Kolmunni og loðna Mælingar, ástand stofnanna og

ráðgjöf

Þorsteinn Sigurðsson

Vorráðstefna Félags íslenskra fiskmjölsframeiðenda, Reykjavík 28. mars 2014

Kolmunni

• Allar veiði- þjóði

Veiðisvæði kolmunna 2009-2012

Veiðisvæði kolmunna 1998-2008

Veiðisvæði kolmunna 1998-2012

Kolmunni Afli íslenskra skipa

Kolmunni – afli, nýliðun og stærð hrygningarstofns

Hrygningarstofn 2014 = 6.715

milljón tonn. Nýliðun góð í

sögulegu samhengi

Kolmunni: Ástand stofnsins

• Nýliðun og stærð hrygningarstofns – Á árunum 1996-2004 var mjög góð nýliðun – Hrygningarstofninn stækkaði í um 7 milljónir tonna á árunum 2003 og 2004, en fór síðan

minnkandi til ársins 2010 vegna lélegrar nýliðunar – Árgangar 2005 til 2008 eru allir metnir nálægt sögulegu lágmarki – Árgangar 2009 til 2012 eru metnir vera um og yfir langtíma meðaltali.

• Góð nýliðun undanfarin ár hefur orðið til þess að stofn og afli hefur farið vaxandi. • Samkvæmt nýjasta mati er hrygningarstofninn talinn vera um 5,5 milljónir tonna

árið 2013 • Gert er ráð fyrir að hrygningarstofninn verði um 6,9 milljónir tonna árið 2015 ef

afli árið 2014 verður samkvæmt aflareglu (950 þús. tonn). Aflamark fyrir árið 2014 er 949 þúsund tonn samkvæmt aflareglu. Hlutdeild Íslendinga er um 167 þúsund tonn (17,6%). Til samanburðar var aflamark fyrir árið 2013 um 643 þúsund tonn og hlutdeild Íslendinga 113 þúsund tonn.

Ráðgjöf ICES

Stjórn veiða

• Strandríki og NEAFC stjórna veiðum

• Verið í gildi aflaregla með veiðidánartölu 0.18

– Pressa á að hækka veiðihlutfall

– Endurskoðun í gangi

– Ríki sett sér einhliða aflahlutdeild fyrir árið 2014

– Ísland samkvæmt gildandi reglu - 17.6% af því eða 154 þús tonn

– Samkomulag hugsanlega í augnsýn milli strandríkja fyrir árið 2014 en áfram verið að skoða breytingar á hlutdeild ríkja úr stofninum og endurskoðun á veiðidánartölu

50 ára saga loðnuveiða

Loðnuveiðar frá 1964

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

64/6

5

69/7

0

74/7

5

79/8

0

84/8

5

89/9

0

94/9

5

99/2

000

04/0

5

09/1

0

13/1

4

Season

catc

h (

'000 t

on

n)

Winter Summer/autumn

Byrjuðu sem vetrarveiðar við ströndina árið fyrir réttum 50 árum

Veiðar vaxandi og við bættust veiðar út af Austfjörðum árið 1972

Sumarveiðar norðan Íslands hófust 1976

Norðmenn hófu veiðar í águst 1978 nálægt Jan Mayen

Síðar hófu Færeyingar, Danir og Grænlendingar veiðar

Afli 50 ára rúmar 32 milljónir tonna – meðal ársafli 640 þús. tonn

Lífsferill loðnu

• Tveir árgangar í hrygningarstofni, þriggja (85-90%) og fjögurra

• Líkt og hjá öðrum loðnustofnum eru afföll eftir hrygningu mjög há – nálægt 100%

• Kaldsjávartegund – lifir við 1-3°C

• Vöxtur hraðastur fyrstu 2 árin en þá degur úr vexti – Þyndaraukningin þó mest síðasta æviárið

– Fituinnihald eykst jafnframt síðasta árið frá því að vera um 2-4% í að vera allt að 20% haustið fyrir hrygningu

– Ókynþroska loðna er með miklu lægra fituinnihald, vanalega minna en 3-4%

Lífsferillinn

Green shade: Feeding area of adults

Blue shade: Distribution of juveniles

Green arrows: Feeding migrations

Blue arrows: Return migrations

Red arrows: Spawning migrations

Fyrir 2000

Eftir 2000

Straumar og staðhættir í Íslandshafi

Mismunur hita í maí til október á 50-100 m dýpi

milli tímabilanna 2000-2012 og 1980-1995.

Rautt sýnir hlýnun, blátt kólnun

Hlýnun, ca. 1°C í Íslandshafi

sunnanverðu og vestan

Kolbeinseyjarhryggs

Lítilsháttar kólnun í

austanverðu Íslandshafi

Útbreiðsla og göngur loðnu 1993 Skv. veiðiskýrslum loðnuskipa

Október - desember

Júlí - ágúst

September - október

Ágúst - september

Distribution - Autumn

Útbreiðsla loðnu haustið 2010 Bergmálsmælingar á rs. Árna Friðrikssyni

Útbeiðslumörk sumar- og haustgöngu veiðistofns loðnu 1978-2012

Skýringar á vestlægari útbreiðslu loðnu

• Hlýnun Íslandshafs

• Seinkun hrygningargöngu og nýjar hrygningarstöðvar – breytt upphafsskilyrði lirfureks

• Breytt (lakari) fæðuskilyrði á hefðbundnum fæðusvæðum – vegna t.d. samspils hita – hafíss – framleiðni

Ný fæðusvæði vestar

Veiðistjórunun og vöktun

• Veiðar beinast að kynþroska hluta stofnsins. • Í Íslenskri lögsögu er svæðum lokað fyrir

veiðum þar sem kynþroska loðna finnst í blandi með ungloðnu (reglugerðir og skyndilokanir)

• Veiðar með flotvörpu bannaðar nema við NA-land

• Stærð stofnsins er mæld með bergmálsaðferð að hausti og að vetri – Ungloðna (1-2 ára) er mæld að hausti – Fullorðin loðna (kynþroska) er mæld að

hausti og vetri

• Haustmælingar nú gerðar í september – var áður í nóvemer/desember

• ,,Endanleg mæling” í janúar/febrúar

20° 18° 16° 14° 12° 10°

64°

65°

66°

67°

68°

Veiðistjórunun og vöktun • Meginmarkmiðið með stjórnun að auka líkur á að nýliðun

bregðist ekki

• Markmiðið frá vertíðinni 1979/80 hefur verið að skija eftir 400 þúsund tonn til að hrygna

• Byggir á samkomulagi Íslendinga, Norðmanna og Grænlendinga

• Alþjóðahafrannsóknaráðið veitir ráð og fer yfir alla aðferðafræði sem beitt er mælingum og ráðgjöf Hafrannsóknastofnunar

• Ráðgjöf Hafrannsóknastofnunar um aflahámark byggir á að 400 þús. tonn séu skilin eftir til hrygningar í lok vertíðar

Hvernig hefur okkur svo tekist ?

Örn Rósmann Kristjánnsson

Vertíðin 2013/2014

Tímalína mælinga á því sem veitt var 2013/2014

Aldurshópar mældir

Dagar Ráðgjöf

2012 Sep Oct 1-2 19

2013 Jun Ekkert upphafs aflamark

Sep

Oct 2-3 17 160 Jan 3-4 6 -

2014 Feb 3-4 8 -

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

1981 1984 1987 1990 1993 1996 1999 2002 2005 2008 2011

Year

Ind

ex

Haust 2012

Immature

Age 1 2 3 4 Total

N* 106 18456.8 2035.3 71.8 0.0 20563.9

B (kt) 120321 31080 1606 0 153007

Average W (gr) 6.5 15.3 22.4 11.4 7.44

Average L (cm) 11.8 13.8 16.1 13.3 12.05

Mature

Age 1 2 3 4 Total

N* 106 888.2 21248.9 11425.7 62.4 33625.2

B (kt) 14259 467817 320107 1662 803845

Average W (gr) 16.03 22.02 28.02 26.62 23.91

Average L (cm) 2.6 63.2 34.0 0.2 100

Mælingar – sept 2013

Immature

Age 1 2 3 Total

Total N* 10-6 60080 6937 1340 68358

Total B (t) 350427 75704 14973 441104

Average W (gr) 5.8 10.9 11.2 6.5

Average L (cm) 11.3 13.6 13.7 11.6

%N 87.9 10.1 2.0 100.0

Mature

Age 1 2 3 4 Total

Total N* 10-6 625 24985 6943 89 32642

Total B (t) 7894 448752 144844 2106 603595

Average W (gr) 12.6 18.0 20.9 23.6 18.5

Average L (cm) 13.6 15.2 15.8 16.4 15.3

%N 1.9 76.5 21.3 0.3 100.0

Leiðangur 17.01.-22.01. 2014

• Lítið sem ekkert fannst

• Ákveðið að bíða

• Flotinn fann lítið

• Norski flotinn fann ekkert

• Litlar sem engar veiðar í janúar og fram í seinni hluta febrúar

18° 16° 14° 12° 10°

64°

65°

66°

67°

68°

Leiðangur 14.02.-19.02. 2014

N Age

W 2 3 4 Numbers Biomass

Total N* 10-6

145.9 12840.9 1605.1 14592.0

Total B (t) 2090 293497 45836 341424

Average W (gr) 14.3 22.9 28.6

Average L cm) 15.0 22.9 17.5

% N 1.0 88.0 11.0

Veiðisvæði 2012/2013 – 2013/2014 – gögn ekki öll komin í hús

Ljósmyndir: Örn Rósmann Kristjánnsson

Capelin – catches (Iceland)

Næsta vertíð (2014/2015) - Tímasetningar

Aldurshópar mældir

Dagar Ráðgjöf

2013 Sep

Oct 1-2 17

2014 May RÁÐGJÖF

Sep

Oct 2-3 0 ??

Jan 3-4

2015 Feb 3-4

Mælingar – sept 2013

Immature

Age 1 2 3 Total

Total N* 10-6 60080 6937 1340 68358

Total B (t) 350427 75704 14973 441104

Average W (gr) 5.8 10.9 11.2 6.5

Average L (cm) 11.3 13.6 13.7 11.6

%N 87.9 10.1 2.0 100.0

Mature

Age 1 2 3 4 Total

Total N* 10-6 625 24985 6943 89 32642

Total B (t) 7894 448752 144844 2106 603595

Average W (gr) 12.6 18.0 20.9 23.6 18.5

Average L (cm) 13.6 15.2 15.8 16.4 15.3

%N 1.9 76.5 21.3 0.3 100.0

Loðnuleiðangur sept/okt 2013 Niðurstöður um magn ungloðnu

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

1981 1984 1987 1990 1993 1996 1999 2002 2005 2008 2011

Year

Ind

ex

Ráðgjöf

• Fyrirhugað að ráðgjöf um upphafsaflamark 2014/15 verði kynnt fyrir miðjan maí.

• Rekstraráætlun Hafrannsóknastofnunar gerir ekki ráð fyrir loðnuleiðangri í haust

– Slæmt vegna vertíðarinnar 2015/16

– Slæmt vegna mats á stærð veiðistofns á komandi vertíð

“That’s all I have to say”

Gulldepla

Veiðisvæði gulldeplu 2010/2011

Dreifing gulldeplu í janúar 2010

Gulldepla

• Mjög litlu landað í sl. vetur • Aflinn 2009 rúm 46 þús. tonn, tæp 18 þús. 2010 og um

9 þús. tonn 2011. • Stofnstærð og afrakstursgeta gulldeplu á

Íslandsmiðum er lítt þekkt • Nýliðun breytileg? • Fæðutengsl gulldeplu við aðra nytjastofna lítt þekkt • Hafrannsóknastofnunin leggur til að varlega verði farið

í nýtingu stofnsins og að veiðar á næstu árum verði ekki meiri en um 30 þús. tonn.