การอนุรักษ์เรือนพื้นถิ่น...

โครงการ “การอนรกษเรอนพนถนเพอพฒนาใหเปนแหลงเรยนรชมชน”

โดย...นายฉตรกล ชนสวรรณกล ปลดเทศบาลเมองล าพน

มตคณะรฐมนตร

ยทธศาสตรการอนรกษและพฒนาบรเวณเมองเกาล าพน

กรอบแนวคดหลก

คณคาของเมองเกาล าพน

องคประกอบของเมองเกา

- คเมอง

- ก ำแพงเมองและประตเมอง

ศลปะหรภญไชยทยงมใหเหน

อาคารเกาทพกอาศยทมความงดงาม

ตนไมใหญทปรากฏใหเหนในเขตเมองเกา

คณคาความส าคญความเปนของแท

ดงเดม

โครงการอนรกษเรอนพนถนเพอพฒนาใหเปนแหลงเรยนรชมชน

การทองเทยว รายได การมงานท า

• พพธภณฑชมชนเมอง • แหลงเรยนรคมเจายอดเรอน

• การอนรกษบานเกา • การจดท าฐานขอมลบานเกา

• โรงเรยนสงกดเทศบาลฯ

• การจดประชม • วารสารเมองเกาล าพน

• เฮอนศลปน

• คณะวศวกรรมศาสตร มช. • เทคโนโลยราชมงคล • เจาของบานเกา • การจดนทรรศการ

งบประมาณในภาพรวมของเทศบาลเมองล าพน

-

20,000,000

40,000,000

60,000,000

80,000,000

100,000,000

120,000,000

140,000,000

160,000,000

180,000,000

ป 2555 ป 2556(รวมเงนอดหนน

ทางการศกษา)

งบประมาณทตงไว 103,956,700 160,224,570

103,956,700

160,224,570

บาท

ภาพรวมงบประมาณของเทศบาลเมองล าพน ในป พ.ศ. 2555-2556

ภาพรวมการใชงบประมาณในป 2555-2556 ในการด าเนนโครงการอนรกษเรอนพนถนเพอพฒนาใหเปนแหลงเรยนรชมชน

20%

50%

1%

2%

2%

2%

19%

4%

งบประมาณทใชตอโครงการ แหลงเรยนรชมชนคมเจำยอดเรอน (600,000)

โครงกำรอนรกษบำนเกำ (1,500,000)

โครงกำรจดท ำฐำนขอมลบำนเกำ (50,000)

โครงกำรแหลงเรยนร “เฮอนภมปญญำ ตำมวถพอเพยง” (50,000) โครงกำรเรยนรรอบเมอง รเรองถนเกด (50,000)

โครงกำรแหลงเรยนรวฒนธรรมพนบำน สบสำนภมปญญำเมองหรภญชย(50,000) โครงกำรรถรำงน ำเทยวล ำพน เมองบญหลวงแหงลำนนำ (580,000) โครงกำรเปดบำนศลปนทศนศลปเมองล ำพน (120,000)

เรอนพนถน เปนมรดกทำงสถำปตยกรรมทแสดงใหเหนถงรำกเหงำของภมปญญำ วถชวตและขนบธรรมเนยมประเพณ ซงเสมอนสมดบนทกเรองรำวจำกอดตถงปจจบน เรอนพนถนล าพน มจดเดนทเปนลกษณะเฉพำะตว นนคอเปนเรอนไม ยกใตถนสง มหลงคำทรงจวมนลำ สวนยอดและมมตกแตงดวยสรไน ซงเปนแทงไมกลมกลง เรยกกนวำ “เรอนสำระไน” ถอเปนอตลกษณของเมองล ำพน

ลกษณะเดนดานสถาปตยกรรมเมองล าพน

อาคาร สงกอสรางทางศาสนา (สมยหรภณไชย)

รตนเจดย

เจดยกกด

เจดยเชยงยน เจดยปทมวด

กชาง

รปแบบสถำปตยกรรม บำนโบรำณ

เรอนเครองไม แบบใตถนสง ประดบประดำหนำจว สำระไน และฉลลำย เครอเถำ เรขำคณต เรอนสมยกลำง กำรเจำะชองประตหนำตำง กำรขนทรงหลงคำทซบซอน เอกลกษณพนถน สถำปตยกรรมแบบชำงไมรวมสมย ลดควำมชนของหลงคำ

ลกษณะเดนดานสถาปตยกรรมเมองล าพน

อาคารทพกอาศยของเจานาย - เปนสงกอสรางหลงป พ.ศ. 2400 - ไดรบอทธพลจากลกษณะสถาปตยกรรมตะวนตก

ลกษณะเดนดานสถาปตยกรรมเมองล าพน

อาคารทพกอาศยของราษฎรทวไป

อาคารพาณชย

สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร พระราชทานรางวลอนรกษศลปะสถาปตยกรรมดเดน

ดานหนาอาคารพพธภณฑชมชนเมองล าพน เมอป พ.ศ.๒๕๕๐

หลงคาเรอนไมประดบตกแตงอาคารดวย สะระไน ทสงางามทสดในจงหวดล าพน

ผงบรเวณอาคารสถานท

รปดานหนา-ดานหลง อาคารคมเจาราชสมพนธวงศ

หองประวตคมเจาราชสมพนธวงษ และการจดตงพพธภณฑชมชนเมองล าพน

จดแสดงภาพถายวถชวตของชาวล าพนเมอในอดต สถานทส าคญตางๆ ในจงหวดล าพน

เปนหองจดแสดงภาพถายวฒนธรรม ประเพณ และวถชวตของเมองล าพนในอดต

กลองไมขดไฟโบราณ

สลากกนแบงรฐบาลสมยกอนจนถงในปจจบน

ของเลนของสะสมในอดต

อปกรณการเรยนตางๆ ในอดต ตกตายางหลากหลายรปแบบ

ภาพนางสาวถนไทยงาม คนแรกของจงหวดล าพน

ภาพบรรดาสาวงามในอดตของจงหวดล าพน

สถตจ านวนนกทองเทยวทเขาชมพพธภณฑชมชนเมอง

- 2,000 4,000 6,000 8,000

10,000 12,000 14,000

ป 2551 ป 2552 ป 2553 ป 2554 ป 2555 ป 2556 ป 2557 (สค.)

จ านวน (คน) 771 1,064 5,155 13,194 11,315 8,219 5,720

จ านวนนกทองเทยวทเขาชมพพธภณฑ (คน)

ท าบญ 100 ป พพธภณฑชมชนเมอง

โครงกำร/กจกรรมยอย สบเนองตำมนวตกรรมทน ำเสนอ

1. โครงการแหลงเรยนรคมเจายอดเรอน

คมเจายอดเรอน สรำงเมอเดอนมถนำยน พ.ศ. 2470 รปแบบเปนเรอนหลวงสรไน บรเวณคมประกอบดวยยงขำว และสงของเครองใชทบงบอกถงควำมเปนเอกลกษณเรอนหลวงพนถนหลำยสง ตวอำคำรเปนเรอนไมใตถนสง ฐำนรำกและเสำชนลำงเปนคอนกรตอำบปนซเมนตขดมนไมเสรมเหลกรองรบคำนคทวำงบนเสำผนงไมตแนวนอน พนปดวยไมสกทละเอยดและประณตจนน ำไมสำมำรถไหลผำนได สดสวนเรอนจำกพนถงเพดำนคอนขำงสงแบบบำนตะวนตก มชองระบำยอำกำศใตเพดำน หลงคำทรงจวและองคประกอบอนๆ ทคงควำมประณตสวยงำม ควรคำอนรกษไวใหอนชนรนหลงไดรบทรำบและเรยนร

แหลงเรยนรชมชนคมเจายอดเรอน

บรรยากาศภายในแหลงเรยนรชมชนคมเจายอดเรอน

การจดเตรยมพนทภายในแหลงเรยนรชมชนคมเจายอดเรอน

งำนเปดปำยแหลงเรยนรชมชนคมเจำยอดเรอน

บรรยากาศแหลงเรยนรชมชนคมเจายอดเรอน

ภำพนกทองเทยวทมำเทยวชม

เรอนสรไนของ เจายอดเรอน ไดรบรางวลเรอนอนรกษดเดน ดงน

ครงแรกเมอเจำยอดเรอนยงมชวตอย ไดรบรำงวล “บำนสะอำด เปนระเบยบ” จำกเทศบำลเมองล ำพน

ครงทสอง เดอนเมษำยน 2546 คมเจำยอดเรอน ไดรบรำงวลท 1 ประเภท “ บำนโบรำณอนรกษพทกษสงแวดลอม สงเสรมกำรทองเทยวจงหวดล ำพน” จำกเทศบำลเมองล ำพน

เรอนสรไนของ เจายอดเรอน ไดรบรางวลเรอนอนรกษดเดน ดงน

ครงทสำม เดอนพฤศจกำยน 2546 คมเจำยอดเรอนไดรบรำงวล “ล ำพนงำม ประเภทอำคำรอนรกษดเดน” หวขอเมองล ำพนงำม โดยกรรมำธกำรสถำปนกลำนนำ สมำคมสถำปนกสยำม ในพระบรมรำชปถมภ

เรอนสรไนของ เจายอดเรอน ไดรบรางวลเรอนอนรกษดเดน ดงน

ครงทส คมเจำยอดเรอนไดรบพระรำชทำนรำงวลจำกสมเดจพระเทพรตนรำชสดำฯ สยำมบรมรำชกมำร รำงวลอนรกษศลปะสถำปตยกรรมดเดน ประจ ำป 2554 ประเภท เคหสถำนและบำนเรอนเอกชน จงหวดล ำพน เมอวนท 11 มถนายน 2556

สถตจ านวนนกทองเทยวทเขาชมคมเจายอดเรอน

-

2,000

4,000

6,000

8,000

ป 2555 ป 2556 ป 2557 จ ำนวน (คน) 3,385 2,662 7,616

จ านวน (คน)

โครงกำร/กจกรรมยอย สบเนองตำมนวตกรรมทน ำเสนอ

2. โครงการอนรกษบานเกา

โครงการอนรกษบานเกาล าพน เมอป พ.ศ. 2555 เทศบำลไดเรมด ำเนนกำรขนทะเบยน บำนโบรำณ/บำนเกำทยงคง

ควำมเปนเอกลกษณของชำวล ำพนเพอน ำมำบรณะใหเปนแหลงทองเทยวเชงสถำปตยกรรมทองถน กอใหเกดประโยชนกบประชำชนในเขตเทศบำล

บานเลขท 115 บานเลขท 117 บานเลขท 119

ผมสวนรวมในการด าเนนโครงการ

กำรเคหะแหงชำต เทศบำลเมองล ำพน ประชำชน คณะวศวกรรมศำสตร มหำวทยำลยเชยงใหม คณะศลปกรรมและสถำปตยกรรมฯ เทคโนโลยรำชมงคลฯ

แบบแปลนการด าเนนงานในป 2557-2558

โครงกำร/กจกรรมยอย สบเนองตำมนวตกรรมทน ำเสนอ

3. โครงการจดท าฐานขอมลบานเกา

น ำโปรแกรมสำรสนเทศทำงภมศำสตร( GIS ) มำจดท ำฐำนขอมลบำนเกำ ในเขตชมชนเมองเพอเปนกำรกระตนใหประชำชนหนมำสนใจ และสนบสนนกำรอนรกษเรอนพนถน ล ำพน ใหมำกขน

ปจจบนเทศบาลไดมการส ารวจบานโบราณในเบองตน ทงหมด 62 หลง อาทเชน

บานเลขท 304 ถ.เจรญราษฏร ต.ในเมอง อ.เมอง จ.ล าพน

เจาของบาน นายวจตร ภเจรญ

การส ารวจบานโบราณในเบองตน

ฯลฯ

โครงกำร/กจกรรมยอย สบเนองตำมนวตกรรมทน ำเสนอ

4.โครงการแหลงเรยนร

“เฮอนภมปญญา ตามวถพอเพยง”

โรงเรยนเทศบาลสนปายางหนอม

แหลงเรยนร “เฮอนภมปญญา ตามวถพอเพยง”

เปนการประยกตใชเฮอนพนถนมาเปนแหลงเรยนร

- เพอมงเนนใหนกเรยนและประชำชนในพนทไดทรำบถง รปแบบของสถำปตยกรรมเรอนพนถนล ำพนผำนทำงสถำนทของแหลงเรยนร

- น ำปรำชญภมปญญำทองถนในชมชนทง 17 ชมชน รวมเปนวทยำกรในกำรใหควำมรในกจกรรมตำงๆ อำท กจกรรมกำรท ำควกหมำกพล, กจกรรมกำรตดตง เปนตน

- สำมำรถน ำควำมรทำงภมปญญำทไดปรำชญทองถนไปประยกตใชในชวตประจ ำวนอยำงตอเนอง

แหลงเรยนร “เฮอนภมปญญา ตามวถพอเพยง”

จดท าเอกสารอธบายองคประกอบเฮอนพนถนเพอจดแสดงในเฮอนภมปญญาฯ

กจกรรมอยสอนหลาน สานสองวย

จดใหมกจกรรมสบสานภมปญญาทงหมด 10 กจกรรม ดงน กจกรรมท 1 การประดษฐตง กจกรรมท 2 การประดษฐกรวยดอกไม กจกรรมท 3 การประดษฐกระทงใบตอง

กจกรรมอยสอนหลาน สานสองวย

จดใหมกจกรรมสบสานภมปญญาทงหมด 10กจกรรม อาท กจกรรมท 4 การประดษฐโคม กจกรรมท 5 การประดษฐควกหมากพล กจกรรมท 6 การประดษฐการสานสตว

กจกรรมอยสอนหลาน สานสองวย

จดใหมกจกรรมสบสานภมปญญาทงหมด 10กจกรรม อาท กจกรรมท 7 การประดษฐการดอกไมใสครวทาน กจกรรมท 8 การประดษฐหมากเบง กจกรรมท 9 การประดษฐการพบกลบดอกบว กจกรรมท 10 การประดษฐตนสลากภตร

โครงกำร/กจกรรมยอย สบเนองตำมนวตกรรมทน ำเสนอ

5. โครงการเรยนรรอบเมอง รเรองถนเกด

โรงเรยนเทศบาลประตล

ด าเนนการตาม จดแขงของเมองล าพน ในดานของการเปนเมองเกา และมอารยธรรมทสบทอดกนมานานมากกวา 1,400 ป

กำรสรำงโอกำสและฝกฝนมคคเทศกนอย เนนกำรจดกจกรรมสงเสรมกำรเรยนรเกยวกบประวตศำสตร สถำปตยกรรมพนถนศลปวฒนธรรม ประเพณและ ภมปญญำทองถนของเมองล ำพน ทงนเพอใหเกดควำมภำคภมใจในถนเกดของตน โดยก ำหนดแหลงเรยนรรอบเมองไว 14 จดดวยกน อำท

วดพระธาตหรภญชยฯ วดจามเทว อาคารมรดกแผนดน

จดท าแผนพบแนะน าโครงการเรยนรรอบเมองฯ

สรางโอกาสและฝกฝนมคคเทศกนอย

ตวอยาง กจกรรมตามโครงการฯ

โครงกำร/กจกรรมยอย สบเนองตำมนวตกรรมทน ำเสนอ

6. โครงการแหลงเรยนรวฒนธรรมพนบาน

สบสานภมปญญาเมองหรภญชย

โรงเรยนเทศบาลสนปายางหลวง

ด าเนนการภายใตแนวคด กำรอนรกษประเพณ และวฒนธรรมลำนนำ เพอใหโรงเรยนเปนศนยกลำงกำรศกษำ และเผยแพร รปแบบสถำปตยกรรมดงเดม ประเพณ วฒนธรรมพนบำนตำงๆ พรอมทงจดแหลงเรยนร จ ำนวน 4 แหลงเรยนร

จดแหลงเรยนร จ านวน 4 แหลงเรยนร ดงน

แหลงเรยนรท 1 ศนยศกษาศลปวฒนธรรมพนบานหรภญชย

แหลงเรยนรท 2 หอจดหมายเหตเทศบาลเมองล าพน

จดแหลงเรยนร จ านวน 4 แหลงเรยนร ดงน

แหลงเรยนรท 3 หอสมดแหงชาตหรภญชย

แหลงเรยนรท 4 หองเรยน School Online

การเผยแพรภมปญญาจากโรงเรยนสชมชน

รางวลทไดรบ

ระดบจงหวด รางวล ผลงำนนวตกรรมระดบเขตพนทกำรศกษำ หนวยงำน ส ำนกเลขำครสภำ พ.ศ.2555

ระดบประเทศ รางวล เหรยญทอง หนงโรงเรยน หนงนวตกรรมหนวยงำน ส ำนกเลขำครสภำพ.ศ.2555

โครงกำร/กจกรรมยอย สบเนองตำมนวตกรรมทน ำเสนอ

7. โครงการรถรางน าเทยวล าพน เมองบญหลวงแหงลานนา

โครงการของเทศบาลเมองล าพน โครงการรถรางน าเทยวล าพน

๑. วดพระธาตหรภญชยวรมหาวหาร

๒. พพธภณฑชมชนเมองล าพน

๓. คมเจายอดเรอน

๔. อนสาวรยพระนางจามเทว

๕. วดจามเทว

๖. วดมหาวน(วดมหาวนาราม)

๗. วดพระคงฤาษ

๘. วดสนปายางหลวง

๙. กชาง-กมา

๑๐. วดพระยน

๑๑. วดตนแกว

๑๒. บานเกาล าพน

ราคาตวรถน าเทยวในเขตเมองล าพน Tram Ticket office

เดก / Child Fee 20 Baht. ผใหญ / Adult Fee 50 Baht. ชาวตางชาต / Foreigner Fee 100 Baht.

สอบถามรายละเอยดไดท .... งานพฒนาและสงเสรมการทองเทยว เทศบาลเมองล าพน โทร.053 – 511013 ตอ 110 บธจ าหนายตวรถน าเทยวฯ (หนาวดพระธาตหรภญชย) โทร.053-530757

สถตผใชบรการรถรางน าเทยวล าพนประจ าป พ.ศ. 2554-2557

8,032 9,262

11,213

12,517 ป 2557 จ ำนวน 8,032 รำย(สค.)

ป 2556 จ ำนวน9,262 รำย

ป 2555 จ ำนวน 11,213 รำย

ป 2554 จ ำนวน12,517 รำย

โครงกำร/กจกรรมยอย สบเนองตำมนวตกรรมทน ำเสนอ

8. โครงการเปดบานศลปน ทศนศลปเมองล าพน

โครงการของเทศบาลเมองล าพน

โครงการเปดบานศลปน ทศนศลปเมองล าพน เปนโครงกำรทสบเนองมำจำก กำรประชมกจกรรมสงเสรมศลปนล ำพน ตำมโครงกำรพพธภณฑชมชนเมอง เมอวนท 9 สงหำคม 2555 ทมวตถประสงคเพอจะสรำงควำมรวมมอในกำรผลกดน คนหำเอกลกษณควำมเปนเมองเกำล ำพนไว

โครงการของเทศบาลเมองล าพน

โครงการเปดบานศลปน ทศนศลปเมองล าพน

ครงท 1 เปนผลงำนภำพวำดทมควำมสดชนสดใส ดวยสสนของดอกไมของอำจำรยจรญ บญสวน จดแสดงตงแตเดอนพฤศจกำยน 2555 – มกรำคม 2556

ตวอยางขอคดเหนของผมาเยยมชมผลงานภาพวาดของ อาจารยจรญ บญสวน

ครงท 2 เปนผลงำนภำพวำด ในรปแบบกำรตนแอนเมชน ของ อำจำรยจำรพงษ ณ ล ำพน จดแสดงตงแต เดอนกมภำพนธ – พฤษภำคม 2556

ตวอยางขอคดเหนของผมาเยยมชมผลงานภาพวาด ในรปแบบการตนแอนเมชน

ครงท 3 ผลงำนแกะสลกไมรปเหมอนพระเถระชนผใหญ ครบำชอดงของเมองล ำพน ของอำจำรยสมพล หลำสกล จดแสดงตงแต เดอนมถนำยน – สงหำคม 2556

ตวอยางขอคดเหนของผมาเยยมชมผลงานแกะสลกไมรปเหมอน พระเถระชนผใหญ ของอาจารยสมพล หลาสกล

ครงท 4 เปนกำรจดแสดงภำพจ ำลองจตรกรรมฝำผนงวดสะปงนอย ภำยใตชองำน เสนส วถยอง ของอำจำรยประสทธ ศลปะเดชำกล จดแสดงตงแต เดอนกนยำยน 2556 – มกรำคม 2557

ตวอยางขอคดเหนของผมาเยยมชมผลงาน เสนส วถยอง ของอาจารยประสทธ ศลปะเดชากล

ครงท 5 จดแสดงภำพวำดจตรกรรมสน ำ รปดอกไมทออนชอยงดงำมเตมไปดวยควำมทรงจ ำ ของอำจำรยชำตชำย ปนมงคล จดแสดงตงแต เดอนกมภำพนธ – มถนำยน 2557

ตวอยางขอคดเหนของผมาเยยมชมผลงาน ภาพวาดจตรกรรมสน า ของของอาจารยชาตชาย ปนมงคล

ครงท 6 จดแสดง “มหศจรรยปนปน” ของอำจำรยวฒนำ บญยน จดแสดงตงแต เดอนกรกฎำคม 2557 มำจนถงปจจบน

ผลทไดรบจากการอนรกษเรอนพนถน

พฒนำฐำนขอมลกำรจดกำรควำมรเรอนพนถน จงหวดล ำพน ไดขอมลเรอนพนถนจงหวดล ำพน ส ำหรบกำรสรำงเครอขำยกำรทองเทยวเชง

อนรกษ สรำงจตส ำนกในกำรอนรกษเมองเกำล ำพน ไดฟนฟชำงฝมอหรภญไชย และชำงฝมอทองถนเพอกำรอนรกษภมปญญำทองถน

อยำงย งยน เปนกำรสงเสรมกำรทองเทยวเชงอนรกษ สรำงรำยได และกำรมงำนท ำ

LAMPHUN MUNICIPALITY