TEMA 15 : A ARTE DO SÉCULO XX silvia fernández freiria

1. A nova arquitectura

1.1. O FUNCIONALISMO E O ORGANICISMO

Funcionalismo : primeira corrente innovadora

do século XX .

Bauhaus : escola de arquitetura e artes

aplicadas fundada por Gropius .

Membro máis salientadp de Bauhaus

en Mies van der Roche .

Figura máis importante : Le Corbusier .

Paralelamente xurdiu o Organicismo .

1.2. AS ÚLTIMAS TENDENCIAS

Arquitetura posmoderna : uso dos elementos decorativos e construtivos de períodos anteriores combinados coa linguaxe funcionalista .

Gran repercusión en Xapón : Arata Isozaki , Venturi e Rossi .

Paralelamente xurdiu o High – tech .

Seguidores salientables : Foster e Rogers .

En 1990 xorde o Deconstruvismo .

Principal expoñente : Gehry .

Outros arquitetos : Meier , Nouvel (arquitetura de autor) .

2.As primeiras vangardas I (ata 1914)

2.1. FAUVISMO

Nado en Parísen 1905 .

Caracterízase polo uso autónomo da cor .

Os pincipais fauvistas foron : Matisse , Derain e Vlaminck .

2.2. EXPRESIONISMO

Paralelamente apareceu o Expresionismo , caracterizado pola expresión dos sentimentos e das emocións humanas .

Uso das liñas crebadas , de formas curvas e angulosas…

Distínguense dous grupos :

- Die Brücke (A ponte) : os artistas máis importantes foron Kirchner e Heckel .

- Der Blaue Reiter : liderrado por Marc e Kandinsky

2.3. CUBISMO

O Cubismo vincúlase á realización da obra As señoritas de Aviñón , de Picasso .

Bases deste movemento artístico : construción xeométrica do espazo e sobreposición nun mesmo plano de diferentes visións dun obxecto ou fogura .

Dentro do Cubismo diferéncianse dúas etapas :

- Fase analítica : tonalidades cálidas e crecente xeometrización compositiva .

- Fase sintética : uso da colaxe .

Neste movemento os autores máis representativos foron : Picasso , Braque e Gris .

2.4. FUTURISMO

Este movemento agrupou artistas como : Biccioni e Balla que proclamaron a morte da arte do pasado e exaltaron o poder da máquina .

Intención de reproducir nas obras a sensación de velocidade .

Invención dunha nova técnica formal , o simultaneísmo (repetición de imaxes sucesivas e de modo superposto) .

Deriva do Futurismo a Pintura metafísica , cuxo principal representante foi Giorgio de Chirico .

3. As primeiras Vangardas II (1914-1945)

3.1. DADAÍSMO

A proposta construía unha arte ideolóxica e absurda , como reflexo da loucura autodestutiva do ser humano durante a Primeira Guerra Mundial .

Artista dadá Marcel Duchamp .

3.2. ABTRACCIÓN

Iniciador Wassily Kandinsky .

Apareceron diferentes movementos abstractos :

- O Construtivismo (1913) : representación da maquinaria e da tecnoloxía moderna a partir da intersección de liñas e formas xeométricas no espazo .

- O Suprematismo (1915) : utilización de formas xeométricas e unha gama reducida de cores para procurar a máxima simplicidade .

- O Neoplasticismo (1917) : Depuración formal a partir da intersección das liñas e as cores primarias e neutras .

3.3. NOVA OBXECTIVIDADE E EXPRESIONISMO VIENÉS

Nova obxectividade ; retomación da estética impresionista .

Os principais representantes desta corrente son : Georg Grosz e Otto Dix .

Retractación do tormento e desesperación do ser humano por parte de Egon Schiele e Oskar Kokoschka .

3.4. SURREALISMO

Caracterizouse por intentar plasmar por medio de formas abstractas ou figuras simbólicas a realidade máis profunda do ser humano : o subconsciente dos soños .

Dentro do Surreslismo distínguense dúas correntes :

- Autonomista : que reproduce o universo dos símbolos xurdidos do inconsciente e do chou . Os principais representantes son André Masson e Joan Miró .

- Onírica : recrea figurativamente asociacións estrañas propias do mundo dos soños .

Na corrente inscríbese a obra de artistas como René Magritte e Salvador Dalí .

Dous primeiros movementos tras a 2ª Guerra Mundial:

Informalismo en Europa

Expresionismo abstracto en Estados Unidos

Dúas tendencias que se caracterizaron polo rexeitamento ao debuxo, a creacion de signos pictóricos e a exploración da expresividade da materia.

Artistas:

Jean Dubuffet (informalista)

Jackson Pollock (expresionismo abstracto)

Willem de Kooning (expresionismo abstracto)

4.1. INFORMALISMO E EXPRESIONISMO ABSTRACTO

Xurdiu en Londres e Nova York a mediados de 1950

Pintura con carácter figurativo coa aparicion de elementos do mundo cotian de consumo e personaxes famosas

Artistas :

Richard Hamilton en Inglaterra

Andy Warhol en Estados Unidos

4.2 POP ART

Aparece a mediados de 1960

Caracterizanse polas formas xeometricas simples e polo uso de franxas de cores planas, sen relevo

Artistas:

Frank Stella (terreo pictorico)

Kenneth Noland (terreo pictorico)

Donald Judd (terreo escultorico)

Carl André (terreo escultorico)

4.3 ABSTRACCIÓN POSPICTÓRICA E MINIMAL ART

Aparece a mediados de 1960

Caracterizanse polas formas xeometricas simples e polo uso de franxas de cores planas, sen relevo

Artistas:

Frank Stella (terreo pictorico)

Kenneth Noland (terreo pictorico)

Donald Judd (terreo escultorico)

Carl André (terreo escultorico)

4.3 ABSTRACCIÓN POSPICTÓRICA E MINIMAL ART

Aparece a mediados de 1960

Caracterizanse polas formas xeometricas simples e polo uso de franxas de cores planas, sen relevo

Artistas:

Frank Stella (terreo pictorico)

Kenneth Noland (terreo pictorico)

Donald Judd (terreo escultorico)

Carl André (terreo escultorico)

4.3 ABSTRACCIÓN POSPICTÓRICA E MINIMAL ART

Arte accion naceu a mediados da decada de 1950 en Xapon.

Ruptura definitiva co concepto tradicional de obxecto artistico que se substituiu por un acontecemento.

Tiña un carácter efemero

A desmaterializacion do obxecto artistico culminou a finais da decada de 1960 coa arte conceptual

Manifestacion de carácter efemero:

Body art (arte do corpo)

Land art (arte da terra)

4.4 ARTE ACCION E ARTE CONCEPTUAL

Comezase a utilizar en 1955

Arte caracterizada por incorporar o movemento, aparte de ilusorio, tamen real

Tres formas:

Movemento real producido por un motor

Mediante un efecto optimo de movemento

A partir dalgun elemento externo, o vento ou a accion do propio espectador

4.5 ARTE CINETICA

Retomano un grupo de artistas a finais da decada de 1960

Regresaron ao realismo coa intencion de reproduciren a realidade coa maior fidelidade e obxectividade

Artistas:

Pintura:

Richard Estes

Chuck Close

Partian da copia mimetica de modelos fotograficos

Escultura:

As figuras tiñan un tamaño real e empregabanse obxectos reais

4.6 HIPERREALISMO

Decada e 1970 xurden o Neoexpresismo aleman e a Transvangarda italiana

Presentan elementos comuns

Artistas:

Maximos representantes do Neoexpresismo:

Georg Baselitz

Jean-Michel Basquiat

Julian Schnabel

Na Transvangardia italiana salientan:

Sandro Chia

Francesco Clemente

5.1. NEOEXPRESIONISMO E TRANSVANGARDA

Uso de elementos dixitais

E unha das innovacions mais significativas da creacion artistica do seculo XX

As suas orixes remontanse a comezos da decada de 1960, da man de artistas como o coreano Nam June Paik e o aleman Wolf Vostell

Utiliza un soporte magnetico e a pantalla do telivisor como medio de transcricion das suas inquietudes artisticas

Imaxes proxectadas reeditas, montadas a partir de fragmentos de video ou de telivision xa creados ou poden ser gravacions orixinais do propio artistas

Maior éxito: VIDEO-ARTE no que se distinguen:

Video accion

Video experimental; Bill Viola

5.3. ARTE DIXITAL

6. A ARTE ESPAÑOLA DO SECULO XX

As innovacions foron adoptadas en España na decada de 1930

Maximos artifices:

Eduardo Torroja, especialista mundial en construccion en formigon

Grupo GATEPAC, no que sobresaiu a figura de Josep Lluís Sert

Movemento posmoderno da decada de 1960, salientan:

Recuperacion do repertorio arquitectonico clasico, Ricardo Bofill

Racionalismo electrico de Rafael Moneo

Avance da enxeñaria na arquitectura, Santiago Calatrava

6.1. ARQUITECTURA

Vangarda escultorica anterior a Guerra Civil representada por:

Pablo Gargallo, utiliza o baleiro nas suas composicions.

Julio Gonzalez, traballou no ferro para amosar o achegamento a abstraccion, partindo da figura humana

Outro escultor relevante, Jorge Oteiza. Pioneiro da escultura abstracta.

Eduardo Chillida, escultor español mais internacional do seculo XX. Traballou co ferro, a madeira, a pedra e o formigon, explorando a luz, a gravidade e a expresividade

6.2 ESCULTURA

Vangarda pictorica vinculada a tres grandes nomes de arte contemporanea:

Pablo Picasso, iniciador e maior expoñente do Cubismo, tamne transitou polo Surrealismo e o Expresiomismo

Salvador Dali e Joan Miro foron duas maximas figuras do movemento surrealista

Tres grupos de pintores que lideraron a arte contemporanea en España:

Dau al Set: grupo catalan dende o surrealismo ata o informalismo, Anoni Tàpies

El Paso: grupo madrileño, Expresionismo abstracto, Antonio Saura e Manolo Milares

Equipo Crónica: grupo valenciano, pintura figurativa inspirada na fotografia, no cartel e no comic, proxima ao Pop art

Antonio López, ambito do modelo hiperrealista

Movementos da Posmodernidade, Miquel Barceló

Antoni Muntadas

6.3. PINTURA

Escultor: Francisco Asorey

Pintores: Álvaro de Sotomayor e Carlos Sobrino

Liña de critica social representada por Jesús Corredoira e sobre todo por Alfonso Rodriguez Castelao

Un grupo de artistas acollense as correntes vangardistas

Aquí salientan:

Escultores: Santiago Rodriguez Bonome

Pintores: Carlos Maside e Maruja Mallo

Tendencias actuais

Estoupido de artistas que se moven entre as mais diversas correntes como:

O informalismo de Manuel Mampaso

O action painting de Raimundo Patiño

O mundo simbolico de Menchu Lamas

Escultura: Acisclo Manzano e Francisco Leiro

7.2 A ESCULTURA E A PINTURA

7. A arte galega do século XX

7.1. A ARQUITETURA

Elementos de diversos estilos : dende cristaleiras e pináculos neobarrocos ata xenerosos motivos ornamentais afíns ao modernismo .

Destacan : Jenaro de la Fuente , Pedro Mariño e Benito Gómez Román .

Inspiración doutros arquitectos no clasicismo , como Antonio Palacios .

O arquitecto galego máis racionalista destacado é Santiago Rey Pedreira .

Xurdimento dunha arquitectura funcional : introdutores deste estilo ; Andrés Fernández – Albalat e Miguel Fisac .

Arquitectos galegos de renome mundial .

Destacados : o portugués Álvaro Siza ou o xaponés Arata Isozaki .