijdeaanvangvanoftijdenshetschooljaareenvormingaan .Hiervanhebben111jongeren(52,1%)hetvolledigetrajecttijdenshetschooljaarafgemaakt,53jongeren(24,9%)haaktenvroegtijdigaf .49jongeren(23%)stroomdendoornaarhetvolgendeschooljaar .Wanneerwedecijfersbekijkenvanhetaantaluitgereikteattesten(cijferseindeschooljaarvanvijfcentra),danzienwedat inhetschooljaar2005-2006intotaal54attestenvanverworvenbekwaamhedenzijnuitgereikt .Inhetschooljaar2006-2007zijndater47 .Dezecijferszijnverrevanvolledig,maartegelijkertijdeerderaandelagekant .Decijferszijnweinigrepresentatiefenhebbenweinigwaardewanneerzenaastdecijfersgelegdwordenvanhetaantalgeverifieerdejongeren(283op1februari2006) .
OutcomesDecentrazijngoedgekendbijdedoorverwijzers,inderegioensomstotverdaarbuiten .Decentramakenhierbijookgebruikvandenaambekendheidvandeorganisatiewaartoezebehoren .Sommigecentrahebbenhetmoeilijkomcijferstegevenoverdedoorstroomnaarkwalificatiegerichteoplei-dingenofvervolgopleidingen .Dejongerenzoudenergebaatbijzijn,mochtendecentrabijkomendeaandachtschenkenaandenazorginhetalgemeen .
Gegevens over het vervolgtraject van de jongeren in de samenwerkingsverbandenmet eenCDOmaaktengeendeeluitvanonsonderzoek .GegevensoverhetvervolgtrajectvandejongerenindeIBJ’szijnzeermoeilijkinkaarttebrengenomdatdeindividueledossiersvandejongerenaandehulpverleningsinstellingwordendoorgegeven .Demeestejonge-renkerenterugnaarhetreguliereonderwijs .Degegevensoverhetvervolgtrajectvandejongerenindeandereautonomecentrageven,aansluitendbijdeuitstroom-enuitvalcijfershierboven,eenantwoordopdevraagwaardezejongerennaartoezijngegaan .Desituatieisvoordetweeschooljarenvergelijkbaar .In(deloopenopheteindevan)hetschooljaar2005-2006(zesrespondenten)hebben151jongerenhetcen-trumverlaten .Hiervanhebben59jongeren(38,8%)deleeftijdvan18jaarbereikt .25jongeren(16,5%)hebbenzelfeenandereoplossingofopleidergezochten66jongeren(44%)zijnnaarandereopleidingsvormendanbusodoorgestroomd .Eénjongereisverhuisd .In(deloopenopheteindevan)hetschooljaar2006-2007(zevenrespondenten)hebben164jongerenhetcentrumverlaten .Hiervanhebben62jongeren(39,2%)deleeftijdvan18jaarbereikt .28jongeren(17%)heb-benzelfeenandereoplossingofopleidergezocht,driejongeren(1,8%)zijndoorgestroomdnaarbusoen68jongeren(41,5%)naarandereopleidingsvormendanbuso .Driejongeren(1,8%)zijnverhuisd .
Tevredenheid van de jongerenSommigecentravoerenzelftevredenheidsmetingenuit .Eriseengrootverloopvandejongerenindesamen-werkingmetdeIBJ’swateenweiniggenuanceerdeinterpretatietoelaat .Dejongerenvoelenzichbovendienverplichtomaandevormingdeeltenemen .Zijzijnvragendepartijvoorvoldoendemateriaaldatdiversiteitendifferentiatietoelaat .Zijvragennaareenschoolseaanpakmetlessenentaken .Deinzetvandemedewerkerswordtgewaardeerd .Demeningen van de jongeren over de andere autonome centra lopen uiteen: ze zijn of tevreden over dedagelijksewerkingofniet .Deuitrustingzoueenopknapbeurtkunnengebruikenenookhetcursusaanbodis
119
DEEL III: LEREN EN wERkEN
volgensdemeestenvoorverbeteringvatbaar .Hetprogrammavoldoetnietaanhunverwachtingenensom-migenwilleneenmeerarbeidsgerichteaanpak .
Tevredenheid van de medewerkersSommigecentravoerenzelftevredenheidsmetingenuit .Eéncentrumheeftookeenenquêteoverdewerkdrukafgenomen .Demedewerkerszijngemotiveerdeninhetalgemeenpositiefingesteld .Zijfungerenalsteamenidealismeisdikwijlsdedrijfveer .Ditdraagvlakisnoodzakelijkomineendergelijkesettingtekunnenfuncti-oneren .Onder vormingswerkers en leraren vindt eenwederzijdse kruisbestuiving plaats . CDO’s ervaren een grotetaakontlastingbijdeaanpakenopvangvanprobleemleerlingen .DemeerwaardevoordeCDV’senCDO’sblijktuitdewederzijdsetevredenheidendejaarlijkseverlengingvandesamenwerking .Demedewerkerszijninhetalgemeentevredenoverde‘integratie’inhetCDO .Hetsysteemvaneen40-urenweekwordtpositiefennietalseennadeelervaren .ZonodigwerkendevormingswerkersaandeETPAVbsoderdegraad .Intweecentrabestaat(grote)ontevredenheidoverdeaanvangsbegeleidingenzijnerklachtenoverdeinfra-structuurenheteducatiefmateriaal .
4. Conclusies
4.1 Centra voor deeltijds beroepssecundair onderwijs
DeCDBSO’sstaanvandaagvoordegroteuitdagingomeenspecifiekegroepjongerensuccesvoldeoverstaptelatenmakennaardearbeidsmarkt .Eendoelgerichtetrajectbegeleidinggebaseerdopdeindividuelebehoeftenvandejongerenblijktdaarbijnoggeenalgemeeningezetinstrument .Ookdesamenwerkingsverbandenmetexternenkunnenindatkadernogverderuitgewerktworden .Deindividuelebehoeftenvandejongerensituerenzichmeestalopverschillendeterreinen .Eendegelijkegeza-menlijkeaanpakvandeonderdelenschool(lerarenASPVenBGV,detrajectbegeleiding,tewerkstellingsbege-leiding,enzovoort),werk(voortrajecten,brugprojecten,alternerendetewerkstelling,enzovoort)enzorg(hetCLB,persoonlijkeontwikkelingstrajecten,externeorganisaties,enzovoort)isdanookvanprimordiaalbelangomdezekwetsbarejongerenallekansentegevenopeenmaximaleintegratieindemaatschappij .
Uitonsonderzoekblijktdatertussendecentraerggroteverschillenbestaanophetgebiedvaneffectiviteitmet betrekking tot output (cijfers over aanwezigheid en tewerkstelling) en proces (verwachtingen, leerlin-genbegeleiding,enzovoort)dienietsteedskunnenverklaardwordendoordeliggingvanhetcentrum(enderegionaletewerkstellingsmogelijkheden)ofdespecifiekedoelgroep .Hetversterkenvandebeleidskrachtvandecentrakanindatopzichtdemanierzijnomdieverschillenwegtewerken .
4.2 syntra
DevisievanSyntraVlaanderenopdeleertijdkentnietinalleregionaleSyntraeenconcretevertalingineenspecifiekbeleidsplanvoordeleertijd .Waarditwelhetgevalis,ishetbeleidsplangebaseerdopdegegevensvaneensterkuitgebouwdeinterneenexternekwaliteitszorg .ZowelSyntraVlaanderenalsderegionaleSyntrabeschikkenhierdooroveraccurategegevensomeenstrategischbeleid tevoeren .Binnendekwaliteitszorgkomthetpedagogisch-didactischeaspectmindernadrukkelijkinbeeld .DeorganisatievandeleertijdwordtsterkaangestuurddoorSyntraVlaanderen .Derealisatievandeopleidinggebeurt door een samenwerking van personeelsleden van Syntra Vlaanderenmet personeelsleden van deregionaleSyntra .DebenamingvandeverschillendefunctiesinderegionaleSyntraendedaaraangekoppeldebevoegdhedenkunnenweleensverschillen,hetgeendetransparantienietbevordert .Hetpedagogisch-didac-tischeoverlegisstructureelnietvoorzien .Viadegelijkesoftware-applicatieskunnendeleerlingenadministra-tiefgoedopgevolgdworden .Hetpersoneelsbeleid inde regionaleSyntra verloopt autonoom inde aanwerving vangeschikte lesgevers,vertoonteenmarkantonderscheidindeaardvancontractenenzorgtvooreensterkongenoegenbijeengrootdeel van de lesgevers . Interne nascholing ondervangt gedeeltelijk het niet beschikkenover een bewijs van
120
DEEL III: LEREN & wERkEN
pedagogischebekwaamheid .Eenformeleaanvangsbegeleidingisnagenoegonbestaande,dedeelnameaannascholingwordtgestimuleerdmaarleidtslechtsinbeperktematetotresultaat .Hetmeestopvallendishetgebrekaanpedagogischeondersteuning .Debenamingpedagogischadviseurishiervooronderwijskundigenmisleidend .Begeleidingeninspectieisvoordelesgeversnietduidelijkteonderscheiden .Functioneringsge-sprekken worden doorgaansmet de leertijdverantwoordelijken gevoerd . Evaluaties komen in de regionaleSyntraalsdusdanignietvoor .
Deleertijdmaaktgemeenschappelijkgebruikvandeinfrastructuurendemateriëleuitrustingvandeonderne-mersopleiding .Doorgaansmakendezeeenkwalitatieveopleidingmogelijk,maarplaatselijkwordentekortenvastgesteld .Het financieelbeleidvoorde leertijdmaaktdeeluit vanhetalgemeenbeleidvande regionaleSyntra .Deoutputfinancieringgenereerteenalgemenevraagnaarbijsturingvanhetsysteem .
Hetopleidingsaanbodisgerichtopdevraagvandearbeidsmarktenlaatgeenautomatischegelijkschakelingmetonderwijsopleidingentoe .DeontwikkelinggebeurtdoorSyntraVlaandereninsamenwerkingmetdesec-torenenvertegenwoordigersvanderegionaleSyntra .Hetconceptvandeopleidingbestaatuitdrieafzonder-lijkedelen,wateengeïntegreerdcurriculumhypothekeert .Deinbouwvandeeindtermenvertoontgebreken .Devakoverschrijdendeeindtermenzijnonbekend .
Er is geen expliciet doelgroepenbeleid . De leerlingenbegeleiding is structureel uitgebouwd,maar vertoonttekorten .Vooraldekoppelingaandepraktijkopleiding indeonderneming iseenheikelpunt .Hetconceptvandeleertijd,metnamedrieonderscheidengehelen,beleteengeïntegreerdeaanpak .Detoenemendepro-blematiekvande jongerenvraagt intensieve tussenkomstenvanhetbegeleidingsteam .Dewerkingvanhetbegeleidingsteamisechtervoorverbeteringvatbaar .Hetpedagogisch-didactischhandelenvandelesgeversvereisteengrotematevandeskundigheiddoordeheterogenesamenstellingvandeklasgroepenenvormtbeslist een permanente uitdaging binnen het personeelsbeleid . De outputfinanciering noopt de regionaleSyntratothetvergrotenvandeklasgroepenomhetopleidingsaanbodverdertekunnengaranderen .Deevalu-atieverlooptvolgensdevoorgeschrevenprocedures .Enerzijdsisereeninterferentievansommigesectoren,anderzijdswordteencompetentiegerichtevaluatiebeleidverhinderddoordeafwezigheidvaneengestructu-reerdvakoverleg .Hetbehoortniettotdefocusvanditonderzoekomdekwaliteitvanelkeopleidinginbeeldtebrengen .NochhetMGV-curriculumnochhetMGV-onderwijsprocesgaanuitvandeeindtermen .Deoplei-dingenmoetenstukvoorstukgetoetstwordenaandekwaliteitsnormendieonderwijsstelt .Hetuitreikenvanonderwijsdiploma’svereisteengrondigoverlegenverderestudie .
Deleertijdkenteenzeergroteuitval .Erisextraonderzoeknodignaardeoorzakenhiervan .Overdetevreden-heidvandeleerlingenzijnexternegegevensbeschikbaar .Ookdetewerkstellingscijfersoverafgestudeerdenuitdeleertijdzijngoed .Destapnaarhetzelfstandigondernemerschapisnietheteerstedoelvandeleertijd .
4.3 Centra voor deeltijdse vorming
IndesamenwerkingsverbandendraagthetCDOzorgvoordeinvullingvanhetvoltijdsengagement .DeCDV’svullenhetonderdeelASPVgedeeltelijkin .
Indeautonomecentrawordtzowelbinnendedoelgroepvandejongerenindebijzonderejeugdzorgalsvoorde andere jongerenbijna altijdhet voltijdse engagementgerealiseerd .Dit kan zowelmethet gewonepro-gramma,voortrajecten(insamenwerkingmetderdenaldannietbinnendeeigenorganisatie),brugprojectenalsmetverschillendevormenvantewerkstelling .
Ermoetbijzondereaandachtgeschonkenwordenaandeinvullingvanhetaspectbegeleiding,zoalsdatopge-nomenisopderegistratiefiche .Ditbegripwordtniettransparantingevuld .
Indetoekomstzullendepersoonlijkeontwikkelingstrajectenongetwijfeldeencrucialerolspelenbinnendecontextvanhetrealiserenvanhetvoltijdseengagement .
Uithetonderzoekblijktdatertussendecentragroteverschillenbestaan,zowelproces-alsproductgericht .Zolopenderandvoorwaarden(bv .infrastructuur,leermiddelen)diemeebijdragentoteensuccesvolvormings-traject,sterkuiteenenverschillendegebruiktemethodesvaakooksterk .Overhetalgemeenvertrekkendecentravanuiteenvisieopervarings-(gericht)leren .
121
DEEL III: LEREN EN wERkEN
Ineentoekomstigkwaliteitsonderzoekmoetenweinonsinstrumentariumaandachtbestedenaanhetbegrip‘andere’dit zowelbinnende context vande instroomvande jongeren (onderwijsverleden) als vandeuit-stroomendeuitval(vervolgopleiding) .WehebbenervoorditonderzoekvoorgekozenomvoordeCDV’senkelaanbevelingenvoordeoverheidteformuleren .Deregelgevingheeftvoordebegeleidings-enopvolgingscommissieeenbelangrijkerolwegge-legd .Hetvaltopdateenaantalproblemenzichophetniveauvanhetfunctionerenvanditorgaansitueren .
5. aanbevelingen
5.1 Centra voor deeltijds beroepssecundair onderwijs
Eene-platformcreëren, inclusief eensoftwarepakketontwikkelen,waarmeeallebetrokkenpartnersuni-•formeneenmaligalleregistratietakenkunnenuitvoeren,zodatmenmeereffectievetijdaandeleerlingen-begeleidingkanbesteden .Decentrameersensibiliserenvoorhettoekennenvangetuigschriftentweedegraadso .•Decentrameerslagkrachtgevenomoudersenleerlingenteresponsabiliseren .•Beschikbaredataenreferentiemateriaalgerichterterbeschikkingvandecentrastellen .•Decentraondersteunenbijdeimplementatievaneensysteemvaninternekwaliteitszorg .•Inprioritaireprofessionaliseringvoorzienvoorintakeenscreeningenvoorhetopstellenvaneentraject-•begeleidingsplan .Inregelgevingvoorziendiehetmogelijkmaaktdatmeninhetbeginvanhetschooljaarmeertijdkanuit-•trekkenvoordescreeningsactiviteiten .Ineenkadermetkwaliteitscriteriavoorpersoonlijkeontwikkelingstrajecten,voortrajectenenbrugtrajecten•voorzien .In externe kwaliteitscontrole voor persoonlijke ontwikkelingstrajecten, voortrajecten en brugprojecten•voorzien .Eenfunctiebeschrijvingvoordetrajectbegeleiderontwikkelen .•Eenkadervoordeexternekwaliteitscontrolecreëren .•Interdepartementaaloverlegplegenomdesamenwerkingsverbandentestimuleren .•Eenfinanciëleregelingtreffenvoorhetarbeidsgeneeskundigonderzoekinsommigeopleidingen .•DeregelgevingvoordetellingsmodaliteitenvoordeCLB-omkaderingvannieuweCDBSO’sbijsturen .•
5.2 syntra
5.2.1 Voor syntra Vlaanderen
Deorganisatie vande leertijd inde regionaleSyntra verder stroomlijnen vanuitSyntraVlaanderenmet•behulpvanprocedureseninstrumenten .De gelijkgerichte en consistentewerking vande leertrajectbegeleiding verder uitbouwen, stimuleren en•bewaken .Detaakomschrijvingvandepedagogischadviseursevaluereninfunctievanhetonderscheidtussencon-•trolerenenbegeleiden .Bijdeontwikkelingvandecurriculacontactenoverlegzoekenmetonderwijsomgelijkwaardigestandaar-•dentebereiken .Dehorizontale ende verticale samenhang inde curriculaherbekijkenomeengeïntegreerde aanpak te•faciliteren .Dewerkingvandebegeleidingscommissiesverderoptimaliserendoordebetrokkenheidvanalleactoren•tevaloriseren .Deoorzakenvandevrijgroteuitvalonderzoekenendenodigeactiesondernemen .•
122
DEEL III: LEREN & wERkEN
5.2.2 Voor de regionale syntra
Concreetvertalenvandecentralevisieopdeleertijdineenvolwaardigspecifiekbeleidsplanmetprioritei-•ten,aangeduideverantwoordelijken,eentijdspadenmetdefocusophetkernproces .Hetonderwijsondersteunendluikverderuitbouwenondermeermetvakoverlegennascholing .•Dearbeidsvoorwaardenvandelesgeversverbeterenomeenkwalitatieverecruteringtefaciliteren .•Deinternecommunicatiemetbetrekkingtotdeleerlingbegeleidingverderoptimaliseren .•Eengeïntegreerdcurriculumimplementeren,metnameafstemmingtussendedrieonderscheidendelen:•MGV,BTVenpraktijkopleiding .Eenzorg-enondersteuningsbeleiduitbouwenopmaatvandeheterogeneenzichwijzigende instroom,•namelijkjongerenmeteenmulti-problemprofiel .Decontactenmetdeonderwijsinstellingenintensifiërenondermeerinhetlichtvandeinstroom .•InvestereninkwaliteitsbevorderenderandvoorwaardenvoordelessenMGVenBTV .•
5.2.3 Voor de overheid
DedoorSyntraVlaanderengehanteerdekwaliteitsstandaardenonderzoekeninrelatietotdeeindtermen•enbasiscompetentiesvanonderwijs .HetelektronischvolgsysteemvanSyntraVlaanderenbestuderenendaaruitlessentrekkenvoordeeigen•organisatie .DesamenwerkingtussenonderwijsenderegionaleSyntrastimulerenondermeerviadeCLB’s .•Deoutputfinancieringevaluereninrelatietotdegewensteoutput .•Minimumeisenvooropstellenvoordepedagogischevormingvandelesgevers .•
5.3 Centra voor deeltijdse vorming
Zorgenvooreencorrectebenamingvandeorganisatiesinderegelgeving .•Hetonderscheidtussendeautonomecentraendesamenwerkingsverbandenopheffen,inhetbijzonder•voordetransparantievandesector .Deerkenningendeverkavelingin(somserg)kleineentiteiten(centra)herbekijken .•OnderzoekenwaaromonderwijsverstrekkersinbepaaldedeleninVlaanderenvoorsommigedoelgroepen•bijhunaanbodgeenberoep(kunnenofwensente)doenopdeexpertisevaneenCDV .OnderzoekenwaaromdeformelesamenwerkingtussendeCDV’sendeCDO’szichbeperkttotcentravan•hetvrijgesubsidieerdonderwijs .Hetonderscheidtussendeautonomecentraendesamenwerkingsverbandenopheffen,inhetbijzonder•voorhetpersoneelsbeleidindecentra .Depositievandesectorinhetonderwijslandschapverduidelijken .•Decentrastimulerentothetimplementerenvaneeninternkwaliteitszorgsysteem .•Faciliterenvanexpertise-uitwisselingoverdeentiteitenheen .•Detaakvandeerkennings-enopvolgingscommissieherbekijkeninhaaropdrachtomdecentrateonder-•steunen .Het pedagogisch draagvlak van de sector verhogen, in het bijzonder voor de pedagogische ondersteu-•ning .Eroptoeziendatdecentrabijdeerkenningaandevoorwaardenvoldoen,inhetbijzonderaandevoor-•waardeninzakehygiëneenbewoonbaarheid .Dewijzevansubsidiëringherbekijkenopbasisvandereëleverblijfsduurvandejongereninhetcentrum .•Nagaanofdecentraovervoldoendedidactischmateriaalenuitrustingbeschikkenenofdiebeantwoordt•aandepedagogischevereisten .Eroptoeziendatdecentrabijdeerkenningaandevoorwaardenvoldoen,inhetbijzonderaandevoor-•waarden tothet sluitenvaneenbeleidscontract tussendeorganisator vanhet vormingsprogrammaeneenCLB .DetoegekendeAGODI-nummersherbekijkenendeinvullingervanactualisereninderegelgeving .•Derolvandeerkennings-enopvolgingscommissieherbekijkenmetbetrekkingtotdekoppelingvande•ingediendeprogramma’saaneenvormingsprogramma .Nagaanof de aangeboden curricula actueel endoelgroepgebonden zijn .De vormingssector eenplaats•gevenindekwalificatiestructuurvanhetonderwijs .Nagaanofdecentraeenaanbodrealiserendatconformhetdoordeerkennings-enopvolgingscommissie•
123
DEEL III: LEREN EN wERkEN
goedgekeurdeprogrammais .NagaanoferbijdesamenwerkingmetdeCDO’saandeETwordtgewerkt .•Hetpedagogischedraagvlakvandesectorverhogen,inhetbijzondervoordeontwikkelingvanwerkvor-•men,methodieken en innovatieve projecten die aansluiten bij de problematiek van de individuele jon-gere .Verhogenvanhetpedagogischdraagvlakvandesector, inhetbijzondervoordeonderbouwingvanhet•evaluatiesysteem .
124
VERSLAG OVER DE TOESTAND VAN HET ONDERWIJSVERSLAG OVER DE TOESTAND VAN HET ONDERWIJS
schooljaar 2007 - 2008
ONDERWIJSSPIEGEL
onde
rwijs
spie
gel |
sch
oolja
ar 2
00
7 - 2
00
8
Recommended