KONFLIKTET FETARE

Konfliktet fetare 1

UNIVERSITETI “ALEKSANDËR MOISIU” DURRËSFAKULTETI I SHKENCAVE POLITIKO JURIDIKE DEGA: SHKENCA POLITIKELËNDA: MARDHËNIE NDËRKOMBËTAREVITI: IITEMA: KONFLIKTET FETARE

PUNOI: Enxhi Ismaili

Mariglen Kaci

PRANOI: Eva Allushi

Konfliktet fetare 2

Përmbajtja:

• .

Slide 3: HyrjeSlide 4: Feja dhe konfliktet (Burimi: Libri, “Dritë e pashuar” / Fetylah Gylen, përkthyer nga prof, Dr Mithat Hoxha 2010Slide 5: Luftërat fetare (Burimi: Biblioteka “Medreseja Berat”, leksione studimi të nxënësve)Slide 11: Dhuna dhe llojet e saj (Burimi: Biblioteka “Medreseja Berat”, leksione studimi të nxënësve)Slide 13: Ndërtimi I paqes (Burimi: Libri “Akaid” autor, Prof, Shaqir Fetahu, Tiranë 1996)Slide 17: Efektet diplomatike tradicionale të bërjes së paqes (Burimi: http://religion.blogs.cnn.com/) (Bibla dhe Kurani)Slide 19: Përparësitë e bërjes së paqes (Burimi: http://religion.blogs.cnn.com/)Slide 20: Dobësitë e bërjes së paqes(Burimi: http://religion.blogs.cnn.com/)Slide 21: Shembull, Sulmet terroriste në Francë.Burimi:http://ëww.zeriamerikes.com/content/france-attack-/2593252.html)Slide 24: Harmonia fetare në Shqipëri, vlerë historike dhe shembull botëror (Burimi: Ikub.al ) Slide 27: Përfundime.

http://religion.blogs.cnn.com/

http://religion.blogs.cnn.com/

Konfliktet fetare 3

Hyrje:Asnjë fe e madhe nuk ka qenë e përjashtuar nga pjesëmarrja në konflikte të dhunshme. Megjithatë ne duhet të kemi kujdes nga një

prirje pothuajse universale e cila thjeshtëzon rolin që luan feja në çështjet ndërkombëtare. Feja nuk është zakonisht shkaku i vetëm

apo edhe primar i konfliktit.

Me theks kaq shumë mbi fenë si burim i konfliktit, është anashkaluar zakonisht roli i fesë si një forcë në krijimin e paqes.

Përkatësia dhe bindjet fetare shpesh motivojnë komunitetet fetare për të avokuar politika të caktuara qeveritare të lidhura me paqen.

Bashkësitë fetare gjithashtu kundërshtojnë drejtpërdrejt shtypjen dhe për të promovuar paqen dhe pajtimin.

Liderët dhe institucionet fetare mund të ndërmjetësojë në situatat e konfliktit, të shërbejë si një lidhje komunikimi mes palëve

kundërshtare, si dhe të sigurojë trajnim në metodologjitë paqeruajtëse. Kjo formë e e paqes fetare fiton më pak vëmendje publike

por po rritet në rëndësi.

Dialogu ndërfetar është një tjetër formë e paqes fetare. Në vend që të kërkohet për të zgjidhur një konflikt të veçantë, ajo synon të

shpërndajë tensionet ndërfetare që mund të shkaktojnë konfliktin e ardhshëm ose rrjedhojën e konfliktit të kaluar. Dialogu ndërfetar

është zgjeruar edhe në vendet ku tensionet ndërfetare janë të larta. Jo rrallë, marrëdhëniet më të diskutueshme ndërfetare mund të

sigurojë kontekstin për shkëmbimet më të rëndësishme dhe produktive.

Rëndësia e fesë është caktuar edhe si një burim konflikti ndërkombëtar dhe si një burim për krijimin e paqes, dhe kjo është për të

ardhur keq.

Në dekadat e fundit, feja ka marrë rëndësi të pazakontë në çështjet ndërkombëtare.

Konfliktet fetare 4

Feja dhe konfliktet

• Kudo në botë, nuk ka fe të madhe e cila është përjashtuar nga pjesëmarrja në

konflikte të dhunshme. Bindjet fetare sigurisht ishin një nga motivet e sulmeve të 11

shtatorit dhe veprimeve e tjera të dhunshme nga ekstremistët myslimanë në

Pakistan dhe Afganistan.

• Rendi i Ri Botëror nuk mund të kuptohet pa rolin e fesë dhe organizatave fetare.

Gjatë Luftës së Ftohtë, nuk I është dhënë shumë rëndësi fenomenit të nacionalizmit

dhe të fesë. Marksistët, Liberalët, komb-ndërtuesit dhe specialistë të integrimit e

kanë trajtuar atë si një variabël marxhinale. Në sistemet politike Perëndimore është

hartuar një kufi në mes të jetës së brendshme të njeriut dhe veprimeve të tij publike,

në mes fesë dhe politikës. Perëndimi është i karakterizuar nga një laicizëm i politikës

dhe një politizim i fesë.

Konfliktet fetare 5

• Në Gusht të vitit 1978, një Agjensi Qendrore Inteligjence

në SHBA (CIA) me anë të një letre deklaroi se "Irani

nuk është në një revolucionar apo një situatë para-

Revolucionare." Roger Williamson (1990) e konsideron

këtë shembullin më të shndritshëm të moskuptimit

Perëndimor me keqkuptimin e Islamit Modern.

Gabimi fundamental i vëzhguesve Perëndimor,

argumenton ai, është supozimi se krishterimi luan një rol

të vogël të drejtpërdrejtë në formësimin e politikave në

vendet perëndimore.

Vëmendja për rolin e fesë në

konflikte është stimuluar nga

zhvillimet pozitive dhe negative,

duke përfshirë dhe rritjen e

konflikteve fetare. Në shumicën e

anketave, vëmendje i kushtohet

tani me militarizmit fetar si një

kërcënim për paqen. Gjithashtu i

rëndësishëm ka qenë fenomeni i

rikonstruksionit ose

bashkëpunimit ndër dimensional

në mes të progresistëve dhe

tradicionalistëve në lidhje me

disa çështje specifike.

Konfliktet fetare 6

Vëmendja ka qenë gjithashtu e tërhequr nga rritja e angazhimit të kishave apo bashkësive kishtare në kërkim të menaxhimit të

konflikteve. Prsh:

• Zëri i peshkopëve amerikanë në debatin bërthamor në vitet tetëdhjetë.

• Roli i kishave në emancipimin demokratik të Evropës Qendrore dhe Lindore.

• Ndikimi i liderëve të kishës në dinamikën e konfliktit në disa konflikte afrikane.

• Të gjitha këto kanë tërhequr vëmendje të konsiderueshme.

• Ne duhet të përmendim edhe rolin e kishës në fuqizimin e njerëzve në botën e tretë me teologjinë Çlirimtare dhe përpjekjet e shumta të kohëve të fundit për të siguruar shërbime të paqes në fushat e konflikteve, duke përfshirë dhe terrene të diplomacisë....

Konfliktet fetare 7

Luftërat fetare• Që prej lindjes së fesë, luftërat kanë qenë të luftuar në emër të perëndive të

ndryshme apo dhe perëndeshave. Ende sot shumica e konflikteve të dhunshme përmbajnë elemente fetare të lidhura me çështje etno-kombëtare, ndër-shtetërore, ekonomike, territoriale, kulturore dhe të tjera çështje.

• Duke kërcënuar kuptimin e jetës, konfliktet e bazuara në fe kanë tendencë të bëhen lloje të paepura, këmbëngulëse dhe brutale të luftërave.

• Kur konfliktet janë të shtrira në aspektin fetar, ato shndërrohen në konflikte me vlerë. Ndryshe nga çështje të tjera, të tilla si konfliktet e burimeve të cilat mund të zgjidhen me mjete pragmatike dhe shpërndarëse, konfliktet me vlerë kanë një tendencë për t'u bërë çështje reciprokisht përfundimtare.

• Duhet të përmendim patjetër se nuk ishte pikërisht feja ajo që e bëri të përgjakshëm Shek e XX, Lenini, Stalini, Hitleri, Mao Tse-tung etj. kanë gjymtuar dhe vrarë miliona njerëz në një shkallë masive, në emër të një politike e cila e kundërshtoi jashtëzakonisht shumë çështjet. Këto politika janë bazuar në një ideologji që ka të njëjtat karakteristika si një fe.

Konfliktet fetare 8

• Në një botë ku shumë qeveri dhe organizata ndërkombëtare janë duke vuajtur nga një deficit i legjitimitetit, mund të pritet një ndikim në rritje të diskurseve fetare në politikën ndërkombëtare. Feja është një burim kryesor i fuqisë së butë.

• Ajo përdoret apo keqpërdoret në një masë më të madhe nga fetë dhe organizatat qeveritare për të ndjekur interesat e tyre. Prandaj është e rëndësishme për të zhvilluar një kuptim më të thellë të supozimit bazë që nënkuptojnë fetë e ndryshme dhe mënyrat në të cilat njerëzit i përkrahin ato duke parë dhe interesat e tyre.

• Ajo gjithashtu do të jetë shumë e dobishme për të identifikuar elementet e bashkëjetesës midis feve të mëdha.

Konfliktet fetare 9

• Sfida më e madhe e organizatave fetare mbetet që t’i japin fund apo të parandalojnë egzistencën e konflikteve të reja fetare.

• Në dhjetor të vitit 1992, 24 luftërat u numëruan me një sfond fetar.

• Shumica e tyre janë vendosur në Afrikën e Veriut, Lindjen e Mesme, ish-BRSS-së dhe Azi. Në Evropë ka qenë vetëm dy: Jugosllavia dhe Irlanda Veriore. Asnjë luftë fetare nuk është regjistruar në Amerikë.

Luftërat më të mëdha me dimension fetar.1. Mayanamar/Burma 1948 Budistët kundër të

Krishterëve2. Izrael/Palestinë 1968 Hebrenjtë kundër Arabëve

dhe Muslimanët kundër të Krishterëve3. Irlanda Veriore, 1969 Tëkrishterët kundër

Protestantëve4. Filipinet ,1970 Muslimanët kundër të krishterëve

(katolikë)5. Bangladesh ,1973 Budistët kundër të krishterëve6. Lebanon ,1975 shiitët të mbështetur nga Siria

kundër shiitëve të mbështetur nga Irani 7. Etiopi ,1976 muslimanët kundër qeverisë

qendrore8. India, 1982 Sikët kundër qeverisë qendrore9. Sudan, 1983 Muslimanët kundër feve amtare10. Mali-Tuareg nomadë 1990 Muslimanët kundër

qeverisë qendrore11. Azerbejdan 1990 Muslimanët kundër të

krishterëve armenë12. India ,1990 Muslimanët kundër Qeveriasë

qendrore (hindu)13. Indonesia ,1990 Muslimanët kundër Qeverisë

qendrore (Muslimane)14. Irak 1991 Sunnitët kundër shiitëve

15. Jugosllavia (Kroaci) 1991 krishterët ortodoksë serbë kundër të krishterëve katolikë Romakë

16. Jugosllavi (Bosnjë) 1991 të krishterët ortodoksë kundër katolikëve dhe muslimanëve

17. Afganistan 1992 muslimanët fondamentaliste kundër muslimanët e moderuar

18. Tadzhikistan 1992 Muslimanët kundër të krishterët ortodoksë

19. Egjipt 1977 Muslimanët kundër qeverisë qendrore.

20. Tunesia 1978 Muslimanët kundër qeverisë qendrore (Muslimane)

21. Algeria 1988 Muslimanët kundër qeverisë qendrore

22. Uzbekisgtan 1989 Sunitet dhe Uzbekët kundër Shiitëve

23. India (Uthar- Pradesh) 1992 Hindusët kundër muslimanëve

24. Sri Lanka 1983 Hindusët kundër muslimanëve

Konfliktet fetare 10

11

Dhuna dhe llojet e saj.Dhuna është një fenomen, i cili nuk përcaktohet dhe kufizohet qartë as në shkencë dhe as në përdorimin gjuhësor të përditshëm. Nëse në televizion ose në shtyp flitet për dhunën, atëherë në shumicën e rasteve bëhet fjalë për aspektet e mëposhtme të dhunës:

Kriminalitet i dhunshëm (krime grabitjeje dhe vrasjeje), i cili shfaqet para së gjithash në qytete të mëdha dhe ushtrohet në një masë 90% nga burrat.

Trazira dhe kaos: aksese të dhunshme në koncerte Pop, ndeshje futbolli ose aktivitete të tjera masive.

Konfliktet fetare

Dhunë mes gangsterëve të rrugës: grindje të dhunshme mes bandave rivalizuese të të rinjve.

Dhunë e motivuar politikisht.

Dhunë armiqësie ndaj të huajve: veprime të dhunshme të qëllimshme, të orientuara kundër një pjese të caktuar të popullsisë.

Vandalizëm: shkatërrimi i paramenduar i objekteve të ndryshme.


Disa organizata fetare mbështesin dhunën strukturore duke miratuar një strukturë vendim-marrjeje të centalizuar dhe autoritare, si prsh. kishat kanë

simpatizuar një lloj qeverisjeje autoritare. Harmonia e Vatikanit me Portuganinë në 1940, marrëveshja me Frankos në 1941 apo tjetër rast përkrahja e regjimeve autoritare në Amerikën Latine kanë qënë mjaft

deklarata të qarta. Kohët e fundit, Vatikani miratoi kandidaturën Aristide për president në Haiti, dhe gjithashtu ka miratuar dhe regjimin ushtarak.


Ndërtimi I paqes Fetë kontribuojnë në ndërtimin e paqes duke i fuqizuar të dobëtit, apo duke ndikuar në klimën morale-politike, përmes zhvillimit dhe bashkëpunimit në ofrimin e ndihmave humanitare.

Në tremujorin e fundit të këtij shekulli, aktorët fetare kanë qenë një forcë e madhe për drejtësi sociale në Botën e Tretë dhe një lëvizje për paqen në vendet industriale në veri.

Njerëzit mund të fuqizohen duke ofruar mbështetje për të protestuar në lëvizje të ndryshme, për shembull, Zoti kundër veprimit të bombardimit në Amerikën e Veriut dhe Evropë. Si në Lindje po ashtu dhe në Perëndim, kishat lëshuan një deklaratë në 1980-tën ku mbështesin qëllimet e lëvizjes së paqes. Angazhimet e përgjithshme për paqe ishtin veçanërisht të rëndësishme në krijimin e një elektorati masiv për paqen.


Njerëzit gjithashtu mund të fuqizohen duke u ofruar atyre mbështetje teologjike kundër padrejtësisë.

Në botën e tretë, shumë varieteteve të teologjive të zhvilluara janë kritike të dhunës strukturore. Më

të njohura janë teologjia Çlirimtare në Amerikën Latine dhe teologjia e zezë në Afrikën e Jugut. Këto

teologji flasin për t'i dhënë fund vuajtjeve të shkaktuara nga dhuna fizike, strukturore, psikologjike

apo kulturore. Ekzistenca e krishtërimit për të varfërit është një forcë e fuqishme sociale, e

ballafaquar me represionin dhe shfrytëzimin. Qindra kishtarë punëtorë, priftërinj peshkopë etj kanë

pësuar kërcënime me vdekje, janë torturuar apo vrarë duke punuar në heqjen e varfërisë dhe

padrejtësisë.


Variabli i madh, që organizatat fetare mund të

ndikojnë, është klima moralpolitike. Klima

moral-politike në nivel ndërkombëtar apo të

brendshëm mund të përkufizohet në termat e

cilësive morale-politike të perceptuara të

mjedisit në të cilin veprojnë palët konfliktuese.

Disa klima priren të jenë shkatërruese, por të

tjerët të rritur kushtet për konstruktivitet të

• Një varietet i gjerë nismash janë marrë kohët e fundit për mbrojtjen e njerëzve nga dhuna. Shembuj janë

'Peaceworkers'që shkuan në zonat e konfliktit për të shoqëruar njerëz jetët e të cilëve ishin në rrezik.

Ndërsa në një rast tjetër nga Filipinet, 25 vullnetarë erdhën për një kohe të shkurtër afër 650 refugjatëve

në një kishë të rrethuar nga njësitë vrastare që kërcënonin të vrisnin refugjatët.Prania e grupit

ndërkombëtar, i cili ishte duke mbajtur një konferencë për shtyp, parandaloi një masakër të mundshme

Ndikimi i klimës morale-politike

Konflikteve të menaxhimit. Organizatat fetare ndikojnë në klimën morale-politik duke justifikuar luftë apo

paqe, tolerancë ose mosdurimit, konservatorizmin kundrejt progresivizmit

Konfliktet fetare 16.

Krishterimi është duke kontribuar në kontrollin

e armëve dhe për zgjidhjen jo të dhunshme të

konflikteve, përmes evolucionit të traditës të

drejtë të luftës dhe pranimit të saj në

kuadrin e zakonshëm normativ për të reflektuar mbi

problemet e luftës dhe paqes.

Disa analistë e konsiderojnë teologjinë çlirimtare si një variant të fundit, por radikal të

kësaj doktrine, edhe pse teologët e caktuar

çlirimtarë priren të jenë mbrojtësit e jo-dhunës

dhe disa janë konsideruar të

nevojshme për të zhvilluar parimet të drejtë revolucion.

Në Amerikën Latine, disa teologë të çlirimit kanë

menduar për përdorimin e dhunës

'revolucionare'. Komiteti kombëtar i dialogut

Islam- të Krishterë në Liban kohët e fundit

deklaroi se fetë e tyre përkatëse nuk mund të

përdoren për të justifikuar dhunën.

17

Efektet diplomatike tradicionale të bërjes së paqes. Vatikani ka qenë i përfshirë në disa raste si një ndërmjetës. Sekretariati i tij i Shtetit ka 150

anëtarë të ndarë mbi tetë tavolina gjuhësore nga vende të ndryshme. Ajo është e përfaqësuar nga

122 vende. Rangu I saj më I lartë është ai I “Ambasadorit të Papës” i cili përfaqëson Papën dhe

Krerët e shtetit dhe të kishës lokale.

Ata fitojnë shumë informacion mbi çështjet lokale nga 150.000 priftërinj të famullisë që

kryesojnë mbi 800 milionë katolikëve në mbarë botën. Për aq sa Vatikani mungon mbi interesat

tradicionale shtetërore dhe mban një ndjenjë të "objektivitetit", kjo e bën atë një kandidat të mirë

për ndërmjetësimin ndërkombëtar. Gjatë 1978-1984 Papa Gjon Pali II i ndërmjetësuar me sukses në

mes të Argjentinës dhe Kilit mbi një ishull në Amerikën e Jugut. Të dy vendet kanë shmangur luftën

duke pasur Vatikanin si ndërmjetës.

Sipas Thomas Princen (1992), Papati ka burime të veçanta që pak liderë botërorë kanë. Gjashtë

burimet, të cilat duket të jenë të përbashkëta për aktorët e tjerë ndërkombëtarë, duhet të qëndrojë

jashtë.

Konfliktet fetare


• Kohët e fundit kemi vënë re, në disa pjesë të

botës, iniciativat e reja për zhvillimin e asaj që

mund të quhet "fusha e diplomacisë '. Kjo

energji e re krijuese ka qenë e tronditur nga tre

faktorë. Para së gjithash, nuk është dështim i

diplomacisë tradicionale të organizatave

qeveritare e ndërqeveritare për të parandaluar

konfliktet.

• Ndërkohë që diplomatët mund të përpiqen

shumë për të shmangur konfliktet, secili ka si

synim kryesor që të çojë përpara interesat e

kombit të vet. Kjo është motoja që udhëheq

diplomacinë në politikë.

• Pavarësisht nga motivet e tyre, diplomatët e botës nuk kanë as aftësinë dhe as fuqinë për të gjetur zgjidhje të përhershme.

• Të krishterët dhe diplomacia• Bibla këshillon: «Mos kini besim te princat dhe as te

ndonjë bir njeriu, që nuk mund të shpëtojë.» (Psalmi 146:3) Kjo do të thotë se pavarësisht nga motivet e tyre, diplomatët e botës nuk kanë as aftësinë dhe as fuqinë për të gjetur zgjidhje të përhershme.

• Muslimanët dhe diplomacia• Edhe jeta rinore e Muhammedit a.s. do t’i ndihmojë

atij në zhvillimin e personalitetit diplomatik. Aftësia dhe shkathtësia e tij që të kontaktojë, lidhë marrëveshje me prijës e liderë brenda Arabisë dhe jashtë saj do të ndihmojë në perfeksionimin e personalitetit diplomatikë. Këtë ndjenjë dhe prirje të hershme e ka zhvilluar edhe më Allahu në Kur’an, duke dhënë orientimet më të mira se si duhet komunikuar brenda dhe jashtë vendit:

• “Thirr në rrugën e Zotit tënd me urtësi dhe këshillime të mira dhe diskuto me ata në mënyrë më të mirë!” (En-Nahl. 125).

http://www.jw.org/sq/botime/bibla/nwt/libra/psalmet/146/

http://www.jw.org/sq/botime/bibla/nwt/libra/psalmet/146/


Përparësitë e bërjes së paqes.• Disa faktorë të financuar nga fetë dhe organizatat fetare me një potencial të

madh dhe efiçent për menaxhimin konstruktiv të konflikteve:

Së pari, më shumë se dy të tretat e popullsisë botërore i përket një feje. Në 1992, 29,2% e elektoratit fetar ishte i krishterë; 17,9% mysliman; 13% hindu; 5,7% Budist / Shintoist; 0.7% Konfucianist / Taoist. Së bashku, të gjitha ato organizata fetare kanë një infrastrukturë të madhe me një rrjet komunikimi, duke arritur në të gjitha qoshet e botës. Ata kanë një përgjegjësi e madhe për të udhëhequr.

Së dyti, organizatat fetare kanë kapacitet për të mobilizuar njerëzit dhe për të kultivuar qëndrimet e faljes, pajtimit. Ata kanë kapacitet për të motivuar dhe mobilizuar njerëzit për një botë më paqësore. Vlerat fetare dhe humanitare janë një nga rrënjët kryesore të vullnetarizmit në të gjitha vendet: duke bërë diçka për dikë tjetër pa pritur për t'u paguar për të. Ata janë “problemzgjidhësit”. Ata nuk kërkojnë konflikt.

Së treti, Organizatat fetare mund të mbështeten në një sërë burimesh të buta të pushtetit për të ndikuar në procesin e paqes.Ekzistojnë gjashtë burime të ndryshme të pushtetit për të ndikuar sjelljen e tjetrit: shpërblimi, shtrëngimi, ekspertiza, legjitimiteti, referenca, dhe informacioni.


Dobësitë e bërjes së paqes.

• Disa dobësi të kufizojë ndikimin e organizatave fetare në ndërtimin e një bote të sigurt nga konflikti. Disa organizata fetare janë ende autorë të llojeve të ndryshme të dhunës. Në shumë nga konfliktet e sotme ato mbeten aktorët primare ose dytësorë ose sillen kalimtarë si pasive.

• Gjithashtu pengesë për përpjekjet paqësore fetare është fakti se, si palë të treta, organizatat fetare kanë tendencë të jenë lojtarë reaktive. Një dobësi e tjetër është mungesa e bashkëpunimit efektiv mes të organizatave fetare. Pjesa më e madhe e këtyre organizatave janë të pakoordinuara. Së fundi, ka një nevojë për ekspertizë më profesionale në analizën dhe menaxhimin e konflikteve në mënyrë më diplomatike.


Sulmet terroriste në Francë• Vrasja brutale e 12 personave gjatë sulmit të koordinuar ndaj revistës satirike

franceze Charlie Hebdo nga militantë të dyshuar islamikë, ka ngritur shqetësime për rrjetet ndërkombëtare të luftëtarëve të radikalizuar, të frymëzuar ose dhe të udhëhequr, nga grupe të Al-Kaidas. Zyrtarët e antiterrorit hasin në vështirësi për gjurmimin e qindra personave të cilët largohen për t’u trajnuar në fushëbetejat e Jemenit, Irakut dhe Sirisë, dhe që më vonë rikthehen në vendet e tyre.

• Filloi dhe përfundoi me vdekje.

Dy vëllezërit e dyshuar se qëlluan për vdekje 12 persona gjatë një sulmi ndaj revistës satirike franceze, vdiqën të premten nën zjarrin e armëve të forcave të sigurisë franceze.

• Cherif dhe Said Kouachi ishin vendosur në qendër të një operacioni masiv kërkimi pasi u dyshua që kishin hyrë në zyrat e revistët Charlie Hebdo ditën e mërkurë dhe vranë nëntë gazetarë dhe dy policë përpara se të largoheshin me një makinë të vjedhur. Ndërkohë që forcat franceze të sigurisë eliminuan dy vëllezërit dhe një bashkëpunëtor që mori pengje në një supermarket në Paris, u ngritën pikëpyejte rreth rrezikut të luftëtarëve islamikë të trajnuar jashtë vendit. Hetuesit u shprehën se me sa duket Said Kuachi ishte trajnuar nga Al-Kaida në Jemen.


“Përmasa e problemit është shumë e gjerë. Është përtej mundësive të Francës apo të çdo vendi tjetër për të ofruar mbikëqyrje 24-orëshe. Kjo do të thotë që pashmangshmërisht do të ketë rrezik.”Pas tre ditësh terrori, 17 viktima humbën jetën në Paris, ndër ta edhe tre policë. Tre sulmuesit e armatosur gjithashtu u vranë. Ishte sulmi më i keq terrorist në Francë prej vitesh.

Presidenti i SHBA, Barack Obama, tha se Franca ka mbështetjen e plotë të Amerikës.

“Në rrugët e Parisit, bota ka parë sërish se çfarë përfaqësojnë terroristët; ata ofrojnë vetëm urrejtje dhe vuajtje njerëzore, ndërsa ne mbrojmë lirinë, shpresën, dhe dinjitetin e të gjithë njerëzve. Kjo është ajo që qyteti i Parisit përfaqëson për botën dhe kjo frymë do të vazhdojë përjetësisht, shumë kohë pasi fara e terrorizmit të jetë zhdukur nga kjo botë.”

Konfliktet fetare 23.

• Por, analistët paralajmërojnë se ideologjia e xhihadit të dhunshëm vazhdon të tërheqë ndjekës të rinj.

• Nuk është e qartë nëse vëllezërit Kouachi vepronin të vetëm apo si pjesë e Al-Kaidas. Videot tregojnë se ata ishin jo vetëm të trajnuar për përdorimin e armëve, por edhe për teknikat e survejimit dhe taktikat e luftimit në grupe të vogla, thotë Gartenstein-Ross.

• “Do të thoja që kjo ngjason me sulmet në Mumbai, kur një skuadër prej dhjetë personash e pushtuan qytetin dhe i ndërprenë funksionimin për një kohë të gjatë. Ngjason edhe me sulmin në Westgate. Mund të ripërsëritet. Lajmi i mirë është se mundet të parandalohet pasi përfshihen një numër njerëzish që bashkëpunojnë në këto lloj konspiracionesh.”

• Ndërkohë që Parisi ishte duke mbajtur zi për të vdekurit, Presidenti Francois Hollande paralajmëroi se kërcënimet me të cilat po përballet Franca nuk kanë përfunduar.


Harmonia fetare në Shqipëri, vlerë historike dhe shembull botëror

"Shqipëria e re dhe ajo e vjetër karakterizohet nga marrëdhënie të mira mes besimeve. Toleranca dhe harmonia fetare është vlera më e madhe e Shqipërisë dhe kjo nuk është vetëm diçka proverbiale. Shqiptarët ditën të përballen me holokaustin. Pas Luftës së Dytë Botërore, Shqipëria ishte vendi i vetëm, ku numri i hebrejve u rrit gati 10-fish. Megjithëse në Shqipëri ekzistojnë 3 besime e 4 komunitete fetare dhe nuk shquhemi si popull i urtë, nuk i kemi njohur konfliktet fetare. 2 vëllezër, njëri katolik e tjetri musliman kanë jetuar në një pullaz.” Ismail Kadare


Papa Françesku zgjodhi të vizitojë Shqipërinë, duke e bërë këtë të fundit vendin e parë europian që Papa viziton për këtë vit.• Shqipëria, ky shtet i vogël është vendi i përzgjedhur nga Papa Françesku për t’u vizituar. Duke u bërë vendi i

parë europian që Papa viziton për këtë vit, është vlerësuar dhe theksuar edhe më tepër vlera historike, ajo e harmonisë fetare. Kjo vizitë vjen 21 vjet pas vizitës së zhvilluar nga Papa Gjon Pali II. Shqipëria është një vend ku për dekada me rradhë, liria fetare dhe bashkjetesa mes shqiptarëve të besimeve të ndryshme, ka qenë një e mirë e pacmuar për paqen dhe zhvillimin. Kjo vizitë e Papës vjen në një kohë kur në botë, në Lindjen e Mesme vazhdon terrorizmi i shkaktuar prej grupeve terroriste të cilët duan të përhapin nëpër botë islamizimin dhe të zhdukin besimin e krishterë.

• Katolicizmi ishte feja e vjetër e shqiptarëve. Ndarë nga katolikët, edhe ortodoksët shqiptarë u përpoqën ta mbanin të ndezur pishtarin e lirisë dhe të shqiptarizmit. Përgjatë shekujve XIX dhe XX, pas clirimit të Greqisë nga zgjedha osmane, ortodoksve iu desh të përballeshin me tentativat e ortodoksve grekë për të quajtur ortodokse grekë të gjithë besimtarët ortodoksë të Ballkanit. Edhe muslimanët shqiptarë që morën fenë islame, nuk i përcmuan dhe nuk u ndanë nga vëllazëria e krishterë. Një kontribut të madh në kultivmin dhe ruajtjen e tolerancës fetare në Shqipëri, kanë luajtur rilindasit, ideologët e Rilindjes. Sentenca lapidare “Feja e Shqiptarit është Shqiptaria” ishte një formë kushtrimi që përshkoi letërsinë historike, politike dhe artistike. Shqiptarët ishin së bashku, jo të ndarë edhe në aktin e Shpalljes së Pavarësisë më 28 nëntor të vitit 1912. Ky realitet shqiptarë, që prej asaj kohe tërhoqi vëmendjen e diplomatëve të huaj në aktivitete ndërkombëtare të organizuara për Shqipërinë në fillim të viteve 20-të. Një rol të rëndësishëm në këtë tolerancë fetare, vlerë të shqiptarëve, ka luajtur edhe Mbreti i shqiptarëve, Ahmet Zogu I, i cili ndikoi në përmisimin e institucioneve fetare në Shqipëri dhe në ndarjen e shtetit nga feja, ditën kur ai u bë mbret. Në 1 shtator të vitit 1928, ai bëri betimin duke vendosur njërën dorë mbi Bibël dhe tjetrën mbi Kuran, duke premtuar se do mbronte unitetin kombëtar. Pavarësisht se më pas, diktatura u përpoq të shfaroste cdo besim fetar, duke shembur kishat dhe xhamiat, shqiptarët ditën të mbajnë gjallë besimin në shpirt. Me shembjen e komunizmit, shqiptarët i ngritën sërish institucionet fetare dhe morën pjesë vazhdimisht, së bashku, në ceremonitë fetare të zhvilluara anembanë vendit.


“Është nevojë që shqiptarët e mençur të kuptojnë që feja është një gjë veç kombit, që para se të jemi të krishterë a muhamedanë, jemi të gjithë shqiptarë, rrojmë të gjithë në Shqipëri dhe përdorim të gjithë një gjuhë.” Faik Konica

• Në vendin tonë ekzistojnë tre fe dhe katër komunitete fetare, dhe të gjithë së bashku janë pjesë e pandarë e korpusit kombëtar. Pavarësisht se Shqipëria është një vend me tre fe, nuk mund të idenifikohet aspak vetëm me njërën prej tyre. Ky drejtpeshim është një thelb, një realitet. Pavarësisht vështirësive materiale dhe sociale, në Shqipëri nuk mungojnë përpjekjet edhe të Kishës për aktivitete sociale në punën e ndërtimit shpirtëror dhe për të ndihmuar njerëzit që përtej problemeve të jetojnë me besimin e tyre në jetën e përditshme.

• Në fjalën e tij, Papa Françesku e konsideroi Shqipërinë, një tokë martirësh. Ai iu drejtua të rinjve, popullit shqiptar, duke i kërkuar të adhurojnë Zotin dhe uroi Paqe për të gjithë shqiptarët. Kjo vizitë historike e Papa Françeskut, këtij lideri shpirtëror, është një vizitë e qëllimshme, pasi Papa vlerësoi këtë harmoni fetare në këtë vend të vogël që ka vuajtur, por është një harmoni, tolerancë fetare që e mban të bashkuar këtë popull të Zotit.


Përfundime:• Si përfundim nuk mund të mohojmë se

feja mund të shakatojë konflikte shoqërore, por edhe mund të jetë e parandalueshme e konflikteve në disa shtete, kombe, grupe etnike dhe shoqërore. Pjesa më e madhe e konflikteve botërore nuk janë me motive fetare por me motive politike, për ta ndryshuar gjendjen sociale.

• Organizatat ndërkombëtare fetare luajnë një rol thelbësor në mbajtjen e ekuilibrit botëror te forcave fetare të cilat kanë ndikim të madh anë e mbanë botës.

• Rendi i Ri Botëror nuk mund të kuptohet pa rolin e fesë dhe organizatave fetare. Bota nuk mund të mbijetojnë pa një etike të re globale, dhe fetë luajnë një rol shumë të madh.

• Çështjet fetare ndikojnë në pothuajse të gjitha fushat e jetës shoqërore, bashkëjetesës humane, politike, diplomatike etj.

• Sulmet terroriste janë elementët më të përfolur fetarë bashkë me dhunën dhe llojet e saj.

• Probleme të mëdha dhe humbje jetësh njerëzore janë hasur ndër vite nga këto lloj konfliktesh, dhe për mos tu zgjeruar në temën tonë ne kemi marrë vetëm një shembull konkret, ngjarja aktuale e terrorizmit ne Francë.

• Për ta mbyllur detyrën tonë nuk mund të mos lemë pa përmendur krenarinë tonë, bashkëjetesën fetare në Shqiperi si një vlerë historike që I jep shembull gjithë botës.

Data & Analytics

KONFLIKTET FETARE