View
247
Download
4
Category
Preview:
DESCRIPTION
xcvb
Citation preview
SPNA BFDADAFZYOTERAP REHABLTASYON
Dr. Fzt. Blent ELBASAN
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Sonular ok yz gldrc deil!
Baar ans rlatif olarak dk!
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Multidisipliner yaklam
Fizyoterapist
Eitimci
Sosyal almacretmen
Diyetisyen
Psikolog
Hekim
ocuk ve Aile
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Grlen Problemler
Motor ProblemlerMotor Problemler
Duyusal ProblemlerDuyusal Problemler
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Motor Problemler
Kas kuvvetinde yetersizliklerKas ksalklarKontraktrlerEklem limitasyonlarst ekstremite koordinasyon bozukluklarDeformitelerSkolyozFonksiyonel KstllklarGnlk Yaam Aktivitelerinde Yetersizlikler
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Duyusal Problemler
Taktil Propriosepn Kinestezi
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Deerlendirme
Motor geliim seviyesi
Aktif hareket
Kas kuvveti
Tonus
NEH ve limitasyonlar
nce motor beceriler ve st
ekstremite fonksiyonlar
Duyu
Postr
Skolyoz
Yry
Gnlk yaam aktiviteleri
Ortez ve yardmc cihazlar
Transferler
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Fonksiyonel Deerlendirme!
Motor geliim seviyesiKas kuvveti ve aktif hareketEklem aklklar Pozisyon geileri
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Rehabilitasyonun en nemli parasnoluturan unsur; ALE
Aile ve ocuun btn olarak deerlendirilmesi gerekir.
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Fizyoterapi-Rehabilitasyonocuun fonksiyonel ve nrolojik seviyesine uygun maksimum
bamszlk seviyesini korumasn ve arttrlmas,
ocuun var olan yeteneklerini fark etmesi ve yeni yetenekler kazanmas,
Baar iin erken tehis ve rehabilitasyon,
Hastaln seyiri srasnda ve yala birlikte ortaya kabilecek bir takm komplikasyonlarn nlenmesi.
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Fizyoterapi ne zaman balamaldr?
Yenidoan dneminde!
Kas tonusunun normalizasyonu,
Erken dnemde doru duru ve hareketin fasilitasyonu,
leride geliebilecek kas ve eklem sertliklerini nlemesi,
Normal veya normale yakn duru ve hareket
komponentlerinin kazandrlmas iin.
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
FZYOTERAPNN HEDEF?
Normal motor geliimin desteklenmesi,
Kas kuvvetinin korunmasve artrlmas,
Fonksiyonel hareket yetenein korunmas ve artrlmas,
Kas-iskelet sistemi bozukluklarn nlemesi,
Eklem limitasyonlar Kontraktrler Deformiteler Tonus problemleri Skolyoz
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Tedavi Konsept/Yntemleri
NDT-Bobath Vojta Rood Peto Kabat v.b Hippoterapi Hidroterapi
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Vojta
Duyu bozukluklarn azaltmada,
Kas zayflklarn kontrol altnda tutmada,
Solunum ve karn kaslarnn iyilemesinde,
Eklem sertliklerinin nlenmesinde,
Mesanede kontraksiyon yaratr ve kalan idrar miktarnn azaltlmasnda etkili olduu bilinir.
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
NDT-Bobath Altta yatan bozuklukla birlikte, duru ve hareketi
fonksiyonel aktivite ile ilikilendirir ve problemi zme ynnde analiz eder.
Yntemden te; bir konsept olduu iin terapatikyaklamlar ile birlikte kognitif, sosyal, emosyonel, psikomotor ve duyusal alanlarda da ocuun desteklenmesini salar.
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Yntemler
FASLTASYON :
FralamaTappingBuzArlk aktarmaAproximasyonBantlama, Strap, Spio, Theratogs vb.
STMULASYON:TaktilstimulasyonVibrasyonSes/temas
KOMNKASYONMOTVASYON
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Erken Rehabilitasyon
Sinir hcreleri yeniden oluma ve oalma zelliine sahip olmadndan, beyin yaralanmassonrasnda, ocuklarn iyilemelerini veya toparlanmalarnsalayan en nemli mekanizma;
Nroplastisite
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Erken Rehabilitasyon
Setting!!!Deerlendirme veya tedavi srasnda,
ocuun potansiyelini aa karmasnkolaylatrc ynde yaplan evresel dzenlemelerin tamam.
Handling!!!
Deerlendirme ve/veya sklkla tedavi srasnda, ocuun potansiyelini aa karmasn ve fonksiyonel olmasn salaycynde, tutma ve tama prensiplerinin tamam.
Hem duyu hem de motor geliimi destekler.
*Maksimal motor kazanm iin olduka nemli!
*Swank M, Dias L. 1992. Myelomeningocele: a review of the orthopaedic aspects of 206 patients treated from birth with no selection criteria. Dev Med Child Neurol 34(12): 10471052.
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Erken Rehabilitasyon
Setting ve Handling ile kas iskelet sistemine ynelik ortaya kabilecek komplikasyonlar nlenir.
KsalklarLimitasyonlarDeformiteler
Buna ilave olarak verilecek taktil ve proprioseptifuyarlar ile duyu geliimi ve buna bal olarak motor geliim desteklenir.
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Erken Rehabilitasyon*Neonatal dnemde yaplan handling;
nfant dnemde maternal emme ve geliimde art,
Buna bal olarak thyroid hormon ve seratoninsalnmnda art,
Glukokortikoid hormon salnmnda azalma.(SSS zerinde dejeneratif etkisi var)
*The importance of a Well-Groomed Child, by R. M. Sapolsky, 1997, Science, 22, p.1620
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Erken ocukluk dnemi ve ilerisi
En nemli komplikasyonlar:
Kas kuvvetsizlikleriEklem limitasyonlarDeformitelerFonksiyonel kapasitede gerilemeler
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
*Kas Testi
Spina Bifidal ocuklarda sre ierisindeki kk kas kuvveti deiikliklerini tespit etmede;
Ekstremite graviteye kar hareket ettirilemiyorsa; manuel kas testi,
Tersi bir durum var ise el dinamometresininkullanlmasnn doru olaca vurgulanyor.
*Mahony K, Hunt A, Daley D, Sims S, Adams R. Inter-tester reliability and precisionof manual muscle testing and hand-held dynamometry in lower limb muscles of children with spina bifida. Phys Occup Ther Pediatr. 2009;29(1):44-59.
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
En nemli kas: M. Quadriseps Femoris
Spina Bifidal ocukta yrme potansiyelini belirler!
3 ya civarnda 4 veya 5 deerinde kas kuvveti olan ocuun genelde yaam boyu yryebilir.
2 deerinde kas kuvveti olanlar, ocukluk dnemindeyryebilirken, daha sonralar bu kas kuvvetini koruyamazlar. Buna ilaveten gelien deformite tabloyu daha da ktletirir.
Erken dnemde M. Quadriseps Femoris kas kuvvetinin restore edilmesine dikkat!
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Yry*En nemli problem Aerobik Kapasitedeki (VO2peak)
yetersizlik!
Aerobik kapasite ile ilgili yaplan almalarda, etkilenimsakral seviyede de olsa, yry srasndaki oksijen tketiminin olduka yksek olduu bulunmu.
Nedeni;
Yry paternindeki bozukluklar (kompansasyonlar),Alt ekstremitelerdeki kas kuvvetsizlii.
*Marja A. G. C. Et al. Muscle strength, aerobic capacity and physical activity in independent ambulatingchildren with lumbosacral spina bifida Disability & Rehabilitation, Volume 31, Issue 4 February 2009 , pages259 - 266
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Germe Egzersizleri
Ksalk, kontraktr ve defromiteleri engellemede nemli. ocuun fonksiyonel seviyesine uygun
aktif germe yaklamlar, Kas ii germeler, Manuel yaplan yumuak doku
mobilizasyon yntemleri Ortototik yaklamlar, Vertilakizasyon.
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Vertikalizasyon ocua dik durma hissi verilmi olur, Eklem limitasyonu engellenir, Kas ksalklar ve deformiteler
engellenir, ocuun kendi gzndeki imaj dzelir, Osteoporoz gecikir, drar ve barsak ilevi kolaylar, Kendine gven artar, Sosyalizasyon ve psikososyal geliim
asndan nemlidir.
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Vertikalizasyon ocuun geliim seviyesi ve
prognoza gre 10. aydan itibaren ayakta durma ve yrme almalar balamal,
Herhangi bir ortotik destek veya vertikal stander ile ayaa kalkma en erken 13.ay, en ge4-5 ya olmaldr.
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Okul a ve Adlesan DnemBu dnemdeki en nemli hedef mevcut
kapasitenin korunmaya allmas!
Hedef: Ambulasyonun srdrlmesi!
Adaptif cihazlar ve daha yksek seviyeortezler
Tekerlekli sandalye evresel Adaptasyonlar: Duyu Kayb! Mesleki Rehabilitasyon Ergoterapi yaklamlar
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
st Ekstremite Rehabilitasyonu
Fonksiyonelliin srdrlmesi iin en erken dnemde omuz kua dahil tm st ekstremitekas kuvvetinin arttrlmas,
nce el becerileri ve koordinasyonunun gelitirilmesi,
GYAda bamszlk.
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Adlesan ve erikin dnemde ambuleolan hasta oran der!
Artan vcut arl Ayak deformiteleri Spinal deformiteler Solunum problemleri
Enerji tketimi artt iin, hastalarn tekerlekli sandalye kullanmak zorunda kalrlar!
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
*Royal Children Hospitalda 173 Spina Bifida vakasnda ya ile yry arasndaki ilikiyi inceleyen bir alma yaplm ve sonular
yle;
Torakal seviyede lezyonu olan 35 ocuktan 7si 4yl 6ayda yrm. Bunlardan 3nn yry 7yl 6ayda sonlanm.
L1-2 seviyede lezyonu olan 10 ocuktan 5 tanesi 5yl 2ayda yrm. Bunlardan 3nn yry 6yl 11ayda sonlanm.
L3 seviyede lezyonu olan 15 ocuktan 9u 5yanda yrrken, 3nn yry 7 yanda sonlanm.
L4-5seviyede lezyonu olan 45 ocuktan 38 tanesi 3yl 10ayda yrm. Bunlardan 5inin yry 9yl 1ayda sonlanm.
Sakral seviyede lezyonu olan 68 ocuun tamam 2yl 2ayda yrm. alma sonlandnda tamam yrme seviyesinde.
*Williams E, Broughton N. S, Menelaus M. B, Developmental Medicine & Child Neurology 1999, 41: 446449
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Niin Ortotik Destek? Fonksiyonel kapasiteyi arttrmak,
Mobiliteye yardmc olmak, enerji tketimini azaltmak,
Postr korumak ve dzeltmek,
Eklem limitasyonu ve kontraktr geliimini engellemek,
Tekerlekli sandalyeye bir alternatif oluturmak,
Normal biyomekanik dzgnl korumak,
Ortopedik ameliyat sonras komplikasyonlar engellemek iin
ortez verilir.
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Nasl Bir Ortez?
Nrolojik etkilenim seviyesine gre,
Alt ve st ekstremitelerdeki kas kuvvet ve kontrol miktarna gre,
Eklem hareket akl ve mevcut deformitelere gre,
Hedeflenen mobilizasyon seviyesine gre,
Yaa gre,
Motivasyon dzeyine gre,
Duyu deerlendirmesine gre,
Fonksiyonel kapasiteye gre.
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
AFO Genellikle lumbal ve sakral seviyedeki spina bifidal
ocuklarda kullanlr. Genellikle ayan rocker hareketini kolaylatrmak iin
hafif dorsifleksiyonda yaplr. Subtalar eklemin minr deformiteleri veya ayaktaki
valgus ksmen kontrol edilebilir.
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
*AFO ve Enerji Tketimi
4 L4 , 5 L5, 4sacral seviyedeki Spina Bifidal ocuk, Tm ocuklarda M. Tibialis Anterior
fonksiyonel, Hepsinde standart AFO kullanlm, AFOlu ve AFOsuz deerlendirme yaplm.Sonular: AFO ile; Yry hz artm, O2 tketimi ok fazla deimemi, Yryteki O2 ihtiyac azalm, Her iki dzlemde kala, diz ve ayak bileinin ne kinetik ne de kinematik analizinde bir farkllk grlmemi.
*Duff, C.M, Energy Consumption and Gait in Spina Bifida Gait & Posture 6 (1997) 263-28
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Ortez Kullanlrken Dikkat Edilmesi Gerekenler
En nemli problem duyu kayb! Bas yaralarnn oluumu, Cilt bakm, Yara almamas iin ocua
her gn cihazn karnca ekstremitlerini kontrol etmesi,
Muhtemel kzarklk ve benzeri belirtilerin yara almadan kontrol altna alnmas,
Yaralanmaya sebep olacak kaynaklarndan saknma.
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Yardmc Cihazlar
Koltuk Denekleri Tripod ve kanedyenler Walker, Rollator v.b Tekerlekli Sandalye Up and Go
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Tekerlekli Sandalye zellikle ileri yata
ambulasyonunsrdrlmesi iin olmazsa olmaz!
Tm torakal seviyede etkilenimi olan ocuklar
iin gereklidir.
zellikleri: Tanabilir ve hafif olmal
(Titanyum), ocuun birebir lsne uygun
yaplmal, Bas yaralarnn oluumunu
engelleyecek oturma ve srt destekleri kullanlmal,
Oturma ksm yeterli byklkte olmal,
Yanlar ve uyluk destekleri transferi kolaylatrmak iin portatif olmal.
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Aile Eitimi
Erken dnemde tutma, tama, besleme prensipleri asndan,
Hastaln prognozu hakknda,
Yardmc cihazlarn kullanm ve takibi asndan,
Ev programnn ierii ve amalarile ilgili aydnlatc eitim,
Psikososyal destek.
Ailenin ocuun tm zelliklerini, geliim evrelerini bilmesi ve izlemesi uygulanan programn etkinlii asndan nemlidir.
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
Ev Programlar Her seans aileye izletilmeli ve program verilmeli,
Program gnlk yaama entegre edilmeli,
ocuun ve ailenin ihtiyalarna gre program oluturulmal,
Fizyoterapi ve rehabilitasyon seanslarnda uygulanan tekniklerin baars, bu tekniklerin uygun ekilde tekrar edilmesine ve srekliliine baldr.
Gnde 4-5 saat uygulanmas nerilen, aileler ve ocuk zerinde ciddi stres yaratan ok youn ev programlar yerine, ocuun terapiye aktif katld; yaplandrlm oyun
aktivitelerinin planlanmas ve motor becerilerinin desteklendii evresel dzenlemelerin yaplmas, daha etkili sonular aa karr.
Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009
TEEKKRLER
Recommended