The Roles and Rights of Women in Agriculture_Cebuano

Pagkilala sa Papel ng Kababaihan sa Agrikultura: Ang makasaysayang

pag-aaral

MTWRC, Inc. CHR - 12

METSA Foundation, Inc.

Gabay sa presentasyon

I. Kahulogan sa agrikultura

II. Panahon sa wala pa ang banyagang pananakop

III. Panahon sa Kastila

IV. Panahon sa Ameriko at Hapon

V. Panahon sa Green Revolution, WTO at GMO

VI. Ang Rice Crisis

VII. Ang pagbabago sa klima (Climate change)

VII. Karapatan at panawagan

Ano ang Agrikultura?

Ang agrikultura ay isang siyensya na pamamahala sa pagpapalaki ng mga tanim at hayop para sa pangangailangan ng pamilya / mamamayan.

Kakayahan ng babae magsasaka

Hiyas ng isang babae ang kagalingan nito sa pag-aalaga at magpapalago sa mga tanim at hayup

Kasali na dito ang pag-aalaga sa kalikasan

Ito ang pangunahing dahilan sa paglitaw at paglago sa agrikultura (Babaye ang naka discover sa agrikultura)

Simula sa agrikultura

Noon…Hunting and gathering (lalaki)

Agrikultura nag-umpisa noong 8,000BC

Babae ang unang magsasaka sa pamamagitan ng pagdiskobre sa kahalagahan sa binhi (paano itago at magpili)

Pinaniwalaan na una itong nagsimula sa middle east

Layunin: Pagkain sa pamilya at tribo/katilingban (na organic)

mahalagang yugto sa sistemang Agrikultura sa Pilipinas

7,000 BC

1565

1898

1960

1995

2002

2010 –

present

Ang Kasaysayan at Trend sa Agrikultura sa Pilipinas at ang Papel ng Kababaihan

7,000BC – 1565: panahon na wala pa ang banyagang pananakop

Lahat merong access sa lupa likas yaman

Babae -own property, public affairs, mananatili ang apelyedo, at divorce

Mataas ang pagtingin sa isang babae.

Babaylan (babaye)– responsible panahon sa pagpanganak, kasal, lubing, pagtatanim at ani

Babaylan din ang tagapili ng binhi, kailan magtanim at lugar nga taniman

Papel ng babae sa agrikultura Tagapangolekta ug nagapalago ng binhi: Pilipinas

merong sobra 4,000 rice varieties

Domestication of wild animals – tulad ng manok at baboy

Lihi-lihi – “mas mabuti kung babae ang magtanim ng camote”

Pagkilala sa timpo kung kailan pwedi magtanim

Planting and harvesting rituals at community festivals (kadayawan)

Bottom line: malaki papel na ginagampanan ng babae sa pagpapakain ng mamamayan at mataas ang pagtingin sa mamamayan sa kababaihan.

Domestication of wild animals

Banaue Rice Terraces, 1,000BC

1565-1898: Pananakop ng Espanya

Regalian Doctrine – lahat na mga lupain at yaman sa bansa pinagmamay-ari ng ng Hari sa Espanya (nawalan ng karapatan ang mga Pilipino sa lupa)

Binago ang mukha at papel ng kababaihan sa komunidad “pambahay lang ang babae”

mababa ang babae kaysa lalaki (ex. Pagkawala ng apelyedo)

Di pinapaaral ang babae (sapagkat siya lang man ay magsisilbi sa kanyang asawa at tagapag-alaga ng mga bata)

Ugat ng kasal-anan ang mga babae (kaya’t hindi pweding ihalo sa mga kalalakihan).

Papel ng babae sa agrikultura

Sistemang Encomienda – maraming mga kababaihan ang napapaalis sa kanilang sakahan dahil ito minamay-ari ng mga pamilyang kastila

Sistemang Hacienda – nagiging trabahante at “saop” ng mga hacienda ang mga kababaihan. For the first time pinapatanim ng mga Kastila ang mga kababaihan ng mga tanim na hindi pangangailangan tulad ng tubo, abaca, at tabaco (export crops ito)

Sinira ng sistemang encomienda at hacienda ang mga mabuting pamamaraan sa pagsasaka na pinapalago at naipasa-pasa sa libuang taon na karanasan ng mga kababaihan.

Kinalala na ang “lihi-lihi” sa pagsasaka ay hindi mula Diyos o may-likha.

Itinigil / sinira ang mga planting and harvest festivals

Pinaghahabol ang mga babaylan dahil sila daw ay “barangan o mangkukulam”.

Sinira ng Kastila ang direktang papel ng kababaihan sa agrikultura.

1898-1945: Pagpanakop sa US ug Japan

Ipinapatuloy ng Amerikano ang mga pamamaraan ng Kastila

Ninakaw ang malawak na lupain sa pamamagitan ng Land Registration Act of 1902 ug Public Land Act .

Ang Hacienda gi convert into plantations, pero ini- introduce ang maramihang paggamit ng chemicals sa mga plantations

Nag- bukas ang malawak na lupain dito sa Mindanao (Davao areas) para sa kanilang plantations

Nag introduced ng new export crops tulad ng rubber, pineapple, rami ug abaca

Pinapalakas ang export-oriented na balangkas sa agrikultura

Papel ng babae sa agrikultura

Minos ang connection tali sa pagkababae at agrikultura dahil sa paglakas ng konsepto na “magpunta sa syudad para magtrabaho sa pabrika”

Nagiging “commodity” ang babae (model, prostitute, victims of trafficking)

Mas naka-focus na ang babae sa bahay, at lumalayo na sa kanya ag trabahong agrikultura.

1960: Programang Green Revolution

Pandaigdigang pagbabago sa sistema ng pagsasaka.

Mula sa paggiging malaya sa chemicals hanggang sa mas dependenti nito sa synthetic fertilizers and petro-chemicals.

Pinapangunahan ng IRRI (1960), CIMMYT (1966) at 14 other CGIAR Centers, at sinusuportahan ng agro-chemical TNCs tulad ng Monsanto, Pioneer ug Syngenta

1st Phase: Itinatag ang IRRI (rice) at CIMMYT (corn and wheat) at 14 other CGIAR centers

2nd Phase: Kinukolekta ang mga traditional seeds at itinatago sa kanilang genebank

3rd Phase: Nagbuo ng HYV/HIV mula sa mga seed varieties na nakolekta

4th Phase: Gumawa ng mga programa ang Gobyerno tulad Masagana 99, sa pamamagitan ng ahensya sa DA upang palakasin ang paggamit ng synthetic fertilizer at petro-chemicals na tipo sa pagsaka.

Epekto ng Green Revolution sa papel ng kababaihan sa agrikultura

Nawawala ang mga Traditional na binhi at napalitan ng mga hybrid at certified seeds

Sistematikong nabago ang tipo sa pagsaka mula sa pagiging chemical-dependent: mayaman o mahirap, panginoong may lupa yutaan o saop, gumagamit na ng chemicals

At lalo nang nawawala din ang kaalaman at kakayahan ng pagsaka na pinapalago at ng mga kababaihan.

Kung kailangan natin ng binhi hindi na kukuha galing sa harvest natin sa sakahan kundi bibili na sa tindahan (agrivet supplies)

Ang pagkontrol sa peste o dangan hindi sa pamamagitan ng “panuig o pangulilang” o iba pang tradisyonal na kaalaman sa kababaihan, kundili sa paggamit ng synthetic chemicals (pero mas dumami pa talaga ang peste)

Nawala ang kultura ng pagbibigayan ng binhi

Nawala din ang bayanihan o hunglos .

Pinalakas ang kultura sa pagngungutang para pagbili ng binhi at abono

Nawala ang pinaka-nakasanayan practice ng kababaihan na “home garden”

Maraming mga babae ang nalason dahil sa paggamit ng chemicals

Hindi na din ligtas sa lason ang pagkain

Kasali nang nailagay sa alanganin ang kaligtasan ng buong pamilya

Nasira ang balanse ng kalikasan –resulta sa pagliliit sa pinagkukunan ng pagkain.

Pagsalig sa hybrid seeds

Common sa pamilya : short, failure, OD

1995: Ang Pilipinas sumasali sa WTO

Pagdesinyo ng agricultural framework sa Pilipinas para sa export market (pagpapalakas /paspas ng patatanim sa mga high valued crops tulad ng cavendish banana, oil palm ug pinya)

Pagbukas sa ating mga local markets para sa mga agricultural products mula sa ibang bansa tulad ng sibuyas at bawang (pagpapalakas sa pag-import)

Ang konkretong expresyon nito ay ang Agriculture and Fisheries Modernization Act (AFMA) of 1997

Atong Bahandi 1. Lupa 2. Minerals 3. Tubig 4. Kahoy 5. Agri. Products 6. Humans

Highly Industrialized Countries 1. USA 2. Japan 3. Germany 4. United Kingdom 5. France 6. Italy 7. Canada 8. Australia

WTO

Pangunahing pananim sa Agribusiness Plantations

1. Cavendish Banana 2. Oil Palm

Ang agrikultura sa Mindanao sa ilalim ng WTO

Rice - 692,341. 43 has. planted

Corn - 906,725.57 has. planted

Cavendish Bananas: 500,000 has. (existing)

1.6M has. expansion

Oil Palm : 24,603 has. (existing)

304,350 has. expansion

Cassava: 50,000 has

Cassava: 100,000 has.

Jatropha: 50,000 has

Pineapple: 51,500 has.

Groundwater

Recharge Zone

Groundwater

Extraction Zone

LIPADAS WATERSHED

17,764.94 Has.

TALOMO WATERSHED

20,695.92 Has.

MALAGOS WATERSHED

235 Has.

Legend: green – banana

orange - pineapple

Plantasyon – banta sa kalusugan ng kababaihan at kalikasan

Ang dating sakahan ay tinaniman na ng export crops

Ang mga babae na dating nagsaka sa kanilang sariling sakahan ay nagiging “seasonal workers” na lamang sa mga plantasyon

50% sa kababaihann sa bundok ang nagiging “agricultural workers” – sila din ang bumubuo ng poorest group sa Pilipinas (Sen. Meriam Santiago)

Epekto ng WTO sa papel ng kababaihan sa agrikultura

Wala nang parte ang babae sa kanyang ambag sa agrikultura.

Nagiging dependent sa pagbili ng pagkaon instead na kanyang i-produce.

Nawalan ng access sa lupa

Kinuhaan ng karapatan na makapag-alaga ng hayop

Di na rin ang epektibo ang konsepto sa home garden

Expose masyado ang mga babae sa chemicals (birth defects and abnormalities)

Suliranin sa food insecurity

Pagkatanggal sa mga Filipinong magsasaka mula sa mga Primera-Klaseng lupang Agrikultural pabor sa mga Plantasyon

Filipinong Mag-uuma Agri. Corporation

2002: GMO sa Agrikultura

Ang GMO o Genetically Modified Organism isang uri ng organismo (maging tanim, hayop, o mikrobyo) na nagkaroon ng “gene alteration” gamit ang teknolohiyang gitawag Genetic Engineering (GE). Komplekado kini nga proseso ug risky (I-SIS).

1. Bt-corn

2. RR-corn

3. Stacked events

/combination of Bt and RR

Planong itanim pa

1. Bt-talong

2. Golden/Vit. A Rice

3. Bt-rice

4. Bt-papaya

Mga GM-crops na itinatanim dito sa Pilipinas

Epekto sa GM Crops sa papel ng kababaihan sa agrikultura

Patented na binhi – nawala ang karapatan ng mga magsasaka sa binhi

Ang lason ay hindi na gina-spray (tulad sa panahon ng Green Revolution) kasi mismo na ang tanim ay nagpapalabas na ng sariling lason (pesticide crops)

Ang babae nagiging “purely planters” na lamang at at hindi na farmers

Sila ang “first in the line” nakatanggap ng masamang epekto sa GM crops

2008: Rice Crisis

1 Filipino maka-consume ng average 128kg per year

Rice Area: 3.9M hectares (Vietnam: 84M pop. with 7M hectares rice areas)

Shortage of 2.61MMT (SHORT: Current production can’t supply the consumption rate of the Filipinos)

noon

ngayon…

Nanatiling mataas sa importation sa Rice

Food insecurity 2002 – 1.14 million metric tons

2005 – 1.67 million metric tons (P 17billion)

2007 – 1.65 million MT

Phil – 1st biggest rice importer in the world

Mataas masyado ang rate sa kagutom sa Pilipinas Phil - 1:6 walang makain and 5th country with massive hungry people (gallop pool research institute, Nov. 2008 survey result)

Babaeng “macho”

Hindi pina-priority ang pagpapaunlad ng agrikultura

Priority: Call Centers, pagpadala of OFWs, Mining, GMOs, at pagnanakaw sa pera ng bayan

2010-2012: Climate Change

ug si Pres. Noynoying

1.Sobrang

kainit

2. Abnormal nga

precipitation

/ulan

Sobrang kainit:

Paglitaw ng mga bagong

peste at sakit

Pagbaba sa ani/yield (rice:1kg=4,700L water, corn:1kg=1,400L

Pagdapagdami ng mga

damo

Pagbaba sa no. of varieties

sa tanim

Abnormal nga

precipitation:

Baha

Damage to crops

Damage to livestock

Combined effects

Food Shortage

Pagtaas sa presyo

Kagutom/famine

Malnutrition

Injuries

Thermal stress

Infectious/makatakud

nga diseases

Conflicts

Damage to properties

Damage to

infrastructures

Damage to livelihood

Damage to lives

May masamang

epekto sa

agrikultura

Climate Change at ang epekto nito

Epektibong pamamaraan ng Kababaihan para para malampasan ang epekto sa Climate Change

Seed saving

Breeding

Propagation ug production sa indigenous micro-organisms,

Pests and diseases management

Herbal Garden

Pag-aalaga ng native animals

Mensahe…

Ang kababaihan ay may malaking kontrbusyon sa pagpapaunlad sa agrikultura, subalit ito nawawala dahil sa kolonisasyon, mapanlinlang na teknolohiya sa pagsaka, at mag hindi pantay na kasunduan at palisiya na iniimpleminta sa gobyerno.

Makilahok at kumilos para sa PAGBABAGO!

Pantay na papel ng babae’t lalaki sa pagprotekta sa kalikasan at pagkain ng mamamayan

72 Commission on Human Rights XII

The Universal

Declaration on

Human Rights

(UDHR) and the

Convention on

the Elimination

of all Forms of

Discrimination

Against Women

1948: Pandaigdigang Deklarasyon ng

Karapatang Pantao

Nagpahayag ng “Tiwala sa

pundamental na Karapatang

Pantao, sa dignidad at

halaga ng tao, at sa pantay na karapatan ng

lalaki at babae”.

Kumprehensibong sakop sa

karapatan ng mga kababaihan (both public and private spheres)

“Women’s

Rights

are

Human

Rights”

HUMAN RIGHTS

are not the making of

philosophers, or

lawyers or commissions

or of parliaments;

hey are not fruit of

philosophical ideas;

are born out of the concrete struggle of the people;

Sen. Jose W. Diokno . . .

“HUMAN RIGHTS are more than legal concepts; they are the essence of man/women or children; deny them and you deny man’s/womens’ or children’s humanity”

The Convention was adopted by the UN General Assembly on 18

December 1979 (Resolution 34/180) and entered into force on 03 September 1981.

“x . . . discrimination against women violates the principles of equality of rights and respect for human dignity;

is an obstacle to the participation of women, on equal terms with men, in the political, social, economic and cultural life of their countries,

"discrimination against women" shall mean any distinction, exclusion or restriction made on the basis of sex which has the effect or purpose of impairing or nullifying the recognition, enjoyment or exercise by women, irrespective of their marital status, on a basis of equality of men and women, of human rights and fundamental freedoms in the political, economic, social, cultural, civil or any other field.

CONDEMN DISCRIMINATION against women in all its forms,

and eliminate discrimination against women.

State Parties :

UNDERTAKE ALL APPROPRIATE MEASURES TO,

AND ON EQUAL BASIS WITH MEN:

LEGAL PROTECTION

embody the principle of the equality of men and women

in their national constitutions . . .

adopt appropriate legislative and other measures,

including sanctions where appropriate, prohibiting all

discrimination against women;

establish legal protection to ensure through competent

national tribunals and other public institutions against any

act of discrimination;

Training on Mainstreaming Gender on Peacebuilding initiatives