View
47
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
JAK DZIAŁAJĄ ZEGARY
SŁONECZNE?
Cz. 3
Wykres równania czasu
Aby odczytać na zegarze słonecznym czas urzędowy:
dodaj po 4 minuty na każdy stopień długości geograficznej dzielący zegar słoneczny na zachód od głównego południka lokalnej strefy czasowejlub
odejmij po 4 minuty na każdy stopień długości geograficznej dzielący zegar słoneczny na wschód od głównego południka lokalnej strefy czasowej
z wykresu równania czasu odczytaj wartość poprawki i zależnie od pory roku odejmij ją lub dodaj do wskazań zegara słonecznego.
Schemat orbity ziemskiej
Gdyby Ziemia stała w jednym miejscu obracając się wyłącznie wokół swojej pionowej osi (co oczywiście jest niemożliwe, gdyż to właśnie ruch po orbicie chroni Ziemię przed ściągnięciem jej przez grawitację Słońca), wówczas wszystkie dni w roku miałyby tę samą długość. Jednakże gdy patrzymy na Słońce, obserwujemy je z ruchomego punktu, który porusza się po orbicie zbliżonej kształtem do elipsy. Do tego Słońce nie znajduje się dokładnie w środku owej elipsy. Wskutek tego prędkość Ziemi obiegającej Słońce nie jest stała. Owa zmienność oraz przekrzywiona oś obrotu Ziemi w stosunku do płaszczyzny jej orbity są przyczynami nierównej długości dni w ciągu roku, które niwelować musi równanie czasu.
Wprowadzenie do zegarów
deklinacyjnych
Pionowy zegar słoneczny umieszczony na ścianie skierowanej dokładnie na południe (w płaszczyźnie wyznaczonej przez kierunki wschód-zachód) posiada centralną linię południową i symetrycznie rozmieszczone linie godzinowe. Wskazywane godziny będą się zawierały w przedziale od godz. 6.00 rano do 18.00.
Zegar pionowy skierowany dokładnie na południe
Zegar pokazuje czas od godz. 6.00 rano do 18.00 i posiada symetryczne linie godzinowe po obu stronach gnomonu
Występuje tu pionowa luka południowa
Zegary słoneczne na ścianach
odchylonych od południa
w kierunku wschodnim lub
zachodnim nazywamy
zegarami deklinacyjnymi
(odchylonymi). W większości
wypadków linia południa
(wyznaczająca godz. 12.00)
nadal będzie pionowa, lecz
gnomon zostanie przekręcony
tak, by pozostał równoległy
do osi Ziemi.
Przykłady zegarów deklinacyjnych
dla szerokości geograficznej 55°N:
Zegar A jest odchylony od południa o 45° w kierunku zachodnim
Jeśli spojrzeć na zegar A dokładnie z południa, to krawędź gnomona wskazująca czas (styl) będzie sprawiała wrażenie ustawionej pionowo i pokryje się z linią południa (godz. 12.00)
Zegar B jest odchylony od południa o 45° w kierunku wschodnim
Jeśli spojrzeć na zegar B dokładnie z południa, to krawędź gnomona wskazująca czas (styl) będzie sprawiała wrażenie ustawionej pionowo i pokryje się z linią południa (godz. 12.00).
Ściany odchylone na wschód lub
zachód
Gnomon zegara umieszczonego na ścianie odchylonej w kierunku wschodnim lub zachodnim zawsze ustawiony jest w płaszczyźnie pionowej północ-południe.
Przykłady zegarów słonecznych
Horyzontalny zegar
słoneczny z wykresem
równania czasu.
Przykłady zegarów słonecznych
Pionowy zegar
deklinacyjny dla
położenia 54°20'N,
1°26'W. Deklinacja
(odchylenie) 14° na
wschód.
Przykłady zegarów słonecznych
Uniwersalny zegar
równikowy z możliwością
ustawienia dowolnej
szerokości geograficznej
na półkuli północnej.
Tarcza letnia.
Przykłady zegarów słonecznych
Uniwersalny zegar
równikowy
z możliwością
ustawienia dowolnej
szerokości geograficznej
na półkuli północnej.
Tarcza zimowa.
Przykłady zegarów słonecznych
Polarny zegar słoneczny z wygiętymi „skrzydłami” – pokazuje czas od 6.00 rano do 18.00. Płaskie powierzchnie na zegarach polarnych nie mogą pokazać wczesnych i późnych godzin.
Przykłady zegarów słonecznych
Łukowy zegar
równikowy autorstwa
rzeźbiarza Henry'ego
Moore'a. Adler
Planetarium, Chicago.
Przykłady zegarów słonecznych
Analematyczny zegar
słoneczny. Zegar
pokaże czas słoneczny,
jeśli użytkownik stanie
na polu z odpowiednią
datą.
Przykłady zegarów słonecznych
Analematyczny zegar
słoneczny – panel
daty.
Przykłady zegarów słonecznych
Wielokrotny zegar
słoneczny zbudowany
z 20 tarcz zegarowych
wkomponowanych
w trójkąty
równoboczne. Niektóre
z nich są deklinacyjne
inne inklinacyjne (tarcza
nie jest pionowa).
Przykłady zegarów słonecznych
Przenośny zegar
horyzontalny (poziomy).
Przykłady zegarów słonecznych
Heliochronometr
pozwalający
przeliczać czas
słoneczny na
urzędowy.
Przykłady zegarów słonecznych
Replika podwójnego zegara horyzontalnego, który za pomocą gnomonów pionowego i nachylonego, mierzy czas słoneczny lub księżycowy oraz pokazuje wysokość i azymut Słońca.
Przykłady zegarów słonecznych
Zegar Kapucyna
posiada skalę
przypominającą kaptur
mnicha.
Przykłady zegarów słonecznych
Ta brzydka, plastykowa imitacja słonecznika nie pokazuje nic innego poza ignorancją projektanta, który chyba chciał przekonać ogół ludzi, że prawdziwe zegary słoneczne nie działają.
Źródła
Twórcą i pomysłodawcą niniejszej prezentacji jest Tony Moss z BSS (British
Sundial Society). Tekst i ilustracje stanowią intelektualną własność Autora,
który udostępnił je dla potrzeb edukacyjnych BSS. Dzięki uprzejmej
zgodzie Autora (bezpośrednio) oraz BSS (licencja ogólna) mamy
przyjemność udostępnić ten materiał użytkownikom serwisu
GNOMONIKA.pl. Autorem polskiego tłumaczenia jest Dariusz Oczki.
http://www.gnomonika.pl/news.php?id=23
Recommended