Smrt – znaci smrti i lešne promene

Sezona 6

Epizoda 1

Crime Scene Insects

Forenzička entomologija

prof. dr Anđeljko Petrović

Tip aktivnosti Broj bodova

Prisustvo i aktivnost na predavanjima i vežbama

20

Test 50

Završni ispit 30

Ukupno 100

Ocenjivanje

Uvod u forenzičku entomologiju

Forenzička entomologija

• grana primenjene entomologije

• upotreba insekata u kriminalističkim istragama

Uvod

Podela po vrsti dela: 1) urbana entomologija,

2) entomologija uskladištenih proizvoda i 3) medicinsko-pravna entomologija (sudsko-

medicinska entomologija)

Uvod

Urbana entomologija

• insekti i drugi zglavkari koji „štetno“ deluju na veštačke tvorevine „naše“ životne sredine

Isoptera

Uvod

Urbana entomologija

• sinantropne vrste insekata

Blattodea

Uvod

Uvod

Entomologija uskladištenih proizvoda

• insekti koji “zagađuju” različite vrste uskladištenih prehrambenih proizvoda -sudski sporovi

Medicinsko-pravna entomologija (sudsko-medicinska entomologija)

• rasvetljavanje najrazličitijih krivičnih dela

Uvod

ubistva upotrebom insekata ili drugih zglavkara

slučajevi iznenadne smrti – anafilaktički šok nakon ujeda insekta

Uvod

Uvod

slučajevi nekih saobraćajnih nezgoda koje su se desile bez nekog očiglednog razloga

udes usled izbezumljenih pokušaja da se izbegne osa unutar automobila

Medicinsko-pravna entomologija

Uvod

• u najvećem broju slučajeva - procena vremena proteklog od smrti do pronalaska tela (postmortem interval - PMI)

• procena mesta izvršenja krivičnog dela.

Medicinsko-pravna entomologija

≈ Forenzička entomologija

Istorijat forenzičke entomologije

Istorijat

• Song Ci – 13. vek, Kina – Ispravljene nepravde (Washing Away of Wrongs)

• priručnik za kriminalističke istražitelje tog vremena

• prvi slučaj ubistva rasvetljen upotrebom entomologije

Istorijat

Istorijat

Istorijat

19.vek

13.vek

Istorijat

• Preduslovi za razvoj forenzičke entomologije u zapadnom svetu:

TEORIJA SPONTANOG STVARANJA

Frančesko Redi - 1668

• Karl Line – sistem binomijalne nomenklature (18. vek)

• Marcel Bergeret (1814–1893) – 1850. prvi slučaj • PMI na osnovu insekatske faune

• Herman Reinhard (1816-1892) – • 1882 Prilozi za faunu grobova • razvoj velikog broja insekata doveo u

vezu sa leševima

• Jean Pierre Mégnin (1828-1905)– • 1887. Fauna grobova • 1894. Fauna leševa

Slajdovi koji slede sadrže eksplicitan materijal i mogu biti

nepodesni za osetljive osobe

Smrt – znaci smrti i lešne promene

• SMRT – poslednji taboo.

Svi smo mi mrtvi, samo se redom sahranjujemo. - Ivo Andrić

Prema smrti treba biti potpuno ravnodušan, jer dok postojimo mi, nema smrti, a kad dođe smrt, tada više nema nas. - Epikur

Smrt – znaci smrti i lešne promene

• Smrt - ireverzibilni gubitak svojstava žive materije, tj. prekid bioloških funkcija koje definišu živi organizam.

• Tanatologija - nauka koja se bavi istraživanjem smrti.

Smrt – znaci smrti i lešne promene

Smrt – znaci smrti i lešne promene

Somatska smrt - prestanak cirkulacije i respiracije usled čega dolazi do gubitka koordinirajuće funkcije organizma, nakon čega dolazi do pojave ranih, a potom i kasnih znakova smrti. Ćelijska smrt (molekularna, biološka) - prestanak metabolizma u tkivima i ćelijama usled čega počinje autoliza, a zatim dolazi do razvoja postmortalnih promena. Prava smrt je kada su ćelijskom smrti zahvaćene sve ćelije i tkiva.

Smrt – znaci smrti i lešne promene

Znaci smrti (signa mortis)

Smrt – znaci smrti i lešne promene

Znaci smrti (signa mortis)

Znaci smrti - telesne promene i znaci na osnovu kojih se utvrđuje stanje umrlosti

1. Nesigurni znaci smrti

2. Verovatni znaci smrti

3. Sigurni znaci smrti

Smrt – znaci smrti i lešne promene

Nesigurni znaci smrti

• Besvesno stanje – usled kortikalne ishemije dolazi do prekida funkcija mozga nekoliko sekundi posle prestanka cirkulacije i respiracije.

• Prestanak disanja – za vreme agonije disanje je nepravilno, sa periodima apnee.

• Prestanak srčanog rada i cirkulacije - otkucaji srca mogu trajati još nekoliko minuta nakon prestanka respiracije.

• Gubitak motiliteta, senzibiliteta i refleksne aktivnosti – nema reakcije na bolne nadražaje, gubi se refleks zenice na svetlost i kornealni refleks.

Smrt – znaci smrti i lešne promene

• Primarna mrtvačka mlitavost – dolazi do mlitavosti mišića zbog gubitka normalnog tonusa.

• Promene na očima: 1) zenice zauzimaju središnju poziciju; 2) dolazi do pada pritiska u očnoj jabučici 3) pri otvorenim očnim kapcima usled isparavanja tečnosti dolazi do zamućenja rožnjače 4) stvaranje crnih mrlja “tache noir” (providi se pigment mrežnjače).

Nesigurni znaci smrti

Smrt – znaci smrti i lešne promene

Verovatni znaci smrti

• nastaju u prvih nekoliko časova nakon smrti.

• verovatni jer se neki od njih mogu javiti još za života osobe ukoliko umire u agoniji koja dugo traje.

Smrt – znaci smrti i lešne promene

Verovatni znaci smrti

Mrtvačko bledilo (pallor mortis)

• bledilo koje se javlja kod prirodno bleđih ljudi izuzetno brzo posle smrti (15-20 min.).

• usled prestanka kapilarne cirkulacije kroz telo pri čemu pod uticajem gravitacije krv odlazi u niže delove tela.

• da li je smrt nastupila pre manje ili više od 30 min.

Smrt – znaci smrti i lešne promene Smrt – znaci smrti i lešne promene

Verovatni znaci smrti

Mrtvačke mrlje (livores mortis)

• nastaju usled prestanka cirkulacije • pojava sivo-ljubičastih ili ljubičasto-crvenih diskoloracija

kože. • mrlje se ne javljaju na delovima tela koji su u kontaktu sa

podlogom ili nekim drugim predmetom • Javljaju se 20-30 minuta nakon smrti, postaju jasno

izražene nakon 60, nakon 2 sata počinju da se međusobno slivaju, maksimalno su izražene 6-24 časa nakon smrti.

• vreme smrti, da li je telo pomerano. • veoma dobro izražene - naprasna smrt (ili smrt usled

asfiksije) • slabo izražene - smrt usled iskrvarenja

Smrt – znaci smrti i lešne promene

Verovatni znaci smrti

Mrtvačke mrlje (livores mortis)

Smrt – znaci smrti i lešne promene

Verovatni znaci smrti

Mrtvačka ukočenost (rigor mortis)

• hemijska promena koja rezultuje u ukočenosti telesnih mišića usled promena u miofibrilima mišićnog tkiva.

• manjak ATP-a u ćelijama i nizak pH - „zaključavanje“ mostova između aktina i miozina u miofibrilima - grčenje mišića.

• u skeletnim mišićima nakon 2 do 3 časa, nakon 6 do 12 časova svi mišići, iščezava posle 36 - 84 časa.

• početak i trajanje - temperatura i metaboličko stanje tela. • niže temperature ubrzavaju početak ukočenosti i

produžavaju njegovo trajanje • Ako je osoba neposredno pre smrti vršila neke fizičke

aktivnosti rigor mortis će se javiti ranije

Smrt – znaci smrti i lešne promene

Verovatni znaci smrti

Mrtvačka ukočenost (rigor mortis)

Smrt – znaci smrti i lešne promene

Verovatni znaci smrti Mrtvačka hladnoća (algor mortis)

• prestaje rad mehanizama za održavanje telesne temperature i ona teži da se izjednači sa temperaturom okoline.

• hlađenje tela do dostizanja spoljašnje temperature. • Prvi znaci 1-2 časa nakon smrti, hlađenje obično traje 18-

20 časova (varira u zavisnosti od spoljašnje temperature) • dobar parametar u proceni vremena smrti u prvih 18 sati

nakon smrti. • Glaisterova jednačina - broj sati linearna funkcija rektalne

temperature:

(36,9 °C - [rektalna temperatura leša]) × 1,2

Smrt – znaci smrti i lešne promene

Sigurni znaci smrti = lešne promene

Destruktivne promene na lešu koje nastaju više sati, dana, nedelja pa i meseci nakon smrti.

Smrt – znaci smrti i lešne promene

Truljenje (putrefactio)

Lešne promene

• najčešća postmortalna promena

• prethodi joj autoliza tkiva - posledica promena u pH vrednosti, dolazi do aktivacije enzima koji rastvaraju tkivo

• procesi truljenja delovanjem niza mikroorganizama

Smrt – znaci smrti i lešne promene

Pseudomelanoza - prvi znak truljenja

Truljenje (putrefactio)

Lešne promene

Smrt – znaci smrti i lešne promene

U kasnijim fazama truljenja dolazi do velike destrukcije leša: dolazi do pojave truležne napetosti organa ili celog leša praćene truležnim zadahom, otvaraju se rane na telu, kosa lako opada i sl.

Truljenje (putrefactio)

Lešne promene

Smrt – znaci smrti i lešne promene

• nastavlja se na truljenje i počinje najčešće 4-6 meseci nakon smrti.

• dolazi do pucanja telesne šupljine i izlaska gasova i moguće je uočiti kosti.

Raspadanje (decomposio)

Lešne promene

Smrt – znaci smrti i lešne promene

• kasna lešna promena koja se javlja kod leševa koji su izloženi strujanju suvog vazduha koji dovodi do isušivanja tela.

• može biti zahvaćeno celo telo ili samo neki njegovi delovi

Mumifikacija

Lešne promene

Ötzi the Iceman

Smrt – znaci smrti i lešne promene

• hidroliza masti na soli masnih kiselina (sapune) i glicerol u baznoj sredini

• javlja kod leševa koji se nalaze u vodi bez ili sa malim prisustvom kiseonika.

Saponifikacija

Lešne promene

Smrt – znaci smrti i lešne promene

Maceracija (gnjilenje)

Lešne promene

• kasna lešna promena na leševima koji se nalaze u tečnosti (najčešće vodi) i odnosi se na izrazite promene u izgledu leša.

• najviše se ogledaju na koži. • “mrtvačka rukavica”

Grand prismatic spring, Yellowstone

Hopetaun falls Australia

Vojvodina

Centralna Srbija

Anđeljko Petrović

andjeljko@bio.bg.ac.rs

ŽELJE, ČESTITKE I POZDRAVI na: