İNSAN VƏ MÜHÜTİNSAN VƏ MÜHÜT

D D ƏƏ R R İİ1. 1. Dərinin funksiyalar hansılardır.Dərinin funksiyalar hansılardır.

2.2. D Dəərinin strukturu.rinin strukturu.

3.3. D Dəərinin rinin əətraf mühütltraf mühütləə əəlaqlaqəəsi.si.

4.4. D Dəəri xri xəəststəəlikllikləəri.ri.

5.5. Dərinin b Dərinin bəərpasi. rpasi.

6.6. Gün Günəş şəş şüalarının tüalarının təəsiri.siri.

7. 7. XXəəststəəlikllikləərin yayılması.rin yayılması.

Dərinin funksiyasıDərinin funksiyası BəBəddəənin daxili hissnin daxili hissəəlləərini zrini zəərbrbə ə

və və sıyrıntılardan yağlşdan sıyrıntılardan yağlşdan külküləəkdkdəən şüalanmadan, intensiv n şüalanmadan, intensiv güngünəşəş i işlğlşlğlndan qoruyur.ndan qoruyur.

GünGünəş işəş işlğınln təsiri ilə lğınln təsiri ilə

epidermis D vitamini hasil edir.epidermis D vitamini hasil edir.

Duzların vDuzların vəə dig digəər maddr maddəəlləərin rin artığı artığı ttəər vasitr vasitəəsi ilsi iləə orqanizimdən xaric olunur . orqanizimdən xaric olunur .

Epidermis kəsiləndə və ya Epidermis kəsiləndə və ya cızılanda, dəri iz qoymadan cızılanda, dəri iz qoymadan bərpa olunur. Derma bərpa olunur. Derma zədələndikdə isə, dəri zədələndikdə isə, dəri sağaldıqdan sonra caplq yeri sağaldıqdan sonra caplq yeri qalır.qalır.

Dərinin StrukturuDərinin Strukturu

DəDəri iki qatdan-ri iki qatdan-epidermis ve dermadan epidermis ve dermadan ibarətdir. Bu qatibarətdir. Bu qatllaarrda biz da biz tərlərdən tərlərdən vəzlər,tüklərimiz bitən vəzlər,tüklərimiz bitən follikullar,hissiyatımızı follikullar,hissiyatımızı idarə edən sinir idarə edən sinir ucluqları və dərimizi ucluqları və dərimizi tündləşdirən hüceyrələr tündləşdirən hüceyrələr yerləşir.yerləşir.

Dərinin ətraf mühitlDərinin ətraf mühitləə əlaqsi əlaqsi

Dəri xarici mühütlə Dəri xarici mühütlə bilavasitə rabitədə bilavasitə rabitədə olub, orqanizmin olub, orqanizmin ayrılmaz bir hissəsini ayrılmaz bir hissəsini təşkil edir və eyni təşkil edir və eyni zamanda xarici zamanda xarici mühutlə orqanizm mühutlə orqanizm arasında bir sədd arasında bir sədd vəzifəsini ifa edərək, vəzifəsini ifa edərək, orqanizmin həyat orqanizmin həyat fəaliyyətində aktiv fəaliyyətində aktiv sürətdə iştirak edir.sürətdə iştirak edir.

Dəri xəstəlikləriDəri xəstəlikləri Qotur-olduqca xoşagəlməz Qotur-olduqca xoşagəlməz

dəri xəstəliyidir, törədiciləri dəri xəstəliyidir, törədiciləri isə bilavasitə dərinin səthi isə bilavasitə dərinin səthi altında və ya səthində altında və ya səthində yaşayan və hörümçəkkimilər yaşayan və hörümçəkkimilər sinifinə aid olan mikroskopik sinifinə aid olan mikroskopik gənələrdir .gənələrdir .

Dərinin bəd xassəli şişləri Dərinin bəd xassəli şişləri bazaliomalar (basalioma) bazaliomalar (basalioma) qarnın ön divarı dərisinin qarnın ön divarı dərisinin xoralaşmış milanoması.xoralaşmış milanoması.

Dəri xərçəngi onkoloji Dəri xərçəngi onkoloji xəstəliklər arasında ən geniş xəstəliklər arasında ən geniş yayılmış formalardan biridir . yayılmış formalardan biridir .

Dərinin bərpasıDərinin bərpası Epidermisin aşağı Epidermisin aşağı

hissəsinin hüceyrələri hissəsinin hüceyrələri fasiləsiz bölünürlər. Hər təzə fasiləsiz bölünürlər. Hər təzə hüceyrə tədricən sıx hüceyrə tədricən sıx qoruyucu maddə-keratinlə qoruyucu maddə-keratinlə dolur. Onların altında dolur. Onların altında yeniləri yarandıqca, yeniləri yarandıqca, hüceyrələr səth hüceyrələr səth istiqamətində bayıra istiqamətində bayıra itələnir.Yuxarıya yol üç- dörd itələnir.Yuxarıya yol üç- dörd həftə çəkir və səthə çatan həftə çəkir və səthə çatan hüceyrə artıq ölü olur. Ölü hüceyrə artıq ölü olur. Ölü hüceyrələr çox xırda, güclə hüceyrələr çox xırda, güclə görünən pulcuqlar şəklində görünən pulcuqlar şəklində bədən səthindən qopub bədən səthindən qopub ayrılır. Həyatayrılır. Həyatıı boyunca boyunca insandan orta hesabla 18 kq-insandan orta hesabla 18 kq-dək ölü dəri ayrılır.dək ölü dəri ayrılır.

Bu körpənin dərisi hamar və elas- Dərini elastik edən derma lif- Bu körpənin dərisi hamar və elas- Dərini elastik edən derma lif- tikdir. Onun piy vəzləri kifayət ini-elastinin miqdarı orqanizmtikdir. Onun piy vəzləri kifayət ini-elastinin miqdarı orqanizm qədər dəri piyi hasil edir ki,dərisi qocaldıqca azalır.Dəri daha azqədər dəri piyi hasil edir ki,dərisi qocaldıqca azalır.Dəri daha az elastikli olsun. Digər liflər isə dəri piyi hasil edir və getdikcəelastikli olsun. Digər liflər isə dəri piyi hasil edir və getdikcə onu yumşaq və ələ yatımlı edir. quru olur.Elə buna görə də bironu yumşaq və ələ yatımlı edir. quru olur.Elə buna görə də bir Çox yaşlı adamlarda qırışlar Çox yaşlı adamlarda qırışlar əmələ gəlir.əmələ gəlir.

Günəş şüalarının təsiriGünəş şüalarının təsiri

Günəşin həddindən Günəşin həddindən ziyadə təsiri dərini ziyadə təsiri dərini yandıra bilər.Dərinin yandıra bilər.Dərinin rəngi nə qədər rəngi nə qədər açıqdırsa, bir o qədər açıqdırsa, bir o qədər yanıyanığğın baş verməsi ın baş verməsi riski bir o qədər riski bir o qədər böyükdür, çünki böyükdür, çünki orqanizm qoruya orqanizm qoruya biləcək miqdarda biləcək miqdarda melanin hasil etmir.melanin hasil etmir.

XXəəststəəlikllikləərin Yayılmasırin Yayılması

1. 1. Avropa 70%Avropa 70%

2. 2. Asiya 40%Asiya 40%

3. 3. Afrika 20%Afrika 20%

0

10

20

30

40

50

60

70

1 2 3

N N ƏƏ T T İ İ C C ƏƏ Dermanın altında dəri altı piy yerləşir və o Dermanın altında dəri altı piy yerləşir və o

yumşaldıcı və istiliyi izole edən aralıq yumşaldıcı və istiliyi izole edən aralıq funksiyasını yerinə yetirməklə bədəni funksiyasını yerinə yetirməklə bədəni soyoqdan qoruyur və istinin mühafizə edib soyoqdan qoruyur və istinin mühafizə edib saxlayır. Dəri altı piy eyni zamanda enerji saxlayır. Dəri altı piy eyni zamanda enerji mənbəyidir, əgər biz həddindən çox kalori mənbəyidir, əgər biz həddindən çox kalori qəbul ediriksə, bu kalorilərin məhs dəri altı qəbul ediriksə, bu kalorilərin məhs dəri altı piydə toplanır. Dəri altı piydən sonra daxili piydə toplanır. Dəri altı piydən sonra daxili orqanlara-əzələlərə, vəzlərə, əsas sinirlərə, orqanlara-əzələlərə, vəzlərə, əsas sinirlərə, qan damarları yerləşir. Onların hamısının qan damarları yerləşir. Onların hamısının mühafizəsinə görə canlı səddə-dərimizə mühafizəsinə görə canlı səddə-dərimizə borcluyuq.borcluyuq.

TərtibTərtib E Etdi tdi

Aslanova Aslanova Günel Günel

Qrup L-213Qrup L-213