View
5
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
wignis kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis
erovnuli programa
(proeqti)
mamuka xanTaZe
axali mediis asociacia
azribooks@gmail.com
tel: 577412182
2
Sesavali
qarTul sazogadoebaSi codnisa da konstruqciuli ideebis sul ufro
mzardi deficiti (sxva arsebuli mwvave zogad-sistemuri problemebis fonze)
mniSvnelovanwilad imiT aris ganpirobebuli, rom mosaxleobas TandaTan
uqreba kiTxvis interesi. am mimarTebiT Tanamedrove situacia xasiaTdeba
rogorc kiTxvis kulturis sistemuri krizisi, rodesac qveyana miadga wignis
kiTxvis ugulebelyofis krizisul zRvars.
aseTi mdgomareoba did socialur riskTan aris dakavSirebuli,
ramdenadac wignis kiTxva warmoadgens saarsebo mniSvnelobis informaciis
gacnobierebis umniSvnelovanes xerxs, da umisod warmoudgenelia pirovnebis
integracia mravalerovan da mravalfenovan qarTul kulturaSi, im
kompleqsSi, romelsac qmnian adamianis sulieri, materialuri,
inteleqtualuri da emociuri niSnebi, cxovrebis wesi, adamianis ZiriTadi
uflebebi, msoflSegrZnebis, anu sazogadoebis damaxasiaTebeli
Rirebulebebis, normebis, tradiciebis, ganaTlebis sistemebi. amave dros,
moqalaqeTa kulturuli kompetenturobis doneze didad aris damokidebuli
qveynis ekonomika, politika, erovnuli usafrTxoeba da konkurentunarianoba.
wignis kiTxvis interesis garkveuli Seneleba _ es aris Tanamedrove
saerTo-msoflio tendencia, da mravali qveyana aqtiurad cdilobs,
winaRudges am safrTxes, radgan naTlad aqvT gacnobierebuli, Tu raoden
did rols asrulebs kiTxva nebismieri qveynis ganviTarebaSi.
am qveynebis gamocdileba mowmobs, rom situaciis sasikeTod Semobruneba
SesaZlebelia. magram werilobiTi da zepiri kulturis maRali donis
uzrunvelyofa moiTxovs gamudmebul, dauRalav Zalisxmevas, agreTve
mkiTxvelTa (da mweralTa) kulturis ganviTarebisa da xelSewyobis efeqtiani
institutebis arsebobas.
dRes gardamaval qarTul sazogadoebaSi mTavar amocanad gvevlineba is,
rom gavuRvivoT mozard Taobas kiTxvis interesi da davubrunoT aqtiur
mkiTxvelTa rangi SedarebiT ganaTlebul moqalaqeebs, romlebic
gansazRvraven saqarTvelos awmyos, safuZvels uyrian mis momavals da
romlebmac, sxvadasxva mizezisa gamo, lamis daanebes Tavi kiTxvas
ukanaskneli 20 wlis manZilze. sxvagvarad rom vTqvaT, saWiroa SevqmnaT
qveynis pirobebi, raTa uzrunvelvyoT wignis kiTxvis procesebis masobrivi
intensifikacia, gavaumjobesoT wasakiTxi literaturis xarisxi da
mravalferovneba codnis yvela dargSi, farTod davnergoT azrTa gaziareba
wakiTxuli wignebis Sesaxeb, gavzardoT wignis kiTxvis rogorc kulturuli
3
Rirebulebis prestiJuloba.
wignis kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis erovnul programaSi
kiTxvis fenomeni ganxilulia kompleqsurad, im sociokulturuli
procesebisa da problemebis farTo fonze, romlebsac saqarTvelo rogorc
gardamavali sazogadoeba awydeba mimdinare politikuri da ekonomikuri
reformebis, globalizaciis, sainformacio sazogadoebis ganviTarebis
konteqstSi.
programis realizacia dagvexmareba arsebiTad SevcvaloT
sazogadoebaSic da saxelmwifo struqturebSic damokidebuleba wignis,
mkiTxvelis kulturisadmi da gadavaqcioT igi sastarto moednad saxelmwifo
struqturebis, sazogadoebrivi gaerTianebebisa da biznesis ZalebiT kiTxvis
xelSewyobisa da ganviTarebis dargSi efeqtiani erovnuli politikis
gegmazomieri da logikurad Tanamimdevruli formirebisa da
ganxorcielebisaTvis.
aseTi politikis realizacias Sedegad mohyveba eris inteleqtualuri
potencialis gaZliereba, igi gaxdeba qarTuli kulturis dacva-SenarCunebisa
da ganviTarebis, mSobliuri enisa da simdidris xelSewyobisa da gamravlebis
qmediTi instrumenti, rac SegvaZlebinebs gadavWraT saarsebo mniSvnelobis
problemebi, mivaRwioT qveynis ganviTarebis strategiul miznebs.
programis dasaxeleba
wignis kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis
erovnuli programa
SemkveTebi
saqarTvelos saxelmwifo
programis ZiriTadi SemmuSaveblebi
saqarTvelos kulturis saministro, saqarTvelos
ganaTlebisa da mecnierebis saministro,
saqarTvelos wignis gamomcemelTa da
gamavrcelebelTa asociacia, saqarTvelos
biblioTekarTa asociacia da sxva dainteresebuli
organizaciebi
4
programis miznebi da buneba
wignis kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis
erovnuli programis SemuSavebisa da realizaciis
mizania aamaRlos sazogadoebis wevrTa kulturuli
done im gziT, rom:
aamaRlos mkiTxvelTa kompetenturoba rogorc
codnisa da im Cvevebis erTobliobis gamoxatuleba,
romlebic adamians aniWeben SesaZleblobas airCios,
gaacnobieros, moimarjvos beWdviTi (werilobiTi)
formiT SeTavazebuli informacia da warmatebiT
gamoiyenos igi piradi da sazogadoebrivi
miznebisaTvis.
gazardos moqalaqeTa _ kiTxvis subieqtTa,
mkiTxvelobiTi aqtivoba (mocva da intensivoba),
aiyvanos igi iseT donemde, romelic Seesabameba
warmatebul adaptacias gardamavali tipis rTul,
dinamikur sazogadoebaSi.
amocanebi
moawesrigos kiTxvis sociokulturuli sivrce da
ganamtkicos kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis
infrastruqturis Semdgeneli ZiriTadi institutebi
_ biblioTekebi, zogadsaganmanaTleblo da
kulturul-saganmanaTleblo dawesebulebani, wignis
industria, sxvadasxva saSualebebis kontentis
nairgvari saxeobaTa warmoebisa da gavrcelebis
industria (gazeTebi, Jurnalebi, dokumentacia),
kiTxvis polarizaciis sistema, kiTxvis
infrastruqturisaTvis kadrebis momzadebis sistema,
kiTxvis problemaTa mecnierul-meTodikuri
Seswavlis sistema.
Seqmnas kiTxvis infrastruqturis institutebs
Soris, agreTve marTvis institutebsa da sistemas
Soris efeqtiani sainformacio gacvlis sistema,
romelic uzrunvelyofs Sesabamisi
sociokulturuli sivrcis mowesrigebas.
Seqmnas kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis
infrastruqturis marTvis sistema, anu im uwyebebisa
da institutebis koordinaciisa da kooperaciis
efeqtiani meqanizmebi, romlebic ayalibeben da
xorcs asxamen politikas kiTxvis dargSi.
5
umniSvnelovanesi miznobrivi indikatorebi da
Sedegebi
aamaRlos moqalaqeTa kulturuli kompetenturoba
ganviTarebul da aqtiurad ganviTarebad qveynebTan
Sesadar donemde.
aamaRlos mosaxleobis mkiTxvelobiTi aqtiuroba
(mocva da intensivoba) im donemde, romelic
Seesabameba warmatebul adaptacias gardmavali
tipis rTul, dinamikur sazogadoebaSi (mkiTxveli
mosaxleobis wili, aqtiurad mkiTxveli mosaxleobis
wili)
gazardos mkiTxvelobiTi kompetenturobis
amaRlebis sistemaSi Cabmul da swavlebis SedegebiT
kmayofil moqalaqeTa wili.
gazardos kiTxvis popularizacia efeqtian
RonisZiebaTa saSualebiT.
gazardos gamoyenebuli kontentis xarisxiTa da
mravalferovnebiT kmayofil moqalaqeTa, agreTve
kontentis instituciur momxmarebelTa wili.
gazardos gamoyenebuli kontentis
xelmisawvdomobiT kmayofili moqalaqeTa, agreTve,
kontentis instituciur momxmarebelTa wili.
programis realizaciis vadebi da etapebi
1-li etapi _ 2013-2014 ww.
me-2 etapi _ 2014-2016 ww.
me-3 etapi _ 2016-2017ww.
6
kari I
programis realizaciis wanamZRvrebi
7
wignis kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis erovnuli programis
realizaciisTvis saqarTveloSi aris saWiro pirobebi da resursebi:
arsebobs instituciuri struqturebi, romlebic gankuTvnilia beWdviTi
produqciis da werilobiTi dokumentaciis dacva-Senaxvisa da
gavrcelebisaTvis (biblioTekebi, saswavlo da samecniero dawesebulebebi,
gamomcemlobebi, wignis vaWroba, arqivebi, asociaciebi).
xelT gvaqvs socialurad mniSvnelovani informaciis uzarmazari
moculoba, romelic sistematizebuli saxiT inaxeba am struqturebis
farglebSi;
qveyanaSi aqtiurad muSaoben profesionali literatorebi _
Jurnalistebi, mwerlebi, mTargmnelebi, literaturuli kritikosebi,
literaturmcodneebi da maTi sazogadoebrivi gaerTianebani;
saxelmwifo da kerZo gamomcemlobebi regularulad awvdian bazars
wignebs, Jurnalebs, gazeTebs;
specializebuli maRaziebi, supermarketTa ganyofilebebi, kioskebi da
sxva savaWro obieqtebi. aniWeben mkiTxvelebs SesaZleblobas maTTvis saWiro
beWdviTi produqciis SesaZenad;
regularulad ewyoba wignis bazrobebi da gamofenebi;
qveyanaSi aris seriozuli _ profesiuli da mxatvruli literaturis
kiTxvaze orientirebuli mkiTxvelTa jgufi; aris agreTve wignismoyvarulTa
da literatorTa sazogadoebrivi gaerTianebani;
qveyanaSi aris masobrivi informaciis saSualebaTa saWiro potenciali,
romelic SeiZleba gamoyenebul iqnes kiTxvis propagandisaTvis;
qveyanaSi aris saganmanaTleblo dawesebulebebisa da biblioTekebis
ganviTarebis qseli;
sazogadoebaSi jerac ar aris mTlianad dakarguli mdidari
literaturuli tradiciebi da survili, gadaeces isini mozard Taobas.
wignis kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis erovnuli programis
realizacia dagvexmareba gavaerTianoT kiTxvis dargSi erTiani saxelmwifo
politikis farglebSi da gavaZlieroT arsebuli, magram erTmaneTTan sustad
dakavSirebuli resursebi da warvmarToT sazogadoebis wevrebi erT-erTi
umniSvnelovanesi erovnuli amocanis gadasawyvetad.
biblioTekebi
biblioTeka _ es aris erTaderTi socialuri instituti, sadac aisaxeba
beWdviTi sityvis erovnuli repertuari da grovdeba, SeZlebisdagvarad
8
savsed, qveyanaSi gamomavali gamocemebi, raTa gadaeces isini sazogadoebrivi
sargeblobisaTvis, ZiriTadad, ufasod. yvela instituciuri sferos
regionalizaciisa da sazogadoebis wevrTa dabali myidvelobiTi unaris
pirobebSi (gansakuTrebiT mcire qalaqebSi da soflad) biblioTekebi
gvevlineba erT-erT ZiriTad socialur institutad, romelsac SeuZlia
mniSvnelovanwilad itvirTos pasuxismgebloba informaciis xelmisawvdomobis
uzrunvelyofisaTvis iseT rTulad mosacvel qveyanaSi, rogoric aris
saqarTvelo. sazogadod cnobilia, rom ucxoeTSi biblioTekebSi moqalaqeTa
misvlis maCvenebeli erTi-samad aRemateba analogiur maCvenebels erTad
aRebul kulturis danarCen dawesebulebebTan SedarebiT.
saqarTveloSi amJamad moqmedebs sxvadasxva tipisa da saxeobis...
biblioTeka. mTlianad, gardamavali periodis mTel sirTuleTa miuxedavad,
kulturis, ganaTlebisa da mecnierebis dargSi biblioTekebi TiTo-orola
sxva institutTan erTad Seadgenen erT-erTs, sadac mniSvnelovanwilad aris
SenarCunebuli sakadro da organizaciuli potenciali.
dagrovebuli fondebis, uwinares yovlisa, didi biblioTekebis fondebis
mniSvnelovani nawili erovnuli kulturuli memkvidreobisa da qveynis
sainformacio resursebis umniSvnelovanes ganuyofel kuTvnilebas Seadgens.
ganaTlebis sistema
dResdReobiT zogadi savaldebulo ganaTlebis sistema saqarTvelos
bevri moqalaqisaTvis warmoadgens socializaciis pirvel instituts, xolo
mniSvnelovani nawilisTvis _ umniSvnelovaness, swored skolaSi eyreba
safuZveli moswavleTa momaval miRwevebs, yalibdeba maTi pirovneba,
damokidebuleba sakuTari Tavisa da sxvebis, garSemo myofi adamianebisadmi,
kulturuli kompetenturoba. dRes skolis mdgomareobazea damokidebuli
samamulo mecnierebis, ekonomikis, xelovnebis, mTlianad sazogadoebis
Semdgomi bedi. savaldebulo zogadi ganaTlebis sistema dResdReobiT aris
erTaderTi instituciuri struqtura, romelsac akisria pasuxismgebloba
mosaxleobis sabazo kompetenciaTa ganviTarebisaTvis.
am socialuri institutis farglebSi SeZenilia mniSvnelovani
gamocdileba, aris meTodologiuri baza, sxva resursebi, romlebic saWiroa
mkiTxvelis kompetenturobis ganviTarebasTan dakavSirebuli muSaobisaTvis.
kiTxvis swavlebis dargSi momuSave maswavlebelTa 90 procentze mets
umaRlesi ganaTleba aqvs.
ramdenadac ojaxur wreSi bavSvebisaTvis xmamaRla kiTxvis tradicia
9
TandaTan qreba kulturidan, skola da saskolo biblioTeka bavSvTa
umravlesobisaTvis xdeba adgili, sadac bevri maTgani pirvelad eziareba
wigns. qveynis zogadi savaldebulo ganaTlebis sistemaSi Sedis
dawesebulebaTa ganviTarebuli qseli; igi moicavs Sesabamisi asakobrivi
jgufebis mosaxleobis TiTqmis 100 procents, da maSasadame, gvevlineba
ZiriTad institutad, romelic ayalibebs mkiTxvelTa momaval Taobebs.
ukanasknel wlebSi ganaTlebis sistemaSi seriozuli cvlilebebi xdeba.
sazogadoebas kargad aqvs gacnobierebuli, Tu ra sakvanZo rols asrulebs
ganaTlebis sistema adamianuri resursis kapitalis SeqmnaSi, qveynis
konkurentunarianobis SenarCunebasa da ganmtkicebaSi, saxelmwifosa da
moqalaqeebis informaciuli usafrTxoebis uzrunvelyofaSi. saWirod aris
miCneuli upiratesi tempiT ganviTardes ganaTlebis sistema (dRevandel
socialur moTxovnebTan SedarebiT), warimarTos igi msoflio standartebze
orientaciiT, umTavresi yuradReba daeTmos kompetenciaTa ganviTarebas,
romlebic aniWeben moswavleebs Tanaswor sastarto SesaZleblobebs aqtiur
sociokulturul cxovrebaSi da, amasTan, warmoadgenen uwyveti ganaTlebisa
da TviTganviTarebis ucilobel pirobas.
kiTxvis popularizaciis sistema
kiTxvis popularizaciis amocanebad, romelTa realizaciac unda
uzrunvelyos yvela am institutma, unda miviCnioT, is, rom:
xeli SevuwyoT wignis kiTxvis warmatebuli ganviTarebis xelSemwyobi
informaciuli garemosa da iseTi pirobebis Camoyalibebas, rom adamianebs
miuwvdebodeT xeli cxovrebisaTvis sasargeblo da socialurad saWiro
literaturaze;
SevitanoT literaturis saukeTeso nimuSebi (teqstebi, wignebi, Janrebi,
gamocemaTa tipebi) mkiTxvelTa farTo fenebSi;
sazogadoebas CamovuyaliboT azri kiTxvis da wignis kulturis
faseulobiTi mniSvnelobis Sesaxeb;
SevqmnaT mkiTxveli adamianis, wignis, literaturis, biblioTekebis,
wignis maRaziebisa da kiTxvasTan dakavSirebuli sxva socialuri
institutebis dadebiTi da mimzidveli saxeebi;
CavabaT aqtiur kiTxvaSi adamianebi, romlebic saerTod ar kiTxuloben
an cotas kiTxuloben wignebs.
saqarTveloSi jer kidev bolomde ar aris dakarguli kiTxvis
tradiciebi. amis naTeli magaliTia biblioTekebis populizatoruli rolic,
10
skolebic, profesiuli sazogadoebebic, agreTve wignis bazrobebi da
festivalebi, literaturuli muzeumebi. bevri ram keTdeba Tanamedrove
saqarTveloSi calkeuli proeqtebis donezec.
wignis industria
wignis industriis ZiriTadi funqciaa uzrunvelyos gamosacemi
literaturis mravalferovneba da maRali xarisxi, da misi efeqtiani
gavrceleba qveynis mTel teritoriaze wignis vaWrobis arxebis meSveobiT.
dargis ganviTarebas bolo wlebis ganmavlobaSi aSkarad etyoba progresi.
mniSvnelovnad gaizarda gamocemuli wignebis saxelwodebaTa
nairferovneba.
samecniero-meTodikuri uzrunvelyofa
wignis kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis rTuli infrastruqturis
efeqtiani funqcionireba mZlavr samecniero-meToduri bazis arsebobas
moiTxovs. es gansakuTrebiT aqtualuria saqarTvelosaTvis, romelic
tradiciulad eyrdnoba sakuTar samecniero da saganmanaTleblo resursebs.
dRevandel saqarTveloSi yvela SesaZleblobaa kiTxvis, wignierebis,
biblioTekebis, ganaTlebis sistemis, wignis dargis da sxva problemebis
mecnieruli SeswavlisaTvis. es aris saqarTvelos mecnierebaTa akademia,
ganaTlebis da mecnierebis saministro, kulturis saministro, wamyvani
`dargobrivi~ umaRlesi saswavleblebi, literaturis instituti,
sazogadoebrivi organizaciebi, erovnuli sajaro biblioTeka da sxv.
garda amisa, martoxela enTuziastebi, romlebsac uaRresad mwiri
SesaZleblobani aqvT TavianTi saqmianobis dasafinanseblad, qmnian mecnierul
da saganmanaTleblo namuSevrebs, romlebic tols ar udeben saukeTeso
qveynebis warmomadgenelTa saukeTeso nimuSebs.
kiTxvis infrastruqturis marTvis sistema
ssr kavSirSi Seqmnili iyo kiTxvasTan dakavSirebuli calkeuli
institutebis marTvis sakmaod efeqturi sistema. Tumca am sistemis nawilma
reformis wlebSi demontaJi ganicada an veRar asrulebda Tavis funqciebs
Secvlil socialur-ekonomikur pirobebSi, arsebobs wanamZRvrebi erTiani
mmarTvelobiTi konturis SedarebiT swrafi aRdgenisaTvis. es SesaZlebelia,
Tu xelisuflebis saxelmwifo organoebi _ ganaTlebis.... kulturis
saministroebi gaaerTianeben Zalisxmevas, raTa SeimuSaon da ganaxorcielon
11
Tanamedrove saxelmwifo politika, romelic erT sistemad SeakavSirebs
kiTxvis infrastruqturis ZiriTad Semdgenlebs.
ukanasknel wlebSi bevri ram gakeTda sabiblioTeko politikis
orientirTa gansasazRvravad. arsebiTad icvleba normatiul-samarTlebrivi
baza, romelic ganaTlebis sistemis marTvis process aregulirebs da
mniSvnelovan uflebamosilebas aniWebs mis sul ufro met monawiles.
miRebul iqna kanonTa Sesworebebi, muSavdeba mTeli rigi koncefciebi,
gamoikveTa tendencia, rom mSoblebi sul ufro aqtiurad monawileoben
saganmanaTleblo dawesebulebaTa muSaobis marTvaSi.
Seiqmna gamomcemelTa da gamavrcelebelTa, poligrafistTa,
biblioTekarTa asociaciebi, romlebsac aqtiurad acxadeben, rom surT
erToblivad gadawyviton ara marto Sigadargobrivi, aramed iseTi socialuri
mniSvnelobis problemebi, rogoric aris wignis kiTxvis ganviTareba qarTul
sazogadoebaSi.
im problemebis daxasiaTeba, romlis gadaWrasac emsaxureba programa
zemoaRniSnulis safuZvelze SegviZlia vTqvaT, rom kiTxvis
sociokulturuli sivrcis calkeuli institutebi reformebis wlebSi araTu
ganagrZobdnen funqcionirebas, aramed erTgvari winsvla-ganviTarebac ki
SeZles. magram mTlianad wignis kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis
infrastruqturam qveynis masStabiT seriozuli danakargebi ganicada. ufro
metic, saqarTvelo miadga kiTxvis ugulebelyofis krizisul zRvars.
XX saukunis meore naxevridan moyolebuli, informaciis moculoba
TiToeul qveyanasa da mTlianad msoflioSi swrafad izrdeba, misi
gavrceleba Cqardeba, xolo mravalferovneba matulobs. globaluri
informaciuli sazogadoebis swrafi formirebis procesSi saqarTvelo sul
ufro metad xdeba damokidebuli im informaciis Sinaarsze, gamarTulobasa
da gacnobierebaze, romelic vrceldeba qveyanaSi.
qarTul sazogadoebaSi, romelic sul ufro rTuli xdeba da swrafad
icvleba, iseve rogorc gardamavali tipis sxva sazogadoebebi, informaciuli
procesebi naklebad aris gamarTul-mowesrigebuli, rogorc wina (sabWoTa)
xanis mdgomareobasTan, ise ganviTarebul qveynebTan SedarebiT:
gacilebiT ufro gaZnelebulia informaciuli gacvla saqarTvelos
sxvadasxva regionebs, sxvadasxva tipis dasaxlebebs (didi qalaqi, patara
qalaqi, sofeli) Soris, mosaxleobis sxvadasxva fenebsa da jgufebs Soris,
sxvadasxva profesiaTa warmomadgenlebs Soris; ar aris sakmarisi
12
informaciuli gacvla saqarTvelosa da sxva qveynebs Soris;
qveynis informaciul sivrceSi dominireben fragmentuli
audiovizualuri informaciis mimRebi wyaroebi da arxebi, maSin rodesac
qveynis mosaxleobis udidesi nawilis moTxovna zustsa da sistematizebul
werilobiTs (beWdviTs da eleqtronul) informaciaze ar aris
dakmayofilebuli;
saWiro codna droulad ar misdis masobriv momxmarebels misTvis
xelmisawvdomi formebiT, xolo is informacia, romelic mis gankargulebaSia,
ar aris sakmarisi, raTa daexmaros saarsebo mniSvnelobis problemaTa
gadaWraSic ki;
saarsebo mniSvnelobis cnobebis gacvla saxelmwifosa da sazogadoebas
Soris ar aris sakmarisi, rac abrkolebs moqalaqeTa farTo monawileobas
socialurad mniSvnelovani problemebis gadaWraSi;
socialurad aucilebeli codnis ganaxleba sazogadoebaSi mimdinareobs
ufro nela, vidre saWiroa misi wevrebis efeqtiani sociokulturuli
adaptaciisTvis.
es faqtorebi amuxruWeben saqarTvelos rogorc informaciuli
sazogadoebis, anu postindustriuli, inovaciuri ekonomikis mqone
sazogadoebis ganviTarebaSi, romelic adekvaturad ergeba Tanamedrove
globalur procesebs da warmatebiT monawileobs konkurenciaSi msoflio
ekonomikis, politikis, kulturis xaziT.
aseT pirobebSi werilobTi informaciiT (beWdviTi da eleqtronuli
publikaciebis) gacvla da kiTxva, anu werilobiTi informaciis aqtiuri
SeTviseba, asrulebs qveynis ganviTarebisaTvis uaRresad mniSvnelovan rols,
vinaidan swored beWdviTi, umTavresad, wignadi produqciis (tradiciuli da
eleqtronuli saxeobis), werilobiTi dokumentebis (xelnawerebi, dRiurebi,
mimowera _ samsaxurebrivi, kerZo) meoxebiT mimdinareobs socialurad
mniSvnelovani informaciisa da codnis dagroveba. kiTxva _ ZiriTadi da
sworupovari wyaroa warsulis da awmyos socialuri gamocdilebisa, rogorc
saqarTvelos, ise sazRvargareTisa. yvela danarCeni arxi (televizia, radio,
yoveldRiuri urTierToba da sxva) gadascems ufro zerele, xSirad amwuTier
informacias da asrulebs damxmare rols _ aris erTgvari `megzuri~,
mastimulirebeli utyuari werilobiTi informaciis Ziebisa, an
ilustraciebiT asuraTxatebs warsulisa da awmyos movlenebs.
kiTxva _ es aris umniSvnelovanesi xerxi, romlis meSveobiTac viTvisebT
socialurad mniSvnelovan sabazo informacias _ profesiul da sayoveldReo
13
codnas, warsulsa da awmyos kulturul Rirebulebebs, cnobebs istoriulad
waruvali da mimdinare movlenebis, normatiuli warmodgenebis Sesaxeb,
romlebic Seadgenen mravalfenovani da mravalferovani qarTuli kulturis
safuZvels, birTvs. kiTxva aseve warmoadgens am birTvis mofrTxilebis da
dacvis umniSvnelovanes meqanizms, rogorc profesiuli, ise sayoveldReo,
sadagi Semadgenlebis TvalsazrisiT. kiTxva aris yvelaze Zlieri meqanizmi,
romelic gvexmareba davicvaT da vamravloT mSobliuri enis simdidre.
saqarTvelosa da msoflioSi mimdinare, globalizaciis pirobebSi
gansakuTrebiT swrafi cvlilebebis gageba, Sefaseba da SeTviseba, maTi
integracia ukve arsebuli sociokulturuli sivrcis konteqstiT
mniSvnelovanwilad aris damokidebuli im werilobiTi kulturis SeTvisebis
doneze, romelic dafiqsirebulia beWdviTs produqciaSi da koncentrirebuli
_ specialur instituciur struqturebSi, rogoric aris saswavlo da
samecniero dawesebulebani, biblioTekebi, arqivebi, gamomcemlobebi, beWdviTi
produqciis gamavrcelebeli organizaciebi. es ki SesaZlebelia mxolod
mkiTxvelTa kompetenturobis iseTi donis pirobebSi, romelic uzrunvelyofs
saWiro da mniSvnelovani informaciis (teqstebis) Zebnis, SerCevis,
sazogadoebis wevrTa mier maTTvis organizaciis efeqtianobas da moxmarebis
gacnobierebas.
kiTxva uzrunvelyofs:
a) ekonomikis dargSi
_ ekonomikuri tendenciebisa da maTi socialuri Sedegebis gaRrmavebul
gagebas;
b) politikis dargSi:
_ profesional politikosebs _ profesiuli codniT da CvevebiT, rac
daexmareba maT SeimuSaon swori gadawyvetilebani da kontroli gauwion maTs
realizacias.
_ sazogadoebis wevrebs _ politikosTa manipulatoruli intenciebis
amocnobisa da Tavidan acilebis saSualebebiT;
g) samarTlebriv dargSi:
_ profesiul doneze _ sazogadoebaSi dagrovebuli samarTlebrivi
gamocdilebis gaziarebas da organizacias;
_ sayoveldReo, sadag doneze _ samarTlebrivi informaciis masobriv
xelmisawvdomobas;
d) msoflmxedvelobis doneze _ eziaron, ganazogadon da moawesrigon
warsulsa da awmyos msoflmxedvelobiTi (filosofiuri, religiuri,
14
mecnieruli, esTetikuri) poziciebi;
e) socialuri mniSvnelobis gamocdilebis translaciis doneze _ miiRon
zogad-savaldebulo socialuri mniSvnelobis codna; sakuTari kulturuli
kompetenturobis donis amaRlebis SesaZleblobas; mimdinare movlenebis
amsaxveli cnobebis miRebas.
magram dRes qarTul sazogadoebaSi sruliad aSkarad qveiTdeba
kiTxvis statusi:
matulobs im moqalaqeTa wili, vinc saerTod ar kiTxulobs an
kiTxulobs aTasSi erTxel. Tu 1991 wels Cveni qveynis mcxovrebTa 79
procenti kiTxulobda Tundac erT wigns weliwadSi, 2005 wels am cifrma 63
procenti Seadgina, xolo sistematurad mkiTxveli axalgazrdobis wili 1991
wlis 48 procentidan 2005 wels 28 procentamde Semcirda.
ikargeba patarebisTvis ojaxSi kiTxvis tradicia: 1970-ian wlebSi
regularulad ukiTxavdnen bavSvebs yoveldRiurad ojaxebis 61 procentSi,
2005 wels ki mxolod 24 procentSi. JurnalebisTvis analogiuri cifrebi
Seadgenen Sesabamisad 16 procentsa da 7 procents.
uaresdeba dedaenis codna: sazogadoebaSi dedaena de-faqto xdeba kidev
ufro primitiuli, amis pasuxad axalgazrdul, profesiul da saqmian
garemoSi Zlierdeba inglisurenovani sityvebis xmareba, romlebic mTel rig
SemTxvevebSi odiTgan damkvidrebul qarTul analogebs cvlian (marto
ymawvilis nacvlad yuriT moTreuli `Ti-neijeri~ rad Rirs?!)
saqarTvelos skolis moswavleTa 20 procentze meti funqcionalurad
uwignuria, maSin rodesac lider qveynebSi es maCvenebeli 1 procents ar
aRemateba.
sagamomcemlo politika sul ufro metad inacvlebs daqveiTebuli
sainformacio Rirebulebis literaturis gamoSvebis mimarTulebiT
(formebisa da Sinaarsis sirTulis TvalsazrisiT).
matulobs kiTxvis wminda wylis TavSesaqcevi Semadgeneli, Zlierdeba
adamianTa miswrafeba (metadre umcrosi Taobebisa), inteleqtualuri
Zalisxmevis minimumi moaxmaron kiTxvas.
klebulobs moTxovnileba `maRal~, yvelaze rTul da informaciul
profesiul da mxatvrul literaturaze.
mzardi sxvaoba mkiTxvelis moTxovnasa da saSualo da mcire masStabis
biblioTekebis miwodebis SesaZleblobebs Soris, gansakuTrebiT patara
qalaqebSi da soflad iwvevs am institutebis mimarT sazogadoebis interesis
ganuwyvetel Sesustebas.
15
ikargeba RirebulebiTi orientirebi literaturul kulturaSi: aRar
arian avtoritetuli pirni, visac SeuZlia STaberos suli xarisxovani
literaturis kiTxvis modas.
sazogadoebaSi Zlierdeba _ mmarTvelobisa da `inteleqtualuri
elitis~ doneebzec ki _ warmodgena da azri imis Sesaxeb, rom wignis,
biblioTekebis roli sazogadoebaSi sul ufro knindeba internetTan
SedarebiT, da male saerTod gaqarwyldeba misi SesaZleblobebis sruli
ganviTarebis pirobebSi.
erTi mxriv, aSkaraa, kiTxvas veraferi ver Secvlis da mas uaRresad
didi socialuri mniSvneloba aqvs da, saboloo angariSiT, emsaxureba:
adamianuri resursis potencialis ganviTarebas _ mosaxleobis
kulturisa da ganaTlebis donis amaRlebas;
kompetentur gadawyvetilebaTa miRebas saxelmwifos, municipaluri
xelisuflebis, dawesebulebebis, sawarmoebis, sazogadoebrivi organizaciebis
doneze;
inteleqtualuri elitis ganviTarebas, romelic xels uwyobs zogadi
kulturuli donis SenarCunebasa da amaRlebas qveyanaSi;
moqalaqeTa cxovrebis xarisxisa da kulturuli aqtivobis amaRlebas;
qveynis statusis zrdas msoflioSi.
da, yovelive amis miuxedavad, mkiTxveli sazogadoebriobis ricxvi
klebulobs, xolo kiTxvis xarisxi qveiTdeba.
amas gardauvalad mosdevs Sedegad sazogadoebis swrafi kulturuli
degradacia, mosaxleobis zogad-kulturuli da profesiuli kompetenturobis
donis daqveiTeba, uunaroba _ gaigo da gaiziaro ara marto sxva kulturebi
(qsenofobiis zRvarze), aramed sakuTari kulturis ucnobi sferoebic, rac,
Tavis mxriv, iwvevs gadauWreli problemebis dagrovebas sazogadoebaSi,
xolo Semdgom _ TviT socialur areulobas da afeTqebebs (ramdenadac
arakompetentur moqalaqeebs ar ZaluZT adekvaturi moqmedeba _ isini verc
gansazRvraven, verc Camoayalibeben socialurad daucvel problemebs, da
verc maTi gadawyvetis gzebs ipovian).
kiTxvisadmi interesis garkveuli daqveiTeba _ es dRes saerTo msoflio
tendenciaa. igi ganpirobebulia masobrivi informaciis saSualebebaTa
globalizaciiT da garTobis industriis intensiuri ganviTarebiT, romelic
gamodevnis yoveldRiuri cxovrebidan kiTxvas, rogorc socialurad
didmniSvnelovani informaciis prestiJul wyaros da rogorc rekreaciis
saSualebas. magram sxvadasxva qveynebSi _ modernizebulSi da aqtiuri
16
modernizaciis gzaze damdgarSi _ kulturuli, inteleqtualuri,
politikuri, saqmiani elitebis –warmomadgenlebi mimarTaven aqtiur cdebs,
winaRudgnen am tendenciebs. isini eZeben mizanmimarTuli kontrRonisZiebebs,
radgan gacnobierebuli aqvT, raoden damRupvelia kiTxvis interesis gaqroba
sazogadoebis wevrTa kulturuli donisTvis, sazogadoebis SigniT
warmatebuli TanamoqmedebisaTvis, sxva qveynebTan informaciis gacvlisaTvis.
saqarTveloSi kiTxvis prolemebs aqvT specifika, romelsac misi
gardamavali mdgomareoba warmoSobs. gaCnda da gaZlierda faqtorebi,
romlebic aqveiTeben mkiTxvelTa aqtiurobas masobrivi masStabiT. es
faqtorebi imiT aris ganpirobebuli, rom winandeli instituciuri
struqturebi, romlebic sabWoTa xanaSi kiTxvis masobriv gavrcelebasa da
prestiJs uzrunvelyofdnen, jer CamorCnen Secvlil moTxovnebs, Semdeg ki
ubralod gaqrnen, xolo axali struqturebi Camoyalibebis stadiaSia.
biblioTekebi
amJamad biblioTekebis winaSe mdomi amocanebis zrdas, sazogadoebaSi
maTi rolis gaZlierebis saWiroebas naklebad acnobiereben mTlianad
sazogadoebac da yvela donis saxelisuflebo struqturebic.
sabiblioTeko sferoSi arsebuli Sromis anazRaurebis done gacilebiT
ufro dabalia, vidre saSualod qveyanaSi da kulturis sferoSic ki, rac
praqtikulad SeuZlebels xdis mosaxleobis sainformacio-sabiblioTeko
momsaxurebis arsebiTs srulyofas. es problema gansakuTrebul mniSvnelobas
iZens imasTan dakavSirebiT, rom axalgazrdobis nakadis ararsebobisa da
sabiblioTeko kadrebis daberebis fonze ganuxrelad izrdeba moTxovnebi
biblioTekaris profesiisadmi informaciul sazogadoebaSi.
biblioTekebis sistemas ar gaaCnia marTvis adekvaturi sistema da
moqmedeba uxdeba arcTu megobrul (xSirad ki mtrul) normatiul-
samarTlebriv sivrceSi.
saerTod, mTel rig qveynebSi kulturis saministroebs uSualod akisriT
pasuxismgebloba sabiblioTeko saqmisa da sayovelTaod xelmisawvdomi
(sajaro) biblioTekebis qselis ganviTarebis saqmeSi saxelmwifo politikis
SemuSavebisaTvis.
biblioTekebi saxelmwifo xelisuflebis sxvadasxva organoebis
ganmgeblobaSia; saxelmwifo sabiblioTeko standartis ararseboba da
municipaluri Tu regionul xelisufalTa arasakmarisi kvalifikaciis
Sedegad, rac arcTu iSviaTi movlenaa, sul ufro klebulobs biblioTekebis
17
dakompleqteba, xolo bevr raionSi saerTod ixureba isini.
1990-ian wlebSi biblioTekebis meti nawilis mimdinare saqmianobis
dafinansebis TiTqmis sruli Sewyvetis gamo, rodesac saxsrebi praqtikulad
mxolod xelfasisTvis gamoiyofoda, isic _ nawilobriv, uaRresad mZime
mdgomareoba Seiqmna sabiblioTeko fondis Sevseba _ ganaxlebis,
mosargebleebisaTvis maTi xelmisawvdomobis uzrunvelyofis saqmeSi.
iuneskos normativiT ganviTarebadi qveynebisaTvis dawesebulia 250 axali
wigni yovelwliurad 1000 mcxovrebze, CvenSi ki am maCveneblis sxvaoba
raionebs Soris ramdenime aTeuls Seadgens. raionebs, sadac es maCvenebeli
100-150 wigns ar aRemateba, Tamamad SegviZlia vuwodoT informaciuli
izolaciis zona.
met wil soflis biblioTekebs axali literatura 1990-iani wlebis
damdegidan praqtikulad ar miuRiaT. asobiT dasaxlebul punqtSi
saqarTvelos konstitucias, samoqalaqo kodeqsis gamocemebs, saqarTvelos
rukasac ki ver ipovi.
ar xorcieldeba jerovani meTodikuri xelmZRvaneloba raionebSi da
soflad SemorCenili biblioTekebisadmi. ar xorcieldeba saqmianoba
sabiblioTeko momsaxurebis perspeqtiuli inovaciuri modelebis gamovlenisa
da popularizaciisaTvis. bibloTekebis mecnieruli namuSevrebi kiTxvis
fsiqologiisa da sociologiis dargSi praqtikulad wignis dargisa da
saxelmwifo xelisuflebis organoebis yuradRebis miRma rCeba.
tipobrivi municipaluri sajaro biblioTeka ar Seesabameba Tanamedrove
momxmareblis moTxovnebs. es faqtorTa mTeli kompleqsiT aris gamowveuli:
biblioTekebis Senobebi da wignebis ganlageba mouxerxebelia, ar aris
komfortuli da Tanamedrove moTxovnebis Sesaferisi _ fondebis ZiriTadi
nawili ganlagebulia ara Ria, xelmisawvdom Taroebze, aramed
wignTsacavebSi;
ar arsebobs mimzidveli Senobebi kulturul-masobrivi
RonisZiebebisaTvis, konferenc-darbazebi, saswavlo auditoriebi;
maTi adgilmdebareoba ar aris mosaxerxebeli momxmareblebisaTvis;
fondebi ar Seefereba mkiTxvelTa moTxovnebs;
biblioTekebs, mcire gamonaklisis garda, saerTod ar gaaCnia
kompiuteruli, pirgadasaRebi, audio, video da sxva teqnika;
dabalia biblioTekaris socialuri statusi, xolo kvalifikacia _
xSirad arasakmarisi;
biblioTekebs ar gaaCniaT materialur-teqnikuri baza unarSezRuduli
18
momxmareblebisaTvis (usinaTloebis, sustad mxedvelebisaTvis da a.S.)
aRniSnuli problemebis mTeli kompleqsis Sedegad biblioTekebi dRes
jerovnad ver asruleben TavianT ZiriTad funqcias saqarTvelos
moqalaqeebis uzrunvelsayofad maTTvis saWiro informaciiT.
amave dros maRalganviTarebuli wignis bazris Seqmnas (romelic
ganviTarebul qveynebSi kiTxvis xelSewyobis datvirTvis mniSvnelovan nawils
iRebs Tavis Tavze) xangrZlivi dro, didi Zalisxmeva da mniSvnelovani
investiciebi dasWirdeba. am procesis tempi uSualod ukavSirdeba
mosaxleobis myidvelobiTi unaris zrdis temps da kiTxvisadmi misi interesis
ganviTarebas. ai, ratom aris aucilebeli, gaumjobesdes axali literaturis
xelmisawvdomoba (e.i. Tanamedrove ideebis, codnisa da informaciis) uwinares
yovlisa, sajaro biblioTekebis daxmarebiT.
wignis industria
sabazro urTierTobaze gadasvlam, romelmac bevri ram mogvca qarTuli
wignis gamocemisa da wignis vaWrobisaTvis did qalaqebSi, amave dros, daRi
daasva dargis ganviTarebas qveynis danarCen teritoriaze. dRes Seiqmna
situacia, rodesac meti wili saSualo da mcire qalaqebis wignis maRaziebSi
(iqac ki, sadac SemorCa) ar xvdeba saqarTveloSi gamomavali wignebis 90
procenti. Tavdapirvelad, wignis vaWrobis teqnologiebis sisustisa da
sabrunavi saSualebebis naklebobis gamo, axla ki ZiriTadad mosaxleobis
dabali myidvelobiTi unaris Sedegad provinciaSi Zalze SezRuduli
asortimentis wignebi iyideba.
maSin, rodesac msoflios ganviTarebul qveynebSi 100 aTas mcxovrebze
modis 10-15 wignis maRazia, CvenSi es cifri 1-2-s Zlivs Seadgens.
mravalaTasiani asortimentis wignis maRaziebze xom laparakic zedmetia.
umravles maRaziebSi wignis asortimenti sul ramdenime aseuls aRwevs, rac
ar aZlevs maT SesaZleblobas, jerovnad asrulebdnen kulturul-
saganmanaTleblo da popularizatorul funqciebs.
Wirs wignebis gagzavna Znelad misadgom da mTis soflebSi, romelTa
mosaxleoba uwignod rCeba. administraciuli barierebi da maRali saijaro
ganakveTebi abrkoleben wignis vaWrobis ganviTarebas qveynis mniSvnelovan
nawilSi, maT Soris did qalaqebSic. grZeldeba municipaluri wignis
maRaziebis privatizaciis procesi, romlebsac Semdgom dauyovnebliv ucvlian
profils.
wignis maRaziebis ZiriTad nawils (daaxloebiT 90 procents, bazris
19
monawileTa Sefasebebis mixedviT) ar gaaCnia monacemTa Sida eleqtronuli
baza, rac arsebiTad amuxruWebs dabrunebis sistemis ganviTarebas da
aiZulebs wignis movaWreebs mcire qalaqebsa da dabebSi SezRudon
asortimenti mxolod `bestselerebiT~.
axali xarisxovani literatura ar cirkulirebs Tavisuflad mTeli
qveynis teritoriaze da ZiriTadad `ileqeba~ im qalaqebSi, sadac gamoicema.
amrigad, rogorc bavSvebs, ise mozrdilebs Ziriadad aqvT Sekvecili,
arasrulfasovani samkiTxvelo repertuari da ganwiruli arian upiratesad
wignebisa da Jurnalebis `surogatebis~ sakiTxavad. ucxouri wigni TiTqmis
ar aris warmodgenili.
CvenSi arasakmarisad gamodis samecniero-popularuli da teqnikuri
literatura (gamomaval dasaxelebaTa saerTo ricxvis 6-7 procenti _
ganviTarebuli qveynebis 20-25 procentTan SedarebiT), mosaxleoba TiTqmis ar
aris, an cudad aris informirebuli imis Taobaze, Tu codnis yvela dargis
ra literatura gamodis dRes qveyanaSi; mosaxleobis udides nawils masze
xeli ar miuwvdeba, gansakuTrebiT rTul situaciaSia am mxriv dabebisa da
soflis mosaxle mozardi Taoba, vinaidan am kategoriis mosaxleobisaTvis
mravalferovani da axali literaturis arasreboba iwvevs ara marto mis
gaucxoebas kiTxvisagan awmyosa da momavalSi, aramed ukargavs kidec mas
sastarto SesaZleblobebs da cxovrebis perspeqtivas, romelic srulfasovan
sociokulturul cxovrebaSi integrirebas ukavSirdeba.
faseuli da sasargeblo informaciis didi moculobaa warmodgenili
internetSi, magram misiT metnaklebad sargeblobs mosaxleobis 15-20
procenti. radioTi da televiziiT gadacemul audivizualur informaciaze
Tu vilaparakebT, dabebisa da soflebis mcxovrebT xSirad mxolod 1-2 arxze
miuwvdebaT xeli.
am TvalsazrisiT, problema mdebareobs SemdegSi: erTi mxriv, uaRresad
saWiroa aqtiurad viTvisebdeT da viyenebdeT informacias, romelic
aucilebelia sociokulturuli adaptaciisaTvis gardamaval periodSi, da,
amave dros, aRniSnul informaciaze ar miuwvdeba xeli bevr socialur
jgufs mraval regionSi, anu, ar miuwvdeba mosaxleobis umravlesobas.
ganaTlebis sistema
miuxedavad imisa, rom erTsulovnad vaRiarebT sabazo kompetenciebis
ganviTarebaze saganmanaTleblo politikis aqcentis gadatanis
aucileblobas, saqarTvelos savaldebulo zogadi ganaTlebis sistemaSi ar
20
eTmoba sakmarisi yuradReba fuZemdebeli sawyisis _ mkiTxvelTa
kompetenturobis Camoyalibebas.
kiTxvis swavlebisa da mkiTxvelTa kompetenturobis ganviTarebis dargis
miznebi mniSvnelovanwilad aris gaigivebuli teqstze muSaobis teqnikuri
Cvevebis CanergvasTan. iseTi unarebi, rogoric aris konteqstis aRdgena,
informaciis yvela elementis erTmaneTTan dakavSireba, wakiTxulis Sejereba
sxva dargebidan SeZenil codnasTan da sakuTar gamocdilebasTan, teqstebis
kritikuli gaazreba jerjerobiT ar aris ayvanili saganmanaTleblo
standartebis rangSi.
darRveulia monacvleoba ganaTlebis sxvadasxva stadiebze da
sxvadasxva qvesistemebSi mkiTxvelTa kompetenturobis ganviTarebis doneebs
Soris: specialistebisaTvis wayenebuli moTxovnebi ar aisaxeba ganaTlebis
ufro adreul safexurebze.
kiTxvas praqtikulad ar ganixilaven rogorc swavlebisa da
ganviTarebis ZiriTad saSualebas. codnis sxvadasxva dargis teqstebze
moswavleTa kontigentis damoukidebeli muSaobis mzardi wilis pirobebSi
kiTxvis Cvevebs iTviseben upiratesad literaturul nawarmoebebze. amasTan,
gamartivebuli midgoma mxatvrul nawarmoebTa analizisadmi
moswavleebisaTvis kiTxvis interesis gaRvivebas, maT Soris, kiTxvis rogorc
mocaleobis Sevsebis erT-erTi saukeTeso xerxisadmi, drois im SezRudul
moculobasac ki, romelic daTmobili aqvs mkiTxvelTa kompetenturobis
ganviTarebas, TandaTan sdevnian kerZo saswavlo dicsiplinebis CanacvlebiT.
yovelive amis Sedegad moswavleebs sakmarisad ar uyalibdebaT Cvevebi didi
moculobis specializebuli informaciis damuSavebisaTvis.
srulad ar iTvaliswineben arc moswavleTa sxvadasxva jgufebis
Taviseburebebs, romlebsac didi mniSvneloba aqvs unarSezRuduli da enis
armcodne bavSvTa integraciisaTvis zogadsaganmanaTleblo skolebSi.
zogadsaganmanaTleblo skolebi ar aris aRWurvili saWiro mowyobilobiT,
TvalsaCinoebis saSualebebiT, kabinetebiT, kiTxvis swavlebisadmi
Tanamedrove midgomebisa da teqnologiebis dargSi arsebuli namuSevrebisa
da miRwevebis miuxedavad, pedagogebs ar gaaCniaT sakmarisi kvalifikacia maTi
gamoyenebisaTvis. sxvaobam umaRlesi ganaTlebis miRebis sastarto
SesaZleblobebsa da moswavleTa momzadebis dones Soris jerjerobiT ver
pova asaxva verc kiTxvis swavlebis procesis organizaciaSi, da verc mis
SinaarsSi.
saganmanaTleblo procesis sxvadasxva etapze moswavleebis mkiTxvelTa
21
kompetenturobis ganviTarebis donis Sefasebis sistemis uqonloba ar
gvaZlevs SesaZleblobas, danamdvilebiT vimsjeloT mis yvelaze problemur
wertilebze da adekvaturad warvmarToT sxvadasxva sagnebis maswavlebelTa
Zalisxmeva kiTxvis Cvevebis srulyofisaTvis.
savalalo mdgomareobaSia saskolo biblioTekebis umravlesobac.
eqspertTa SefasebiT, maTi fondebis 80 procents Seadgenen
saxelmZRvaneloebi. mxatvruli da samecniero-popularuli sabavSvo da
saymawvilo literaturis miReba biblioTekebSi praqtikulad mTlianad
Sewyda. saskolo biblioTekebis ZiriTadi fondebi (dargobrivi da mxatvruli
literaturisa), romlebsac ukve dRes eTqmis mwiri, 5-6 wlis Semdeg saerTod
aRar iqneba Sesaferisi informaciis Tanamedrove nakadisa da im donisaTvis,
romelic unda axasiaTebdes SemecnebiTs da mocaleobis Jams wasakiTx
literaturasTan moswavleTa ziarebis dones.
saskolo biblioTekebi praqtikulad dangreulia rogorc ara marto
moswavleTa, aramed agreTve TviT saganmanaTleblo dawesebulebebis muSakTa
samkiTxvelo ganviTarebis centri. arsebuli pedagogiuri literatura
moZvelebulia fizikurad da Sinaarsobrivad.
gansakuTrebul yuradRebas imsaxurebs skolis biblioTekarTa
momzadebis problema _ maTi kvalifikacia ar Seesabameba Tanamedrove
moTxovnebs, xolo maTi momzadebis sistema praqtikulad mTlianad aris
dangreuli. umaRlesi saswavleblebi ar amzadeben arc skolis
biblioTekarebs, arc sabavSvo-saymawvilo samkiTxveloebis biblioTekarebs;
kacma rom Tqvas, CvenSi praqtikulad ar aris Camoyalibebuli
samkiTxvelo kompetenturobis ganviTarebis dargSi damatebiTi ganaTlebis
programa, gvaqvs mxolod calkeuli daqsaqsuli iniciativebi.
mTlianad, zogadi savaldebulo ganaTlebis arsebul sistemas ar
ZaluZs uzrunvelyos samkiTxvelo kompetenturobis sadReisod saWiro done,
xolo damatebiTi ganaTleba veraferi kompensaciaa misi naklovanebebisaTvis.
amis Sedegad Cveni sazogadoebis wevrTa mniSvnelovani nawili,
zogadsaganmanaTleblo skolis damTavrebis Semdeg ar aris mzad imisaTvis,
rom efeqtianad aiTvisos informaciisa da codnis nakadebi, romlebic sul
ufro rTuldeba da Zlierdeba.
kiTxvis popularizaciis sistema
saxelmwifosa da sazogadoebis doneze ar aris gaazrebuli kiTxvis
rogorc qveynis ganviTarebis erT-erTi umniSvnelovanesi instrumentis roli
22
da mniSvneloba. Sesabamisad, aradamakmayofilebel mdgomareobaSia TviT
kiTxvis popularizaciis sistema. ar arsebobs saxelmwifo da sazogadoebrivi
politika am sferoSi, ar aris mkafiod dasaxuli grZelvadiani da
moklevadiani miznebi, ar ganviTarebula Sesabamisi normatiuli
samarTlebrivi baza.
miuxedavad imisa, rom CvenSi sakmaod regularulad ewyoba calkeuli
RonisZiebani, romlebic wignis propagandasa da kiTxvis kulturis amaRlebas
emsaxureba, maTi raodenoba ganuzomlad ufro mcirea, vidre ganviTarebul da
aqtiurad ganviTarebads qveynebSi. wignis reklama kvlavindeburad usaxuri da
umisamarToa, ar arsebobs mis efeqtianobaze dakvirvebis meqanizmi.
samecniero _ meTodikuri uzrunvelyofa
dResdReobiT saqarTveloSi ar aris Camoyalibebuli kiTxvisa da
wignierebis dargSi samecniero da meTodikuri muSaobis organizaciis
erTiani sistema. Sesabamisi problemebis Semswavlel calkeul centrebs da
enTuziastebs ar gaaCniaT sakmarisi resursebi maTs gadasaWrelad.
ar xorcieldeba am dargSi mecnieruli saqmianobis perspeqtiuli
dagegmva da koordinacia, wignis biznesi praqtikulad ar abandebs
investiciebs Sesabamis gamokvlevebsa da namuSevrebSi, xolo maTi Sedegebi
praqtikulad uyuradRebod rCeba.
mwvaved igrZnoba im samecniero Jurnalebis deficiti, romlebic unda
aSuqebdnen kiTxvis, wignierebis problemebs, kiTxvis infrastruqturis
calkeuli institutebis ganviTarebis sakiTxebs.
kadrebis momzadebis sistema
kiTxvis dargis specialistTa momzadebis mTeli sistemis sakvanZo
problemas warmoadgens maTi Semosavlebisa da socialuri statusis dabali
done, dRevandel saqarTveloSi rogorc sabWour xanasTan SedarebiT, ise
ganviTarebul da aqtiurad ganviTarebads qveynebTan, agreTve CvenSi arsebul
sxva profesiebTan SedarebiT.
arsebiTi naklovanebebiT xasiaTdeba kiTxvis infrastruqturis
institutebisaTvis kadrebis momzadebis sistemis praqtikulad yvela
elementi. specializebuli saganmanaTleblo organizaciebis ararsebobam
arsebiTad gaaZnela profesiis Tanamedrove moTxovnebis Sesaferisi
specialistebis momzadeba. arsebuli saganmanaTleblo sistema ver
uzrunvelyofs biblioTekebs sakmarisi raodenobis profesionali
23
biblioTekarebiT.
ar aris sakmarisi samkiTxvelo kompetenturobis ganviTarebis dargis
pedagogTa momzadebis done da raodenoba, romlebic dauflebuli arian
Tanamedrove midgomebs, meTodikebs, teqnologiebs.
postsabWouri gamocemisa da wignis industriis pirvel wlebSi bazris
moTamaSeebi CvenSi aqtiurad iyenebdnen jer kiedv sabWour xanaSi dagrovil
potencials. dResdReobiT igi TiTqmis mTlad amoiwura, xolo axlis Seqmna
nela mimdinareobs. dargis winaSe mwvaved dgas kvalificiur redaqtorTa,
koreqtorTa da wignis gamocemis saqmis sxva specialistTa momzadebis
problema. dargis sawarmoebisa da profiluri saswavleblebis ganviTareba
dRes jerovani koordinaciis gareSe mimdinareobs.
informaciuli gacvlis sistema
kiTxvis sociokulturul sivrceSi seriozuli problema ukavSirdeba
informaciul gacvlas. saganmanaTleblo dawesebulebebis, biblioTekebis,
wignis vaWrobis sawarmoebisa da sxva organizaciebis menejerebsa da rigiTs
TanamSromlebs mxedvelobis aridan rCebaT, rom maTi uwyebebis saqmianoba
mimdinareobs am, maTTvis saerTo sivrceSi da rom mis xarisxze uSualo
gavlenas axdens kiTxvis infrastruqturis yvela instituti. biblioTekebsa
da saganmanaTleblo dawesebulebebs, wignis gamomcemlebsa da biblioTekebs
Soris efeqtiani komunikaciebis saWiroeba dResdReobiT arasakmarisad aqvT
gacnobierebuli profesiul gaerTianebebs.
komunikaciebis CamoyalibebisaTvis sakmarisad ar gamoiyeneba internetis
SesaZleblobani _ amis mizezia rogorc misi qarTulenovani segmentis
arasrulfasovani Sefaseba profesiuli kontentiT, ise Cveni specialistebis
arasakmarisi kvalifikacia da internetis resursebis gamoyenebis kulturis
uqonloba. kiTxvis problemebisadmi miZRvnili SezRuduli raodenobis
dargTaSorisi da disciplinaTSorisi samecniero konferenciebis, seminarebis,
mrgvali magidebis komunikaciuri potencialic ki srulad ver gamoiyeneba
arakvalificiuri organizaciis gamo.
Zalze SezRudulia saukeTeso saerTaSoriso praqtikis xelmisawvdomoba:
mxolod TiTze CamosaTvlel qarTvel specialistebs aqvT sazRvargareT
staJirebisa da swavlis SesaZlebloba. ganviTarebuli qveynebis gamocdilebas
CvenSi ar aanalizeben Rrmad, sistemurad da droulad.
24
kiTxvis infrastruqturis marTvis sistema
amJamad CvenSi ar arsebobs kiTxvis infrastruqturis ganviTarebis
amocanaTa mkafio gamijvna saxelmwifos, sazogadoebriv organizaciebisa da
bizness Soris. meti wili ganviTarebuli qveynebisagan gansxvavebiT
saqarTvelos ara aqvs kiTxvis ganviTarebis kompleqsuri grZelvadiani
erovnuli programa; qveyanaSi ar arsebobs kiTxvis xelSewyobisa da
popularizaciis sistemis marTvis erTiani organo. saxelmwifos ar gaaCnia
sakvanZo berketi am dargis efeqtiani marTvisaTvis; ramdenadac ar aris
Seqmnili monitoringis Camoyalibebuli sistema, SeuZlebeli xdeba
problemuri mkiTxvelTa jgufebisa da kiTxvis institutebis gamovlena, maTi
ganviTarebis miznebisa da prioritetebis dadgena da maTi miRwevebis
gakontroleba.
mxolod axlaxans aRiares CvenSi is udavo WeSmariteba, rom saWiroa
kerZo saxsrebis mosazidi Tanamedrove meqanizmebi kiTxvis infrastruqturis
arakomerciuli seqtoris mxardasaWerad.
garkveuli miznobrivi sauwyebo programebis miRebis miuxedavad, kiTxvis
Cvevebis swavlebis saxelmwifo xelSewyobis moculoba CvenSi 20-30-jer
CamorCeba ganviTarebuli qveynebis dones. Tu did britaneTSi larze
gaangariSebiT am miznebisTvis yovelwliurad ixarjeba daaxloebiT 2,3 aTasi
erT sul mosaxleze gaangariSebiT, fineTSi _ 1,5 aTasi, saqarTveloSi es
Tanxa sul 8 lars Seadgens.
daskvna
zemonaTqvamis safuZvelze SegviZlia gamovitanoT Semdegi daskvna;
mxolod racionaluri, mecnierulad dasabuTebuli, socialurad
orientirebuli, kompleqsuri, koordinirebuli kiTxvis xelSewyobisa da
ganviTarebis erovnuli programa SegvaZlebinebs arsebiTad SevcvaloT
damokidebuleba sazogadoebasa da saxelmwifo struqturebSi wignis,
mkiTxvelis kulturisadmi. swored mas ZaluZs uzrunvelyos SesaZlebloba
kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis dargSi efeqtiani saxelmwifo
politikis Semdgomi gegmazomieri da logikurad Tanamimdevruli
ganxorcielebisaTvis, politikisa, romelsac aqtiurad unda ayalibebdnen,
racionalurad da SeTanxmebulad axorcielebdnen saxelmwifo struqturebi,
biznesi da sazogadoebrivi gaerTianebani.
25
kari 2
programis ZiriTadi mizani da amocanebi
26
programa warmoadgens im urTierTdakavSirebul RonisZiebaTa sistemas,
romlebsac SeTanxmebulad atareben dainteresebuli subieqtebi qveynis
teritoriaze misi xorcSesxmis TiToeul etapze.
kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis erovnuli programis SemuSavebisa
da realizaciis mizania gazardos sazogadoebis wevrTa kulturuli
kompetenturoba im gziT, rom maRal doneze aiyvanos:
samkiTxvelo kompetenturoba _ im codnisa da Cvevebis erToblioba,
romlebic adamians aniWeben SesaZleblobas SearCios, gaigos, organizebulad
gaicnobieros beWdviTi (zepiri) formiT miRebuli informacia da warmatebiT
gamoiyenos igi piradi da sazogadoebrivi miznebisaTvis;
moqalaqeTa _ kiTxvis subieqtTa samkiTxvelo aqtivoba (mocva da
intensivoba), raTa uzrunvelyos Sesabamisi warmatebuli adaptacia
gardamavali tipis rTul, dinamikur sazogadoebaSi.
moqalaqeTa samkiTxvelo kompetenurobis donis amaRlebas ganapiroebs:
wasakiTxi literaturis (teqstebis) xelmisawvdomobis, raodenobis,
xarisxisa da mravalferovnebis donis zrda;
wakiTxulis gansaxilveli garemos ganviTareba;
samkiTxvelo kompetenturobis donis amaRlebis SesaZleblobaTa zrda.
moqalaqeTa samkiTxvelo aqtivobis zrdas uzrunvelyofs;
gamoSvebuli kontentisa da misi Semcvelebis (platformebis)
xelmisawvdomobis, xarixisa da mravalferovnebis zrda;
regularuli kiTxvisadmi moqalaqeTa interesis gaZliereba, rasac
ganapirobebs potenciuri samkiTxvelo auditoriebis Cabma kiTxvis
popularizaciis efeqtian RonisZiebebSi;
samkiTxvelo kompetenturobis donis amaRlebis SesaZleblobaTa
xarisxisa da xelmisawvdomobis gaumjobeseba.
am miznebis misaRwevad saWiroa gadawydes Semdegi amocanebi:
mowesrigdes kiTxvis sociokulturuli sivrce da ganmtkicdes kiTxvis
xelSewyobisa da ganviTarebis infrastruqturis Semdgeneli ZiriTadi
institutebi _ biblioTekebi da sxva kulturuli saganmanaTleblo
dawesebulebebi, ganaTlebis sistema, wignis industria, sxvadasxva
Semcvelobis mqone nairgvar saxeobaTa kontentis warmoebisa da gavrcelebis
industria (gazeTebi, Jurnalebi, dokumentebi da a.S.), sistemebi: kiTxvis
popularizaciis, kiTxvis infrastruqturisaTvis kadrebis momzadebis, kiTxvis
problemebis mecnieruli Seswavlis da Semdgomi meTodikuri Tanxlebisa.
Seiqmnas infrastruqturis institutebs Soris, agreTve institutebsa da
27
im marTvis sistemas Soris efeqtiani informaciuli gacvlis sistema,
romelic uzrunelyofs kiTxvis sociokulturuli sivrcis mowesrigebas.
Seiqmnas kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis infrastruqturis, e.i.
kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis politikis SemmuSavebeli da
ganmaxorcielebli uwyebebisa da institutebis efeqtiani koordinaciisa da
kooperaciis marTvis sistema.
programis realizaciis saSualebani da meTodebi
programis Zalisxmevisa da RonisZiebebis mimarTulebani difirencirdeba
imisda mixedviT, Tu ra tipis aris:
regionebi (dawinaurebuli; zrdis zonebis mqone; zrdis wertilebis
mqone; depresiuli);
dasaxlebebi (didi qalaqi, patara qalaqi, sofeli, daba);
institutebi (biblioTekebi), ganaTlebis sistema, wignis industria,
sxvadasxva saSualebebiT nairgvar saxeobaTa kontentis warmoebisa da
gavrcelebis industria (gazeTebi, Jurnalebi, dokumentebi da a.S.), sistemebi:
kiTxvis popularizaciis, kiTxvis infrastruqturisaTvis kadrebis momzadebis,
kiTxvis problemaTa samecniero-meTodikuri gadaWrisa);
mkiTxvelTa jgufebi (mcodneebi, moyvarulebi, isini, vinc interess iCenen,
vinc aTasSi erTxel kiTxulobs, vinc sul ar kiTxulobs, bavSvebi da
ymawvilebi, imigrantebi, inteleqtualuri elita da sxv.);
kontenti (zogadsaganmanaTleblo, kulturul-saganmanaTleblo,
gasarTobi);
informaciis gavrcelebis saSualebani (wigni, gazeTi, Jurnali,
dokumentebi qaRaldis da eleqtronul matareblebze).
programis miznebisa da amocanebis realizaciisaTvis gamoiyeneba
universaluri da specialuri meTodebisa da saSualebebis Semdegi
erToblioba:
universaluri:
kiTxvis infrastruqturis mdgomareobis diagnostika, romladac
igulisxmeba: arsebuli instituciuri struqturebisa da maT mier
SemoTavazebuli servisebis erToblioba; arsebuli informacia, romelsac
SeiZleba flobdnen mkiTxvelebi (miwodeba); mkiTxvelTa jgufebi da maTi
diferenciuli interesebi (moTxovna); diagnozi xorcieldeba rogorc
moTxovnisa da miwodebis Tanafardoba da maT Soris arsebuli sxvaobis
mizezebis gamovlena;
28
sapiloto proeqtebi (socialuri eqsperimenti), romlebic gulisxmoben
imgvarad SerCeuli Sesabamisi institutebis muSaobis mizanmimarTul
kontrolirebads cvlilebebs, rom rac SeiZleba srulad warmoaCendnen adre
gamoyofil difirencirebul mimarTulebaTagan TiToeuls;
eqsperimentisa da programis Semdgomi gafarToebuli realizaciis
Sedegebis monitoringi;
programis realizaciis socialuri da ekonomikuri efeqtianobis
Sefaseba;
kiTxvis infrastruqturis institutebis ganmtkiceba da qarTul
sazogadoebaSi arsebuli Tanamedrove socialuri saWiroebisadmi maTi
Sesabamisobis uzrunvelyofa.
specialuri:
1. mkiTxvelTa mimarT:
sxvadasxva sociokulturuli jgufebisa da fenebis samkiTxvelo
interesebis, moTxovnebisa da samkiTxvelo kompetenturobis donis Seswavla;
mkiTxvelTa misamarTian jgufebTan muSaobis tipobrivi saxeobani
saganmanaTleblo dawesebulebebis, biblioTekebis, literaturuli
muzeumebis, wignis maRaziebis, klubebisa da sxva dawesebulebebis bazaze,
masmediis mxardaWeriT.
2. kiTxvis infrastruqturis institutebis mimarT:
wasakiTxad SeTavazebuli literaturis rekomendaciebis SemuSaveba
sxvadasxva sociokulturuli jgufebis mkiTxvelebisaTvis;
saswavlo programebis Secvla da swavlebis axali meTodikebis
ganviTareba skolebsa da umaRles saswavleblebSi, sadac aqcenti gakeTdeba
kiTxvis aqtivizaciaze, samkiTxvelo kompetenturobisa da pirovnebis
informaciuli kompetenturobis donis amaRlebaze;
specialuri proeqtebisa da programebis SemuSaveba
yvela tipis saganmanaTleblo dawesebulebebisaTvis, romlebic
orientirebulia samkiTxvelo aqtivobis donis amaRlebaze (skolebis,
kolejebis, biblioTekebis, literaturuli muzeumebisaTvis da sxva);
biblioTekebsa da sxva tipis saganmanaTleblo dawesebulebebSi
mkiTxvelebTan muSaobis warmatebuli nimuSebisa da maTi gavrcelebis
SesaZleblobebis gamoyeneba;
specialuri, mxatvruli, popularuli literaturis gamocemis
saxelmwifo SekveTebis organizacia;
masobrivi perioduli gamocemebis (`wignis samyaro~, `literaturis
29
siaxleebis~ tipisa da a.S.) Seqmna, xelSewyoba da wamoweva;
radioSi, televiziaSi da masobrivi informaciis beWdviTs saSualebebSi
kiTxvis problemebisadmi miZRvnili mudmivmoqmedi rubrikebis Seqmna;
internetis SesaZleblobaTa gamoyeneba kiTxvis popularizaciisaTvis.
3. erovnuli programis SemuSavebisa da koreqtirebis mimarT:
konkursebi kiTxvis aqtivizaciis yvelaze produqtiuli ideebisaTvis;
konkursebi erovnuli programis realizaciis yvelaze efeqtiani
nimuSebisaTvis;
saprogramo amocanebis gadawyvetis etalonuri nimuSebis monitoringi,
gamovlena da gavrceleba gamoyofil mimarTulebaTagan TiToeulis mixedviT;
programis saukeTeso SemsrulebelTa waxaliseba.
4. imaT mimarT, vinc pasuxs unda agebdes kiTxvis aqtivizaciisaTvis:
sabavSvo dawesebulebaTa aRmzrdelebis, zogadsaganmanaTleblo
skolebis maswavleblebis, biblioTekebis muSakebis gadamzadeba da
kvalifikaciis amaRlebis sistemis srulyofa;
humanitaruli disciplinebis maswavlebelTa momzadeba da kvalifikaciis
amaRleba ara marto humanitarul da socialur, aramed agreTve teqnikur da
sabunebismetyvelo-samecniero umaRles saswavleblebSi da Sesabamis
fakultetebze;
specialuri saganmanaTleblo kursebis organizacia mSoblebisaTvis;
muSaoba regionul da municipalur administraciebTan, uwinares
yovlisa, ganaTlebisa da kulturis organoebTan, romelic xels Seuwyobs
kiTxvasTan dakavSirebuli zogadi da kulturul-saganmanaTleblo
programebis gafarToebis da xarisxis amaRlebas.
5. kiTxvis popularizaciis mimarTulebebisa da formebis mimarT:
masmediis gamoyenebis (televizia, radio, beWdviTi presa, interneti,
reklama) kiTxvis prestiJis amaRleba;
gare (daWimuli transparantebi, bilbordebi, plakatebi) da TvalsaCino
(dawesebulebebis SigniT) agitacia (kiTxvisa da wignebisadmi miZRvnili
platakebi, furclebi, sadebebi);
masmediasa da internetSi wignebisa da literaturuli movlenebis
farTo prezentacia;
kiTxvis dargSi situaciis Secvlaze operatiuli reagirebis meqanizmebis
Seqmna;
specialur RonisZiebaTa mowyoba (wignisa da kiTxvis festivalebi,
literaturuli dResaswaulebi da a.S.)
30
mTlianad programis (2017 wlamde) realizaciis mosalodneli Sedegebi
saqarTvelos mosaxleobis kulturuli kompetenturobis amaRleba
ganviTarebuli da aqtiurad ganviTarebadi qveynebis Sesadar donemde.
mosaxleobis samkiTxvelo kompetenturobis amaRleba ganviTarebuli da
aqtiurad ganviTarebadi qveynebis Sesadar donemde;
mosaxleobis samkiTxvelo aqtivobis (mocvis da intensivobis) zrda im
donemde, romelic Seesabameba warmatebul adaptacias gardamavali tipis
rTul, dinamikur sazogadoebaSi (mkiTxveli mosaxleobis wili, aqtiurad
mkiTxveli mosaxleobis wili).
samkiTxvelo kompetenturobis amaRlebis sistemaSi Cabmuli da swavlis
SedegebiT kmayofili mosaxleobis wilis zrda.
kiTxvis popularizaciis efeqtian RonisZiebebSi Cabmuli mosaxleobis
wilis zrda.
gamoyenebuli kontentis xarisxiTa da mravalferovnebiT kmayofili
mosaxleobis, agreTve kontentis instituciur momxmarebelTa wilis zrda.
kontentis xelmisawvdomobiT kmayofili mosaxleobis, agreTve kontentis
instituciuri momxmareblebis wilis zrda.
TiToeuli miznis konkretuli sakontrolo maCveneblebi (iq, sadac es
saWiroa), agreTve miznobrivi orientirebi SemuSavdeba programis 1-li tipis
realizaciis procesSi.
grZelvadiani perspeqtiviT aRniSnuli miznebis miRweva gulisxmobs
kiTxvis infrastruqturis mZlavri institutebisa da maTi marTvis adekvaturi
sistemis Seqmnas, maT Soris, monitoringis sistemis, agreTve efeqtiani
informaciuli gacvlis damkvidrebas kiTxvis sociokulturul sivrceSi.
yovelive es SesaZleblobas mogvcems, arsebiTad avamaRloT adamianuri
resursis xarisxi da amis meoxebiT xeli SevuwyoT qveynis winaSe dasaxuli
strategiuli amocanebis ufro warmatebul gadawyvetas.
31
kari 3
programis realizaciis vadebi da etapebi:
miznobrivi indikatorebi da maCveneblebi
32
programa xorcieldeba 3 etapad.
pirveli etapi (2013-2014 ww.) _ kiTxvis xelSewyobis da ganviTarebis
infrastruqturis gansamtkiceblad organizaciuli meqanizmebisa da bazis
Seqmna miznad isaxavs situaciis gaumjobesebis SesaZleblobaTa gamovlenas,
kiTxvis infrastruqturis ganmtkicebis efeqtiani meqanizmebis Ziebas da
SerCevas.
1-li etapis miznebi da Sedegebi:
saqarTveloSi kiTxvis ganviTarebis problemebisa da mimdinare
mdgomareobis sistemur-analitikuri aRwera da momdevno etapebis miznebisa
da prioritetebis koreqtireba;
qveynis saukeTeso da msoflio gamocdilebis gaTvaliswinebiT
infrastruqturis ganmtkicebis efeqtiani meqanizmebis SemuSaveba da danergva;
regularul safuZvelze kiTxvis infrastruqturis programis
warmatebuli realizaciis da Semdgomi funqcionirebis organizaciuli
wanamZRvrebis Seqmna;
swrafi efeqtis miReba iq, sadac es SesaZlebelia.
1-li etapis amocanebi:
diferencirebulad SeviswavloT kiTxvis infrastruqturis mdgomareoba
institutebis, regionebis, dabebis, mkiTxvelTa jgufebis doneze, kontentis
da SemcvelTa (platformebis) tipebi, agreTve davazustoT programis miznebi
da meqanizmebi saSualo da grZelvadiani perspeqtiviT, ganvazogadoT
arsebuli pozitiuri gamocdileba;
SevimuSaoT da ganvaxorcieloT sapiloto proeqtebi sakonkurso
SerCevis meqanizmebis gavlis Semdeg, saCvenebeli (reprezentaciuli)
obieqtebis doneze, maTi realizaciis Sedegebis monitoringisa da analizis
CaTvliT;
CamovayaliboT organizaciuli wanamZRvrebi programis warmatebuli
realizaciisTvis:
SeqvmnaT programis realizaciis marTvis sistemebi, maT Soris,
monitoringisa da gadawyvetilebaTa miRebis sistema;
davrazmoT da gavaerTianoT ganaTlebis sistemis, biblioTekebis, wignis
industriis marTvis sferos yvelaze aqtiuri da kompetenturi muSakebi da
specialistebi, masmedia da a.S. saqarTveloSi kiTxvis infrastruqturis
ganmtkicebis amocanis irgvliv movamzadoT `oqros sakadro rezervi~
ganaTlebis sistemis, biblioTekebis, wignis, vaWrobis, masmediis axalgazrda
specialistebisa da yvelaze niWieri studentebisagan;
33
SevqmnaT samecniero-meTodikuri da sainformacio wanamZRvrebi programis
warmatebuli realizaciisaTvis, maT Soris, informaciuli gacvlis sistemis
sakvanZo elementebi;
ganvaxorcieloT kiTxvis infrastruqturebis ganmtkicebis RonisZiebaTa
pirveli rigis paketi, romlebic dauyovnebliv gadaWras moiTxoven, agreTve
mcirexarjian RonisZiebaTa kompleqsi aSkara dadebiTi efeqtiT.
sapiloto proeqtebis SerCevas, maTi realizaciisadmi kontrols,
Sedegebis analizs, kiTxvasTan dakavSirebuli problemebis gadaWris
pozitiuri nimuSebis gavrcelebis SesaZleblobaTa gamovlenas da
gansazRvras unda uZRvebodnen saxelmwifo da sazogadoebriv organoebSi
arsebuli da specialurad Seqmnili mmarTvelobiTi struqturebi, agreTve
maT mier mowveuli specialistTa jgufebi, romlebic analitikosTa da
eqspertTa funqciebs Seasruleben.
programis dasaxvewad dagegmilia Camoyalibdes eqspertTa sabWoebi,
romlebSic Sevlen:
sociologiis (kiTxvis, kulturis), sociologiui fsiqologiisa da
kiTxvis fsiqologiis, ganaTlebis, kulturologiis, politologiis,
ekonomikis, samarTlis dargis specialistebi;
sazogadoebriobis warmomadgenlebi (mwerlebi, Jurnalistebi,
gamomcemlebi, gamavrceleblebi, kompetenturi mkiTxvelebi da sxv.);
dainteresebuli uwyeba _ saministroebis (ekonomikis, finansTa,
socialuri ganviTarebis, Tavdacvis, Sinagan saqmeTa da sxv.) warmomadgenlebi.
programis marTvis optimaluri meqanizmis formirebis momentamde
marTvis funqciebi daekisreba mmarTvel sabWos, romlebSic Sevlen eqspertebi
da specialistebi.
meore etapi (2014 _ 2016 ww.) _ infrastruqturis sistemuri ganmtkiceba. am
etapze xdeba pirveli etapis msvlelobaSi miRebuli pozitiuri Sedegebis
gavrceleba, kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis infrastruqturis
arsebuli elementebis sistemuri ganmtkiceba da nakluli elementTa xarvezis
SevsebTa.
me-2 etapis miznebi da Sedegebi:
davnergoT inovaciebi saamisod momzadebul dawesebulebebSi;
sistemurad ganvamtkicoT kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis
infrastruqtura da uzrunvelvyoT misi Semdgomi funqcionireba mudmiv
safuZvelze;
SevqmnaT kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis infrastruqturis
34
marTvis sistema da uzrunvelvyoT masSi programis marTvis meqanizmebis
TandaTanobiTi integracia;
avamoqmedoT regularul safuZvelze programis sakvanZo miznebisa da
indikatorebis mixedviT miRweuli Sedegebisa da infrastruqturis
funqcionirebis monitoringis mizanmimarTuli sistema;
mivaRwioT konkretul Sedegebs programis sakvanZo miznebis mixedviT,
romelTa parametrebi dakonkretebulia programis 1-li etapis farglebSi.
programis RonisZiebani unda xorcieldebodes diferencirebulad ukve
dasaxuli mimarTulebebis Sesabamisad.
mesame etapi (2016 _ 2017 ww.) _ Caqsovili potencialis realizacia,
intensiuri zrda. am etapze mimdinareobs programaSi Caqsovili potencialis
realizacia, fokusi infrastruqturidan gadadis adamianis mier resursis
xarisxis gaumjobesebaze moqalaqeTa kulturuli kompetenturobis zrdis
gziT.
me-3 etapis miznebi da Sedegebi:
mivaRwioT programis sakvanZo Sedegebs, romelTa miznobrivi parametrebi
dakonkretebulia 1-li etapis farglebSi da dazustebulia misi realizaciis
me-2 etapis farglebSi; gadavideT saqarTveloSi adamianuri resursis
Sefasebis kriteriumebze, romlebic Seesabameba ganviTarebul qveynebSi
miRebul parametrebs;
mivaRwioT zrdis wertilebisa da zonebis normatiul _ samarTlebriv
damkvidrebas;
SevqmnaT wignisa da samkiTxvelo kulturis aRwarmoebis, mosaxleobis
kulturuli kompetenturobis ganviTarebis normatiuli meqanizmebi.
35
kari 4
programis 1-li etapis ZiriTad mimarTulebaTa nusxa
36
4.1. kiTxvis sferoSi arsebuli viTarebis diagnozi da prognozi,
sapiloto proeqtebisa da pirveli rigis RonisZiebaTa paketis ganxorcieleba
kiTxvis infrastruqturis calkeul elementebSi:
4.1.1. biblioTekebi da kulturul _ saganmanaTleblo dawesebulebebi.
4.1.2. ganaTlebis sistema.
4.1.3. wignis industria.
4.1.4. sxvadasxva saSualebebiT (gazeTebi, Jurnalebi, eleqtronuli
gamcemebi da a.S.) kontentis nairgvar saxeobaTa warmoebisa da gavrcelebis
industria.
4.1.5. kiTxvis polarizaciis sistema.
4.1.6. kiTxvis infrastruqturisaTvis saWiro kadrebis momzadebis sistema.
4.1.7. kiTxvis sferoSi mecnieruli kvlevisa da samecniero _ meTodikuri
muSaobis sistema.
4.2. informaciuli gacvlisa da monitoringis sistemis Seqmna kiTxvis
sociokulturul sivrceSi, programis realizaciis miznebisa da meqanizmebis
dazusteba saSualo da grZelvadiani perspeqtivisaTvis.
4.3. kiTxvis infrastruqturis marTvis optimaluri sistemis ageba.
4.1.1. biblioTekebi da kulturul _ saganmanaTleblo dawesebulebani
1. sabiblioTeko servisebisa da perspeqtiuli sabiblioTeko modelebis
formireba da ganviTareba, romlebic emsaxureba mkiTxvelTa mozidvas, maTi
samkiTxvelo kompetenturobis zrdas.
2. sabiblioTeko fondebis modernizacia, maT Soris, im gamocemebis
miznobrivi kompleqtebis (koleqciebis) formirebisa da mitanis xarjze,
romlebic gankuTvnilia municipaluri biblioTekebisaTvis (universaluri,
socialuri mniSvnelobis mqone, agreTve specializebulisa _ sxvadasxva
kategoriis mkiTxvelebisaTvis, qveynisTvis sxvadasxva mniSvnelovan
RonisZiebebTan dakavSirebiT, maT Soris, saiubileo nairgvar Temebze),
SeRavaTian fasad (20-50 procenti).
3. biblioTekebis materialur-teqnikuri bazis modernizacia, maT Soris,
am dawesebulebaTa informatizacia.
4. sajaro biblioTekebis bazaze moqalaqeTa samkiTxvelo
kompetenturobis ganviTarebis centrebis Seqmna da xelSewyoba.
5. biblioTekebis funqcionirebis sakadro, informaciuli da samecniero-
meTodikuri uzrunvelyofa. yvela centraluri biblioTekebis ganmtkiceba
rogorc sabiblioTeko qselis samecniero _ meTodikuri, saganmanaTleblo,
sainformacio centrebisa.
37
6. sabiblioTeko momsaxurebis mdgomareobisa da mosaxleobis
moTxovnebis monitoringis sistemis ganviTareba.
7. sagamomcemlo bazris monitoringis sistemis ganviTareba, im
literaturis SerCevisa da rekomendaciis sistemis Seqmna, romelic gamodgeba
maTi fondebis dakompleqtebisa da sakiTxavi repertuaris formirebisaTvis.
8. sabiblioTeko saqmis normatiul _ samarTlebrivi bazis srulyofa.
9. axali tipis mravalfunqciuri biblioTekis (`XXI saukunis qarTuli
biblioTekis~) perspeqtiuli standartis SemuSaveba.
4.1.2. ganaTlebis sistema
1. maRalxarisxovani Tanamedrove saswavlo programebis, meTodikebis,
midgomebisa da teqnologiebis SemuSaveba da danergva, romlebic xels
Seuwyoben moqalaqeTa samkiTxvelo da kulturuli kompetenturobis
amaRlebas, mkiTxvelTa interesebis ganviTarebas, wignis moZraobas da kiTxvas
ganaTlebis sistemis yvela donis sxvadasxva tipis saganmanaTleblo da
aRmzrdelobiTs dawesebulebebSi.
2. moswavleTa miRwevebis Sefasebis kriteriumTa sistemis SemuSaveba
maTi samkiTxvelo da kulturuli kompetenturobis TvalsazrisiT. kiTxvis
problemaTa kvleva saganmanaTleblo da aRmzrdelobiTs dawesebulebebSi.
3. ganaTlebis sistemis mdgomareobis monitoringis sistemis ganviTareba
im pirobebis uzrunvelyofis TvalsazrisiT, romlebic aucilebelia
moswavleTa samkiTxvelo da kulturuli kompetenturobis ganviTarebisaTvis.
4. saganmanaTleblo da aRmzrdelobiTi dawesebulebebis saqmianobis
sakadro, informaciuli da samecniero _ meTodikuri uzrunvelyofa kiTxvis
aRmavlobis, moswavleTa samkiTxvelo da kulturuli kompetenturobis
ganviTarebis dargSi.
5. ganaTlebis sistemis normatiuli samarTlebrivi bazis srulyofa
saganmanaTleblo procesSi kiTxvis rolisa da misdami yuradRebis
gaZlierebis nawilSi.
6. zogadsaganmanaTleblo da kulturul _ saganmanaTleblo
dawesebulebaTa Tanamoqmedebis axali formebis ganviTareba.
7. saganmanaTleblo da aRmzrdelobiTs dawesebulebaTa biblioTekebis
modernizacia: sabiblioTeko fondebis, materialur-teqnikuri bazis,
sabiblioTeko momsaxurebis modelebisa.
8. saskolo biblioTekebis monitoringis sistemis ganviTareba:
aRmzrdelobiTi da saganmanaTleblo dawesebulebebis biblioTekebSi
38
fondebis dakompleqtebis da repertuaris formirebisaTvis literaturis
SerCevisa da rekomendaciaTa sistemis Seqmna.
4.1.3. wignis industria
1. im RonisZiebaTa kompleqsis realizacia, romlebic emsaxureba
sagamomcemlo dargis ganviTarebis stimulirebas, maT Soris, socialurad
saWiro literaturis momzadeba da gamoSveba saxelmwifo SekveTis
safuZvelze municipalur sajaro da saskolo biblioTekebSi Semdgomi
miznobrivi gavrcelebiT; sagamomcemlo saqmianobis stimulireba sxvadasxva
sociokulturuli jgufebisa da fenebis interesebisTvis saqarTvelos
regionebSi.
2. im normatiul _ samarTlebrivi bazis srulyofa, romelic
areglamentebs beWdviTi produqciis mwarmoebelTa saqmianobas da
funqcionirebis pirobebs.
3. beWdviTi produqciis mwarmoebelTa saqmianobis sakadro, sainformacio
da samecniero _ meTodikuri uzrunvelyofa.
4. ekonomikis, dagegmvisa da marTvis sferoSi gamomcemlobaTa
saqmianobis xarisxis gaumjobesebis RonisZiebaTa kompleqsis realizacia.
5. sagamomcemlo dargis mdgomareobis monitoringis sistemisa da
kvlevebis ganviTareba.
6. wignis maRaziaTa qselisa da maTi saqmianobis gafarToebis
RonisZiebaTa kompleqsis realizacia, maT Soris, im dokumentebis SemuSaveba,
romlebic uadvileben momxmarebels beWdviTi produqciis xelmisawvdomobas.
(SeRavaTiani safosto dagzavna da a.S.).
7. normatiul _ samarTlebrivi bazis srulyofa, romelic areglamentebs
wignis vaWrobis monawileTa saqmianobas da funqcionirebis pirobebs (wignis
maRaziebisaTvis farTobis SeRavaTiani ijaris SemoReba da a.S.).
8. kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis erovnuli programis
realizaciaSi wignis maRaziebis Cabmis RonisZiebaTa kompleqsis
ganxorcieleba.
9. wignis gavrcelebis procesis monawileTa saqmianobis informaciuli
da samecniero-meTodikuri uzrunvelyofa.
10. wignis vaWrobis mdgomareobis monitoringis sistemisa da kvlevebis
ganviTareba.
11. im RonisZiebaTa kompleqsis realizacia, romlebic emsaxureba
qarTvel avtorTa mxardaWerisa da mweralTa gaerTianebasTan
39
gamomcemlobebis Tanamoqmedebis efeqtianobis amaRlebas.
4.1.4. sxvadasxva platformaze, dafuZnebuli kontentis (gazeTebi,
Jurnalebi, eleqtronuli gamocemebi da sxv.) sxva saxeobaTa warmoebisa da
gavrcelebis industria.
1. kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis erovnuli programis
realizaciaSi sxvadasxva platformaze dafuZnebuli kontentis mwarmoebelTa
da gamavrcelebelTa Cabmis RonisZiebaTa kompleqsis realizacia.
2. im RonisZiebaTa kompleqsis realizacia, romelic emsaxureba
sxvadasxva platformaze dafuZnebuli kontentis nairgvar saxeobaTa
warmoebis da gavrcelebis industriis ganviTarebis stimulirebas (gazeTebi,
Jurnalebi, eleqtronuli gamocemebi da sxv.), maT Soris, socialurad saWiro
produqciis momzadeba da gamoSveba saxelmwifo SekveTis safuZvelze
municipalur sajaro da saskolo biblioTekebSi Semdgomi miznobrivi
gavrcelebiT, saqarTvelos regionebis mosaxleobis sxvadasxva fenisa da
sociokulturuli jgufebis interesebisaTvis.
3. normatiul-samarTlebrivi bazis srulyofa, romelic areglamentebs
sxvadasxva platformaze dafuZnebuli kontentis warmoebisa da gavrcelebis
industriis saqmianobas da funqcionirebis pirobebs.
4. kontentis mwarmoebelTa da gamavrcelebelTa saqmianobis sakadro,
informaciuli da samecniero-meTodikuri uzrunvelyofa.
5. ekonomikis, dagegmvisa da marTvis sferoSi kontentis mwarmoebelTa da
gamavrcelebelTa saqmianobis xarisxis gaumjobesebis RonisZiebaTa
kompleqsis realizacia.
6. kontentis warmoebisa da gavrcelebis dargis mdgomareobis
monitoringis sistemisa da probemebis kvlevis ganviTareba.
4.1.5. kiTxvis popularizaciis sistema
1. popularizaciis im perspeqtiuli meTodikebis, midgomebisa da
teqnologiebis SemuSaveba da danergva, romlebic emsaxureba mkiTxvelTa
mozidvas, maTi samkiTxvelo kompetenturobis ganviTarebas.
2. kulturul _ masobrivi RonisZiebebis mowyoba, sainformacio _
saganmanaTleblo kampaniebis warmarTva masmediaSi, raTa xeli SevuwyoT
wignisa da kiTxvis saqmis dawinaurebas, maT Soris, movizidoT
inteleqtualebi elitebi kiTxvis popularizaciis procesSi
monawileobisaTvis.
40
3. kiTxvis popularizaciis procesis monawileTa saqmianobis sakadro
informaciuli da samecniero _ meTodikuri uzrunvelyofa.
4. kiTxvis popularizaciis RonisZiebaTa efeqtianobisa da sazogadoebaSi
maTdami interesis monitoringis sistemis ganviTareba.
5. kiTxvis popularizaciis dargSi xelisuflebis organoebis, zogadi da
kulturul _ saganmanaTleblo dawesebulebebis, wignis industriis
sawarmoebis, masmediis saqmianobis mareglamentebuli normatiul _
samarTlebrivi bazis srulyofa.
6. mocemuli programis popularizaciis RonisZiebaTa ganxorcieleba
4.1.6. kiTxvis infrastruqturisaTvis saWiro kadrebis momzadebis sistema
1. kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis infrastruqturis institutebis
muSakTa Sromis anazRaurebisa da socialuri mxardaWeris sistemis
ganviTareba.
2. kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis infrastruqturis calkeul
institutebSi momuSave studentebis, axalgazrda specialistebis, marTvis
sferos saukeTeso specialistebisa da muSakebis mxardaWera.
3. kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis infrastruqturis specialistTa
momzadebis perspeqtiuli meTodikebis, midgomebis, teqnologiebis SemuSaveba
da realizacia.
4. im saswavleblebis materialur-teqnikuri bazis ganmtkiceba, romlebic
specialistebs amzadeben kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis
infrastruqturisaTvis.
5. im saswavleblebis saqmianobis sakadro, informaciuli da samecniero-
meTodikuri uzrunvelyofa, romlebic specialistebs amzadeben kiTxvis
xelSewyobisa da ganviTarebis infrastruqturisaTvis.
6. kiTxvis xelSewyobisTa da ganviTarebis infrastruqturis kadrebis
sistemiT momzadebis mdgomareobis monitoringis sistemis ganviTareba.
7. im saswavleblebis saqmianobis mareglamentebeli normatiul _
samarTlebrivi bazis srulyofa, romlebic amzadeben specialistebs kiTxvis
xelSewyobisa da ganviTarebis infrastruqturisaTvis.
4.1.7. kiTxvis sferos mecnieruli kvlevisa da samecniero _ teqnikuri
namuSevrebis sistema
1. kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis infrastruqturis samecniero _
meTodikuri centrebis sakadro, informaciuli da samecniero _ teqnikuri
41
bazis ganmtkiceba, maT Soris, am sferoSi mimdinare samecniero _ meTodikuri
muSaobis makoordinirebeli samecniero centr(eb)is Seqmna.
2. erovnuli saeqsperto centrebis Seqmna kiTxvis xelSewyobisa da
ganviTarebis infrastruqturis yvela ZiriTadi Semadgenlis mixedviT.
3. kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis infrastruqturis samecniero _
meTodikuri uzrunvelyofis mdgomareobis monitoringis sistemis ganviTareba.
4. im normatiul _ samarTlebrivi bazis srulyofa, romelic
areglamentebs samecniero _ meTodikur saqmianobas kiTxvis xelSewyobisa da
ganviTarebis infrastruqturis nawilSi.
4.2. informaciuli gacvlisa da monitoringis sistemis Seqmna kiTxvis
sociokulturul sivrceSi, programis realizaciis miznebisa da meqanizmebis
dazusteba saSualo da grZelvadiani perspeqtivisaTvis.
1. informaciuli gacvlis im perspeqtiuli modelebisa da meqanizmebis
SemuSaveba, romlebic emsaxureba komunikaciaTa intensifikacias kiTxvasTan
dakavSirebuli profesiuli gaerTianebis SigniT, agreTve mas da
momxmarebels Soris.
2. masobrivi informaciis profesiuli saSualebebis (maT Soris,
eleqtronuli), ganaTlebis sistemis, biblioTekebis, wignis industriis
ganmtkiceba da ganviTareba programis miznebis realizaciasTan dakavSirebiT.
3. samecniero konferenciebis, seminarebis, mrgvali magidebisa da
profesiuli gaerTianebis komunikaciis sxva im formebis mxardaWera,
romlebic emsaxurebian kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis saqmes.
4. monacemTa sainformacio bazebis, profesiuli informaciis gacvlis
sistemebis materialur-teqnikuri bazis modernizacia, maT Soris, `Book in
Print~ sistemis ganviTareba.
5. kiTxvis sociokulturul sivrceSi informaciis gacvlis sistemebis
funqcionirebis sakadro, informaciuli da samecniero-meTodikuri
uzrunvelyofa.
6. kiTxvis informaciuli sivrcis da masSi profesionalebis da
mkiTxvelebis Cabmis mdgomareobis monitoringis sistemis ganviTareba.
7. normatiul _ samarTlebrivi bazis srulyofa kiTxvis xelSewyobisa
da ganviTarebis infrastruqturis SigniT da mis institutebs Soris
informaciuli gacvlis dargSi.
4.3. kiTxvis infrastruqturis marTvis optimaluri sistemis ageba
42
1. mTlianad kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis infrastruqturisa da
misi calkeuli institutebis marTvis sazogadoebriv-saxelmwifo da kerZo _
saxelmwifo partniorobis perspeqtiuli modelebis formireba da
ganviTareba.
2. regionuli da adgilobrivi donis saxelmwifo organoebis
materialur-teqnikuri bazis ganmtkiceba, raTa isini efeqtianad
axorcielebdnen mTlianad kiTxvis xelSewyobis da ganviTarebis
infrastruqturis da calkeuli institutebis marTvis funqciebs.
3. mTlianad kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis infrastruqturisa da
calkeuli institutebis marTvis sistemis sakadro, informaciuli da
samecniero _ meTodikuri uzrunvelyofa.
4. mTlianad kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis infrastruqturisa da
calkeuli institutebis marTvis sistemis mdgomareobis monitoringis
sistemis ganviTareba.
5. im normatiul _ samarTlebrivi bazis srulyofa, romelic
areglamentebs mTlianad kiTxvis xelSewyobisa da ganviTarebis
infrastruqturis da calkeuli institutebis marTvas, regionul da
adgilobriv doneze.
6. programis RonisZiebaTa realizaciis gegmis dazusteba, maT Soris,
saWiro saresurso uzrunvelyofa, pasuxismgebeli Semsruleblebi,
RonisZiebaTa efeqtianobis sakvanZo maCveneblebi da sxv.
43
kari 5
programis realizaciis meqanizmi
44
programis realizaciis meqanizmi moicavs Semdeg doneebs:
erovnul (regionuls);
saxelmwifo struqturebs (kerZo da sazogadoebrvi organizaciebs).
programis realizaciis organizaciuli meqanizmebis gansazRvra da
formireba mimdinareobs 1-li etapis farglebSi. programis realizaciis
organizaciuli meqanizmebis formirebis momentamde marTvis funqciebs
axorcielebs programis mmarTveli sabWo.
mmarTveli sabWos mTavari mizania maqsimalurad SesaZlo vadaSi gauwios
organizacia programis realizaciis marTvis aRniSnuli organizaciuli
meqanizmebis formirebas, da Caabas am saqmeSi Sesabamisi saxelmwifo
struqturebi da sazogadoebrivi organizaciebi.
mmarTveli sabWos funqciebSi Sedis:
programis SeTanxmeba saxelmifo struqturebTan da sazogadoebriv
organizaciebTan, romelTa Cabma aucilebelia programis realizaciisaTvis.
programis detalizacia da koreqtireba RonisZiebaTa gegmis,
pasuxismgebeli Semsruleblebis da dafinansebis mimarT.
pogramis realizaciis pirveli nabijebis regularuli analizi da
Sefaseba.
dafinansebis mozidva programis realizaciis pirveli nabijebisaTvis.
programis popularizacia.
Tavis muSaobaSi mmarTveli sabWo xelmZRvanelobs Semdegi principebiT:
sistemuroba; sxdomebisa da gadawyvetilebebis regularuloba.
gamWirvaleoba (mxareebisa da eqspertTa gaerTianebis mosazrebaTa
gaTvaliswinebiT, gadawyvetilebaTa kolegiuri miReba).
moqniloba (rTuli gadawyvetilebebis povna gaurkvevlobis pirobebSi).
mmarTveli sabWos sxdomebi ewyoba, rogorc wesi, TveSi orjer.
saWiroebis SemTxvevaSi sxdomebis TariRi SeiZleba gadaiwios, agreTve
SeiZleba moewyos damatebiTi sxdomebi. orive SemTxvevaSi mmarTveli sabWos
wevrebs unda ecnobos sxdomis TariRi ara ugvianes daniSnul TariRamde 3
(sami) dRiT adre.
45
kari 6
programis socialur _ ekonomikuri efeqtianobis Sefaseba
46
programis socialuri efeqtianobis Sefaseba xorcieldeba Semdegi
sakvanZo parametrebis mixedviT.
saprogramo RonisZiebaTa socialuri saWiroeba, romelic gansazRvravs
maT wvlils kiTxvis ganviTarebaSi, arsebuli organizaciuli struqturebis
xelSewyobisa da axali Sesabamisi struqturebis SeqmnaSi.
saprogramo RonisZiebaTa socialuri sargeblianoba, romelic
migviTiTebs maTs xarisxze, Sedegebze, romlebic xels Seuwyoben kiTxvis
ganviTarebas, kulturuli kompetenturobis amaRlebas, moqalaqeTa cxovrebis
xarisxis gaumjobesebas, socialuri daZabulobis minimizacias, sazogadoebasa
da saxelmwifos Soris partnioruli urTierTobis damyarebas;
saprogramo RonisZiebaTa socialuri mimzidveloba, romelic
gulisxmobs, rom maT gamoiwvies masobrivi interesi, moixveWes farTo
popularoba, gaafarToves kulturuli komunikaciebis are da gaavrceles igi
qveynis mTel sazogadoebaze, gaaerTianes adamianebi organizebuli erToblivi
moqmedebisaTvis.
socialuri efeqtianoba rodia tradiciuli ekonomikuri analizis
sagani, es gulisxmobs specialuri maCveneblebisa da meTodebis SemuSavebas
misi SefasebisaTvis.
saprogramo RonisZiebaTa socialuri saWiroeba (mniSvneloba) fasdeba
Semdegi maCveneblebiT:
kiTxvis sociokulturuli sivrcis xarisxis gaumjobeseba
mkiTxvelisaTvis; ganisazRvreba imisda mixedviT, Tu ramdenad Seesabameba
dawesebulebaTa raodenoba da xarisxi programis farglebSi gansazRvrul
normatiul mniSvnelobebs;
kiTxvis winsvlasTan dakavSirebuli dawesebulebaTa personalis
socialuri statusis amaRleba; ganisazRvreba rogorc Sesabamis profesiaTa
prestiJis amaRleba sazogadoebaSi, rogorc qveyanaSi kiTxvis
ganviTarebisaTvis arsebuli profesiuli potencialis racionaluri
realizacia; sazogadoebaSi kiTxvis interesis daqveiTebis tendenciis
daZleva ganisazRvreba mkiTxvelT wris gadidebis meSveobiT; sakiTxavad
daxarjuli drois gazrda; moTxovnili beWdviTi produqciis xarisxis
amaRleba; biblioTekaSi misvlis (siarulis) raodenobis gadideba (maT Soris,
dacilebuli xelmisawvdomobis sistemis meSveobiT, internetis meSveobiT).
saprogramo RonisZiebaTa socialuri sargeblianoba fasdeba Semdegi
maCveneblebis mixedviT:
moqalaqeTa kulturuli kompetenturobis amaRleba; ganisazRvreba
47
komunikaciis arxebSi orientirebis, informaciis (beWdviTi da mediateqstebis)
gagebis unaris gaumjobesebis meSveobiT;
specialistTa kvalifikaciis donis amaRleba; ganisazRvreba xelaxali
swavlebis (gadamzadebis) periodulobisa da msoflio donisadmi saswavlo
masalis Sesabamisobis meSveobiT;
saprogramo RonisZiebis (organizaciis) wvlili kiTxvis ganviTarebaSi
gansaxilvel sociokulturul sivrceSi (socialuri fena regionis an dabis
farglebSi).
saprogramo RonisZiebis (organizaciis) socialuri mimzidveloba
warmodgenilia Semdegi maCveneblebiT:
mosargebleni kmayofili arian gatarebuli RonisZiebis xarisxiT
(organizaciis mosaxurebaTa xarisxiT da raodenobiT);
personali kmayofilia samuSao adgilisa.
amaRlda sxvadasxva socialuri jgufis kiTxvis interesi.
kiTxvis ganviTarebasTan dakavSirebuli saprogramo RonisZiebebis
(organizaciaTa funqcionirebis) socialuri efeqtianobis ganzogadebuli
maCveneblebi
parametri
kriteriumi
maCveneblebi
socialuri saWiroeba
(mniSvneloba)
dawesebulebis momsaxurebaTa
gavlena kiTxvis ganviTarebaze
ramdenad Seesabameba momsaxureTa
raodenoba da xarisxi kiTxvis
ganviTarebisa saprogramo
amocanebs da mkiTxvelTa
kulturuli kompetenturobis
amaRlebis amocanebs. ramdenad
Seesabameba personalis raodenoba
da kvalificiurobis done
mosargebleTa interesebs
(saarsebo problemebs).
48
socialuri sargeblianoba
_ socializacia: dawesebulebaSi
miRebuli codnisa da unar-
Cvevebis yoveldRiur cxovrebaSi
gamoyenebis mravalgzisoba;
_ socialuri komunikacia:
dawesebulebasTan kontaqtis
gavlena kiTxvasTan dakavSirebul
socialuri kontaqtebisa da
socialuri monawileobis wris
gafarToebaze;
_ rekreacia: dawesebulebasTan
kontaqtebis gavlena rutinul
situaciebSi yofniT gamowveuli
daRlilobis kompensaciaze.
socialuri mimzidveloba
_ mosargebleTa dakmayofileba
dawesebulebismieri momsaxurebiT;
_ mosargebleTa dakmayofileba
yoveldRiur cxovrebaSi
dawesebulebasTan kontaqtebis
SedegebiT.
socialuri saWiroeba
(mniSvneloba)
dawesebulebis maxasiaTebelTa
gavlena personalis muSaobaze
Sesabamisoba normatiuli (an
saprogramo) moTxovnebisadmi:
_ dawesebulebis pesronalis
raodenobis da kvalifikaciisa;
_ Sromis organizaciis da
marTvis xarisxisa;
_ teqnologiuri aRWurvisa.
49
socialuri sargeblianoba
personalis kvalificiurobis
donis amaRleba.
dawesebulebis teqnologiuri
modernizacia.
dawesebulebis marTvaSi
personalis monawileobisa da
mosargebleebTan Tanamoqmedebis
donis amaRleba.
socialuri mimzidveloba
dakmayofileba:
_ muSaobis SinaarsiT, dakavebuli
TanamdebobiT;
_ dawesebulebaSi arsebuli
sociokulturuli klimatiT;
_ mosargebleebTan urTierTobiT;
_ sazogadoebrivi azriT
dawesebulebis an proeqtis
mimarT.
socialuri saWiroeba
(mniSvneloba)
dawesebulebis funqcionirebis an
proeqtis realizaciis gavlena
irgvliv sociokulturul
garemoze
yoveldRiur cxovrebaSi:
mkiTxvelTa kulturuli
kompetenturobis da kiTxvis
ganviTarebis saprogramo donis
xelSewyoba dawesebulebis
farglebs gareT.
sazogadoebriv azrSi:
dawesebulebis personalis
monawileoba kiTxvisa da
kulturuli kompetenturobis
donis amaRlebis saWiroebis
propagandaSi.
socialuri sargeblianoba
yoveldRiur cxovrebaSi:
monawileoba kiTxvis ganviTarebis
lokalur kulturul politikaSi.
sazogadoebriv azrSi: kiTxvis
problemaTa sistematuri CarTva
sazogadoebriobis yoveldRiuri
yuradRebis sferoSi.
socialuri mimzidveloba
yoveldRiur cxovrebaSi:
potenciur mosargebleTa
interesis amaRleba kiTxvisadmi
da masTan dakavSirebuli
socialuri aqtivobis
50
saxeobebisadmi.
sazogadoebriv azrSi:
monawileoba ganaTlebuli
mkiTxvelis keTilsasiamovno saxis
formirebaSi.
socialuri faseuloba
socialuri moTxovnileba
korelacia mosargebleTa
ricxovnobis zrdasa da
dawesebulebis saqmianobis
racionalizacias Soris.
socialuri Sefaseba
korelacia sazogadoebriv azrSi
kiTxvisadmi damokidebulebis,
dawesebulebis muSaobiT
mosargebleebis da mis farglebSi
saqmianobiT personalis
dakmayofilebis xarisxs Soris.
kiTxvasTan dakavSirebuli dawesebulebis an proeqtis socialuri
efeqtianobis maCvenebelTa ageba da gazomva (Sefaseba) gulisxmobs im
informaciis Segrovebas, romelic Seicavs raodenobriv Tvisebriv da
reitingul Sefasebas daqvemdebarebul monacemebs.
kiTxvasTan dakavSirebuli dawesebulebis (proeqtis) socialuri
efeqtianobis maCvenebelTa agebisa da gazomvisaTvis (SefasebisaTvis) saWiro
monacemebis maxasiaTeblebi
raodenobrivi monacemebi
Tvisebrivi monacemebi
reitinguli monacemebi
raodenoba
_ normatiuli (saprogramo) nusxidan
aRebul momsaxurebaTa Sexameba;
personalis kvalifikacia;
_ mosargebleTa interesebi;
_ mosargebleTa socialuri
kontaqtebis wre;
_ Sromis organizacia
dawesebulebaSi;
_ mosargebleTa obieqturi monacemebi
_ momsaxurebaTa raodenoba;
_ mosargebleTa kultuli
kompetenturobis done;
_ personalis kulturuli
(profesiuli) kompetenutrobis done;
_ mkiTxvelTa mier wignebidan
miRebuli codnis yoveldRiur
cxovrebaSi moxmarebis done;
_ mosargebleTa dakmayofileba;
dawesebulebismieri momsaxurebiT
dawesebulebismieri momsaxurebis
yoveldRiur cxovrebaSi gamoyenebis
SedegebiT
_ personalis dakmayofileba:
samuSaos SinaarsiT, dakavebuli
TanamdebobiT
_ dawesebulebis momsaxurebisa
normatiuli (saprogramo) nusxidan;
_ dawesebulebis personalisa (maT
Soris ganawileba sakvalifikacio
niSnebis mixedviT);
_ mosargebleebis (maT Soris
ganawileba socialuri fenebis
mixedviT);
_ socialur monawileobaSi
dasaqmebuli personalisa;
_ socialur monawileobaSi
dasaqmebuli mkiTxvelebisa;
_ erTgvarovani dawesebulebebisa
dasaxlebaSi;
51
potenciuri mosargebleebisa
dawesebulebis socialuri klimatiT
da xelmZRvanelobiT
sazogadoebrivi azris
damokidebulebiT profesiisa da
dawesebulebisadmi
sakuTari kvalifikaciiT
_ teqnologiuri aRWurviT
normatiuli (saprogramo)
moTxovnebTan SedarebiT;
_ personalis monawileobiT
dawesebulebis marTvis saqmeebSi;
_ personalis monawileobiT
mkiTxvelTa mizidvaSi da maTi
socialuri aqtivobis organizaciiT.
raodenobrivi monacemebis misaRebad gamoiyeneba meTodebi:
_ dokumentebis analizi;
_ respodentTa obieqtur monacemebTan dakavSirebuli gamokiTxva;
Tvisebrivi monacemebis misaRebad gamoiyeneba meTodebi:
_ dokumentebis analizi;
_ dawesebulebaTa personalisa da mosargebleebis gamokiTxva;
_ sazogadoebrivi azris Seswavla.
reitinguli monacemebi miiReba iseTi meTodebis meSveobiT, rogoric
aris:
_ eqspertTa gamokiTxva;
_ mosargebleTa da dawesebulebebis personalis gamokiTxva;
_ sazogadoebrivi azris Seswavla.
Recommended