1η Οκτωβρίου Επέτειος Κυπριακής Ανεξαρτησίας 2014

1. Το 1960 η Κύπρος κέρδισε την

ανεξαρτησία της, αναγνωρίστηκε ως

ανεξάρτητο κράτος και εντάχθηκε στα

Ηνωμένα Έθνη ως Κυπριακή Δημοκρατία

Ο δρόμος της ελευθερίας ήταν

δύσκολος, γεμάτος αγώνες ενάντια στην

βρετανική αποικιοκρατία.

Αποκορύφωμα της προσπάθειας αυτής

αποτέλεσε ο απελευθερωτικός

αγώνας της ΕΟΚΑ του 1955-59 που απέβλεπε

στην Ένωση με την Ελλάδα.

Οι τριμερείς διαπραγματεύσεις Ζυρίχης-Λονδίνου,

η διεθνής κατάσταση και οι συσχετισμοί στον

ΟΗΕ οδήγησαν στη δημιουργία ενός

ανεξάρτητου κράτους κάτω από την προστασία και

την επιτήρηση τριών εγγυητριών

δυνάμεων.

2. Το κράτος μας δημιουργήθηκε με δικοινοτικό χαρακτήρα με επίσημες γλώσσες την Ελληνική και την Τουρκική, ενώ ευρέως διαδεδομένη είναι και η χρήση της αγγλικής γλώσσας.

Το πολίτευμα της χώρας είναι προεδρική Δημοκρατία, την

εκτελεστική εξουσία ασκούν ο Πρόεδρος και

ο Αντιπρόεδρος (ο οποίος είναι πάντοτε Τουρκοκύπριος αλλά η θέση του είναι προς το

παρόν κενή).

3. Το νέο κράτος από τη στιγμή της δημιουργίας έπρεπε να αντιμετωπίσει πολλές προκλήσεις. Το 1960 η κυπριακή Κυβέρνηση παρέλαβε από την αποικιακή διοίκηση μια

οικονομία υπανάπτυκτη.

Η παραγωγική βάση ήταν ανεπαρκής βασισμένη στον πρωτογενή τομέα.Η γεωργία απασχολούσε το μισό εργατικό δυναμικό ενώ συνεισέφερε

μόλις το 18% του εθνικού εισοδήματος. Περισσότερο από 50% των κρατικών εσόδων προερχόταν από την εξόρυξη μεταλλευμάτων.

Κατά μέσο όρο μόνο το 40% των παιδιών ηλικίας 12-17 χρόνων φοιτούσαν σε σχολεία μέσης εκπαίδευσης. Χτίστηκαν δεκάδες νέα

σχολεία

4. Ανάλογη ήταν η κατάσταση και

στους άλλους τομείς. Επίσης,

μόνο το 30% των χωριών είχαν

ηλεκτροδοτηθεί και μόνο το 7% διέθεταν δίκτυο

ύδρευσης.

Η κυβέρνηση της ανεξάρτητης Κύπρου μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα ανόρθωσε την οικονομία του νησιού και ξεκίνησε τη

σταδιακή δημιουργία ενός κράτους δικαίου, βασισμένου σε σύγχρονους θεσμούς, αξιοποιώντας τον εύρυθμο διοικητικό

μηχανισμό που έφτιαξαν οι Άγγλοι.

Η αποτελεσματική μακροοικονομική πολιτική των κυβερνήσεων από το

1960 μέχρι σήμερα, η εργατικότητα, η φιλομάθεια και η παραγωγικότητα των

Κυπρίων, όλα αυτά συνέτειναν στη

ραγδαία ανάπτυξη του οικονομικού και

κοινωνικού τομέα του νεοσύστατου κράτους.

Έτσι, η Κύπρος έχει σταδιακά μετατραπεί,

από εξαγωγέα γεωργικών προϊόντων

και μεταλλευμάτων κατά την περίοδο

1960-1970, σε μεγάλο τουριστικό κέντρο και

σημαντικό περιφερειακό κέντρο παροχής υπηρεσιών.

5. Η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, τόσο η δημόσια όσο και η ιδιωτική, έφθασε σε ψηλά επίπεδα, ιδρύθηκαν πολλά νέα

επαρχιακά ιατρεία και νοσοκομεία.

Σημαντική ήταν η πρόοδος που επιτεύχθηκε και στον κοινωνικό τομέα. Μέχρι το 2011 πάνω από το 66% των οικογενειών

διέμεναν σε ιδιόκτητη κατοικία.

Ο αναλφαβητισμός, που το 1961 ήταν 20%, είναι σήμερα σχεδόν ανύπαρκτος. Η Κύπρος πλέον κατέχει μια πολύ ψηλή θέση διεθνώς

όσον αφορά την τριτοβάθμια εκπαίδευση.

6. Παρά την οικονομική και κοινωνική πρόοδο, και την σταδιακή παγίωση των δημοκρατικών θεσμών, η πρώτη δεκαετία της

ανεξάρτητης Κύπρου σημαδεύτηκε από έντονες αντιπαραθέσεις τόσο δικοινοτικές όσο και ενδοκοινοτικές.

O λαός μας δεν αφέθηκε, δυστυχώς, να απολαύσει τα αγαθά των αγώνων και θυσιών του. Συγκεκριμένες πρόνοιες των Συμφωνιών Ζυρίχης- Λονδίνου και του Συντάγματος του 1960 δημιούργησαν πολύ σύντομα συνταγματικά αδιέξοδα, εσωτερικές διαμάχες και εξωτερικές παρεμβάσεις, αντί συνθήκες ειρήνης, αρμονίας και

σεβασμού της κυριαρχίας της Κύπρου.

7. Προσπάθειες για τροποποιήσεις στο Σύνταγμα ώστε να καταστεί πιο λειτουργικό απορρίφθηκαν από την

τουρκική πλευρά ενώ η τουρκοκυπριακή ηγεσία εγκλωβίστηκε στη

μακροπρόθεσμη διαιρετική και διχοτομική πολιτική της Τουρκίας. Αυτό

οδήγησε στις διακοινοτικές συγκρούσεις του 1963-64, στη χάραξη της «πράσινης γραμμής» στη Λευκωσία και σε συνεχείς

προσπάθειες της Άγκυρας για προώθηση των διχοτομικών της

σχεδίων.

Με τις συγκρούσεις του 1963-64 η Τουρκία επέβαλε

την αποχώρηση της τουρκοκυπριακής

κοινότητας από την κυβέρνηση της Κυπριακής

Δημοκρατίας και τη διοίκηση του κράτους

καθώς και τον εγκλεισμό μεγάλου αριθμού

Τουρκοκυπρίων σε θύλακες. Την ίδια εποχή

εγκαταστάθηκαν οι πρώτοι ειρηνευτές του ΟΗΕ.

8. Με πρωτοβουλία της κυπριακής Κυβέρνησης, το 1968

ξεκίνησαν διακοινοτικές συνομιλίες υπό την αιγίδα του

ΟΗΕ για την επίλυση συνταγματικών θεμάτων. Παρά τα εμπόδια καθ’ όλη την πορεία, οι συνομιλίες σημείωναν πρόοδο

όταν η διαδικασία διακόπηκε από τις τραγικές εξελίξεις του

καλοκαιριού του 1974.

9. Είχε προηγηθεί μια δύσκολη περίοδος κατά την οποία ακραία εθνικιστικά στοιχεία αμφισβητούσαν τη «γραμμή του εφικτού» που

ακολουθούσαν η κυπριακή κυβέρνηση και τα κόμματα.

Με όπλα και χρήματα που προμηθεύονταν από την ελληνική

χούντα προσπαθούσαν να επιβάλλουν δυναμικά τις απόψεις τους, οργάνωναν συνομωσίες κατά

της κυπριακής ηγεσίας και συνέβαλαν στην αποδυνάμωση της

Κύπρου.

10. Το πραξικόπημα, που οργάνωσε η χούντα ενάντια στον νόμιμο Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 15 Ιουλίου 1974, έδωσε το πρόσχημα στην Τουρκία να εισβάλει στην Κύπρο για να

υλοποιήσει τα διχοτομικά της σχέδια.

Η εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο στις 20 Ιουλίου 1974 είναι αναμφισβήτητα η πιο τραγική σελίδα στην νεότερη ιστορία της Κύπρου.

11. Το πλήγμα ήταν βαρύ και ο ανθρώπινος πόνος απερίγραπτος: 37% του κυπριακού εδάφους καταλαμβάνεται από τα τουρκικά στρατεύματα,

το ένα τρίτο περίπου του πληθυσμού εκδιώκεται από τα σπίτια και τις περιουσίες του και προσφυγοποιείται στον ίδιο του τον τόπο.

Χιλιάδες οι νεκροί ενώ εκατοντάδες οικογένειες περιμένουν ακόμα τη διακρίβωση της τύχης αγαπημένων

τους αγνοουμένων προσώπων.

12. Συντελέστηκε συνάμα μια οικονομική καταστροφή που ανάγκασε χιλιάδες εκτοπισμένους να ξαναρχίσουν τη ζωή τους από το μηδέν.

Παρ’ όλα αυτά η Κύπρος τα κατάφερε. Αξιοποιώντας τη διεθνή βοήθεια και τις ικανότητες του λαού της, επούλωσε τα τραύματά της

και δημιούργησε ένα σύγχρονο, ανθηρό κράτος.

Παράλληλα η κυπριακή δημοκρατία αναζητώντας διεθνείς συμμαχίες στράφηκε προς την Ευρώπη.

13.Έτσι μετά από έξι χρόνια διαπραγματεύσεων και τη σθεναρή υποστήριξη της Ελλάδας, η Κυπριακή Δημοκρατία είναι από την 1η Μαΐου 2004 ισότιμο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

γεγονός το οποίο δημιούργησε βάσιμες ελπίδες για βιώσιμη λύση του κυπριακού προβλήματος.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατανόησε την πολυπλοκότητα της κατάστασης. Όρισε, λοιπόν, ρητά ότι η εφαρμογή του

κοινοτικού κεκτημένου στην κατεχόμενη Κύπρο θα αναστελλόταν μέχρις ότου αυτή η περιοχή επανενωθεί με την

υπόλοιπη Δημοκρατία, αν και η Κυπριακή Δημοκρατία στο σύνολό της θα αποτελούσε μέλος της ΕΕ.

14. Η φετινή 54ή επέτειος της ανακήρυξης της Κυπριακής Ανεξαρτησίας μάς βρίσκει σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο, που απαιτούνται κρίσιμες αποφάσεις για το

μέλλον του τόπου: από τη μια συμπίπτει με τη προσπάθεια για την αντιμετώπιση της σημαντικότερης οικονομικής κρίσης από την ίδρυση του κράτους μας,

και από την άλλη με την επανεκκίνηση ολοκληρωμένων διαπραγματεύσεων μεταξύ των δύο κοινοτήτων, ενώ έχουν περάσει ήδη σαράντα χρόνια

διαίρεσης και κατοχής, με στόχο την επίτευξη μιας δίκαιης, υπό τις περιστάσεις, βιώσιμης και λειτουργικής λύσης.

15. Μέσα στις ιδιαίτερες συνθήκες της κρίσης χρέους που μας απειλεί, πρέπει να ενώσουμε τις προσπάθειές μας – ο καθένας

ανάλογα με τις δυνατότητές του- για να σταθεροποιηθεί η οικονομία μας και να προωθηθεί η δημιουργία μιας ελεύθερης

και αδιαίρετης Κύπρου.