Economic system

ЭДИЙН ЗАСГИЙН

ТОГТОЛЦОО

Төвлөрсөн Төлөвлөгөөт

ЭЗ

Зах Зээлийн

ЭЗХолимог ЭЗ

Эдийн засгийн

тогтолцоо

Уламжлалт ЭЗ

Юуг ямар хэмжээгээр үйлдвэрлэх ? Эдийн засаг дахь нөөц ямар байгаа , ямар бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэвэл нөөц хүрэлцээтэй вэ гэх мэт асуудлууд хамаарна. Яаж үйлдвэрлэх вэ?  Шинжлэх ухаан техник технологийн дэвшил , түүнийг хэр ашиглахтай холбоотой асуудлууд байдаг бөгөөд тоног төхөөрөмжийн шинэчлэлийг өөртөө тусгаж байдаг. Хэнд зориулж үйлдвэрлэх вэ? Бүтээглэхүүний хуваарилалт болон үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнийг хэчнээн хүн, ямар хүмүүс авах вэ зэрэг асуудлыг тусгасан байдаг. 

ЭЗ-ИЙН ҮНДСЭН 3 АСУУДАЛ

Уламжлалт Эдийн засгийн

тогтолцоо

• УЛАМЖЛАЛТ ЭДИЙН ЗАСАГ: ЭДИЙН ЗАСГИЙНШИЙДВЭР ГАРГАЛТАД УЛАМЖЛАЛ, ТОГТСОН ХЭВЗАНШИЛ ГОЛЛОН НӨЛӨӨЛДӨГ ЭДИЙН ЗАСГИЙНХАРИЛЦААГ ХЭЛНЭ.

Төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засгийн тогтолцоо

Эдийн засгийн үндсэн асуудал

Юуг? Яаж? Хэнд?

Төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засаг: Эдийнзасгийн үндсэн асуудлуудыг шийдвэрлэгчгол агент нь төр буюу засгийн газар болдогэдийн засгийг хэлнэ.

Зах зээлийн эдийн засаг

Эдийн засгийн өмнө тулгарч буй дийлэнх асуудлуудад зах зээлийн механизмын аргаар

хариулт өгдөг тогтолцоог ЗЗЭЗ гэнэ.

Эдийн засгийн үндсэн асуудал

Хэнд? Юуг? Яаж?

Манай улс ЗЗЭЗ-т шилжин орсноос хойшхи ДНБ-ий үзүүлэлт

19901991

19921993

19941995

19961997

19981999

20002001

20022003

20042005

20062007

20082009

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

12

ДНБ

ДНБ

Холимог эдийн засгийн

тогтолцоо

Эдийн засгийн үндсэн асуудал

Юуг? Яаж? Хэнд?

Холимог эдийн засаг: Зах зээлийн систембүхий төрийн зохицуулалттай эдийнзасгийг хэлнэ.

Үйлдвэрлэгчид

ТӨР

Дүгнэлт

Нэг нь зах зээлийн зохицуулалтыг, нөгөө нь төрийн зохицуулалтыг туйлшруулдаг учраас ЗЗ

болон ТТЭЗ нь хүмүүний амьдралд нэг нэгнийгээ үгүйсгэсэн хоёр туйл юм. Амьдрал

туйлууд дээр биш, тэдгээрийн хооронд үргэлжилдэг учраас эдийн засгйн холимог

тогтолцоо нь бат бөх оршсоор байгаагийн учир шалтгаан энэ юм. Зах зээлийн үндсэн тулгуур

асуудал бол үнэ, нийлүүлэлт, эрэлт 3 юм.

Харьцуулах үзүүлэлтүүд

ЗЗЭЗ ТТЭЗ Холимог ЭЗ

Өмчийн Хэлбэр

Хувийн өмч Зуун хувь нийгмийн өмч Хувийн өмч зонхилно

Өрсөлдөөнийхэлбэр

Төгс өрсөлдөөнӨрсөлдөөнийг

социалист уралдаан зохицуулдаг

Төгс ба төгс бус өрсөлдөөн

Зохицуулах механизмЗах зээлийн механизмаар

зохицуулагдана

Төвлөрсөн төлөвлөгөөгөөр зохицуулагддаг

Зах зээлийн механизмыг төрийн зохицуулттай

хослуулна

Эдийн засгийн баримжаалал

Хувь хүний хэрэгцээ Нийгмийн хэрэгцээХувь хүний хэрэгцээ

зонхилно

Үнэ бүрдэлтЭрэлт нийлүүлэлтийн

харилцан үйлчлэлТөрөөс хатуу тогтооно

Эрэлт нийлүүлэлтээр зохицуулагдах боловч

зарим үнийг төр тогтооно

Төрийн Оролцоо

Байхгүй Төрийн оролцоо маш ихТөрийн оролцоо зохицуулалтаар хязгаарлагдана

Гол зорилго Хувь хүний хэрэгцээг аль

болох бүрэн дүүрэн хангах

Төлөвлөгөөг биелүүлэх аль болох давуулах

Хувь хүний хэрэгцээг аль болох бүрэн дүүрэн

хангах

Үйл ажиллагааны сэдэл Хувийн эрх ашиг

сонирхолНийгмийн эрх ашиг

сонирхол Хувийн эрх ашиг

сонирхол

Үйлдвэрлэгчдийн эдийн засгийн эрх чөлөө

Эрх чөлөөтэйЭдийн засгийн эрх чөлөө

байдаггүйЭрх чөлөөтэй

АНХААРАЛ ТАВЬСАН ЯВДАЛД БАЯРЛАЛАА.