Dondurulmuş Gıda Sektörü

GİZEM KIYMACI49762038098

Ekonomik ve teknolojik gelişmelerle birlikte insanların beslenme ve tüketim alışkanlıkları da zamanla değişmektedir.

Günümüzde kolay ve değişik şekillerde hazırlanabilen, mevsim dışı olmasına karşın doğal özelliklerini tazesine en yakın şekilde koruyan dondurulmuş gıdaların tüketimi artmaktadır.

Dondurulmuş gıdalara talebin artmasında kadınların çalışma hayatına katılımı ve buna bağlı olarak yaşam tarzında ortaya çıkan değişiklikler de etkilidir.

Dondurulmuş gıda sektörü, dondurulmaya uygun hammaddenin temini ile başlayan ve hammaddenin uygun koşullarda taşınması, seçme, yıkama, boyutlama, ürüne özel tekniklerle işleme, derin dondurma, ürünün uygun şekillerde paketlenerek tekniğine uygun depolanması, yükleme, taşıma, dağıtım ve tüketici taleplerinin izlenmesine kadar faaliyet gösteren bir gıda sanayi dalıdır.

Tarihçesi Dondurulmuş gıdalar dünyada ilk kez ABD

‘de 1930 ‘lu yıllarda, Avrupa’da ise ilk kez İngiltere ‘de 1948 yılında perakende olarak piyasaya sürülmüştür.

Türkiye ‘de 25 yıl önce başlayan dondurulmuş gıda üretimi ise günümüzde hızlı bir artış göstermekte olup, mevcut sanayi tesislerinin önemli bir bölümü teknolojik bakımdan batı ülkelerinin standardına sahiptir.

Dondurma işlemi gıdaların kalite, tat, koku ve besin değerinin en iyi korunduğu gıda saklama yöntemi olarak kabul edilmektedir.

Dondurma işlemi sayesinde gıdaların içerdikleri su, buz kristallerine dönüşerek bozulmasına yol açan mikroorganizmalar yaşayamamakta, kimyasal ve biyokimyasal değişmeler asgariye indirilerek gıdaların en doğal haliyle korunması sağlanmaktadır.

Gıda maddeleri dondurma yöntemi ile işlendiğinde, raf ömrü uzun her mevsim tüketilme imkanı olan, belli bir standartta ve kolay hazırlanabilen ürünlere dönüşmektedir.

Dondurulmuş Gıda’nın Avantajları

Dondurulmuş gıdalar katkı maddesi içermemektedir.

Uygun ortamlarda uzun süre saklanmaları mümkündür.

Yıkanmış, ayıklanmış ve pişirmeye hazır halde tüketime sunulduklarından özellikle çağımızın hız gerektiren yaşamı için pratik bir gıda maddesidir.

Ürün Çeşitleri

Dondurulmuş gıda sektöründe üç temel ürün grubu mevcuttur;

Sebze ve Meyveler Su Ürünleri Unlu Mamuller

Sebze ve meyveler grubunda; dondurulmaya elverişli olan biber, fasulye, soğan, kabak, patlıcan, enginar, domates, brokoli, pırasa, ıspanak, havuç, mantar, bezelye, bamya, brüksel lahanası; çilek, vişne, dağ çileği, üzüm, erik, incir, ahududu gibi sebze ve meyveler yer almaktadır.

Su ürünleri grubunda; karides, balık kroket, kalamar, mezgit fleto gibi su ürünleri yer almaktadır.

Unlu mamuller grubundaki en önemli kalemi pizza oluştururken, milföy hamuru, kruvasan çeşitleri ve geleneksel Türk Mutfağının vazgeçilmez yemeklerinden olan mantı ve bazı börek çeşitleri yer almaktadır.

Sektörde temel olarak üç farklı ürün grubunda üretim yapılmasına karşın dondurulmuş gıda denildiğinde tüm dünyada ve ülkemizde akla dondurulmuş sebze ve meyve gelmektedir.

Dondurulmuş sebze ve meyve üretim ve tüketimi toplam dondurulmuş gıda sektörü içinde yaklaşık % 70-80 dolayındadır.

Yıllık İhracat

 Yıl/Ton 2003 2004 2005 2006

Meyve 23.312 18.091 18.758 20.787

Sebze 63.814 78.036 60.239 80.417

Dünyada Durum Dünya’da dondurulmuş meyve üretimi

Kuzey Amerika ve Avrupa’da, dondurulmuş sebze üretimi ise daha çok Amerika’da yaygındır. Dünya’da dondurulmuş sebze üretimi dondurulmuş meyve üretiminin yaklaşık 7 katıdır. Üretilen sebzelerin % 8, 3 ‘ü, meyvelerin ise yaklaşık % 6,3 ‘ü dondurulmaktadır. AB ülkelerinde ise üretilen sebzelerin % 4,4 ‘ü , meyvelerin ise % 1,4 ‘ ü dondurulmuş gıda sanayinde işlenmektedir.

Almanya, Fransa, İspanya, İtalya ve İngiltere AB ‘deki önemli dondurulmuş gıda üreticisi ülkeleridir.

Kişi başına yıllık dondurulmuş gıda tüketimi, ABD ‘de 50 kg‘ın üzerinde ve Avrupa Birliği ülkelerinde ortalama yaklaşık 23 kg civarındadır.

Türkiye’de ve bazı ülkelerde kişi başına dondurulmuş gıda tüketimi şu şekildedir ;

ABD 45 kg. İsveç 41,3 kg. İngiltere 34 kg. Fransa 29 kg. Almanya 25 kg. İtalya 8 kg. Türkiye 0,5 kg.

Bu rakamlar oldukça yüksek olmasına karşın, sektör belli bir doyuma ulaşmış durumdadır. Bu da, sektörde öncü olan şirketleri Türkiye pazarına yöneltmektedir.

Son olarak, dondurulmuş gıdayı ilk üreten ve dünyada pazar lideri olan İglo, Türkiye'de yatırım kararı almıştır. Firmanın 2009’un sonuna kadar 7 milyon euro’luk yatırım yapılması beklenmektedir. Pazarda şimdilik perakende satış yapacak olan şirket, üretim tesisiyle 3-4 yıl içinde yatırım miktarını 30 milyon euro’ya çıkarmayı ve 2.000 kişiye istihdam sağlamayı hedeflemektedir.

Türkiye’de Durum

Türkiye ‘de dondurulmuş gıdalar içinde meyve – sebzeler önemli bir yer tutmakla birlikte son yıllarda gerek dondurulmuş et ve gerekse dondurulmuş su ürünleri üretim miktarlarında da önemli artışlar olduğu görülmektedir.

Türkiye’de dondurulmuş sebze ve meyve üretiminin yaklaşık % 80’i ihraç edilmektedir. İhracatımızın % 90’dan fazlası ise Avrupa Birliği ülkelerine yapılmaktadır.

Türkiye ‘de dondurulmuş meyve-sebze tüketimi ABD ve AB ülkelerindeki tüketim miktarlarından çok düşük bir düzeyde olup, yıllık ortalama kişi başına tüketim 0,5 kg. civarındadır.

Ancak, üretim miktarlarında son 10 yılda yaklaşık %60 oranında bir artış meydana gelmesi dış pazarlar yanında yurt içi pazarlarda da bir artış olduğunu göstermektedir.

Türkiye’de dondurulmuş gıda tüketiminin başta İstanbul olmak üzere Ankara, İzmir ve Bursa gibi büyük kentlerde ve batı bölgelerinde yoğunlaştığı dikkati çekmektedir.

Pazar Payları

Türkiye'de dondurulmuş gıda pazarının yaklaşık yüzde 91'ini 5 şirket kontrol ediyor.

Pazar Payları

Kerevitaş; 54,30%

Pınar; 14,70%

Apeks; 3,50%

Iro; 5,20%

Dardanel; 12,30%

KerevitaşPınarApeksIroDardanel

Ayrıca sektörde son olarak Türkiye'de Burger King, Dominos, KFC gibi zincirlere ve dünyanın birçok ülkesine 30 çeşit dondurulmuş sebze satan özgörkey Gıda, talep nedeniyle perakende satışa girme kararı verdiğini açıkladı. Bugüne kadar yalnızca Metro ve Kipa mağazalarında perakende satış yapan şirket, perakende sektörü için 24 yeni çeşit hazırladı. Böylece toplam ürün sayısının 50'ye ulaştığı belirtildi.

Sektörün Sorunları Hammaddenin yeterli kalitede ve

yeterli miktarda temin edilememesi. Kapasite kullanım sorunları. Sektörün sahip olduğu avantajlarla

yetinilmesi, özellikle firmalar arası aşırı rekabet sektörün gelişmesi için yapılabilecek çalışmaları yavaşlatması.

Standart kalite sorunu.

Sektörün Avantajları

Meyve – sebze üretiminde sahip olduğu iklim ve ekolojik özellikler

Zengin su kaynakları Dinamik ve genç nüfus yapısı Sanayiye artarak yapılan yatırımlar

Neler Yapılmalı

Sektörün istikrarı için tarım planlamasına geçilmeli, ülkemizin ihtiyacı olan tarım reformu gerçekleştirilmelidir.

Sektörün gelişmesi için gerekli olan üretim planlaması yapılmalı.

Hammadde temininde yaşanan güçlüklerin giderilmesine yardımcı olmak amacıyla sözleşmeli ekim yasal bir temele oturtulmalı ve gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.

Sektöre hammadde sağlamak amaçlı seracılık teşvik edilmeli böylece ihracatımızın artışı ve istikrarı sağlanmalıdır.

İç piyasada firmalarca istenilen tüketim seviyelerine ulaşılabilmesi için gerekli bilinçlendirme çalışmaları yapılmalı ve teşvik edici önlemler alınmalıdır.

Teşekkür Ederim…