ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı‡ERÇEVE.pdf · Herhangi bir planın analiz edilebilen ve...

Proje Döngüsü Yönetimi (PDY)

ve Mantıksal Çerçeve

Yaklaşımı

Öykü YALÇIN Proje Koordinatörü

AB Akademi

Temmuz, 2006

Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı

Sunum Planı

Proje

Proje Döngüsü Yönetimi (PDY)

Avrupa Birliği Mali Yardımları

PROJE

PROJE

PROJE

Herhangi bir planın analiz edilebilen ve

değerlendirilebilen en küçük bağımsız

birimleridir.

Mevcut alternatifler arasından seçilen, en

uygun şekilde formüle edilmiş planlamalardır.

Orta ve uzun vadede başarıyı hedefleyen

stratejik planlardır .

PROJE

Belirli bir hedefe ulaşmak amacıyla zamanın

ve kaynakların kullanımını planlayan faaliyetler

dizisi.

Belirli bir yerde, belirli bir süre içinde, belirli bir

bütçe ile, net olarak tanımlanan amaçların

gerçekleştirilmesine yönelik faaliyetler bütünü.

Önceden belirlenmiş spesifik amaçlara belirli

bir zaman diliminde optimum bir şekilde

ulaşmak üzere kaynakların nasıl ve ne şekilde

kullanılacağını gösteren planlamadır.

PROJENİN ÖZELLİKLERİ

• Bir ihtiyaçtan doğmalı ve bu ihtiyacı karşılamayı

hedeflemelidir. Problemler hedeflere, hedefler

faaliyetlere dönüştürülür.

• İlgili tarafları net bir şekilde belirlenmiş olmalıdır.

– Projenin içinde bulunduğu çevre

– Projede görev alanlar

– Finansman kuruluşları

– Ürünün/ hizmetin sunulduğu kitle

– Kamu otoritesi

PROJENİN ÖZELLİKLERİ

• Proje mekanı belli olmalıdır.

• Belirli bir zaman diliminde gerçekleşmelidir.

• Hedeflere ulaşmak için yapılması gerekli her faaliyet ve bu faaliyetlerin nasıl bir sıralama ile gerçekleştirileceğinin ayrıntıları belirlenmiş olmalıdır.

• Belirli kaynakları tüketmeli ve sonucunda belirli çıktıları sağlamalıdır.

• Unsurları anlamında tek ve özgün olmalıdır.

• SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİN nasıl sağlanacağı açıklanmış olmalıdır.

• Varsayımları net ve kabul edilebilir olmalıdır.

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

Projenin kendi ayakları üzerinde durabilmesidir.

• Proje tamamlandıktan sonra proje hedeflerinin kendi

yarattığı fonlarla varlığını sürdürmeleridir. Bunu

sağlamak için projelerde;

– Ulusal hedeflere paralellik sağlanmalı,

– Hedefler projenin uygulanması aşamasında kaybedilmemeli,

– Projenin uygulanmasındaki her aşamada denetim,

raporlama ve arşivlemeye önem verilmeli;

– Projenin tarafları iyi analiz edilmeli, bilgilendirilmeli ve

sahiplenme sağlanmalıdır.

AB Hibeleri

• Hibe sözleşmeleri ya AB’nin hedeflerinden birinin hayata geçirilmesi için ya da bir faaliyetin uygulamaya konulması veya bir kurumun işlemesinin sağlanması için yapılır.

• Hibeler bir programa eş-finansman sağlar.

• Program bütçesi 2,000,000 Euro’dan düşükse, hibe miktarı 100,000 Euro’dan az ise ya da doğası gereği program sadece ulusal başvuru sahiplerine açıksa, bu durumda teklif çağrısı yerel olarak yapılır.

• Tüm diğer durumlarda uluslararası teklif çağrısı gerekir.

AB Hibeleri

• Hibe sözleşmeleri teklif çağrıları sonucunda seçilen kuruluşlarla imzalanır.

• İlke olarak, rekabete dayalı bir teklif verme süreci olmaksızın hiçbir projeye destek sağlanmaz.

• Avrupa Komisyonu ile Türkiye Hükümeti arasında kararlaştırılan programlar kapsamındaki teklif çağrıları, kamuya açık olarak yapılır.

• Teklif çağrısında, finansmandan faydalanabilecek kurum ve kuruluşlar (Sivil Toplum Kuruluşları, KOBİ’ler, yerel makamlar vs.), başvuru yeri ve son başvuru tarihi, başvuruyu hazırlamak için gereken belgeler (formlar, diğer ilgili belgeler, örneğin iş planı, tüzük vs.) belirtilir.

AB Hibeleri

• Sunulan projeler, teklif çağrısıyla birlikte yayımlanan kriterlere uygun olarak değerlendirilir.

– Örneğin, kurumun ilgili alandaki deneyimi, projenin hedef sektörle olan bağlantısı, projenin desteklenmeye değer olup olmadığı vs.

• Bundan sonra en iyi projeler seçilir, kamuya duyurulur ve finansman anlaşmaları imzalanır.

• KOBİ’ler ve Sivil Toplum Kuruluşları özellikle bu tür destekler kapsamında finanse edilmek üzere yenilikçi projeler ortaya koyabilirler.

PROJE DÖNGÜSÜ

YÖNETİMİ (PDY)

Bir proje fikrinin ortaya çıkmasından projenin

tamamlanmasına kadar geçen süre içindeki tüm

aşamalar.

Mantıksal çerçeve yaklaşımına dayanan proje

ve programların hazırlanması, uygulanması ve

değerlendirilmesinde kullanılan bir yöntem.

PROJE DÖNGÜSÜ

Proje Fikrinin

Belirlenmesi

Proje Fikrinin

Analiz Edilmesi

Projenin

Planlanması

Projenin

Finansmanı

Projenin

Uygulanması

Projenin İzleme

ve

Değerlendirmesi

PROJE DÖNGÜSÜ

Proje Fikrinin Belirlenmesi

Proje Fikrinin Analiz

Edilmesi

Projenin Planlanması

Projenin Finansmanı

Projenin Uygulanması

Projenin İzleme ve

Değerlendirmesi

Projeye ilişkin fikirlerin ortaya konması ve tasarlanması

Projenin teknik açıdan detaylı olarak tasarlanması

Projenin tutarlılığının, bütünselliğinin ve işlevselliğinin değerlendirilmesi ve teklifin yazılması ve bütçenin

planlanması

Finansman sağlayacak kurum/ kuruluşlar tarafından projenin

değerlendirilmesi ve finanasmanın sağlanması

Proje teklifinde öngörülen faaliyetlerin hayata geçirilmesi

Projenin uygulanması sırasında ve proje

bitiminde elde edilen sonuçların değerlendirilmesi

Mantıksal Çerçeve

Yaklaşımı

• 1960’ların sonunda ABD Uluslar arası Kalkınma Ajansı’nın proje planlama ve değerlendirme sistemini desteklemek için geliştirilmiştir.

• Birçok çok taraflı veya ikili kalkınma ajansları tarafından proje planlama ve yönetme aracı olarak kullanılmaktadır.

• Avrupa Komisyonu 1993’den beri bu yaklaşımı proje döngüsü yönetim sisteminin bir parçası olarak kullanmaktadır.

Mantıksal Çerçeve

Yaklaşımı

• Zaman içinde çeşitli kurumlar bu yaklaşımın

formatında ve araçlarında değişiklikler

yapmışlar ancak yaklaşımın temel analitik

ilkeleri aynı kalmıştır.

• Mantıksal çerçeve yaklaşımı ilkelerinin

bilinmesi Avrupa Komisyonu fonlarından

yararlanmada ve projelerin tasarlanmasında

önemli bir paya sahiptir.

Mantıksal Çerçeve

Yaklaşımı

• Proje planlama ve yönetmede destek olmak

üzere kullanılan analitik bir süreç ve araçlar

dizisidir.

• Düşünmeye yardımcı bir araç olarak

düşünülmelidir.

• Bilginin analiz edilmesi ve yapısal olarak

düzenlenmesine olanak sağlar.

Mantıksal Çerçeve

Yaklaşımı

Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı= analitik bir SÜREÇ

Mantıksal Çerçeve Tablosu (Matrisi)= analitik

sürecin ÜRÜNÜ

PROJE GELİŞTİRME

ANALİZ AŞAMASI PLANLAMA AŞAMASI

So

run

An

alizi

Hed

ef

An

alizi

Str

ate

ji

An

ali

zi

Man

tıksal

Çerç

eve

F

aaliyet

Pla

nla

ması

ve

Bü

tçe

Ana, ara ve kök sorunların belirlenmesi ve aralarında neden-sonuç ilişkisinin kurulması

Belirlenen sorunlardan hareket ederek hedeflerin belirlenmesi ve aralarında araç-amaç ilişkisinin kurulması

Hedeflerin gerçekleştirilmesi için olası stratejilerin belirlenmesi

Payd

aş

An

alizi

Projenin uygulanmasından olumlu ya da olumsuz veya doğrudan ya da dolaylı olarak

etkilenecek grupların belirlenmesi

Proje yapısının tanımlandığı, içsel mantığının test edildiği, hedeflerin

ölçülebilir terimlerle tanımlandığı tablonun oluşturulması

Faaliyetlerin sırasının, birbirleriyle olan bağlarının, zamanlamalarının ve sürelerinin belirlenerek planlanması

Faaliyet planından hareket ederek

olası giderlerin belirlenerek bütçenin hazırlanması

ANALİZ AŞAMASI 1 S

oru

n A

nalizi

Tanım:

Varolan bir durumun olumsuz yönlerini belirler

ve belirlenen sorunlar arasındaki “neden-

sonuç” ilişkisini kurar.

Amaç:

Paydaşların öncelik verdiği ve aşmak istediği

gerçek dar boğazların belirlenmesi.

ANALİZ AŞAMASI 1 S

oru

n A

nalizi

Sorun Ağacının Oluşturulması Adımları:

1. Paydaşların önceliği olan sorunlar konusunda beyin fırtınası

yapılması

2. Belirlenen sorunlardan bir başlangıç sorunu seçilmesi

3. Başlangıç sorunuyla ilgili olan sorunların aranması

4. Neden-sonuç hiyerarşisinin oluşturulmaya başlanması

a. Başlangıç sorununa doğrudan etki eden sorunlar aşağıya

yazılır

b. Başlangıç sorunun doğrudan etkisi olan sorunlar yukarı yazılır

5. Tüm diğer sorunlar aynı şekilde yerleştirilmesi. Eğer iki ya da daha

fazla neden birleşerek bir sonuç doğuruyorsa aynı seviyeye

yerleştirilir.

6. Sorunların neden-sonuç oklarıyla birleştirilmesi

7. Şeklin gözden geçirilmesi ve geçerlilik ve tamamlanmışlığının

onaylanması

ANALİZ AŞAMASI 1 S

oru

n A

nalizi

Tamamlanan sorun ağacı varolan olumsuz

durumun özet bir resmini çizer.

Birçok açıdan sorun analizi, proje tasarının

en kritik aşamasıdır ve takip eden diğer

analizlere de yön verir.

ANALİZ AŞAMASI 2 P

ayd

aş A

nalizi

Tanım:

Bir projenin başarılı veya başarısız olmasından

bir şekilde etkilenecek tüm bireyler, insan grupları, kurumlar veya firmalar “Paydaşlar”

olarak tanımlanır.

Amaç:

Paydaş analizin arkasında yatan varsayım farklı

grupların farklı endişeleri, kapasiteleri ve ilgileri

olduğu ve bunların açıkça anlaşılması ve problemin belirlenmesi, hedefin konulması ve

stratejinin seçilmesi sürecinde göz önünde

bulundurulması gerektiğidir.

ANALİZ AŞAMASI 2 P

ayd

aş A

nalizi

Temel Adımlar:

1. Hedeflenecek genel gelişim sorununu veya

fırsatını belirle

2. Olası projede belirgin çıkarı olan tüm grupları

belirle

3. Bu grupların görece rollerini, farklı çıkarlarını,

katılım sağlamadaki görece güç ve

kapasitelerini araştır

4. Paydaşlar arasındaki ilişkilerde işbirliğinin veya

karşıtlığın derecesini belirle

5. Analizin bulgularını yorumla ve gerekli bilgiyi

proje tasarına dahil et

ANALİZ AŞAMASI 2 P

ayd

aş A

nalizi

Böylece paydaş analizi;

• Öncelikli grupların ihtiyaç ve hedeflerini

karşılamaya uygun kaynakların hedeflenmesi,

• Paydaşların projeyi sahiplenmesi ve katılımını

sağlamaya uygun yönetim ve koordinasyon

düzenlemelerinin yapılması ve

• Proje tadarında paydaşların çatışan çıkarlarının

göz önünde bulundurulmasında

yardımcı olur.

ANALİZ AŞAMASI 2 P

ayd

aş A

nalizi

Terminoloji:

1. Paydaşlar: Projenin doğrudan veya dolaylı, olumlu ya

da olumsuz olarak etkilediği ya da etkilendiği bireyler

veya kurumlar

2. Yararlanıcılar: Projenin uygulanmasından bir şekilde

yarar sağlayanlar

a. Hedef grup(lar): Projenin amacı seviyesinde

projeden olumlu yönde etkilenecek grup veya

oluşumlar

b. Nihai yararlanıcılar: Toplum veya sektör

seviyesinde, uzun vadede projeden yarar

sağlayacak olanlar

3. Proje ortakları: Projeyi uygulayanlar

ANALİZ AŞAMASI 3 H

ed

ef

An

alizi

Tanım:

1. Belirlenen sorunlar aşıldığında gelecekte oluşacak

durumu tanımlayan,

2. Hedefler hiyerarşisini doğrulayan ve

3. Araç- amaç ilişkilerini şekille gösteren

yöntemsel bir yaklaşımdır.

Sorun ağacındaki olumsuz durumlar olumlu edinimler

olarak ifadelendirilir ve çözümlere dönüştürülür.

Olumlu edinimler aslında hedeflerdir ve araç-amaç

hiyerarşisi gösteren hedefler ağacıyla temsil edilir.

ANALİZ AŞAMASI 3 H

ed

ef

An

alizi

Temel Adımlar:

1. Sorun analizindeki tüm olumsuz durumları istenen ve

gerçekçi olarak ulaşılabilen olumlu durumlar olarak

yeniden formüle edin

2. Hiyerarşinin geçerliliği ve tamamlılığından emin olmak

için araç-amaç ilişkilerini kontrol edin

3. Gerekirse;

a. Cümleleri yeniden düzenleyin

b. Bir üstteki hedefin elde edilmesinde gerekli ise yeni

hedefler ekleyin

c. Önemsiz veya uygun olmayan hedefleri silin

ANALİZ AŞAMASI 3 H

ed

ef

An

alizi

Tamamlanan hedef ağacı gelecekte

gerçekleşmesi istenen durumun özet bir

resmini çizer.

Hedef ağacının en temel gücü, potansiyel

proje hedeflerinin analizini açıkça

belirlenmiş öncelikli sorunlara

dayandırmasıdır.

ANALİZ AŞAMASI 4 S

tra

teji A

nalizi

Sorulacak Sorular:

• Belirlenen tüm sorunlar veya hedeflere mi yönlenmeli yoksa

birkaçı seçilmeli mi?

• Üzerinde faaliyet gerçekleştirilebilecek olumlu fırsatlar

nelerdir?

• Yararların sürdürülebilirliğini sağlayacak ve istenen

sonuçlara taşıyacak müdahale birleşimi nedir?

• Projenin yerel sahiplenilmesi en iyi şekilde nasıl desteklenir?

• Olası farklı müdahalelerin uygulanmalarındaki sermaye ve

maliyetler nelerdir?

• Hangisi en maliyet etkin seçenek?

• Hedeflenen grupların ihtiyaçlarını en olumlu şekilde

etkileyecek strateji hangisi?

• Olası olumsuz etkiler nasıl bertaraf edilir?

ANALİZ AŞAMASI 4 S

tra

teji A

nalizi

Tanım:

• Bu aşama, birçok açıdan, en zorlayıcı aşamadır.

• Çok sayıda bilginin sentezlenmesi ve sonrasında da

en iyi uygulama stratejisinin belirlenmesini içerir.

• Pratikte farklı paydaş çıkarlarını, politik talepleri ve

kaynak olup olmaması gibi pratikteki kısıtları

dengeleyecek şekilde bir dizi uzlaşma yapılması

gerekir.

• Eğer farklı müdahale seçeneklerinin

değerlendirilmesinde üzerinde anlaşılan bir dizi ölçüt

varsa strateji analizi kolaylaşır.

ANALİZ AŞAMASI 4 S

tra

teji A

nalizi

Strateji Seçiminde Temel Ölçütler:

• Kaynakların uygunluğu ve yeterliliği

• Varolan kapasite

• Politik esneklik

• Etkinlik

• Sosyal kabul görme

• Eşitsizliklerin azaltılması

• Aynı konuda yürütülen başka projelerle

tamamlayıcılık

• Aciliyet

PLANLAMA AŞAMASI 1 M

an

tık

sa

l Ç

erç

ev

e

Paydaş, sorun, hedef ve strateji analizlerinin

sonuçları mantıksal çerçevenin hazırlanmasına

temel oluşturur.

Tanım:

Mantıksal Çerçeve Tablosu/Matrisi (MÇM) dört

kolon ve dört sıradan oluşan, proje planının temel öğelerini özetleyen bir tablodur.

Kaynak gereklilikleri (girdi) ve maliyetlerin

(bütçe) belirlenmesinde temel oluşturur.

PLANLAMA AŞAMASI 1 M

an

tık

sa

l Ç

erç

ev

e

Temel Öğeler:

•Projenin hedefler hiyerarşisi (Proje Tanımı veya Müdahale Mantığı)

•Projenin başarısına etki edebilecek temel

dışsal etmenler (Varsayımlar)

•Projenin başarımlarının nasıl izleneceği ve

değerlendirileceği (Göstergeler ve Doğrulama

Kaynakları)

MANTIKSAL ÇERÇEVE

MATRİSİ Objektif Olarak

Doğrulanabilir Göstergeler

Doğrulama

Kaynakları Dışsal Koşullar/

Varsayımlar

GENEL HEDEF: Projenin

çözümlenmesine katkıda bulunacağı uzun dönemli ana hedef

Müdahale

Mantığı-Projenin Kapsamı

Göstergeleri değerlendirme sırasında

kullanılacak kaynaklar

ARAÇLAR/ GİRDİLER: Faaliyetlerin gerçekleşmesi için gerekli olan teknik ve

insan kaynağının nicelik ve zaman açısından tanımlanması (Zorunlu Değil)

Sonuçlara ulaşılmasını

sağlayacak çıktıların nicelik, nitelik ve zamanlama açısından tanımlanmasını sağlayan ölçütler

Proje amacının gerçekleşip gerçekleşmediğini ölçmek için kullanılan nicel ve nitel değerler

FAALİYETLER: Projenin amacına ulaşmasını sağlayacak ölçülebilir

sonuçları elde etmek için planlanmış tüm işler

SONUÇLAR/ ÇIKTILAR: Projenin amacının gerçekleşmesinde katkıda bulunacak ara hedeflerin elde edilmesi için faaliyetlerin yürütülmesi sonucunda elde edilecek ölçülebilir sonuçlar

PROJE AMACI: Proje ile

edinilen kazanç, proje alanı veya hedef grubu üzerindeki etki ya da değişiklik

Proje amacının genel hedefe katkıda bulunması için gerekli olan dışsal etmenler

Göstergeleri değerlendirme sırasında

kullanılacak kaynaklar

Genel hedefin gerçekleşip gerçekleşmediğini ölçmede

kullanılan nicel değerler

Planlanmış faaliyetlerin ulaşması gereken sonuçları üretebilmesi için gerekli olan dışsal

etmenler

MALİYET/ BÜTÇE

(Zorunlu değil)

Projenin kontrolü altında üretilen çıktıların proje amacına katkıda bulunulabilmesi için gerek duyulan dışsal etmenler

Göstergeleri değerlendirme sırasında

kullanılacak kaynaklar

ÖN KOŞULLAR

MANTIKSAL ÇERÇEVE MATRİSİNİN

TAMAMLANMA SIRASI

Proje Tanımı Göstergeler Doğrulama Kaynakları Varsayımlar

Genel Hedef

Amaç

Sonuçlar

Faaliyetler

PLANLAMA AŞAMASI 1 P

roje

Tan

ımı / M

üd

ah

ale

Man

tığ

ı

Eğer- O zaman Nedenselliği:

• MÇM’nin ilk kolonu “araç-amaç” mantığını

özetler.

•Hedef ağacı veya hiyerarşisi aşağıdan yukarı

okunduğunda şöyle ifade edilebilir:

EĞER uygun girdiler/ kaynaklar sağlanırsa, O ZAMAN

faaliyetler yapılabilir;

EĞER faaliyetler yapılırsa, O ZAMAN sonuçlar elde edilir;

EĞER sonuçlar elde edilirse, O ZAMAN amaca ulaşılır; ve

EĞER amaca ulaşılırsa, O ZAMAN bunun genel hedefe katkı

sağlaması gerekir.

DİKEY MANTIK

HEDEFLER HİYERARŞİSİ

GENEL / ANA

HEDEF

PROJE AMACI

FAALİYETLER

SONUÇLAR

•Projenin yönünü belirleyen en üst seviyedeki

uzun dönemli hedeftir.

•Projeler genellikle ana hedefe ulaşamazlar;

ancak ulaşılmasına katkıda bulunurlar.

•Ana hedef soyut, gerçekleşmesi istenilen,

ideal veya hayaldir.

•Ana hedefin projenin kurulumunda yer

alması, projenin yönünü, nasıl bir soruna

çözüm arayışı içinde olduğunu ve çözümün

hangi parçasını üstendiğini ortaya koymakta

yarar sağlar.

HEDEFLER HİYERARŞİSİ

PROJE AMACI

GENEL / ANA HEDEF

FAALİYETLER

SONUÇLAR

•Ana hedefe göre çok daha iyi, net

tanımlanmış ve ulaşılabilir bir hedef olmalıdır.

•S : Specific (BELİRGİN)

M : Measurable (ÖLÇÜLEBİLİR)

A : Achievable (ULAŞILABİLİR)

R : Realistic (GERÇEKÇİ)

T : Time-related (ZAMANI BELLİ)

HEDEFLER HİYERARŞİSİ

SONUÇLAR

PROJE AMACI

FAALİYETLER

GENEL / ANA HEDEF •Proje süresi içinde ulaşılabilecek kısa vadeli

hedeflerdir.

•Ölçülebilir, gerçekçi, belirgin ve zamanı

belli faaliyetlerin gerçekleştirilmesi gerekir.

•Planlanan faaliyetlerin gerçekleştirilmesi

sonucunda elde edilen çıktılardır.

•Her projenin çok sayıda sonucu vardır.

•Sonuçların toplamı projeyi hedefine götürür.

HEDEFLER HİYERARŞİSİ

FAALİYETLER

PROJE AMACI

GENEL / ANA HEDEF

SONUÇLAR

•Projenin belirlediği herbir sonuca ulaşması

için yapılması gereken işlerdir.

PLANLAMA AŞAMASI 1

Tanım:

Projenin başarısını etkileme potansiyeli

olan ancak proje yürütücülerinin

doğrudan etki alanının dışında kalan

etmenlerdir.

Sorulacak Soru:

Hangi dışsal etmenler projenin kontrolü

dışındadır ve projenin uygulanmasını,

projenin yararlarının uzun vadedeki

sürdürülebilirliğini etkiler?

Vars

ayım

lar

PLANLAMA AŞAMASI 1 Dikey Mantık:

Hedefler hiyerarşisi ve varsayımlar arasında kurulur.

Vars

ayım

lar Genel Hedef

Amaç

Sonuçlar

Faaliyetler

Varsayımlar

Varsayımlar

Varsayımlar

Girdiler Ön koşullar- Faaliyetler başlamadan önce oluşması gereken durumlar

Örnek: Eğer faaliyetler yapılır VE varsayımlar gerçekleşirse, o zaman

sonuçlar elde edilebilir.

PLANLAMA AŞAMASI 1

Tanım:

Projenin başarısını etkileme potansiyeli

olan ancak proje yürütücülerinin

doğrudan etki alanının dışında kalan

etmenlerdir.

Sorulacak Soru:

Hangi dışsal etmenler projenin kontrolü

dışındadır ve projenin uygulanmasını,

projenin yararlarının uzun vadedeki

sürdürülebilirliğini etkiler?

Vars

ayım

lar

PLANLAMA AŞAMASI 1

Proje yapılabilir değil!!

Faaliyetler ve sonuçlar

ekleyerek ve gerekirse proje

amacını tekrar formüle

ederek projeyi yeniden

tasarla!!

Varsayım Önemli mi?

Evet Hayır

Mantıksal çerçeveye dahil

etme!! Gerçekleşme olasılığı nedir?

Mantıksal çerçeveye dahil

etme!!

Varsayım olarak mantıksal

çerçeveye dahil et!!

Dışsal etmeni etkileyecek

şekilde proje yeniden

tasarlanabilir mi?

İhtimal dışı

Orta düzeyde

Kesine

yakın

Evet Hayır

Vars

ayım

lar

PLANLAMA AŞAMASI 1

Tanım:

Hedeflerin başarılmasının ölçülmesi ve

raporlanması için kullanılan parametreler

(göstergeler) ile bu parametrelerin

doğrulanmasında kullanılacak kaynaklar

(doğrulama kaynakları)

Göstergeler ve doğrulama kaynakları

analiz edilirken matris boyunca yol

izlendiği için burada “Yatay Mantık”

izlenmektedir. Gö

ste

rgele

r ve

Do

ğru

lam

a

Kayn

akla

rı

PLANLAMA AŞAMASI 1

• Projenin hedeflerini ölçülebilir (niceliksel,

niteliksel, zamansal) şekilde tanımlarlar.

• Hedeflerin ulaşılabilirliğini kontrol eder ve

projenin izleme ve değerlendirme

sistemine temel oluştururlar.

Sorulacak Soru:

Planlananın gerçekleşip

gerçekleşmediğini nasıl bileceğiz?

Başarıyı nasıl doğrulayacağız?

Nesn

el

Ola

rak

Do

ğru

lan

ab

ilir

Gö

ste

rgele

r

PLANLAMA AŞAMASI 1

• Göstergeler tutarlı bir şekilde ve

kabul edilebilir bir şekilde ölçülebilir

olmalıdır.

– Nitelik

– Nicelik

– Hedef grup

– Zaman ve

– Mekan açısından tanımlanmış

olmalıdırlar.

Nesn

el

Ola

rak

Do

ğru

lan

ab

ilir

Gö

ste

rgele

r

PLANLAMA AŞAMASI 1

• S : Ölçülmesi istenen şeyi ölçen (SPECIFIC)

• M : Ölçüme olanak sağlayan (MEASURABLE)

• A : Tüm tarafların üzerinde anlaştığı (AGREED UPON)

• R : Bilginin kullanım ihtiyacına uygun (RELEVANT)

• T : Süreli ve maliyet etkin

(TIME BOUND & COST EFFECTIVE) Nesn

el

Ola

rak

Do

ğru

lan

ab

ilir

Gö

ste

rgele

r

PLANLAMA AŞAMASI 1

• Hedefler hiyerarşisi ve göstergeler

arasında yatay mantık vardır:

Nesn

el

Ola

rak

Do

ğru

lan

ab

ilir

Gö

ste

rgele

r Hedefler Hiyerarşisi Göstergeler Terminolojisi

Genel Hedef

Amaç

Faaliyet Çıktı Göstergeleri

Sonuç Göstergeleri

Etki Göstergeleri

PLANLAMA AŞAMASI 1

• Göstergelerle aynı anda göz önünde

bulundurulmalı ve belirlenmelidirler.

• Böylece, göstergelerin uygun bir

zaman, para ve çaba sonucu

gerçekçi bir şekilde ölçülüp

ölçülemediği test edilebilir.

• Nasıl, kim ve ne zaman/ hangi

sıklıkta sorularını cevaplamalıdır. Do

ğru

lam

a K

ayn

akla

rı

PLANLAMA AŞAMASI 1

• Nasıl: Bilgi nasıl toplanacak (örn. idari kayıtlar, özel çalışmalar, örneklem anketleri, gözlem vs.) ve/veya mevcut belge kaynaklar (örn. İlerleme raporları, proje hesapları, resmi istatistikler vs.

• Kim: Bilgiyi kim toplayacak? (örn. Saha elamanları, sözleşmeli anketör ekipleri, proje yönetim ekibi vs.)

• Ne zaman/Hangi aralıkla: Bilgi ne zaman ve hangi aralıklarla sağlanacak? (örn. Aylık, üç aylık, yıllık vs.)

Do

ğru

lam

a K

ayn

akla

rı

• Mantıksal çerçeve tablosu oluşturulma

aşamasından sonra detaylı bir faaliyet

planı ve bütçe hazırlamak

gerekecektir.

• Faaliyet planı ve bütçe proje teklifinin

hazırlanmasında temel bir rol

oynamaktadır.

PLANLAMA AŞAMASI 1

PLANLAMA AŞAMASI 2

5500

1750

4250

750

400

1100

3100

Bütçe

5500

1750

4250

750

400

1100

3100

Bütçe

Maaşlar

Yolluklar

Araç Gid.

Ofice Tel/Fax

Tohum

Gübre

5000 5500

1250 1750

3750 4250

750 750

400 400

850 1100

2300 3100

Bütçe

Faaliyet PLanı

Faaliyet PLanı

Faaliyet Planı

Faaliyet Planı ve Bütçe

Mantıksal Çerçeve

PLANLAMA AŞAMASI 2

Tanım:

Proje faaliyetlerinin analiz edildiği ve

grafiksel olarak gösterildiği şekildir.

• Faaliyetlerin mantıksal dizinini, beklenen

süresini, faaliyet arasındaki olası bağlılıkları

belirlemeye yardımcı olur.

• Yönetim sorumluluğunun dağıtılmasına

temel sağlar.

• Proje sonuçlarının elde edilmesiyle açıkça

ilişkili olmalıdır.

Faali

yet

Pla

nı

FAALİYET PLANI

HAZIRLAMA AŞAMALARI

ANA FAALİYETLERİN LİSTELENMESİ

FAALİYETLERİN DETAYLANDIRILMASI

FAALİYETLER ARASI İLİŞKİLERİN BELİRLENMESİ

FAALİYETLERİN ZAMANLAMA ve

SÜRELERİNİN BELİRLENMESİ

GEREKLİ UZMANLIK ve BECERİLERİN

TANIMLANMASI

İŞLERİN KİŞİLERE DAĞITIMI

Mantıksal çerçeve tablosundaki faaliyetler temel alınarak

faaliyetler listelenir.

Faaliyetler kaynak ve içerik açısından detaylandırılır.

Faaliyetlerin birbirleriyle olan ilişkileri belirlenir. Bir faaliyetin

hangi faaliyeti izleyeceği, hangi faaliyetten önce

gerçekleştirileceği belirlenir.

Faaliyetlerin zamanlama ve süreleri belirlenir. Doğru

zamanlama ve yeterli sürenin belirlenmesi önemlidir.

Faaliyetlerin hayata geçirilmesi için gereken uzmanlıklar

belirlenir. Mevcut insan kaynağı değerlendirilir; eksiklikler

varsa tamamlanır.

Faaliyetlerin uygulanması sırasında kimin hangi işi yapacağı

belirlenir. İş dağıtımında kişilerin yetenek, deneyim ve

kapasiteleri göz önünde bulundurulur.

PLANLAMA AŞAMASI 2 F

aali

yet

Pla

nı

Faaliyet Planı Sonuçlar ve Faaliyetler Sorumluluk

Sonuç 1

Faaliyetler

Faaliyet 1.1.1

Faaliyet 1.1.2

Faaliyet 1.1.3

Vs…..

Yıl 1 Yıl 2 Yıl 3

PLANLAMA AŞAMASI 2

• Proje maliyetinin ve finansman

kaynaklarının belirlenmesinde

kolaylık sağlar.

• Belirlenen ve planlanan kaynakların

harekete geçirilmesine dayanak

oluşturur.

Bü

tçe

PLANLAMA AŞAMASI 2

GENEL ESASLAR:

• Bütçe, proje teklifinin sunulacağı makamın belirlediği para biriminde hazırlanmalıdır.

• Bütçenin geçerlilik süresi projenin süresi ile sınırlıdır. • Bütçedeki her bir kalem yapılacak faaliyetlerle ilgili

olmalıdır.

• Bütçedeki toplam tutar sadece talep edilen hibe miktarını değil, proje için gerekli bütçe miktarını göstermelidir.

• Bütçenin yıllara dağılımı, faaliyet planı ile tutarlı olmalıdır.

• Bütçedeki tüm miktarlar gerçek piyasa koşullarını yansıtmalı ve hibenin alınacağı makamca uygun görülen giderler tanımına uymalıdır.

• Bütçede belirtilen her gider kalemi belgelendirilecektir.

Bü

tçe

PLANLAMA AŞAMASI 2

UYGUN GİDERLER:

• Piyasa koşullarına uygun personel giderleri (maaş + sosyal güvence)

• Seyahat masrafları ve harcırah

• Donanım ve hizmetler

• Sarf malzemeleri ve araç-gereç

• Taşeron ödemeleri

• Projeyle doğrudan bağlantılı diğer giderler (çeviri, denetim vs.)

• İdari giderleri karşılamak için yapılan dolaylı giderler (doğrudan proje giderlerinin en fazla %7’si kadar)

Bü

tçe

PLANLAMA AŞAMASI 2

UYGUN OLMAYAN GİDERLER:

• Borçlar ve olası kayıplar/borçlar için ayrılan kayıplar

• Faizler

• Başka bir çerçevede finanse edilen harcamalar

• Arazi/arsa/bina alımları

• Kur farkından doğan kayıplar

• KDV de dahil olmak üzere proje sahibinin ilgili kanun ve yönetmeliklerden doğan vergileri

• Proje hazırlık çalışmaları ve diğer hazırlık çalışmalarına ait giderler

Bü

tçe

PLANLAMA AŞAMASI 2 B

ütç

e

PLANLAMA AŞAMASI 2 Teknik Personel: Proje faaliyetlerinin yerine getirilmesinde temel personel (proje koordinatörü, proje asistanı yerli/ yabancı uzman vs.)

İdari Personel: Projenin uygulanmasında destek hizmetleri sağlayan persone (sekreter, muhasebeci vs.)

Harcırahlar: Finansman kuruluşu tarafından belirlenen üst limitleri aşmadan proje faaliyetleri kapsamında günlük olarak yapılan yol, yeme-içme ve konaklama ödemeleri

Proje kapsamındaki yurtiçi ve yurtdışı seyahat giderleri

Bü

tçe

PLANLAMA AŞAMASI 2

Ekipman ve Malzeme: Proje

uygulaması sırasında kullanılacak ekipman, makine satın alım ve/ veya kiralama giderleri

Yerel Ofis/ Proje Giderleri: Proje

uygulaması sırasında açılacak yerel ofis ile ilgili personel dışındaki giderler

Bü

tçe

PLANLAMA AŞAMASI 2

Diğer Giderler, Hizmetler: Proje

uygulaması sırasında yapılacak yayınlar, araştırmalar, izleme ve değerlendirme, tercüme vs. gibi giderler

Diğer: Proje faaliyetlerinin hayata geçirilmesi ve proje amacına hizmet edecek, ilk 5 ana kalem dışında kalan

giderler

Bü

tçe

PLANLAMA AŞAMASI 2

İdari Giderler: İlk 6 grupta yer alan doğrudan proje giderlerinin en fazla % 7’lik kısmını oluşturan giderler. Bu tutar, projeyi yürüten kuruluşun

mevcut merkezlerinin faaliyetlerinin belli bir kısmını finanse etmek amacıyla bütçeye eklenmektedir.

Bü

tçe

PLANLAMA AŞAMASI 2 B

ütç

e

İLETİŞİM

AB AKADEMİ

Ankara

0 312 438 98 41

Öykü Yalçın

oykuyalcin@abakedemi.com

Erkan Bil

erkan_bil@hotmail.com