View
3
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
7
İ
TTÜÜRRKKİİYYEE'' DDEE AARR--GGEE PPOOLLİİTTİİKKAALLAARRIINNIINNKKIISSAA DDEEĞĞEERRLLEENNDDİİRRİİLLMMEESSİİ
Ergin ARIOĞLU
Mart 2003 Ulusal Kanal "Halk Üniversitesi"Programının Sunu Notları
Hazırlayan
Prof.Dr.Müh. Ergin ARIOĞLU.T.Ü. Maden Mühendisliği Bölümü Emekli Öğretim Üyesi
MART / 2003
Ergin ARIOĞLU
T A N I M L A R
TEKNİK :
DOĞADAKİ KAYNAKLARI VE KUVVETLERİ BİLGİYLE EGEMENLİK
ALTINA ALARAK İNSANLARIN GEREKSİNİMLERİNİN KARŞILANMASIDIR.
TEKNOLOJİ : TEKNİK ÜRETME BİLGİSİDİR. TEKNİĞİN UYGULANMASI İÇİN GEREKLİ
TÜM BİLGİ, MALZEME VE MAKİNALARI ÜRETMEK VE GELİŞTİRMEKTİR.
ARAŞTIRMA-GELİŞTİRME : ARAŞTIRMA, BİLİMSEL BİLGİNİN ÜRETİLMESİDİR. GELİŞTİRME İSE
VAROLAN BİLGİNİN /TEKNOLOJİNİN DAHA ÜST DÜZEYDE
GELİŞTİRİLMESİ İÇİN YAPILAN ETKİNLİKTİR.
TEMEL ARAŞTIRMA : SADECE BİLİM VE TEKNOLOJİ İÇİN YENİ BİLGİ ÜRETMEK AMACIYLA
YAPILAN BİLİMSEL ÇABADIR. BU ÇABA İLE "BİLİMSEL BİLGİ SINIRLARI"
GENİŞLETİLİR.
UYGULAMALI ARAŞTIRMA : PRATİK VEYA TİCARİ AMAÇ İÇİN GERÇEKLEŞTİRİLEN BİLİMSEL
ETKİNLİKLERDİR. TEMEL AMAÇ ÜRETİMDE VERİMLİLİK / ETKİNLİK
ARTIŞIYLA REKABET KOŞULLARININ YARATILMASIDIR.
Ergin ARIOĞLU
GG .. KK OO RR EE AA RR -- GG EE PP OO LL İİ TT İİ KK AA LL AA RR II NN AA KK II SS AA BB AA KK II ŞŞ
• 1962' DE İLK BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI YÜRÜRLÜĞE KONMUŞTUR.
• 1967' DE BİLİM VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI KURULMUŞTUR (Gelişmekte olan ülkeler arasında kurulan ilk Bakanlıktır).• 1969' DA ULUSAL BİLİM MÜZESİ HİZMETE AÇILMIŞTIR. • 1970' DE DİĞER BAKANLIKLARDAKİ ARAŞTIRMA ENSTİTÜLERİ DE BİLİM VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI'NA BAĞLANMIŞTIR.• İLK BEŞ YILLIK KALKINMA PLANINDA ALINAN HEDEF İTHAL İKAMESİ ENDÜSTRİLERİNİ KURMAK, DAHA SONRA DA İHRACATA DAYALI ENDÜSTRİLEŞMENİN TEMELİNİ OLUŞTURMAK İDİ. O BÜYÜK ÖLÇÜDE YERLİ TASARRUFA DAYANAN BİR SERMAYE BİRİKİMİNİ GERÇEKLEŞTİRMEK O ENDÜSTRİNİN TEKNOLOJİK DÜZEYİNİ HIZLA YÜKSELTMEK YOLUYLA
İŞGÜCÜNÜN VERİMİNİN ARTMASI SAĞLANARAK İHRACAT İÇİN REKABET KOŞULLARINI YARATMAK (Kamu Araştırma Kurumları kuruldu ve özel sektörün araştırma-geliştirme faaliyetleri "vergi indirimleri" ve "çeşitli destekler" yolu ile teşvik edildi) • AR-GE HARCAMALARI -GSYİH- 1980 ........... % 0.8 1990 ........... % 1.9 1999 ........... % 2.82 (Dünya 2.si)
• YÜKSEK ÖĞRETİMDE BRÜT OKULLAŞMA ORANI % 63 (Dünya 5.si)Beş yıllık planlar GSMH artışı %
-gerçekleşen-Yatırım -GSMH- %
-gerçekleşen-Yurtiçi tasarruf, GSMH %
-gerçekleşen-(1962-1966) 7.8 17 8.8(1967-1971) 9.5 26.1 16.1(1972-1976) 9.1 27.1 20.8(1977-1981) 5.7 30.7 23.5(1982-1986) 9.8 30 27.2(1987-1991) 10 34.5 36.3
Ortalama 8.65 27.6 22G.KORE'NİN İHRACAT BİLEŞİMİ -1994 itibarı ile-
o Demir+çelik % 5.4o Metal mamuller % 2.8o Gemi ve tekne % 5.6o Elektrik makineleri % 20.8o Karayolu taşıtları % 6.6o Kimya ve ilaç % 7.1o Bilgisayar + büro makineleri % 4.0o İletişim cihazları % 6.7o Uçak ve yedek parçaları, bilimsel cihazlar % 1.7
(Makro ekonomik değerler Cem SOMEL (2002)'den alınmıştır).
Ergin ARIOĞLU
TT ÜÜ RR KK İİ YY EE '' NN İİ NN KK II SS AA AA RR -- GG EE KK İİ MM LL İİ ĞĞ İİ • AR-GE Harcamaları -GSYİH- (1990-1999 ortalaması) %o 4.59• AR-GE Harcamaları -GSYİH- (1983) %o 2.1• Kişi Başına AR-GE Harcamaları (1990-1999 ortalaması) 12.5 $/fert• 10000 Çalışan Nüfusa Düşen Araştırman Sayısı -Tam Zamanlı- (1991-1996 ortalaması)
∼ 8
• Türkiye Adresli Bilimsel Makale Sayısı -2002- Fen Bilimleri Atıf İndisi (SCI) tarafından taranan-
8372 adet
• Dünya Sıralamasındaki Yeri 22 -2002 40 -1990-
45 -1983-• Makalelerin Dağılımları -ortalama- % 50 Sağlık Bilimleri
% 30 Mühendislik% 20 Temel Bilimler
• AR-GE Harcamalarının Sektörel Bazda Dağılımları -1999-
% 55.3 Üniversite% 6.7 Kamu% 38 Özel
• AR-GE Harcamalarının Sektörel Bazda Dağılımları-1990-Tüm sanayileşmiş ülkelerde özel sektörün AR-GEharcamalarındaki payı % 50'den daha büyüktür.G.Kore : % 73, AB: % 61.9.AB'de : % 20.6 Üniversite ; % 16.3 Kamu
% 69.8 Üniversite% 9.8 Kamu% 20.4 Özel
• Araştırma Kurum ve Merkezleri o Üniversiteler 75o Yüksek Teknoloji Merkezleri 2o Kamu AR-GE Merkezleri 15(ASELSAN,HAVELSANMKEK,MSB,MTA,SAGE,TAEK,TELETAŞ,TSE,TTGV,TÜBA,TÜBİTAK)o Teknoloji Geliştirme Merkezleri,TEKMER 10
(Üniversite-Küçük-OrtaBoy İşletmeleri Destek-leme İdaresi Başkanlığı)
• Türk Patent Enstitüsü tarafından verilen patent sayısı -2001- Boeing (A.B.D) 232 adet/yıl , Samsung (G.Kore) 1571 adet/yıl -2000-
o Yerli 42 adeto Dış kaynaklı 2098 adet
• AR-GE Yardımına İlişkin Kaynak ve Teşvikler 1 Haziran 1995
Ergin ARIOĞLU
TT ÜÜ RR KK İİ YY EE iillee GG.. KK OO RR EE '' NN İİ NN BB AA ZZ II MM AA KK RR OO -- EE KK OO NN OO MM İİ KK vvee AA RR -- GG EEGG ÖÖ SS TT EE RR GG EE LL EE RR İİ BB AA ZZ II NN DD AA KK AA RR ŞŞ II LL AA ŞŞ TT II RR II LL MM AA SS II
TÜRKİYE(1)
G.KORE(2)
1 / 2
• NÜFUS -milyon kişi- 1995 63.405 45.554 1.39
o NÜFUS ARTIŞ HIZI -yıllık- % -1995- 1.7 0.8 2.125
o KİŞİ BAŞINA GELİRİN YILLIK ORTALAMA
BÜYÜME ORANI, %
1960-19701970-19801980-1993
3.53.42.4
6.08.38.2
0.580.400.29
o KİŞİ BAŞINA GSYİH -$- (1995-1998 ortalaması) 2998 10078 ∼0.3
• BAZI MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER -1999- GSMH cinsinden-
o Bütçe dengesio Reel faizo Enflasyon
-% 11.5% 28.7% 64.3
-% 5.6% 7.0% 0.6
24.1
∼ 64
o Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının toplam yatırımlar içindeki payı , % (1981-1990)
1.8 0.9 2
• KİŞİ BAŞINA İHRACAT -$- -1995-1998- ortalaması 386 2875 0.13
• KİŞİ BAŞINA İTHALAT -$- -1995-1998- ortalaması 685 ∼2875 0.24
• İMALAT SANAYİ ÜRÜNLERİ İHRACATININ TEKNOLOJİK İÇERİĞİ, % -1996-
o Düşük teknolojio Orta teknolojio Yüksek teknoloji
64136
282736
2.280.480.16
Ergin ARIOĞLU
Çizelgenin devamıTÜRKİYE
(1)G.KORE
(2)1 / 2
• Yüksek Öğretimde Okullaşma Oranı % -1996- 21 67.7 0.31
• AR-GE Harcaması % -GSYİH- (1990-1997 ortalaması) 0.43 2.52 (1998)
0.17
• TOPLAM YAYIN SAYISI ,adet/yıl -1999- -SCI tarafından taranan-
6066 13384 0.45
• MİLYON KİŞİ BAŞINA YAYIN SAYISI -1999- 95 285 0.33
• TOPLAM PATENT BAŞVURU SAYISI (YERLİ+YABANCI) , adet/yıl, 1990-1997 ortalaması
1307169-yerli
7170838720-yerli
• AR-GE'DE ÇALIŞAN BİLİM ADAMI ve MÜHENDİS SAYISI (1985-1995 ortalaması)
261 2636 0.09
• İNSANİ GELİŞME İNDİSİ -Dünya sıralamasındaki yeri, 1999- 86 30
1.21.41.61.82.02.22.42.62.8
rcam
alar
ı / G
SMH
(%) G.Kore
1.58
1.95
2.51 2.52G.KoreBilim ve TeknolojiBakanlığı (1967)
TÜBİTAK(1963)
Türk BilimPolitikaları
Raporu -1983(1983-2003)
BTYK 2.Toplantı -1993- (1993-2003)
Bilim ve TeknolojiPolitikası Raporu
BTYK1.Toplantı
-1989-
Ergin ARIOĞLU
1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000Yıllar
0.00.20.40.60.81.0
AR-G
E ha
Türkiye0.26
0.38 0.42
0.77
0.23 0.23
0.33
0.21 0.230.18 0.18
0.240.2
0.3 0.32
0.490.44
0.36 0.38
0.49 0.5
0.630.50.63
Şekil Yıllar itibarı ile (1965-1999) G.Kore ve Türkiye'nin AR-GE harcamalarının (%) değişimi
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100AR
-GE
harc
amal
arın
ın d
ağılı
mı (
%)
39
29
36
7581 81
73
61
97
71
64
2519 19
27Kamu
Özel sektör
KÜRESELLEŞMEHAREKETİ
Ergin ARIOĞLU
1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000Yıllar
03
Şekil Yıllar itibarı ile (1965-1998) G.Korenin AR-GE harcamalarındaki (%) sektörel değişimler
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
966
2270
3760G.Kore (3760)
Büyükfarklılıkmevcut !
KÜRESELLEŞME HAREKETİ(İhracat esaslı oorrttaa -- yyüükksseekk --ççookk yyüükksseekk tteekknnoolloojjii içerikli ürünler)
AR-G
E M
erke
zi S
ayıs
ı
Ergin ARIOĞLU
1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000Yıllar
0
5000 1 12 54
183Türkiye (102)
Şekil Yıllar itibarı ile (1965-1998) G.Kore AR-GE Merkezi Sayısı ve Türkiye ile Karşılaştırılması
Ergin ARIOĞLU
Değerlendirme notu :
• Ülkemizde 1985 yılında milyon kişi başına yayın sayısı 11 adet/yıl iken sonrakiyıllarda artarak 2001 itibarı ile yaklaşık 92 adet/yıl düzeyine gelmiştir. 1997 'den2001'e artış hızı % 33 mertebesindedir. 1997 itibarı ile kişi başına yayınsıralamasında ülkemiz 46. sırada yer almaktadır.
• G.Kore ise 1985'den 1997'ye kadar bizden yüksek bir artış trendi göstermiştir.Mutlak değerler itibarı ile yayın sayısında ülkemizin önünde bulunmaktadır. 2001yılı itibarı ile milyon kişi başına yayın sayısı büyüklüğü ülkemize göre 3 kat dahayüksektir. Bundan dolayı da kişi başına yayın sıralamasında33.sıradadır.1997'den 2001'e yayın artış hızı Türkiye ile hemen hemen aynıdır.
ÜÜLLKKEEMMİİZZİİNN GG..KKOORREE İİLLEE MMİİLLYYOONN KKİİŞŞİİ BBAAŞŞIINNAA YYAAYYIINN SSAAYYIISSIIAAÇÇIISSIINNDDAANN KKAARRŞŞIILLAAŞŞTTIIRRIILLMMAASSII
Kaynak : Ham veriler İnönü (2002) kaynağından alınmıştır.
��������������������������������������
��������������������������������������
������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
�����������������������������������������������������������������������������������������������
���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
16.5 11
69
286
91.6
217
0
50
100
150
200
250
300
350
G.Kore Türkiye
Mily
on k
işi b
aşın
a ya
yın
sayı
sı
���������� 1985���������� 1997���������� 2001
Değerlend
• 1975-199Bu büyüklü
• Doğru Asürekli diledeyişle % olmayacakAncak bu ta
2
3
4
5
6
789
2
3
0
1
AR-G
E Ha
rcam
alar
ı (%
), G
SYİH
cin
sind
en.
3
2
ÜÜllkkeemmiizzddee AARR--GGEE HHaarrccaammaallaarrıınnaa GGSSYYİİHH ddaann AAyyrrııllaann PPaayyıınn11997755--11999999 DDöönneemmiinnddee DDeeğğiişşiimmii
Erg
irme notu :
9 döneminde ülkemizin AR-GE harcamalarının ortalamk olağanüstü cılız bir değerdir.
R-GE politikalarının oluşturulması açısından 1983 Tübi getirilen % 1 değeri Türkiye koşulları için yeterli deği1 ile yapılan AR-GE harcamalarının ekonomik açıd
tır -bugün olmadığı gibi-. Sözkonusu büyüklük en az %%kdirde yapılan harcamaların ekonomiye olumlu bir yansım
1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000
G-7 % 2.1
Doyum noktası(Japonya % 3.06, İsveç % 3.85)
Aa
AB % 1.9Ülkemizin olmasıgereken konum ((%% 11..55))
in ARIOĞLU
ası % 0.33'dür.
tak Raporundaldir. Daha açıkan hiç anlamı 11..55 olmalıdır.ası olacaktır.
R-GE harcamalarırasındaki büyük
farklılık
Ortalama % 0.33(Değişkenlik katsayısı
V= % 40)
Çizelge 1 Ülkemizin AB Üyesi ve Aday Ülkeler İle Kimi Ölçütlerle Karşılaştırılması 4 Temel bazı makroekonomik büyüklükler Bilim ve teknoloji geliştirme ile ilgili temel büyüklüklerSCI dizinine giren yayın sayısıNüfus
(milyon) Kişi başına
GSYİH($/fert)
Kişi başınaihracat($/fert)
Kişi başınaithalat($/fert)
GSYİH içinde AR-GE harc.
(%)Toplam
(adet/yıl)Milyon kişi
başına
Mily
on k
işi
başı
nası
rala
ma
-dün
yaöl
çeği
nde-
Milyon kişi başınaAR-GE'de çalışanmühendis ve bilim
adamı sayısı
Milyon kişi başınaülkede yaşayanların
patent başvurusu(adet/yıl)
Yüksekteknoloji ihracatı/ imalat sektörü
ihracatı (%)N
o
Ülke
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11)AB Üyesi Ülkeler
1 Almanya 82 25758 6727 6098.8 2.50 79011 963.5 16 2831 756.7 142 Avusturya 8.1 25998 8012.3 8493.8 1.80 9103 1123.8 15 1627 331.0 123 Belçika 10.2 24307 18049.0 16784.3 2.10 11994 1175.9 14 2272 165.4 84 Birl. Krallık 59.1 23266 4739.4 5612.5 1.90 88911 1504.4 6 2448 449.9 285 Danimarka 5.3 32505 9283.0 8415.1 2.10 9314 1757.4 4 3259 501.5 186 Finlandiya 5.2 23934 8750.0 6000.0 2.70 8330 1601.9 5 2799 781.0 227 Fransa 59.1 24107 5044.0 5167.5 2.20 55340 936.4 17 2659 315.9 238 Hollanda 15.8 23893 13398.7 12468.4 2.00 22389 1417.0 7 2219 330.8 309 İrlanda 3.7 19781 20837.8 13567.6 1.20 3235 874.3 18 2319 255.7 45
10 İspanya 39.4 13843 2885.8 3895.9 0.90 26683 677.2 22 1305 72.5 711 İsveç 8.9 25290 9741.6 8157.3 3.70 17443 1959.9 2 3826 886.9 2012 İtalya 57.6 20130 4072.9 4050.3 1.00 39185 680.3 21 1318 44.7 813 Lüksemburg 0.45 43588 17333.3 22666.7 131 291.1 3314 Yunanistan 10.5 11238 1190.5 2885.7 0.70 6440 613.3 24 773 5.0 7
15 Portekiz 10 10256 2480.0 3780.0 0.80 4034 403.4 28 1182 9.2 4
AB Aday Ülkeler
16 Bulgaristan 8.3 1510 554.2 747.0 0.52 1500 180.7 35 1747 48.2 417 Çekoslavakya 10.3 4830 3174.8 3631.1 1.35 5005 485.9 25 1222 58.3 818 Estonya 1.4 10000 2428.6 2928.6 0.68 592 422.9 27 2017 12.9 919 Letonya 2.4 7800 916.7 1375.0 0.49 553 230.4 34 1049 67.9 420 Litvanya 3.7 7600 1297.3 1540.5 0.6 334 90.3 45 2028 33.8 321 Macaristan 10.1 4660 2762.4 2920.8 0.81 4832 478.4 26 1099 76.6 2122 Malta 0.4 15000 6250.0 7750.0 51 127.5 3923 Polonya 38.7 4025 795.9 1077.5 0.7 11617 300.2 32 1358 62.0 324 Romanya 22.5 1512 511.1 640.0 0.4 2147 95.4 44 1387 76.0 225 Slovakya 5.4 3540 2314.8 2666.7 0.69 2050 379.6 29 1866 43.3 326 Slovenya 2 9884 4600.0 4950.0 1.51 1658 829.0 19 2251 142.5 4
27 Türkiye 66.2 3076 412.4 815.7 0.49 7381 111.5 41 291 3.5 2
Ortalama 25 23192 8843.7 8536.2 1.9 1065.3 2202.6 350.4 17.6Minimum 0.45 10256 1190.5 2885.7 0.7 291.1 773 5.04 4Maksimum 82 43588 20837.8 22666.7 3.7 1960 3826 886.8 45Stand. sapma 26 8208 6069 5587.7 0.96 500.2 868 293.8 11.4AB
üye
ükel
er
Değiş. kats. % 104 35 68 65 50 47 39 84 65
4 Çizelge 1'e ait kaynaklar :(1) World Bank 2000 World Development Indicators ve http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/index.html 1998 yılı verileridir. Ülkemiz için DİE 1999 yılı ortası tahminleri
kullanılmıştır. (2) The World Competitiveness Yearbook 1999,s.350, (1.02) 1998 yılı verileri ve Internet'teki çeşitli güncel kaynaklar kullanılmıştır. (3), (4) 1-12, 27 Karluk (2002), s.590 kaynağındaki 2000 yılına ait verilerdir. Diğer tüm veriler http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/index.html kaynağına ait 2001 yılı verileridir.(5) http://trendchart.cordis.lu/Scoreboard2002/html/data_tables/data_tables.html kaynağında Eurostat istatisikleridir. 4, 5, 6, 10 için 2001 yılı ; 3, 5, 7, 16-21, 23, 25 için 2000 yılı ; diğer tüm veriler 8, 9, 11, 14, 15, 24, 26 için 1999 yılı ve 2 için 1998 yılı verileri kullanılmıştır. Türkiye verisi YÖK (2001) kaynağına aittir.(6) http://www.ulakbim.gov.tr/servisler/yayinveatiftarama/siralama/ulkesci2001.html 'de Web of Science (Mayıs 2002)'a ait SCI veri tabanı 2001 yılı verileridir. (7)=(6) / (1)*106 (8) http://www.ulakbim.gov.tr/servisler/yayinveatiftarama/siralama/ulkesci2001.html kaynağındaki yayın sayılarının dünya ölçeğinde sıralanması ile elde edilmiştir.(9) World Bank 2000 World Development Indicators (1987-1997) dönemi verileridir.(10) World Bank 2000 World Development Indicators 1997 yılı verilerinin ülke nüfuslarına bölünmesi ile elde edilmiştir. (11) World Bank 2000 World Development Indicators 1998 yılı verileridir.
Not : AB adayı Kıbrıs Rum Kesimi için yeterli veri bulunamadığından Çizelge 1'de yer verilmemiştir.
AB , G-7 ve Bazı U.Doğu Ülkeleri Bazında Yapılan AR-GE
Erg
Harcamalarının Kurumlara Göre Dağılımı (%)
Ülke grubu Kamu Üniversite ÖzelSektör
Özel Sektör /Üniversite
G-7 21.0 15.7 63.3 4.0
AB 20.4 23.5 56.1 2.4
AB* 17.4 21.2 61.4 2.9
Uzak Doğu** 12.5 18.3 64.7 5.2
Türkiye 9.8 69.8 20.4 0.3
Kaynak : Gürüz (2001) - 1990 yılı ham verileri kullanılmıştır-
* Yunanistan ve Portekiz hariç
** Mevcut Japonya, G.Kore, Singapur ve Tayvan verileri alınmıştır.
Değerlendirme notu :
• Ülkemize ait AR-GE harcamaları içinde 1990 itibarı ile en yüksek or(% 69.8) aittir, Özel Sektörün payı ise çok düşüktür (% 20.4). 199Sektör'ün payı % 38'e yükselmiş olmakla birlikte bu değer, etkin Aaçısından yine de yetersizdir.• G-7, AB ve Uzak Doğu ülkeleri incelendiğinde Özel Sektörün Apayların oldukça yüksek ve hemen hemen aynı olduğu (∼% 63) dikÜlkemizde Özel Sektörün payı da mutlaka bu düzeye çıkarılmalıdır.• İncelenen gelişmiş ve gelişmekte olan 47 ülke içinde, AR-GE harcSektör payının en yüksek olduğu ülkenin G.Kore (% 80) olması dikkat ç
����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
������������������������������������������������������������������������������
AR-GE Harcamaları içinde Özel Sektörün Payı -1990-
63.3
56.161.4
64.7
20
0
10
20
30
40
50
60
70
G-7 AB AB* Uzak Doğu Türkiye Tür
%
38*
20.4
Ort. % 63.1
% 70 dahayüksek
Türkiye
* 1 v
in ARIOĞLU
an Üniversiteler'e9 itibarı ile ÖzelR-GE çalışmaları
R-GE'den aldığıkat çekmektedir.
amalarında Özelekicidir.
kiye
999 yılıerisidir.
Ergin ARIOĞLU
ÜLKELER
Av= AvusturyaBe=BelçikaBu= BulgaristanCz= Çek CumhuriyetiDe= AlmanyaDk= DanimarkaEs=EstonyaFr= FransaGb= Birleşik KrallıkGr= YunanistanHu= MacaristanIr= İrlandaIt= İtalyaLe= LetonyaLt= LitvanyaLu= LüksemburgMa= MaltaNe= HollandaPr= PortekizRo= RomanyaSk= SlovakyaSl= SlovenyaSp= İspanyaSw= İsveçTr= Türkiye
DIŞ TTİİCCAARREETT FFAAZZLLAALLIIĞĞIINNIINN GGSSYYİİHH ''DDAANN AARR--GGEE ''YYEE AAYYRRIILLAANN PPAAYY İİLLEE DDEEĞĞİİŞŞİİMMLLEERRİİ-AVRUPA BİRLİĞİ ÜYELERİ VE ADAY ÜLKELER BAZINDA-
0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0
-20-15-10
-505
101520253035404550
(İhra
cat -
İtha
lat)
/ GSY
İH ,
%
AR-GE payı (% GSYIH)
DeAv
Be
Gb
Dk
Fi
FrNe
Sp
Sw
It
GrPrBu
CzEsLe
Lt HuPoRo Sk
Sl
Tr
Ir
YY== 66..3322xx -- 1122..3399r=0.81, n= 24
AB ÜYESİ ÜLKELER ADAY ÜLKELERTürkiye
KKrriittiikk ddeeğğeerr
0 << 0
Dış ticaret fazlası
r= Korelasyon katsayısı, n= Ülke sayısı
Ergin ARIOĞLU
ÜLKELER
Av= AvusturyaBe=BelçikaBu= BulgaristanCz= Çek CumhuriyetiDe= AlmanyaDk= DanimarkaEs=EstonyaFr= FransaGb= Birleşik KrallıkGr= YunanistanHu= MacaristanIr= İrlandaIt= İtalyaLe= LetonyaLt= LitvanyaLu= LüksemburgMa= MaltaNe= HollandaPr= PortekizRo= RomanyaSk= SlovakyaSl= SlovenyaSp= İspanyaSw= İsveçTr= Türkiye
KKİİŞŞİİ BBAAŞŞIINNAA GGSSYYİİHH ''NNIINN AARR--GGEE ''YYEE AAYYRRIILLAANN PPAAYY İİLLEE DDEEĞĞİİŞŞİİMMLLEERRİİ-AVRUPA BİRLİĞİ ÜYELERİ VE ADAY ÜLKELER BAZINDA-
0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
35000
GSY
İH ,
($/fe
rt)
AR-GE payı (% GSYIH)
DeAvBe
Gb
Dk
FiFrNe
Sp
Sw
It
GrPr
Bu
Cz
EsLeLt
HuPoRo
Sk
Sl
Tr
Ir
AB ÜYESİ ÜLKELER ADAY ÜLKELERr= Korelasyon katsayısı, n= Ülke sayısı
YY== 99220099..22 XX ++ 22004444r=0.818, n=25
Ortalama % 1.35
Ortalama 15604 $/fert
Ergin ARIOĞLU
0 500 1000 1500 2000 3000 3500 4000
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
35000
GSY
İH ,
($/fe
rt)
Milyon nüfus başına A endisi sayısı
eAv
Dk
iN
Sp
Sw
It
Gr Pr
Bu
Cz
EsLe Lt
Hu PoRo
SkTr
KKİİŞŞİİ BBAAŞŞIINNAA GGSSYYİİHH ''NNIINN AARR--GGEE ''DDEE ÇÇAALLIIŞŞAANN MMÜÜHHEENNDD AADDAAMMII SSAAYYIISSII İİLLEE DDEEĞĞİİŞŞİİMMİİ-AVRUPA BİRLİĞİ ÜYELERİ VE ADAY ZINDA-
ÜLKELERAv= AvusturyaBe=BelçikaBu= BulgaristanCz= Çek CumhuriyetiDe= AlmanyaDk= DanimarkaEs=EstonyaFr= FransaGb= Birleşik KrallıkGr= YunanistanHu= MacaristanIr= İrlandaIt= İtalyaLe= LetonyaLt= LitvanyaLu= LüksemburgMa= MaltaNe= HollandaPr= PortekizRo= RomanyaSk= SlovakyaSl= SlovenyaSp= İspanyaSw= İsveçTr= Türkiye
AB ÜYESİ ÜLKELER ADAY ÜLKELERr= Korelasyon katsayısı, n= Ülke sayısı
Ortalama 15604 $/fert
Ortalama 1886 kiş
YY== 00..885
2500R-GE müh
DBe
Gb FFre
Sl
Ir
İİSS VVEE BBİİLLİİMMÜLKELER BA
i
88..3399 XX --113311r=0.711, n=2
Ş
ıl)
Sg
A.B.D Us İtalya İtAlmanya De Japonya JpAvusturya Av Kanada CaAvustralya Au Letonya LeBelçika Be Litvanya LtBirleşik Krallık Gb Lüksemburg LuBrezilya Br Macaristan HuBulgaristan Bu Malta MtÇek Cumhuriyeti Cz Meksika MxDanimarka Dk Norveç NrEstonya Ee Polonya PlFinlandiya Fi Portekiz PrFransa Fr Romanya RoG.Kore Kr Rusya Fed. RuHollanda Ne Singapur Sgİrlanda İe Slovakya Skİspanya Es Slovenya Slİsrail Il Türkiye Tr
rtalama : 2286 patent/yıl
ama : 703.5
18002000
2200
2400
2600
2800
3000
ülke
de y
aşay
an- (
adet
/yJp
Kr
O
Ortal
Ergin ARIOĞLU
ekil Milyon Nüfus Başına SCI Yayın Sayısı ile Patent Sayısı Arasındaki Değişimler ve Japonya, G.Kore ve Singapur ile G-7 ülkelerine ait ortalamaların karşılaştırılması (SCI yayınlar 2001, patent sayıları 1997 yılı verileridir)
0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200
Milyon nüfus başına SCI yayın sayısı (adet/yıl)
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
Mily
on n
üfus
baş
ına
pate
nt s
ayıs
ı -
Us
Ca
Ch
Nr
Mx
Il
AuNz
BrRu
De
At
Be
Gb Dk
Fi
Fr NlIe
Es
Se
ItGrPrBu CzEeLeLt HuPlRo SkSl
Tr
Y= 0.35X - 53.8n= 34, r= 0.81
İsveç Se Yeni Zelanda Nzİsviçre Ch Yunanistan Gr yayın/yıl
G-7 Ortalama : 1031 yayın/yıl
G-7 (Japonya hariç)Ortalama : 361 patent/yıl
TÜRKİYE
Farklılık ∼ 1900 patent /yıl
Ergin ARIOĞLU
Şekil Milyon nüfus başına SCI yayın sayılarının G-7, AB, anadili İngilizce olan ülkeler, diğer gelişmiş ülkeler ve gelişmekte olan ülkeler bazında değişimi (Kaynak : http://www.ulakbim.gov.tr/servisler/yayinveatiftarama/siralama/ulkesci2001.html 'de Web of Science SCI veri tabanı 2001 yılı verileridir)
������������
������������
������������
������������
������������
�������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
�������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
�������������
������������
������������
������������
������������
������������
������������
������������
������������
�������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
�������������
������������
������������
������������
������������
������������
������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
�������������
������������
������������
������������
������������
������������
�������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
�������������
������������
������������
������������
������������
������������
������������
������������
������������
������������
������������
��������������
��������������
��������������
��������������
������������
������������
������������
������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
�������������
������������
������������
�������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
�������������
�������������
�������
10311065
1504
12781261 12341201
874
2285
1960
17571602
1417
1220 117611241084964 936
680 656 613486 478
380300
181111 57 19
0
400
800
1200
1600
2000
2400G
-7 AB
Birl.
Kra
llık
Kana
da
Avus
tralya
Y.Ze
land
a
A.B.
D
İrlan
da
İsviç
re
İsve
ç
Dan
imar
ka
Finl
andi
ya
Hol
land
a
Nor
veç
Belç
ika
Avus
tury
a
Sing
apur
Alm
anya
Fran
sa
İtalya
Japo
nya
Yuna
nist
an
Çek
osla
vaky
a
Mac
aris
tan
Slov
akya
Polo
nya
Bulg
aris
tan
Türk
iye
Mek
sika
Hin
dist
an
Mily
on k
işi b
aşın
a SC
I yay
ın s
ayıs
ı
Anadili İngilizceolan ülkeler
(Ort. 1225 yayın/milyon kişi)
Diğer gelişmiş ülkeler(Ort. 1297 yayın / milyon kişi)
Gelişmekte olan bazı ülkeler(Ort. 292 yayın / milyon kişi)
Ortalama fark : ∼ 1000 yayın / milyon kişi
Ergin ARIOĞLU
Şekil Milyon nüfus başına patent G-7, AB, anadili İngilizce olan ülkeler, diğer gelişmiş ülkeler ve gelişmekte olan bazı ülkeler bazında değişimi (Kaynak : Ülke içinden patent sayıları için World Bank 2000 World Development Indicators 1997 yılı verileri kullanılmıştır)
��������������
��������������
��������������
�������������
������������
������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
������������
������������
������������
������������
������������
������������
������������
������������
������������
��������������
��������������
��������������
��������������
������������
������������
������������
������������
��������������
��������������
��������������
�������������
������������
������������
������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
��������������
�������������
������������
�������������
��������������
�������������
������ �������������
�������������
������� ������ ������� ������ �������
706
350461 457 450
256137
2100
887819 781 757
502337 331 331 316
16545 77 76 62 58 48 43 5 4 4
2776
470
0
400
800
1200
1600
2000
2400
2800
G-7 AB
Avus
tralya
A.B.
D
Y.Ze
land
a
Birl.
Kra
llık
İrlan
da
Kana
da
Japo
nya
Sing
apur
İsve
ç
İsviç
re
Finl
andi
ya
Alm
anya
Dan
imar
ka
Nor
veç
Avus
tury
a
Hol
land
a
Fran
sa
Belç
ika
İtalya
Mac
aris
tan
Rom
anya
Polo
nya
Çek
osla
vaky
a
Bulg
aris
tan
Slov
akya
Yuna
nist
an
Mek
sika
Türk
iyeMily
on n
üfus
baş
ına
ülke
de y
aşay
anla
rın p
aten
t ba
şvur
usu
(ade
t/yıl)
Anadili İngilizceolan ülkeler
(Ort. 353.8 patent/yıl)Diğer gelişmiş ülkeler(Ort. 780 patent / yıl)
Gelişmekte olan bazı ülkeler(Ort. 42 patent / yıl)
Kat
ma
değe
rÜÜRRÜÜNNLLEERRİİNN KKAATTMMAA DDEEĞĞEERRLLEERRİİNNİİNN
BBİİLLGGİİ -- TTEEKKNNOOLLOOJJİİ İİÇÇEERRİİĞĞİİ İİLLEE İİLLİİŞŞKKİİLLEERRİİ
1
YÜK
SEK
TEK
NO
LOJİ
İÇER
İĞİ
OR
TATE
KN
OLO
Jİ İÇ
ERİĞ
İ
Değerlendirme notu :• Bilgi-Teknoloji yoğun ürünler daha "yüksek katma değer" 'e sahiptir. Diğer deyişle kişi başına üretilen katma değer yüksektir.
• Bilgi-Teknoloji içeriği yoğun endüstrilerde rekabet eden firma veya ülke sayısı sınırlıdır, o nedenle bu özellikteki ürünlerin satış fiyatları yüksektir.
(Kavrakoğlu, 2002'den değiştirilerek)
Ergin ARIOĞLU
Ergin ARIOĞLU
Satış Gelirlerinden AR-GE'ye A ılan Pay%16.9
%13.1
%11.0
%8.1 %7.5%6.4
%5.6 4.8%4.0 %3.9 %3.5
%1.9
0
4
8
12
16
20Ya
zılım
(Mic
roso
ft)
T
ıbbi
kim
yasa
llar
(J&
J, P
fizer
, Bris
.&M
ye.,
Lilly
,Ab
bott
, Pha
r.&U
pjoh
n)
Tıb
bi a
letle
r
(G
uida
nt, B
osto
n Sc
i.,
B
axte
r, M
edtr
on.)
Bilg
isay
ar s
iste
mle
ri,el
ektr
onik
dev
rele
r(H
P,Su
n,C
ompa
q,In
tel,T
exas
)
İletiş
im s
iste
mle
ri
(M
otor
ola,
AT&
T, L
ucen
t)
Endü
stri
kim
yasa
lları
(D
u Po
nt, M
onsa
nto,
Dow
)
Mak
ine
(end
üstr
i, ta
rım,
mad
en,in
şaat
)
(A
ppl.M
at.,
Dee
re,
Inge
r.,C
umm
ins,
Cas
e)
ölçü
m c
ihaz
ları
(H
oney
well,
Em
erso
n,Th
erm
o)
Mot
orlu
ara
çlar
ve
ekip
man
ı(G
ener
al M
otor
s, F
ord
Mot
ors,
Chr
ysle
r)
Uça
k, u
zay a
raçl
arı,
güdü
mlü
roke
t (B
oein
g, U
nit.T
ech.
,Lo
ckhe
ed)
Diğ
er k
imya
salla
r(P
roc.
&G
ambl
e, P
PG)
Pet
rol ç
ıkar
tma
ve
pet
rol ü
rünl
eri
(Mob
il, S
hell,
Sch
lum
b.)
(%)
Şekil A.B.D'de lider konumdaki firmaların 1997 itibarı ile sektörel bazda, s gelirleri üzerinden AR-GE 'ye ayırdıkları ortalama pay (%) değişimleri (Kaynak : http://www.nsf.gov/sbe/srs/sein /pdf/append/c2/at02.pdf , Appendix Table-2 kaynağındaki ham veriler kullanılmıştır)
Ortalama : % 7.2
yr
%
Lab
orat
uvar
kon
trol
,
atışd00
Ergin ARIOĞLU
Çalışan Başına AR-GE Harcaması86.6
32.9
20.830.0
16.024.3
15.56.9
15.06.4 10.0 7.7
0102030405060708090
100Ya
zılım
(Mic
roso
ft)
T
ıbbi
kim
yasa
llar
(J&
J, P
fizer
, Bris
.&M
ye.,
Lilly
,Ab
bott
, Pha
r.&U
pjoh
n)
Tıb
bi a
letle
r
(G
uida
nt, B
osto
n Sc
i.,
B
axte
r, M
edtr
on.)
Bilg
isay
ar s
iste
mle
ri,el
ektr
onik
dev
rele
r(H
P,Su
n,C
ompa
q,In
tel,T
exas
)
İletiş
im s
iste
mle
ri
(M
otor
ola,
AT&
T, L
ucen
t)
Endü
stri
kim
yasa
lları
(D
u Po
nt, M
onsa
nto,
Dow
)
Mak
ine
(end
üstr
i, ta
rım,
mad
en,in
şaat
)
(A
ppl.M
at.,
Dee
re,
Inge
r.,C
umm
ins,
Cas
e)
Lab
orat
uvar
kon
trol
,
ölçü
m c
ihaz
ları
(H
oney
well,
Em
erso
n,Th
erm
o)
Mot
orlu
ara
çlar
ve
ekip
man
ı(G
ener
al M
otor
s, F
ord
Mot
ors,
Chr
ysle
r)
Uça
k, u
zay a
raçl
arı,
güdü
mlü
roke
t (B
oein
g, U
nit.T
ech.
,Lo
ckhe
ed)
Diğ
er k
imya
salla
r(P
roc.
&G
ambl
e, P
PG)
Pet
rol ç
ıkar
tma
ve
pet
rol ü
rünl
eri
(Mob
il, S
hell,
Sch
lum
b.)
(bin
$/k
işi)
Şekil A.B.D'de lider konumdaki firmaların 1997 itibarı ile sektörel bazda, çalışan -toplam- başına ortalama toplam AR-GE harcamasının (bin $ / kişi) değişimleri değişimleri (Kaynak : http://www.nsf.gov/sbe/srs/seind00/pdf/append/c2/at02.pdf , Appendix Table-2 kaynağındaki ham veriler kullanılmıştır)
Ortalama : 22675 $/kişi
Ergin ARIOĞLU
GG LL OO BB AA LL LL EE ŞŞ MM EE NN İİ NN SS OO NN UU ÇÇ LL AA RR II
• DÜNYADA GELİR DAĞILIMI GİDEREK BOZULMAKTADIR.
• AZGELİŞMİŞ / GELİŞMİŞ ÜLKELERİN KENDİ ARALARINDAKİ FARKLILAŞMA ARTMAKTADIR.
• DÜNYA EKONOMİSİNDE ÇOK KÜÇÜK PAYLARA SAHİP OLAN ÜLKELERİN YATIRIM, TEKNOLOJİ İTHALATI VE İHRACATLARINA KAYNAK BULMA BAKIMINDAN BAĞIMLILIKLARI DEVAM ETMEKTE HATTA DAHA DA BAĞIMLI OLMAKTADIR.
O YAPISAL OLARAK TÜM SEKTÖRLERİ "TİCARETE AÇIK" DURUMDADIR (İHRACAT ARTIŞ HIZI < İTHALAT ARTIŞ HIZI)
O FİNANS SİSTEMLERİ TAMAMEN -DENETİMSİZ ŞEKİLDE- ULUSLARARASI SERMAYE-DÖVİZ HAREKETLERİNE AÇILMIŞ DURUMDADIR (1994 Meksika,1996 Asya Bunalımları,2000 Kasım Türkiye krizleri)
O DIŞ SERMAYE KAÇIŞLARINI ÖNLEMEK İÇİN YAPILAN "FAİZ ORANLARI"'NIN YÜKSELTİLMESİ ÖZELLİKLE SANAYİ İŞLETMELERİNİ İFLAS NOKTASINA GETİRMEKTE, SONUÇTA DIŞ / İÇ SATIMLARLA VARLIKLAR EL DEĞİŞTİRMEKTEDİR.
O BÜYÜK BOYUTLU "DEVALÜASYON" YAPILDIĞINDAN ÖZELLİKLE YABANCILAR KRİTİK DURUMA GELMİŞ BİRÇOK İŞLETMEYİ ÇOK UCUZ ŞEKİLDE ALMA İMKANINA SAHİP OLMAKTADIR.
O ULUSLARARASI PARA FONU BU KOŞULLARDA SÜREKLİ ŞEKİLDE "BASKILAR" UYGULAYARAK "REFORM" YAPILMASINI TELKİN ETMEKTEDİR. SONUÇTA GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER KÜRESELLEŞEN EKONOMİYE DAHA DA ÇOK IZDIRAP VEREN ŞEKİLDE BÜTÜNLEŞMEKTEDİR. DAHA AÇIK ANLATIMIYLA
SÖZKONUSU ÜLKELER SÜREKLİ ŞEKİLDE EKONOMİK KRİZLER İLE BOĞUŞMAKTA, BÜYÜME HIZLARI HİÇBİR ZAMAN İSTENEN DÜZEYDE GERÇEKLEŞMEMEKTEDİR.
* Geniş ölçüde Cem SOMEL (2000) çalışmasından esinlenerek hazırlanmıştır.
Ergin ARIOĞLU
ÜLKEMİZDE ETKİN, UZUN ERİMLİÜLKEMİZDE ETKİN, UZUN ERİMLİAR-GE POLİTİKALARININ OLUŞTURULMAMASININAR-GE POLİTİKALARININ OLUŞTURULMAMASININ
YOL AÇTIĞI EKONOMİK / SOSYAL OLUMSUZLUKLARYOL AÇTIĞI EKONOMİK / SOSYAL OLUMSUZLUKLAR
510
48
72%
%
%%
19301939
19611974
19801988
19891998
TEFE YILLIK DEĞİŞİM ORANI YÜKSEK
o Para arzı değişim hızı üretim artışından çok yüksek.o Üretim artış hızının cılızlığı ve maliyetin yüksekliği “verim” ’in düşük olmasından kaynaklanmaktadır !o Gelir dağılımı ciddi ölçüde bozulmaktadır.
65.7
4.34
%
19301939
19611974
19801988
19891998
%
%%
GSMH , %-reel bazda-
SANA
Yİ S
EKTÖ
RÜ
BÜY
ÜME
HIZI
DÜŞÜ
K VE
DEN
GESİ
Z
KATMA DEĞER ÜRETİMİ
OLAĞANÜSTÜ CILIZ VE
ÇOK İSTİKRARSIZ
11.5
9.5
65.5
BÜYÜME HIZI, %-sanayi-
19301939
19611974
19801988
19891998
%
%
%%
6.2
9.611
16.6
1996 1999 2000 2001
%
%%
%
Dış Borç Servisi/ GSMH , %
DIŞ BORÇ SERVİSİ SÜREKLİ ARTMAKTADIR. İHRACAT / İTHALAT oranı < 1 . Katma değeri düşük ihracat kalemleri (tekstil, demir/çelik vb) Artan TEFE enflasyonla iç borç servis yükü de sürekli artmaktadır.
TEFE , %
Makroekonomik değerler Kazgan (2002) ve Sönmez (2002) kaynaklarından alınmıştır.Değerlendirmeler E.ARIOĞLU-2003’e aittir.
Ergin ARIOĞLU
ULUSAL KALKINMANIN TEMEL İLKELERİ - AR-GE POLİTİKALARIYLA İLİŞKİLENDİRİLMESİ
• REKABET EDEBİLECEK ÖNCELİKLİ SEKTÖRLERİN BELİRLENMESİ
• YENİ ÜRÜNLER / ÜRETİM PROSESLERİ GELİŞTİRECEK VASIFLI İŞGÜCÜNÜN VE AR-GE PERSONELİNİN EN ÜST KALİTEDE YETİŞTİRİLMESİ
• ULUSAL BİLGİ VE PATENT STOĞUNUN GÜÇLENDİRİLMESİ
• DÜNYADAKİ VAROLAN BİLGİ STOĞUNA ULAŞMA, BİLGİ / TEKNOLOJİ TRANSFERİ KONULARINDA VE BUNLARIN ÖZÜMLENMESİNDE, GELİŞTİRİLMESİNDE ULUSAL AR-GE KURUMLARINDAN YOĞUN DESTEK ALINMASI -TEKNİK VE HUKUKİ BAZDA-
• UZUN VADELİ DESTEKLEME PROGRAMLARI İLE ULUSAL FİRMALARI YENİ ÜRÜN, YÜKSEK TEKNOLOJİK İÇERİKLİ ÜRÜNLERİN GELİŞTİRİLMESİ VE BUNLARIN DIŞ PAZARLARA İHRAÇ EDİLMESİNE YÖNELTMEK
(Cem SOMEL,2000'den değiştirilerek)
Ergin ARIOĞLU
BB İİ LL GG İİ NN İİ NN TT EE MM İİ NN EE DD İİ LL DD İİ ĞĞ İİ BB EE LL LL İİ BB AA ŞŞ LL II KK AA YY NN AA KK LL AA RR
• İŞLETMELERİN KENDİ AR-GE BÖLÜMLERİNDE ÜRETİLEN BİLGİ BİRİKİMİ
• BİLGİ ÜRETEN ULUSAL KURUMLARDAN (ÜNİVERSİTELER, TÜBİTAK, DİĞER KURULUŞLAR, YAYINLAR,DR. TEZLERİ, PATENTLER vb) • ULUSLARARASI YAYIN ETKİNLİKLERİNİ VE TEKNOLOJİ FUARLARINI YAKINDAN İZLEME -ANCAK ÇOK BÜYÜK KURULUŞLARDA-
• DIŞ TEKNOLOJİ ALIMI, SATIN ALINAN TEKNOLOJİNİN EN İNCE AYRINTILARIYLA ÖZÜMLENMESİ VE TEKNİK PERSONEL EĞİTİMİNİ EN YÜKSEK DÜZEYDE SAĞLAMAK, YERLİ YAYINLAR YOLUYLA ULUSAL BİLGİ BİRİKİMİNE YENİLİKLERİN AKTARILMASI
(Sözgelimi Japonya A.B.D'de 30 yıl içinde 30000 adet teknoloji lisansı alımıştır. Toplam maliyeti 30 Milyar $'dır.)
• BİLİMSEL ve TENİK YARDIM ve İŞBİRLİĞİ SÖZLEŞMELERİ YOLUYLA
• ENDÜSTRİYEL CASUSLAR
• ÇOK ÖZEL PROGRAMLAR ÇERÇEVESİNDE DIŞ ÜLKELERDE "DR.-YÜKSEK LİSANS ÖĞRETİMİ"
• KAMU/ÖZEL SEKTÖRDE ÇALIŞAN ELEMANLARIN, ÖZELLİKLE YURTİÇİ ÜNİVERSİTELERDE "DR. ÖĞRENİMİ" ALMALARININ TEŞVİK EDİLMESİ
Ergin ARIOĞLU
TTEEKKNNOOLLOOJJİİ TTRRAANNSSFFEERRİİNNİİNN UULLUUSSAALL EEKKOONNOOMMİİ AAÇÇIISSIINNDDAANN DDEEĞĞEERRLLEENNDDİİRRİİLLMMEESSİİ
• TEKNOLOJİ PAZARININ ÖZELLİKLERİ O GENELLİKLE SATICILAR GÜÇLÜ, ÇOK ULUSLU FİRMALARDIR.
O EKSİK REKABET KOŞULLARI GEÇERLİDİR.
O SATIN ALMA MALİYETLERİ YÜKSEKTİR.
O LİSANS ANLAŞMALARINDA ALICILARA ÇEŞİTLİ SINIRLAMALAR / KOŞULLAR YÜKLENİR
(Örneğin, Yatırım malı ile birlikte ara mal / hammadde satın alınması, ürünün dış satımının sınırlandırılması vb)
• TEKNOLOJİ İTHALİNİN YOLAÇTIĞI ZARARLAR O YERLİ BİLİM-TEKNOLOJİ KÜLTÜRÜNÜN GELİŞMESİ SÜREKLİ BİÇİMDE ZAYIFLATILMAKTA
O TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞININ ARTMA EĞİLİMİ GÖSTERMESİ
O ÜLKEDE İÇ TASARRUF ve YATIRIM HACİMLERİNDE AŞINMALAR -UZUN DÖNEMDE- SÖZKONUSUDUR.
1981'de İTHALATTA % 24.7 olan "yatırım malı" kalemi 2000 yılı için % 20.8'dir.
Ergin ARIOĞLU
YYAABBAANNCCII ÜÜLLKKEE // FFİİRRMMAALLAARRIINN TTEEKKNNOOLLOOJJİİKK BBİİLLGGİİ EEDDİİNNİİMM BBİİÇÇİİMMLLEERRİİ VVEE BBUUNNLLAARRII EETTKKİİLLEEMMEE BBOOYYUUTTLLAARRII
HHİİÇÇ YYOOKK AAKKTTİİFF
• YATIRIM MALININ SATIN ALINARAK FİRMANIN /ÜLKENİN TÜM TEKNOLOJİK BİRİKİMLERİNİHAREKETE GEÇİREREK ÜRETİLMESİ -
GELİŞTİRİLMESİ VE İHRACATI
• BİLİMSEL/ TEKNİK YAYINLARDAN ESİNLENEREKUZUN ERİMLİ AR-GE ETKİNLİKLERİNDEN DEYARARLANARAK YENİ ÜRÜNLER GELİŞTİRİLMESİ-İHRACAT EDİLMESİ
• YOĞUN AR-GE PROGRAMI VE YATIRIMLARIYLAFİRMA / ULUSAL AR-GE KURUMLARINDAGELİŞTİRİLEN TEKNOLOJİLER
• DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMORTAKLARI - Bireysel veya yerli firmalarla-
• ANAHTAR TESLİM PROJE
• YÖNETİM SÖZLEŞMELERİ O Teknik Yardım (Tasarım Süreçleri) O Bakım -Tamir O AR-GE Etkinliklerine Katılım
• YÖNETİM SÖZLEŞMELERİ O Teknik Yardım (Tasarım Süreçleri) O Bakım-Tamir O AR-GE Etkinliklerine Katılım
• LİSANS ANLAŞMALARI
Ergin ARIOĞLU
YÜKSEK LİSANS TEZLERİ-2 adet yayın / Y.Lisans tezi-
DR. TEZLERİ-2 adet yayın / Dr.tezi-
ÜNİVERSİTENİN ENDÜSTRİDENALDIĞI PROJELER
-(1~3) adet yayın / Proje-
ÜNİVERSİTE ÖĞRETİM ÜYELERİNİNKENDİ GELİŞTİRDİKLERİ PROJELER
-(1adet yayın /Öğretim Üyesi.yıl)
ARAŞTIRMA KURUMLARINDAGERÇEKLEŞTİRİLEN TEMEL
UYGULAMA VE ARAŞTIRMALAR(1~3 adet yayın /araştırma projesi)
ÖĞRENCİ BİRLİKLERİNCE ÜLKEÇAPINDA DÜZENLENECEK
PERİODİK KONGRELER
MÜHENDİS / ARAŞTIRICI PERSONELTARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLEN
HER TÜRLÜ BİLİMSEL ÇABA(1~3 adet yayın / araştırma projesi)
ULUSAL YAYINULUSAL YAYINENVANTERİENVANTERİ
•• MAKALE MAKALE •• BİLDİRİ BİLDİRİ • • MONOGRAFİ MONOGRAFİ • • KİTAP KİTAP
DR. ÖĞRETİMİNİN TEŞVİKİYLE
GELİŞTİRİLEN ÜNİVERSİTE / ENDÜSTRİ İŞBİRLİĞİ
“YETKİN
MÜHENDİS
LİK KURUMU” İLE
KURUMLARIN DESTEKLENMESİ
VE GELİŞTİRİLMESİYLE
ULUSAL ÖLÇEKTE YAYINLARIN KAYNAKLARI VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASIULUSAL ÖLÇEKTE YAYINLARIN KAYNAKLARI VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASI
ÜNİVERSİTE YÖNETİMİNİN TEŞVİĞİ İLE
Ü N
İ V
E R
S İ
T E
L E
RK
AM
U/Ö
ZEL
FİR
MA
LAR
TEMEL AMAÇ : TEMEL AMAÇ : ULUSAL BİLGİ BİRİKİMİNİNULUSAL BİLGİ BİRİKİMİNİN
EKONOMİNİN GEREKLERİNE EKONOMİNİN GEREKLERİNE
CEVAP VEREBİLECEK DÜZEYE CEVAP VEREBİLECEK DÜZEYE
EN KISA SÜREDE ÇIKARTILMASI EN KISA SÜREDE ÇIKARTILMASI
HEDEF ALINMALIDIR. HEDEF ALINMALIDIR.
Ergin ARIOĞLU
TEMEL AMAÇLAR
• ULUSAL EKONOMİNİN HER ALANINDA ETKİNLİK VE VERİMLİLİĞİN SAĞLANMASI, İÇ TASARRUF ORANININ YÜKSELTİLMESİ, İHRACATIN SÜREKLİ ARTTIRILMASI AMAÇLARININ SAĞLANMASI• NİTELİKLİ AR-GE PERSONELİ YETİŞTİRMEK• YENİ TEKNOLOJİLERİN GELİŞTİRİLMESİ• BİLGİ TOPLUMUNUN ÖZELLİKLERİNİN
TOPLUMA KAZANDIRILMASI• ÜLKEMİZİN TOPYEKÜN BİLGİ ÜRETME VE
GELİŞTİRME YETENEKLERİNİN SÜREKLİARTTIRILMASI• MİLLİ SAVUNMA SİSTEMİMİZİN İSTEKLERİNE CEVAP VERME
UULLUUSSAALL AARR--GGEEPPOOLLİİTTİİKKAASSII
YAYINLAR(Makale / Dr. Tezleri /Araştırma ProjesiRaporları
YÖRESELKONFERANSLAR
PATENT VE YENİÜRÜN FİKİRLERİNİNDESTEKLENMESİ
AR-GE'YE YÖNELİKNİTELİKLİ MÜHENDİSVE BİLİM ADAMIYETİŞTİRİLMESİ(Doktora, Y.Lisans)
ULUSAL ÖĞRENCİPROJE YARIŞMALARIDÜZENLENMESİ
NİTELİKLİ ARA TEKNİKPERSONELYETİŞTİRİLMESİ
KAPSAMI
• BİLİM-TEKNOLOJİ BAKANLIĞI• ÜNİVERSİTELER• KAMU ARAŞTIRMA ENSTİTÜLERİ (TÜBİTAK, MTA vb) VE KURUMLARI• MÜHENDİS-MİMAR ODALARI BİRLİĞİ• DPT• HAVACILIK, UZAY VE MİLLİ SAVUNMA ENDÜSTRİSİNİN AR-GE TEMSİLCİLERİ• ÖZEL SEKTÖR-ÖZELLİKLE KOBİ'LER• TEKNOPARKLAR
YÖRESEL TEKNİKEĞİTİM PROGRAMLARI(kasaba düzeyinde)
UULLUUSSAALL EEKKOONNOOMMİİ--TTooppyyeekküünn ffiizziikksseell vvee
bbeeşşeerrii kkaallkkıınnmmaa--
YAPILMASI GEREKENLER
• YERLİ YAYINLARIN ENVANTERİNİNYAPILMASI• YERLİ YAYINLARIN KALİTESİ VESÜREKLİLİĞİNİ SAĞLAMAK• TÜM YAYINLARIN "ENDÜSTRİYEL "KULLANIMINI ARTTIRMAK• DOKTORA TEZLERİNİN EN AZ 50ADET BASILMASI VE DAĞITILMASI-GERİ BİLDİRİMLERİN İZLENMESİ
BİLİM MÜZELERİNİNKURULMASI
Ergin ARIOĞLU
AA RR -- GG EE PP OO LL İİ TT İİ KK AA LL AA RR II NN II NN OO LL MM AA ZZ SS AA OO LL MM AA ZZ LL AA RR II ""TT EE MM EE LL ŞŞ AA RR TT LL AA RR II"
• TOPLUMUN (Üniversiteler, tüm gönüllü kuruluşlar, sendikalar, kamu / özel kurumlar vb.) AR-GE 'YE
DAYALI TOPYEKÜN KALKINMA KONUSUNDA GÜÇLÜ İSTEK ORTAYA KOYMASI VE BUNU TOPLUMSALİRADE OLARAK GÖSTERMESİ
• TÜM SİYASİ PARTİLERİN PPAARRTTİİLLEERRÜÜSSTTÜÜ YYAAKKLLAAŞŞIIMMLLAA BU İRADEYİ YÖNLENDİRMEK, TEŞVİK ETMEK,
GELİŞTİRMEK VE EN ÜST DÜZEYDE SONUÇLARINI ALMAK YÖNÜNDE SİYASAL İRADEYİ HAREKETEGEÇİRMESİ
• ÜLKEMİZİN TÜM TOPLUMSAL DÖNÜŞÜM PROJELERİYLE (Eğitim, ihracat seferberliği, ihracat kalemleri
içinde oorrttaa,, yyüükksseekk vvee ççookk yyüükksseekk tteekknnoolloojjii içerikli ürünlerin arttırılması, milli savunmagereksinimlerinin karşılanması, hukuk sisteminin yeniden düzenlenmesi vb) ORGANİK BAĞLARININ EN
ETKİN ve YALIN ŞEKİLDE KURULMASI
Ergin ARIOĞLU
ÜÜ LL KK EE MM İİ ZZ İİ NN TT EE MM EE LL HH EE DD EE FF İİ :: GG -- 11 00 İİ ÇÇ İİ NN DD EE YY EE RR AA LL MM AA KK
EKONOMİKGÜÇ
ASKERİGÜÇ
ULUSALGÜÇ
AARR--GGEE
PPOOLLİİTTİİKKAALLAARRIIDIŞ POLİTİKAHEDEFLERİ
KALKINMAMODELİ
ÜLKENİN TÜM SOSYAL
KÜLTÜRELTARİHİ
ZENGİNLİĞİ
TOPLUMUN EĞİTİM DÜZEYİ
,TÜM MORAL-DEĞERLERİ,GİRİŞİMCİLİK
RUHU
YERALTIKAYNAKLARIZENGİNLİĞİ
COĞRAFİZENGİNLİK
Ergin ARIOĞLU
EKLER
Ergin ARIOĞLU
TT ÜÜ RR KK İİ YY EE '' NN İİ NN KK II SS AA SS AA NN AA YY İİ LL EE ŞŞ MM EE KK İİ MM LL İİ ĞĞ İİ
• BİRÇOK AVRUPA ÜLKESİNE VERİLEN İMTİYAZLAR (Devletin gümrük egemenliğinin Avrupa ülkelerine terk edilmesi)
1838 Osmanlı-İngilizTicaret Sözleşmesi-Baltalimanı
Sözleşmesi
• ISLAH-I SANAYİ KOMİSYONUNUN KURULMASI 1864
• BULUŞLARIN TEŞVİKİ ve SANAYİNİN DIŞ DÜNYA İLE
REKABET OLANAĞINI ARTIRMAK AMACIYLA İLGİLİ DÜZENLEMELER
"23 MART 1879 OSMANLI IHTIRABERATI KANUNU"
• 1854 YILINDAN İTİBAREN BAŞLATTIĞI "DIŞ BORÇLANMA SÜRECİ" SONUCUNDA
1881 YILINDA BORÇLARI TAHSİL ETMEK İSTEYEN YABANCI ÜLKELERİÇİN "DUYUNU UMUMİYE" ADINDA KURULAN YÖNETİME DEVLETİN BAZIGELİR KAYNAKLARININ İŞLETİLMESİİMTİYAZININ VERİLMESİ
• EKONOMİYİ CANLANDIRMAK AMACIYLA ÇIKARTILAN
YASAL DÜZENLEMELER (Mali desteklemeler sonucunda birçok sanayi tesisi özel sektörce kurulmuştur)
"1913 TEŞVİK-İ SANAYİ KANUNU"
• İLK SANAYİ TESİSLERİ SAYIMI 1915'de YAPILMIŞTIR.264 İŞYERİ (% 70 GIDA; % 11.9DOKUMA; % 8.3 DERİ; % 6.2 KAĞIT;% 2.2 KİMYA; % 10.8 AĞAÇ; % 0.3TOPRAK) -MİLLİ GELİR İÇİNDESANAYİNİN PAYI % 10 CİVARINDAKESTİRİLMEKTEDİR.
• İKİNCİ SANAYİ TESİSLERİ SAYIMI 1921'de YAPILMIŞTIR.33085 İŞYERİNDE 76216 İŞÇİ BELİR-LENMİŞTİR (BUNLARDAN 35316'sı DOKUMA İŞYERİNDE)
• 1.BEŞ YILLIK SANAYİ PLANI 1934-39 YILLARINDA UYGULANMIŞ-TIR. TOPLAM YATIRIM TUTARI 43.9MİLYON DOLAR OLARAK ÖNGÖRÜL-MÜŞTÜR (20 ADET FABRİKA)
• 2.BEŞ YILLIK SANAYİ PLANI İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI NEDENİ İLEUYGULANAMAMIŞTIR.
• GÖLCÜK TERSANESİ 1924
• TAYYARE ve MOTOR TÜRK A.Ş -KAYSERİ- 1925
• ESKİŞEHİR TAYYARE FABRİKASI 1926
• KIRIKKALE TÜFEK/TOP/MÜHİMMAT FABRİKASI 1924-1936
• TAŞKIZAK TERSANESİ 1941
• THK - Etimesgut Uçak Fabrikası 1941(1952'de MKEK'ye devredilen fabrika1962'de faaliyet faaliyetlerini durdur-muş, 1989 yılında ise önce tekstilfabrikası, daha sonra ise depo olarakkullanılmıştır)
Ergin ARIOĞLU
Çizelgenin devamı
• THK - Motor Fabrikası 1945
• ANKARA'DA UÇAK SANAYİ İÇİN RÜZGAR TÜNELİ (AHT) AÇILDI.
1947-1950(Günümüzde TÜBİTAK-SAGE
tarafından işletilmektedir)
• TÜRKİYE BİLİMSEL ve TEKNİK ARAŞTIRMA KURUMUNUN KURULMASI
1963
• ÜLKEDE BİLİM POLİTİKASINA VERİ OLMAK ÜZERE HAZIRLANAN İLK ENVANTER ÇALIŞMASI (ARAŞTIRICI SAYISI, ARAŞTIRMA KURUMLARININ DURUMLARI, ARAŞTIRMA HARCAMALARI vb)
1965(SONUÇ: 4000 adet ARAŞTIRMANAR-GE'ye ayrılan pay % 0.37 GSYİH
KURUMLAR ARASI EŞGÜDÜM YOK)
• DÜNYA ÖLÇEĞİNDE BİLİMSEL YAYINLARIN İSTATİSTİKLERİNİN YAYIMLANMASI -Institute of Scientific Information ISI- (A.B.D)
1967
• B.ALMAN LİSANSIYLA MKEK'DE G-3, MG-3 TÜFEKLERİNİN ÜRETİLMESİ
1967
• KIBRIS KRİZİ 1967
• TÜRK HAVA KUVVETLERİ GÜÇLENDİRME VAKFI 1970
• SAVUNMA SANAYİ ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ
1972
• KIBRIS ÇIKARTMASI 1974
• TÜRK HAVA KUVVETLERİNİ GÜÇLENDİRME VAKFI KURULMASI
1974
• ASKERİ ELEKTRONİK SANAYİ -ASELSAN 1974
• TAŞKIZAK TERSANESİNDE JAGUAR HÜCUMBOT- LARININ ALMAN LİSANSIYLA ÜRETİLMESİ
1979
• TÜRK HAVACILIK VE UZAY SANAYİ -TAI- (ANKARA) 1985
• SAVUNMA SANAYİ GELİŞTİRME ve DESTEKLEME İDARESİ
1985
• SAVUNMA SANAYİ MÜSTEŞARLIĞININ KURULMASI 1985
• TÜRK BİLİM POLİTİKASININ HAZIRLANMASI (1983-2003)
(Hazırlık dönemi : 1980 Eylül- 1983)
O Türkiye İleri Teknoloji Teşvik Projesi Raporu (İ.T.Ü) 1985 O 2000 'li Yıllarda Türkiye Bilim ve Teknoloji Sempozyumu -İ.T.Ü tarafından düzenlenmiştir-
1986
O Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 1. Toplantısı (1983'deki rapordan 6 yıl sonra)
1989
O Türkiye'nin Bilimsel Geleceği Sempozyumu 1990 O Bilim ve Teknoloji Şurası -TÜBİTAK- 1990 O Bilim ve Teknoloji Tüksek Kurulu 2. Toplantısı 1993 O Bilim ve Teknoloji Tüksek Kurulu 3. Toplantısı Kurulda : "Türkiye'nin temel eksikliği Bilim ve Teknoloji Politikası kararlılık içinde ve bir bütün olarak hayata geçirilmiştir" denilmiştir.
1997
Ergin ARIOĞLU
1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
10 Ö
ğret
im Ü
yesi
Baş
ına
(Dok
tora
+Tıp
ta U
zman
lık) M
ezun
Say
ısı
Ortalama : 2 (V=% 17)
Ortalama : 3.17 (V=% 17)
11998844--11999999 DDöönneemmiinnddee 1100 ÖÖğğrreettiimm ÜÜyyeessii BBaaşşıınnaaDDookkttoorraa ++ TTııppttaa UUzzmmaannllııkk MMeezzuunn SSaayyııssıınnıınn DDeeğğiişşiimmii
Değerlendirme notu :
• AR-GE etkinliklerinde ağırlıklı yeri olan Doktora+Tıpta Uzmanlık mezunsayısının yıllar itibarı ile artan bir trend içinde "değişmediği" gözlenmektedir.10 Öğretim Üyesi başına -tüm Öğretim Üyeleri katıldığında (Y.Doç dahil)- anılanbüyüklük ortalama 2 olmaktadır (Hesaplanan değişkenlik katsayısı V= % 17 olupdeğişimin olmadığına başka yönden de işaret etmektedir). Geleneksel olarakTürk Üniversitelerinde Profesör ve Doçentlerin Doktora ve Tıpta Uzmanlıkyönetebilecekleri olgusu dikkate alındığında ise aynı büyüklük 3.17 olarakhesaplanmaktadır.
• Doktora ve Tıpta Uzmanlığın mutlaka belli bir AR-GE politikası içindearttırılması gereği, hem cılız olan AR-GE elemanlarının arttırılması hem de patentve yayın üretme açısından büyük önem kazanmaktadır.
Toplam Öğretim Üyesisayısı cinsindenToplam Prof.+Doç.sayısı cinsinden
Ergin ARIOĞLU
1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000
0
2000
4000
6000
8000
10000
12000
14000
Mez
un s
ayıs
ı
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Mez
un /
Yeni
kay
ıt or
anı
Yüksek Lisans
DoktoraTıpta Uzmanlık
Toplam
Yüksek LisansDoktoraTıpta Uzmanlık
Değerlendirme notu :
• 1983-1999 döneminde mezun sayısı Yüksek Lisans bazında 462 kişi/yıl ile doğrusal şekildeartarken, aynı dönemde Doktora ve Tıpta Uzmanlık mezun sayısı ∼120 kişi/yıl ve aynı değişimmodunda artmaktadır. Y.Lisans mezun sayılarındaki artış hızının Doktora mezunlarının artışındandaha farklı bir görünüm ortaya koyması düşündürücüdür. İki değişimin birbirini izlemesibeklenirken burada bu olgu elde edilmemiştir.• Benzer inceleme mezun olanların yeni kayıt olanlara oranı açısından yapıldığında ise, YüksekLisans ve Doktora alanında sözkonusu oranın farklı eğimlerle arttığı dikkat çekmektedir (Örneğin1985'de her 10 kayıtlı öğrenciden yalnız ∼3'ü Y.Lisans ve Doktora programını tamamlarken 1998itibarı ile ∼5'e çıkmıştır). Tıpta Uzmanlık konusunda ise anılan oran büyük değişkenlikgöstermektedir. Ortalama her 10 öğrenciden 6.5'ı "Tıpta Uzmanlık" ünvanı almaktadır.
11998833--11999999 DDöönneemmiinnddee LLiissaannssüüssttüü PPrrooggrraammllaarrddaann MMeezzuunn ÖÖğğrreenncciilleerriinn DDaağğııllıımmıı, %
Ortalama oranlarYüksek Lisans % 38.8Doktora % 42.7Tıpta Uzmanlık % 65.4
Ergin ARIOĞLU
DOKTORA TEZLERİNİN GENEL DAĞILIMLARI VE YAYIN ÜRETME SAYISININ KESTİRİMİ
• ORTALAMA DEĞİŞİM ARALIĞI 1000-1400 Adet/yıl
• DAĞILIMLARO TEMEL BİLİMLER ∼ % 11
O MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ ∼ % 17
O SAĞLIK BİLİMLERİ ∼ % 19
O DİĞERLER % 53(SOSYAL BİLİMLER, TARIM/ORMANCILIK v.b)
• YAYIN ÜRETME POTANSİYELİ -Temel, Mühendislik,Sağlık Bilimleri-
1400 adet/yıl x 0.47x 2 yayın/Dr.tezi ≈ 1300 adet/yıl
% 77'si On Üniversite'deyapılmaktadır.
% 75'iBeş Üniversite'deyapılmaktadır.
Anılan disiplinlerin toplam oranı
1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
2000
Dest
ekle
nen
proj
e sa
yısı
0
5
10
15
20
25
30
Proj
e ba
şına
har
cam
a (1
000
$)
Toplam
Temel bilimlerve mühendislik
Sosyal bilimler
Sağlık bilimleri
(Kaynak : OECD, 1996'daki ham veriler)
11998855--11999922 DDöönneemmiinnddee DDeesstteekklleenneenn PPrroojjeelleerriinn DDiissiipplliinnlleerree GGöörree DDaağğııllıımmıı
Ortalama3800 $/proje
Değerlendirme notu :
• 1985 yılından itibaren Üniversitelerimizde oluşturulan "Araştırma Fonları" projeler içinanlamlı sayılabilecek bir kaynak oluşturmuştur. İncelenen dönemde yıllar itibarı ile projesayılarında bir artış göze çarpmaktadır.• Projelerin disiplinsel dağılımı itibarı ile birinci sırada "temel bilimler+mühendislik", ikincisırada "sağlık bilimleri", üçüncü sırada ise "sosyal bilimler" yer almıştır. "Temel bilimler+mühendislilk" disiplininde alınan proje sayısında özellikle 1989'dan itibaren önemli artış eğilimigörülmektedir.• 1985-1992 döneminde proje başına harcama ortalama 3800 $ düzeyinde gerçekleşmiştir.
Ergin ARIOĞLUErgin ARIOĞLU
11998855--11999922 DDöönneemmiinnddee ÖÖğğrreettiimm ÜÜyyeessii vvee PPrroojjee BBaaşşıınnaa DDüüşşeenn YYııllllııkk AArraaşşttıırrmmaa FFoonnuu HHaarrccaammaallaarrıı
Proje SayısıYıl Araştırmafonu
harcamaları (Milyon $)
Sağlıkbilimleri
Temelbilimler ve
mühendislik
Sosyalbilimler
ToplamÖğretim
Üyesisayısı
10 Öğretim Üyesi
başınaproje sayısı
Proje başınadüşen
harcama(1000 $)
1985 1.29 255 316 64 635 7186 0.9 2.1
1986 3.2 291 443 86 820 7260 1.1 0.3
1987 5.5 595 662 165 1422 7767 1.8 0.2
1988 4.1 585 475 185 1244 8685 1.4 3.3
1989 6.2 521 512 222 1255 9105 1.4 4.9
1990 9.3 448 745 320 1513 10169 1.5 6.1
1991 13 464 1057 204 1725 10720 1.6 7.2
1992 11 554 1099 206 1859 11491 1.6 6.0
Ortalama 6.7 464 663 181 1309 9048 1.4 3.8
Değerlendirme notu :
• Proje başına düşen harcama tutarı 200 - 6000 $/proje aralığında değişmiştir.• İncelenen dönemde 10 adet Öğretim Üyesi (Prof.+Doç.+Y.Doç) başına düşen araştırma projesi sayısının ortalaması1.4 mertebesinde kalmıştır. Öğretim Üyelerinin geniş ölçüde bu fonlama imkanlarından yararlanmadığı ifade edilebilir.
(Kaynak : OECD, 1996 değiştirilerek)
Ergin ARIOĞLU
TTÜÜBBİİTTAAKK''ÇÇAA DDEESSTTEEKKLLEENNEENN AARRAAŞŞTTIIRRMMAA PPRROOJJEELLEERRİİNNEE İİLLİİŞŞKKİİNN SSAAYYIISSAALL DDEEĞĞEERRLLEENNDDİİRRMMEE
-- (( 11996644 -- 11999933 )) DDÖÖNNEEMMİİ--
• ARAŞTIRMA PROJESİ RAPOR SAYISI 2631 adet
4000 adet1800 -Uluslararası dergilerde-
• YAYINLANAN MAKALE SAYISI
2200 -Yerli dergilerde-
• BİR ARAŞTIRMA PROJESİNDEN ÜRETİLEN MAKALE SAYISI
1.5 Adet / Proje raporu -toplam-0.68 Adet / Proje raporu -Uluslararası dergilerde0.84 Adet / Proje raporu -Yerli yayın-
• PATENT SAYISI 9
• ORTALAMA PROJE BÜTÇELERİ 30696 $/proje -1991-15535 $/proje -1992-28672 $/proje -1993-16159 $/proje -1994-
(Ham veriler OECD, 1996 kaynağından alınmıştır, döviz kurunun ortalama değeri alınmıştır)
Ergin ARIOĞLU
TTGV 'NİN ÜRÜN GELİŞTİRME PROJELERİNE İLİŞKİN BÜYÜKLÜKLER -11/1999 itibarı ile-ProjeSayısı
Proje DağılımPayı (%)
DesteklemeTutarı(106 $)
Proje BaşınaDestekleme
Tutarı(103 $)
DesteklemeTutarının Payı
-toplam bazında -(%)
MMAAKKİİNNAA 1155 2277 33..99 226600 2200..55
MMAALLZZEEMMEE 1144 2255 55..66 440000 3300..22
EELLEEKKTTRRİİKK // EELLEEKKTTRROOMMEEKKAANNİİKK 1122 2222 55..00 441166 2266..22
KKİİMMYYAA 77 1133 11..55 221144 88..00
EENNFFOORRMMAASSYYOONN 33 55..55 11..88 660000 99..44
BBİİYYOO--TTEEKKNNOOLLOOJJİİ 33 55..55 00..77 223333 33..77
DDİİĞĞEERR 11 00..11 00..44 440000 22..00
TTOOPPLLAAMM 5555 110000 1199..11 -- 110000
TTGV Kurumu Kayıtları -Alıntılayan Soyak (2000)
Değerlendirme notu :
• En fazla desteklenen Makina, Malzeme ve Elektrik / Elektromekanik sektörleri olmaktadır. Her üç sektörün toplamı % 77 düzeyindedir -proje sayısı bazında-.• Proje başına desteklenen parasal tutar konu bazında farklılık göstermektedir (600x103 $/proje - 233x103 $/proje). En yüksek destekleme Enformatik sektöründe olup büyüklüğü ise 600x103 $/proje'dir. En düşük proje destekleme tutarı 214x103 $/proje ile Kimya sektörü olmaktadır.
Recommended