View
7
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Uykusuzluk nedir ?
Uyku için yeterli fırsat ve imkan olmasına ragmenuykuya baslamada , sürdürmede zorlanılmasıdır .
.
-
Uykusuzluk çeken insanlar
uykularından memnun
hissetmezler ve gözlerini birkaç
dakikadan fazla kapalı
tutamamaktan ya da yatakta bir sağa bir sola dönüp
durduklrından yakınırlar.
Uykusuzluğun Sebepleri Nedir? Nazal / sinüs alerjileri
Reflü gibi mide-bağırsak problemleri
Hipertiroidizm gibi endokrin problemler
Artrit
Astım
Parkinson hastalığı gibi nörolojik durumlar
Kronik ağrı
Bel ağrısı
Düzensiz yatma saatleri
Alkol Tüketimi
Yüksek tansiyon
Kafein Tüketimi
Kalp hastalığı
Doğum kontrolü
Ağrı kesici ilaçlar
Depresyon (özellikle SSRI antidepresanlar)
İlerleyen yaş
Kadın cinsiyeti
STRESli yaşam şekli
Fiziksel inaktivite
Bunların yanında çevresel faktörler de uykusuzluğa
neden olabilir.
Vardiyalı işler , sık yapılan yurt dışı seyahatleri gibi
faktörler vücut saatinin bulunduğu ortamla oluşturduğu
uyumu bozar.
2
Uluslararası uyku bozuklukları sınıflandırmasına (ICSD-2) göre İnsomnia
sınıflaması:
1• Uyumsal İnsomnia (Akut İnsomnia)
2 • Psikofizyolojik İnsomnia
3 • Paradoksal İnsomnia
7 • Çocukluk Dönemi Davranışsal İnsomnia
8 • Tıbbi duruma bağlı İnsomnia
9• İlaç ya da maddeye bağlı İnsomnia
4 • İdyopatik İnsomnia
5• Psikiyatrik Bozukluklara Bağlı İnsomnia
6 • Yetersiz Uyku Hijyeni
10• . İlaç ya da maddeye bağlı olmayan İnsomnia,
Belirlenmemiş (Organik Olmayan) İnsomnia
11 • Fizyolojik (Organik) İnsomnia
Uykuya dalmakta zorluk
Gece sık sık uyanmak
Uykuya dönüş zorluğu
Sabah çok erken uyanmak
Serinletici uyku
Gündüz uykusuzluk
Konsantrasyon zorluğu
Sinirlilik
..
Doktorlar uykusuzluğu teşhis etmek ve bir kişinin kendine özgü semptomlarını anlamak
için çeşitli yaklaşımlar kullanır. Bu önlemlerin bazıları evde yapılabilirken, diğerleri bir ofis
ziyareti veya bir uyku kliniğinde randevu almayı gerektirir.
Uykunuzu iyileştirmenin psikolojik ve davranışsal basamakları içeren birçok yolu
vardır. Uykusuzluk için bilişsel davranışçı tedaviler
CBTi), rahatlama teknikleri ve genel uyku hijyeni
uyku güçlüğü çeken birçok kişiye yardımcı olabilir.
• Uykusuzluk için kesin bir test yoktur. Doktorlar, uykusuzluk
semptomlarını teşhis etmek ve ölçmek için pek çok farklı araç
kullanırlar; bunlardan bazıları ofiste size sorular sormak, günlükleri
ve anketleri doldurmanızı, belirli kan testlerini yaptırmanızı veya bir
gece uykusu çalışması yapmayı içerir. Bu testlerin tümü doktorunuzun
uykusuzluk konusundaki kişisel tecrübenizi anlamasına ve doğru
tedavi planını oluşturmasına yardımcı olur.
.
Uyku günlüğü:
Bir uyku günlüğü uykuyla ilgili ayrıntıları
izleyen basit bir günlüktür. Bir uyku günlüğünde, yatma vaktiniz, uyanma süreniz,
gün içinde çeşitli zamanlarda ne kadar uykulu
hissettiğiniz gibi ayrıntıları kaydedersiniz. Bir
uyku kaydı doktorunuzun neyin uykusuzluğa
neden olabileceğini bulmasına yardımcı
olabilir
Uyku envanteri:
Bir uyku envanteri kişisel sağlığınız, tıbbi
geçmişiniz ve uyku düzeniniz hakkında bilgi
toplayan kapsamlı bir ankettir.
Kan testleri:
Doktorunuz bazı insanlarda uykuyu
bozabilecek tiroid sorunları gibi tıbbi
durumları değerlendirmek için bazı
kan testleri yapabilir.
Uyku çalışması:Doktorunuz, gece uykunuz hakkında bilgi toplamak için
bir gecede uyku çalışması veya polisomnografi
yapmanızı önerebilir. Bu sınavda, hastalar bir gece
laboratuvarda uyurlar. Sınav sırasında uykunun
aşamalarını izleyen bir EEG’ye bağlanır. Bir uyku
çalışması ayrıca oksijen seviyeleri, vücut hareketleri,
kalp ve nefes alma şekli gibi şeyleri de ölçer. Bir uyku
çalışması, invaziv olmayan bir testtir.
TEDAVI.
Teşvik Kontrolü Tedavisi: uykuyu teşvik eden bir uyku
ortamı yaratmak
Bilişsel Davranışsal Terapi: uyku
hakkında olumlu düşünceler ve inançlar
geliştirmeyi öğrenmek
Bilişsel Davranışsal Terapi: (CBT-cognitive behavioural therapy) insanların yataklarını; uyanık kalınan,
kıpırdanılan, sağa sola dönülen ve “neden uyuyamıyorum” endişelerine kapınılan yer olarak
görmelerinden ziyade uyunan bir yer olarak görebilmelerine dair eğitimleri içeriyor. Terapi aynı
zamanda da insanların yaşam biçimlerini ve uyudukları çevreyi (yatak odanız) değiştirmelerine yardımcı
oluyor, rahatlama tekniklerini öğreterek, uykuya yardımcı olmayan düşünceleri ve insomniayı geliştiren
inançları değiştirerek uyku problemlerini ortadan kaldırıyor.
Kısa vadeli kullanılan uyku ilaçları da (eş-dost-arkadaşın önerdikleri değil;
doktora danışılarak alınan) insanların uyku problemlerini düzene sokabiliyor.
Fakat uzun süre uyku ilacı kullanımı da ciddi hasarlara ve bağımlılığa sebep
olabiliyor.
Uyku Kısıtlaması: gece uyuyabilmeniz ve uykuda
kalabilmeniz için yatakta geçirilen süreyi kısıtlayan
bir programın izlenmesi
Yoga, meditasyon ve rehberli görüntü gibi gevşeme teknikleri,
bedenin uyumaya hazırlanmasında yardımcı olabilir. Günün erken
saatlerinde yapılan egzersizler stresi azaltmada ve daha derin
uykuya dalma konusunda yardımcı olabilir.
Davranışsal tedaviler tek başına yeterli
olmayabilir. Uykusuzluğun uyku yardımcılarıyla tedavi edilmesi,
özellikle davranışsal yaklaşımların bir kombinasyonu denendikten
sonra, bu uyku problemlerinin en yaygın tedavisidir. Uykusuzluk
tedavisi için uyku ilaçları hipnotik olarak adlandırılır.
UYKUSUZLUĞUN ETKİLERİ
• Sosyal ve aile ilişkilerini sürdürmede, işyaşantılarındaki başarıda ve baş etme
mekanizmalarında düşme
• Psikomotor işlevsellerde bozulma (konsantrasyon,
dikkat, problem çözme, reaksiyon zamanı)
• Semantik ve kısa süreli bellek bilişsel İşlevlerde
azalma
• Üretkenlikte düşme
• Kaza riskinde artma • Yaşam Kalitesinde düşme
• Tıbbi bozukluklarda kötüleşme
Depresyon ya da diğer bir psikiyatrik bozukluk gelişme riski yüksek
İnsomniyalarda 3.5 yıl içinde (insomni olmayanlara göre)
– Depresyon gelişiminin 4 kat,
– Anksiyete bozukluğu gelişiminin 2 kat fazla
– Madde kötüye kullanımı ya da bağımlığının da 7 kat fazla olduğu görlmüştür.
Sonuç olarak insomnia hastaları aslında
düşünüldüğünden daha sık olup, bu
sorunlarını aile hekimleriyle daha detaylı
tartışmak istemektedir. Özellikle birinci
basamakta hastaların şikayetlerini daha
kolay anlatabilecekleri bir şekilde empatik
yaklaşıma özen gösterilmeli ve insomnia
tedavisini hastanın alışkanlıkları ve yaşam
stilini değerlendirerek hastayla beraber
planlanmalıdır.
İyi bir gece uykusu için,
o Yataktan önce rahatlatıcı bir rutin geliştirin.o Yatağınızda oturarak beklemeyin.
o Yatağınızın yanında bulunan ve gözünüze takılan saatinizi göremeyeceğiniz bir yere kaldırın.
o Bilgisayar, tablet, akıllı telefon gibi aşırı ışık veren aletlerin uykudan önceki kullanımlarını sınırlandırın. Bu durum; özellikle de twitter,
facebook gibi sosyal medya kanallarında aşırı zaman tüketen ve uykusuzluktan yakınan bireylerin uykusuz kalmalarının sebeplerinden
birisidir.
Eğer uyuyamıyorsanız, kalkın ve rahatlatıcı birkaç aktivite yapın; örneğin kitap okuyun veya rahatsız bir sandalyede oturup televizyondaki en sıkıcı programı izleyin;
bu durum beyninize, yatağın uyanık kalınan ya da endişe duyulan yer değil uyunması gereken yer olduğu bilincini yerleştirecektir ve uykunuzun gelmesine sebep
olacaktır, uykunuz geldiği anda da tekrar yatağınıza dönün.
KAYNAKÇA
• https://www.sleepfoundation.org/insomnia/what-is-insomnia/?destination=/&_exception_statuscode=404&page=1%2C0%2C0%2C0%2C0%2C0%2C0%2C0
• https://www.tavsiyeediyorum.com/makale_19553.htm
• Breslau N, et al. Sleep disturbance and psychiatric disorders: a longitudinal epidemiological study of youngadults. Biol Psychiatry. 1996;39:411-418.
• file:///C:/Users/user/Desktop/uykusuzlukveasiriuykusuzlikbozuklugu.pdf (Dr. Sinan YETKİN)
• file:///C:/Users/user/Desktop/__nsomnia;%20Tan__m__,%20S__n__flamas__%20ve%20Birinci%20Basamakta%20__nsomnia%20Y__netimi[#418946]-480736.pdf
• (Düzce Tıp Fakültesi Dergisi / Duzce Medical Journal 2017;19(2):48-50 )
Recommended