View
202
Download
5
Category
Preview:
DESCRIPTION
Beledi̇yelerde iİş Süreci̇ Tasarımında Açık Kaynak Kodlu Coğrafi Bilgi Sistemleri İle Mobi̇l Uygulamalar TBD 31. Ulusal Bilişim Kurultayı Bildirisi
Citation preview
1
BELEDİYELERDE İŞ SÜRECİ TASARIMINDA
AÇIK KAYNAK KODLU
COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ İLE
MOBİL UYGULAMALAR
1Can AYDAY, 2Aysun GÖÇMEZ, 2Levent SABAH, 2Nefise YAMAN,
3Ömür Aşıkoğlu, 3İ. Halil Umur
1Anadolu Üniversitesi TÜRKİYE
Tel: 532 373 94 33 E-Posta cayday@cvm.com.tr
2 CVM Coğrafi Veri Modelleme San. ve Tic. Ltd. Şti. Eskişehir/TÜRKİYE
3 Odunpazarı Belediyesi Eskişehir/TÜRKİYE
ÖZET
Bu çalışmada belediyecilikte klasik yöntemler ile
işleyen süreçlerin Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Açık
Kaynak Kodlu Mobil Uygulamalar kullanılarak
işlevselliğinin arttırılması amaçlanmıştır.
Açık Kaynak Kodlu Yazılım (AKKY); yazılımın
kaynak kodunun incelenmesine ve değiştirilmesine
olanak sağlayan, hızlı, güvenilir ve ücretsiz bir
yazılım modelidir. Esneklik, performans, lisans
maliyetlerinden tasarruf, belirli bir firmaya bağımlı
olmama ve açık standartlara uygunluk gibi pek çok
avantajı bulunmaktadır. Eğer teknik açıdan yeterli
olanaklara sahip olunursa, hem zaman hem de parasal
açıdan büyük kazançlar ve başarılar elde edilebilir.
Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de yazılım
konusunda bu yöne doğru bir gidiş gözlenmektedir.
İspanya, İtalya, Fransa ve İngiltere’de yaklaşık 10 yıl
önce başlayan ve gelişen bu yazılım modeli son
yıllarda Türkiye’de de önem kazanmaya başlamıştır.
Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), bir taraftan çok
sayıda konumsal veriye gereksinim duyan bir
yöntem, diğer taraftan ise bu sistem için kullanılan
yazılımların çok pahalı olması, bu konuda çalışanları
açık kaynak kodlu yazılımlara yönelmelerine neden
olmaktadır.
Anahtar Kelimeler
CBS, Açık kaynak kodlu yazılımlar, mobil veri
toplama uygulamaları
SUMMARY
Purpose of this paper is to improve the functionalities
of processes that working with classical methods in
the municipalities by using open source code
geographical information systems and open source
code mobile applications.
Open Source Code Software: A fast, reliable and free
software model that allow review and replace source
code of applications. It has many advantages like
flexiable, performance, saving on licence cost, not
being connected to a particular firm, compliance with
open standarts. If technically adequate facilities
owned, large gains in terms of both time and money
and success can be achieved. All over the world as
well as software development in Turkey is observed a
tendency in this direction. Spain, Italy, France and
England began about 10 years ago and the software
model developed in recent years has gained
importance in Turkey.
Geographical Information Systems (GIS); in one
hand it is a system that need huge amount of spatial
data, on the other hand the software used for this
system to be very expensive deviates the GIS
applicants to the open source code GIS softwares.
Keywords
GIS, Open Source Code Software, Mobile Data
Collection Applications
2
GİRİŞ
Akıllı telefon ve tablet gibi mobil cihazların
kullanımın giderek yaygınlaşması ile birlikte bu
cihazlara uygun çok sayıda yazılım geliştirilmektedir.
Belediyecilikte mobil yazılımların kullanımı, sahaya
yönlendirilecek ekiplerin koordinasyonu, sahadan
ekiplerin geri bildirim yapacağı verilerin hızlı bir
şekilde belediye merkezi sunucularına aktarılmasıyla
birlikte devamlı olarak güncel verilerle beslenen
veritabanları ile klasik iş süreçlerinin daha hızlı
işletilmesi sağlanmaktadır.
Bunun yanında kullanımı giderek yaygınlaşan bir
diğer konuda coğrafi bilgi sistemleridir. Mobil
cihazlar yaygınlaşmadan önce bilgisayar üzerinden
yada koordinat verisi elde etmek için kullanılan GPS
cihazlarıyla sınırlı olan koordinat verisi elde edilmesi
mobil cihazların yaygınlaşması ile birlikte
artmaktadır.
Verinin elde edilmesinin yanısıra, elde edilen verinin
doğruluğu ve güncelliği de önemlidir. Güncel ve
doğru veri ile karar vericiler için hayati önem taşıyan
raporlamalar ve karar vericinin hayal gücüne bağlı
olarak çok sayıda konumsal analiz yapılabilmektedir.
KLASİK İŞ SÜREÇLERİ İLE ÖNERİLEN İŞ SÜREÇLERİNİN KARŞILAŞTIRILMALARI
Şekil 1 de gösterilen iş akış şemasına göre parklardan
veya belediye birimlerinden gelen arıza bildirimlerine
göre süreç başlatılmaktadır. Su arızası örneğinde
belirtildiği gibi gelen arıza bildirimi ilgili birime
iletilmektedir. Ekip arızanın meydana geldiği bölgeye
gidip ek olarak depodan malzeme istenmesinin
gerekliliğini değerlendirdikten sonra arızayı
gidermekte ve park bahçeler müdürlüğü teknik
büroya haber vererek süreci sonlandırmaktadır.
Şekil 1 Afyon Belediyesi Park Bahçeler Müdürlüğü
Elektrik Arızaları İş Akış Şeması [1]
PARKLARDAN
YADA BELEDİYE
BİRİMLERİNDEN
SU İLE İLGİLİ
ARIZA BİLDİRİMİ
GELMESİ
SU ARIZA BİRİMİNE
BİLGİ VERİLSİN
ARIZA YERİNE
GİDİLMESİ
DEPODAN
MALZEME
İSTENMESİ
GEREKİYOR
MU?
ARIZANIN
GİDERİLMESİ
PARK BAHÇELER
MÜDÜRLÜĞÜ
TEKNİK BÜROYA
HABER VERİLMESİ
DEPODAN
MALZEME
ALINMASI
E
H
3
Şekil 2 Önerilen Süreç
Önerilen süreç tasarımında ise coğrafi bilgi
sistemlerinin gücü ve mobil uygulamaların hızı ile
süreç optimizasyonu sağlanabilir. Arıza bildirimi
için hazırlanacak bir web arayüzü ile hem kullanıcılar
arıza bildirimlerini anlık olarak ve konuma dayalı
olarak verebilirler, hem de yöneticiler anında
bildirimleri görerek daha hızlı müdahale de
bulunabilirler.
Arıza bildirimi için web arayüzünü kullanacak kişiler
arızanın detaylarını belirtip ayrıca aynı form üzerinde
bulunan harita aracılığıyla tam olarak arızanın
bulunduğu koordinatı seçer. Arıza kaydı oluşturur.
Arıza kaydı sisteme eklendiği anda ilgili birim
yöneticisine arıza bildirimi gelir. Yönetici arızanın
detayına göre ilgili ekibe iş emri oluşturur. İş emri
oluştururken arızanın olduğu bölgeye yakın bulunan
mobil veri ekibi varsa öncelikli olarak bu ekibi atar.
Sahada bir çok ekip varsa ve de iş yüklerine veya
bulundukları konuma göre yönetici en uygun ekibi
tespit eder ve arızayla ilgilenmesi için o ekibi atar.
İş emrini mobil cihazları üzerinden alan ekip arızanın
bulunduğu alana gider. Gerekli tespitleri yapar.
Depodan malzeme gerekiyorsa gereken malzeme
detaylarını tablet üzerinden işler ve belediyedeki ilgili
birime gönderir. Aynı şekilde malzeme istediğini alan
diğer ekipde direkt olarak sahadan konumunu aldığı
arıza ekibine gereken malzemeleri ulaştırır.
Depodan malzeme gerekmiyorsa ekip arızaya
müdahale eder. Tablet üzerinden yapılan işlem
detaylarını ekler. Fotoğraf çekimi yapar. Ve kayıt
işlemini sonlandırır. 3G bağlantısı ile anında
belediyeye veriyi gönderir.
Sahadan gelen verinin detayına bakan yöneticinin
onayı ile iş emri sonlandırılır. Yada düzenleme
yapılarak ekip tekrar bilgilendirilir.
Sahadan bu şekilde toplanan sözel ve konumsal
veriler ışığında coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak
konumsal analizler yapılabilir. Yöneticiler çeşitli
analiz, yorumlama ve raporlama yapabilir.
Yıllık, aylık, haftalık, günlük olarak hangi
bölgelerde ne tür arızalar meydana geldi?
Arızaların meydana geldiği bölgeler ile
altlık olarak kullanılacak katmanlar arasında
bağlantı kurulabilir. Örnek olarak bölgelerin
jeoloji haritaları, su seviye haritaları, fay
hatları, litolojik alanları, deprem noktaları
katmanları arıza bildirimlerinin olduğu
noktalar ile eşleştirilerek aralarında bir ilişki
olup olmadığı üzerinde yorumlamalar
yapılabilir.
Harita üzerinde seçilen bir noktanın,
kullanıcının belirleyeceği bir yarıçap değeri
ile oluşturulan alan içinde kaç arıza
meydana gelmiş, arızaların türleri neler gibi
sorulara yanıt bulabilir.
Bununla birlikte mobil cihazlar ile elde edilen veriler
ile ekipler ve / veya kişiler üzerinde performans
analizi yapılabilir.
Ekiplerin arızaların zorluk derecesine göre müdahale
süresi, ortalama müdahale süreleri gibi analizler ile
performansları değerlendirilebilir.
Önerilen diğer bir süreçde ise sosyal yardım işleri
müdürlüğünün evde yaşlı bakım hizmetleri iş
sürecinde vatandaşın talebi yada belediyenin tespiti
ile bakıma muhtaç kişilerin tespiti ile süreç
başlatılmaktadır.
Sonraki aşamalarda yetkili kişiler talepde
bulunulacak kişiye gerekli belgelerin listesini
vermekte, kişi belgeleri hazırlayıp belediyeye
başvurmaktadır. Başvuru sahibinin durumu
değerlendirip uygun ise yardım işlemleri
yapılmaktadır.
4
Şekil 3 Trabzon Belediyesi Örnek İş Akış Şeması [2]
Önerilen süreçde ise öncelikli olarak belediyedeki
mevcut verilerin derlenerek bakıma muhtaç kişilerin
yoğun yaşadığı yerleşim yerlerinin tespitini yapılır.
Bu tespiti coğrafi bilgi sistemleri yardımıyla il
genelinde yaşayan vatandaşların belli bir yaş
aralığında sınıflandırılarak ve de ikamet adresleri ile
eşleştirilerek il genelinde kümeleşme tespiti yapılır.
Ayrıca bölgelerin demografik durumları da göz
önüne alınarak bakıma yada yardıma muhtaç
olabilecek kişiler tespit edilir.
Sahada görevlendirilecek ekipler öncelikli bölgelere
gönderilir.
Ekipler mobil cihazlarda bulunan açık kaynak kodlu
yazılımlar aracılığıyla anlık olarak verisini
topladıkları ev halkının konumunu arkaplanda alır.
Bunun yanında mobil uygulama arayüzünde ihtiyaç
sahip adaylarının bilgileri kaydedilir.
Toplanan veriler değerlendirilmek üzere belediyede
de konumlu sunucuya gönderilir. Sunucu üzerinde
hazır bulunan web arayüzü, mevcut veritabanındaki
kişi bilgileri ile sahadan gönderilen kişi bilgilerini
karşılaştırır. Karar vericilerin belirlediği çeşitli eşik
aralıklarında tespit edilen kayıtlar detaylı olarak
incelenir ve uygunsa onaylanır.
Bu şekilde ihtiyaç sahiplerinin istekde bulunmasına
gerek kalmadan direkt olarak belediye tarafından
tespitleri yapılır.
Yerinde güncel verileri toplanır.
Konumsal verileri ile birlikte karar vericiler çok
sayıda analiz yaparak mevcut verilere göre
yardımların ihtiyaç sahiplerine ne kadar ulaştırıldığı,
bakıma muhtaç kişilerin yoğun olduğu bölgelere
yakın olarak çeşitli tesisler yapılmasının gündeme
gelmesi gibi ek faydalar sağlar.
SONUÇ
Yaygınlaşan mobil cihaz kullanımı ile birlikte güncel
verilerin elde edilmesinde hız kazanmak için bu
cihazlarla bütünleşik uygulamalar tasarlanmalıdır.
Tasarlanan uygulamalar açık kaynak kod şeklinde
oluşturulmalıdır. Bu şekilde belli bir ekibin
geliştirmesinden öte çok sayıda geliştiricinin
katkısıyla kısa sürede çok detaylı uygulamalar
oluşturulabilir. Yeni uygulamalara ilham verebilir.
Sözel bilgilerin yanısıra konumsal verilerin kullanımı
sayesinde açık kaynak kodlu coğrafi bilgi sistemlerini
kullanan kişiler tamamen hayal güçlerine bağlı olarak
çok çeşitli analizler yaparak toplanan güncel verilerin
anlam kazanmasını sağlarlar.
KAYNAKÇA
[1] http://www.afyon.bel.tr/tr/icerikdetay/81/95/park-
bahceler-mudurlugu-is-akis-semasi.aspx
[2]
http://www.trabzon.bel.tr/isAkis/SosyalYardim.html
ÖZGEÇMİŞ
Can Ayday, 1952 yılında Eskişehir’de doğdu.
İlkokulu Eskişehir Yeniyurt Koleji, orta ve liseyi
Eskişehir Maarif Kolejinde okudu. 1970 de ODTU
Jeoloji Mühendisliği Bölümüne girdi. Bu bölümden
1976 yılında Jeoloji Mühendisi unvanı alarak mezun
oldu. 1976-1982 yılları arasında MTA Enstitüsünde
çalıştı. 1982 yılında Anadolu Üniversitesi Maden
Mühendisliği Bölümünde asistan olarak göreve
başladı. ODTÜ’de 1980 yüksek lisans, 1989’da
doktora unvanı aldı. 1993 Doçent, 1999 Profesör
unvanı almaya hak kazandı. Anadolu Üniversitesi
5
Uydu ve Uzay Bilimleri Enstitüsünü kurdu. Şu anda
yine aynı enstitünün öğretim üyesi olarak görevine
devam etmektedir. Mühendislik jeolojisi, Uzaktan
Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri konularında çok
sayıda yurt içi ve yurt dışı yayınları, araştırmaları
bulunmaktadır. Evli ve bir çocuk babasıdır.
Recommended