Su Üretim/Koruma FonksiyonuAralık 2014, Bursa, ©EZB İstanbul, 2007 Su Üretim/Koruma Fonksiyonu...

İstanbul, 2007 Aralık 2014, Bursa, ©EZB

Su Üretim/Koruma Fonksiyonu

Ormanların yağışlardan yararlanmayı artırma,

su ekonomisini düzenleme ve sürekliliğini sağlama,

su taşkınlarını önleme,

dere, nehir, bent, baraj, su kanalı ve benzeri tesislerin

dolmasını önleme gibi etkileriyle,

yine ormanların su miktar ve kalitesini yükseltme,

her çeşit olumsuz etkilere karşı su kaynak ve tesisini koruma

Not: Ormanlık havzalar içme suyu, sulama suyu ve

endüstriyel suyun %75ini oluşturur

Hidroloji:

İstanbul, 2007 Aralık 2014, Bursa, ©EZB

Türkiye’de kişi başına düşen yıllık su miktarı: 1.454 m3 tür.

Su Potansiyelimiz

Orman ve Su İşleri Bakanlığı Bülteni: 21.11.2014

32 milyar m3’ü (%73)

sulama suyu,

7 milyar m3’ü

içme-kullanma suyu

5 milyar m3’ü ise

sanayi suyu

Yıllık kullanılabilir su potansiyelimiz 112 milyar m3’ün 44 milyar m3’ünü (%40) kullanıyoruz.

İstanbul, 2007 Aralık 2014, Bursa, ©EZB

Su Üretimi Kanuniyetleri

Orman ekosistemleri diğerlerine göre daha az su üretimi gerçekleştir (çünkü

daha yüksek intersepsiyon/transpirasyon oranları vardır)

Suyun depolanması, tutulması, ve yeraltı su kaynaklarını beslemesi

açısından pozitif katkıları vardır

Doğal ormanlar yapay ormanlara göre avantajlıdır. Ölü örtü tabakasının su

tutma kapasitesi yüksektir.

Baltalıkların su verimleri yapraklı koru ormanlarından daha fazladır

Aynı yaşı ormanların su verimleri seçme ormanlarından daha yüksektir.

İçme suyu için seçme-devamlı ormanlar daha avantajlıdır

Yaş, sıklık ve gelişim çağları arttıkça yıllık evapotranspirasyon oranı artar su

verimi azalır.

İstanbul, 2007 Aralık 2014, Bursa, ©EZB

Su Üretim/Koruma Fonksiyonu

Orman ekosistemlerinin bir havzadaki su verimi/kalitesi üzerine etkileri:

Diğer arazi kullanım şekilleri

Bitki formasyonları

İşletme şekilleri,

Orman formları ve

Meşcere yapıları açısından değerlendirilmelidir

Amaç: Yağışın toprak erozyonuna neden olmadan topraklarda depo edilmesi ve

akarsulara geçerek barajlara/su toplama alanlarına ulaşmasıdır.

İstanbul, 2007 Aralık 2014, Bursa, ©EZB

Su Üretim/Koruma Fonksiyonu

ÖLÇÜT GÖSTERGE MÜDAHALELER

Bitki örtüsü Ağaç türü, göğüs

yüzeyi, ağaç sayısı,

kapalılık

• Göğüs yüzeyini düzenleyici

aralama kesimleri, su üretiminin

artırılmasına yönelik gençleştirme

çalışmaları, uygun türlerde

devamlı orman

• Evaporasyon, intersepsiyon ve

transpirasyonu düzenleyecek

şekilde yapılacak bakım

müdahaleleri

• Meşcerelerin mümkün olduğunca

yaşlandırılarak, yaprak yüzey

indeksi, ölü örtü ve toprağa

ulaşan yağış açısından uygun

koşulların oluşturulması

Konumsal özellikler Eğim, Toprak

permeabilitesi, Toprak

derinliği

Havza Özellikleri

Dere sıklığı, Drenaj

yoğunluğu, Form

faktörü, Havza alanı

Mihalıçcık, Eskişehir

İstanbul, 2007 Aralık 2014, Bursa, ©EZB

Su üretimi Ölçüt ve Göstergeler (Tebliğ)

İçme suyu sağlanan ve gelecekte sağlanacak alanlar,

İlgili kurum, kuruluş veya uzmanlarca belirlenmiş, teklif edilmiş içme suyu

toplama havzaları,

Taban suyu biriktirme (saklama) alanları olarak belirlenen alanlar

Baraj, göl-göletlerin su toplama havzalarında eğimi %60ın altındaki ormanlar

Birikinti göllerine akan dere ve ırmakların yamaçlarındaki ormanlar

Ilıca, kaplıca etrafındaki ormanlar,

Su koruma/faydalanma alanları «su toplama havzaları» şeklinde dikkate alınır

İstanbul, 2007 Aralık 2014, Bursa, ©EZB

Su Üretimi Fonksiyonu

Sakarya barajı, Mihalıçcık, Eskişehir

1. Su miktarı: Yüzeysel akışa geçen su, kullanma/endüstriyel su

2. Su kalitesi: İçme suyu

İstanbul, 2007 Aralık 2014, Bursa, ©EZB

Su Üretimi Bulutlar Yağış

Yüzeysel

Akış

Göller&Dereler

Hidrolojik

Döngü

Transpirasyon

Evaporasyon

Yer altı Suları

İntersepsiyon

Su Toplama

Havzası

Giren Yağış Çıkan Akım

(P)

Memba Yağış

İstasyonunda

(Q)

Kontrol

Kesitinde Q=f(P)

A=Y-(B+TS)

Y: Yağış (mm)

A: YüzeyselAkış (mm)

B: Buharlaşma (mm)

TS: Toprak Suyu (mm)

İstanbul, 2007 Aralık 2014, Bursa, ©EZB

Kullanma suyu üretimi (bol su)

0

50

100

150

200

250

300

350

400

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Göğüs Yüzeyi (m2)

Su

Üre

tim

i (to

n).

.....

Yapraklı İbreli

BAeWP *0232.0*181.475 BAeWP *0077.0*77.282

WP: Su Üretimi; BA: Göğüs Yüzeyi; e: 2.71828

Kapalılığı kırılmış, (%50ye kadar) aynı yaşlı maktalı orman uygun; ancak erozyona dikkat!!!!

İstanbul, 2007 Aralık 2014, Bursa, ©EZB

Kaliteli Su Üretimi

S=Su verimi t=yaş

Sonuç: değişik yaşlı ve tabakalı orman kuruluşu gerekir…

İstanbul, 2007 Aralık 2014, Bursa, ©EZB

Rüzgar Devrikleri

İzmir-Narlıdere Balçova Barajı havzası Ali Onbaşı Deresi Mevkii, 24 Ocak 2011

Hidrolojik fonksiyonu

gözetilerek Balçova

Havzasında koruma altına

alınmış 150 yıllık kızılçam

ormanı içerisindeki yaklaşık

15 hektarlık alandaki ağaçlar

köklerinden koparak

birbirlerinin üstüne yığılmış

bölgeye çıkan yol ağaç

enkazlarından kapanmış

durumdaydı.

İstanbul, 2007 Aralık 2014, Bursa, ©EZB

Karbon Depolama

Toprak Üstü Biokütle

Üretim

Ormandan

Ayrılan Biokütle

Ormanda

Kalan Biokütle

Toprak Altı Biokütle Ayrışma

Solunum

Ölü Örtü Doğal

Kayıplar

Artım

CB =φ(Vk-Vk−1+Hk)−CEk

İstanbul, 2007 Aralık 2014, Bursa, ©EZB

Karbon (C) sunumuna geç…

İstanbul, 2007 Aralık 2014, Bursa, ©EZB

Karbon Depolama (φ)

TÜBK: Toprak Üstü Biyokütle (ton)

TABK: Toprak Altı Biyokütle (ton)

TBK: Toplam Biyokütle (ton)

TÜBK İbreli = (Hacim x 1,22) x 0,496 (Biyokütle, Kuru Ağırlık)

TÜBK Yapraklı = (Hacim x 1,24) x 0,638

TABK Verimli İbreli = TÜBK x 0,29

TABK Bozuk İbreli = TÜBK x 0,40

TABK Verimli Yapraklı = TÜBK x 0,24

TABK Bozuk Yapraklı = TÜBK x 0,46

CO

2’in

kü

res

el ıs

ınm

ad

ak

i p

ay

ı %

55

-80

İstanbul, 2007 Aralık 2014, Bursa, ©EZB

TÜK İbreli = TÜBK x 0,51

TAK Yapraklı = TÜBK x 0,48

ÖODK İbreli = TÜK x 0,01

ÖODK Yapraklı = TÜK x 0,01

ÖÖRK İbreli Verimli = 22 Ton/ha

ÖÖRK İbreli Bozuk= 6 Ton/ha

ÖÖRK Yapraklı Verimli= 13 Ton/ha

ÖÖRK Yapraklı Bozuk= 2 Ton/ha

TÜK: Toprak Üstü Karbon (ton)

TAK: Toprak Altı Karbon (ton)

ÖODK: Ölü Odundaki Karbon (ton)

ÖÖRK: Ölü Örtüdeki Karbon (ton)

TK: Toplam Karbon (ton) (Tüm Orman Ekosistemi İçin)

TK= TÜK + TAK + ÖODK + ÖÖRK

İstanbul, 2007 Aralık 2014, Bursa, ©EZB

Karbon Depolama (φ)

TÜK TAK

A1: Yapraklı Verimli alan (ha)

A2: YapraklıBozuk Alan (ha)

A3: İbreli Verimli Alan (ha)

A4: İbreli Bozuk Alan (ha)

İstanbul, 2007 Aralık 2014, Bursa, ©EZB

Oksijen Üretimi

OKSMİK = [(TÜBK + TABK) x 1,2]

TÜBK: Toprak Üstü Biyokütle (ton)

TABK: Toprak Altı Biyokütle (ton)

OKSMİK: Oksijen Miktarı (ton)

CO2 (264 g)

Fotosentez

+ H2O (108 g) → C6H12O6 (180 g) + O2 (193 g)

O2 = 193/264*CO2