Beyin temelli öğrenme

BEYİN TEMELLİ ÖĞRENME CAINE AND CAINE

Hanife AYDEMİR Arapça Öğretmenliği

8.8.2012

BEYİN TEMELLİ ÖĞRENMECAINE AND CAINE

2

• Beyin temelli öğrenme nedir?

• İnsan beyninin yapısı ve işleyişi nasıldır?

• Beyinde öğrenme nasıl gerçekleşir?

• Bellek nedir?

• Belleğin işleyişi nasıldır?

• Beyin temelli öğrenmenin ilkeleri nelerdir?

Sorular

3

Beyin temelli öğrenme

Beynin yapısı

Beyinde öğrenme

Beyin temelli öğrenme ilkeleri

İçerik

4

Beyin temelli öğrenme nedir?

• İnsan beyninin yapısına ve işlevine dayanan bir öğrenme kuramıdır.Beyin temelli öğrenme, anlamlı öğrenme için beynin kurallarının kabul edilmesini ve öğretimin zihindeki bu kurallarla örgütlenmesini içerir.

5

İnsan beyninin yapısı ve işleyişi nasıldır? - 1

• Kafatası içerisinde üç kat beyin zarı ile örtülü olan beyin, gri ve pembe beyaz renkte ve buruşturulmuş kâğıt görüntüsüne sahiptir.

• Gri renk nöron (sinir hücreleri)kümesinden kaynaklanmaktadır.

• Pembe-beyaz rengin kaynağı ise sinir bağlarıdır.

• İnsan beyninde ortalama 100 milyar hücre bulunmaktadır.

• Bunların 10–15 milyarı nöron adı verilen düşünme ve öğrenmeyi sağlayan sinir hücreleri, geri kalanlar ise glia adı verilen beslenme ve temizlik gibi işlevler yürüten yardımcı hücrelerdir

6

İnsan beyninin yapısı ve işleyişi nasıldır? - 2

• Beynimiz sinir hücreleriyle örülmüş bir ağ gibidir.Yeni bilgilerin önceki bilgilerle birleştirilmesi, daha önce edindiğimiz bilgilerin geri çağrılması bu ağ sayesinde gerçekleşmektedir.

• Yandaki şekilde beyindeki sinir hücrelerinin oluşturduğu bu ağ görülmektedir. Beyindeki bu sinaptik bağlantılar ne kadar sık kullanılırsa o kadar kuvvetlenir. Kullanılmadığı zaman ise ölür ve kaybolurlar.

• Beynin gelişimi bu sinaptik bağlantıların oluşturulması (budak salma) ve budanması sürecini kapsamaktadır. Bu nedenle beyne yönelik zenginleştirilmiş tecrübelerle beynin sürekli olarak uyarılması beynin gelişiminde önemli yer tutmaktadır.

• Doğumdan itibaren yaşadığımız olumlu veya olumsuz deneyimler beynimizin gelişimini doğrudan etkilemektedir .

7

Beyinde öğrenme nasıl gerçekleşir?

• Öğrenme, beyinde birtakım kimyasal, elektriksel değişiklikler ve sinir sisteminde yeni sinaptik bağların kurulması yoluyla gerçekleşir.

• Öğrenme, görme, işitme, dokunma, tat ve doku duyguları ile algılanan uyarıları beyinde ilişkilendirme, tekrarlama gibi birden çok beyin işlevi sonucunda gerçekleşir.

8

Bellek nedir?• Bellek bilginin depolanabilme ve yeniden kullanılabilme yeteneği olarak

tanımlanmaktadır.• Hücresel boyutta ele aldığımızda bellek, nöron demetlerinin ateşlenmesi

olarak açıklanabilmektedir. Dinlenme halinde iken yüz milisaniyede bir defa ateşleme meydana getiren bir nöron, herhangi bir düşünce ile meşgul olduğunda ise her yüz milisaniyede defalarca ateşleme meydana getirebilmektedir.

• Bu düşünceden yola çıkarak belleği, sinir sistemindeki nöral gruplar topluluğunun dinamik bir özelliği olarak da tanımlayabilmekteyiz. Aslında öğrenilen bilgileri tekrarlama yeteneği olarak da algılayabileceğimiz belleğin olağan deneyimlerle birleştirilmesi durumunda anlamanın daha kolay gerçekleşebileceği belirtilmektedir.

• Araştırmalar sık kullanımın nöral ağları kuvvetlendirdiğini ortaya koymaktadır.

• Nöronlardaki her bir ateşleme bu işlemin tekrar yapılması için eğilim doğmasına neden olmaktadır. Bu nedenle belleğin güçlendirilmesi ve öğrenmenin daha etkin gerçekleştirilebilmesi için öğrenilen bilgilerin sık sık tekrarlanması gerekmektedir.

9

Ara Özet

Beynin Yapısı ve Öğrenme

Bellek ?

Beyin Temelli Öğrenme

• İnsan beyninde ortalama 100 milyar hücre bulunmaktadır.

• Bunların 10–15 milyarı nöron adı verilen düşünme ve öğrenmeyi sağlayan sinir hücreleridir.

• Öğrenme, beyinde birtakım kimyasal, elektriksel değişiklikler ve sinir sisteminde yeni sinaptik bağların kurulması Yoluyla gerçekleşir.

• Bilginin depolanabilme ve yeniden kullanılabilme yeteneğidir.

10

Beyin temelli öğrenmenin ilkeleri nelerdir? - 1

1- Beyin pek çok işlevi aynı anda yapar: İnsan beyni, doğrusal ve tek basamaklı görevleri yerine getirmekten çok, çeşitli işlevleri eş zamanlı olarak yerine getirebilme kapasitesine sahiptir. Beyin temelli yaklaşımda duygu, düşünce, hayal aynı anda; birlikte işler ve tüm bunlar bilgi islemenin aşamalarıyla etkileşim içindedir.

2- Öğrenme fizyolojik bir olaydır: Beyin, doğal kurallara göre işleyen fizyolojik bir organ, öğrenme ise doğal bir işlevdir. Fiziksel gelişimin, rahat olup olmamanın, baskı ve korku gibi duygusal durumun ve beslenmenin, algılama, yaşantıları değerlendirme ve öğrenmeyle yakından ilişkisi vardır.

11

3- Anlam arayışı içseldir: Bu ilke doğuştan anlam aramaya programlandırıldığımızı ifade eder. Anlam arayışı, insan beyni için temel ve yaşamsal bir olgudur. Beyin, sadece ne öğrendiğinden anlam çıkarmakla kalmaz, öğrenmenin bir amacı ve değeri olduğunu da bilmek ister.

4- Beyin, kalıpları algılamaya planlanmıştır: Beyin yepyeni bir durum veya bilgiyle karşılaştığında benzerlik kurabileceği ön bilgileri ve yaşantıları araştırır, bununla ilgili kalıplar oluşturur. Aslında amaç,yine anlam arayışıdır. Beyin, bir taraftan kalıpları algılar ve anlam oluştururken diğer taraftan anlamsız örüntüleri reddeder. Burada sözü edilen anlamsız örüntüler, yalıtılmış ve ilişkisiz bilgi parçalarıdır.

Beyin temelli öğrenmenin ilkeleri nelerdir? - 2

12

5-Duygu ve biliş birbirinden ayrılmaz: Duygular bilginin depolanıp hatırlanmasını kolaylaştırır, bu nedenle bellek için önemlidir. Özellikle korku, tehdit gibi duyguların öğrenmeyi olumsuz etkilediği, buna karşın olumlu duyguların karar verme mekanizmasını hızlandırdığı belirlenmiştir. Duygular,amaçlar,inançlar, beklentiler ve anlamlandırma arasında yakın ilişki vardır ve öğrenme düzeyi bu ilişkiden etkilenir.

6- Beyin, parça ve bütünü aynı zamanda algılar: Sağ ve sol beyin üzerine yapılan çalışmalar, beynin sözel, görsel, analitik, bütünsel veya yaratıcılık gibi öğelerin öğrenme sürecinde nasıl kullanıldığını ve öğrenmeye katkılarını açığa çıkarmayı hedeflemiştir. Bu çalışmalar, bilginin organizasyonunda iki ayrı ama eş zamanlı işlem olduğunu; birisinin bilgiyi parçalara ayırırken diğerinin ise bilgiyi bir bütün olarak algılayıp değerlendirdiğini öne sürmektedir.

Beyin temelli öğrenmenin ilkeleri nelerdir? - 3

13

7- Öğrenme hem çevresel algıyı hem de odaklanmış dikkati içerir: Beyin doğrudan farkında olduğu,dikkat ettiği bilgiler kadar dikkat alanı içinde olmayan bilgi ve işaretleri de kaydedebilir. Kısaca, beyin, öğrenme ortamındaki her şeye tepkide bulunabilir.

8- Öğrenme, bilinci ve bilinç dışı süreçleri içerir: Buz dağı örneğinde olduğu gibi öğrendiklerimizin çoğu, yüzeyin altındadır; çünkü öğrendiklerimiz bilinçli olarak algıladıklarımızdan her zaman daha çoktur.

Farkında olmadan algıladığımız ve bilinçaltında depoladığımız pek çok şey, vereceğimiz kararları ve öğrenme biçimimizi etkileyebilir.

Beyin temelli öğrenmenin ilkeleri nelerdir? - 4

14

9-En az iki tür hafıza vardır: Doğal uzamsal bellek, yaşantıların kısa sürede hatırlanmasını sağlar, sürekli çalışır ve kolay kolay sınırlandırılamaz. Mekanik öğrenme sistemi ise, daha çok bağlantısız bilgilerin depolanmasında kullanılır. Bilgi ve beceriler, önceki yaşantılardan uzaklaştığı oranda otomatik belleğe ve tekrara dayalıdır. Bu iki tip hafıza, yaşantıların anlamlı bir şekilde kaydedilmesini sağlamak için etkileşim içindedir.

10- Beynimiz olgu ve becerileri doğal uzamsal hafızada yapılandırdığı zaman en iyi anlar: Zengin uyarıcıların, bol etkileşimlerin olduğu ortamlar beyin temelli öğrenme teorilerinin ortak özelliğidir. Anadil öğrenimi buna bir örnektir. Dil öğrenme sürecinde; dogal yaşantılarla çevrelenmek,çevreyle etkileşim içinde bulunmak, yaşantıları içselleştirmek kalıcı öğrenmeler sağlar.

Beyin temelli öğrenmenin ilkeleri nelerdir? - 5

15

11-Öğrenme, zihni zorlayan etkinliklerle artar, tehditle engellenir: Beyin, uygun zorluk derecesinde yüksek düzeyde bağlantılar yapar ve öğrenme sağlanır. Ancak, tehdit ortamında beyin işlevlerini yerine getirmede zorluk çeker .

12-Her beyin eşsizdir. Hepimiz aynı sistemlere sahip olsak da beynin yapısı öğrenmeyle değiştirilir;çünkü daha çok öğrenme daha çok kendine özgü olmak anlamına gelebilir.

Beyin temelli öğrenmenin ilkeleri nelerdir? - 6

16

Özet

Beynin Yapısı ve Öğrenme

Bellek Beyin Temelli Öğrenme İlkeleri

Beyin Temelli Öğrenme

• İnsan beyninde ortalama 100 milyar hücre bulunmaktadır.

• Bunların 10–15 milyarı nöron adı verilen düşünme ve öğrenmeyi sağlayan sinir hücreleridir.

• Öğrenme, beyinde birtakım kimyasal, elektriksel değişiklikler ve sinir sisteminde yeni sinaptik bağların kurulması Yoluyla gerçekleşir.

• Bilginin depolanabilme ve yeniden kullanılabilme yeteneğidir.

• Beyin pek çok işlevi aynı anda yapar

• Öğrenme fizyolojik bir olaydır

• Anlam arayışı içseldir

• Beyin kalıpları algılamaya planlanmıştır

• Duygu ve biliş birbirinden ayrılmaz

• Beyin parça ve bütünü aynı anda algılar

• Öğrenme hem çevresel algıyı hem de odaklanmış dikkati içerir

• Öğrenme bilinci ve bilinç dışı süreçleri içerir

• En az iki tür hafıza vardır

• Beynimiz olgu ve becerileri doğal uzamsal hafızada yapılandırdığı zaman en iyi anlar

• Öğrenme, zihni zorlayan etkinliklerle artar, tehditle engellenir

• Her beyin eşsizdir

17

SONUÇ

• Beyin temelli öğrenme, beynin yapısının ve işleyişinin bilinmesini ve bunun öğrenme süreci ile bağlantısının kurulmasını içerir.

• Beyin temelli öğrenmenin belirli ilkeleri söz konusudur; öğretim planlaması bu ilkeler doğrultusunda oluşturulmalıdır.

18

Öneriler

• Öğrenenlere motive edici zengin ortamlar sunun• Beyin gelişimini olumlu etkilemek için öğrenme

çevresindeki uyarıcıları değiştirin• Ödüllerin öğrenen için stres kaynağı olmasını

engelleyin• Tartışma öğrenenin kendi bilgisini

yapılandırmasında etkilidir; bu yüzden tartışma ortamları yaratın

• Öğrenenin sosyal çevresi ile okul arasında ilişki kurmasını sağlayın

19

Çalışma Yaprakları - 1• Beyin temelli öğrenmenin tanımını yapınız.• ………………………………………………………………………………

……………………………………..• İnsan beyninin işleyişini kısaca yazın.• ………………………………………………………………………………

…………………………………..• Beyinde öğrenmenin gerçekleşmesinde sinapsların rollerini yazınız.• ………………………………………………………………………………

……………………………………• Belleğin işleyişini kısaca yazınız.• ………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………..

20

• Beyin temelli öğrenmenin ilkelerini başlıklar halinde yazınız.

• ……………… ……………….• ………………. ……………….• ……………… ..………………• ………………. …………………• ……………… ………………….• ……………… ………………….

Çalışma Yaprakları - 2

21

• Beyin temelli öğrenme ile geleneksel öğrenmenin farklarını yazınız.

• ……………………………………• ……………………………………• ……………………………………….• ……………………………………….• ……………………………………….• ……………………………………….

Çalışma Yaprakları - 3

22

Kendimizi Deneyelim - 1

• Aşağıdakilerden hangisi “beyin temelliöğrenme”nin temel nitelikleri bakımından yanlıştır?A) İnsan beyni paralel işlemcidir ve aynı anda birçokişlevi yerine getirebilmektedir.B) Öğrenmede duyguların büyük bir etkisi bulunmaktadır.C) İnsan beyni hem amaçladığı konudaki öğrenmelerihem de amaçlamadığı konudaki öğrenmeleri yerinegetirebilmektedir.D) Beynin kendine özgü bir uyarıcıyı alma, analiz etme,eski bilgilerle karşılaştırma ve tepkide bulunma gibiişlevleri vardır.E) İnsan beyninin öğrenmede temel işlevleriniyapmasında çevrenin değil kalıtımın etkisibulunmaktadır.

23

İlimiz ünitesini işledikten sonra ünite ile ilgili öğrencilerinisınav yapan bir öğretmen öğrencilerinin çoğunluğunun yüz üzerinden ellinin altında not aldıklarını görür. Bu durumda ikinci üniteye geçmekten vazgeçerek ilimiz ünitesini tekrar etmek ister.

• Öğretmenin bu uygulaması aşağıdaki yaklaşımlardanhangisine uygundur?

• A) Beyin temelli öğrenme• B) Tam öğrenme • C) Kubaşık öğrenme• D) İşbaşında öğretim• E) Çoklu zeka

Kendimizi Deneyelim - 2

24

• insan beyninde duyguların düşüncelerin hayal gücünün birlikte hareket ettiğini ve bu yüzden kalıcı öğrenmelerin gerçekleştirilebilmesi için beynin bütün işlemlerinin yer aldığı eğitim yaşantılarının düzenlenmesi gerektiği belirtilmiştir.

Bu açıklama beyin temelli öğrenmenin hangi ilkesiyle daha iyi açıklanır.

a. öğrenmeye bütün fizyoloji katılırb.beyin paralel işlemcidirc.öğrenmede hem dikkatin hem de çevrenin önemi vardırd.her beyin tektire.anlam arama,örüntüleme yoluyla gerçekleşir

Kendimizi Deneyelim - 3

25

Kendimizi Deneyelim - 4

1-Beynin korku karşısında performansı düşer2-Öğrenme her zaman bilinçli süreçleri içerir3-Öğrenme zorlama ile zenginleşir4-Bilginin bütünü parçadan önemlidir5-Beyin birçok işi birden yürütürBeyin temelli öğrenme için hangileri doğrudur?

• A-1,2,3• B-2,4,5• C-1,3,5• D-2,3,4

26

Beyin temelli öğrenme ile ilgili ortaya atılan 12 temel kural kime aittir?

• a) Nunley • b) Caine ve Caine• c) Politano ve Doguin • d) Bloom • e) Piaget

Kendimizi Deneyelim - 5

27

Kendimizi Deneyelim - 6

Beyin temelli öğrenme ilkelerinin temel amacı aşağıdakilerden hangisidir?

• a)Beynin çalışmasını sağlamak• b) Zamanını verimli kullanmayı sağlamak• c) En iyi öğrenmenin gerçek problemleri çözerek

gerçekleşir• d) Öğrendiklerin nerde ve ne zaman

kullanacağını• e) Beynin öğrenmesi için düzenli bir program

oluşturma