View
3
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ
ODASI
5 Haziran 2019
Dünya Çevre Günü
Türkiye Raporu
Dr. Baran BOZOĞLU Genel Başkan
2019 yılı Dünya Çevre Günü Teması
Hava Kirliliği ile Mücadele
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre; • Her 10 kişiden 9’u kirli hava solumaktadır. • Dış ortam hava kirliliği, 4,2 milyon erken ölüme
neden olmuştur, • İç ortam hava kirliliği ,3 milyar kişi için sağlık risk
oluşturmaktadır.
Temiz Hava Hakkı Platformu analizlerine göre; (Türkiye’de 2017 yılında)
Hava Kirliliği Kaynaklı Ölümler
Trafik Kazaları Kaynaklı Ölümler = 7
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 2
OECD tahminlerine göre Türkiye’de 2016 yılında; hava kirliliğine bağlı ölümlerin sayısı yaklaşık olarak 30.000’dir.
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 3
2017 yılında yaklaşık 34,4 milyar TL çevre koruma harcaması yapılmıştır.
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 4
AB İlerleme Raporu AB Komisyonu Türkiye İlerleme Raporu 29.05.2019 tarihinde yayınladı. Dikkat çekenler;
• 17 ilde Yerel Temiz Hava Eylem Planı yok.
• Atık Yönetimi Planlarının Uygulanması ve geri dönüşüme teşvikin gerektiği belirtilmiştir.
• İklim değişikliği hedeflerine uyum için adım atılmadığı belirtilmiştir.
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 5
Odamızın Çabaları ile İki Önemli Mahkeme Kararı
• ÇED Raporlarının erişimine 30 süre kısıtlaması mahkeme tarafından iptal edilmiştir. Artık, ÇED Raporları süresiz bir şekilde kamuoyuna açık hale gelmiştir.
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 6
• Karabük OSB’den Marzinc’e ait 15 kat fazla kurşun barındıran tehlikeli atıklara Bakanlık yazı ile «tehlikesiz» atık niteliği vermiştir. Odamız konuyu gündeme getirdikten sonra uygun olmayan ithamlara maruz kalmıştır. Fakat en sonunda Odamızın haklılığı bir kez daha ortaya çıkmıştır.
Nükleer Tehditlere Hazırlıklı Mıyız?
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 7
Sularımız Yok Oluyor!
• Dünya çapında su kullanımı 1980’lerden bu yana yılda yaklaşık %1 oranında artmaktadır.
• Küresel su ihtiyacı, 2050 yılına kadar bu oranda artması beklenmekte olup, bu da endüstriyel ve yerel sektörlerin artan talebine bağlı olarak mevcut su kullanım seviyesini %20 ile %30’un üzerinde bir artışa neden olacağı düşünülmektedir.
• 2 milyarı aşkın kişi, su stresi olan ülkelerde yaşamaktadır.
• Yaklaşık 4 milyar kişi yılın en az bir ayında şiddetli su kıtlığı yaşamaktadır.
• DSİ verilerine göre ülkemizde kişi başına düşen yıllık kullanım su miktarı 1.350 m^3’tür ve Türkiye su azlığı yaşayan bir ülkedir. 2030 yılı için nüfusun 100 milyon olacağı ve su kıtlığı yaşanabileceği öngörülmektedir.
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 8
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 9
Su Kirliliği
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 10
158 yüzey suyundan 116 tanesi içme suyu kalitesinde değildir.
Atıksu Oluşumu
• Ülkemizde termik santral kaynaklı atıksu oluşumu 2014’de %50 iken 2016 yılında %57’ye çıkmıştır.
• 1397 belediyenin 1388’inde kanalizasyon şebekesi vardır. 59 belediyede kanalizasyon şebekesi bulunmamaktadır.
• 816 belediyede atıksular arıtılmadan doğaya verilmektedir.
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 11
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 12
36 24
30 35 33
49 53 59
40 53
64 67
53
32
82 77
0102030405060708090
An
kara
İsta
nb
ul
İzm
ir
An
taly
a
Ad
ana
Bal
ıkes
ir
Ayd
ın
Kah
ram
anm
araş
Gaz
ian
tep
Diy
arb
akır
Van
Şan
lıurf
a
Mu
ğla
Ko
cael
i
Hak
kari
Mar
din
Kay
bo
lan
Su
Mik
tarı
(%
)
Şebekede Kaybolan Su Miktarları (%)
2019 hedefi (%30)
2023 hedefi (%25)
Yeraltı Suları
• 8 su havzasında (Susurluk, Meriç-Ergene, Konya Kapalı, Büyük ve Küçük Menderes, Gediz, Kuzey Ege ve Burdur)toplam 750 yüzey suyunun 6 tanesi kirlenmemiş durumdadır. Bu 8 su havzasındaki suyun %99’u kirlidir.
• Meriç-Ergeneyeraltı sularının yarısı tükenmeye başlamıştır, hepsi kirlenmiştir.
Büyük Menderesyeraltı sularının yarısı kirlenmiştir.
Küçük Menderesyeraltı sularının 2/3’ü kirlenmiştir.
• 25 havza planının 5 tanesi tamamlanmıştır.
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 13
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 14
Ülkemizde 2017 yılında yaşanan meteorolojik afet dağılımına bakıldığında ilk üç afet sırasıyla fırtına, şiddetli yağış/sel ve doludur.
İklim Değişikliği
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 15
En fazla CO2 emisyonu oluşturan ilk beş ülke sırasıyla Çin, ABD, Hindistan, Rusya ve Japonya’dır. Türkiye bu sıralamada 15. Sıradadır
Global Carbon Atlas
İklim Değişikliği Performans İndeksi (CCPI)'ne göre 2019 yılında Türkiye 50. sırada yer alarak en kötü performans
sergileyen ülkeler arasındadır
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 16
TÜİK verilerine
göre
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 17
80,8%
10,3%
7,3% 1,6%
2017 Yılında Toplam Sera Gazı Emisyonları
CO2
CH4
NO2
F-gazları
1990 yılına kıyasla 2017 yılında CO2 eşdeğeri olarak toplam sera gazı emisyonu%140,1 oranında artmıştır.
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 18
SON 1 YILIN «EN» LERİ
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 19
• Büyükşehir Belediyelerinden kişi başı en fazla su tüketen 5 il; -Sakarya -Trabzon -Gaziantep -Erzurum ve –Kahramanmaraş’tır.
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 20
Büyükşehirler
Belediyelerde
kişi başı çekilen
günlük ortalama
su miktarı
(Litre/kişi-gün)
Belediyelerde kişi başı deşarj
edilen günlük ortalama atıksu
miktarı (Litre/kişi-gün)
Adana 212 163
Ankara 227 162
Antalya 293 277
Aydın 233 245
Balıkesir 238 153
Bursa 163 134
Denizli 232 181
Diyarbakır 135 81
Erzurum 309 121
Eskişehir 180 159
Gaziantep 338 187
Hatay 183 193
İstanbul 189 226
İzmir 173 195
Kahramanmaraş 309 197
Kayseri 227 150
Kocaeli 238 191
Konya 201 182
Malatya 299 221
Manisa 176 153
Mardin 296 67
Mersin 238 174
Muğla 239 254
Ordu 284 166
Sakarya 343 214
Samsun 220 158
Şanlıurfa 172 210
Tekirdağ 176 98
Trabzon 339 325
Van 229 191
Türkiye 217 183
• Büyükşehir Belediyelerinde kişi başı en fazla atıksu oluşturan 5 il; -Trabzon
• -Antalya -Muğla -Aydın ve –İstanbul’dur.
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 21
Atık Yönetimi Büyükşehirler
Kişi başı toplanan
ortalama atık miktarı
(Kg/kişi-gün)
Büyükşehirler
Kişi başı toplanan
ortalama atık miktarı
(Kg/kişi-gün)
Adana 0.89 Kayseri 0.87
Ankara 1.14 Kocaeli 1.00
Antalya 1.38 Konya 1.06
Aydın 1.44 Malatya 0.89
Balıkesir 1.54 Manisa 1.34
Bursa 1.11 Mardin 0.80
Denizli 1.09 Mersin 1.21
Diyarbakır 1.06 Muğla 1.97
Erzurum 0.81 Ordu 0.96
Eskişehir 1.04 Sakarya 1.13
Gaziantep 0.89 Samsun 1.29
Hatay 0.91 Şanlıurfa 1.01
İstanbul 1.30 Tekirdağ 1.37
İzmir 1.32 Trabzon 0.79
Kahramanmaraş 0.71 Van 1.04
Türkiye genelinde kişi başı toplanan atık miktarı 1,17 kg’dır.
En çok atık; • Muğla • Balıkesir • Aydın • Antalya • Tekirdağ
En az atık; • Kahramanmaraş • Trabzon • Mardin • Erzurum • Kayseri
En Olumsuz Gelişmeler
Gürültü Kirliliği
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 22
Son 1 Yılın EN’leri
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 23
En Olumlu Gelişmeler
29.11.2018 tarihinde TBMM’de onaylanan Çevre Kanunu Değişikliği ile çevre mühendisleri çevre danışmanlık faaliyetini herhangi bir kısıtlama olmadan yapma hakkını elde etmiştir.
23.05.2019 tarinde Atıksu Arıtma Tesislerinde Çalışacak Teknik Personele Dair Tebliğ yürülüğe girmiştir. Tebliğ ile birlikte atıksu arıtma tesislerinde tesis sorumlusu olarak çevre mühendislerinin görev alması zorunluluğu getirilmiştir. Bu sayede atıksu arıtma tesislerinin verimli çalışması sağlanabilecektir
Gaziemir Radyoaktif Atık Alanı Hala Olduğu Gibi Duruyor, Toprağımızı, Suyumuzu Kirletmeye Devam Ediyor!
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 24
En Olumsuz Gelişmeler
1.Yönetmelik (18.8.2010)
7 ’nci madde 1., 2., 3., ve 5.fıkraları hariç 18.08.2012 tarihinde,
2.Yönetmelik (30.12.2013)
7 ’nci madde = 30.12.2013
9’uncu madde ve 14’üncü madde 2. fıkra = 1.1.2017
24 üncü madde = 1.1.2014
3.Değişiklik (02.08.2016)
9’uncu madde ve 14’üncü madde 2. fıkra = 1.7.2017
10. ve 11. = 31.12.2016
4. Değişiklik (18.07.2017)
10. ve 11. madde = 31.12.2018 9. ve 14. madde 2. fıkra = 01.07.2019
MADDE 9: İşletmeci, kantitatif risk değerlendirmesine göre belirlediği tehlikeli ekipmanlar için senaryo edilen her bir büyük kazanın her türlü sonucunun meydana gelme frekansını 1x10-4/yıl seviyesine veya bu seviyeden daha küçük bir seviyeye indirmek zorundadır. MADDE 14: (2) İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri harici acil durum planını veya planlarını 6 ay içerisinde hazırlar.
MADDE 10 Büyük Kaza Önleme Politika Belgesi MADDE 11 Güvenlik Raporu 5. Değişiklik
(02.03.2019)
Uygulama = 01.07.2020 tarihine ertelendi
En Olumsuz Gelişmeler Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesinde
Yine Erteleme!
Atık Yönetimi
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 26
2018 439.909
ton
98.000.085
€ Atık plastik ithalatı ve cari açık artmıştır.
Hem çevresel hem de ekonomik anlamda ülkemize zarar vermektedir. Bu
durum nedeniyle toplanması gereken plastik toplanmamakta, plastik atıklarımızın geri dönüşüme gönderilme oranları azalmaktadır.
Kentsel dönüşüm ve kentleşmenin artmasıyla çok fazla inşaat ve yıkım atığı
oluşmaktadır. Bu atıklar genelde vahşi depolanmaktadır ve bu yüzden oluşan atık miktarı hakkında net bilgi sahibi olunamamaktadır.
En Olumsuz Gelişmeler
İthal Atık Sorunu: AB’nin, ABD’nin Çöplüğü Olma Yolunda İlerliyoruz!
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 27
En Olumsuz Gelişmeler
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019
28
BAKANLIKLARA YAZILAN YAZILAR VE CEVAPLARI BİLGİ EDİNME ATIKLARA DAİR
Ölçüm İstasyonlarımız İyi Çalışmamaktadır, Hava Kirliliği Gittikçe Artıyor!
• Hava kirliliği raporumuzda ülkemizdeki kentlerin tamamında hava kirliliğinin artmaya devam ettiği tespit edilmiştir.
• En dikkat çekici durum ölçüm istasyonlarının son bir yıldır yeterli ölçüm yapmadığı, en önemli kirlilik parametrelerini ölçmediğidir.
• Önemli parametreler; PM2,5, PM10, SO2, NO2, NOx, CO, O3
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 29
En Olumsuz Gelişmeler
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 30
Konya’da Topraklarımız Yok Oluyor! En Olumsuz Gelişmeler
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 31
Konya Kapalı
Havzası
Karapınar
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 32
Yağış; 285 mm
Su Tüketimi;
Şeker Pancarı; 850 mm
Yonca;1000 mm
Mısır; 650 mm
Ayçiçeği; 550 mm
Mısır
1999 880 Dekar
2018 100.000 Dekar
Ş. Pancarı
1991 30.000 Dekar
2018 150.000 Dekar
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 33
İklim Değişikliğine Uyum Dairesi ve Sıfır Atık Dairesi Kapatıldı!
• İki daire de henüz 1 sene dolmadan kapatılmıştır.
• Bu durum bile ülkemizde iklim değişikliği ve atık yönetimine yönelik olarak politikalarımızın ve uygulamaların iyi planlanmadığını göstermektedir.
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 34
En Olumsuz Gelişmeler
11 Temmuz 2018’de Türkiye Limiti Aşmıştır!
2018 verilerine göre, Türkiye’nin Limit Aşım Günü, 11 Temmuz olmuştur. Bugün, dünya ortalaması olan 2 Ağustos’tan 21 gün öncedir. Bu da, Türkiye’nin kaynaklarını küresel ortalamadan daha hızlı tükettiği anlamına gelmektedir.
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 35
Türkiye'nin biyokapasitesi ve tüketiminin yıllara göre değişimi (Global Footprint Network, 2019)
En Olumsuz Gelişmeler
Sonuç 2020 Dünya Çevre Gününe kadar; • İzmir Gaziemir’deki radyoaktif ve tehlikeli atıklar temizlenmesi ve bölgenin
rehabilite edilmesi,
• Hava kirliliğini azaltmaya yönelik sanayi tesislerinin, yakıtların ve araçların denetimlerinin arttırılması,
• Doğalgaz imkanı olan ve hava kirliliği yaşayan bütün belediyelerde kömür yardımı yerine doğalgaz yardımına geçilmesi ya da alternatif ısınma yöntemlerinin tercih edilmesi,
• Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesine yönelik mevzuatın ertelenmemesi,
• Kamu yararı gözeten, ekolojik denge ve iklim değişikliğini ön gören bir Su Kanunu TBMM’de yasalaşması,
• Çevre Bakanlığı kurulması,
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 36
Sonuç • İklim Değişikliğine Uyum amacıyla belediyelerin uygulayacağı iklim değişikliğine
uyum planlarının zorunlu hale getirilmesi ve sistematik oluşturulması adına yönetmelik yayımlanması,
• Belediyelerin su kayıplarını engelleyici alt yapı çalışmalarını yaparak %20 seviyelerine çekmeleri,
• Sıfır Atık kapsamında Kanun’da yer buluna Geri Kazanım Katılım Payına yönelik mevzuat çalışmasının tamamlanması,
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın çevresel denetimlerini arttırması ve bunun için kamuya çevre mühendisi istihdamı sağlanması,
• Paris İklim Anlaşması’nın TBMM’de görüşülerek onaylanması,
İvedi ihtiyaçlar arasında yer almaktadır. Hükümete, belediye yönetimlerine ve özel sektöre bu alanda önemli sorumluluklar düşmektedir.
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu 2019 37
Recommended