Домбыра мен қобыздың түрленуі

Мен Ермек Ардақ Ы. Алтынсарин атындағы

Арқалық мемлекеттік педагогика институтының4курс студенті 30.11.2009 –

05.02.2010 аралығынды Арқалық қаласынды Н.Құлжанова

атындағы Торғай гуманитарлық колледжінде кәсіптік іс-

тәжірибеден өттім

Н. Мейірманов атында ы жалпы ғбілім беретін орта мектебі

Музыка п ніні м алімі:ә ң ұғ

Баязитова лбосын Нысан ызыҰ қ

Музыкалық аспаптардың ішінде, ұлттық музыка аспап-тары туралы түсінік беру.

Музыкалық аспаптар арқылы көптегенұлттық өнерін танып білуге үйрету.ұлттық музыкаға деген қызығушылыққа ,сүйіспеншілікпен,қызығушылыққаарттыру

Сабақтың түрі:

Сабақтың әдіс-тәсілі:

Пәнаралық байланыс:

Сабақтың көрнекілігі:

Күйші композиторларының Құрманғазы менДина ,Ахмет.

Ұлттық музыкалық аспаптарғабайланысты суреттер

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі

1.А ан серіні шын аты кім?қ ң2.А ан серіні ж йрік атын алай ата ан?қ ң ү қ ғ

3.Б йгеге анша ат осылып еді?ә қ қ4.А ан сері ай жылы д ниеге келді?қ қ ү

1. андай асиеттерді бар адамды «Сал»деп ата ан?Қ қ ғ2.Біржан сал кімні ауылында н салады?ң ә3.Азнабай болыс Біржан а кімді ж мсады?ғ ұ

4. Біржан сал Жанботаны жауабына андай н шы арады? ң қ ә ғ

1.Біржан сал кімнің ауылына келеді?2.Біржан сал кіммен кездеседі?Біажан сал кімге ән арнайды?4.Ән қалай аталады?

1. Неліктен А ан сері Бал адишаны натып алады?қ қ ұ қ2. А ан сері Бал адишамен алай оштасады?қ қ қ қ

3. Не себепті А ан сері Бал адиша а осыла алмайжы?қ қ ғ қ

1.Біржан салдан а айындары нені тінеді?ғ ө2.Не себепті Біржан сал ел аралай алмай алады?қ

3.Біржан сал е со ы нні кімге арнайды?ң ңғ ә ң

1. Не себепті кілі Ыбырай зіні нін « Г кку» деп ата ан?Ү ө ң ә ә ғ2. Евгений Брусиловский андай опера жазды? қ3. Жібекті ариясына ай нді та дап алды ?ң қ ә ң

4. азір « Г кку » нін кімдер орындап ж р?Қ ә ә ү

1.Жаяу М са ай жылы д ниеге келді?ұ қ ү2. ай жылы орыс тілін ме герген болатын?Қ ң3 андай аспаптарды жа сы ойнай білгенҚ қ ?

С ра №1ұ қС ра №1ұ қЖа а сынып а кіргенде андай ң қ қ

к й орындалды ? ү

Б л к й кімге арна ан?ұ ү ғ

К йді авторы кім?ү ң

Дина Н рпейісова кім?ұ

Отанын елін,сүйетін патриот

Ұлтжанды азамат

Қазақ халқының үш ақыны философ

сазгер

Халық музыкасын сүйетін қадірлейтін

азамат

Өзін және басқаларды өрге сүйрейтін қайратты жан

Адамгершілігі кісілігі мол бүкіл

адамзат мойындағанабзал жан.

Халық өнерін дамытушыөнер иесі

Рухы таза өнерпаз елдің ертеңін

ойлағанданышпан.

Оркесртді орындау үшін әр түрлі аспаптар болу керек. Жаңадан жасағанАспаптарға еуропалық атаулар берілген.төрт түрге бөлінеді.Домбыра-прима,домбыра-альт, домбыра-бас, домбыра-контрабас. Оркестрдегі барлық аспаптартүр-пішіні жағынан ұқсас болғанымен көлемі жағы әр түрлі болады.Аспаптар үлкен болған сайын үні төмен әрі қою болады.Домбыра аспабы өзін өзгертуге тура келеді. Домбыраға қой ішегі тағылса,оны нейлон ішектермен ауыстыруға болады,.домбыра аспабында тек қана халық әндері мен күйлер орындаған екен.Еуропа композиторларының шығармаларын емін-еркін ойнай білген.Қобыз аспабы ол да біраз өзгеріске ұшыраған. Қобыз аспабы негізі төрт түргебөлінеді. Қобыз-прима,қобыз-альт,қобыз-бас,қобыз-контрабас пайда болған.Еуропадағы ішекті аспаптар екі ішекті қылқобыз аспабы,төрт ішекті қобыз болыпөзгереді.қылдың орнына сым ішектер тағылады. Қазақтың домбыра мен қобыз аспабы негізі оркест құрамында жаңа аспаптар көптеген түрлерге дүниеген келді. Халық композиторлары Құрманғазы , Дәулеткерей, Тәттімбет, ДинаКүйлері оркестрдің орындауында сахнаға жаңаша түрленген.

Мына өнер адамдарының ішінен « күйшіні » тауып белгіле.

Үй тапсырма:Домбыра мен Қобыз аспабының түрленуі.

Мына фигуралардың орнын ауыстырсаң “Қараңғы түнде тау қалғып” әнін

орнындау жүйесі шығады.

Ребусты шеш. Ребусты дұрыс шешіп, Абай өлеңдерін торкөздің ішіне жаз.

11

22