Kütüklerde Organik Kayın Mantarı Yetiştiriciliği

KAYIN MANTARI

KAYIN MANTARI TÜRLERİNİN TANITIMI, MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ VE EKOLOJİK

İSTEKLERİ

Pleurotus ostreatus:

– Şapka büyüklüğü, 6-14 cm genişliktedir.

– Şapka rengi, griden siyaha kadar farklılık göstermektedir.

– Lameller, önce krem beyazı, daha sonra fildişi beyazı renk almaktadır.

– Sporları soluk krem renktedir.

Pleurotus ostreatus:

– Misel gelişimi için uygun ortam sıcaklığı, 20-25°C, nem oranı ise % 90-95’tir.

– Mantar oluşumu için 200-1000 lüks ışık yoğunluğu, %75-85 oranında nem ve 15-20°C sıcaklık ister.

Pleurotus sajor-caju:

• Misel gelişimi için istenilen ortam nemi, % 90-95; sıcaklık isteği ise 25°C’dir.

• Mantar oluşum dönemindeyse 200-1000 lüks ışık yoğunluğu, %75-85 oranında ortam nemi ve 20-25°C ortam sıcaklığı gerekmektedir.

• Yaz mevsimi için yetiştirmeye uygun bir tür olarak değerlendirilebilir.

Pleurotus sp. Florida:

• Şapka rengi, sıcaklık ve ışık yoğunluğuna göre gri ve açık kahverengi olabilir.

• Misel gelişimi için uygun ortam sıcaklığı 20-25 °C nem oranı ise %90-95’tir.

• Mantar oluşumu için 200-1000 lüks ışık yoğunluğu, %75-85 oranında nem ve 20-25°C sıcaklık ister

Pleurotus eryngii: ÇAŞIR MANTARI

Pleurotus eryngii:

• Şapka büyüklüğü, 5-10 cm genişlikte olabilmektedir.

• Şapka rengi, gri-beyaz renkte olup lameller oldukça sıktır.

• Lameller önce beyaz, daha sonra grimsi bir renk almaktadır.

• Sporları beyaz renktedir.

• Misel gelişimi için uygun ortam sıcaklığı, 20-25 °C; nem oranı ise %90-95’tir.

Pleurotus eryngii:

• Mantar oluşumu için 200-1000 lüks ışık yoğunluğu, %75-85 oranında nem ve 15-18 °C sıcaklık gerekmektedir.

KAYIN MANTARI ÜRETİM TEKNİKLERİ

• 1. Bitkisel artıklarda (Buğday sapı, çeltik sapı, talaş, kepek …)

• 2. Ağaç kütüklerinde

Bitkisel Artıklar Kullanılarak Yapılan Yetiştiricilik

a)Yetiştirme ortamının hazırlanması :

• Şayet herhangi bir bitki sapı kullanılacaksa, iri parçalar haline getirilmelidir.

• Seçilen kompost reçetesine göre karışım hazırlandıktan sonra %70-75 oranında nem içermesi için 1-2 gün ıslatılmalıdır.

Yetiştirme ortamları

Buğday sapı %95

Kepek % 5

Buğday sapı %74

Talaş %25

Alçı %1

Çeltik sapı %75

Çeltik kavuzu

%25

Alçı %1

Pamuk çiğidi küspesi

%87

Buğday sapı %12

Alçı %1

Bitkisel Artıklar Kullanılarak Yapılan Yetiştiricilik

a)Yetiştirme ortamının hazırlanması :

• Kullanılan ortam hasattan sonra hayvan yemi olarak kullanılacaksa bu materyallerin karıştırılmaması gerekmektedir.

• Ele alınan karışımda uygun nem seviyesi sağlandıktan sonra ortamın hastalık ve zararlı etmenlerinden arındırılması için sterilize edilmesi gerekmektedir.

Bitkisel Artıklar Kullanılarak Yapılan Yetiştiricilik

b)Ortamların hastalık ve zararlı etmenlerinden arındırılma işlemleri:

• Pratikte yaygın olarak kullanılan iki metot vardır.

• Bunlar 600C 8-10 saat yada 700C de 6-8 saat süre ile buharla yapılan pastörizasyon uygulaması, yada 700C de bir saat süre ile sıcak suda bekletme uygulamaları şeklindedir.

Bitkisel Artıklar Kullanılarak Yapılan Yetiştiricilik

c) Misel ekimi ve kuluçka dönemi :

• Ekimde kullanılan misel miktarı, genellikle yaş ortam ağırlığının %2-3 kadardır. Bu oran %5 i geçmemelidir.

• Misel ekilmiş ortamlar plastik torbalara veya plastik kasalara doldurulur.

• Pratikte 2,5-3 kg lık torbalar yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.

Misel ekimi

Misel ekimi

Bitkisel Artıklar Kullanılarak Yapılan Yetiştiricilik

c) Misel ekimi

250C lık ve %90-95 oranında nem içeren karanlık odalara yerleştirilir.

• Bu dönemde ışığa gerek yoktur.

• Şartlar sağlandıktan sonra 10-15 gün içerisinde misel gelişimi tamamlanır.

Bitkisel Artıklar Kullanılarak Yapılan Yetiştiricilik

d)Primordyum oluşumu ve hasat dönemi:

• Kuluçka dönemi sonunda sıcaklık, türlere bağlı olarak P. ostreatus türü için 150 C

indirilir, diğer türler için ortalama olarak 20-25 0C de tutulur.

• Misel ön gelişme dönemi tamamlandıktan sonra, plastik torbalar kenarlarından naylon bıçakla kesilerek açılır veya 2,5-3 kg lık plastik torbalardan tamamen çıkartılır.

Hasat Büyüklüğünü Almış Mantarlar

Bitkisel Artıklar Kullanılarak Yapılan Yetiştiricilik

hasat dönemi:

• Bu amaçla florasan lambalar kullanılabilmektedir.

• Gerekli ışık ihtiyacı tüm pleurotus türleri için günde 10-12 saat süreyle 200-1000 Lux tür.

• Ürün döneminde ihtiyaç olan hava nemi ise, %75-85 oranlarındadır.

Bitkisel Artıklar Kullanılarak Yapılan Yetiştiricilik

hasat dönemi:

• Genel olarak hasat büyüklüğü ve zamanı, mantar şapkalarının el ayası şeklinde tamamen açıldıktan sonra, kenarlarının dışa kıvrılmaya başlamadan önceki düzgün, taze ve diri konumudur.

• Bu durumdaki mantarlar ortama zarar vermeden koparılmalı yada kesilerek alınmalıdır.

hasat dönemi:• Ambalaj kapları: 250, 500 ve 1000 gr lık

büyüklüklerde olabilmektedir.

• Tekniğine uygun şekilde hasat edilen ve ambalajlanan mantarlar +4 0C deki depoda veya buzdolabında 3-4 gün bekletilebilmektedir.

• Verim genel olarak kuru ağırlığının kg. başına 1 kg taze mantar olarak gerçekleşmektedir.

• Hasat süresi 6-12 hafta arası değişebilmektedir.

• En önemli zararlıların başında sinekler gelmektedir.

• Buna karşıda tedbir amacıyla flaş aralarında haftada 1 defa % 0,1-1 lik DDVP ile üretim odaları koruyucu amaçla ilaçlanmalıdır.

Sütün kültürü

Ağaç Kütükleri Kullanılarak Yapılan Yetiştiricilik

• Ağaç kütükleri kullanılarak yapılan yetiştiricilik kapalı ortamlarda yapılabildiği gibi pratikte genellikle açıkta yetiştiricilik amacıyla uygulanan bir üretim şekli olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bu Üretim Şeklinde Uygulanan Üretim Safhaları Aşağıdaki Şekildedir:

a-kütüklerin hazırlanışı;

• 15-20 santim çapındaki kütükler öncelikle 30-40 santim uzunluğunda kesilir, yeterli nem içeriğine ulaşması için 3-5 gün su içinde bekletilir.

• Eğer kütükler yeni kesilmiş ağaç kütükleri ise yeterli bitki öz suyuna sahip olacağından suda bekletme işlemine gerek duyulmayabilir.

Bu Üretim Şeklinde Uygulanan Üretim Safhaları Aşağıdaki Şekildedir:

a-kütüklerin hazırlanışı;

• Daha sonra kütükler üzerinde 2-2,5 santim çapında ve 5-6 santim derinliğinde 4-6 delik açılır.

• Böylece kütükler misel aşılama işlemi için hazır hale getirilmiş olmaktadır.

c-kütüklerin araziye yerleştirilmesi ve hasat;

• Misel ön gelişme dönemi tamamlandıktan sonra kütükler 30-40 cm aralıkla 1/3 kısımları toprağa gömülecek şekilde yapraklı ağaçların altları, binaların kuzey yönleri gibi gölge alanlara yerleştirilir.

• Yumuşak dokulu ağaç kütüklerinde mantarlar, normal koşullarda ilk yıl (aşının yapıldığı yılın eylül ayında) oluşur.

• Ekonomik olarak hasat süresi 3 yıldır ve 2. yılda en yüksek verim alınır.

c-kütüklerin araziye yerleştirilmesi ve hasat;

• Sert dokulu ağaç kütüklerinde ise misel yavaş gelişir ilk mantarlarının çıkışı genellikle aşılamadan sonraki 2. yılı oluşur.

• Bu tip sert dokulu ağaçlarda hasat süresi 4-5 yıl sürer. 5-6 cm çap büyüklüğünü alan mantarlar hasat edilir.

• Verim, genellikle odun ağırlığının %30-40’ ı olarak gerçekleşir.