Grade 9 ap - unang yugto ng imperyalismong kanluranin

Unang Yugto ng Imperyalismong Kanluranin

Merkantilismo

Mga Sakop ngFrance

Pag-aangkin ngIndia

Mga Sakop ngEngland

Mga Unang Ruta ng Kalakalan

Ang mga kalakal sa Asya ay nakarating sa Europa sa pamamagitan ng tatlong ruta.

Hilagang Ruta: Peking -> disyerto sa Gitnang Asya -> Samarkand at Bokhara -> Caspian Sea at Black Sea -> Constantinople

Panggitnang Ruta: India -> Ormus sa Persian Gulf -> Antioch, Aleppo, Damascus

Mga Unang Ruta ng Kalakalan

Timog na Ruta: India -> Indian Ocean -> Arabia -> Red Sea -> Cairo o Alexandria, Egypt

Limitadong Kaalaman ng mga Kanlutanin tungkol sa Asya

Kaunti lamang ang nalalaman ng mga kanluranin tungkol sa Asya.

Ilan sa mga akda tungkol sa Asya ay isinulat ng mga nakilahok sa krusada(1096-1273)

Ang pinakatanyag na akda ay isinulat ni Marco Polo.

Tinawid niya ang Gitnang Asya hanggang sa China kasama ang kanyang ama at tiyuhin.

Limitadong Kaalaman ng mga Kanlutanin tungkol sa Asya

Pagkatapos niyang manungkulan bilang tagapayo noong Dinastiyang Yuan, bumalik siya sa Italy (1295) at isinulat niya ang The Travels of Marco Polo na naging sanhi para magkaroon ng kaalaman ang mga Kanluranin tungkol sa Asya.

Pagsasara ng mga Rutang Pangkalakalan

Laging bukas ang tatlong ruta ng kalakalan na nag-uugnay sa Asya at mga Kanluranin ngunit nang sumapit ang ika-14 hanggang 15 siglo, sinalakay ng mga Seljuk Turk ang malaking bahagi ng Mediterranean Sea. Noong sila’y nagtagumpay sa pagsalakay dito, nagkaroon sila ng kapangyarihan sa nasabing ruta.

Monopolyo ng mga Italian

Ang Venice, Genoa at Florence sa Italy lamang ang pinayagan ng mga Seljuk Turk na mamili sa daungan nila.

Ipinagbili ng Italy ang mga produktong kanilang nakalakal sa Portugal, Spain, Netherlands, Italy, at England sa mataas na halaga.

Nangunguna na dito ang mga rekado bilang pampalasa ng pagkain, pampreserba at gamot.

Monopolyo ng mga Italian

Ang Venice, Genoa at Florence sa Italy lamang ang pinayagan ng mga Seljuk Turk na mamili sa daungan nila.

Ipinagbili ng Italy ang mga produktong kanilang nakalakal sa Portugal, Spain, Netherlands, Italy, at England sa mataas na halaga.

Nangunguna na dito ang mga rekado bilang pampalasa ng pagkain, pampreserba at gamot.

Paghahanap ng Bagong Ruta

Hiningi ng Italian na bilhin ng Portugal, Spain, France, Netherlands, at England ang mga produkto ng Asya sa mataas na halaga ngunit hindi pumayag ang mga nasabing bansa.

Upang maiwasan ang monopolyo ng Italya at ang mga Seljuk Turk, sila ay naghanap ng ibang ruta patungong China at India.

Mga Pagbabago sa Paglalayag

Mula ng ika-12 siglo, mas malalaki na ang mga barko.

Dalawang bagong tuklas na instrumento ang nakatulong sa mga manlalayag: compass at astrolabe.

Mga Pagbabago sa Paglalayag

Compass: Nalalaman ng mga kapita ng barko kung saan ang direksyon nila kahitsa isang di-pamilyar at malawak na dagat.

Mga Pagbabago sa Paglalayag

Astrolabe: Para malaman ang latitude ng barko mula sa Equator.

Mga Pagbabago sa Paglalayag

caravel: modern stronger sail

Mga Pagbabago sa Paglalayag

Astrolabe: Para malaman ang latitude ng barko mula sa Equator.

Panahon ng Paggalugad at Pagtuklas

Ito ay mula 1450 hanggang 1650

Pinasigla ng paghahanap ng bagong ruta patungong Asya

Ito ay higit na mas mahalaga kaysa sa mga rutang pangkalakalan na unang layunin ng mga Kanluranin.

Ang Bagong Ruta Patungo sa Asya

Pinangunahan ni Prinsipe Henry (Portugal) ang paggalugad sa baybayin ng Africa.

Ito ay nagbunga ng pagkakatuklas sa Azores, Canary, at Cape Verde.

1488 – narating ni Bartholomeu Dias ang dulo ng Africa

Tinawag na Cape of Good Hope

Matapos ang 10 taon, natagpuan ni Vasco da Gama ang bagong ruta patungong Asya (1498). Sa taon ding iyon, dumaong siya sa Calicut sa kanlurang baybayin sa India.

Merkantilismo

Ang tunay na kayamanan sa isang bansa ay ang kabuuang dami ng pilak o ginto dito.

Pinaniwalaan ng Europa na ang ekonomiya ay maaaring makapagpataas ng pambansang kapangyarihan (noong ika-16 siglo)

Mga Sakop ng Portugal

Hormuz sa Persian Gulf, Aden sa Red Sea, Cochin at Goa sa India, Malacca sa Malaya, Ternate sa Moluccas, at Macao sa China

Karaniwan sa snakop ay mga baybaying-dagat

Mga nanguna sa pananakop: Francisco de Almeida

Alfonso de Albuquerque

Mga Sakop ng Spain

Pilipinas

Matapos ang ika-16 siglo, napalawig ng Spain ang kanyang soberanya sa halos buong kapuluan ng Pilipinas

Mga nanguna sa pananakop: Ferdinand Magellan (bagamat isang Portugese, isinagawa niya ang paglalakbay sa ngalan ng Spain)

Miguel Lopez de Legaspi

Mga Sakop ng Netherlands

Hindi agad nakapagsimula sa pakikipagsapalaran sa Asya dahil sa tunggalian laban sa Spain

Bumuo ng Dutch East India Company

Moluccas, Formosa (Taiwan), Batavia (Jakarta)

Pag-aangkin sa Moluccas

Tinangka ng maraming ulit ng Spain na sakupin ang timog na bahagi ng Pilipinas at ang Moluccas ngunit hindi sila nagtagumpay.

Hindi lubos na napasailalim ng Portugal ang Moluccas

Noong 1605, pinaalis ng mga Dutch ang mga Portugese sa Amboina at Tidore.

Mga Sakop ng England

Nagtatag ng English East India Company (1600)

Ang unang pakay ay magkaroon ng ugnayang pangkalakalan sa Sumatra, Java at Moluccas ngunit hindi sila pinahintulutan ng mga Dutch.

Umalis ang mga English matapos ang Amboina Massacre na kung saan sampung mangangalakal ng English ang pinatay ng mga Dutch.

Sa India nagtagumpay ang mga English

Unfederated Malay States

Ito naman ang mga tumutol sa Resident System

Apat na estado rin ang bumubuo dito. (Kedah, Perlis, Kelantan, at Trengganu)

Mga Sakop ng France

Sinundan ng mga French ang halimbawa ng mga English

Nagtatag ng French East India Company (1664)

Mga pamayanang natatag ng French sa India: Chandarnagore, Mahe, at Karikal

Pag-aangkin ng India

Ang France at England ay naging magkaagaw sa India.

Nagpahayag ng digmaan ang hari ng Bengal laban sa mga English (1756)

Pumanig ang France sa India

Sinalakay ng magkasanib na hukbo ang Calcutta

Nagpadala ang Madras ng isang makapangyarihang hukbo sa pamumuno ni Robert Clive upang palayain ang Calcutta.

Pag-aangkin ng India

Tinalo ni Clive sa Battle of Plassey ang hukbo ng hari ng Bengal at ang mga French

Ang hangad ng France ay mangibabaw sila sa India ngunit sila ay nabigo at napasailalim ng England ang India