Pozwolenie na budowę - wyniki badania

Pozwolenie na budowę Raport z badania

Autor: Małgorzata Kozioł Publikacja bezpłatna. Treść raportu dostępna na licencji Uznanie autorstwa 3.0 Polska (CC BY 3.0 PL), www.creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/ ©Małgorzata Kozioł, www.symbjosis.com.

Raport skierowany jest do wszystkich zainteresowanych tematyką pozwoleń na budowę, czyli m.in. inwestorów indywidualnych i instytucjonalnych, deweloperów, ustawodawcy, urzędników, architektów, budowlańców, właścicieli nieruchomości i do mediów branżowych.

http://www.symbjosis.com/

Raport Pozwolenie na budowę 2012 — CAWI, n=58. Badanie pilotażowe — Małgorzata Kozioł - s. 2

Dlaczego w Polsce tak długo czekamy na pozwolenie na

budowę?

„Czas to pieniądz” - w branży budowlanej czas trwania procedur administra-

cyjnych przekłada się na koszt i ryzyko inwestycji. Nie bez przyczyny badanie

opiera się na danych dotyczących terminów oczekiwania na załatwienie

sprawy na każdym etapie przygotowania inwestycji, do momentu uzyskania

decyzji o pozwoleniu na budowę. W ten sposób zidentyfikowano najbardziej

czasochłonne procedury oraz zebrano propozycje rozwiązań, które mogłyby

pozytywnie wpłynąć na proces inwestycyjny, prawo i współpracę z urzędami.

Co jest celem raportu?

Celem raportu jest budowanie świadomości na temat ry-

zyk i kosztów związanych z inwestycjami budowlanymi w

Polsce z punktu widzenia inwestora i projektantów. W

raporcie przedstawiono wyniki badania Pozwolenie na

budowę, przeprowadzonego wśród architektów. Celem

tego przedsięwzięcia jest diagnoza przyczyn opóźnień w

procesie uzyskiwania pozwolenia na budowę w Polsce.

Badanie zrealizowano na potrzeby pracy dyplomowej do-

tyczącej otoczenia prawnego procesu uzyskiwania

decyzji administracyjnej.

Wprowadzenie

Jak korzystać z raportu?

W pierwszej części raportu przedstawiono wyniki badania w postaci ściany z

16 cegieł. Każda z cegieł odpowiada etapom i procedurom, jakie ma do poko-

nania inwestor od momentu zaistnienia zamierzenia inwestycyjnego do mo-

mentu uzyskania decyzji administracyjnej—pozwolenie na budowę. Intensyw-

ność koloru cegły w ścianie informuje o czasochłonności danego etapu. Każdy

etap tego procesu został opisany na kartach, zawierających wyniki badania i

komentarze architektów. Druga cześć raportu zawiera klasyfikację przyczyn

opóźnień w uzyskiwaniu pozwoleń na budowę oraz wybrane rekomendacje

i propozycje zmian, wskazane przez architektów.

A

Zawartość raportu

A. Wprowadzenie B. Wnioski z badania C. Ściana Pozwolenie na budowę D. Karty etapów procesu uzyskiwania pozwolenia

na budowę E. Klasyfikacja przyczyn opóźnień F. Rekomendacje G. Nota prawna, źródła H. Pozwolenie na budowę 2014, 2015...


Większość przypadków z Mazowsza

Najwięcej danych zebrano z województwa mazowieckiego, co jest związane m.in. z zasięgiem mediów branżowych i zaanga-

żowaniem lokalnych Izb Architektów RP oraz SARP. Liczba przypadków w tym badaniu nie może być traktowana jako

odzwierciedlenie sytuacji w danym województwie.

Jakie dane uzyskano?

Zebrano i przeanalizowano 58 przypadków procesu uzyski-

wania pozwolenia na budowę. W opracowaniu wyników

badania wzięto pod uwagę zarówno dane ilościowe jak i

jakościowe, z naciskiem na analizę kontekstową analizo-

wanych przypadków. Komentarze badanych zawierają

przykłady praktyk stosowanych w wydziałach architektury

i planowania w procesach administracyjnych, dosadnie

obrazujących rzeczywistość w urzędach, z jaką spotyka

się inwestor w Polsce.

Kiedy i jaką metodę zastosowano?

Badanie zostało przeprowadzone w 2012 roku wśród archi-

tektów, za pomocą kwestionariusza on-line. W ramach ba-

dania przeprowadzono również 5 wywiadów bezpośrednich,

mających na celu pogłębienie wiedzy zdobytej dzięki bada-

niu kwestionariuszowemu.

Narzędzia badawcze?

Sposobem na wyeliminowanie subiektywizmu w ocenie

czasu było zadawanie pytań dotyczących faktycznych ter-

minów dotyczących konkretnych projektów i dokumentacji

projektowej. Kwestionariusz badania, odzwierciedlający

proces uzyskiwania decyzji o pozwoleniu na budowę, zo-

stał przygotowany w konsultacji z architekta-

mi i przedstawicielami Mazowieckiej Izby Architektów RP.

Co było przedmiotem badania?

Badanie dotyczyło przypadków przygotowania inwestycji

budowlanych na etapie uzyskiwania pozwolenia na budo-

wę, w których czas oczekiwania na decyzję przekroczył

ustawowe dwa miesiące*. Przyczyny opóźnień znane są ar-

chitektom, ponieważ to oni zwykle odpowiadają za opraco-

wanie projektu budowlanego, posiadają pełną dokumenta-

cję dotyczącą danego projektu i często reprezentują inwe-

stora w urzędach.

Metodologia

Liczba badanych przypadków

w podziale na województwa

1. mazowieckie: 28

2. dolnośląskie 6

3. pomorskie: 5

4. lubuskie:3

5. małopolskie:3

6. świętokrzyskie: 3

7. kujawsko-pomorskie: 2

8. wielkopolskie: 2

9. lubelskie:1

10. opolskie:1

11. podkarpackie:1

12. śląskie:1

13. zachodniopomorskie:1

14. łódzkie: 0

15. podlaskie: 0

16. warmińsko-mazurskie: 0

A

* Nota prawna s. 35-36

Raport Pozwolenie na budowę 2012 — CAWI, n=58. Badanie pilotażowe — Małgorzata Kozioł — s. 4

Wysokie ryzyko inwestycyjne

Inwestycje w Polsce są obarczone wysokim ryzykiem, ponieważ na etapie pla-

nowania nie jest możliwe precyzyjne oszacowanie: czasu niezbędnego na rea-

lizację, kosztu przegotowania inwestycji (projekty i uzgodnienia), kosztu reali-

zacji i zakresu inwestycji. W administracji publicznej w Polsce mamy do czy-

nienia z procesami mającymi negatywny wpływ na proces budowlany w kon-

tekście czasu i kosztów inwestora. W przypadkach, gdzie czas oczekiwania na

decyzję administracyjną był wydłużony, zauważono negatywny wpływ nie tyl-

ko systemu prawnego, ale również wpływ niezidentyfikowanych motywacji czy

wewnętrznego lobbingu w strukturach urzędów.

Wnioski z badania

Patologie w administracji

Z badania wynika, że najczęstszymi przyczynami opóźnień

w podejmowaniu decyzji są polityczne lub wewnętrzne

problemy administracji, a nie niedociągnięcia formalne i

merytoryczne w dokumentacji projektowej. Organ wydają-

cy decyzję administracyjną może mieć interes, aby w spo-

sób zgodny z prawem opóźnić (zawiesić) postępowanie ad-

ministracyjne, jeśli istnieją niewygodne dla organu proble-

my z inwestycją, gruntem lub zasobami kadrowymi w urzę-

dzie.

Patologie systemu prawnego

W Polsce inwestor nie może polegać na regulacji prawnej, a zwłaszcza na nie-

zwłocznym* załatwieniu sprawy w urzędzie. Jest skazany na długą, pełną puła-

pek i absurdów ścieżkę, nie mając żadnej gwarancji na realizację planowanej

inwestycji. Proces inwestycyjny, obarczony takim ryzykiem już na etapie pla-

nowania, nie sprzyja rozwojowi gospodarki i wzrostowi konkurencyjności Polski

na mapie inwestycyjnej świata.

Kupowanie kota w worku

Nieuregulowany stan prawny nieruchomości lub nieruchomości sąsiednich

często skutkuje niemożnością uzyskania decyzji administracyjnej.

* Nota prawna s. 35-36

Brak poszanowania dla prawa własności

W Polskim prawie funkcjonuje prawo pierwszeństwa

w stosunku do sposobu zabudowy działki i relacji z sąsied-

nimi nieruchomościami. Często właściciele sąsiednich dzia-

łek nie są stronami postępowania administracyjnego, co

oznacza, że nie mają możliwości odwołania się od decyzji

administracyjnej.

B


Wnioski z badania

Częste zmiany w regulacjach prawnych

W ciągu 8 lat do ustawy Prawo budowlane wprowadzono 16 nowelizacji, czyli

średnio 2 nowelizacje w ciągu roku. Biorąc pod uwagę, że proces inwestycyjny

w Polsce trwa średnio od 2 do 4 lat, taka skala zmian w prawie generuje ryzy-

ko dla wszystkich uczestników tego procesu. W momencie rozpoczynania prac

nad projektem budowlanym mogą obowiązywać inne zapisy prawne (lub nawet

ich interpretacja), niż w momencie składania wniosku o wydanie decyzji

o pozwoleniu na budowę.

Przestarzałe prawo

Nie ma korelacji pomiędzy prawem a procesem inwestycyjnym. Prawo budow-

lane nie nadąża za postępem w branży budowlanej i zmianami społeczno-

gospodarczymi. Tworzenie nowego prawa powinno odbywać się zgodnie z naj-

lepszymi technikami prawodawczymi i we współpracy z urbanistami, architek-

tami, prawnikami i z uwzględnieniem specyfiki procesu inwestycyjnego. Kon-

sultacje nowego prawa budowlanego z 2013 roku nie spełniają tych wymagań.

Brak słownika i definicji pojęć prawnych

w branży budowlanej

Prawo budowlane i Ustawa o planowaniu i zagospodarowa-

niu przestrzennym powstały w dwóch różnych minister-

stwach, dlatego często zapisy w tych ustawach są niespój-

ne.

Efekt opóźnień

Powyższe wnioski pokazują, z jakim ryzykiem związana

jest działalność inwestycyjna w Polsce i jakie koszty muszą

ponieść inwestorzy planujący rozpoczęcie inwestycji bu-

dowlanej, a następnie odbiorcy docelowi (mieszkańcy,

przedsiębiorcy). Zmiana na lepsze zależy od jakości komu-

nikacji i konsultacji branżowych oraz społecznych podczas

ustanawiania nowego prawa.

Zażalenie na bezczynność nie działa

Instrument prawny zażalenie na bezczynność, mający za-

pobiegać opóźnieniom w procedurach administracyjnych z

punktu widzenia inwestora jest nieefektywny. Inwestor

nie jest stroną w procesie ukarania urzędu, a odszkodowa-

nia stanowią dochód budżetu państwa.

B


Ściana Pozwolenie na budowę 2012

Uzgodnienia drogowe do projektu budowlanego

Opinia Zespołu Uzgodnień Dokumentacji Technicznej (ZUD)

Decyzja o środowiskowych

uwarunkowaniach

Uzgodnienia wodno-prawne

Decyzja konserwatorska Odstępstwa od przepisów

budowlanych

Odstępstwa od przepisów

szczególnych

Uzgodnienia w Wydziale Bezpieczeństwa

i Zarządzania Kryzysowego

Uzyskanie warunków technicznych przyłączenia mediów

Uzgodnienia dokumentacji geologiczno—inżynierskiej

Decyzja o warunkach zabudowy (WZ)

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach

do celów uzyskania WZ

Wstępne warunki przyłączenia mediów do celów uzyskania WZ

Do 30 dni

Od 31—65 dni

Od 66 dni do pół roku

Od pół roku do roku

Ponad rok

Uzyskanie decyzji pozwolenie na budowę od momentu złożenia

wniosku do momentu uzyskania nieprawomocnej decyzji

C


Lokalizacja inwestycji

Jeżeli istnieje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

Gabaryty, funkcja i forma zabudowy na danym terenie jest już określona w drodze

publicznej debaty i na mocy uchwały samorządu lokalnego. Inwestor, znając zapisy mpzp

i ograniczenia jakie on narzuca dla danego terenu, może zdecydować się na zakup nierucho-

mości i rozpocząć przygotowanie projektu budowlanego.

Jeżeli nie został uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (mpzp), konieczne jest uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy (WZ).

Decyzja o warunkach zabudowy jest wydawana na podstawie wniosku inwestora, który propo-

nuje wielkość, funkcję i formę zabudowy w danej lokalizacji. Wynik postępowania nie jest

udostępniany publicznie, a o zamiarze inwestycyjnym dowiadują się tylko właściciele sąsied-

nich działek —uznane przez urząd strony postępowania administracyjnego.

Urząd bierze pod uwagę dostęp do drogi publicznej działki, uzbrojenie terenu, rodzaj

istniejącej zabudowy i inne aspekty wynikające z przepisów prawa. Decyzja nie musi być

zgodna ze studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego. Szczególnie

w Warszawie brak mpzp jest dotkliwy dla inwestorów.

Podstawa prawna: Ustawa z 27

marca 2003 r. o planowaniu i

zagospodarowaniu przestrzen-

nym, Dz. U. 2003 nr 80 poz. 717

Organ uchwalający plan: samo-

rząd lokalny

Spośród 58. badanych przy-

padków aż 24 wymagały uzy-

skania decyzji o warunkach

zabudowy.

mpzp

WZ

D


Decyzja o warunkach zabudowy (WZ)

Podstawa prawna: Ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i za-gospodarowaniu przestrzennym,

Dz. U. 2003 nr 80 poz. 717

Jak długo powinno trwać wda-nie decyzji: maksymalnie dwa miesiące zgodnie z k.p.a + zawie-

szenia postępowania

Organ wydający decyzję: wójt,

burmistrz albo prezydent miasta

Uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy jest jedną z najbardziej czasochłonnych

procedur w procesie inwestycyjnym. Spośród 24 przypadków, gdy niezbędne było

uzyskanie decyzji WZ, uzyskano informacje o czasochłonności 13 z nich. Całkowity

czas trwania procesu uzyskiwania decyzji o warunkach zabudowy, od momentu

pierwszego kontaktu z urzędem, tylko w 7. przypadkach trwał krócej niż pół

roku, ale i tak dłużej niż 65 dni.

Ciężar uzasadnienia zakresu i celu inwestycji oraz możliwości jej realizacji prze-

niesiony zostaje na wnioskodawcę. Urząd może zawiesić postępowanie aż na 9

miesięcy, gdy rada gminy zdecyduje o rozpoczęciu prac nad miejscowym planem

zagospodarowania terenu. Decyzja o warunkach zabudowy jest nieważna, gdy

zostanie wydana decyzja o pozwoleniu na budowę dla innego inwestora, lub dla

danego terenu uchwalony zostanie plan miejscowy.

n = 13 z 58

Nie dotyczy

Do 30 dni

Od 31—65 dni



Ponad rok

Decyzja została wydana, ale nie uprawomocniła się, gdyż zaczął obo-wiązywać mpzp i była wielka awantura z urzędnikiem.

Wniosek o WZ został złożony 08.03.2005. Miasto zawiesiło postępo-wanie na 12 miesięcy i wywołało plan miejscowy. Plan nie został uchwalony do dzisiaj. Dodatkowo termin wydłużał się o kolejne „zachcianki” urzędników.

Urząd gminy, po wszczęciu postępowa-nia, zlecił projekt decyzji po terminie, z opóźnieniem wysłał go do uzgodnień i nie przyjął warunków zasilania w ener-gię elektryczną i zapewnienia mocy, tylko zażądał podpisanej umowy dla nie swojej działki wnioskodawcy. Decy-zja miała zadecydować o zakupie dział-ki.

Za urząd wykonywaliśmy analizy zabu-dowy sąsiadującej. Zmienialiśmy kon-cepcje zgodnie z ustaleniami z naczel-nikiem urzędu.

Była świetna współpraca, wymiana telefonów, urząd uprzedzał telefonicz-nie, że zgłosi uwagi i jakie. Wymiana rysunków bez zbędnych procedur przez Kancelarię, lecz na miejscu. Ale opcja zachowawcza wzięła górę i projekt utkwił w MTBiGM,

Brak zgodności co do interpretacji WZ przez inspektora z urzędu, a inwestora i projektanta. Przedłużanie procesu inwestycyjnego przez urzędnika z uwa-gi na niezgodność wydanej WZ z uchwalanym właśnie mpzp.

Wydającym pozwolenia jest architekt z uprawnieniami. Po otrzymaniu od jego pracownika postanowienia o uzupeł-nieniu braków, spotkaliśmy się z nim i inwestorem i wyjaśnienie sporawy zajęło nam 5 min. Po czym podarł on postanowienie i stwierdził że sprawy nie było i postara się swoich pracowni-ków czegoś nauczyć. Ponadto drobna zmiana zapisów WZiZT zajęła mu nie-całe 2 tygodnie!!!, a nie 6 miesięcy, jak zazwyczaj.

Przyczyny opóźnień - wypowiedzi architektów

D


Inwestor, aby złożyć wniosek o wydanie tej decyzji, jest zmuszony opracować wielo-

branżową koncepcję inwestycji, zlecić opracowanie danych wyjściowych do opracowa-

nia karty informacyjnej lub obszernego raportu środowiskowego dla urzędu. Spełnienie

wymogów związanych z zawartością raportu środowiskowego generuje duże nakłady

finansowe i ogranicza ewentualne zmiany w zakresie inwestycji w przyszłości.

Dodatkowo nakłady finansowe trzeba ponieść na bardzo wczesnym etapie przygotowa-

nia inwestycji, gdy inwestor np.: dopiero ustala uzasadnienie biznesowe dla zakupu

terenu pod inwestycję.

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach do celów uzyskania WZ

Podstawa prawna: Ustawa z 3 października 2008 r. o udostęp-nianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeń-stwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na śro-dowisko, Dz. U. z 2008 r. Nr 199,

poz. 1227.

Jak długo powinno trwać wyda-nie decyzji: maksymalnie dwa miesiące zgodnie z k.p.a + 21 dni na konsultacje społeczne + za-

wieszenia postępowania

Organ wydający decyzję: Powia-towy Wydział Ochrony Środowi-

ska

Decyzja jest ustawowo konieczna do uzyskania dla inwestycji, które mają lub mogą

mieć znaczący wpływ na środowisko. Czas oczekiwania na decyzję o środowisko-

wych uwarunkowaniach do celów uzyskania Warunków zabudowy w 4 badanych

przypadkach wynosi: 84 dni, 168 dni, 245 dni i 262 dni.

n = 4 z 58

Nie dotyczy

Do 30 dni

Od 31—65 dni



Ponad rok

Żądanie oświadczenia, że na obiekcie nie będą wytwarzane ścieki przemysło-we jeśli przedmiotem inwestycji jest budynek mieszkalny.

Wymagania uzupełnienia planu zago-spodarowania o strzałki pokazujące kierunek spływu wody deszczowej po gruncie biologicznie czynnym pomimo [podania] rzędnych terenu.

Donoszenie do urzędów specjalnie ro-bionych przez architektów mapek np. z oddziaływaniem inwestycji na środowi-sko (w przypadku domu jednorodzinne-go!), „bo tak w starostwie się prakty-kuje”.

Uzgodnienia z wydziałem środowiska pt.: „czy ten rząd drzew to jest szpa-ler?”.


D


Wstępne warunki przyłączenia mediów do celów uzyskania WZ


Dz. U. 2003 nr 80 poz. 717

Jak długo powinno trwać wyda-nie warunków: zależny od we-wnętrznych przepisów gestorów

i odrębnych przepisów prawa.

Instytucja wydająca warunki: gazownia, zakład energetyczny, p rzeds ięb io r s two wodno -kanalizacyjne, telekomunikacja

i inni.

Dokument: wstępna zgoda lub

zapewnienie o dostawie mediów.

W procesie uzyskiwania decyzji WZ, konieczne jest uzyskanie wstępnych warunków

przyłączeniowych od gestorów, czyli dostawców mediów, np.: energii, wody. W 24

badanych przypadkach, które wymagały złożenia w sumie 120 wniosków do

gestorów, badani zgłosili tylko 14 przypadków, w których czas oczekiwania był

wydłużony. Uzyskiwanie wstępnych warunków przyłączenia mediów zwykle

odbywało się w ciągu 4 tygodni i miało nieznaczny wpływ na wydłużenie proce-

su uzyskiwania pozwolenia na budowę.

Nie dotyczy

Do 30 dni

Od 31—65 dni



Ponad rok

n = 120

Uzyskiwanie warunków przyłączenia mediów wpłynęło na wydłużenie czasu oczekiwania na uzyskanie decyzji.


D


Projekt budowlany

Podstawa prawna: Ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i za-gospodarowaniu przestrzennym, Dz. U. 2003 nr 80 poz. 717 oraz Rozporządzenia Ministra Trans-portu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego za-kresu i formy projektu budowla-

nego, Dz.U.2012 nr 0 poz. 462

Dokument: Projekt budowlany

Zgodnie z art. 28 ustawy, roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie

ostatecznej (prawomocnej) decyzji o pozwoleniu na budowę. Polski system prawny

nakłada na inwestora obowiązek przygotowania projektu budowlanego zgodnego z

setkami przepisów, do którego wymagane jest dołączenie odpowiednich uzgodnień,

innych pozwoleń i dokumentów. Zakres dokumentacji i czas niezbędny na jej

przygotowanie generuje wysokie koszty, którymi obciążony jest inwestor.

Zgodnie z art. 33 Prawa budowlanego do wniosku należy załączyć cztery egzempla-

rze projektu budowlanego wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi

dokumentami wymaganymi przepisami szczególnymi, aktualnym zaświadczeniem

uprawnionych projektantów o wpisie na listę członków właściwiej izby oraz oświad-

czeniem o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele

budowlane i aktualną decyzją o warunkach zabudowy (w przypadku braku mpzp).

Po prawie dwóch miesiącach urząd wezwał do uzupełnienia projektu bu-dowlanego, złożonego z wnioskiem o pozwolenie na budowę. Uzupełnienie polegało na dorysowaniu strzałki pół-nocy na mapie geodezyjnej (zawsze zorientowanej na północ) oraz ponow-ne ponumerowanie stron w projekcie w kolejności, pomimo numeracji sekcja-mi.


Na zabudowę loggi w budynku wieloro-dzinnym (na terenie dużej spółdzielni w Warszawie) potrzebne jest pozwole-nie na budowę. W zakresie projektu budowlanego obowiązkowe jest załą-czenie aktualnej mapy do celów pro-jektowych. Budynek stoi na 16h dział-ce, co wiąże się z bardzo kosztownym uzyskaniem mapy, pomimo całkowite-go braku zmian w zagospodarowaniu terenu.

D


Uzyskanie decyzji pozwolenie na budowę od momentu złożenia wniosku do momentu

uzyskania decyzji administracyjnej


Dz. U. 2003 nr 80 poz. 717

Jak długo powinno trwać wyda-nie decyzji: maksymalnie dwa miesiące zgodnie z k.p.a + ewen-

tualne zawieszenia postępowania

Organ wydający decyzję: wójt,


Dokument: Decyzja o pozwoleniu

na budowę lub rozbiórkę

Badaniu podlegały przypadki, w których czas oczekiwania na decyzję administracyjną

przekroczył ustawowe dwa miesiące. We wszystkich badanych przypadkach wniosek o

wydanie tej decyzji został złożony we właściwym urzędzie po 2005 roku.

Aż w 18. przypadkach uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę od momentu

złożenia dokumentacji w urzędzie trwało dłużej niż pół roku. Spośród 20. przypad-

ków, które w momencie realizacji badania nie uzyskały jeszcze decyzji, w 13. z nich

termin wyznaczony w k.p.a został już przekroczony.

W 9. badanych przypadkach, w których czas oczekiwania na decyzję o pozwoleniu na

budowę od momentu złożenia wniosku nie przekroczył 65 dni, czas od momentu pierw-

szego kontaktu z urzędem do momentu złożenia wniosku o wydanie tej decyzji wielo-

krotnie przekroczył dwa miesiące, a w kilku przypadkach wynosił ponad 3 lata.

Biorąc pod uwagę 30 przypadków, w których zmierzono czas od pierwszego kontaktu z

urzędem do momentu złożenia wniosku o wydanie decyzji o pozwolenie na budowę

tylko w 5. przypadkach był on krótszy niż 2 miesiące. W 9. przypadkach inwestorzy

przygotowywali się do złożenia wniosku ponad rok.

n = 58

Nie uzyskano jeszcze decyzji

Do 30 dni

Od 31—65 dni



Ponad rok

D

Dwa urzędy: Architektura z Wydziałem Infrastruktury [MTBiGM – przyp. autor] nie mogły przez rok dogadać się co do zapisów w decyzji WZ.


Po interwencji radnego referat podjął działania, wysuwając uwagi do projek-tu o uzupełnienie braków: uzgodnienie projektu domu jednorodzinnego w ZUD, oraz w urzędzie d/s melioracji, rysunki widoków wewnętrznych ścian działowych z typowymi drzwiami we-wnętrznymi). Dopiero po pisemnej interwencji u starosty odstąpiono od tych kuriozalnych wymagań.

Wymaganie uzgodnienia p.poż budyn-ku, który z mocy rozporządzenia, w oczywisty sposób tego nie wymaga, argumentując, że "projektant będzie spokojniej spał”.


Uzgodnienia drogowe do projektu budowlanego

Podstawa prawna: Prawo budow-lane, Dz. U. 2003 nr 162 poz.

1568,

Jak długo powinno trwać wyda-nie decyzji: maksymalnie dwa

miesiące zgodnie z k.p.a

Organ wydający decyzję/opinię: Zarządca drogi / opinia inżyniera

ruchu

Dokument: Decyzja zjazdowa / zatwierdzony projekt organizacji

ruchu

Uzgodnienia drogowe dotyczą uzgodnienia dostępu do drogi publicznej: lokaliza-

cji i geometrii wjazdu, konstrukcji wjazdu, analiz ruchu w pobliżu inwestycji,

projektu organizacji ruchu i uzgodnienia prawa do terenu na realizację wjazdu.

Uzgodnienia drogowe były niezbędne w 37. przypadkach, spośród których 24

postępowania trwały maksymalnie 65 dni, a 4 postępowania trwały ponad pół

roku.

Uzgodnienia drogowe są konieczne do wniosku o pozwolenie na budowę budynku,

ponieważ urząd wymaga gwarancji, że wjazd będzie zapewniony. Budowa

samego wjazdu również wymaga pozwolenia na budowę na podstawie odrębnego

n = 37 z 58

Nie dotyczy

Do 30 dni

Od 31—65 dni



Ponad rok

Wymóg gminy przebudowy drogi gmin-nej. Należało uzyskać warunki zabudo-wy na zjazd, gdyż fragment zjazdu nie zmieścił się w obszarze oznaczonym w decyzji na budynek.

Cykl następujących po sobie pozwoleń: uzgodnienie lokalizacji, uzgodnienie projektu organizacji ruchu z zarządem drogi, policją, a następnie wydziałem inżynierii ruchu, odrębne zgody na zajęcie terenu.

Kłopoty z ustaleniem przez organ wła-ściwego organu do rozpatrzenia spra-wy - trudności z określeniem gestora dróg. Sprawa samego projektu nie była problematyczna.

Ignorowanie przez organy terminów z k.p.a., stawianie wymogów dot. uzu-pełnień ponad te, wymagane prawem.

Problemy z określeniem zarządcy i właściciela drogi.

Nie znam przyczyn (sprawę prowadził projektant dróg), ale samo uzyskanie zgody na zjazdy po uzgodnieniach or-

ganizacji ruchu trwało 18 tygodni.

Wymaganie uzgodnienia z zarządem dróg, mimo braku zmian wjazdów na

działkę.

Gminy uchylają się od przejmowania nowo wydzielanych działek na drogi. W związku z tym wszyscy właściciele dro-gi prywatnej (a jest ich tyle ile działek przy drodze - niekiedy kilkadziesiąt) są stronami postępowania.


D


Podstawa prawna: Prawo bu-dowlane, Rozporządzenie Mini-stra Rozwoju Regionalnego i Bu-downictwa z 2 kwietnia 2001 r. w sprawie geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu oraz ze-społów uzgadniania dokumentacji projektowej. Dz. U. 2001 nr 38

poz. 455

Jak długo powinno trwać wyda-

nie opinii: 0d 14 do 30 dni.

Organ wydający opinię: Zespół Uzgodnień Dokumentacji Tech-

nicznej

Dokument: Opinia ZUD z upo-

ważnienia starosty

Opinia Zespołu Uzgodnień Dokumentacji Technicznej (ZUD)

Opinia ZUD do wniosku o pozwolenie na budowę jest wymagana przez urzędy. Zespół

składa się z przedstawicieli dostawców mediów, którzy komisyjnie koordynują prze-

bieg uzbrojenia terenu w związku z nową inwestycją. W 46 postępowaniach uzyska-

nie opinii ZUD było możliwe w ciągu dwóch miesięcy, a najczęściej w ciągu 30

dni. Uzyskiwanie opinii ZUD zwykle odbywa się w ciągu miesiąca i nie ma wpływu na

wydłużenie procesu uzyskiwania pozwolenia na budowę.

Uzgodnienie sieci będących przyłączami do budynku lub budowli, w części usytuowa-

nej na nieruchomości inwestora nie wymaga przedłożenia wniosku na posiedzeniu

zespołu i zasięgania opinii jego członków.

n = 46 z 58

Nie dotyczy

Do 30 dni

Od 31—65 dni



Ponad rok

Wymóg gminy przebudowy drogi gmin-nej. Należało uzyskać warunki zabudo-wy na zjazd, gdyż fragment zjazdu nie zmieścił się w obszarze oznaczonym w decyzji na budynek.

Brak przedstawicieli gestorów na ze-braniach zespołu, szczególne utrudnia-nie uzgodnienia przez wodociągi. Za-biegi mające na celu wykorzystanie inwestycji do zabezpieczenia własnych interesów kosztem inwestora.

Wydłużenie czasu oczekiwania poprzez wymagane niezależne od ZUD uzgod-nienie projektów poszczególnych sieci z ich dysponentami przed wydaniem decyzji ZUD.

Pani z gazowni nie stawiała się na po-siedzenia i nikt nie był w stanie jej do tego zmusić.

Żądanie uzgodnień ZUD, w przypadku gdy pozwolenie na budowę nie obej-muje sieci.

Żądanie dostarczenia ZUD i pozwolenia na budowę dla przebudowy sieci pomi-mo tego, że nie były przedmiotem po-stępowania i stanowiły przedmiot od-rębnych pozwoleń (inny inwestor - dostawca mediów, inny zakres - poza własnością inwestora).


D


n = 5 z 58

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach

Podstawa prawna: Ustawa o pla-nowaniu przestrzennym, Ustawa z dnia 21 maja 2010 r. o zmianie ustawy o udostępnianiu informa-cji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochro-nie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw Dz.

U. 2010 nr 119 poz. 804



Organ wydający decyzję: Powia-towy Wydział Ochrony Środowi-

ska

Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego dają inwestorom bardzo ogólne

wytyczne środowiskowe, a inwestorzy są ustawowo zobligowani uzyskać decyzję śro-

dowiskową dla inwestycji mających lub mogących mieć wpływ na środowisko. Bywa,

że zmiana funkcji lub parametrów inwestycji na etapie projektowania inwestycji

wymaga ponownego uzyskania decyzji środowiskowej.

W praktyce większość dużych inwestycji wymaga tej decyzji, a w procesie jej

uzyskiwania podlega publicznym konsultacjom, zgodnie z art. 33 ustawy*, co znacz-

nie wpływa na czas trwania postępowania administracyjnego, ale nie usprawiedliwia

tak długich terminów, jakie uzyskano w badaniu. Z punktu widzenia inwestora

ta procedura administracyjna jest jedną z najbardziej uciążliwych w procesie inwe-

stycyjnym.

W 5. przypadkach, gdzie nastąpiła konieczność uzyskania decyzji o środowisko-

wych uwarunkowaniach do wniosku o pozwolenie na budowę, czas oczekiwania

na decyzję wyniósł: 84, 168, 252, 357 i 490 dni.

Nie dotyczy

Do 30 dni

Od 31—65 dni



Ponad rok

Uzupełnienia w wyniku interpretacji urzędu.

Uzupełnienia polegały w większości na wskazaniu na jakiej stronie jest odpowiedź na pytanie urzędu. Kuriozalne są zapisy BOŚ w decyzji determinujące szczegółowo wymiary i lokalizację wyrzutni powietrza, czy innych elementów budynku, który jeszcze nie został nawet przez nas zaprojektowany! Prawomocna decyzja uzyska-na została prawie po 1 roku oczekiwania.


D

*Nota prawna s. 35-36


n = 12 z 58

Uzgodnienia wodno-prawne

Uzgodnienie wodno-prawne jest wymagane w przypadku możliwości naruszenia

równowagi wodno-gruntowej poza granicami inwestycji, ale także w przypadku

budowy lub przebudowy wszelkich urządzeń wodnych. W 12. badanych przypad-

kach uzyskanie uzgodnienia trwało od 21 do 84 dni.

Podstawa prawna: z dnia 18 lip-ca 2001 r. Prawo wodne, Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019, z

późn. zm.)

Jak długo powinno trwać uzy-skanie uzgodnienia: maksymal-

nie dwa miesiące zgodnie z k.p.a

Organ: Organem właściwym do wydawania pozwoleń wodno-prawnych jest starosta, marsza-łek województwa lub dyrektor regionalnego zarządu gospodarki

wodnej

Dokument: Operat wodno-prawny na podstawie którego wydawana jest decyzja—

pozwolenie wodno-prawne

Nie dotyczy

Do 30 dni

Od 31—65 dni



Ponad rok

Nie potrafiono sprecyzować czy uzgod-nienie jest potrzebne ze względu na funkcję-cukiernia tak, ale ze względu na wielkość i etap inwestycji nie. Ostatecznie ustalono ze będzie wyma-gane przy odbiorze budynku.

Czas został wydłużony, ponieważ organ nie potrafił wyjaśnić konieczności opracowania operatu wodno-prawnego dla zadania polegającego na budowie mikro cukierni - gdzie przepisy są iden-tyczne jak dla dużych zakładów cukier-niczych. Ostatecznie ustalono ze decy-zja będzie wymagana dopiero przy odbiorze budynku. Pora odbioru nade-szła, nikt natomiast nie chce się podjąć wykonania operatu dla tego budynku.


Urząd uznał za zasadne uzyskanie po-zwolenia wodno-prawnego na budowę przepustu dla przydrożnego rowu po wjazdem do budynku jednorodzinnego.

D


n = 16 z 58

Podstawa prawna: Prawo budow-lane, Dz. U. 2003 nr 162 poz. 1568, Ustawa z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad

zabytkami



Jak długo powinno trwać wyda-nie zaleceń: brak określonego

terminu

Organ wydający decyzję: Kon-

serwator Zabytków

Dokument: Decyzja konserwator-

ska lub zalecenie konserwatorskie

Decyzja konserwatorska

Decyzja konserwatorska jest wymagana do pozwolenia na budowę, jeśli dotyczy

budynków wpisanych do rejestru zabytków. W przypadku robót w otoczeniu zabyt-

ków lub zabytków wpisanych do gminnej ewidencji zabytków, urząd konsultuje te

roboty w postępowaniu administracyjnym, traktując konserwatora jako jedną ze

stron. Bez wcześniejszych konsultacji projektu z konserwatorem, np.: w formie

zaleceń konserwatorskich, często te projekty są odrzucane. Instytucja zalecenia

konserwatorskiego wynika z prawa o ochronie zabytków i nie podlega procedurom

i terminom określonym w k.p.a. Oznacza to dla inwestora brak możliwości oszaco-

wania czasu trwania uzgodnień konserwatorskich.

W 16. przypadkach inwestycje dotyczyły obiektów objętych ochroną konserwa-

torską. W 10. przypadkach decyzje były wydane terminowo, natomiast

w przypadku 6. inwestycji proces ten był wydłużony nawet do 10. miesięcy.

Nie dotyczy

Do 30 dni

Od 31—65 dni



Ponad rok

Żądanie uzyskania ponownej decyzji konserwatora dla każdej zmiany pro-jektu budowlanego w trakcie postępo-wania, nawet jeśli to jest tylko niei-stotny opis w legendzie zmieniony na żądanie tej samej urzędniczki.

Wielokrotne zalecenia, których treść nie była zrozumiała nawet dla urzędni-ka wydającego WZ, brak możliwości dyskusji merytorycznej z konserwato-rem.

Konieczność przeprowadzenia badań archeologicznych: „procedura: wydanie zaleceń konserwatorskich, w których zalecono wykonanie badań archeolo-gicznych w pasie drogowym przy bu-dynku, uzyskanie zgody na prowadze-nie badań archeologicznych, uzyskanie zgody na wykonanie programu prac konserwatorskich, uzgodnienie projek-tu organizacji ruchu, uzyskanie pozwo-lenia na zajęcie pasa drogowego, zgło-szenie robót, zatwierdzenie programu prac konserwatorskich, przyjęcie spra-wozdania z badań archeologicznych, zatwierdzenie projektu budowlanego.

Miejski konserwator zabytków narzucał bardzo radykalnie rozwiązania projek-towe inwestorowi. Trudny kontakt z biurem konserwatora.

Konserwator rok po wydaniu decyzji stwierdził, że jednak nie musiał jej wydawać, bo przypatrzył się mapom z lat 50 XX w. i zauważył, że to nie jego teren.

Bezpośrednie konsultacje z konserwa-torem bez pośrednictwa pisemnych opinii konserwatorskich - ich czas jest nie limitowany w k.p.a, więc dyskusja na temat zawartych w nich opinii jest bardzo długotrwała; w moim przypad-ku było to 18 koncepcji.

Treść postanowienia konserwatora: "termin nie mógł zostać dotrzymany ze względu na konieczność przeprowadze-nia dodatkowego postępowania dowo-dowego" - bez możliwości zażalenia od tego postanowienia.

Zmiana zdania konserwatora do wcze-śniej wydanych zaleceń (nie są wiążą-ce), w efekcie konieczność wykonania zmian w projekcie.


D


Odstępstwa od przepisów budowlanych

Podstawa prawna: Rozporządze-

nie Ministra MTBiGM

Jak długo powinno trwać wyda-nie zezwolenia na odstępstwo:

nie ma określonego terminu

Organ wydający zezwolenie na odstępstwo: Minister wydaje ze-zwolenie lub odmawia zezwolenia na udzielenia odstępstwa. W imieniu inwestora o zgodę na od-stępstwo do Ministerstwa Trans-portu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej wnosi lokalny wydział

architektury.

Organ wydający odstępstwo w formie postanowienia: wójt,


n = 16 z 58

Odstępstwo od przepisów Prawa budowlanego polega na zastosowaniu innych rozwią-

zań budowlanych w projektowanej inwestycji, niż wymaga to prawo budowlane, np.:

zlokalizowanie dwóch budynków w odległości mniejszej, niż określona w przepisach.

Konieczność wystąpienia o odstępstwo wynika najczęściej z tego, że szczegółowe

przepisy, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, a zawarte

w Rozporządzeniu Ministra MTBiGM z 12 kwietnia 2002 r. (Dz. U. Nr 75 poz.690) w

sprawie warunków technicznych, nie uwzględniają technicznej złożoności projektów

i zaawansowania techniki budowlanej. W związku z tym, w praktyce większe inwesty-

cje nie mogą obejść się bez uzyskania odstępstw o przepisów budowlanych.

Z informacji uzyskanych w badaniu wynika, że decyzje ministerstwa są nieprzewi-

dywalne, a czas oczekiwania na zezwolenie zwykle przekracza 3 miesiące. Pracow-

nicy ministerstwa, z którymi architekci mieli kontakt, tłumaczyli to niewystarczającą

liczbą pracowników w stosunku do liczby wniosków z całej Polski. Zgoda ministra na

odstępstwo nie jest udzielana w trybie administracyjnym (k.p.a.).

Nie dotyczy

Do 30 dni

Od 31—65 dni



Ponad rok

Urząd miasta nie mógł się zdecydować, kto powinien występować w tej spra-wie do ministerstwa.

Czas oczekiwania w ministerstwie 4 miesiące + ekspertyza rzeczoznawcy ppoż + opinia komendy wojewódzkiej straży pożarnej.

Urzędnik zażądał odstępstwa dotyczącego nieprzepisowej odległości między bu-dynkami istniejącymi (!), które są pod ochroną konserwatorską. Na życzenie urzędniczki wielokrotnie zmieniano wniosek i jego zakres – ok. 2 miesiące, gdy nareszcie urząd wystąpił do ministerstwa nastąpiło 7-miesięczne oczekiwanie na decyzję ministra. Minister wyraził zgodę pod warunkiem uzyskania pozytywnej

opinii sanepidu, PIP i straży pożarnej, co trwało kolejne 4 miesiące. Odstęp-stwo finalnie zostało wydane dopiero z wraz z pozwoleniem na budowę, po ok. 1,5 roku.

Notoryczne uzyskiwanie odstępstwa od wymagań odległości własnego miejsca parkingowego od okien własnego dom-ku jednorodzinnego.


D


Podstawa prawna: Przepisy prawne w zależności od zakresu i rodzaju

odstępstwa

Jak długo powinno trwać wydanie odstępstwa: maksymalnie dwa mie-

siące zgodnie z k.p.a

Organ wydający odstępstwo: Woje-wódzka Komenda Straży Pożarnej, Wojewódzka Stacja San-Epid, Pań-stwowa Inspekcja Pracy, Kolej, Me-

tro Warszawskie itp.

n = 4 z 58

Odstępstwa od przepisów szczególnych

Odstępstwa od przepisów szczególnych dotyczą przepisów innych niż budowlane,

np.: przepisy ochrony pożarowej, prawo pracy, sanitarne, itp. Naturalnym jest, że

lista przepisów szczególnych nie jest określona i zależy od rodzaju inwestycji, jej

lokalizacji, lokalnych uwarunkowań i funkcji.

Zadaniem inwestora jest przygotowanie wniosku i uzyskanie odstępstwa w odpowied-

niej instytucji przed złożeniem wniosku o pozwolenie na budowę. W 4. przypadkach,

gdzie inwestor starał się o uzyskanie odstępstw od przepisów szczególnych, czas

oczekiwania wynosił od 14. do 84. dni.

Nie dotyczy

Do 30 dni

Od 31—65 dni



Ponad rok

Brak informacji o przyczynach opóźnie-nia prawdopodobnie uzgadnianie z PIP.


D


Uzyskanie warunków technicznych przyłączenia mediów

n = 94

Podstawa prawna: Warunki tech-niczne przyłączenia mediów są czę-ścią Projektu budowlanego zgodnie z art. 34 ust.3 pkt 3. Prawa budow-

lanego

Jak długo powinno trwać uzyska-nie warunków: zależny od we-wnętrznych przepisów gestorów i odrębnych przepisów prawa, np.: dostawca energii dla inwestycji ko-mercyjnych ma wyznaczony ustawo-

wy termin do 150 dni

Organ wydający warunki: dostawcy

mediów

Do wniosku o pozwolenie na budowę wymagane jest oświadczenie dostawców

mediów (gestorów) o zapewnieniu dostaw dla inwestycji. Złożono w sumie 94

wnioski, których rozpatrzenie odbyło się w większości przypadków w ciągu

30. dni. Tylko w 12. przypadkach czas oczekiwania przekroczył 65 dni,

co mogło być spowodowane np.: przebudową sieci zewnętrznej poza

terenem inwestycji.

Żądanie dostarczenia ZUD i pozwolenia na budowę dla przebudowy sieci pomi-mo tego, że nie były przedmiotem po-stępowania i stanowiły przedmiot od-rębnych pozwoleń (inny inwestor - dostawca mediów, inny zakres - poza własnością inwestora).

Odpady

stałe

Telecom

Wod-kan Energia

elektryczna

Gaz

Ciepło

Do 30 dni

Od 31—65 dni



Ponad rok


D


Uzgodnienia dokumentacji geologiczno—inżynierskiej

Wykonanie dokumentacji geologiczno-inżynierskiej jest bardzo kosztowne, ponieważ bazuje na wymaganych rozporządzeniem i odrębnie zatwierdzonych uprzednio w urzę-dzie badaniach gruntu. Ponadto dokumentacja musi zawierać prognozę wpływu posadowienia budynku na otoczenie. Tylko w 14. z 58. badanych przypadków wymagane było wykonanie uzgodnienia tej dokumentacji. W większości przypadków termin określony w k.p.a. nie został przekroczony.

Podstawa prawna: Uzgodnienie d okum en t ac j i g eo l o g i c z no –inżynierskiej jest wymagane przez art. 34 ust3 pkt 4. Prawa budowla-nego (w zależności od potrzeb przy szczególnie trudnych warunkach po-sadowienia). Rozporządzenie Mini-stra Środowiska określa szczegółowe wymagania dotyczące tej dokumen-tacji, a zgodnie z prawem geologicz-nym i górniczym podlega ona odręb-nemu uzgodnieniu w Wydziale Ochrony Środowiska. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. — Prawo geolo-giczne i górnicze. Dz. U. z 2011 r.

Nr 163, poz. 981

Jak długo powinno trwać uzyska-nie uzgodnienia: maksymalnie dwa


Instytucja: Biuro Ochrony Środowi-

ska

Dokument: Dokumentacja Geolo-

giczno-Inżynierska

n = 14 z 58

Nie dotyczy

Do 30 dni

Od 31—65 dni



Ponad rok

W praktyce w Warszawie trzeba przy-jąć czas oczekiwania minimum 6 mie-sięcy na uzgodnienie dokumentacji geologiczno-inżynierskiej. Architekt musi informować o tym inwestora na samym początku współpracy — na eta-pie zamierzenia inwestycyjnego i kon-cepcji.


D


Konieczność uzgodnienia wynika z decyzji WZ, mpzp oraz funkcji budynku, np.: dworce, lotniska. Tylko w dwóch przypadkach zaistniała potrzeba dokonania uzgodnienia w Wydziale Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego. Czas oczekiwania na to uzgodnienie w obu przypadkach nie przekroczył 30 dni.

Podstawa prawna: ustawa z 26 kwiet-nia 2007 r. o zarządzaniu kryzyso-

wym (Dz.U.2007.89.590 z późn. zm.)

Jak długo powinno trwać uzyskanie uzgodnienia: maksymalnie dwa miesią-

ce zgodnie z k.p.a

Instytucja: Wojewódzki Wydział Bez-

pieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego

Uzgodnienia w Wydziale Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego

n = 2 z 58

Nie dotyczy

Do 30 dni

Od 31—65 dni



Ponad rok

D


Klasyfikacja przyczyn opóźnień w uzyskiwaniu pozwoleń na budowę

Architekci mieli możliwość podania komentarzy dotyczących poszczególnych procedur. Komentarze te zawierają przykłady praktyk stosowanych przez osoby reprezentujące wydziały architektury i planowania, obrazujących rzeczywistość w urzędach, z jaką spotyka się inwestor w Polsce. Klasyfikacja zaobserwowanych patologii wynika z uwarunkowań prawnych i organizacyjnych procesu inwestycyjnego w Polsce oraz organizacji struktur administracyjnych. Cytaty zostały uporządkowane wg czynnika mającego wpływ na opóźnienia, jednak czynniki te nie występu-ją odrębnie, ale jako elementy mechanizmu wzajemnie przenikających się procesów.

1. Opóźnienia spowodo-

wane dowolną

interpretacją prawa co

do zakresu i formy

projektu budowlanego

2. Opóźnienia spowodowane

dowolną interpretacją

przepisów prawa i brakiem

możliwości merytorycznej

dyskusji z urzędem

3. Uchybienia

w zastosowaniu

przepisów k.p.a.


postawą urzędnika


uznaniowym ustalaniem

stron postępowania

administracyjnego

6. Obarczanie inwestora

własną pracą, nietyczne

zachowania

E


Często postanowienia o uzu-pełnienia dotyczą rzeczy bar-dzo błahych, zdarzyła się prośba o dopisanie słowa „nadbudowa” w tytule pro-jektu (pomimo braku defini-cji starostwo uważa, że roz-budowa to tylko w bok, a je-żeli przy tym zwiększa się choćby nieznacznie wysokość to musi być wpisane: rozbu-dowa i nadbudowa).

Opóźnienia spowodowane dowolną interpretacja prawa co do zakresu

i formy Projektu budowlanego

Notoryczne przekazywanie uwag napisanych odręcznie na kartce papieru bez jakiej-kolwiek formy prawnej, kilka razy w ciągu wydawania jed-nej decyzji, żeby formalnie projekt mógł być na końcu "bez uwag" - przez to bez-prawnie procedura przedłuża się w nieskończoność.

Żądanie udowodnienia, że przebudowywany budynek nie jest samowolą budowlaną (budynek z lat 50 tych, wy-budowany przez kogoś zupeł-nie nieznanego Inwestorowi).

Konieczność przedstawienia certyfikatów, dopuszczeń etc. do zabawek projektowa-nych na placu zabaw dla dzieci, na etapie pozwolenia na budowę (sic!). Ostatecz-nie zmieniliśmy treść opisu projektu na "plac zabaw bez wyposażenia”.

Wielokrotnie wnoszone proś-by o kolejne uzupełnienia - wysyłanie żądania uzupełnie-nia po maksymalnym admini-stracyjnym terminie na odpo-wiedź urzędową.

Układanie opisu technicznego wg rozpiski pani w staro-stwie, bo pani się nie chce szukać w środku opisu załącz-ników, więc trzeba wypoży-czyć złożony projekt i popra-wić tak, aby załączniki były na początku opisu technicz-nego.

Pracownik urzędu wydające-go pozwolenie wymagał np.: szczegółowych rysunków - detali połączeń elementów konstrukcyjnych.


E


Własna interpretacja, co do terminu ważności dokumen-tów (na dzień zakończenia postępowania, a nie na dzień złożenia wniosku).

Opóźnienia spowodowane dowolną interpretacją przepisów prawa i brakiem

merytorycznej dyskusji z urzędem

Brak zgodności co do inter-pretacji WZ przez inspektora z urzędu, a inwestora i pro-jektanta. Przedłużania pro-cesu inwestycyjnego przez urzędnika z uwagi na nie-zgodność wydanej WZ z uchwalanym właśnie mpzp.

Wypowiedź urzędnika: "Proszę pana, ja strony GUNB z interpretacjami prawnymi nie czytam, bo tam głupoty piszą" lub "to co sobie NSA nawypisywał to jest tylko ich interpretacja”.

Urząd źle interpretował za-pis planu miejscowego, który z resztą był identyczny z za-pisami warunków technicz-nych - dotyczyło to wysoko-ści budynku, którą urząd li-czył włączając elementy ste-laża technicznego; sprawa została rozstrzygnięta a po-ziomie NSA czyli procedura przedłużyła się o ok 2 lata.

Starostwa powiatowe nie uczestniczą w sposób odpo-wiedzialny w okresie opraco-wania mpzp, a z racji inter-pretacji ustaleń planu po uchwaleniu i wydawaniu po-zwoleń na budowę, mogłyby zwrócić uwagę na wiele kwe-stii, aby nie były barierą for-malno-prawną przy wydawa-niu pozwoleń na budowę na podstawie ustaleń tych pla-nów.

Brak zgody na budowę w gra-nicy, mimo ewidentnego za-pisu w mpzp o ustaleniu do-puszczenia budowy w granicy działki, zasłaniając się "utrwalonym orzecznic-twem”.

Brak umiejętności czytania rysunków technicznych, zna-jomości projektu po kilku miesiącach rozpatrywania sprawy, sprawdzanie na wy-rywki, owocujące kolejnymi wezwaniami do uzupełnie-nia.

Opieranie się urzędników na nieaktualnych przepisach, ale uznanych przez nich za słuszne, a przez to wymagal-ne.

Żądanie dostarczenia ZUD i pozwolenia na budowę dla przebudowy sieci pomimo tego, że nie były przedmio-tem postępowania i stanowi-ły przedmiot odrębnych po-zwoleń (inny inwestor - do-stawca mediów, inny zakres - poza własnością Inwestora).


Dwóch inwestorów napisało upoważnienia na osobnych kartkach dla jednego archi-tekta. Przy składaniu wnio-sku pani powiedziała, że wy-starczy jedna opłata skarbo-wa za upoważnienia, a po-tem przyszło postanowienie z prośbą o wniesienie drugiej opłaty skarbowej - pani wy-jaśniła, że gdyby upoważnie-nie było na jednej kartce, a nie na dwóch, to byłaby jed-na opłata, a tak są dwie. W innym przypadku dostałam po prostu zawiadomienie o przedłużeniu postępowania bez podania przyczyny.

E


Dla urzędu każda sprawa jest szczególnie trudna i trwa 65 dni od chwili uzupełnienia wniosku o np.: nr dowodu osobistego.

Uchybienia w zastosowaniu przepisów k.p.a.

Czas oczekiwania na pozwo-lenie 17 tygodni bez podania przyczyny ani zawieszenia postępowania.

Postanowienia o uzupełnienia są bardzo ogólne, np.: proszę doprowadzić projekt zago-spodarowania terenu do zgodności z przepisami. Jeże-li przyjadę osobiście to prze-ważnie (niestety nie zawsze) urzędniczka tłumaczy, co miała na myśli. Raz się zda-rzyło, że ta, co pisała poje-chała na urlop, a druga ją zastępująca urzędniczka z rozbrajającą szczerością po-wiedziała, że ona nie wie o co tamtej chodziło, dla niej wszystko jest ok., więc trze-ba czekać na powrót autorki [postanowienia] aby wyjaśni-ła sprawę.


Długotrwałe oczekiwanie na skuteczne poinformowanie stron postępowania.

E


Przeciąganie wszczęcia po-stępowania przez zgłaszanie zastrzeżeń do formy wniosku - zapisy, oryginały dokumen-tów zamiast oświadczeń, wy-magane oryginalne wypisy i wyrysy z rejestru gruntów oraz mapy ewidencyjne.

Opóźnienia spowodowane postawą urzędnika

Długi okres oczekiwania na otrzymanie postanowienia o usunięciu tzw. braków i nie-prawidłowości. Po usunięciu nieprawidłowości, wynajdy-wanie kolejnych i wzywanie do ich usunięcia. Wyszukiwa-nie nieprawidłowości ,,na siłę" z powodu zagrożenia terminu, w którym powinno być wydane pozwolenie na budowę.

W rozmowie z inspektorem prowadzącym postępowanie [o pozwolenie na budowę] projektant uzyskał informa-cję, że sprawa nie jest jesz-cze merytorycznie rozpoczę-ta, podczas gdy jednocze-śnie zostało wysłane wezwa-nie do uzupełnienia. Wezwa-nie to nie zawierało szczegó-łowych uwag do projektu, a jedynie ogólny zarzut co do niezgodności z rozporządze-niem. Skutkiem powyższego była konieczność przedłuże-nia postępowania.

Wszystko było już załatwio-ne, doniesione, uzgodnione, a pozwolenia nie było. Do urzędu poszedł przedstawi-ciel inwestora... i pozwole-nie zostało wydane następne-go dnia.

Po uzupełnieniu projektu na wezwanie urzędu nie mogli-śmy tak po prostu złożyć wniosku o wszczęcie – urzęd-niczka zażądała najpierw kilku tygodni na zapoznanie się z uzupełnieniami i trzy-krotnie ustnie zgłaszała nowe żądania. Na nasze protesty usłyszeliśmy, że „każdy pro-jekt można odrzucić” i nasza próba złożenia wniosku o po-nowne wszczęcie skończy się decyzją odmowną.

Po zawieszeniu postępowania na wniosek inwestora (aby uzupełnić braki) urzędniczka wszczyna postępowanie po-nownie na jego prośbę dopie-ro po upływie miesiąca od uzupełnienia i złożenia wnio-sku o wszczęcie.


E


Ustanawianie jako stron wszystkich sąsiadów, bez względu na to co jest w do-kumentacji i czy rzeczywiście mają jakikolwiek interes prawny. Na wszelki wypadek.

Opóźnienia spowodowane uznaniowym ustalaniem stron postępowania

administracyjnego

Sąsiedzi wielokrotnie nie zgadzają się na jakąkolwiek inwestycję, urzędnicy zaś ograniczają swój udział w rozmowach z ludźmi na te-mat wnioskowanej inwesty-cji, np.: idą na zwolnienie lekarskie bądź urlop na czas zapoznawania się stron z ma-teriałami.

Wbrew opiniom prawnym, urząd uznał, że stronami są wszyscy lokatorzy z mieszka-niami, a nie tylko wspólnota.


E


Obarczanie inwestora przygotowaniem własną pracą, nieetyczne zachowania.

Czas oczekiwania na jedno z pozwoleń dla tej inwestycji był wydłużony ze względu na cofniętą datę decyzji (!) – tzn. decyzja została przygo-towana z datą wcześniejszą i zarejestrowana, a podpisana przez naczelnika wydziału architektury i wydana fak-tycznie 15 dni później i do-piero też wtedy wysłana in-westorowi oraz do wiadomo-ści stron, co w sumie dało ok 8 tygodni oczekiwania na uprawomocnienie. Cofniecie daty zostało ujawnione, kie-dy urzędniczka wysłała pro-jekt decyzji emailem po da-cie jej wydania!

W celu przyspieszenia proce-dury, opracowywanie przez projektanta analizy otocze-nia, pod którą podpisuje się urząd.

Nakłanianie do korzystania ze współpracy lokalnych pro-jektantów.

Urzędniczka wysłała treść projektu decyzji emailem do korekty architektowi, który znalazł w niej szereg braków takich jak: błędy w datach wymaganych uzgodnień, oraz brak informacji o uzyskanych niektórych odstępstwach.

Konieczność podbicia 128 to-mów dokumentacji pieczęcią urzędową aby oszczędzić czas urzędniczki - zajęło to kilka dni roboczych dla 3 osób, na korytarzu w urzędzie.


E


Rekomendacje

Architekci biorący udział w badaniu mieli możliwość zapropono-

wania swoich pomysłów, mogących usprawnić proces uzyskiwa-

nia decyzji pozwolenie na budowę w Polsce. Ze względu na do-

świadczenie zdobyte w trakcie współpracy z administracją i

praktykę w przygotowywaniu dokumentacji projektowej oraz

często bardzo dobrą znajomość prawa dot. procesu inwestycyj-

nego, jest to grupa najbardziej kompetentnych doradców w tym

zakresie. Zalecenia te dotyczą całokształtu współpracy z urzę-

dami i zostały podzielone na 4 grupy, odpowiadające różnym

źródłom występowania patologii.

1. Uniformizacja i zmniejszenie wymagań

dotyczących zakresu i formy Projektu

budowlanego bez pozostawienia urzędom

pola na interpretację

2. Kompetencje i postawa urzędników

3. Cyfryzacja postępowania administracyjnego

4. Uproszczenie, standaryzacja przepisów

dotyczących procesu budowlanego

Propozycje usprawnień procesu uzyskiwania Pozwolenia na

budowę zostały sformułowane przed rozpoczęciem konsultacji

społecznych założeń do nowego prawa budowlanego, przygotowa-

nych przez Ministerstwo Transportu Budownictwa i Gospodarki

Morskiej w 2012 roku. Można zauważyć zbieżność stanowisk, co do

uproszczenia przepisów i uregulowania systemu prawnego w sto-

sunku do propozycji nowego prawa przygotowanego przez IARP.

Widoczny natomiast jest brak konsultacji ministerstwa, co do moż-

liwości zastosowania pomysłów środowiska praktyków w projekcie

nowelizacji ustawy Prawo budowlane.

F


Uniformizacja i zmniejszenie wymagań

Uniformizacja i zmniejszenie wymagań dotyczących zakresu i formy projektu budowlanego bez

pozostawienia urzędom pola na interpretację. Architekci zaproponowali szereg rozwiązań, które

mogłyby ukrócić interpretację niespójnych i niejasnych przepisów prawa i zakresu wymogów.

Przeniesienie większej odpo-wiedzialności za realizację inwestycji zgodnie z prawem na projektanta.

Ograniczenie do niezbędnego minimum zakresu dokumen-tacji projektowej do koncep-cji architektonicznej na eta-pie pozwolenia na budowę.

Wstępna weryfikacja zawar-tości projektu w konkretnym terminie, po złożeniu wnio-sku.

Dokładne określenie formy projektu, zgodnie z ogólno-krajowym przyjętym forma-tem.

Dokładne określenie zakresu projektu i wymaganych uzgodnień na zasadzie ogól-nodostępnej, standardowej listy.

Możliwość tylko jednorazo-wego wezwania do uzupeł-nienia projektu.

Wprowadzenie możliwości dokonywania większych zmian w trakcie budowy.

Dokładna i wyczerpująca li-sta obiektów nie wymagają-cych pozwolenia na budowę.

Zmniejszenie zakresu projek-tu uzbrojenia terenu do za-kresu opinii Zespołu Uzgod-nień Dokumentacji Technicz-nej (ZUD).

Zmniejszenie szczegółowości raportu środowiskowego.

Rekomendacje architektów

F


Kompetencje i postawa urzędników

Ze względu na aktualny obowiązek urzędów związany z merytoryczną kontrolą projektu,

zaproponowano sposoby pomagające w rozstrzygnięciu sporów i podkreślono znaczenie

kompetencji i postawy urzędnika wobec sprawy.

Przygotowanie przewodników dla inwestorów, obrazują-cych proces uzyskiwania po-zwolenia na budowę.

Przyjęcie standardów do-brych praktyk załatwiania spraw w urzędzie.

Wprowadzenie instytucji trójstronnej komisji do roz-patrywania sporów w trybie pilnym, składającej się z: przedstawiciela urzędu, przedstawiciela Izby Archi-tektów RP oraz ustawodaw-cy, w celu rozstrzygania spo-rów natury formalnej lub merytorycznej projektu. Wyłączenie urzędników z

procesu interpretacji mery-torycznej projektu.

Zatrudnienie w organach ad-ministracji urzędników z uprawnieniami budowlanymi i praktyką budowlaną.

W przypadku postępowania administracyjnego na pozio-mie odwoławczym -powoływanie rzeczoznawcy budowlanego do opiniowania sprawy.

Obowiązek znajomości aktu-alnych przepisów prawnych przez urzędnika.

Stosowanie komunikacji bez-pośredniej z inwestorem lub projektantem.

Przychylna postawa i pomoc urzędnika, dążenie do sprawnego i pozytywnego za-łatwienia sprawy.

Dokładne określenie zakresu kompetencji urzędnika.


F


Cyfryzacja postępowania administracyjnego

Architekci upatrują kluczową barierę w systemie komunikacji pomiędzy urzędami oraz na linii

urząd – inwestor, która mogłaby być skutecznie zniwelowana dzięki internetowemu systemowi

wymiany informacji.

Wprowadzenie możliwości składania wniosku o pozwole-nie na budowę przez inter-net.

Stworzenie internetowej ba-zy danych zawierającej sta-tus sprawy, oraz stworzenie internetowego systemu umożliwiającego stronom i interesariuszom wgląd w do-kumentację projektu.

Prowadzenie publicznej bazy pytań i odpowiedzi, poświę-conej interpretacji przepi-sów (np.: w przypadku mpzp).

Integracja informatycznych systemów międzyresorto-wych i międzywydziałowych w celu przyspieszenia proce-su uzgadniania i opiniowania dokumentacji projektu.

Wprowadzenie jako podsta-wowej e-mailowej komunika-cji z urzędem.


F


Uproszczenie, standaryzacja przepisów dotyczących procesu inwestycyjnego

Architekci stwierdzili, że system wydawania decyzji powinien być znacznie uproszczony,

a obsługa uzyskiwania odpowiednich opinii i uzgodnień powinna być w gestii urzędu.

Rezygnacja z konieczności uzyskiwania pozwoleń na bu-dowę dla drobnych obiektów budowlanych i stworzenie precyzyjnej i wyczerpującej listy wyłączeń.

Inwestor po złożeniu wniosku o wydanie decyzji na budowę powinien otrzymać decyzję zawierającą uzgodnienia, za które odpowiedzialny powi-nien być organ wydający de-cyzję.

Wydawanie pozwoleń na bu-dowę powinno być zbliżone do systemu wydawania doku-mentów rejestracji pojazdów lub rejestracji działalności gospodarczej.


F


Zgodnie z art. 12 k.p.a., który wyjaśnia zasadę szybkości i prostoty postępowania, organy administra-

cji publicznej „powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi

środkami prowadzącymi do jej załatwienia”, a „sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, in-

formacji lub wyjaśnień, powinny być załatwiane niezwłocznie”. Z punktu widzenia czasochłonności

procesu uzyskiwania decyzji administracyjnej jest to zapis o znaczeniu kluczowym, natomiast jego

sformułowanie pozwala na subiektywną interpretację słowa „niezwłocznie”. Podkreślenie znaczenia

zasady szybkości i prostoty postępowania wyrażane przez słowo „niezwłocznie” daje do zrozumienia,

że terminy określone w art. 35 k.p.a. są terminami maksymalnymi. Niezwłoczne załatwienie sprawy

nie jest tożsame z natychmiastowym wszczęciem postępowania, ponieważ wnioski rozpatrywane są w

kolejności wpłynięcia do organu administracji. Zasada szybkości dotyczy również niezwłocznego dorę-

czenia decyzji po jej wydaniu. Dodatkowo, zgodnie z art. 36. § 1., o każdym przypadku niezałatwie-

nia sprawy w terminie określonym w art. 35 lub w przepisach szczególnych, organ administracji

publicznej jest obowiązany zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin

załatwienia sprawyΔ.

Nota prawna

Postępowanie w sprawie decyzji o warunkach

zabudowy i postępowanie w sprawie wydania

decyzji pozwolenia na budowę prowadzone są

na podstawie ustawy Kodeks postępowania

administracyjnego (k.p.a.). Zgodnie z art. 35 §

3 k.p.a, załatwienie sprawy wymagającej po-

stępowania wyjaśniającego powinno nastąpić

nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy

szczególnie skomplikowanej – nie później niż

w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia

postępowania, zaś w postępowaniu odwoław-

czym – w ciągu miesiąca od dnia otrzymania

odwołania. Terminy te mają charakter

terminów maksymalnych*.

Zgodnie z zasadą legalizmu (art. 7 Konstytucji RP), organy administracji

publicznej działają na podstawie i w granicach prawa co oznacza, że administra-

cja publiczna będzie działała niezgodnie z prawem, jeśli podejmie niezgodne z

obowiązującym prawem działania, jak również gdy nie istnieje podstawa prawna

do podjęcia danego działania. W związku z tym ograny wydające decyzje muszą

ściśle stosować się do zapisów obowiązującego prawa*.

G

* Źródło—s. 36


Źródła

Konstytucja RP, www.sejm.gov.pl.

Ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowa-niu przestrzennym, Dz. U. 2003 nr 80 poz. 717,

isap.sejm.gov.pl.

Ustawa z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informa-cji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na śro-dowisko, Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227,

isap.sejm.gov.pl.

Ustawa z 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, Dz. U. 1994

nr 89 poz. 414, isap.sejm.gov.pl.

Ustawa z 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania ad-ministracyjnego, Dz. U. 1960 nr 30 poz. 168,

isap.sejm.gov.pl.

Ustawa z 18 lipca 2001 r.—Prawo wodne, Dz. U. 2001 nr 115 poz. 1229 , isap.sejm.gov.pl.

Ustawa z 9 czerwca 2011 r. — Prawo geologiczne i górni-

cze, Dz. U. z 2011 r. Nr 163, poz. 981, isap.sejm.gov.pl.

Δ P. Przybysz, Kodeks Postępowania Administracyjne-go Komentarz, LexisNexis Polska Sp. z o.o. 2011, s.

70.

Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie szczegółowego zakre-su i formy projektu budowlanego, z dnia 25 kwietnia 2012 r. (Dz.U. z 2012 r. poz. 462). Na podstawie art. 34 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623, z późn. zm.1). W czasie realizacji badania obowiązy-

wało rozporządzenie uchylone, isap.sejm.gov.pl.

Rozporządzenie Ministra Rozwoju regionalnego i Budownictwa z 2 kwietnia 2001 r. w sprawie geode-zyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu oraz zespo-łów uzgadniania dokumentacji projektowej,

isap.sejm.gov.pl.

Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego , Dz.U.2012 nr 0 poz. 462,

isap.sejm.gov.pl.

G

http://www.sejm.gov.pl


Co dalej?

Badanie Pozwolenie na budowę, zrealizowane w 2012 roku, było pilotażowe

i stanowi wgląd w problem administracyjnych barier dla inwestorów w oparciu

o wiedzę reprezentujących ich architektów. W obliczu trwających obecnie prac

legislacyjnych dotyczących Prawa budowlanego, cykliczne badanie szerszej grupy

uczestników tego procesu będzie jednym z narzędzi monitorowania zmian

w procesie uzyskiwania pozwolenia na budowę.

Jeśli uczestniczysz w procesie uzyskiwania decyzji o pozwoleniu na budowę

i chcesz zaangażować się lub wesprzeć realizację takiego badania w 2014 roku,

skontaktuj się ze mną.

Budżet projektu: 0 PLN.

Badanie Pozwolenie na budowę nie miało żadnego

wsparcia finansowego.

Pozwolenie na budowę 2014, 2015... H

Podziękowania

Za pomoc przy realizacji badania dziękuję mojej

rodzinie, Marcinowi Wojtuckiemu, Piotrkowi

Wasilewskiemu, Gosi Siarkiewicz, Architektowi

Anatolowi Kuczyńskiemu, architektom z APA

Wojciechowski, Mazowieckiej Izbie Architektów RP

i wszystkim lokalnym izbom architektów oraz

oddziałom SARP, które pomogły w rekrutacji archi-

tektów do badania. Dziękuję mediom branżowym

za publikację informacji o badaniu. Najbardziej

jednak wdzięczna jestem wszystkim architektom,

którzy zechcieli wziąć udział w badaniu i wypełnili

czasochłonną ankietę lub porozmawiali ze mną.

Małgorzata Kozioł

[email protected]

Komentuj raport

www.facebook.com/PozwolenieNaBudowe

Zdjęcie na pierwszej stronie przedstawia pracę

Pawła Althamera, Muzeum Sztuki Nowoczesnej.

mailto:[email protected]?subject=Wiadomość%20w%20sprawie%20badania%20Pozwolenie%20na%20budowę

https://www.facebook.com/PozwolenieNaBudowe

Business

Pozwolenie na budowę - wyniki badania