View
399
Download
5
Category
Preview:
Citation preview
Studiedag Water, PvdA WaternetwerkConferentiecentrum Baarn, 26 juni 2010
De toekomst van de waterschappen,
Provinciale uitvoeringsorganisatie of afgeslankt zelfstandig uitvoerend bestuur?
Presentatie Alphons Ranner
S o v e r e i g n bv financial consultancy
neerslag
rivierafvoerzeespiegelstijging
grondwaterstijging
Lange termijn oplossingen voor zeespiegelstijging
grondwaterstijging/ bodemdaling waterzuivering
waterkwaliteit
waterzuivering
Korte termijn oplossingen Hoogwater / overstromingen dijkdoorbrakenWaterafvoer/ waterkwaliteit
Provinciale kaderstelling Sturing waterbeheer waterschappen
(Verordening ruimte)
Opvatting provincie tot voor kort Beleid provinciaal waterbeheerplan is leidend Alleen doelstellingen en toezicht
geen uitspraken over wijze van realisatie door waterschappen
(Structuurvisie)
(Investeringsbudget landelijk gebied)
Waterverordening (normen en kaders)
Provinciale toetsing ahv beleidskader
Waterbeheerplannen
Waterschapsbesluiten
projectplannen
Kostentoedelingsverordening
Waterplan
Provinciale, Nationale en EUnormen voor waterbeheer en waterkwaliteit.
Randvoorwaarden door provinciaal en rijksbeleid op andere terreinen
Belangrijkste taken (CBS in mln) 2008 Beheer waterkwaliteit 1295 (60%) Beheer waterkwantiteit 658 (31) Waterkering/dijkonderhoud 138 (6%) Wegen Vaarwegenonderhoud 54 (2%)
Waterschappen
PM Soms taken tbv provincie zoals natuurherstel en andere vormen van landinrichting
Waterwet (evaluatie in 2014)
Stroomgebiedplannen
Provinciale waterplannenWaterakkoorden
Decentraal uitvoerend bestuur
Nationaal waterplan
2009Zuiveringsheffing/ Zuivering afvalwater
verontreinigingsheffing 1112 mln
Watersysteemheffing 1054mln
PM Wegenheffing _______Totaal 2167 mln
50/50Totaal bestuurslasten en bedrijfsvoeringslasten zeg 15% v uitgaven
ofwel 325 mln
Kwaliteit opp.water
Waterbeheersing
WaterkeringVaarwaterbeheer
Waterschapsbeslastingen grotendeels doelheffingen Basis om verwaarlozing te voorkomen en doelstellingen veilig te stellen. Gelet op bezwaren belastingbetalers vormen zij een natuurlijke begrenzing ontwikkeling uitgaven incl. investeringen
Waterschappen Provincies
Belastingstijging (2006-2008 (CBS) gem. 3% 16%(gemeenten 8%, rijk 11% )
Waterschapstaken Hoofdlijnen & detail (incl specialistisch) Hoofdlijnen
tov andere taken minimaal ruimtelijke en sectorale afwegingen
Uitgaven en Investeringen (laatste jaren) overinvesteringen onderinvesteringen
2010 2010 Ingezetenheffing 4,3Zuiveringsheffing 3,4Opcenten 3%
Op tekentafels: twee Scenario’s
1. Budgetprobleem rijk2. Visie op omvang & taken overheid3. Bestuurlijke drukte4. Bestuurslagendiscussie
Provincies (IPO)
Waterschappen(UvW)
parlement
Politieke partijen
Kabinet/parlement
(Cie Kalden)
Regeerakkoord
Gemeenten (VNG)
Twee modellen
Provincies (IPO)
Provinciale uitvoeringsorganisatie
IPOmodel
Gemeenten (VNG)
Afvalwaterzuiveringstaak naar gemeenten +riolering
Twee modellen
Provincies
Versterking ruimtelijke rol provincies wb waterbeheer
(UvWmodel)
Rijk
Bestuurlijke kaders
Bestuurlijke kadersH
oog
Wat
erBe
sche
rm
ings
prog
ram
Gemeenten (VNG) Gemeenschappelijke
regeling
Riolering
of
Waterschappen
Uitvoerende taken /schrappen prov.waterplan
afvalw
ater
IPO Waterschap uitvoeringsorganisatie van provincie
Regionale waterbeheerstaken
Provinciale watersysteemheffing
Afvalwaterzuiveringstaak
Zuivering waterschap
Riolering gemeente
Afvalwaterbedrijf
IPO Waterschappen als provinciale uitvoeringsorganisaties
Besparing bestuurders
Algemeen bestuur dat algemene maatschappeljke aspecten weegt
Vermindering amtelijke overlap
Democratisch
Minimale bedrijfseconomische en macro-economische kosten en opbrengstenafwegingen
Partiële analyses
Besparing 300 a 400 mln plus ruim 500 mln
Provinciaal bestuur met uitvoeringsorganisatie
C. Communicatie, marketing en verantwoording (budgettair en beleidsmatig tov hogere overheid)
A. Aansturing en verantwoording organisatie
B. Contacten met besturen gemeenten & stadsregios, burgers & bedrijfsleven inzake waterbeheer (taken, planning) en belastingen, universiteiten (onderzoek/innovatie) rijksoverheid, Europa (richtlijnen en plannen)
Geringere budgettaire prioriteit waterbeheer-> Kaderstelling,uitvoering en toezicht niet in één hand
Ergo institutionele maatregelen nodig toezicht naar Rijksoverheid
Stroomgebieden en provinciegrenzen vallen niet samen
Ergo coordinatieafspraken tussen aangrenzende provincies
Maar:
Maar:
(Tekortschietende checks and balances)
Langere communicatielijnen Ergo extra organisatorische tussenlaag Efficiencyverschillen
provincies waterschappen
Bestuurskosten
C. Communicatie, marketing en verantwoording
A. Aansturing en verantwoording organisatie
B. Contacten met besturen gemeenten & stadsregios, burgers & bedrijfsleven inzake waterbeheer (taken, planning) en belastingen, universiteiten (onderzoek/innovatie) rijksoverheid, Europa (richtlijnen en plannen)
Als taken DB en AB van waterschappen vervallen moeten taken B en C worden vervuld door gedeputeerden (nogal eens uitbreiding nodig). Slechts A is via extra amtelijke organisatielaag op te vangen, maar verantwoordingslast verschuift naar provincie respectievelijk rijk Verplaatsing bestuurlijke drukte
Kosten stafdiensten
Verplaatsing deel overhead naar top provinciale organisatie
Per saldo enige besparingen mogelijk op overhead wat betreft: facilitair, financieel, management, voorlichting en communicatie (beleidsondersteuning meerdere waterschappen binnen een provincie)
Gespecialiseerde beleidsondersteuning GS calamiteitenzorg, waterschapsheffingen en invordering,externe communicatie, interprovinciaal stroomgebiedenoverlegextern overleg overheden (mn gemeenten) en private sector, verantwoording tov Rijk
Provinciaal bestuur met uitvoeringsorganisatie
Risico’s
Minder daadkracht en flexibiliteit Lagere reactiesnelheid bij calamiteiten
Geringere budgettaire prioriteit waterbeheer->
Geringere budgetdiscipline (vervallen doelfinanciering)en meer bureaucratie
Verlies contact met andere overheden (incl academia), private sector en burgers Kwaliteitsverlies dienstverlening, grotere afstand burgers
Rolconflicten met gemeenten (toezicht en uitvoering)
Hogere kosten en aanwending voor andere doeleinden
Gevaar voor veiligheid,geringere waterkwaliteit bescherming tegen en van water
Onderdeel provinciale organisatie met langere lijnen en bredere afwegingen
Minder ruimte voor innovatie , specialisatie en professionalismeKennisverlies, macro-economische nadelen en concurrentieverlies
Onderbrenging organisatie waterschappen bij provincie
Kosten gaan langdurig voor de baat uit
Kosten bestuurlijke reorganisatie
(tijd en geld)
reorganisatie
Wet en regelgeving
Afstemming provinciegrenzen stroomgebieden
Scenario 2 UvW en VNG Besparingen in afvalwaterketen: riolering/afvalwateropvang en -verwerking
Samenwerking in zelfstandige regelingen
Efficiencywinsten via schaalvergroting, synchronisatie en afstemming investeringen specialisatie
Volgende fase fusie met drinkwaterbedrijven voor- en nazuivering opp.water
Verlies democratische controle
UvW & VNG--->provincie niet nodig (alleen toezichthouder) Besparing 380 mln, bij kostbare
interfaces ?
(Regionale clusters)
Conclusies IPO model :a) te ingewikkeld, b) strijdig met beginsel bestuur op laagste niveau c) per saldo beperkte (of zelfs negatieve) budgettaire besparingen en
dan nog op termijn; op korte termijn extra budgettair beslag Politiek: geen risico’s wat betreft bescherming tegen calamiteiten en
klimaatontwikkeling
Concensus afscheiding afvalwaterketen (samenwerking met gemeenten), maar tegen welke prijs en in welke vorm?
Overdracht Hoogwaterbeschermingsprogram ontlast Rijksbegroting Maximale druk tot schaalvergroting waterschappen, realisatie van
bezuinigingen via samenwerkingsconstructies, privatisering, pps en dergelijke.
Te verwachten: Studiecommisie inzake positionering waterschappen
Uitsmijter
Na verzelfstandiging zuivering vervolgens op termijn onderbrenging waterschappen bij gemeenschappelijke regelingen van gemeenten.
Immers: Beperkt budgettair beslag
indirecte verkiezingen via gemeenten
Risico’s ?
Recommended