View
680
Download
3
Category
Preview:
Citation preview
5 havo 2 End. en ex. processen § 3-4
www.vu.nl/aardwetenschappen
55Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
54Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
53Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
52Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
51Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
50Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
49Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
48Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
47Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
46Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
45Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
44Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
43Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
42Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
41Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
40Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
39Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
38Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
37Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
36Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
35Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
34Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
33Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
32Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
31Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
30Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
29Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
28Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
27Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
26Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
25Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
24Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
23Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
22Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
21Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
20Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
19Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
18Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
17Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
16Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
15Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
14Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
13Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
12Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
11Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
10Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
9Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
8Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
7Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
6Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
5Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
4Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
3Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
2Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
1Geologische ontwikkeling
www.vu.nl/aardwetenschappen
0Geologische ontwikkeling
Platentektoniek
De Zuid-Amerikaanse plaat is groter, bestaat uit oceanische en
continentale korst en beweegt langzamer.Wat is het verschil tussen de Zuid-Amerikaanse plaat en de Nazca plaat,wat betreft de omvang, de opbouw en de snelheid?
Platentektoniek
Aardkorstplaten bewegen t.o.v. elkaar …
convergent divergent transform
Platentektoniek
Oceaanbodem ontstaaten verdwijntterwijl continenten blijven drijven
Midoceanische rug
Basalt ` nieuwe oceaan bodem
Platentektoniek
Oceaanbodem ontstaaten verdwijntterwijl continnten blijven drijven
Midoceanische rug
Subductie
1 De Nazcaplaat groeit aan de ene kant aan en verdwijnt aan de andere kant.
2 De Zuid-Amerikaanse plaat groeit in het oosten aan en blijft in het westen gelijk.
Platentektoniek
De drijvende aardkorst beweegt mee op de stroming in de mantel. Bij deze mantelstroming beweegt vast gesteente heel langzaam.
Deze stroming ontstaat door de verwarming bij de kern en de afkoeling bij de korst.
3 zones: A: platen bewegen langs elkaar heenB: subductie zone (1 oceanische plaat beweegt
onder de continentale plaat door)C: twee continentale platen botsen op elkaar
A
B C
Geologie Zuidoost Azië
Vulkanisme
Platentektoniek bepaalt het vulkanisme.
Divergerende beweging op de oceaanbodem
▼Rustige (effusieve) erupties
Convergente beweging, subductie
▼explosieve erupties
Vulkanisme: effusieve erupties
1 Het mantelgesteente is vast door de combinatie van een hoge druk en hoge temperatuur.
2 Zodra het mantel gesteente omhoog komt bij de midoceanische rug wordt de druk minder en smelt het gesteente
door de hoge temperatuur.
3 Door het gat tussen de platen stroomt de magma rustig naar buiten.
1
2
3
Vulkanisme: explosieve erupties
1
2
3
4
5
1 Oceaanbodem (basalt) + sediment + water duiken naar beneden
2 Op 150km diepte smelt het basalt, sediment en water en vormt lichte maar stroperige magma
3 De lichte magma stijgt tot in de magmakamer
4 Pas als de druk groot genoeg is komt er een explosieve eruptie. Hoe langer deze uitblijft, des te groter de eruptie
Vulkanisme: vulkanisch materiaal
Magma
Lava
Intrusie > graniet
Pyroklastisch materiaal:verpulverd materiaal
Vulkanisme is een opbouwend proces
Deze stratovulkaan is opgebouwd bij elke uitbarsting met lagen lava en as
Vulkanisme is een opbouwend proces
er een hele grote explosie komt waarbij zoveel materiaal naar buiten verdwijnt dat de vulkaan instort > caldera… totdat
Vlukanisme in de wereld
www.vu.nl/aardwetenschappen
Vulkanisme: hot spots
Hawaii, een vulkaan midden in de oceaan maar niet bij een plaatrand!
Vulkanisme: hot spots
De meeste vulkanen liggenaan de randen van platenen functioneren inovereenstemming met de
aard van de plaatbeweging.
Vulkanen die hier niet aanvoldoen worden ‘hotspot’-vulkanen genoemd omdat:
1 omdat ze midden op eenplaat liggen
2 omdat ze andersfunctioneren dan je bij dieplaatbeweging zouverwachten
Hot Spot Volcano Tracks
Vulkanisme: hot spots zijn uitzonderingen
• IJsland-bij een divergente plaatgrens-spleeterupties
• Hawai-midden op een plaat-schildvulkanen
Aardbevingen
Door de platentektoniek ontstaat er rek en druk bij convergente en divergente plaatbewegingen
rek
rek
rek
druk
druk
convergent
convergent
divergentdivergent
divergent
Maar waar?
Aardbevingen
Het ontstaan van aardbevingen
Twee aardkorstplaten bewegen in tegengestelde richting langs elkaar. Ze zitten klem tegen elkaar maar de beweging gaat door…
Het ontstaan van aardbevingen
Terwijl de platen klem zitten tegen elkaar, verbuigt het gesteente, het is elastisch. Van deze vervorming merkt niemand iets maar met nauwkeurige apparatuur kan het wel worden gemeten.
En… terwijl het gesteente verbuigt, bouwt er zich een spanning op in het gesteente.
Het ontstaan van aardbevingen
Wanneer deze spanning te groot wordt breekt, het gesteente en verplaatsen de twee platen in tegengestelde richting langs elkaar.
Dit voorbeeld vindt plaats bij een transforme plaatbeweging. Bij convergerende en divergerende bewegingen ontstaat een aardbeving in principe hetzelfde.
De schaal van Richter
Gevolgen Magnitude
buitengewoon catastrofaal; naast de enorme verwoestingen verandert het landschap
9
catastrofaal; algemene verwoesting van alle constructies
vernietigend; naast gebouwen word ook grond verplaatst en is er schade aan dijken en dammen
verwoestend; de schade aan gebouwen en infrastructuur is groot 8
vernielend; grote schade aan alle soorten gebouwen 7zeer sterk; veel schade aan slecht gebouwde huizen
sterk; muren in huizen raken beschadigd, paniek 6
vrij sterk; iedereen voelt het, gebroken ramen, kasten vallen om 5matig; ’s nacht worden mensen wakker, krakende geluiden in huis. De trillingen lijken afkomstig van zwaar verkeer
4
licht; vergelijkbaar met trillingen van het verkeer; niet iedereen voelt het 3
zeer licht; wordt door enkele personen gevoeld, vooral bovenin gebouwen
2
1wordt niet gevoeld, alleen door seismografen geregistreerd
Aardbevingen
De schaal van Richter meet de magnitude van een
aardbeving aan de hand van de hoeveelheid energie
die vrijkomt.
Recommended