View
109
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Antas ng Wika
1. formal at di-formal – di-formal na wika ang wikang ginagamit ng tao sa ka-edad samantalang formal naman ang wikang gingamit ng tao sa nakatataas o nakatatanda2. lingua franca – wikang ginagamit ng karamihan sa isang bansa; sa Pilipinas ang Filipino ang lingua franca ng mga tao3. lalawiganin – mga wikang ginagamit ng mga tao sa lalawigan gaya ng Chavacano, Tausug, Cebuano, Ilonggo, Visaya at iba pa. Hindi talamak ang paggamit sa isang bansa ng mga wikang lalawiganin ngunit nagsasadya ito ng implikasyon ng kultura ng isang lalawigan4. kolokyal - ito ay ang pakikibagay ng wika sa taong gumagamit nito. Kadalasan napaiikli ang mga salita ngunit napagkakasunduan ang pagpapaikli nito. Halimbawa: /tena/ para sa 'tara na', /pre/ para sa 'pare'5. balbal o pangkalye – wikang ginagamit ng tao na halos likha-likha lamang at may kanya-kanyang kahulugan gaya ng wika ng mga tambay at bakla – halimbawa ang mga salitang ‘eklavush’, ‘erpat at ermat’ at ‘cheverloo’.6. edukado/malalim – wikang ginagamit sa panitikan, sa mga paaralan at pamantasan, sa gobyerno, sa korte at iba pang venyung profesyunal
Ang wika ay nahahati sa iba’t ibang katigorya sa antas na ginagamit ng tao batay sa kanyang pagkatao, sa lipunang kanyang ginagalawan, lugar na tinitirhan, panahon, katayuan at okasyong dinadaluhan.
Pormal - Ito ay antas ng wika na istandard at kinikilala/ginagamit ng nakararami.
Pambansa. Ito ay ginagamit ng karaniwang manunulat sa aklat at pambalarila
para sa paaralan at pamahalaan
Halimbawa: Asawa, Anak, Tahanan
Pampanitikan o panretorika. Ito ay ginagamit ng mga malikhain manunulat.
Ang mga salita ay karaniwang malalim, makulay at masining.
Halimbawa: Kahati sa buhayBunga ng pag-ibigPusod ng pagmamahalan
Impormal. Ito ay antas ng wika na karaniwan, palasak, pang araw-araw,
madalas gamitin sa pakikipag-usap at pakikipagtalastasan.
Lalawiganin. Ito ay gamitin ng mga tao sa particular na pook o lalawigan, makikilala ito sa kakaibang tono o punto.
Halimbawa: Papanaw ka na ? (Aalis ka na?)Nakain ka na? (Kumain ka na?)Buang! (Baliw!)
Kolokyal. Pang araw-araw na salita, maaring may kagaspangan nang kaunti,
maari rin itor refinado ayon sa kung sino ang nagsasalita. Ang pagpapaikli ng isa,
dalawa o higit pang titik sa salita.
Halimbawa: Nasan, pa`no,sa’kin,kelanMeron ka bang dala?
Balbal. Sa Ingles ito ay slang. Nagkakaroon ng sariling codes, mababa ang antas
na ito; ikalawa sa antas bulgar.
Halimbawa: Chicks (dalagang bata pa)Orange (beinte pesos)Pinoy (Pilipino)
Karaniwang paraan ng pagbuo ng salitang balbal:
1. Paghango sa mga salitang katutuboHalimbawa: Gurang (matanda)Bayot (bakla)Barat (kuripot)
2. Panghihiram sa mga wikang banyagaHalimbawa: Epek (effect) Futbol (naalis, natalsik)Tong (wheels)
3. Pagbibigay ng kahulugan ng salitang tagalog
Halimbawa: Buwaya (crocodiles – greedy)Bata (child – girlfriend)Durog (powdered – high in
addiction)Papa (father – lover)
4. PagpapaikliHalimbawa: Pakialam – pakiTiyak – tyak
5. Pagbabaliktad Buong SalitaHalimbawa:
Etned – benteKita – atik
PapantigHalimbawa: Dehin – hindiNgetpa – PangetTipar – Parti
6. Paggamit ng AkronimHalimbawa: G – get, nauunawaanUS – under de saya
7. Pagpapalit ng PantigHalimbawa: Lagpak – Palpak – BigoTorpe – Tyope – torpe, naduwag
8. Paghahalo ng salitaHalimbawa: Bow na lang ng bowMag-jr (joy riding)Mag-gimikMag-MU
9. Paggamit ng BilangHalimbawa: 45 – pumutok1433 – I love you too50-50 – naghihingalo
10. Pagdaragdag Halimbawa:
Puti – isputingKulang – kulongbisi
11. Kumbinasyon Pagbabaligtad at Pagdaragdag
Halimbawa: Hiya – Yahi – Dyahi
Pagpapaikli at pag-PilipinoHalimbawa: Pino – PinoyMestiso – Tiso, Tisoy
Pagpapaikli at PagbabaligtadHalimbawa: Pantalon – Talon – LontaSigarilyo – Siyo – Yosi
Panghihiram at PagpapaikliHalimbawa: Security – SikyoBrain Damage – Brenda
Panghihiram at PagdaragdagHalimbawa: Get – Gets/GetsingCry – Crayola
Recommended