View
4
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Resultaten Volwassenen- enOuderenmonitor 2016-2017
Eindhoven
Voorwoord“Een goede gezondheid van lichaam én geest vergroot de mogelijkheden van mensen om (langer) mee te doen in het
maatschappelijke leven. De inwoners van Eindhoven zijn veelal positief over hun gezondheid. Steeds meer inwoners
verrichten vrijwilligerswerk of geven mantelzorg. Ook zien we gunstige trends in bewegen en overgewicht. Mooie
resultaten waar de gemeente, WIJeindhoven, buurtsportcoaches, GGD en andere partners hun bijdrage aan leveren!
Uiteraard blijven er punten van zorg. Ik denk bijvoorbeeld aan de bijna 25.000 volwassenen en ouderen in Eindhoven die
(zeer) ernstig eenzaam zijn. Daarnaast voelt ruim een op de vijf inwoners zich psychisch ongezond. Bij bijna 14.000
volwassenen zijn de psychische problemen dusdanig, dat zij in het afgelopen jaar serieus gedacht hebben aan het
beëindigen van hun leven. Het is verontrustend dat het voor 1 op de 5 inwoners heel erg moeilijk is om bij
gezondheidsproblemen om hulp te vragen. Sociaal-economische gezondheidsverschillen blijven groot. In veel wijken in
Eindhoven wordt in toenemende mate onvoldoende sociale samenhang ervaren. Contact met buurtgenoten neemt af en
men voelt zich steeds minder medeverantwoordelijk voor de leefbaarheid in de buurt. Minder mensen dan voorheen vinden
dat de gemeente voldoende doet om bewoners bij veranderingen in de buurt te betrekken.
In deze rapportage kunt u de belangrijkste cijfers en trends van de Volwassenen- en Ouderenmonitor voor Eindhoven lezen.
Wij zijn verheugd u deze resultaten ook voor de wijkclusters te kunnen presenteren. De onderwerpen van deze monitors
worden gerapporteerd in vier thema’s: de sociale wijk, de gezonde wijk, de zorgzame wijk en de leefbare
wijk. Vanuit de inhoudsopgave kunt u klikken naar de resultaten voor elk thema.
De resultaten bieden veel aanknopingspunten om gezamenlijk te blijven werken aan de
gezondheid in Eindhoven. Vanuit de GGD dragen wij daar uiteraard graag ons steentje
aan bij!” Monique Mentjens
Gezondheidsmakelaar
• Monitors in 21 gemeenten Zuidoost-Brabant
• Steekproef van 19 t/m 64 jarigen en 65-plussers
• Schriftelijke of online vragenlijst naar keuze
• Eerdere vergelijkbare monitors uitgevoerd in 2009 en 2012
• Deelname in Eindhoven:
1528 volwassenen (28% respons)2124 ouderen (46% respons)
Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017
• Resultaten:
- Eindhoven totaal en 20 wijkclusters:CentrumStratum: Oud-Stratum, Kortonjo, Putten; Tongelre: Oud-Tongelre, De Laak, Doornakkers; Woensel-Zuid: Oud-Woensel, Erp, Begijnenbroek; Woensel-Noord: Ontginning, Achtse Molen, Aanschot, Dommelbeemd; Strijp: Oud-Strijp, Halve Maan, Meerhoven;Gestel: Oud-Gestel, Gestelse ontginning, Rozenknopje
- Vergelijking met Zuidoost-Brabant en Nederland
- Trends 2009-2012-2016
• Resultaten in % en absolute aantallen (Eindhoven):
volwassenen: 1% = 1450 personen ouderen: 1% = 373 personen
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017
Volwassenen- en Ouderenmonitor
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017
Volwassenen- en Ouderenmonitor Centrum Stratum Tongelre
Centrum Oud-stratum
Kortonjo Putten DeLaak
Doorn-akkers
Oud-Tongelre
Binnenstad Irisbuurt Kerstroosplein Puttense dreef Villapark Doorakkers-West
Muschberg, Geestenberg
Bergen Rochusbuurt Gerardusplein Poeijers Laker-lopen
Doorakkers-Oost
Urkhoven
Witte Dame
Elzent-Noord Genneper-zijde
Burghplan TongelrescheAkkers
‘t Hofke
Fellenoord Tuindorp Roosten Sintenbuurt Karpen
TU-terrein Joriskwartier Elkenburg Tivoli Koudenhoven
Bloemenplein Sportpark Aalsterweg
Gijzenrooi
Looiakkers Nieuwe Erven
Elzent-Zuid Kruidenbuurt
Schuttersbosch
Leenderheide
Riel
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017
Volwassenen- en Ouderenmonitor
Woensel-Zuid Woensel-Noord
Oud-Woensel
Erp Begijnen-broek
Ontginning Achtse Molen Aanschot Dommel-beemd
Limbeek-Zuid
Woensel-West
Generalen-buurt
Driehoeksbos Kapelbeemd WoenselseHeide
Eckart
Limbeek-Noord
Kronehoef Oude Toren Prinsejagt Kerkdorp Acht Tempel Luytelaer
Hemel-rijken
Barrier Honds-heuvels
Jagershoef Achtse Barrier:- Gunterslaer
Blixembosch-West
Vaartbroek
Gildebuurt Mensfort Oude Gracht-West
‘t Hool - Spaaihoef Blixembosch-Oost
Heesterakker
WoenselseWatermolen
Rapenland Oude Gracht-Oost
Winkelcentrum - Hoeven Castiliëlaan Esp
Vredeoord Eckartdal Vlokhoven Bokt
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017
Volwassenen- en Ouderenmonitor
Strijp Gestel
Oud-Strijp Halve Maan
Meerhoven Rozenknopje Oud-Gestel GestelseOntginning
Eliasterrein, Vonderkwartier
Hurk BeA2 Schrijversbuurt Genderdal Genderbeemd
Philipsdorp Het Ven Meerbos Oude Spoorbaan Blaarthem Hanevoet
Engelsbergen Lievendaal Grasrijk Hagenkamp Rapelenburg Ooievaarsnest
Schoot Drents Dorp Zandrijk Bennekel-Oost
Strijp S Zwaanstraat Waterrijk Bennekel-West, Gagelbosch
Wielewaal Park Forum Gennep
Herdgang Flight Forum Beemden
Mispelhoef Eindhoven Airport
Bosrijk
Meerrijk
Sociale betrokkenheidEenzaamheidParticipatie
Sociale wijk
Ervaren gezondheidPsychische gezondheidZingevingLeefstijl
Gezonde wijk
Hulp en vraagverlegenheidVoorzieningen en hulpmiddelenMantelzorg
Zorgzame wijk
WoonomgevingGeur- en geluidshinderBezorgdheid woonomgeving
Leefbare wijk
InhoudsopgaveKlik op het onderwerp om naar de betreffende pagina te gaan
Leeftijd, huishouden en opleiding
Financiën
Achtergrondkenmerken
Sociale betrokkenheidEenzaamheid
Participatie
1
Sociale betrokkenheid
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017
In Eindhoven ervaren relatief veel inwoners onvoldoende sociale betrokkenheid bij buurtgenoten.
Bovendien lijkt er sprake te zijn van een daling in het geven van burenhulp.
• In vergelijking tot de regio is de sociale samenhang die inwoners ervaren in de grote stad Eindhoven relatief
klein. Circa 39% van de volwassenen en 50% van de ouderen ervaart voldoende sociale samenhang in hun buurt.
Dit wordt het sterkst ervaren door inwoners van de wijken Achtse Molen en Gestelse Ontginning en het minst
door inwoners van de wijken Centrum, Erp, Doornakkers, Oud-Woensel en Oud-Gestel.
• Twee derde van de volwassenen in Eindhoven heeft regelmatig (tenminste 2x per maand) contact met buren.
Regionaal is dat met driekwart fors meer. Bij de ouderen ligt dit met 84% hoger. De verschillen tussen de wijken
zijn bij de volwassenen groter dan bij de ouderen. Het minste contact met de buren hebben volwassenen in
Doornakkers (50%) en Oud-Woensel (47%), het meeste de volwassenen in Achtse Molen (81%). Ouderen in Oud-
Strijp (74%), Oud-Woensel (71%) en Putten (72%) hebben ook minder vaak contact met elkaar.
• Jongvolwassenen (19-24 jaar) hebben het minste contact met buren. Daarna wordt dit meer naarmate de
leeftijd toeneemt. Inwoners in éénpersoonshuishoudens, mensen met een lager inkomen en migranten hebben
ook minder vaak contact met hun buren.
• Circa 63% van de volwassenen in Eindhoven geeft aan af en toe iets voor de buren te doen. Gemiddeld in de
regio is dit met 71% meer. Dit was in 2012 nog 69%. In Zuidoost-Brabant zien we ook een significante daling in het
aandeel volwassenen dat af en toe iets voor de buren doet. In de wijken Centrum (42%) en Erp (48%) wordt
relatief de minste burenhulp gegeven, in Achtse Molen en Kortonjo het meest (77%).
2
Sociale betrokkenheid
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 3
EenzaamheidBijna 25.000 inwoners in Eindhoven zijn (zeer) ernstig eenzaam. Eenzaamheid hangt sterk samen met het
missen van eigen regie en steun uit de omgeving.
• Eenzaamheid blijft een belangrijk aandachtspunt, zowel bij volwassenen als ouderen. In Eindhoven is 13% van de
volwassenen en 14% van de ouderen (zeer) ernstig eenzaam. Eenzaamheid komt vaker voor in stedelijke gebieden.
• Zowel bij de volwassenen als de ouderen is een stijging van het aandeel (zeer) ernstig eenzame mensen zichtbaar.
Deze stijging zien we ook in de gehele regio Zuidoost-Brabant, al zijn de percentages wat lager dan in Eindhoven.
• In Erp is het percentage eenzame volwassenen het hoogste (60%), bovendien is bijna de helft van hen (zeer) ernstig
eenzaam. De minst (ernstig) eenzame volwassenen zijn woonachtig in de wijk Achtse Molen (37% en 7% (zeer)
ernstig). De meeste ernstig eenzame ouderen wonen in Doornakkers (22%), Oud-Gestel (23%) en Erp (24%).
• Inwoners die alleenwonend of alleenstaande ouder zijn, zijn vaker (zeer) ernstig eenzaam. Ook bij migranten, met
name bij de niet-westerse groep, is eenzaamheid een punt van aandacht. Dit geldt nog sterker bij de oudere
migranten.
• Eenzaamheid hangt verder sterk samen met diverse andere problemen. Bij volwassenen zien we bijvoorbeeld meer
eenzaamheid als mensen weinig eigen regie ervaren. Bij de ouderen blijkt dat de kans op eenzaamheid aanzienlijk
groter is bij mensen die weinig steun ontvangen uit hun omgeving.
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-20174
Eenzaamheid
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 5
(niet) westerse migrant zijn
alleenwonend zijn
moeite hebben met rondkomen
Meer eenzaamheid bij mensen die…
weinig eigen regie ervaren
alleenstaande ouder zijn
zich niet gelukkig voelen
weinig zingeving ervaren
(psychisch) ongezond zijn
19-64 jaar 65+
Factoren die samenhangen met eenzaamheid bij inwoners 19+
weinig steun ontvangen
een kwetsbare oudere zijn
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 6
ParticipatieIn Eindhoven zijn minder inwoners actief in vrijwilligerswerk en verenigingsleven dan in de regio. Voor
ongeveer 21.500 volwassenen is een verenigingslidmaatschap te duur.
• Ongeveer een kwart van de volwassenen en ouderen in Eindhoven verricht vrijwilligerswerk. Bij de ouderen is
dit significant minder dan in de regio. Het aandeel vrijwilligers is in beide leeftijdsgroepen in de laatste jaren
echter wel gegroeid. Bij de ouderen zijn de verschillen tussen de wijken groot. In De Laak (39%) zijn aanzienlijk
meer vrijwilligers actief dan in Doornakkers (15%).
• Daarnaast zijn ook minder mensen dan in de regio lid van een vereniging of club. Dit geldt voor 47% van de
volwassenen en 53% van de ouderen. Bij de ouderen is het aantal lidmaatschappen wel toegenomen de
afgelopen jaren. Aandachtspunt is dat 15% van de volwassen inwoners aangeeft niet voldoende financiële
middelen voor een verenigingslidmaatschap te hebben. Dit aandeel is hoger dan gemiddeld in de regio, maar
afgenomen ten opzichte van 2012. De cijfers lopen uiteen van 4% in Meerhoven tot 25% in Begijnenbroek. In
totaal geldt dit voor ongeveer 21.750 volwassenen.
• Het sociale leven speelt in grote mate via digitale wegen. Dit is echter niet voor iedereen vanzelfsprekend. In de
communicatie en ondersteuning van vooral ouderen is het van belang om te weten dat 26% van de ouderen in
Eindhoven geen gebruik maakt van internet. In Halve Maan (38%) is deze groep ouderen het grootst, in
Meerhoven het kleinst (14%). De belangrijkste belemmering in het internetgebruik is volgens de ouderen dat ze
er onvoldoende van begrijpen (26%). Ongeveer één op de zes ouderen heeft überhaupt geen internet (16%).
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-20177
Participatie
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017
61
69
53
63
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Volwassenen 19-64 jaar Ouderen 65+
%
Gemert-Bakel Zuidoost-Brabant
8
47
5353
63
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Volwassenen 19-64 jaar Ouderen 65+
%
Is lid van een (sport)vereniging of clubEindhoven v.s. Zuidoost-Brabant
Eindhoven Zuidoost-Brabant
26 2629
33
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Volwassenen 19-64 jaar Ouderen 65+
%
Doet vrijwilligerswerkEindhoven v.s. Zuidoost-Brabant
Eindhoven Zuidoost-Brabant
Ervaren gezondheidPsychische gezondheid
ZingevingLeefstijl
9
Ervaren gezondheidDe meerderheid van de inwoners van Eindhoven is positief over hun gezondheid. Inwoners van Aanschot
(19-64 jaar) en Putten (65+) voelen zich het meeste belemmerd in hun activiteiten door de gezondheid.
• In Eindhoven is 75% van de volwassenen en 59% van de ouderen positief over de eigen gezondheid. Dit ligt in lijn
met de regio, maar is lager dan het landelijke gemiddelde en is de afgelopen jaren stabiel gebleven. Minder
volwassenen uit Begijnenbroek (59%) en ouderen uit Doornakkers (34%) zijn positief over hun gezondheid.
• Niet de ziekte zelf maar de beperkingen door de ziekte of aandoening bepalen in sterke mate de gezondheids-
beleving van mensen. Bijna 2 op de 5 volwassenen woonachtig in Aanschot zijn (ernstig) beperkt in activiteiten
vanwege de gezondheid. In deze wijk wonen relatief veel mensen met een gezichtsbeperking. Ongeveer één op
de vijf volwassenen (19%) en ruim één op de drie ouderen (37%) heeft een langdurige ziekten en is daardoor
(ernstig) beperkt in activiteiten. Bij volwassenen geldt dit het vaakst voor de inwoners van Begijnenbroek (32%).
• Ouderen met een lage opleiding of die alleen wonen zijn minder positief over hun gezondheid. Zij zijn ook vaker
langdurig ziek of ervaren beperkingen.
• Ongeveer 21.500 inwoners in Eindhoven kunnen door hun gezondheid niet de dingen doen die zij willen.
• Een derde van de ouderen heeft een gehoor-, gezichtsvermogen- of mobiliteitsbeperking. Dat is significant
hoger dan in de regio (29%). In de wijken Begijnenbroek en Putten is deze groep met 44% aanzienlijk groter. Met
name een mobiliteitsbeperking komt in deze wijken vaker voor.GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 10
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017
Ervaren gezondheid
11
Relatief veel jongvolwassenen kampen met ernstige stress en suïcidale gedachten. Zij zijn
daarmee een belangrijke doelgroep bij het tegengaan van psychische problemen.
• Ongeveer 3 op de 4 mensen in Eindhoven is over het algemeen een gelukkig mens. Minder ouderen dan
gemiddeld in de regio voelen zich gelukkig. Ruim 90% van de inwoners heeft zich de afgelopen 3 maanden veelal
vrolijk gevoeld.
• Maar daarnaast voelen ruim 42.000 inwoners zich psychisch ongezond. Dit betreft 24% van de volwassenen en
21% van de ouderen. Deze groepen zijn aanzienlijk groter dan gemiddeld in de regio (resp. 19% en 16%).
Belangrijk daarbij is de groep jongvolwassenen. Regionale analyses laten zien dat één op de vier 19 t/m 24
jarigen zich psychisch ongezond voelt. Bij de volwassenen voelen de inwoners van Erp zich het vaakst psychisch
ongezond (33%), bij de ouderen de inwoners van Oud-Woensel (33%).
• Bij de (jong)volwassenen is ook stress een belangrijk aandachtspunt, vooral bij vrouwen. Eén op de 5
volwassenen in Eindhoven heeft recent veel stress ervaren. Werk is met stip de belangrijkste oorzaak daarvoor
(46%). Maar ook financiën (20%), gezondheid (19%) en studie (16%) worden vaak als bron voor stress genoemd.
• Bij circa 13.900 volwassenen in Eindhoven zijn de psychische problemen dusdanig dat zij in het afgelopen jaar
serieus gedacht hebben aan het beëindigen van hun leven. Deze groep is in Oud-Gestel en Oud-stratum het
grootste (16%). Jongvolwassenen hebben deze suïcidale gedachten vaker dan 40-plussers en mannen vaker dan
vrouwen. Ook alleenstaanden en mensen met een laag inkomen geven vaker aan deze gedachten te hebben.
Psychische gezondheid
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 12
Psychische gezondheid
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 13
Meer psychische ongezondheid bij
mensen die…
onvoldoende regie over eigen
leven hebben
zich eenzaam voelen
niet zelfstandig contact kunnen
leggen en onderhouden
weinig zingeving ervaren
sociaal uitgesloten zijn of weinig sociale cohesie in
de buurt ervaren
enige of grote moeite met rondkomen
hebben
minder dan 2x per maand contact met
buren hebben
momenteel mantelzorg ontvangen
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 14
Psychische gezondheid
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 15
ZingevingRuim één op de zeven inwoners van Eindhoven is niet in staat zin aan het leven te geven. Dit
hangt sterk samen met het missen van sociale vaardigheden en eigen regie.
• Het hebben van een zinvolle dagbesteding draagt sterk bij aan de ervaren gezondheid. Circa 13% van de
volwassenen en 17% van de ouderen is echter niet in staat om zin aan het leven te geven. Met name bij de
volwassenen in Erp is dit een punt van zorg. Van hen heeft één op de vier moeite om zin te geven aan het leven.
• Een aanzienlijk deel van de inwoners in Eindhoven heeft daarnaast niet het gevoel doel en richting in het leven
te ervaren. Ook dit geldt vaker voor ouderen dan voor volwassenen (45% vs. 38%). Bovendien geniet ruim één
op de vier volwassenen en ruim één op de drie ouderen niet van het maken en uitvoeren van plannen.
• Het missen van zingeving hangt sterk samen met andere problemen. Inwoners die niet in staat zijn om sociale
contacten te leggen of te houden hebben aanzienlijk vaker moeite om zin te geven aan het leven. Ditzelfde
geldt voor mensen die zich psychisch ongezond voelen en weinig eigen regie ervaren.
• Bij de volwassenen zijn de verschillen tussen de leeftijdsgroepen beperkt. Bij de ouderen neemt het gebrek aan
zingeving sterk toe bij het stijgen van de leeftijd. Bij 85-plussers is dit aandeel twee keer zo groot als bij de 65-74
jarigen. Ook mensen met een lagere opleiding en alleenwonenden missen vaker zingeving.
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 16
Zingeving
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 17
De gunstige tendens in leefstijl zet door in Eindhoven. Er wordt meer bewogen, vooral door
ouderen. Bovendien neemt het alcoholgebruik bij de volwassenen af.
• Lichaamsbeweging is belangrijk voor lichaam én geest. Sinds 2012 is er een stijging van het percentage
volwassenen dat voldoet aan de norm Gezond Bewegen1, en bij ouderen sinds 2009. Circa 65% van de
volwassenen en 71% van de ouderen heeft voldoende beweging. De verschillen tussen de wijken zijn bij beide
leeftijdsgroepen groot. Bij de volwassenen hebben de inwoners van Erp de meeste lichaamsbeweging en die
van Gestelse Ontginning de minste. Bij de ouderen is dit juist omgedraaid in deze wijken.
• Bij de volwassenen lijkt het meer bewegen ook effect te hebben op het gewicht. Er is sprake van een
significante daling van 42% in 2009 en 2012 naar 37% in de huidige meting. Bij volwassenen is het aandeel
mensen met overgewicht en obesitas bovendien lager dan het landelijke gemiddelde, bij ouderen geldt dit voor
overgewicht (56% van de ouderen in Eindhoven versus 59% landelijk).
• Bij de volwassenen zien we bovendien een positieve tendens in het alcoholgebruik. In 2009 was 12% een
overmatige drinker, in 2016 8% van de volwassenen. Momenteel voldoet 66% van de volwassenen niet aan de
norm. Sinds 2015 hanteert de Gezondheidsraad een nieuwe norm: Drink liever niet, maar maximaal 1 glas per
dag. In vergelijking met de andere wijken is het alcoholgebruik in Oud-Strijp over het algemeen vrij hoog en
wordt vaker niet aan de normen voldaan.
• In Eindhoven rookt 22% van de volwassenen en 14% van de ouderen. In beide leeftijdsgroepen is er sprake van
een daling. Bij de volwassenen is deze daling significant ten opzichte van 2009 (27%).1
1 Norm Gezond Bewegen uit 2015 (Gezondheidsraad), minstens 5 dagen per week een half uur matig intensief lichamelijk actief
Leefstijl
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 18
Leefstijl
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 19
60
48
6561
65
71
0
20
40
60
80
100
2009 2012 2016
%
Beweegt voldoende volgens norm
Trend
Volwassenen 19-64 jaar Ouderen 65+
7066 66
50 50 50
0
20
40
60
80
100
2009 2012 2016
%
Voldoet niet aan norm alcoholgebruik
Trend
Volwassenen 19-64 jaar Ouderen 65+
Hulp en vraagverlegenheidVoorzieningen en hulpmiddelen
Mantelzorg
20
Hulp en vraagverlegenheid
De meeste ouderen in Eindhoven hebben indien nodig hulp beschikbaar in hun omgeving. Echter,
een grotere groep dan gemiddeld in de regio beschikt niet over deze hulp. Bovendien is vragen om
hulp voor ruim een kwart van de ouderen erg moeilijk.
• Ruim één op de vier ouderen in Eindhoven ontvangt momenteel zorg vanwege hun gezondheid. Daarnaast
hebben ongeveer 2.250 ouderen behoefte aan hulp of behoefte aan meer zorg.
• In Eindhoven hebben ouderen indien nodig minder vaak hulp beschikbaar in de omgeving van een huisgenoot,
dan leeftijdsgenoten in de regio. Bovendien heeft een kwart van de ouderen niemand beschikbaar, mocht dat
nodig zijn in de toekomst (ruim 9.300 ouderen). Deze groep is stabiel in omvang en is veelal woonachtig in Erp en
Oud-Woensel. De meeste hulp in de omgeving hebben de ouderen in Kortonjo en Gestelse Ontginning (85%).
• Ook al is er hulp beschikbaar in de omgeving, de drempel om die hulp daadwerkelijk te vragen is hoog. Ruim een
kwart van de ouderen in Eindhoven (27%) vindt het erg moeilijk om hulp te vragen bij gezondheidsproblemen.
Deze groep is het kleinst in Kortonjo (15%), waar ook de meeste hulp in de omgeving beschikbaar is (85%) en het
grootste in Oud-Woensel (34%) en Doornakkers (35%). Vraagverlegenheid is zeker niet alleen bij ouderen een
aandachtspunt. Ook van de volwassenen in Eindhoven heeft bijna één op de vijf er erg veel moeite mee om hulp te
vragen bij gezondheidsproblemen. Het zijn met name vrouwen (alle leeftijden) en de ouderen van 75+ die het
vaker lastig vinden om hulp te vragen. Maar ook alleenwonenden hebben hier meer moeite mee.
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 21
Vraagverlegenheid
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 22
Meer vraagverlegenheid bij
mensen die…
vaak al welmantelzorgontvangen
weinig eigen regie ervaren
sociaal uitgesloten zijn of lage sociale cohesie
ervaren in de buurt
niet zelfstandigcontacten kunnen
leggen
zich psychisch niet gezond of
ongelukkig voelen
behoefte hebben aan 1 of meer
welzijnsvoorziening, maar deze niet
gebruiken
minder dan 2x per maand contact
met buren hebben
niet (altijd) bij iemand terecht kunnen met
probleempjes
geen gebruik van internet maken
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 23
Voorzieningen en hulpmiddelen
Het gebruik van Wmo-voorzieningen in Eindhoven neemt nog steeds toe bij volwassenen.
Desondanks weet een aanzienlijke groep inwoners met een behoefte aan een Wmo-voorziening
niet waar ze terecht kunnen voor informatie.
• Het gebruik van Wmo-voorzieningen door volwassenen is van 4% in 2009 significant gestegen naar 9% in 2016.
Bij de ouderen is het gebruik stabiel rond 8%. Bij beide leeftijdsgroepen zien we een toename van het aandeel
mensen dat behoefte heeft aan een Wmo-voorziening, maar niet weet waar ze voor informatie hierover
terecht kunnen. Vooral bij de niet-westerse migranten is deze groep relatief groot.
• Drieënveertig procent van de ouderen in Eindhoven heeft 1 of meer hulpmiddelen in de woning. Dit betreft
veelal extra handgrepen en beugels. Eén op de zes heeft behoefte aan hulpmiddelen, maar heeft deze niet.
Deze behoefte is met 22% het grootste bij ouderen woonachtig in Oud-Gestel. De meeste behoefte is er aan
sensoren die noodsituaties aangeven of een alarmknop voor contact met zorgcentrale.
• Acht procent van de ouderen moet verhuizen indien ze slecht ter been worden. Tweeënzestig procent van de
ouderen zal in die situatie in de eigen woning kunnen blijven, maar wel met aanpassingen. De groep ouderen die
moet verhuizen indien slecht ter been is het grootst in Halve Maan (21%) en Oud-Strijp (16%).
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 24
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017
Voorzieningen en hulpmiddelen
25
4
7
98
0
10
20
30
2009 2012 2016
%
Heeft afgelopen jaar gebruik gemaakt van één of meer wmo-voorzieningen
Trend
Volwassenen 19-64 jaar Ouderen 65+
13
16
20
27
0
10
20
30
2012 2016
%
Wil informatie over wmo-voorzieningen maar weet niet waar
men terecht kan
Trend
Volwassenen 19-64 jaar Ouderen 65+
Mantelzorg
Het aandeel mantelzorgers in Eindhoven is sinds 2009 flink toegenomen. Ongeveer 3.750
personen voelen zich (tamelijk) zwaar belast door het mantelzorger zijn.
• Circa 20% van de volwassenen en 22% van de ouderen in Eindhoven heeft in het afgelopen jaar mantelzorg
gegeven. Bij de volwassenen is het percentage mantelzorgers sinds 2009 verdubbeld.
• Opvallend in Eindhoven is het grote verschil in overbelasting van mantelzorgers tussen de wijken. Gemiddeld
genomen is één op de zes mantelzorgers (tamelijk) zwaar belast door het geven van mantelzorg. Met name
voor de volwassenen zijn grote verschillen zichtbaar: in de wijken Achtse Molen, Begijnenbroek, De Laak,
Doornakkers, Erp, Halve Maan, Oud-Woensel en Oud-Gestel wonen geen overbelaste mantelzorgers, terwijl in
de wijken Oud-Strijp (41%), Dommelbeemd (43%) en Meerhoven (50%) veel mantelzorgers overbelast zijn.
• Meer volwassenen dan in 2009 geven momenteel mantelzorg aan hun partner of (schoon)ouders. De meeste
mantelzorgers geven nog steeds 1 tot 10 uur per week mantelzorg. Er is geen toename in het percentage
mantelzorgers die meer dan 10 uur mantelzorg geven.
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 26
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017
Mantelzorg
27
11
18
20
13
18
22
0
10
20
30
2009 2012 2016
%
Heeft afgelopen jaar mantelzorg gegeven
Trend
Volwassenen 19-64 jaar Ouderen 65+
1615
1717 17
15
0
10
20
30
2009 2012 2016
%
Mantelzorger is (tamelijk) zwaar belast
(% van de mantelzorgers)
Trend
Volwassenen 19-64 jaar Ouderen 65+
WoonomgevingGeur- en geluidshinder
Bezorgdheid woonomgeving
28
Inwoners van Eindhoven zijn tevreden over hun buurt, maar willen meer betrokken worden bij
veranderingen in de buurt.
• Zowel de volwassenen als de ouderen in Eindhoven zijn grotendeels tevreden over hun buurt. Circa 90% geeft
een voldoende als rapportcijfer. Ongeveer 80% geeft een 7 of hoger als beoordeling voor de eigen buurt.
• Zes op de tien volwassenen voelt zich medeverantwoordelijk voor de leefbaarheid in de wijk. In de wijken Oud-
Gestel (32%) en Centrum (43%) voelen minder mensen zich hiervoor verantwoordelijk, in de wijken Meerhoven
(76%) en Kortonjo (77%) juist méér. Eén op de zeven volwassenen is het afgelopen jaar zelf actief geweest om
hun buurt te verbeteren.
• Bijna drie op de tien volwassenen (28%) vindt dat de gemeente Eindhoven voldoende doet om bewoners te
betrekken bij veranderingen in de buurt. In 2009 was dit nog 40%.
• Bijna alle volwassenen geven aan groen in de buurt belangrijk te vinden. Met name in Eindhoven-Centrum
vinden circa 2 op de 5 dat er onvoldoende kijkgroen aanwezig is in de buurt. Daarnaast mist ook ongeveer een
derde van de volwassenen in Eindhoven-Centrum rustige plekken en plekken voor verkoeling in de buurt.
• De visie van de GGD’en op een gezonde leefomgeving zijn verwoord in het document Van Normen naar
Waarden: kernwaarden voor een Gezonde Leefomgeving. Ze dienen onder andere als inbreng voor de vele
processen die bij de implementatie van de Omgevingswet op de verschillende beleidsniveaus (gaan) lopen.
Woonomgeving
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 29
Woonomgeving
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 30
Geur- en geluidshinder
Ernstige geur- en geluidshinder zorgen voor overlast en hebben niet alleen een negatieve invloed
op de leefbaarheid, maar ook op de gezondheidsbeleving van inwoners.
• Ruim 40.900 inwoners in Eindhoven worden ernstig gehinderd door geluid. Gemiddeld ervaart 22% van de
volwassenen en 23% van de ouderen ernstige geurhinder. Door de volwassenen wordt de meest geluidhinder
ervaren in de Achtse Molen (34%). Eindhoven Airport is de belangrijkste bron van deze geluidhinder. Bij één op de
negen in deze wijk leidt dit bovendien tot slaapverstoring door vliegverkeer. De minste hinder wordt ervaren in
Meerhoven. Voor ouderen geldt dat ernstige geluidhinder vooral in het Centrum wordt gerapporteerd.
Brommers, scooters, horeca en bouwwerkzaamheden zijn de voornaamste veroorzakers.
• Daarnaast wordt 8% van de volwassenen en ouderen ernstig gehinderd door geur. Het meeste wordt dit gemeld
door volwassenen (15%) en ouderen (13%) woonachtig in Achtse Molen, met vliegverkeer als voornaamste bron.
Ook veel ouderen woonachtig in Halve Maan ervaren geurhinder (18%), waarbij de bedrijventerreinen vaak als bron
worden genoemd.
• Beide vormen van overlast zijn sinds 2012 licht, maar niet significant, toegenomen. Op regionaal niveau zien we
ook een toename van zowel geluid- als geurhinder.
• Geur- en geluidshinder hebben een negatieve invloed op de leefbaarheid in een wijk. Mensen die hinder ervaren
zijn vaker minder positief over de eigen buurt en woning.
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 31
Geluidhinder
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 32
Geur- en geluidshinder
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 33
2422
6
8
0
5
10
15
20
25
2009 2016
%Wordt ernstig gehinderd door geluid / geur
(19-64 jarigen)
Trend
Geluid Geur
Bezorgdheid woonomgeving
Ruim één op de vijf inwoners van Eindhoven is bezorgd over de invloed van de leefomgeving op
hun gezondheid. Wonen in een drukke straat is de belangrijkste bron van zorg voor volwassenen.
• Circa 31.600 inwoners van Eindhoven maken zich zorgen over invloed die hun leefomgeving heeft op hun
gezondheid (17% van de volwassenen en 19% van de ouderen). Over het algemeen is wonen in een drukke straat
daarbij de belangrijkste bron van zorg. Maar voor inwoners van Achtse Molen en Meerhoven is dat Eindhoven
Airport, voor inwoners van Doornakkers bedrijven, industrie en wonen langs een route voor gevaarlijke stoffen.
Inwoners van De Laak maken zich de meeste zorgen over tankstations in de buurt. In Gestelse Ontginning spelen
zorgen om bedrijven of industrie en zendmasten een grote rol. In Oud-Tongelre bestaat de grootste zorg voor
volwassenen en ouderen over de invloed van het wonen langs een route voor gevaarlijke stoffen . Ook met name
veel oudere inwoners van Halve Maan (33%) zijn bezorgd over de invloed van wonen in een drukke straat, in de
buurt van bedrijven, industrie en vliegveld.
• Circa 45% van de volwassenen en in Eindhoven is bezorgd over infectieziekten (overdraagbaar van dier op mens),
resistente bacteriën en/of fijnstof. Deze bezorgdheid is sinds 2012 sterk toegenomen (30%). Opvallend is de grote
groep ouderen die bezorgd is over de blootstelling aan fijnstof (37%), deze groep is groter dan onder volwassenen
(28%) en gemiddeld in de regio (33%). Dit speelt met name onder veel ouderen in Eindhoven-Centrum (53%)
• Op regioniveau blijkt dat hoger opgeleiden zich eerder zorgen maken dan lager opgeleiden en dat het vooral
speelt bij inwoners in de leeftijd van 40 tot 75 jaar. En dus minder bij jongvolwassenen en 85-plussers.
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 34
Bezorgdheid woonomgeving
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 35
psychisch ongezond zijn
niet (zo) gelukkig zijn
zelden of nooit contact met de buren hebben
zich wel eens onveilig voelen
moeite hebben met rondkomen
niet-westerse migrant zijn
lage sociale cohesie in de buurt ervaren
eenzaam zijn
Minder vaak positief over de leefomgeving zijn mensen die…
de buurt onaantrekkelijk
vinden om te bewegen
onvoldoende rustige plekken in de buurt
ervaren
onvoldoende ontmoetingsplekken in
de buurt ervaren
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 36
Laarbeek
Achtergrondkenmerken
37
• Eindhoven telt per 1 januari 2016 182.175 inwoners van 19 jaar en ouder, hiervan hebben 37.270 inwoners de leeftijd
van 65 of ouder bereikt, dit is bijna 26% van deze groep.
• Van de ondervraagden tussen de 19 en 64 jaar uit Eindhoven woont ruim een derde samen met een partner en
thuiswonende kinderen (37%), dit is lager dan gemiddeld in de regio en in Nederland. In 21% van de huishoudens
gaat het om een eenpersoonshuishouden, wat juist vaker voorkomt dan gemiddeld in Zuidoost-Brabant en
Nederland (respectievelijk 15% en 16%).
• Bijna vier op de tien ouderen is alleenwonend (38%). In Doornakkers en Oud-Strijp woont men het vaakst alleen
(51%). De afgelopen jaren is het aandeel alleenwonende ouderen stabiel in Eindhoven. Ongeveer de helft heeft een
eigen koopwoning, wat minder is dan gemiddeld in de regio Zuidoost-Brabant (64%). Dit geldt voor 17.330 ouderen
(47%).
• Het opleidingsniveau ligt in Eindhoven over het algemeen hoger dan gemiddeld in Zuidoost-Brabant; meer
volwassenen zijn hoog opgeleid (HBO/WO) en minder mensen hebben lager- of middelbaar (beroeps)onderwijs
genoten. Daarentegen zien we dat het gemiddeld huishoudinkomen lager is, bij zowel volwassenen als ouderen.
• Circa driekwart van de volwassenen heeft betaald werk. Vier procent (5.900 volwassenen) is werkloos/-zoekend.
In De Laak is deze groep een stuk groter dan in de andere wijken, hier zoekt 13% nog werk. Ongeveer 6.770
inwoners zijn arbeidsongeschikt (5%), dit komt overeen met het gemiddelde in Zuidoost-Brabant en Nederland.
Leeftijd, huishouden en opleiding
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 38
Leeftijd en huishoudsamenstelling
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017
Huishouden met thuiswonende kinderen: 37%Eenoudergezin: 7%Alleenwonend: 21%
Samenwonend: 60%Alleenwonend: 38%
Totaal aantal inwonersin Eindhoven in 2016:
(bron CBS)
224.755 inwoners
65+: 37.270 (17%)19-64: 144.905 (64%)
39
• Naar schatting heeft 20% van de volwassenen en 14% van de ouderen (enige tot grote) moeite om rond te
komen (ruim 34.100 mensen). Bij de volwassenen is de groep wel kleiner dan vier jaar geleden (27%). Bij de 65-
plussers zijn tussen de wijken behoorlijke verschillen zichtbaar. In Halve Maan (25%) en Oud-Woensel (27%)
hebben ze de grootste moeite met rondkomen, terwijl het in Achtse Molen maar een kleine groep betreft (6%).
• De inwoners in Eindhoven hebben een minder gunstige financiële situatie dan de gemiddelde inwoner in
Zuidoost-Brabant. Zo hebben zij een lager inkomen en volwassenen hebben vaker een betalingsachterstand.
Ouderen hebben vaker moeite om rond te komen (14% vs. 11% in de regio).
• Wanneer men schulden heeft kan dit een grote impact hebben op iemands leven. Bijna 18.000 volwassenen in
Eindhoven heeft één of meer betalingsachterstanden (12%). Daarvan heeft de helft zelfs twee of meer
achterstanden. Vooral komt dit voor bij inwoners in Dommelbeemd (21%), Doornakkers (27%) en Begijnenbroek
(25%). Dit betreft met name kosten voor de zorgverzekering, de Belastingdienst en hypotheek of huur.
• Soms is er ook te weinig geld voor sociale activiteiten. Zo kunnen circa 12.400volwassenen in Eindhoven een
bezoek aan vrienden niet betalen (9%) en hebben circa 21.580 volwassenen te weinig geld voor het lidmaatschap
van een (sport)vereniging (15%). Deze groepen zijn groter dan gemiddeld genomen in de regio Zuidoost-
Brabant.
Financiën
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 40
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017
Financiën
41
Meer weten over de inwoners van Eindhoven?
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 42
Tabellenboeken en rapportages: www.GGDkompas.nl
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017 43
www.brabantscan.nl
Meer weten over de inwoners van Eindhoven?
Monique Mentjens
Gezondheidsmakelaar
Daniëlle Brunenberg
Kennismakelaar
m.mentjens@ggdbzo.nl d.brunenberg@ggdbzo.nl
088 0031 463 088 0031 458
GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor 2016-2017
Of neem contact op met:
44
Recommended