Muhamedi(a.s.), - BFI – Bashkësia Fetare Islame e

Hëna e Re 3

Muhamedi (a. s.),vlerë universale

ED I TOR IAL

Në natën e dymbëdhjetë të muajit hixhrij Rebiul Evvel, që sivjet përkoi në mes të natës së njëzetetetë dhenjëzetenëntë të muajt tetor të këtij viti, myslimanët anembanë botës përkujtuan lindjen e të dërguarit të Al-lahut (xh. sh.), Muhamedit (a. s.), lindje kjo e cila në jetë solli njeriun të cilin Krijuesi i Gjithësisë e zgjodhipër të Dërguar të Tij, me mision të qartë për njerëzimin.

Andaj, kjo nuk është një lindje e një njeriu të rëndomtë, por kjo, në fakt, është lindje e një epoke të re,lindje së cilës iu gëzua gjithë çka ka në tokë dhe në qiell, lindje e cila shkëlqeu mbi errësirën e injorancësshekullore, lindje të cilën e ndoqën shumë ngjarje që lanë gjurmë në historinë njerëzimit, lindje e cila nëkëtë botë solli njeriun që përgjithmonë mbetët vlerë dhe shëmbëlltyrë universale.

Pra, kjo lindje solli në jetë njeriun i cili, si i dërguar i Krijuesit të Gjithësisë, praktikisht bëri të qartë ku-firin mes së mirës dhe sëkeqes, mes dritës dhe errësi-rës, mes dijes dhe injorancës,mes moralit dhe amoralit... Aipër një kohë të shkurtër izhduku padrejtësitë shoqë-rore; në radhë të parë, ato që ibëheshin gjinisë femërore,padrejtësi e cila i privontefemrat nga të gjitha sferat ejetës; madje, ato varroseshinpër së gjalli, vetëm e vetëmpse i takonin gjinisë femërore.Po ashtu, i zhduku edhe pa-drejtësitë që bëheshin në bazaracore dhe sociale dhe nëmesin e shoqërisë e ktheu din-jitetin e çdo njeriu, pavarë-sisht përkatësisë gjinore, etnike dhe ngjyrës së lëkurës.

Kjo lindje në jetë e solli Muhamedin (a. s.), personalitetin e të cilit e gjejmë në një harmoni të përsosurmidis materies dhe shpirtit, respektivisht midis trupit dhe shpirtit, aftësisë dhe diturisë, dëshirës dhe mundë-sisë, sjelljeve dhe etikës njerëzore. Në këtë ekuilibër qëndrojnë karakteristikat themelore të vetes, të misio-nit dhe të praktikës së Muhamedit (a. s.), që sot është model dhe shëmbëlltyrë për tërë botën, gjë që nevemyslimanëve na bën krenarë. Ndërkaq, injorantët në personalitetin e tij shohin shëmtimin e vetvetes, gjë ecila i nxit ata që ta shajnë!

Me rastin e lindjes së tij, ne i përkujtojmë porositë dhe mësimet e tij të shumta dhe kuptimplote, me vlerashumë dimensionale dhe universale, të cilat nuk mbyllen në vetvete - as në kohë, as në hapësirë. Duhet thek-suar se për porositë dhe mësimet e këtij Mësuesi të Madh nuk kanë nevojë vetëm myslimanët, por i tërë nje-rëzimi, sepse: duke e ndjekur rrugën e tij, do të krijojmë një shoqëri të shëndoshë, pa anomalitete e sëmundjetë llojeve të ndryshme, të cila pa mëshirë i kanë kapluar shoqëritë tona të ashtuquajtura shoqëri moderne.

Sot me thëniet dhe mësimet e tij, që kanë të bëjnë me sfera të ndryshme të jetës dhe të shkencës, krijo-hen shumë elaborate shkencore, të cilat vijnë në përfundim se Muhamedi (a. s.) e ka folur të vërtetën dhevetëm të vërtetën. Ky fakt shpeshherë bëhet shkak që shumë shkencëtarë jomyslimanë të konvertohen në fenëislame.

Gëzuar, o Pejgamber!Q. Osmani

Te personaliteti i Muhamedit (a. s.) gjejmë një harmonitë përsosur midis materies dhe shpirtit, respektivishtmidis trupit dhe shpirtit, aftësisë dhe diturisë,dëshirës dhe mundësisë, sjelljeve dhe etikës njerëzore.Në këtë ekuilibër qëndrojnë karakteristikat themeloretë vetes, të misionit dhe të praktikës së Muhamedit (a.s.), që sot është model dhe shëmbëlltyrë për tërëbotën, gjë që neve myslimanëve na bën krenarë.Ndërkaq, injorantët në personalitetin e tij shohinshëmtimin e vetvetes, gjë e cila i nxit ata që ta shajnë!

Kreu në detyrë i Bashkësisë FetareIslame të Maqedonisë së Veriut, h. hfz.Shaqir ef. Fetahu, më 20 tetor, 2020, vi-zitoi Kuvendin e RMV dhe aty u takuame Kryetarin Talat Xhaferi, në zyrën e tijnë Parlamenti.

Fillimisht, h. hfz. Shaqir ef. Fetahu euroi Kryeparlamentarin z. Xhaferi përmandatin e tij të dytë në udhëheqjen mepushtetit legjislativ në vend dhe i dëshiroishëndet dhe punë të mbarë në mandatine ardhshëm katërvjeçar.

Të dy palët biseduan rreth çështjeveqë kanë të bëjnë me Bashkësinë FetareIslame dhe me kërkesat aktuale që i ka in-stitucioni fetar islam në vend, me qëllimtë azhurnimit dhe çuarjes drejt realizimittë tyre. Temat më të rëndësishme të di-skutimit ishin çështja e denacionalizimitdhe ajo e institucioneve fetare arsimore,

siç janë Medreseja Isa Beu dhe Fakultetii Shkencave Islame.

Kreu i BFI, h. hfz. Shaqir ef. Fetahu,

në një postim në rrjetet sociale këtë takime vlerësoi “mjaft konstruktiv, për të mirëne të gjithëve”.

Për BFI-në,me Talat Xhaferin

Kreu në detyrë i Bashkësisë FetareIslame të Republikës së Maqedonisë sëVeriut, h. hfz. Shaqir ef. Fetahu, më 9tetor, 2020, u takua me Kryetarin e Qe-verisë të Republikës së Maqedonisë sëVeriut, z. Zoran Zaev, dhe me Zëvendë-skryeministrin e parë të Qeverisë së Ma-qedonisë së Veriut, z. Artan Grubi. Nëkëtë takim Kreun e BFI e shoqëronte h.Muhamer ef. Veseli, Drejtor i Agjencisëpër Hallall-Certifikata në kuadër të Ba-

shkësisë Fetare Islame.Në takimin dhe pritjen mjaft optimi-

ste mes Kryetarit të BFI dhe Kryemini-strit Zaev dhe Zv/kryeministrit Grubi, përtë cilin u konstatua së është mjaft kon-struktiv dhe shpresëdhënës, u biseduarreth denacionalizimit të pronave të Ba-shkësisë Fetare Islame, akreditimit tëMedresesë Isa Beu dhe shumë çështje tëtjera të cilat e tangojnë Bashkësinë FetareIslame dhe të gjithë myslimanët e Maqe-

donisë së Veriut.Dialogu, mbi të gjitha, është e vetmja

rrugë e cila mund të çojë përpara të gjithaproceset e nisura dhe të bëhet afrues mespalëve, të cilat kanë pikësynim të përba-shkët në ngritjen e vlerave të drejta, demo-kratike dhe evropiane – u tha me këtë rast.

Ky takim – ka shkruar në faqen e vetnë Facebook Shaqir ef. Fetahu të njëjtënditë - na bëri përshtypje të një takimiserioz, të sinqertë dhe shpresëdhënës.

Reisi në detyrë takohet me Kryeministrin Zaev

“Allahu ia hap zemrën për (të pranuar) Islamin atij që dë-shiron ta udhëzojë, ndërsa atij që dëshiron ta lërë në humbje (iambyll zemrën e) ia shtrëngon gjoksin…” (El-En’am: 125)

Kështu fillon komunikata publike e Xhamisë së Xhepçishtit(Tetovë) në Facebook, e cila bën të ditur se Nancho Motzer, ngaqyteti i Winterthur-it, Kantoni Zurich, i lindur më 31.10.1989,me profesion: producent filmi, ka kaluar në Islam dhe tash etutje do të quhet Muhamed.

Më 16 tetor, 2020 (e xhuma), në ambientet e Xhamisë sëXhepҫishtit z. Nancho (Muhamedi), 31- vjeçar nga Zvicra, paranëpunësve fetarë dhe xhematit deklaroi pranimin e fesë islame.Në rrëfimin e tij potencoi edhe shkaqet e pranimit të Islamit,ku mes tjerash ishte udhëzimi i Allahut fuqiplotë, por edhe sho-qërimi me disa besimtarë të rinj, në mesin e të cilëve edhe FitimRustemi nga Xhepҫishti, me punë të përkohshme në Zvicër.

Për mirënjohje ndaj Fitimit, z. Nancho (Muhamedi) kishtevendosur që dëshminë e kalimit në fenë islame ta bëjë në xha-minë e fshatit të tij – thuhet në njoftim.

Kjo ngjarje ishte një gëzim i madh për nëpunësit fetarë dhe

gjithë xhematin. Rasti i z. Nancho (Muhamedit) dëshmon ndi-kimin e një myslimani shembullor në prezantimin e drejtë dhetë duhur të Islamit para tjerëve.

Në shenjë kujtimi, nga Imami i Xhamisë, Amir ef. Ameti, nëemër të Këshillit të Xhamisë Muhamedit iu dhurua Kurani famë-lartë – thuhet në komunikatën publike të Xhamisë së Xhepçishtit.

Burimi: https://www.facebook.com/xhamiaxhepcisht

Xhepçisht: Zvicerani kalon në Islam

BBoottuueess:: RRiijjaasseettii ii BBaasshhkkëëssiissëë FFeettaarree IIssllaammeettëë RRMMVV

KKrryyeerreeddaakkttoorr:: NNaazziiff ZZeejjnnuullllaahhuu

RReeddaakkssiiaa:: ddrr.. SSeellvveerr XXhheemmaaiillii,, QQuuffllii OOssmmaannii,, pprrooff.. ddrr.. QQaannii NNeessiimmii,, ddrr.. QQeennaann IIssmmaaiillii,, pprrooff.. ddrr.. SShhaabbaann SSuulleejjmmaannii,,IIbbrraahhiimm IIddrriizzii,, mmrr.. RReejjhhaann NNeezziirrii,, pprrooff.. ddrr.. MMuussaa MMuussaaii,, JJuussuuff ZZiimmeerrii,, AAggrroonn VVoojjnniikkaa,, UUssaamm HHaalliimmii

RReeddaakkttiimmii ggjjuuhhëëssoorr:: AAllii MMaasshhkkuullllii

RReeddaakkttoorr tteekknniikk::HHaalliill BBeerriisshhaa

TTeelleeffoonnaatt ee RReeddaakkssiissëë:: 0022//3311 1177 441100;; 0022// 3311 1177 441122AAddrreessaa:: ÇÇaaiirr nnrr.. 5522,, NNMMKK--11000000 SShhkkuupp,, RReeppuubblliikkaa ee MMaaqqeeddoonniissëë ssëë VVeerriiuutt

UUeebb--ffaaqqjjaa::wwwwww..bbffii..mmkkee--mmaaiill:: hheennaaeerreebbffii2200@@ggmmaaiill..ccoomm

rriijjaasseettii..bbffii@@ggmmaaiill..ccoomm

SShhttyypp:: SShhttyyppsshhkkrroonnjjaa AA JJ--GGRRAAFF mmaattbbaaaa,,SShhkkuupp,, rrrr.. AAttaannaass BBaabbaattaa nnrr.. 2266;;HHËËNNAA EE RREE,, ttiirraazzhhii:: 22..000000 ccooppëë((2277 tteettoorr 22002200))

DDoorrëësshhkkrriimmeett ddhhee ffoottooggrraaffiittëë nnuukk kktthheehheenn..

Përmbajtja

55 KKRREEUU II BBFFII--SSËË HHAAPP VVIITTIINN AAKKAADDEEMMIIKK NNËË FFSSHHII66 PPOO VVIIJJNNËË HHAAFFËËZZLLLLAARRËËTT......1111 NNIISS NNDDËËRRTTIIMMII II VVAAKKËËFFIITT NNËË SSTTRRUUGGËË1122 NNGGUUSSHHËËLLLLIIMMEE TTEE FFAAMMIILLJJAA BBIIZZAATTII NNËË

LLAADDOORRIISSHHTT1122 NNGGUUSSHHËËLLLLIIMMEE TTEE FFAAMMIILLJJAA AADDEEMMII1133 SSHHAAQQIIRR EEFF.. FFEETTAAHHUU,, AANNËËTTAARR II KKËËSSHHIILLLLIITT

BBOOTTËËRROORR TTËË KKOOMMUUNNIITTEETTEEVVEE MMYYSSLLIIMMAANNEE1133 TTAAKKIIMM FFEETTAAHHUU--GGRRUUBBII1133 KKRREEUU II BBFFII NNDDOOQQII PPRREEZZAANNTTIIMMIINN EE

KKOOMMIISSIIOONNEERRIITT EEVVRROOPPIIAANN1155 MMAACCRROONN SSHHPPAALLLL PPLLAANNIINN PPËËRR TTËË LLUUFFTTUUAARR

‘‘SSEEPPAARRAATTIIZZMMIINN IISSLLAAMMIIKK’’1155 TTIIMMOONNIIEE TTAAKKOONN MMYYFFTTII NNEESSIIMMIINN1166 HHUUMMAANNIITTAARRJJAA FFRRAANNCCEEZZEE EE KKTTHHYYEERR NNGGAA MMAALLII

DDEEKKLLAARROONN KKAALLIIMMIINN NNËË IISSLLAAMM1166 BBIIKK,, DDEEKKLLAARRAATTËË PPËËRR OOPPIINNIIOONN 1188 TTUURRQQIIAA PPËËRRGGJJIIGGJJEETT MMEE SSHHKKRRIIMM1199 NNJJËË TTEENNTTAATTIIVVËË PPOOPPUULLIISSTTEE PPËËRR TTËË FFIITTUUAARR

ZZGGJJEEDDHHJJEETT 1199 SSHHAABBAANN MMUURRAATTII:: NNJJËË SSHHPPIIKKJJEE EE PPRREESSIIDDEENNTTIITT

MMAAKKRROONN2200 HHYYJJNNIIAA EE SSHHPPIIRRTTIITT TTËË SSHHEENNJJTTËË2233 MMYYFFTTIINNIIAA EE SSHHKKUUPPIITT SSJJEELLLL MMEEVVLLUUDDIINN NNËË

GGJJUUHHËËNN SSHHQQIIPPEE 2233 HHAATTMMEE NNËË NNEEGGOOTTIINNËË 2244 NNDDIIHHMMAA EE AALLLLAAHHUUTT ((XXHH.. SSHH..)) KKËËRRKKOOHHEETT QQËË

TTËË MMBBRROOHHEEMMII NNGGAA DDJJAALLLLII2266 PPAA IIDDEEOOLLOOGGJJII DDOOGGMMAATTIIKKEE3311 ““TTIIKKAA”” VVIIZZIITTOONN BBFFII--NNËË3322 MMYYFFTTIINNIIAA EE SSHHKKUUPPIITT:: ""GGAARRAA KKUURRAANNOORREE

22002200""

3322 PPËËRR ZZBBAATTIIMMIINN ZZYYRRTTAARR TTËË GGJJUUHHËËSS SSHHQQIIPPEE NNËËRRMMVV

3333 BBAANNEESSAATT EE ““IIBBNNII PPAA JJKKOOSS”” II KKAA SSHHIITTUURR SSHHTTEETTIIPPAA PPËËLLQQIIMMIINN EE BBFFII--SSËË!!

3333 ZZVV//MMIINNIISSTTRRII II KKUULLTTUURRËËSS NNËË BBFFII3344 NNËË FFOORRUUMMIINN NNDDËËRRKKOOMMBBËËTTAARR BBOOSSHHNNJJAAKK3344 KKËËNNAAQQ BBAASSHHKKËËPPUUNNIIMMII MMEE MMIINNIISSTTRRIINNËË EE

FFIINNAANNCCAAVVEE3344 PPËËRRVVJJEETTOORRII II SSHHOOQQAATTËËSS ““SSOOSS VVIITTAA””3344 GGEESSAABB NNËË SSHHKKUUPP 3399 PPOOPPUULLLLSSIIAA MMYYSSLLIIMMAANNEE SSOOTT DDHHEE NNEESSËËRR4411 SSII PPOOPPUULLLLII,, AASSHHTTUU EEDDHHEE HHOOXXHHAA4422 XXHHAAHHIILLIIJJEETTII SSHHPPËËRRFFAAQQ LLAARRGGIIMMIINN NNGGAA

AALLLLAAHHUU4444 BBOOTTAA MMËË EE MMIIRRËË BBËËHHEETT MMEE NNJJËË NNJJEERRII MMËË TTËË

MMIIRRËË4466 KKUURR SSHHEEJJTTAANNII EE ZZGGJJIIDDHH GGOOMMAARRIINN......4477 SSII UU SSHHEEMMBB XXHHAAMMIIAA EE ÇÇAARRSSHHIISSËË NNËË TTEETTOOVVËË4499 BBAASSHHKKËË PPËËRR GGJJUUHHËËNN EE ZZEEMMRRËËSS5500 KKOOHHAA EE VVLLEERRAAVVEE TTËË MMIIRRËËFFIILLLLTTAA5511 MMEESS PPRROOFFAANNEESS DDHHEE IINNFFRRAASSTTRRUUKKTTUURRËËSS

SSAAKKRRAALLEE5522 MMEESSAAZZHHEE NNGGAA HHIIRRAA5533 LLUUMMTTUURRIIAA NNËË VVEEPPRRAATT EE TTËË UURRTTËËVVEE 5544 DDOOBBIITTËË EE MMËËSSIIMMIITT TTËË KKUURRAANNIITT 5555 PPOOPPUULLLLII SSHHQQIIPPTTAARR II KKOOSSOOVVËËSS NNËË SSHHPPIIRRTT EE

KKAA BBEESSIIMMIINN NNËË ZZOOTT5577 FFIITTRRAA DDËËSSHHMMUUEESSEE EE FFUUQQIIZZOONN NNJJOOHHJJEENN EE

RREEAALLIITTEETTIITT6633 ““MMUUHHAAXXHHIIRRËËTT,, DDOOSSJJAA BBRRIITTAANNIIKKEE”” NNGGAA

BBEEJJTTUULLLLAA DDEESSTTAANNII

Dita më e mirë e javës:Elhamdulilah

9-10

lindja e Muhamedit (a. s.) - Mevludi

22-23

Është shekulli 21 shekull ireligjioneve?

14

Rinia, begatia më eçmueshme e një populli

35-41

Raport nga terreni: Myftinia e Shtipit

28

Plagët tona dhe shërimi i tyre

59-62

5

Më 1 tetor, 2020, në ambientet e Fa-kultetit të Shkencave Islame, në prezen-cën e stafit akademik të këtij fakulteti,Dekanit prof. dr Shaban ef. Sulejmani,studentëve aktualë dhe të rinj të këtij fa-kulteti, Zëvendësministrit të Arsimit dhetë Shkencës prof. dr. Arafat Shabani,Drejtorit të Institutit për Trashëgimi Kul-turore Shqiptare dr. Skender Hasani dhetë punonjësit të tij prof. dr. ZeqirijaIbrahimi,Drejtorit të Medresesë Isa Beuprof. Ibrahim ef. Idrizi, Shefit të Kabi-netit të Reisit dr. Selver ef. Xhemaili, sidhe mysafirëve të tjerë, Kryetari në de-tyrë i Bashkësisë Fetare Islame, h. hfz.Shaqir ef. Fetahu, shpalli të hapur vitinakademik 2020/2021 në Fakultetin eShkencave Islame në Shkup.

“Më lejoni që në këtë ditë solemnet’ju përshëndes me përshëndetjen islame:Esselamu alejkum ve rahmetullahi veberekatuhu - Paqja, mëshira dhe bega-titë e të Madhit Zot qofshin mbi të gjithëju. Kjo ditë, që po e përjetojmë tani, nëkëtë organizim tejet të bukur, është njëditë e madhe për të gjithë ne, e në veçantipër studentët dhe studentet e këtij fakul-teti. Ky solemnitet ka domethënien for-male: e para që del në shesh ështëserioziteti i stafit akademik, në krye meDekanin, për punën që i pret në të ar-dhmen, studentët dhe studentet e këtij fa-kulteti. Në këtë vit akademik janëregjistruar një numër i konsiderueshëm istudentëve dhe kjo dëshmon se ky fakul-tet vazhdon të mbajë standardin sipas ne-vojave të vendit. E treta, që është shumë

me rëndësi, jep përkrahjen, jep inspirimine stafit akademik, pa marrë parasysh si-tuatën në të cilën po rrezikohemi nga së-mundja Covid-19, stafi akademik është ipaluhatshëm që ta vazhdojë punën në ni-velin më të lartë si deri më tani, pa marrëparasysh pengesat me të cilat ballafaqo-hen institucionet e ndryshme, pra edheinstitucioni FSHI.”

Më tej ai tha: “Më kujtohen ditët epara kur, unë dhe prof. Muhamed Mu-stafa, ishim anëtarë të Këshillit Themel-tar të FSHI, e besoni se na duhej tëgjenim pesë tituj (shkencorë). Ishteshumë vështirë, sepse nuk i kishim. Sot,falë Zotit, jemi krenarë dhe të lumtur qëky fakultet i shkencave islame i ka të gji-thë titujt me përvojë të jashtëzakonshme,me aftësi të jashtëzakonshme dhe stu-

dentët vërtet duhet të jenë krenarë që janëpjesë e këtij fakulteti dhe që do të ndjekinprocesin e mësimdhënies pikërisht nëkëtë fakultet. Ky fakultet vepron dheështë aktiv gati në tërë botën. Në Evropë- po se po. Në të gjitha shtetet evropianestudentët e FSHI, në mënyrën më tëbukur, në mënyrën më të mirë shpjegojnëfjalën e Kuranit dhe prezantojnë Islaminnë nivele ndërkombëtare. Të prezantoshsot Islamin në Evropë, nuk është punë elehtë. Evropa është vend i kulminacionitshkencor, vend i kulminacionit ekono-mik, është vend i kulminacionit kulturor,vend ku takohen kultura e besime tëndryshme. Një ndër to që ka pozicionin evet dhe që është aktual në botën moderneështë edhe Islami. Prandaj, ky fakultet sotështë ai që përmes kuadrove që kanxjerrë, sot e prezanton Islamin në nivelendërkombëtare, botërore dhe atë në më-nyrën më të lartë. Sot studentët e FSHInë mënyrën më të mirë e shpjegojnë dheprezantojnë Islamin, duke filluar nga pre-zantimi shkencor, prezantimi i tolerancës,i paqes, i solidaritetit, i humanitetit, i afri-mit ndaj njerëzve, i shërbimit ndaj nje-riut, që të gjitha këto janë synimetkryesore të Islamit dhe sot Islamin ebëjnë të jetë pjesë e Evropës dhe e botësnë përgjithësi. Të jeni të bindur se ky fa-kultet është shumë i madh dhe me këtëduhet të na rritet edhe serioziteti, edhepuna”, tha mes tjerash Kreu në detyrë iBFI h. hfz. Shaqir ef. Fetahu.

Kreu i BFI-së hap vitin akademik në FSHI

URIM ME RASTIN E VITIT TË RI SHKOLLOR"Sot filloi viti i ri shkollor. Dija është vlera më elartë e njeriut, andaj edhe gëzimi është i madhpër të gjithë fëmijët, prindërit, arsimtarët dhe tëgjithë ne. Me gjithë vështirësitë e fillimit ngasëmundja Covid-19, shpreh urimet e sinqerta përnjë proces edukativo-arsimor të mirëfilltë, duke umunduar që edhe në këto kushte të jepetmaksimumi i të gjithë faktorëve që sadopak tëarrihet ajo që mund të arrihet. Qoftë bekimi iZotit mbi të gjithë ju" – thuhet në urimin eKryetarit në detyrë të BFI të RMV, h. hfz. Shaqiref. Fetahu. (1.10.2020)

6 Tetor 2020 | Safar - Rabi’ul-Awwal 1442 Hëna e Re 7

lash. Dhuratë simbolike në të holla ajopati edhe nga Rijaseti i BFI të RMV.

HAFËZE SARA ALITI, NGA DOBROSHTI

Më 14 tetor, 2020, në Dobrosht të Te-tovës, Xhamia e Epërme, u organizuamanifestimi: Dua hifzi për hafëzen e reSara Emin Aliti. Hafëzja është e lindurmë 5.07.1998 në fshatin Dobrosht të Te-tovës, hifzin tek muhafizi Mahmud ef.Asllani e ka filluar më 6.08.2017, kurse eka përfunduar më 31.03.2020. Provimin ehifzit e ka mbrojtur para komisionit pro-fesional të Myftinisë së Tetovës, të për-bërë nga: hfz. Abdurahim ef. Murati(kryetar); hfz. Abdulbaki ef. Kasami(anëtar); hfz. Havzi ef. Ramadani (anë-tar).

Pjesëmarrës në këtë ceremoni hivziishin Kreu i Bashkësisë Fetare Islame tëRepublikës së Maqedonisë së Veriut, h.hfz. Shaqir ef. Fetahu,Myftiu i Tetovësprof. dr. Qani ef. Nesimi,Myftiu i Shku-pit dr. Qenan ef. Ismaili, Myftiu i Ku-manovës h. Abedin ef. Imeri, Myftiu iShtipit mr. Nasir ef. Rexhepi, Sekretarii Myftinisë së Kërçovës Qamil ef. Ru-shiti, Prodekani i FSHI në Shkup prof.dr. Ziber Lata, Shefi i Kabinetit të Rei-s’uë-Ulemasë dhe Drejtori për Diasporëdr. Selver ef. Xhemaili, Kryetari i orga-nizatës humanitare “Hilal” h. Fadil ef.Ramadani, Drejtori i Institutit të Hifzitnë Gostivar mr. Eljesa ef. Hasani, Myf-tiu i mëparshëm i Tetovës Alifekri ef.Esati, imami i Xhamisë Amdiarif ef.Xhemi, ish-Kryetari i Kuvendit të BFI h.Haki ef. Agushi, profesorë nga FSHI -Shkup, profesorë nga medreseja “IsaBeu”, hoxhallarë të Tetovës me rrethinë,si dhe një numër shumë i madh i xhema-tit dhe i mysafirëve.

“E nderuara dhe shumë e respektuarahafëze Sara Aliti. Ti që sot na tubove meveprën e madhe të hifzit, të nderuarulema islamë që jeni prezentë këtu, të gji-thë të lumtur e të gëzuar; shumë të re-spektuar vëllezër besimtarë e xhematlinj,të nderuara nëna dhe motra që jeni pre-zente këtu, më lejoni që përzemërsishtdhe shumë i gëzuar t’ju përshëndes mepërshëndetjen e të madhit Zot: ‘Paqja,mëshira dhe begatitë e të Madhit Zot qof-shin mbi të gjithë ju’. Të gjithë e dimë sekjo vepër që prezantohet e promovohetsot është një ngjarje e madhe, e papër-shkruar, sepse fjala e njeriut nuk ka fuqita thotë vlerën e kësaj vepre. Sot këtëvepër e di vetëm zemra dhe shpirti.Shpirti dhe zemra janë masa kryesore qëmund ta definojnë këtë vepër madhore,

sepse shpirti dhe zemra dalin jashtë asajqë quhet mendore dhe fizike”, tha Krye-tari në detyrë i BFI të RMV.

“Se sa e madhe është kjo vepër e Sarëssot, më shkoi mendja kush ka qenë hafëzii parë. Hafëzi i parë ka qenë pejgamberiynë i dashur, Muhamedi (a. s.); pastajKatër Hulefai Rashidinët: hazreti EbuBekri, Omeri, Osmani, Aliu; tri hafezet epara: hazreti Aishja (r. a.), hazreti Hafsa(r. a.), hazreti Ummi Seleme (r. a.) dhe pa-staj të gjithë as’habët, tabiinët dhe etbai-tabiinët, gjeneratë pas gjenerate. Pra, Sarasot me veprën e saj jeton dhe na çon nevetë jemi me Muhamedin (a. s.), të jemi meas’habët e Muhamedit (a. s.), t’u tregojmëme gëzimin më të madh se ne - o i Kër-kuari i Allahut, edhe pas 1400 vjetëshjemi në rrugën tënde, në praktikimin eIslamit, e në veçanti në kryerjen e hifzittë Kuranit famëlartë. Prandaj, mendoj sekjo sot është një ngjarje e madhe në fsha-tin Dobrosht. Prezenca jonë sot këtu, dë-shmon se jemi vetëm për të treguarrespektin tonë ndaj fjalës së Allahut fuqi-plotë, ndaj fjalës së Kuranit famëlartë, tëtregojmë respekt ndaj Hifzit të Kuranit fa-mëlartë”, tha h. hfz. Shaqir ef. Fetahu.

Ceremoninë e hifzit e udhëhoqi mr.Xhemil ef. Sadiki, ndërsa të dhënat përhafëzen e re i prezantoi Kryetari i Komi-sionit të Hifzit, Referenti për Arsim Fetarnë Myftininë e Tetovës, hfz. Abdurahimef. Murati.

Pas fjalës përshëndetëse, Kreu i BFI-së hafëzes së re si dhe familjes së saj ushprehu urime për hifzin e kryer, me dë-shirën për shëndet, lumturi dhe suksesenë jetë. Ky manifestim përfundoi meduanë e Myftiut të Shkupit dhe dhëniene diplomës nga ana e Kryetarit të BFI-sëdhe Myftiut të Tetovës. Në shenjë re-spekti, Rijaseti i BFI, Myftinia e Tetovës,

FSHI, si dhe Këshilli i Xhamisë sëEpërme hafëzes së re i ndanë nga njëdhuratë simbolike.

ADNI DEMA-HAFËZI I RINGA SHKUPI

Më 15 tetor, 2020, në xhaminë“Bedër” të lagjes Butel u promovua edhenjë hafëz i ri nga Myftinia e Shkupit -hafëz Adni Dema. Në këtë ceremoni, nënjë ambient gëzimi, xhamia Bedër lagjjaButel prezentë ishin Kryetari i Bashkë-sisë Fetare Islame të RMV, h. hfz. Shaqiref. Fetahu, Myftiu i Shkupit dr. QenanIsmaili, Myftiu i Tetovës prof. dr. Qanief Nesimi, Myftiu i Shtipit dhe i Maqe-donisë Lindore mr. Nasir Rexhepi,Myf-tiu i Manastirit h. Hamit ef. Rasimi,Myftiu i Ohrit h. Samet ef. Ajdari, Shefii Kabinetit të Reisit dr. Selver ef. Xhe-maili, Kryetari i OH “Hilal” Fadil ef.Ramadani, përfaqësues nga Myftinia eKërçovës, profesorë nga FSHI dhe Me-dreseja Isa Beu dhe shumë mysafirë e be-simtarë.

Tubimin e përshëndeti nikoqiri, Myf-tiu i Shkupit dr. Qenan ef. Ismaili, i cilifalënderoi të pranishmit për prezencën etyre në këtë ceremoni hifzi.

Kreu në detyrë i BFI, h. hfz. Shaqiref. Fetahu, në fjalën e tij të rastit uroi ha-fëzin e ri dhe familjen e tij, me dëshirënpër suksese të reja. “Familja Dema”, thaai me këtë rast, “tregoi një modesti tëmadhe: ata deshën që gëzimin e madh qëdjali i tyre e ka mësuar tërë Kuranin për-mendsh të mos e mbajnë vetëm përvetëm, në gjirin e tyre familjar, po atëgëzim ta ndajnë me miq e me mysafirë,me shokë, e në veçanti me përfaqësues tëBashkësisë Fetare Islame, përfaqësues tëmyftinive të gjithë Republikës së Maqe-

ARBESA ALITI, HAFËZE NGA SLLUPÇANI

Më 4 tetor, 2020, në fshatin Sllupçan,komuna e Likovës (Kumanovë), ështëpromovuar hafizja e re Arbesa Aliti ngai njëjti fshat. Provimin e hifzit ajo e kadhënë para Komisionit profesional tëMyftinisë së Kumanovës, të përbërë nga:hfz. Bajram ef. Ajeti (kryetar); hfz.Ibrahim ef. Ilazi (anëtar); hfz. ShaqirMemedi (anëtar).

Kanë qenë të pranishëm: Kreu në de-tyrë i BFI, h. hfz. Shaqir ef. Fetahu,Myftiu i Kumanovës h. Abedin ef.Imeri, Myftiu i Tetovës prof. dr. Qanief. Nesimi, Myftiu i Strugës mr. Salimef. Sulejmani,Myftiu i Shtipit mr. Nasiref. Rexhepi, Sekretari i Përgjithshëm iBFI Irsal ef. Jakupi, Shefi i Kabinetit tëReisit dr. Selver ef. Xhemaili, bashkëme drejtorët e sektorëve të BFI, profesorëtë Medresesë Isa Beu dhe të Fakultetit tëShkencave Islame, pastaj Kryetari i Ko-munës së Likovës z. Erkan Arifi, ule-matë islame dhe shumë besimtarë e

besimtare. Të dhënat për hafizen e re i prezantoi

Kryetari i Komisionit të Hifzit, Bajramef. Ajeti, i cili punën e hafëzes së re e vle-rësoi me notë të shkëlqyer. Pastaj mefjalë përshëndetëse u paraqit Myftiu i Ku-manovës, i cili u dëshiroi mirëseardhjemysafirëve dhe gjithë të pranishmëve, nëmënyrë të veçantë përshëndeti Reis’ul-Ulema h. hfz. Shaqir ef. Fetahu, ndërsahafëzes së re i dëshiroi shëndet dhe suk-sese në jetë.

“Më lejoni që përzemërsisht t’ju për-shëndes me përshëndetjen islame: Esse-lamu alejkum ve rahmetullahi veberekatuhu – Paqja, mëshira dhe bega-titë e të Madhit Zot qofshin mbi të gjithëju. Vëllezër e miq të dashur, Kurani ështëmuxhize, është mrekulli. Muxhize(El-Muxhize) do të thotë ‘vepër që nukështë në aftësitë dhe mundësitë e njeriut’.Pra, është vepër mbinatyrore e Allahutfuqiplotë, si argument për pejgamberinë enjeriut më të dashur në historinë e njerë-zimit - Muhamedit (a. s.). Kurani ështëmuxhize, mrekulli mbinatyrore, nga dy

segmente: segmenti i parë është për-mbajtja e Kuranit famëlartë. Mund tëzhvillohet mendimi njerëzor, të gjithashkencat, deri në Ditën e Kiametit, ndërsaKurani për nga përmbajtja mbetet si njëoqean që gjithmonë jep e nuk shteret. Pamarrë parasysh ngritjet e zhvillimit nje-rëzor. Këtë sot e vërteton shkenca mo-derne. Segmenti i dytë, që e vërteton seështë mrekulli, muxhize, është vetë ren-ditja e germave, forma e tij, ajetet dhekrejt komplet Kurani famëlartë. Për ngaforma është muxhize. Se vërtet është mu-xhize, mrekulli mbinatyrore, sot është ar-gument hafëzja e re Arbesa, e cila kaarritur ta mësojë krejt Kuranin për-mendsh. Vetë fakti se Kurani arrihet tëfutet në memorien e njeriut, tregon seështë muxhize, vepër e Allahut fuqiplotë”– ka thënë Kryetari i BFI, h. hfz. Shaqiref. Fetahu.

Duanë e Hifzit e ka bërë Myftiu i Te-tovës. Kryetari i BFI-së dhe Myftiu i Ku-manovës bënë dorëzimin e diplomës.Myftiu i Kumanovës hafëzes i dhuroidisa libra dhe një shumë simbolike të hol-

Po vijnë hafëzllarët...

HIFZ

ARBESA ALITI, HAFËZE NGA SLLUPÇANI HAFËZE SARA ALITI, NGA DOBROSHTI ADNI DEMA-HAFËZI I RI NGA SHKUPI


donisë së Veriut dhe ulematë islame tëvendeve të ndryshme. Prandaj, ju falën-derojmë shumë që na e dhatë këtë rast,që ta përjetojmë këtë gëzim kaq të madhbashkërisht. A thua pse është kaq i madhky gëzim? Është i madh, sepse pas 1400vitesh këtu, në këtë nënqiell, në këtë vendku ne jetojmë vazhdojmë suksesshëm tarealizojmë jetën fetare islame - të jetojmësipas Islamit, ta zhvillojmë Islamin, taprezantojmë Islamin. Por, ajo që ështëshumë e rëndësishme është akti që përje-tojmë sot: edhe ta mësojmë përmendshKuranin famëlartë, në mesin tonë të kemihafëze dhe hafëzllarë të cilëve Allahu fu-qiplotë u ka dhënë një titull shumë tëmadh: njerëz që do ta mbrojnë Kuraninfamëlartë me mendjet e tyre, me trupin etyre, me zemrat e tyre, me shpirtin e tyre.Dikush do të pyetet ‘pse me zemrat e meshpirtin e tyre?’. Është e vërtetë se Ku-rani famëlartë mësohet me mendje, më-sohet me tru, mësohet me logjikë, mirëpotruri është i paralizuar nëse nuk ka shpirtdhe zemër, nëse rrënjët nuk i ka në shpir-tin dhe në zemrën e njeriut. E, në zemëre në shpirt është një burim i madh, që eforcon mendjen e njeriut, e ai është:imani, besimi tek Allahu fuqiplotë. Al-lahu fuqiplotë thotë se ky libër, Kuranifamëlartë, është udhëzues, pa pikë dy-shimi, për ata që i besojnë Allahut fuqi-plotë. Atij që nuk i beson të Madhit Zot -sa të duash shpjegoja Kuranin me argu-mente fetare, shkencore, sociologjike epsikologjike - kot e ke, sepse ai tru ështëpa shpirt, pa zemër, pa iman. Dikush dotë pyet: ‘hoxhë efendi, ku fillojnë seva-pet dhe gjynahet?’ Sevapet dhe gjynahetfillojnë prej momentin kur njeriu fillon ebeson në të Madhin Zot. Nëse nuk kaiman, besim - nuk ka as gjynahe e as se-vape. E, ‘si është e mundur: nuk ka imane nuk ka as sevape e as gjynahe?’ A e dinipse? Sepse, ai është momenti kur më nuki shënohet asnjë send. Është një katran izi; nuk merr më as sevape e as gjynahe.Ai është si kompjuteri kur është i fikur -nuk luan, sepse është i fikur; nuk ka dritë- sepse nuk ka vend ku mund të shënohenas sevapet e as gjynahet. Për këtë arsye,vëllezër të dashur, hifzi i Kuranit famë-lartë buron nga imani i paluhatshëm që eka ai që e ndjen dhe ai që e nis hifzin eKuranit famëlartë. Në kohën e Muhame-dit (a. s.) as’habët kanë lexuar Kuran nëfamiljet e tyre, në afërsitë e tyre, në rru-gët e tyre; pandërprerë kanë lexuar Kura-nin famëlartë. Kur ke kaluar nëpër rrugë,është dëgjuar leximi i Kuranit famëlartë,sepse Kurani ka qenë në gojën e tyre, nëzemrat e tyre, në shpirtin tyre, në sytë etyre, në trupin e tyre dhe, ja - elhamdulil-

lah - edhe ne e përjetojmë atë që Kuranitë njihet në mesin tonë. Të mësosh hifzine Kuranit famëlartë nuk është vetëm çë-shtje besimi, e dashuri ndaj Kuranit. Kashumë e shumë vlera në momentin kur emëson Kuranin përmendsh”, tha mes tje-rash Kreu i BFI h. hfz. Shaqir ef. Fetahu.

Duanë e bëri Myftiu i Tetovës prof.dr. Qani ef Nesimi, ndërsa namazin eiqindisë e udhëhoqi mr. Nasir Rexhepi,myfti i Shtipit. Hafizit të ri iu nda certifi-kata e hifzit dhe iu dhanë dhurata të ndry-shme nga Myftinia e Shkupit dhe ngaRijaseti i BFI.

AMRA ISMAILI, HAFËZJA NGA SELLARCA

Më 18 tetor, 2020, xhemati i Tetovëspati fatin që të përjetojë gëzimin e mani-festimit të duasë së hifzit të hafëzes së reAmra Muhamed Ismaili, të kryer pranëImamit të Xhamisë së Rinisë, hfz. Ibra-him ef. Alija.

Hafëzja është e lindur më 4.07.2003në Tetovë, hifzin e ka filluar më19.10.2017, kurse e ka përfunduar më16.09.2020. Ndërkaq, provimin e hifzit eka mbrojtur para komisionit profesionaltë Myftinisë së Tetovës, të përbërë nga:hfz. Abdurahim ef. Murati, kryetar;hfz. Abdulbaki ef. Kasami, anëtar; hfz.Shafi ef. Ajdini, anëtar.

Në këtë manifestim, të cilin e mode-roi mr. Xhemil ef. Sadiki,mori pjesë: u.d. Kryetari i BFI-së Reis’ul-Ulema h.hfz. Shaqir ef. Fetahu,Myftiu i Tetovësprof. dr. Qani ef. Nesimi,Myftiu i Shku-pit dr. Qenan ef. Ismaili, Myftiu i Stru-gës mr. Salim ef. Sulejmani, MyftiuShtipit mr. Nasir ef. Rexhepi, përfaqë-sues nga Myftinia e Gostivarit, përfaqë-

sues nga Myftinia e Dibrës, Shefi i Kabi-netit të Reis’ul-Ulemasë dhe Drejtori përDiasporë dr. Selver ef. Xhemaili, Myf-tiu i mëparshëm i Tetovës Alifekri ef.Esati, Imami i Xhamisë Xhelal ef. Xhe-maili, profesorë nga FSHI, profesorë ngamedreseja “Isa Beu”, hoxhallarë të Teto-vës me rrethinë, si dhe një numër shumëi madh i xhematit.

Të dhënat për hafëzen e re i prezan-toi Kryetari i Komisionit të hifzit, Refe-renti për arsim fetar në Myftininë eTetovës, hfz. Abdurahim ef. Murati.

Pas fjalës përshëndetëse të Myftiut tëTetovës, fjalën e rastit e mbajti u.d. Krye-tari i BFI-së Reis’ul-Ulema h. hfz. Sha-qir ef. Fetahu. Ai hafizes së re, si dhefamiljes së saj, u shprehu urime për hifzine bërë, duke u dëshiruar shëndet, lumturidhe suksese në jetë.

Ky manifestim përfundoi me duanë ebërë nga Myftiu i Shkupit dhe dhënien ediplomës nga ana e Kryetarit të BFI-sëdhe Myftiut të Tetovës.

Në shenjë respekti, Rijaseti i BFI-sëdhe Myftinia e Tetovës hafëzes së Re indanë nga një dhuratë simbolike, ndërsanë namazin e drekës priu Myftiu i më-parshëm i Tetovës – thuhet në komunika-tën për shtyp të Myftinisë së Tetovës.

Promovimi i hafëzes së re AmraIsmaili nga fshati Sellarcë, të bijës së h.Muhamed ef. Ismailit, kaloi me pjesë-marrje të shumë ulemave islame dhe be-simtarëve në një ambient të këndshëm.Në fjalën time të rastit përzemërsishturova hafëzen e re për veprën madhore tësaj. Organizimi - i nivelit të lartë, kashkruar në faqen e vet të Facebook-ut h.hfz. Shaqir ef. Fetahu,Kryetar në detyrëi Bashkësisë Fetare Islame të Republikëssë Maqedonisë së Veriut.

REISI FAL XHUMANË NË DIBËR

Kreu në detyrë i Bashkësisë Fetare Islame të Republikës sëMaqedonisë së Veriut, h. hfz. Shaqir ef. Fetahu, xhumanë efundit të muajit shtator (25.09) e fali në Dibër, bashkë me xhe-matin dibran. Në një atmosferë të ngrohtë e vëllazërore, Kreu iBFI shoqërohej nga myftinjtë e BFI: mr. Salim ef. Sulejmani– Myfti i Strugës, Samet ef. Ajdari –Myfti i Ohit, Nasir ef.Rexhepi – Myfti i Shtipit dhe i Maqedonisë Lindore, dr. Selveref. Xhemaili - Shef i Kabinetit dhe Drejtor për Diasporë, Irsalef. Jakupi - Sekretar i Përgjithshëm i BFI, Qamil Rushiti - Se-kretar i Myftinisë së Kërçovës, pastaj drejtorë të sektorëvedhe bashkëpunëtorë të tjerë të BFI, në organizimin e Myftiut tëDibrës së Madhe, Reshat ef. Kaçallniku dhe operativës sëkësaj myftinie.

Ata vizituan Xhaminë e Sahatit, apo siç e njohin dibranëtXhaminë e Myftiut, e cila thirret ashtu për nder të ish-Myftiuttë ndjerë të Dibrës, dhe njëherësh ish-Kryetar i këtij qyteti, mr.Ruzhdi ef. Lata.

Me këtë rast, h. hfz. Shaqir ef. Fetahu mbajti një ligjëratë përrëndësinë e Islamit në këto troje dhe tha: “Vëllezër të dashurbesimtarë, miq e mysafirë të nderuar. Është kënaqësi e veçantëqë ndodhem këtu sot, në këtë moment, në xhaminë më të bukurqë ka Dibra dhe që ka territori i Maqedonisë së Veriut. Ështëkënaqësi e veçantë që sot jemi drejtuar drejt Kiblës, i jemi drej-tuar Qabesë dhe të dëshmojmë me namazin tonë se e duam Al-lahun, jemi pjesëtarë të Islamit dhe kryejmë urdhrin e Allahutfuqiplotë, pra namazin e xhumasë. Ne shpeshherë themi el-hamdulilah që jemi pjesëtarë të Islamit. Dhe, duhet ta themi,por ta themi duke e kuptuar këtë fjalë: ‘falënderojmë Zotin qëjemi pjesëtarë të Islamit’ dhe duke e futur në zemrat dhe në tru-pin tonë. Kjo fjalë: elhamdulilah – falënderojmë Zotin, duhet tëfutet në zemrat tona, në mendjen tonë dhe në jetën tonë të për-ditshme, në familjen tonë e në shoqërinë tonë.”

Më tej ai vazhdoi: “Nuk erdhi Islami rastësisht deri nëkohën tonë. Dikush e ka mendjen për ta sakrifikuar Islamin,natë e ditë; dikush e dha pasurinë e vet, që Islami të zhvillohet;dikush e dha edhe jetën e vet që Islami të vijë deri këtu në kohën

ku jetojmë. Ju e dini se jetojmë në një kohë moderne, në kohëne teknologjisë, të mjeteve të informacionit. Sot, pra, nuk kakomb në botë ku s’ka Islam; nuk ka vend, nuk ka kontinent, kunuk është prezent Islami dhe kjo sot është shumë aktuale nëbotë. Por, kur e analizojmë historikun e Islamit, shohim mundinqë kanë dhënë gjeneratat para nesh në të katër anët e botës, emenjëherë na parashtrohet pyetja: e ne, si duhet ta kuptojmë? Sëpari duhet ta kuptojmë se ky Islam, të kohës së sotme, e kemiamanet nga i Madhi Zot. A e dini çka do të thotë amanet? Kurdikush ka diçka të shtrenjtë, shumë të shtrenjtë e ta jep nëbesim”, tha mes tjerash Kreu në detyrë i BFI të RMV.

Më pas, Kreu i BFI udhëhoqi me faljen e namazit të xhu-masë.

Vizitës i parapriu një takim zyrtar dhe një pritje madhështorenga Kryetari i Dibrës, dr. Hekuran Duka dhe stafi i kësaj ko-mune, ku u bisedua rreth kujdesit të Kryetarit Duka dhe ekipittë tij për kujdesin e qytetit të Dibrës, kontributin e drejtpërdrejtëqë jep kjo komunë në organizimin e jetës fetare, duke u parëpër së afërmi edhe të gjitha kontributet dhe aktivitetet që i bënMyftiu i Myftinisë së Dibrës, Reshat ef. Kaçallniku. Me Krye-tarin Duka, gjithashtu u bisedua edhe për bashkëpunimin endërsjellë në të ardhmen mes Bashkësisë Fetare Islame dhe Ko-munës së Dibrës.

NAMAZ NË XHAMINË ALI PASHA NË OHËR

Në kuadër të premtimit që bëri Kreu në detyrë i BashkësisëFetare Islame, h. hfz. Shaqir ef. Fetahu, në momentin kur emori udhëheqjen me institucionin fetar islam, se “xhamitë janëzyrat tona”, 2 tetor, 2020, ai bashkë me operativën e Rijasetitdhe i shoqëruar nga disa myftinj të BFI fali xhumanë në xha-minë më të famshme të Ohrit, “Ali Pasha”, e cila ndodhet nëqendër të qytetit.

Fillimisht, një fjalim të shkurtër pati nga Myftiu i Myftinisësë BFI-Ohër, h. Samet ef. Ajdari, i cili përshëndeti të pranishmit:

AMRA ISMAILI, HAFËZJA NGA SELLARCA

Dita më e mirë e javës:Elhamdulilah

Hëna e Re 1110 Tetor 2020 | Safar - Rabi’ul-Awwal 1442

Kreun e BFI-së, Myftiun e Shkupit dr.Qenan ef. Ismaili,Myftiun e Strugës mr.Salim ef. Sulejmani,Myftiun e Manasti-rit Hamit ef. Rasimi, Shefin e Kabinetittë Reisit dhe Drejtorin për Diasporë dr.Selver ef. Xhemaili, Sekretarin e Përgji-thshëm të BFI Irsal ef. Jakupi, Drejtorine Sektorit për Marrëdhënie me BotënArabe h. Ismet ef. Ademi,mysafirin spe-cial hfz. Egzon ef. Ibrahimi, i cili lexoidisa ashere nga Kurani famëlartë para fil-limit të faljes së namazit, si dhe mysafirëte tjerë dhe xhematin e qytetit të Ohrit.

Në fjalimin e tij përshëndetës, h. hfz.Shaqir ef. Fetahu tha: “E Xhumaja ështëditë feste për myslimanët e këtij nënqielli,por edhe në gjithë botën. Falënderoj Al-lahun fuqiplotë që nëpërmjet ftesës sëmyftiut tuaj të respektuar, h. Samet ef.Ajdari, sot të jemi këtu pranë këtij xhe-mati të respektuar të qytetit të Ohrit. Kë-naqësinë më shumë e shtoi fakti sexhumanë do ta falim në bukuroshen ekëtij qyteti, në Xhaminë e Ali Pashës, ecila së pari i zbukuroi zemrat tona, shpir-trat tanë, e ngriti lart krenarinë tonë, din-jitetin tonë, por kjo xhami na tha tëgjithëve: ‘nuk jam vetëm e juaja; jam egjithë qytetit, këtij qyteti që është mul-tietnik, multikonfesional’ dhe i tregoi gji-thkujt në Ohër, e më tej, se xhamitë janëvlera të të gjithëve, ato janë objekte të Al-lahut, shtëpitë e të madhit Zot, që i japingëzim çdokujt, i hapin rrugën drejt Zotitçdokujt dhe janë simbole që e ngrenë lartedhe vendin ku janë të ndërtuara. Edhepse gjatë javës kemi shumë angazhimedhe obligime, në programin tonë e kemicaktuar që çdo javë t’i vizitojmë Myfti-nitë, xhematet tona, kudo që janë, sepsene duhet të jemi sa më pranë xhematevetona e t’u themi se ne jemi ju - e ju jenine. T’u tregojmë se: ne dhe asgjë mëtepër; t’u tregojmë se besimtarët tanë me-ritojnë t’u jemi shërbëtorë, t’u tregojmëse kudo që janë besimtarët i drejtohen Al-lahut fuqiplotë me pasuritë dhe trupin etyre, se besimtarët i mirëmbajnë xhamitëe objektet fetare - mbi 700 në Maqedo-ninë e Veriut. Ju dhe besimtarët mbarëMaqedonisë mbani Medresenë me fitrattuaja, me zeqatin tuaj, me anëtarësinëtuaj, me pasurinë tuaj, ashtu siç e kanëmbajtur fenë as’habët bashkë me Muha-medin (a. s.). Andaj, ky popull, këta be-simtarë, që bëjnë vepra kaq madhore nëvendin e tyre, e meritojnë prezencën tonë,meritojnë të jemi bashkë me ta...”

Faljes së namazit të xhumasë i para-priu Myftiu i Myftinisë së BFI-Shkup, dr.Qenan ef. Ismaili, ndërsa hytben e xhu-masë e paraqiti Myftiu i Myftinisë sëStrugës, mr. Salim ef. Sulejmani.

PËRKRAH BESIMTARËVE NËXHAMINË MURAT PASHA

Më 16 tetor, 2020, Kreu në detyrë iBFI të RMV, h. hfz. Shaqir ef. Fetahu,i shoqëruar nga Myftiu i Myftinisë sëShkupit, dr. Qenan ef. Ismaili dhe ope-rativa e Rijasetit dhe e Myftinisë falënxhumanë në një nga xhamitë më të vjetratë qytetit të Shkupit - Xhaminë MuratPasha.

Dita e xhuma – sipas Reis’ul-Ule-masë - është një nga ditët më të mira dhemë të qëlluara për t’u takuar me besimta-rët, për të qëndruar me ta, për të folur meta, për t’i dëgjuar hallet e tyre, si dhe përt’i udhëzuar sipas parimeve islame të Ku-ranit famëlartë islame dhe sipas mësi-meve të Pejgamberit (a. s.).Transmetohet nga Ebu Hurejra - Allahuqoftë i kënaqur me të - se Pejgamberi(s.a.v.s.) ka thënë: “Dita më e mirë në tëcilën ka lindur dielli është dita e xhu-masë. Në këtë ditë është krijuar Ademi(alejhi-selam), në këtë ditë është futur nëxhenet, në këtë ditë është nxjerrë ngaxheneti dhe nuk do të bëhet kiametivetëm se në këtë ditë.” (Muslimi)

Një ditë madhështore sikur xhumajapa dyshim se përmban jo buqetë, porthuaj lirisht: kopshte urtësish, të cilat janëvërtet shumë mbresëlënëse dhe përçojnëvetëm humanizëm - tha në fjalimin e tijpara xhematit të Shkupit, në XhaminëMurat Pasha, Kreu i BFI h. hfz. Shaqir ef.Fetahu dhe vazhdoi: “I nderuar Myfti iMyftinisë së Shkupit dr. Qenan ef.Ismaili, i nderuar Këshilltar për ÇështjeFetare pranë Ambasadës Turke z. MuratAlkan, i nderuari Shef i Kabinetit dheDrejtor për Diasporë dr. Selver ef. Xhe-maili, shumë i nderuar imam i kësaj xha-mie të mirënjohur h. Sulejman ef. Baki,të nderuar dhe shumë të respektuar vëlle-zër e mysafirë, më lejoni t’ju përshëndesme përshëndetjen islame: Paqja dhe be-

gatitë e Allahut qofshin me të gjithë ju!Sot kemi dalë bashkë me Myftiun që tafalim namazin e xhumasë, sepse në pro-gramin e Bashkësisë Fetare Islame ditëne xhuma ia kemi lënë vetëm faljes së na-mazit të xhumasë, ua kemi lënë gjithë be-simtarëve kudo që janë dhe kudo qëndodhen. Unë jam shumë i kënaqur dhe ulumtur që Myftiu dhe Imami më dhanërastin të gjendem në këtë xhami, sepse tëgjitha xhamitë kanë rëndësi të njëjtë. Por,kjo xhami ka një simbolikë tjetër - kjoxhami është qindra vjet e vjetër. Kjoxhami na përkujton periudhën, historinë eartë të myslimanëve me PerandorinëOsmane, kur kemi formuar besimin, kul-turën dhe Islamin tonë në përgjithësi. Përkëtë shkak, kjo është kënaqësia ime emadhe që sot të ndodhem në këtë xhami.Falënderoj imamin, h. Sulejman ef.Baki, që na mundësoi t’ju them disa fjalëe t’ju falënderoj juve, të nderuar besim-tarë, për gjithë mbështetjen dhe përkrah-jen që jepni jo vetëm për këtë xhami, porpër gjithë fenë islame; për përkrahjen qëjepni për shpjegimin e fesë islame nëkohën në të cilën ne jetojmë. Ju jeni ataqë e mbani Islamin me pasurinë tuaj, metrurin tuaj, me trupin tuaj, me mundintuaj dhe me shumë punë dhe me këtë vër-tetojmë se i qëndrojmë besnik rrugës sëMuhamedit (s.a.v.s.) edhe pas 14 she-kujve, edhe atë këtu, në vendin tonë, nëBallkan dhe Evropë. Prandaj, lirishtmund të them se ne jemi ambasadorë tëIslamit këtu, në këtë nënqiell dhe mu përkëtë, vlera jonë tek i Madhi Zot, të jeni tëbindur se është shumë e lartë. Lusim Al-lahun fuqiplotë që të na i pranojë të gjithaveprat, të gjitha punët që i bëjmë, me qël-lim që nesër të fitojmë kënaqësinë e Al-lahut fuqiplotë e të Muhamedit (a. s.).”

Hytben e xhumasë e mbajti Myftiu iShkupit dr. Qenan ef. Ismaili, ndërsa fal-jes së namazit të xhumasë i priu Kreu iBFI-së, h. hfz. Shaqir ef. Fetahu.

Më 24 shtator, 2020, Kreu në detyrë iBashkësisë Fetare Islame të RMV, h. hfz.Shaqir ef. Fetahu, mori pjesë në ceremo-ninë e fillimit të ndërtimit të selisë sëMyftinisë së Strugës, tek i vetmi vakëf iqytetit të Strugës, në qendër të qytetit.

Ceremonia modeste u udhëhoq ngaMyftiu mr. Salim ef. Sulejmani dhe në tëishin edhe: Myftiu i Shkupit dr. Qenan ef.Ismaili, Myftiu i Kumanovës h. Abedinef. Imeri, Myftiu i Ohrit h. Samet ef. Aj-dari, Myftiu i Velesit Nejazi ef. Murati,Myftiu i Manastirit Amit ef. Rasimi, Myf-tiu i Dibrës Reshat ef. Kaçallniku, Myftiui Prilepit Shefket ef. Imeri, përfaqësuesnga Myftinia e Kërçovës, Shefi i Kabine-tit të Reis’ul-Ulemasë dhe Drejtori përDiasporë dr. Selver ef. Xhemaili, Sekre-tari i Përgjithshëm i BFI Irsal ef. Jakupi,drejtorë të sektorëve në kuadër të Rijase-tit të BFI, profesorë të Medresesë Isa Beudhe të Fakultetit të Shkencave Islame, be-simtarë dhe dashamirë të Islamit.

Në fjalën e tij përshëndetëse, Myftiui BFI-Strugë foli rreth historikut të këtijobjekti, i cili ishte nacionalizuar në kohëne monizmit. Pas një punë të pandërprerëe të palodhur, Myftinia, me në krye mr.Salim ef. Sulejmanin, arriti që ta kthejënë pronësinë e Myftinisë së Strugës nëvitin 2013.

Kreu i BFI, h. hfz. Shaqir ef. Fetahu,

në fjalimin e tij përveç tjerash tha: “Kudoqë veprojmë, ne jemi një dhe çdo ndërtesëqë bëhet për hir të Allahut, është e të gji-thë neve dhe kjo pjesëmarrje këtu tregonse do të jemi pjesëmarrës në ndërtimin esaj. Kjo është ndërtesa e Allahut fuqiplotë,është vakëf, është burim i të mirave ma-teriale për të shpjeguar fjalët e Allahut fu-qiplotë dhe se kjo do të jetë një bazë qëdo të nxit edhe më fuqishëm formimin evakëfeve në territorin e Myftinisë së Stru-gës. Kjo vepër është me vlerë shumë tëmadhe. Nëse më pyetni - sa e madheështë? - nuk do të dija t’ju tregoj, nuk dotë dija t’i numëroj vlerat e kësaj, sepsevepra e Allahut fuqiplotë nuk ështëbrenda matematikës njerëzore, ajo ështëjashtë numrave të matematikës së kësajbote, prej së cilës kanë dobi të gjallët ekësaj bote: ka dobi shpjegimi i Islamit; kadobi forcimi i Islamit; ka dobi prezantimii Islamit; ka dobi mbajtja e Islamit si ama-net në kohën në të cilën ne jetojmë. Përshkak se Islamin e kemi amanet nga Al-lahu fuqiplotë, e kemi amanet nga gjene-ratat që dhanë gjithçka - mendjet e tyre,pasuritë e tyre, trupin e tyre, jetën e tyreqë Islami të kalojë dhe transferohet këtunë Ballkan, këtu në Maqedoninë e Veriut,këtu në Strugë. Dhe, për këtë Islam kanësakrifikuar gjeneratat para nesh dhe ekemi obligim që ta mbrojmë. Prandaj,

ndërtimi i kësaj ndërtese të vakëfit ështënjë ndër detyrat që kryejmë sot për tambajtur këtë amanet këtu në Ballkan dhenë Evropë. Popujt që kaluan para jush, dotë kenë atë që ata ndërtuan, atë që ata fi-tuan, atë që ata zhvilluan; ju do ta keni atëqë në kohën tuaj do ta ndërtoni dhe do tazhvilloni. Ju nuk do të pyeteni për atë qëkanë punuar të parët tuaj - ju do të pye-teni: sot çka jeni duke punuar?, ju sot çkapunoni? Ju sot ringjallni vakëfin e atyreqë punuan dhe ju sot iu thoni atyre – atajanë zgjuar sot, ata janë gëzuar sot, sepseju ringjallni, ju e rritni dhe e forconi ve-prën e atyre që kaluan para jush. Dhe, juu tregoni atyre se ne nuk ngelim vetëm nëatë që ju keni vepruar; ne vazhdojmë tëndërtojmë rrugës tuaj, ashtu siç e keni fil-luar, siç e keni zbatuar. Ne vetëm mund tarrisim, ta zbukurojmë dhe ta fuqizojmë,me qëllim që të jemi bartës dhe prezan-tues të denjë të Islamit.”

Në fund, duanë e gurthemelit e bëriMyftiu i BFI-Shkup, dr. Qenan ef.Ismaili.

Gjithashtu, në protokollin e hedhjessë gurthemelit të ndërtesës së re të Myf-tinisë së Strugës ishte edhe vizita e Xha-misē Lulishte, e cila është në përfundim esipër - bukuri e rrallë, e punuar në mëny-rën më të mirë, ku mysafirët falën edhenamazin e drekës.

Nis ndërtimi i Vakëfit në Strugë


Reis’ul-Ulema hafëz efendi Shaqiri,i shoqëruar nga myftinjtë dhe bashkëpu-nëtorët, si dhe nga dy hoxhallarët e fsha-tit Ladorisht, vizituan familjen erahmetliut, dashamirit të Myftinisë dhe tëfesë, haxhi Xhevdet Bizati.

Krerët e BFI-së u mikpritën ngadjemtë e rahmetliut, afaristë të mirënjo-hur nga Struga, z. Kamberi dhe z. Nasufi.

Reisi dhe Myftiu i Strugës, në emër tëtë gjithëve që ishin të pranishëm, i shpre-hën ngushëllime familjes për babanë etyre, duke lutur Allahun e madhërishëmqë rahmetliun ta mëshirojë, ndërsadjemve dhe familjes së tij t'u japë shëndetdhe suksese në aktivitetin e tyre – thuhetnë njoftimin e Myftinisë së BFI-Strugë.(24.09.2020)

Ngushëllime te familja Bizati në Ladorisht

Një vizitë ngushëllimi te familjaAdemi në fshatin Drogomisht të Kërço-vës, me rastin e ndërrimit të jetës të ho-xhës së mirënjohur Ali ef. Ademi, njëimam, hatib, mualim dhe aktivist i mi-rënjohur i Myftinisë së Kërçovës dheBFI të RMV. Në këtë takim isha i shoqë-ruar nga Shefi Kabinetit dhe Drejtori përDiasporë dr. Selver ef. Xhemaili, Drej-

tori për Marrëdhënie me Botën e Jashtmeh. Ismet ef. Ademi, Referenti i Myftinisësë Gostivarit z. Sabahudin ef. Zendeli,mysafiri i mirënjohur nga Kosova z.Egzon ef. Ibrahimi dhe afaristi z. RefetFetai. Në këtë vizitë ngushëllimi naudhëhoqën z. Qamil ef. Rushiti, Sekre-tar i Myftinisë së Kërçovës dhe imami iZajazit, Muhamed efendiu. Pas fjalëve

ngushëlluese që i përcolla te familjaAdemi, Egzon ef. Ibrahimi lexoi njëashere nga Kurani famëlartë për shpirtine rahmetliut. Rahmetli hoxhën tonë tënderuar Allahu e mëshiroftë me xhenet,ndërsa familjes Zoti i dhashtë sabrin epaluhatshëm – ka shkruar h. hfz. Shaqiref. Fetahu në profilin e tij në Facebook.(3.10.2020)

Ngushëllime te familja Ademi

Kryetari në detyrë i Bashkësisë Fe-tare Islame të Republikës së Maqedonisësë Veriut, h. hfz. Shaqir ef. Fetahu, më6.10.2020 është zgjedhur anëtar i Kë-shillit Botëror të Komuniteteve Mysli-mane, me seli në Abu Dhabi, Emiratet eBashkuara Arabe.

Sipas informatave të këtij këshilli,Shaqir ef. Fetahu është zgjodh anëtar iplotë i Këshillit Botëror të KomuniteteveMyslimane, ndërsa përzgjedhja e tijështë bërë duke u bazuar në punën e pa-lodhshme dhe kontributin e dhënë gjatëtërë jetës së tij në të mirë të institucionitislam në vend, pra Bashkësisë FetareIslame të RMV, në shpjegimin e Islamitdhe të kulturës islame në përgjithësi dhenë mbështetjen e besimtarëve mysli-manë.

Që në moshën e re, 14 vjeç – bën tëditur njoftimi - h. hfz. Shaqir ef. Fetahu

e kreu hifzin, e më pas kontributin e tij edha si: imam, mualim, mësimdhënës nëSHM Medreseja Isa Beu, si anëtar i Kë-shillit Themeltar të Fakultetit të Shken-cave Islame-Shkup, si udhëheqës isuksesshëm i disa drejtorive në Rijasetine BFI, si iniciator i themelimit të Medre-sesë për vajza në Gostivar, si iniciator ithemelimit të Institutit të Hifzit dhe bu-

kurleximit të Kuranit famëlartë “Hfz.Hasan ef. Zendeli”, si pjesëmarrës i suk-sesshëm në shumë konferenca dhe sim-poziume kombëtare dhe ndërkombëtare,si autor dhe publicist i 6 veprave dhe mbi300 artikujve të botuar nëpër gazeta dherevista të ndryshme në vend dhe jashtëvendit në gjuhë të ndryshme, si fitues ishumë dekoratave nga institucione kom-bëtare dhe ndërkombëtare.

Gjithashtu, në informacionet e Kë-shillit Botëror të Komuniteteve Mysli-mane përmendet edhe kontributi i madhqë h. hfz. Shaqir ef. Fetahu ka dhënë përplot 18 vjet si Myfti i Myftinisë së BFI-Gostivar në mirë organizimin e jetës fe-tare, kthimin e pronave të vakëfit dhekrijimin e kushteve dhe objekteve të rejame qëllim të organizimit sa më të mirë tëjetës fetare në këtë Myftini dhe më gjerë.(7.10.2020)

Shaqir ef. Fetahu, anëtar i KëshillitBotëror të Komuniteteve Myslimane

Zëvendëskryeministri i parë dhe Ministri për Sistem Poli-tik dhe Marrëdhënie ndërmjet Bashkësive, z. Artan Grubi, katakuar ushtruesin e detyrës Kryetar i Bashkësisë Fetare Islametë RMV, z. Shaqir Fetahu.

Gjatë këtij takimi Grubi i ka thënë Fetahut se Qeveria nëvazhdimësi bën përpjekje për kultivimin e harmonisë ndërfe-tare në Maqedoni të Veriut dhe se Qeveria me vëmendje traj-ton dhe do të vazhdojë t’i trajtojë çështjet të cilat janë merëndësi për Bashkësinë Fetare Islame dhe për bashkësitë e tjerafetare në vend.

Nga ana e tij, u.d. Kryetar i Bashkësisë Fetare Islame të Re-publikës së Maqedonisë së Veriut, z. Shaqir Fetahu, i ka thënëZëvendëskryeministrit të parë se pjesëtarët e Islamit bashkëje-tojnë në një harmoni të dalluar me pjesëtarët e besimeve tëtjera, duke i dhënë kështu vendit ngjyrën e një shteti tolerantdhe të përkushtuar në zhvillimin social, ekonomik etj.

Të dy bashkëbiseduesit diskutuan rreth aktiviteteve të Ba-shkësisë Fetare Islame të RMV-së dhe takimet e tyre me orga-nizatat simotra, si dhe në kultivimin e marrëdhënieve të mirandërnjerëzore, ndërfetare dhe ndërnacionale.

Bashkëbiseduesit gjithashtu kanë këmbyer mendime lidhurme orientimin properëndimor të vendit dhe thellimin e ba-shkëpunimit të Qeverisë me Bashkësinë Fetare Islame, bashkëedhe me përcaktimin e Republikës së Maqedonisë së Veriut nëkrijimin e një shoqërie të barabartë për të gjithë. (7.10.2020)

Takim Fetahu-Grubi

Kryetari në detyrë i Bashkësisë FetareIslame të RMV, h. hfz. Shaqir ef. Fetahu,më 7 tetor, 2020, në Parlamentin e Repu-blikës së Maqedonisë së Veriut mori pjesënë prezantimin e Komisionerit të BE-sëpër zgjerim dhe fqinjësi të mirë OliverVarhei, i cili e dorëzoi Raportin e Komi-sionit Evropian për Maqedoninë e Veriutpër vitin 2020.

Komisioneri Evropian në Parlament,me një fjalim, iu drejtua të zgjedhurve tëpopullit dhe prijësve të Bashkësive Fe-tare, duke e cilësuar kështu fjalimin e tijnjëjtë sikur t’i ishte drejtuar tërë popullit

të Maqedonisë së Veriut. Ai gjithashtu foli edhe për zhvillimin

ekonomik të vendit tonë në veçanti dhe tëtërë rajonit në përgjithësi, si një nga prio-ritetet e BE në të ardhmen. Plani ekono-

mik i prezantuar nga Komisioneri Evro-pian Oliver Varhei dhe plani për investi-met për Ballkanin Perëndimor synojnë tëinkurajojnë rimëkëmbjen ekonomikeafatgjatë në rajon synon përshpejtimin eintegrimit në BE, por që aktualisht pen-gohet nga pandemia Covid-19. Plani i pa-raqitur konfirmon se e ardhmja e të gjithërajonit, megjithatë, është në BashkiminEvropian dhe Brukseli tregon qartë se ra-joni është përparësia e tij gjeostrategjike.

Të pranishmit falënderuan Komisio-nerin Varhei për angazhimin dhe mbë-shtetjen.

Kreu i BFI ndoqi prezantimin e Komisionerit Evropian


strukturimin e Islamit në Francë, duke ushprehur se «do të ndërtohet në Francë njëIslam i Iluminizmit« . Pra, edhe Macron,njësoj sikurse Sarkozy vite më parë, kon-sideron se është domosdoshmëri të ruhenvlerat republikane, duke siguruar se ajo dot’i mbajë premtimet për barazi dhe eman-cipim. Propozimet e Macron-it synojnëshpalljen e një lufte kundër individëve dheasociacioneve të cilët kërcënojnë vleratlaike të Republikës franceze, në radhë tëparë kundër Islamit radikal.

Macron konsideron se laiciteti ështëçimentoja e Francës unike dhe se « …obli-gimi i tyre është të luftojnë kundër atyreqë shqetësojnë në emër të religjionit dukei mbrojtur ata të cilët besojnë në Islam dhejanë qytetarë me të drejta të plota të Re-publikës».

Në fjalimin e tij të mëtutjeshëm Ma-cron ka deklaruar se shteti francez ështëpërgjegjës për getoizimin e komuniteteve,ku radikalët islamikë kanë zënë rrënjë,sepse atyre nuk u është kushtuar kujdes iposaçëm. Atje ku ne jemi larguar, kanë in-tervenuar ata, vazhdon ai. Macron në fundpranon se historia e kolonializmit ka lënëplagë që asnjëherë nuk janë shëruar.

Cila ishte nevoja e Macron-it që nëvigjilje të zgjedhjeve të përgjithshme nëvitin 2022 t’u kthehet vlerave republikanedhe laicizmit francez?

Në zgjedhjet presidenciale të vitit 2017kandidati i dytë për president të Francësishte Marine le Pen me afër 23% të votavetë përgjithshme. Ajo është kryetare e par-tisë «Bashkimi Kombëtar« , parti e cila embante emrin Fronti Nacional në kohën etë atit të saj Jean-Mari le Pen, një antii-slamik i përbetuar.

PËRBALLJE ME VALËN ULTRA TËDJATHTË

Në shumë vende të Perëndimit me tra-ditë të gjatë demokratike, si dhe me stan-darde, deri më sot bëhet një debat i ashpërrreth definimit të multikulturalizmit dheidentitetit kombëtar. Dhjetëvjetëshin efundit civilizimi europerëndimor përballetme një valë të lëvizjeve politike ultra tëdjathta, të cilat përpiqen që t’i shtyjnëanash partitë socialdemokrate, socialiste,liberale dhe konservative dhe dalëngadalëtë bëhen faktorë aktivë politik në përbërjene qeverive.

Në Francë sinonim për krijimin e kom-bit dhe të kulturës së pastër franceze ishtemë parë Jean-Marie le Pen, i cili tashndiqet nga e bija e tij Marine le Pen. Ai earriti kulmin e famës së tij politike kur nëpresidencialet e vitit 2002 e mundi kandi-datin e njohur socialist Lionel Jospin dhenë rundin e dytë me 17,50% të votavehumbi nga Jacques Chirac.

Platforma politike e kryetarit të Fron-tit Nacional Jean-Marie le Pen ishte antii-slamike, duke bërë një dallim mes“myslimanëve të huaj” (të ardhur nëFrancë nga vendet e Maghrebit) dhe “my-slimanëve francez”, të cilët asnjëherë nukkanë synuar francezëve t’ua imponojnëkulturën e tyre, asnjëherë nuk kërkuan tëndërtojnë atë që kërkojnë tash (xhami meminare të larta-shënimi im) “myslimanëte huaj”, deklarohet ai, dhe tash Evropapërballet me rrezikun të vërshohet ngavalët e imigrantëve. 1)

Jean-Marie le Pen i përkrah idetë poli-tike të ultranacionalistit të njohur holan-dez Geert Wilders, të cilat janë: respekti izakoneve të vendit, dokeve dhe kulturësdhe gjuhës së tyre. Kjo është edhe kërkesae Le Pen, sepse “kur ai e viziton ndonjëvend islam si turist, ai i respekton doketdhe kulturat e tyre”.

Megjithatë, kanë një dallim të madhvizitat e Le Pen-it vendeve islamike si tu-rist dhe respektimit të dokeve dhe zako-neve franceze nga “francezët e rinj”,gjenerata të dyta, të treta dhe të katërta tëmyslimanëve të lindur në Francë ngaepoka postkoloniale, kur si rezultat i poli-tikave diskriminatore ata nuk kanë arriturtë integrohen në shoqëritë e tyre, por meg-jithatë janë shtetas francez të diskriminuar,të cilët në vete e bartin mllefin e së ka-luarës, kur francezët të parët e tyre i kanëeksploatuar fizikisht dhe ekonomikisht.

Për këtë Macron konstaton se kolonia-lizmi ka lënë vragë të thella në shoqërinëfranceze, gjë që reflektohet në marrëdhë-niet ndërkonfesionale tash. Francezët erinj dhe me pasaportë janë shtetas të Fran-cës, por statusi i tyre shoqëror është: my-slimanë ose imigrantë, njerëz të ardhurnga Maroko, Tunizia, Libani etj., pra nje-rëz të padëshirar në qytetet franceze.

Strukturimi i Islamit në Francë, sipasMacron-it, në vija të shkurtra do të thotë:afrim i pozicioneve liberaliste franceze meato ultranacionaliste të Jean_Marie le Pen-it dhe bijës së tij Marine le Pen, sepse idejae integrimit të myslimanëve në Francë, kujetojnë mbi 6 milionë myslimanë është epamundshme dhe e parealizueshme sipaskëtij koncepti: nuk ka forcë e cila mund t’idetyrojë myslimanët të ushqehen në ndër-marrjet publike apo private në kuzhina tëpërbashkëta, ku përgatiten ushqime të nda-luara nga kultura dhe gastronomia mysli-mane. Nuk ka mundësi të realizohet nëpërpikëri larja e përbashkët meshkuj dhefemra në pishina, sepse në vendbanimetku shumica e popullatës është myslimaneata e kanë ndërtuar edhe infrastrukturën etyre, që nga restorantet, shkollat dhe insti-tucionet kulturore. Myslimanët në Francë,në Belgjikë, në Mbretërinë e Bashkuar je-

tojnë në lagje të veçuara, të getoizuar, tëdiskriminuar; një pjesë e madhe e tyreedhe të papunë. Të gjendur jashtë proce-seve shoqërore, ata janë të detyruar të jenëobjekt i mashtrimeve të ndryshme dhe fi-timit të parasë në mënyra jashtinstitucio-nale; në raste të shpeshta, duke u marrëedhe me veprime terroriste.

“FRANCA ËSHTË BASHKËSIVLERASH”

Vështrimet politike për identitetin na-cional francez dallojnë nga mendimet eJean-Marie le Pen dhe bijës së tij Marinele Pen. Franca me shekuj është sinonim indërtimit të shtetit sipas konceptit jakobi-nist të shtetit-kombit, ku përcaktohet se tëgjithë qytetarët e tij janë francezë, pamarrë parasysh prejardhjen e tyre gjeo-grafike, etnike e religjioze.

“Franca nuk është një racë, nuk ështëbashkësi etnike. Franca është bashkësi vle-rash (....) Franca është një union atdhesh, qëbashkohen dhe japin një atdhe të madh” -deklaronte dikur në zgjedhjet presidencialeish-presidenti francez Nikola Sarkozy.2)

Edhe pse koncepcionet politike midisultranacionalistëve dhe demokratëve e li-beralëve dallojnë shumë për nga esencadhe filozofia e zhvillimit ekonomik, kul-turor e politik, herë pas here afrohen aqshumë, sa është vështirë të dallosh se cilikamp politik është autor i koncepcionevetë njëjta për nga përmbajtja, varësisht ngakonteksti kur ato plasohen në opinion. Poqe se këto ide plasohen pas zgjedhjeve(qofshin komunale, rajonale apo parla-mentare ose presidenciale), vokabularipolitik është më i butë, ndërsa kur pro-noncohen para zgjedhjeve, fjalori i tyrepolitik është shumë më i ashpër, nuk dal-lon nga provenienca politike.

Nga kjo shihet qartë se pse Macrondoli në opinion me idenë e strukturimit tëIslamit dhe të reformës iluministe të Isla-mit në Francë. Në zgjedhjet lokale në marsdhe qershor të këtij viti partia e tij “Repu-blika në Ecje” pësoi disfatë në zgjedhjetlokale, ku kandidatët e saj ishin në vendine dytë, të tretë apo të katërt. Në zgjedhjetpresidenciale të vitit 2017 ultranacionali-stja Marine le Pen e ndoqi hap pas hapipresidentin Macron.

A thua në vitin 2022 “Republika nëEcje” do të vazhdojë të qeverisë me plat-formën e saj pas zgjedhjeve të ardhshmeparlamentare, do të varet shumë edhe ngaqëndrimi i Macron-it ndaj imigracionit,myslimanëve etj. etj.

1 Jean-Marie le Pen visionnaire: l’ Islamisa-tion de la France, Youtube, 21.04.2007,www.youtube,com

2 Nicolas Sarkozy, www.youtube.com

Shkruan: Muhamed Halili (Enkas për HeR)

Ngjarjet të cilat viteve të fundit etronditin civilizimin perëndimorsikur e vërtetojnë thënien e nove-

listit të madh francez Andre Malraux(1901-1976), pak përpara vdekjes së tij nëvitin 1976, se “shekulli 21 do të jetë relig-jioz ose nuk do të jetë fare”.

Samuel Hantington, politolog i shquaramerikan, profesor për marrëdhënie ndër-kombëtare dhe këshilltar politik i disa qe-verive në Amerikë, në revistënprestigjioze “International Affairs” nëvitin 2004 shkroi kolumnën “Përplasja ecivilizimeve”, ku theksoi se me përfundi-min e Luftës së Ftohët “bota kthehet nëhapësirën ku do të dominojnë civilizimet,ku konfliktet do ta kenë rrënjën në përpla-sjet midis civilizimeve”.

Pas akteve terroriste të 7 korrikut 2005në Londër kryeministri i atëhershëm bri-tanik Tony Blair deklaroi se këto akte ishintë drejtuara kundër vlerave britanike, siçjanë: demokracia liberale, të drejtat e nje-riut (ku bënë pjesë edhe barazia midisfemrës dhe mashkullit), shteti i së drejtës,multikulturalizmi dhe liria e fjalës. Çështjakryesore për të analizuar ishte si është emundur që katër të rinj myslimanë, të lin-dur dhe të edukuar në Britaninë e Madhe,të ngrenë dorë kundër atdheut në të cilin ulindën dhe kundër shtetit që i edukoi dhe udha besim të edukojnë gjeneratat e reja.

ÇKA ËSHTË E LEJUAR, ÇKA ËSHTË ENDALUAR

Në religjionin e krishterë karikaturimii Jezu Krishtit është i lejuar dhe nuk ndjellndonjë mllef të posaçëm te të krishterët poqe se dikush e karikaturon Krishtin. Temyslimanët, përkundrazi, karikaturimi iprofetit Muhamed (s.a.v.s.) është i ndaluardhe shkakton indinjatë te besimtarët.

Në emër të lirisë së shprehjes, një ka-rikaturist i njohur danez në të përditshmen

Jyllands Posten më 30 shtator 2005 botoi12 karikatura ku fyhej profeti Muhameddhe Islami si religjion. Kjo shkaktoi pro-testa të mëdha të grupeve islame në Da-nimarkë dhe në tërë botën, me ç’rast udogjën disa ambasada në shtete të ndry-shme evropiane.

Pasi javorja satirike franceze “CharlieHebdo” kishte publikuar 12 vizatimet ebotuara në Jyllands Posten të Danimarkës,vëllezërit Said dhe Sherif Kuashi më 7janar 2015, të armatosur, hynë në selinë ejavores dhe vranë 12 persona dhe plago-sën shumë të tjerë. Kjo ngjarje solli indin-jatë të madhe në tërë botën demokratike.

Më 16 tetor 2020, një prind myslimani një nxënësje të një kolegji në Ivelines, nëperiferi të Parisit, ia hoqi kokën me thikëmësuesit të histori-gjeografisë pasi u ki-shte ligjëruar nxënësve për lirinë e shpreh-jes nëpërmjet një vizatimi ku profetiMuhamed paraqitet lakuriq.

Ngjarja edhe kësaj radhe e tronditiFrancën. Në vend të ngjarjes shkoi edhepresidenti francez Macron dhe prej atjedeklaroi : “Obskurantizmi nuk do të ka-lojë. Ata nuk do të na ndajnë. Ata këtë edëshirojnë”.

Kështu në vitin 2005 deklaroi edheToni Bler. Gazetat britanike në ballinë ekishin botuar një fotografi ku një zezakdhe një nga raca e bardhë, të përgjakur,iknin dorë për dore nga vendi i ngjarjes.

“Islami është në krizë, duhet ta struk-

turojmë”?! Kohë më parë, më 2 tetor, nënjë ligjëratë për separatizmin religjioz tëmbajtur në Yvelines, lagje afër Parisit,presidenti francez Emanuel Macron de-klaroi siç vijon: “Atë që ne duhet ta sul-mojmë është separatizmi islamik. Ështënjë projekt i ndërgjegjshëm, i bazuar teo-retikisht, politiko-religjioz, i cili konkreti-zohet nga shmangiet e përsëritura mevlerat e Republikës.”

Lufta e tij kundër separatizmit bazohetnë pesë shtylla. Ai e ka vënë në spikamëneutralitetin e shërbimit publik, duke ikundërshtuar orët e rezervuara për femratnë pishinat komunale, si dhe menytë kon-fesionale në kantinat e ushqimit.

PROPOZIMLIGJI PARASHTROHET NËDHJETOR

Duke e shpjeguar tekstin e propozim-ligjit, i cili në dhjetor të këtij viti do t’i pa-rashtrohet Këshillit të Ministrave,presidenti Macron deklaroi: “Ajo që kypropozimtekst do të mundësojë, është senë mënyrë shumë konkrete do të theksohetse obligimi i neutralitetit do të aplikohetnë administratën publike (…) dhe do tështrihet edhe te nëpunësit e ndërmarrjeve”.

Më tej Presidenti deklaroi se asocia-cionet të cilat nuk do t’i respektojnë rre-gullat e Republikës, do të çregjistrohendhe financimi i tyre do të kontrollohet.Macron me këtë ligjëratë paralajmëroi

Është shekulli 21 shekull i religjioneve?

PROCESE SHOQËRORE

Shihet qartë se pse Macron doli në opinion me idenë e strukturimit të Islamit dhe tëreformës iluministe të Islamit në Francë. A do të vazhdojë të qeverisë me platformën esaj pas zgjedhjeve të ardhshme parlamentare në vitin 2022 “Republika në Ecje”, do tëvaret shumë edhe nga qëndrimi i Macron-it ndaj imigracionit, myslimanëve etj. etj.

Pas gati katër vjet në Mali - rrëmbimidhe robëria e së cilës u përdor nga pu-bliku francez, veçanërisht nga e djathtafranceze dhe Presidenti Macron pikërishtpër të sulmuar Islamin - punëtorja huma-nitare franceze Sophie Petronin, 75 vjeçe,më në fund u la e lirë. Ajo u kthye nëFrancë, ku përveç familjes së saj u mirë-prit edhe nga Presidenti Macron.

Por, ky i fundit u befasua kur Sophiei tha atij se ishte bërë myslimane dhe seMaria (Merjeme) po qëndronte para tij nëvend të Sophie Petronin.

Faqja franceze në internet Révolu-tionpermanente citoi Sofinë të thoshte seajo “veçanërisht do t’i lutej Allahut të be-kojë shtetin e Malit dhe banorët e tij”.

Ngjan ironik fakti që kjo befasi përMacron-in vjen bash në kohën kur ai potenton të fut në veprim një projekt kun-dër atij që e quan “separatizëm islamik”,një term i panjohur deri më sot dhe i pa-mundur për t’u zbërthyer se ç’kuptim ka.Krahas kësaj, ai tha se “Islami ishte nëkrizë kudo sot”. Kjo deklaratë ngjalli rea-gime të shumta në botën islame, duke iu

argumentuar se nuk njihet krizë e Islamit.Lirimin e Pétronin Macron synonte të

shpallte një fitore personale të tij, nën-kupto dhe ndaj Islamit, ndërkohë që ta-shmë ajo është bërë myslimane.

Sophie Pétronin është e njohur përndihmën ndaj jetimëve dhe fëmijëve qëvuajnë nga kequshqyerja. Ajo drejtoi mi-sionin bamirës zviceran Aid to Gao.

Pétronin u arrestua në 2016 dhe trepersona të tjerë u lanë të lirë së bashkume të – ish-lideri i opozitës në këtë vend,Soumaïla Cissé dhe dy shtetas italianë,njoftuan autoritetet e këtij vendi.(10.10.2020)

Burimi: http://tesheshi.com/cast-i-veshtire-per-macron-humanitarja-franceze-e-kthyer-

nga-mali-i-deklaron-kalimin-ne-islam-video/


Presidenti i Francës, Emmanuel Ma-cron, ka shpallur planin për ligje më tëashpra për të trajtuar atë që ai e quajti "se-paratizëm islamik" dhe për të mbrojturvlerat laike të shtetit.

Në një fjalim, Macron tha se ekzistonrreziku që një pakicë prej gjashtë milionëmyslimanësh që jetojnë në Francë të for-monin një "kundër-shoqëri", transmetonBBC.

Propozimet e tij përfshijnë mbikë-qyrje më të rreptë të shkollimit dhe kon-troll mbi financimin e huaj të xhamive.

Ai ka qenë nën presion për të adre-suar çështjen e radikalizmit për shkak tëfrikës së sigurisë.

Por, komentet e tij u dënuan nga disaaktivistë myslimanë, të cilët e akuzuanatë për përpjekjen për të shtypur Islaminnë vend.

Sipas parimeve të rrepta të laicizmittë Francës, qeveria ndahet me ligj nga in-stitucionet fetare.

Ideja është që njerëzit me fe dhe be-sime të ndryshme janë të barabartë paraligjit.

Franca gjithashtu ka popullsinë më tëmadhe të myslimanëve në Evropën Pe-rëndimore.

Duke folur jashtë Parisit, presidentiMacron tha se Islami radikal ishte një rre-zik për Francën, sepse zbaton ligjet eveta para të gjitha ligjeve tjera dhe"shpesh rezulton në krijimin e një shoqë-rie kundër shoqërisë".

Ai tha se kjo formë e sektarizmitshpesh ilustrohet me fëmijë që ndalohentë shkojnë në shkollë dhe përdorimi i ak-tiviteteve sportive, kulturore dhe të tjeratë komunitetit si një "pretekst për të më-

suar parime që nuk përputhen me ligjet erepublikës".

"Islami është një fe që është në krizënë të gjithë botën sot; ne nuk po e shohimkëtë vetëm në vendin tonë", tha Macron.

Legjislacioni i propozuar nga Macronpritet të paraqitet në Parlament përparafundit të vitit.

Masat e reja do të përfshijnë: një mo-nitorim më të rreptë të organizatave spor-tive dhe shoqatave të tjera, në mënyrë qëato të mos bëhen një hapësirë për mësi-met islame; ndaljen e dërgimit në Francëtë hoxhallarëve nga jashtë; mbikëqyrje epërmirësuar e financimit të xhamive dhekufizimin e mundësisë së shkollimit nështëpi.

(Radio Evropa e Lirë, 2.10.2020:https://www.evropaelire.org/a/

30870954.html)

Ambasadorin e Francës në Maqe-doninë e Veriut, Kristian Timo-nie, në largim, më 11 tetor, 2020,

realizoi një takim lamtumirës me Myf-tiun e Tetovës, z. Qani Nesimi. Gjatë ta-kimit u konstatua cilësia e dialogutndërfetar, si dhe përkushtimi i përfaqë-suesve fetarë për të ardhmen evropiane tëMaqedonisë së Veriut.

Ky takim, njëherësh, ishte edhe rast ivolitshëm për të prezantuar fjalimin efundit të presidentit të Francës, z. Ma-kron, në lidhje me luftën kundër tenden-cave separatiste dhe respektimin eshekullarizmit, e cila mbetet çimentoja enjë France të përbashkuar, ku myslima-nët e kanë vendin e tyre, duke mos i lënëqë të tërhiqen në grackën e amalgamës,të vendosur nga polemistët dhe nga ek-stremet që mëtojnë stigmatizimin e kësajbashkësie – bëhet e ditur në komunikatëne Ambasadës së Francës në Shkup (Am-bassade de France à Skopje) të publikuarnë rrjetet sociale.

L'ambassadeur a pris congé du muftide Tetovo, M. Qani Nesimi. A été con-statée la qualité du dialogue interreli-gieux et l’attachement des représentantsreligieux à l’avenir européen de la Ma-cédoine du Nord. L'entretien a été l'oc-casion de présenter le tout récentdiscours du président Macron, sur la

lutte contre les tendances séparatistes etle respect de la laïcité, qui reste le ci-ment de la France unie, où les Musul-mans ont toute leur place, sans selaisser entraîner dans le piège del'amalgame tendu par les polémistes etpar les extrêmes consistant à stigmati-ser cette communauté.

Macron shpall planin për të luftuar‘separatizmin islamik’

Humanitarja franceze e kthyer ngaMali deklaron kalimin në Islam

Timonie takon Myfti NesiminBIK, deklaratë për opinion

Më 19 tetor, 2020, Bashkësia Islamee Kosovës ka dalë me një deklaratë përopinion, në të cilën thuhet: Në fillimin emuajit të datëlindjes së Pejgamberittonë të dashur Muhamed, kur ne dhembarë bota islame ka filluar manifesti-met për të përkujtuar, lexuar e studiuarbiografinë e tij të ndritshme dhe mësi-met e tij të shenjta, na vjen publikimi ikarikaturave që ofendojnë pejgamberinMuhamed (a. s.) nga ambasadori ynë nëFrancë z. Qëndrim Gashi.

Për ne si Bashkësi Islame ky aktështë i papranueshëm, i dënueshëm dhenjë veprim i tillë vetëm sa e rrit mosdu-rimin, urrejtjen e mosbesimin ndërnje-rëzor, ngase cenimi, ofendimi dheatakimi i tjetrit, e sidomos kur kjo ka tëbëjë me çështjen e besimit, nuk paraqetasnjë vlerë.

Populli ynë njeh për vlerë kultivi-min e tolerancës, mirëkuptimin, ba-

shkëjetesën e harmoninë ndërfetare,që është shembull edhe për popujt tjerë.Harmonia ndërfetare që ne kultivojmëme shekuj mund të jetë shembull i mirëedhe për popujt dhe shoqëritë tjera.

Këtë shembull të mirë e vlerë tëkombit tonë do të duhej ta ndiqte edhe

ambasadori ynë, z. Qëndrim Gashi, e jotë bëjë të kundërtën dhe me veprimet etij t’i kontribuojë mosdurimit e urrejtjesme bazë fetare.

Kërkojmë nga Ministria e Jashtmeqë të distancohet nga veprimi i Amba-sadorit Gashi, ngase konsiderojmë qëme veprimin e tij ka atakuar vlerat dheparimet mbi të cilat populli ynë me she-kuj ka ngritur e kultivuar harmoninë ebashkëjetesën ndërfetare.

Po ashtu dënojmë aktin kriminalndaj mësuesit francez dhe në të njëjtënkohë angazhohemi që besimet tona mostë përdoren për urrejtje e mosdurim, porpër bashkëjetesë, njohje, respekt e da-shuri – përfundon Deklarata për opinione nënshkruar nga Kryesia e BashkësisëIslame të Kosovës.

Burimi:https://www.facebook.com/birk2015

18 Tetor 2020 | Safar - Rabi’ul-Awwal 1442 19Hëna e Re

Shkruan: Sali Shasivari(Enkas për HeR)

Fjalimin e fundit të Presidentit francezEmanuel Makron në lidhje me Islamin sife duhet analizuar dhe trajtuar mirëfilli.Ngase, tajmingu, rrethanat, përmbajtja dhetoni i fjalimit të bën të kuptosh se bëhetfjalë për urrejtje të thellë, frustracion tëskajshëm dhe paranojë ekstreme të një“burrë shtetasi”, e cila, si e tillë, qet hije tërëndë mbi të tashmen e këtij populli dhevendi konform nostalgjisë për të kaluarën.Nga Papa Urbani II e deri te Napoleon Bo-naparta.

Siç e dimë, kryqëzatat u nxitën ngaPapa francez Urbani II gjatë fjalimit të tijfamëkeq në Këshillin e Klermontit (Con-cile de Clermont), që u mbajt në vitin1095 në Francë, u nisën nën parullat e pa-strimit të Tokës së Shenjtë nga “paganët”dhe “barbarët”. Në këtë kontekst, mjaftontë lexosh kronikat e murgut francez RobertLemoine (i cili mori pjesë në Këshillin eKlermontit) me titull ‘Historia Hieroso-lymitana’ (Historia e Jerusalemit), në tëcilat përshkruhen detajet e fjalimit tëPapës Urbani II, si dhe kronikat e Foucherde Chartres (priftit francez i cili moripjesë në Kryqëzatën e Parë), për të kup-tuar se për çka, në të vërtetë, bëhet fjalë...

Më vonë, ‘ekspeditat ushtarake’ të Na-poleon Bonapartës në Lindjen e Mesme(Egjipt, Siri dhe Palestinë) u zhvilluan nënpretendimin e lirisë, të drejtave dhe të ri-përtëritjes së fesë së vërtetë. Kështu, nëdeklaratën tij drejtuar popullit të Egjiptitnë korrik të vitit 1798, Napoleoni mes tje-rash ka thënë: “Njerëz të Egjiptit, juve ju

është thënë që unë kam ardhur këtu vetëmpër të shkatërruar fenë tuaj; kjo është njëgënjeshtër; mos e besoni; tregojuni atyrese unë erdha të rivendos të drejtat tuajadhe të ndëshkoj uzurpatorët; dhe se unë erespektoj Zotin, profetin e Tij dhe Kura-nin më shumë sesa memlukët.” (Shih: Wi-kisource – Declaration du generalBonaparte au people egyptien, 1798)

Dhe, ja, nën ‘retë kolonialiste fran-ceze’, Presidenti francez paraqitet në sti-lin e një Napoleoni të ri dhe me gjuhën ePapës Urbani II shpall ‘kryqëzatë’ të rendaj myslimanëve, ndaj Islamit si fe, ecila, sipas tij, ‘përjeton krizë në të gjithavendet ku është prezente’ dhe se e njëjta‘duhet ristrukturuar dhe ndryshuar’!

Normalisht, përmes hapjes së këtijfronti të ri Presidenti Makron po luan roline ‘gjuetarit të shtrigave’, duke u munduarqë përmes kësaj mendësie ta defokusojëvëmendjen e opinionit vendor dhe ndër-kombëtar nga roli destruktiv i politikaveaktuale franceze përkitazi me ngjarjet endryshme anekënd globit (si: në Siri, nëLibi, në Mali, në Egjipt, në Algjeri, në Me-sdhe, në ish-kolonitë e saj, në konfliktinaktual armeno-azerbejxhanas etj.), meç’rast Franca del të jetë rreshtuar në anëne kundërt të vlerave demokratike dhe nje-rëzore, edhe atë duke përkrahur ashiqarediktatorë, puçistë, terroristë, agresorë etj.

Për më tepër, ai përmes këtij fjalimimundohet ‘të hedhë pluhur syve’ karshidështimit të tij - dhe vendit të tij - në pla-nin politik, ekonomik dhe social; duke umunduar të gjejë ‘fajtor kujdestar’… gji-thmonë në suaza të tentativave populistepër përfitimin e masave dhe fitimin e zgje-

dhjeve; ‘fajtor kujdestar’ ky i cili zako-nisht nënkupton Islamin dhe myslimanët.

Një retorikë e këtillë nuk guxon të ka-lojë pa u demantuar publikisht dhe pa undëshkuar ligjërisht nga të gjitha institu-cionet relevante, si dhe nga të gjitha shtre-sat shoqërore, pa dallim kombi, feje aporace… Kjo, ngase fjalimet e këtilla shovi-niste dhe fashiste nxisin urrejtje dhe kon-flikte me përmasa të paparashikueshme,pasojat e të cilave do t’i ndjejnë të gjithë…sidomos në këto kohëra në të cilat jemi dë-shmitarë të faktorizimit gjithnjë në rritje tësë ‘djathtës ekstreme’, si dhe pasojat fa-tale që i ka shkaktuar ky faktorizim ndajtë huajve në përgjithësi, si dhe ndaj mysli-manëve në veçanti, pasoja këto të cilat ma-nifestohen - ditë e më tepër - me sulme tëndryshme verbale dhe fizike ndaj mysli-manëve, simboleve të tyre, grave me mbu-lesë, faltoreve etj.

Sa i takon Islamit si fe universale, bi-sedat e këtilla as nuk e dëmtojnë e as qëdo të arrijnë ta ndryshojnë atë…Islamiështë bindje e ngulitur thellë në natyrën epastër njerëzore, si dhe fe e shpallur dhe egarantuar nga Krijuesi i Gjithësisë…Ai(Islami) mund të akuzohet dhe të keqpër-doret me të padrejtë, por si i tillë ai as ështënë krizë, as që mund të njolloset, të dobë-sohet, apo të ndryshohet… Përkundrazi, aika dy tipare vitale, edhe atë: kur sulmohet,forcohet; e kur lihet rehat, zgjerohet… Ekëtillë ka qenë, është dhe do të jetë kjo fehyjnore deri sa të jetë jeta…

(Autori është studiues i politikavendërkombëtare dhe jeton në Londër,

Britani e Madhe)

Presidenti francez Makron më 2 tetor2020 mbajti një fjalim, ku, siç njofton ga-zeta prestigjioze amerikane “Nju-JorkTajms” e 2 tetorit, shpalli planet “për tëzhvilluar një Islam të Francës”. PresidentiMakron brenda dy muajsh do të paraqesëedhe një ligj për këtë qëllim, sepse, siçshkruan revista e madhe amerikane “Nju-zuik”, “Makron don të krijojë ‘Islaminfrancez’”. Në fjalën e tij në 2 tetor presi-denti francez nuk bëri të ditur nëse ai për-veç “Islamit francez” ka plane për të

zhvilluar edhe katolicizmin francez, pro-testantizmin francez, ortodoksizmin fran-cez, judaizmin francez etj.

Klasifikimi i fesë sipas emrave tështeteve qysh në pamjen e parë është idio-tizëm, por përtej kësaj zbulon qëllimin evërtetë të atyre udhëheqësve, kur shpallinse do të shtetëzojnë dhe do t’i venë emrine shtetit vetëm një feje, asaj për të cilënkanë fobi.Emërtimi i fesë sipas emrave tështetit është një idiotizëm, të cilin e kanëshumë qejf edhe levantinët në Shqipëri

dhe në Kosovë, që pretendojnë broçkul-lën "Islam shqiptar". Nuk flasin dhe nukpretendojnë kurrë për katolicizëm shqip-tar, për ortodoksizëm shqiptar, për prote-stantizëm shqiptar, për judaizëm shqiptaretj. Islamofobia u dikton levantinëveshqiptarë klasifikimin me emrin e shtetitvetëm për fenë islame. Le të presin sa takrijojë presidenti Makron modelin e “Isla-mit francez” dhe ta kopjojnë prej tij, që tëbëhen tamam levantinë.

(Fcb, 6.10.2020)

Përmes një komunikate të shkruar të Ministrisë së Punëve tëJashtme, Turqia ka reaguar ndaj një p/ligji të përgatitur nëFrancë, duke thënë se ‘nuk i takon askujt që ta përdorë Islaminsi subjekt të qasjeve të gabuara dhe shtrembëruara’.

Presidenti i Francës Emmanuel Macron njoftoi se me pro-jektligjin mbi “luftën kundër separatizmit”, i cili do t’i paraqi-tet Këshillit të Ministrave më 9 dhjetor 2020, në Francë “do tëndërtohet një Islam iluminist”, thuhet në komunikatën meshkrim.

Nuk i takon askujt ta përdorë fenë tonë të shenjtë, që do tëthotë ‘paqe’, për qasjet e gabuara dhe të shtrembëruara nën pre-tekstin e ‘ndriçimit’. Ne besojmë se mentaliteti, i cili përbënthemelin e këtij projektligji, do të sjellë pasoja serioze, në vendtë zgjidhjes së problemeve të Francës në këtë fushë.

Të supozosh se dikush mund të disiplinojë komunitetet eemigrantëve duke paraqitur koncepte të tilla si ‘Islami evropian’dhe ‘Islami francez’, nën pretekstin e të ashtuquajturit ‘ndriçim’të fesë islame, nënkupton në fakt të vepruarit në drejtim të kun-dërt me konsideratat humanitare dhe ligjore, vijon komunikata.

Shtetet nuk kanë të drejtë të përcaktojnë me ligj shërbiminfetar, që do të marrë gjithsecili gjatë praktikimit të besimit të tijdhe botëkuptimin fetar që ai ka përvetësuar. Ky mentalitet, ishkaktuar nga një keqlexim i fakteve sociologjike dhe histo-rike, përpiqet të ushqejë më tej ksenofobinë, racizmin, diskri-minimin dhe islamofobinë në rritje, të cilat janë problemetkryesore në Evropë dhe në Francë, si një burim me interes tëpërbashkët jo vetëm për shoqëritë e tyre, por edhe për të gjithënjerëzimin (është zgjidhja e tyre), thekson më tej komunikata.

Në vend që t’i shikojmë njerëzit dhe çështjet fetare vetëmnga perspektiva e sigurisë, ne besojmë se do të ishte më e drejtëdhe e dobishme të adoptojmë retorika konstruktive, që do tëpromovojnë në mënyrë dinjitoze nevojat shoqërore që kanë tëbëjnë me vlerat fetare dhe morale. Duke ndjekur nga afër pro-cesin në lidhje me këtë projektligj, ne do të vazhdojmë të sjel-lim në rend të ditës të metat e këtij p/ligji në platformatbilaterale dhe multilaterale me Francën. (5.10.2020)

Burimi:https://www.trt.net.tr/shqip/turqia/2020/10/05/tur-qia-reagon-ndaj-p-l igji t-francez-per-luften-kunder-separatizmit-1502922

DAGI: “ISLAMI S’MUND TË JETË NË KRIZË”

Si reagim ndaj deklaratave të presidentit francez Macron,Sekretari i Përgjithshëm i Unionit Botëror të Dijetarëve Mysli-manë, dr. Ali al-Kurre Dagi, shkroi sa më poshtë në mesazhine tij drejtuar presidentit francez:

“Zotëri Macron, mos u shqetësoni për fenë tonë, Islamin,sepse Islami kurrë nuk është mbështetur tek autoritetet ose taketë ngritur shpatën e tij kundër kujtdo që refuzon ta pranojëatë, në mënyrë që t’i imponojë flamurin e tij me forcë.

Islami është një e vërtetë e përjetshme, ekzistenciale, qëzgjidh probleme që janë të pazgjidhshme nga autoritetet.

Është feja e Allahut, e jo një sistem qeverisje bazuar nëgjendjen shpirtërore të elektoratit dhe falsifikimin e votave.

Islami është prania e vazhdueshme e arsyes, e argumentevedhe mbrojtja e jetës dhe dinjitetit të njeriut. Ku ka liri, Islamiështë i mirë, dhe ku ka dhunë dhe tirani, Islami po përhapet gji-thnjë e më shumë, pavarësisht tiranëve.

Macron, besimi ynë nuk po kalon, dhe as nuk do të kalojëndonjë krizë, sepse Islami nuk është një shpikje njerëzore që tëkesh frikë nga mangësitë, dëmtimet dhe pasimet e dobëta. Aiështë Islam dhe kjo është e mjaftueshme. Islami ekziston për-kundër intrigave të të tjerëve dhe përkundër islamofobisë.

Ne nuk kemi frikë për besimin tonë dhe as nuk është nevojatë kemi frikë, zoti President, për ata që flasin për ekzistencën enjë krize.

Në vend të kësaj, ne ju themi: E ardhmja i përket Islamit! Nekemi frikë vetëm për të ardhmen e atyre shoqërive që u janënënshtruar feve të njerëzve…Kemi frikë për shoqëri të tilla meqeveri që varen nga krijimi i armiqve.

Na vjen keq për sundimtarin që nuk ndalet së jetuari krizë dheqë sheh luftërat fetare të Mesjetës, edhe pse jetojmë në shekulline 21-të. Nëse ekziston një krizë e vërtetë, kjo është për shkak tëstandardeve të dyfishta të disa udhëheqësve politikë perëndimorë.

Ne duam t’ju kujtojmë se frenat e fuqisë dhe autoritetit nëbotën arabe dhe islame, në shumicën e vendeve, mbahen nga ataqë krijuat ju, ose kryen grusht shteti që morën bekimin tuaj përtë ardhur në pushtet përmes kufomave të njerëzve të pafajshëm.

Presidenti Macron, ju jeni në një krizë të çoroditjes morale,njerëzore dhe politike dhe Islami nuk mund të mbajë përgjeg-jësinë, as të mbajë barrën e liderëve të rremë dhe kukullave qëkrijuan kriza me sponsorizimin tuaj.”

Dijetari i lartë mysliman e mbyll mesazhin e tij ndaj Ma-cron-it duke cituat një sure të Kuranit: “Gjykimi i përket vetëmAllahut dhe Ai ka urdhëruar që ju ta adhuroni vetëm Atë. Ështëe vetmja fe e vërtetë, por shumica e njerëzve nuk e dinë.”(Jusuf: 40) (4.10.2020)

Burimi: http://tesheshi.com/nje-reagim-ndaj-macron-e-di-ti-se-ceshte-islami-mesoje-z-president-eshte-feja-e-zotit/?fbclid=IwAR3OZ4BVjVkC42leKfihhg2cqrKabp0awoTKhiI5vYUZXEjiuWb7t-41wCQ

Turqia përgjigjet me shkrim

REAGIME Një tentativë populiste për të fituarzgjedhjet

Islami as është në krizë, as që mund të njolloset, të dobësohet, apo të ndryshohet… Përkundrazi, ai ka dytipare vitale, edhe atë: kur sulmohet, forcohet; e kur lihet rehat, zgjerohet…E këtillë ka qenë, është dhe do

të jetë kjo fe hyjnore deri sa të jetë jeta…

Shaban Murati: Një shpikje e presidentit Makron


Shkruan: Ibrahim Selmani

Sa i përket Shpirtit të Shenjtë, ai nukështë çështje e vendimit të Këshil-lit të Nikesëi por mësimi në lidhje

me të bazohet në tekstin e vendimit kuthuhet: “Njerëzit lihen të lirë të vendosinpër Shpirtin e Shenjtë”. Për shkak tëkësaj lirie, për të vendosur në lidhje meçështjen e Shpirtit të Shenjtë, dolën nëpah dy tendenca të kundërta:

- njëra tendencë, që mbështeti idenë etrinitetit, duke pretenduar se të gjithë botëne drejtojnë tri fuqi: E para është Krijuesi;Intelekti (biri i Zotit) dhe Shpirti i Shenjtë.

- tjetra tendencë, që tregon se Shpirtii Shenjtë nuk ka natyrë hyjnore, por ështëi krijuar dhe i tërhequr. Këto divergjencaishin arsyeja për formimin e një këshillitë ri, në të cilin do të plotësohet dhe do tëshpallet triniteti.ii

Prandaj, perandori e thirri këshillin nëKostandinopojë në vitin 381, ku morënpjesë rreth njëqind e pesëdhjetë kryepe-shkopë. Në këtë vendim të këshillit nëfjalë, i cili u mbajt në atë kohë, thuhet siçvijon:

“Shpirti i Shenjtë te ne nuk ka kur-rfarë kuptimi tjetër përveçse shpirti iZotit, kurse shpirti i Zotit nuk është asgjëtjetër përveçse jeta e Tij. Pra, nëse themise Shpirti i Shenjtë u krijua, ne kemithënë në të njëjtën kohë se edhe shpirti iZotit u krijua. Nëse do të themi se shpirtii Zotit u krijua, ne kemi thënë se edhe jetae Tij u krijua gjithashtu. Nëse do të themise jeta e Tij u krijua, në këtë mënyrë do tëmendonim se Ai nuk është gjallë. Nësedo të mendonim se Ai nuk është gjallë,atëherë Atë e kemi mohuar. E ai që emohon Atë pa dyshim është i mallkuar.”iii

NJË SERI TEOREMASH

Nga seria e këtyre teoremave shihetqartë postulati i Vendimit dhe besimi i

domosdoshëm në atë se Shpirti i Shenjtëështë shpirt i Zotit, por kjo teoremë uhodh poshtë, sepse shumica e njerëzvenuk u pajtuan me të, sepse përfaqësuesi isaj nuk arriti ta arsyetojë atë me argu-mente të vlefshme. Nëse do të pranohejqë Shpirti i Shenjtë është i përjetshëm,njëjtë si edhe Zoti At, kjo nënkupton seShpirti i Shenjtë është person tjetër hyj-nor dhe kështu mohohet hyjnia e Jezusit.Në këtë këshill nuk u dha asnjë mendim,e as që u mblodhën këshilltarët që mëshumë të polemizojnë, por ata morën njëvendim të prerë dhe të pandryshueshëm,dhe prandaj nuk është për t’u habitur sepse morën një vendim në lidhje me hyj-nizimin e Shpirtit të Shenjtë dhe mallki-min e atij që e kundërshton atë.iv

Jezu Krishti, për të kryer misionin etij dhe veprën e tij shpëtimtare, thonë tëkrishterët, e dërgoi Shpirtin e Shenjtë ngaAti, i cili veproi edhe para Krishtit, kurseai zbriti në shpirtrat e apostujve për tëqëndruar me ta, duke thënë: “Nuk do t’julë që të mbeteni jetimë; unë do të vij teju”. (Ivani 14:16) dhe i flet të gjitha gju-hët e njerëzve përmes dashurisë, i cili nëkëtë mënyrë mbizotëron të gjitha gjuhët enjerëzve.v

Gjithashtu, veprat e apostujve filluan,thonë të krishterët, ashtu siç filloi zana-filla e Krishtit, me zbritjen e Shpirtit tëShenjtë mbi virgjëreshën Maria. Dhe, kjou bë kur Jezusi, përpara se të sakrifikojëvullnetarisht jetën e tij në këtë botë, bërishërbesën apostolike dhe premtoi se dotë dërgojë Shpirtin e Shenjtë që të dy tëbashkohen në vepra ashtu që gjithmonëdhe kudo ta bëjnë atë të frytshëm.vi Përkëtë Ivani në ungjillin e tij predikon:

“Shpirtin e së Vërtetës, të cilin botanuk mund ta pranojë, nuk e sheh dhe nuke pranon kush. Ju e njihni atë, sepse te juai qëndron dhe është brenda jush”. (Ivani14:17)

“Më në fund, kur erdhi dita e Rrësha-

jave, të gjithë u patën bërë bashkë në tënjëjtin vend. Dhe ja, papritmas bubullimënga qielli, njëjtë siç ngrihet era e fortë. Embushi tërë shtëpinë ku ata ishin dhe iushfaqën atyre si disa gjuhë të zjarrta tëcopëtuara, kështu që zbriti nga një përçdonjërin prej tyre. Të gjithë u mbushënme Shpirtin e Shenjtë dhe filluan të fli-snin me gjuhë të tjera, ashtu siç iu jepteleje, tashmë, Shpirti, që të flasin.” (Ve-prat apostolike 2:1-4)

Ja, pra, në këtë mënyrë, këta këshillai dhanë vetes të drejtë të krijojnë zota.

MËKATI I PARË DHE E KRYQËZIMITTË JEZU KRISHTIT

Në Krishterim, mëkati i parë e ka pre-jardhjen nga Adami. Mëkatin i tij e kanëtrashëgim të gjitha qeniet njerëzore, dheprandaj kërkesa e drejtësisë së Zotit që kymëkat i parë duhet patjetër të paguhet. Evetmja gjë që mund të fshijë mëkatinështë derdhja e gjakut. Shën Pali thotë nëlidhje me këtë:

“Dhe pothuajse të gjitha gjërat sipasLigjit pastrohen me gjak, dhe pa derdhurgjak nuk ka falje” (Hebrenjve 9:22), porky gjak duhet të jetë i përkryer, pa më-kate dhe i paprishur.

Në këtë mënyrë Jezu Krishti, “biri iZotit”, i cili erdhi nga qielli, e derdhi gja-kun e tij të shenjtë të pa mëkatuar, duroivuajtjet e papërshkrueshme dhe u dashtëpatjetër të bën shpengimin e çmimit tëmëkateve njerëzore. Ngase Jezusi ishteZot i pamatshëm dhe ai vetë e shpengoiçmimin e pamatshëm të mëkatit njerëzor.Askush nuk mund të shpëtojë nëse nuk epranon Jezu Krishtin dhe shpengimin e tij.Çdonjëri është i gjykuar të durojë vuajtjetë rënda në ferr nga e keqja e natyrës sëtij mëkatare vetëm nëse ai nuk pranonshpengimin e mëkateve të tij nga ana e Je-zusit dhe nga derdhja e gjakut të tij.vii

Doktrina mbi mëkatin e trashëguar

nuk ka bazë në fjalët e Jezuit ose në fja-lët e profetëve që kaluan para tij. Ata më-sonin se çdo njeri do të jetë përgjegjës përveprat e bëra të tij, fëmija nuk mund tëdënohet për mëkatet e babait.

Në librin e profetit Jeremi thuhet:“Në ato ditë më nuk do të flitet: Etë-

rit hanin rrush të thartë, e bijtë po impijnë dhëmbët”, por secili do të vdesëpër mëkatin e tij; Kushdo që han rrush tëthartë, secilit do t’i mpihen dhëmbët.(Libri i profetit Jeremi 31:29-30)

Profeti Ezekiel gjithashtu hedh poshtëdogmën e mëkatit të trashëguar me fjalëtë ngjashme:

“Përsëri na erdhi fjala e Zotit, dukethënë: Çfarë dëshironi ju që tregoni rrëfi-min mbi tokën e Izraelit, duke thënë: Etë-rit hanin rrush të thartë, e bijve po umpiheshin dhëmbët? Kështu unë ishagjallë, flet Zoti, ju nuk do t’i tregoni mëkëto rrëfime për Izraelin. Shikoni, të gji-thë shpirtrat janë të mitë - si shpirti i ba-bait, ashtu edhe shpirti i të birit janë tëmitë; e ai shpirt që gabon, ai do të vdesë”.(Libri i profetit Ezekiel 18:1-4)

Po, edhe vetë Jezusi i shikon fëmijëtsi të pafajshëm, e jo si të lindur në mëkat,thuhet qartë në fjalët e transmetuara:

“Duke revokuar këtë, Jezusi u zemë-rua dhe u tha atyre: Lërini fëmijët e veg-jël të vijnë tek unë; mos i pengoni, sepsetë tillët janë mbretëria e Zotit! Me të vër-tetë, po ju them juve, kush nuk i pranon

mbretëritë e Zotit si fëmijë, jo, nuk do tëhyjë në të assesi.“ (Marku 10:14-15)

ISLAMI: FËMIJËT, PA MËKATE QËNGA LINDJA...

Islami e dënon dogmën mbi mëkatine parë dhe fëmijët i konsideron të pastërdhe pa mëkate që nga lindja. Mëkati,thotë Islami, nuk është i trashëguar, porai është diçka që secili e fiton për vete,nëse e bën atë që nuk guxon ta bëjë dhenëse nuk e bën atë që duhet ta bëjë.

“E kush e punoi ndonjë të mirë, qëpeshon sa grimca, atë do ta gjejë; e kushpunoi ndonjë të keqe sa grimca, atë do tagjejë.”viii

Njeriu nuk vjen në këtë botë si mëka-tar, por ai vjen me disa përgjegjësi dhekjo është përgjegjësia e tij personale. Ku-rani në lidhje me këtë thotë:

“Thuaj: ‘A të kërkoj zot pos Allahut,e Ai është Zot i çdo sendi (ekzistues) dhedëmi i secilit person është kundër vetes.Askush nuk do ta bartë barrën e tjetrit.Mandej, kthimi juaj është te Zoti juaj; eAi ju njofton për atë1 që përçaheshit.“ix

Këtë pikëpamje e mbështet edhe ar-syeja, se do të ishte padrejtësi e madhe tëgjykohet e gjithë gjinia njerëzore për njëmëkat të kryer mijëra vjet më parë ngaprindërit e parë. Mëkati është shkelje mevetëdije e dispozitës hyjnore, do të thotë,të dispozitës së të mirës dhe së të keqes.

Përgjegjësia ose faji duhet patjetër të bievetëm mbi ata persona që e kanë bërëmëkatin, e assesi mbi fëmijët e tyre.

Është padrejtësi dhe hipokrizi emadhe të konsiderohen fëmijët mëkatarëqë nga lindja, sa i padrejtë dhe mizorështë njeriu pasi mund të besojë në dog-mën e mëkatit të trashëguar. Për këtë dë-shmon deklarata teologjike e ShënAugustinit, se çdo fëmijë i sapolindur ipapagëzuar është i gjykuar të digjet nëzjarr dhe ferr. Deri vonë fëmijët e sapo-lindur të papagëzuar nuk janë varrosur nëtokën e shenjtë kishtare, sepse besohej sekishin vdekur me mëkatin e parë.

Besojnë se njeriu e trashëgoi mëkatine Adamit, dhe për këtë shkak Zoti e dër-goi “Birin e Tij të vetëm”, Jezu Krishtin,për ta shpenguar këtë mëkat, edhe atë mekryqëzimin e tij në kryq.

(Vazhdon)

i Këshilli i Nikesë u mbajt në vitin 325. Nëkëtë këshill u konstatua natyra hyjnore eJezusit.

ii Dr. Ahmed Shelebi, vepër e cituar, fq. 121.iii Dr. Ahmed Shelebi, vepër e cituar, fq. 152.iv Po aty, fq. 152.v Dokumenti, Drugi Vatikanski Koncil,

vepër e cituar, fq. 497.vi Po aty, fq. 498.vii Lexoni Ungjillin e Mateut 27:25-30; Un-

gjillin e Ivanit 3:16; Fletushkën Për roma-kët 3:23-25 e më tej 5:10.

viii Ez-Zilzal: 7-8.ix El-En’am: 164.

Hyjnia e Shpirtit të Shenjtë

ISAI (A. S.) NË TRADITËN ISLAME DHE KRISHTERE (5)

Njeriu nuk vjen në këtë botë si mëkatar, por ai vjen me disa përgjegjësi dhe kjo është përgjegjësia e tijpersonale. Kjo është edhe në Kuran. Këtë pikëpamje e mbështet edhe arsyeja, se do të ishte padrejtësi e

madhe të gjykohet e gjithë gjinia njerëzore për një mëkat të kryer mijëra vjet më parë, nga prindërit e parë.


duke u përzgjedhur të marrëpjesë në jetën aktive në formën esaj më të lartë.

Në këto cilësi, të cilat ai i kapërfaqësuar në formë kaq të lartë,profeti është njëkohësisht proto-tipi i përsosmërisë njerëzore,shpirtërore dhe qytetëruese, për-mes së cilit promovohet përgjeg-jësia universale siummet-bashkësi, siç thuhet edhenë Kuran: “Ju jeni popull më imirë i dalë për njerëzimin...“

Zoti, përmes këtij ajeti, bënnjë standardizim të përgjithshëmdhe unifikues të vlerave tejko-hore dhe tejhapsinore.

Standardi i parë përmban:thirrje drejtuar myslimanëve qëtë jenë pararojë shpirtërore e qy-tetërimit njerëzor, të cilët i dety-ron që ta udhëheqin këtëqytetërim njerëzor tashmë të pje-kur frymërisht dhe për t’i treguarqytetërimit standardet më shken-core, më kulturore dhe më qyte-tëruese të jetës njerëzore. Që takryejnë këtë mision në mënyrëdinjitoze, myslimanët duhet tëjenë dhe të mbeten në kulminshkencor, kulturor dhe civilizuestë botës, duhet të jenë “qyteti indritur i urtësisë dhe diturisë”, nëmënyrë që qytetërimi njerëzor tëdijë se cila rreze e dritës duhet tëjetë udhëzuese për jetën e tij.

Standardi i dytë është se my-slimanët janë kultura dhe qytetë-rimi i Librit, sepse si një vulosës,Muhamedi (a. s.) ka sjellë for-mën e përkryer të botëkuptimitmonoteist, që mbulon çdo aspekttë jetës njerëzore dhe në plotësiështë sipas masës së jetës njerë-zore, si dhe Muhamedi (a. s.)myslimanëve, si avangardë etyre, u ka bërë të qartë se Islaminuk është vetëm një kulturë fe-tare, por edhe një kulturë shken-core.

Standardi i tretë është se bo-tëkuptimi fetar islam apo “vetën-johja galaktike” e qytetërimitnjerëzor, e cila vazhdimishtduhet të rritet, të zhvillohet dhetë piqet shpirtërisht, tregon se njëgjë e tillë nuk është e mundur panjohuri. Si rrjedhojë, ndërgjegjë-simi është vlera e parë e Islamit,nga e cila burojnë të gjitha vlerattjera.

Standardi i katërt është ai që iDërguari i Zotit, i cili është edhe

vula e fundit, pret të ftuarit e Kri-juesit në tryezën kuranore, sepseajo solli të gjitha fjalët e Zotit, qëdo të thotë, në bazë të Logosit(ligjërimit) gjithëpërfshirës tëZotit, ai përmes gjuhës njerëzoreartikuloi botën primordiale të qy-tetërimit njerëzor.

Standardi i pestë, i fundit,është se myslimanët gjenden nëbotë, por ende nuk janë ‘qytetarëtë botës’ dhe se Zoti myslimanëtnuk i bëri vetëm avangardëshpirtërore; ai i ka bërë ata edhe“qytetarë të botës“.

MYSLIMANËT, SI“NDËRGJEGJE E BOTËS”

Sepse, Fjala gjithëpërfshi-rëse e Zotit nuk i përshtatetaskujt si atij, të cilin Zoti e quanqytetari më i mirë i botës, mre-kullia më e bukur. Myslimanëtjanë në botë, por bota ende nuk ipranon ata, përkundrazi, bota idënon, i poshtëron, i fyen dhe ipërndjek. Ata nuk ndikojnë nëbotën ose nuk flasin me botën.Ata nuk janë ‘subjekt’, ‘persona-litet’, ‘ndërgjegjja e botës’. Atanuk kishin aftësinë për të arriturpraninë në botë me vlerat dheidentitetet e tyre; bota e vodhi‘botën’ e tyre, e mbingarkoi gjeo-grafinë e tyre dhe ngriti mure qëmyslimanët mos t’i qasen asajnga askund.

A munden myslimanët tëkthehen në “shtëpitë e tyre“, nëqytetin e tyre të lindjes dhe nëvendin e tyre, ashtu si Pejgam-beri ynë u kthye në qytetin e tij -është një pyetje për të gjithë. Unëmendoj se do të ishte mirë që netë ktheheshim në “shtëpitë tona“,por shtëpia nuk ekziston deri sanuk rikthehet shkalla e vlerave nëpersonalitetin tonë, që u rrit megjeneratat më të shkëlqyera my-slimane dhe se njohja detyri-misht duhet të jetë segmentikryesor për rikthimin tonë në are-nën qytetëruese, me të cilën do tëkemi mundësi që të prezantojmëdhe të reflektojmë primordialite-tin e pejgamberit tonë të dashur.

Ditëlindja e Muhamedit (a.s.) është mundësia më e mirë përt’i kujtuar këto standarde dhemënyrën se si zbatohen ato në-përmjet traditës dhe ortoprakti-kës pejgamberiane.

Myftinia e Shkupit sjell për besimtarët islamëMevludin në gjuhën shqipe, të kënduar nga hafëzi imirënjohur i Shkupit, hafëz Emri ef. Hirda. Falëpërkushtimit të stafit të vet, ky projekt i veçantë përnga forma e realizimit ofrohet me titrim dhe ilu-strim artistik, për t’i bërë më të qarta, më të kup-tueshme e më të kapshme vargjet që lexohen.

Mevludi që lansohet nga Myftinia e Shkupitështë marrë për bazë nga mjeshtri i penës Tahir ef.Popova.

Në një komunikatë me shkrim, Myftinia e Shku-pit ka thënë se pjesët e plota të Mevludit do të lanso-hen si premierë në faqen zyrtare të TVMyftiniapjesa e I e Mevludit: https://www.facebook.com/myftiniashkuptv/videos/333327281289298/

(11.10.2020)

Myftinia eShkupit sjellMevludin nëgjuhën shqipe

Në Xhaminë Qendrore të fshatit Negotinë tëPollogut 35 nxënës kanë përfunduar leximin në të-rësi të Kuranit famëlartë. Më 11 tetor, 2020, me na-mazin e drekës, u mbajt solemniteti i hatmes, ipërgatitur nga mualimi hfz. Muhamed ef. Hebibi.Diplomat i ndanë Reis’ul-Ulema h. hfz. Shaqir ef.Fetahu dhe referentët e Myftinisë së Gostivarit.Duanë e bëri prof. Sherif ef. Deari, kurse progra-min e udhëhoqi referenti h. Sabahudin ef. Zendeli.Ky program u përcoll nga një numër i madh i be-simtarëve dhe besimtareve.

Shkruan: Dr. Husein Rizai

Pejgamberi, si themelues i Islamitdhe i dërguari i shpalljes së Zotitpër gjithë njerëzimin, është inter-

pretuesi më i mirë i librit të Zotit. Hadi-thet dhe Sunneti i tij janë, pas Kuranit,burimi më i rëndësishëm i traditës islame.Për ta kuptuar Pejgamberin nuk është emjaftueshme të studiohet vetëm këndvë-shtrimi historik, por duhet që t’i tejka-lojmë përmasat historike dhe të futemi nëbotën tejhistorike perreniale (- të përjet-shme), që të krijojmë ekuilibrin e proto-tipit njerëzor me dimension metafizik.

Jeta shpirtërore e Pejgamberit është efshehur pas natyrës njerëzore, pas detyri-meve të tij si udhëzues i njerëzve dhelider i bashkësisë. Është funksion i pej-gamberit të qenit jo vetëm guidë shpirtë-rore, por gjithashtu edhe organizator i njërendi të ri shoqëror me gjithçka që njëfunksion i tillë nënkupton. Është pikë-risht ky funksion i qenies së tij, që e fshehdimensionin e tij të pastër shpirtëror ngasytë e jomyslimanëve. Jomyslimanët ekanë kuptuar gjenialitetin e tij politik,oratorinë e tij të lartë, aftësinë e lartë tëudhëheqjes, por pak prej tyre kanë kup-tuar se si mund të jetë ai drejtues shpirtë-ror dhe fetar dhe se si mund që jeta e tij tëmerret si model nga ata të cilët synojnëshenjtërinë. Kjo është veçanërisht e vër-tetë në botën moderne, në të cilën relig-jioni shihet si i ndarë nga jeta publike dheku shumica e njerëzve modernë e kanë tëvështirë ta imagjinojnë se si mund të për-fshihet një qenie shpirtërore në aktiviteteintensive politike dhe shoqërore.

Në jetën shoqërore, në kuptimin eplotë të fjalës

Pejgamberi ka marrë pjesë në jetënshoqërore në kuptimin e plotë të fjalës.Ai u martua, ishte një kryefamiljar, ishtenjë baba, e mbi të gjitha ai ishte një udhë-heqës dhe gjykatës që mori pjesë nëshumë luftëra, në të cilat përjetoi sprovatë mëdha. Por, pavarësisht nga të gjithakëto veprimtari, zemra e tij mbeti gjithnjënë kënaqësi me hyjnoren; ai vazhdoi sëbrendshmi të prehej në paqen hyjnore. Nëfakt, pjesëmarrja e tij në jetën shoqëroree politike kishte si synim pikërisht inte-grimin e kësaj sfere në qendrën shpirtë-rore. Pejgamberi, gjithsesi, nukkultivonte asnjë ambicie politike të kësajbote. Ai ishte për nga natyra soditës. Parase të zgjidhej si pejgamber atij nuk i pël-qente të merrte pjesë në grumbullimetdhe aktivitetet shoqërore. Ai udhëhoqi

një karvan nga Meka për në Siri, duke ka-luar përmes heshtjes madhështore tëshkretëtirës, “pafundësia” e të cilit i nxitnjerëzit drejt meditimit. Shpesh ai ka-lonte kohë të gjata në shpellën Hira nëvetmi dhe meditim. Ai nuk e shihte vetense ishte për nga natyra një njeri i kësajdynjaje, apo një nga ata kurejshitët e pri-rur drejt kërkimit të pushtetit politik, apotë kërkimit të famës shoqërore në rrethete Mekës, ndonëse ai vinte prej një familjefisnike. Në fakt, ishte shumë e vështirëdhe e mundimshme për atë të pranontebarrën e përgjegjësisë së profetësisë, ecila nënkuptonte jo vetëm themelimin enjë feje të re, por gjithashtu edhe theme-limin e një rendi të ri politiko-shoqëror.Të gjitha burimet tradicionale dëshmojnëmundimet e mëdha që kaloi Pejgamberi

Nga heshtja e pafillimësisë lindmallëngjimi hyjnor

DITËLINDJA E MUHAMEDIT (A. S.) - MEVLUDI

Do të ishte mirë që ne të ktheheshim në “shtëpitë tona“, por shtëpia nuk ekziston deri sa nukrikthehet shkalla e vlerave në personalitetin tonë, që u rrit me gjeneratat më të shkëlqyera

myslimane dhe se njohja detyrimisht duhet të jetë segmenti kryesor për rikthimin tonë në arenënqytetëruese, me të cilën do të kemi mundësi që të prezantojmë dhe të reflektojmë

primordialitetin e pejgamberit tonë të dashur.

Hatme në Negotinë


Shkruan: Jusuf Zimeri

Çështja e parë, për të cilën na udhë-zon dhe urdhëron Pejgamberi[alejhis-selam], që ta përdorim si

mjet shumë të fuqishëm dhe efikas përmbrojtjen tonë, është kërkimi i ndihmësnga Allahu fuqiplotë, që në terminolog-jinë e Islamit njihet me nocionin “el istia-dhe”. Përmes kësaj thënie besimtariislam kërkon mbështetje dhe mbrojtje ek-skluzive prej Allahut (xh. sh.), që tambrojë nga të gjitha dëmtimet e mun-dshme, pavarësisht nga e kanë gjenezënato. Përmes kësaj shprehje besimtariislam kërkon mbrojtje të sigurt për jetëne vet, për shëndetin e vet, për fenë e vetdhe për çdo gjë që është në dobi dhe in-teres të qenies njeri.

Istiadheja (kërkimi i mbrojtjes) ështënjë ndjenjë që e liron besimtarin islamnga të gjitha çështjet që i urren - qofshinfetare apo jetësore. Kërkimi i ndihmësdhe mbrojtjes nga Allahu (xh. sh.) zako-nisht bëhet për të gjitha gjërat prej të ci-lave frikësohet njeriu, jo vetëm nga djalli.

PËR MBROJTJE MJAFTON ALLAHU(XH. SH.)

Pra, përmes istiadhes besimtari islampraktikisht demonstron besimin dhe bin-djen e tij se për mbrojtës i mjafton Allahu(xh. sh.) dhe atë që Krijuesi e ka përfshirënë mbrojtjen e Tij, nuk ka mundësi që tasfidojë ndonjë krijesë as nga bota e xhin-deve, as nga bota e njerëzve. Përmeskësaj shprehje besimtari islam lirohet ngatë gjitha energjitë negative. Kjo shprehjeështë mbrojtja më efikase e myslimanitnga ndikimi i djallit, nga xhindet dhe ngatë gjitha forcat tjera të errëta, andaj atij imbyllen të gjitha shtigjet e veprimtarisëdhe të manipulimit me shqiptuesin ekësaj fjale dhe nuk ekziston mundësia qëta pengojë nga zbatimi i urdhrave të Kri-juesit absolut. Përmes kësaj shprehje Al-lahu (xh. sh.) e mësoi njeriun se, nësedëshiron mbrojtje nga djalli, e vetmjamënyrë është ndihma dhe mbështetja tekAi, andaj e urdhëroi njeriun duke i thënë:

“E nëse ty të ngacmon ndonjë ngac-mim prej djallit, ti kërko mbrojtje prejAllahut, se vërtet Ai është dëgjuesi, idijshmi!” (Fusilet: 36), ose ajeti:

“Dhe thuaj: ‘O Zot i im, unë mbro-hem me Ty prej cytjeve të djajve!’”(Mu’minun: 97)

Përmes këtyre dy ajeteve kuranoreAllahu fuqiplotë e mëson njeriun për më-nyrën e mbrojtjes nga armiku i përher-shëm dhe i përbetuar i tij, sepse ky armiknuk njeh gjuhë tjetër për komunikim metë e as mirësi. Kjo nënkupton se, kur nje-riu kërkon ndihmën e Allahut (xh. sh.),do të jetë më i fuqishëm, edhe pse është idobët; do të jetë më i mundshëm, edhepse është i pamundshëm.

Besimtari duhet të jetë i durueshëmdhe i qëndrueshëm; nuk guxon që të bienë grackën e djallit dhe të hidhërohet përpak e për shumë dhe të nevrikoset, sepsenjë gjë e tillë është prej djallit të mallkuar.Në lidhje me këtë, në transmetimin ngaEbu Hurejreja (r. a.) thuhet që i dërguarii Allahut [sal-lall-llahu alejhi ve sel-leme]ka thënë:

“Nuk është i fuqishëm ai që fiton nëmundje (dyluftim), por i fuqishëm ështëai që e mban (zotëron) veten në momen-tet e hidhërimit.” (Buhariu dhe Muslimi)

Në hadithin tjetër, të transmetuar nga

Sulejman ibn Suredi, thuhet: “Isha dukendenjur me Pejgamberin [alejhis-selam],kur dy burra u shanë mes vete. Njëritprej tyre iu skuq fytyra dhe iu frynëvenat. Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi vesel-leme] tha:

“Vërtet, unë di një fjalë, e cila, po tëshqiptohet, do t’i shkojë (do t’i kalojë)ajo që ndjen.” I thanë atij: “Cila ështëajo fjalë?” Pejgamberi [sal-lall-llahu ale-jhi ve sel-leme] tha: “Kërko mbështetje(ndihmë) nga Allahu, që të të mbrojëprej djallit të mallkuar.” (Buhariu dheMuslimi)

I dërguari i Allahut [sal-lall-llahu ale-jhi ve sel-leme] ka thënë: “Vërtet, hidhë-rimi është prej shejtanit, e shejtani ështëi krijuar prej zjarrit; vërtet, zjarri fiketme ujë, andaj, nëse ndonjëri prej jushhidhërohet, le të marrë avdes.” (EbuDavudi)

Istiadheja (kërkimi i mbrojtjes), për-veç se është armë mbrojtëse e besimtaritislam, ajo konsiderohet edhe pastrim përgojën dhe gjuhën e tij nga ndyrësirat që ika përbijë njeriu duke folur fjalë të ligaapo që nuk i takojnë t’i flasë një besimtariislam. Përmes istiadhes, praktikishtshprehet njohja e Fuqisë Absolute dhembështetja tek ajo fuqi; ndërsa në anëntjetër, njeriu pranon dobësinë dhe pa-mundësinë e tij për t’u përballuar ano-malive të përhershme gjatë jetës. Njeriusi krijesë e përsosur jeton mes frymëzi-mit engjëllor dhe pëshpëritjes së djallit,andaj detyrimisht duhet të marrë qëndrimdhe të përcaktohet për njërën palë, pran-daj me përcaktimin e tij që të kërkojëndihmën e Allahut, e pamundëson pë-shpëritjen dhe cytjen e djallit, duke mos idhënë qasje atij.

ISTIADHEJA, ME NDIKIM TË MADHFRYMËZUES

Istiadheja ka ndikim të madh frymë-zues në mendjen dhe shpirtin e njeriutdhe, si e tillë, ajo shkakton një siguri psi-kike dhe qetësim shpirtëror në momentete hidhërimit. Në lidhje me këtë, ImamNisaiju në koleksionin e tij regjistron njëhadith të transmetuar nga Ubeje b. Ka’bi,i cili ka thënë: U fjalosën dy njerëz te Pej-gamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-leme]dhe njërit prej tyre nga hidhërimi i ishteskuqur edhe hunda. I dërguari i Allahut[sal-lall-llahu alejhi ve sel-leme] në këtërast tha: “Unë e di një gjë, të cilën, po tathotë i hidhëruari, do t’i ikë ajo që e kakapluar (hidhërimi). Ta thotë fjalën:‘Eudhu bil-lahi minesh-shejtanirr-rraxhim’.” (Nesaiju)

Në një hadith tjetër, ndërkaq, të regji-

struar tek Imam Buhariu, i transmetuarnga Sulejman b. Sardi, thuhet se kathënë: Derisa ne ishim ulur te Pejgamberi[alejhis-selam], u ofenduan dy njerëzmes vete dhe njëri, i skuqur nga inati dhehidhërimi, e ofendoi (shau) tjetrin. Pej-gamberi [alejhis-selam] në këtë rast tha:“Vërtet unë e di një fjalë, të cilën, po tathotë ai (i hidhëruari), do t’i shkojë hi-dhërimi: ‘Eudhu bil-lahi minesh-shejta-nirr-rraxhim.’” Të pranishmit që ishin, ithanë njeriut të hidhëruar: A nuk po edëgjon çka po flet i dërguari i Allahut[sal-lall-llahu alejhi ve sel-leme]? Mirëpoai, i inatosur, tha: Unë nuk jam i çmen-dur.

Imam Muslimi në sahihun e tij regji-stron ngjarjen e Othman b. Ebu As Eth-thekafiut, i cili kishte ardhur tePejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-leme] dhe i kishte thënë: O i dërguar i Al-lahut, vërtet shejtani më është paraqiturmes meje dhe namazit tim dhe ma nga-tërronte leximin e Kuranit. I dërguari iAllahut [sal-lall-llahu alejhi ve sel-leme]i tha: “Ai është shejtani, i cili quhet Han-zeb dhe kur të ndiesh se të është afruar,kërko mbrojtje nga Allahu prej tij, dhepështyje tri herë në anën e majtë.”Othmani tha: Unë e bëra këtë që mëmësoi i Dërguari (a. s.) dhe Allahu (xh.sh.) e largoi prej meje.

Përveç kësaj që u theksua, istiadhenPejgamberi [alejhis-selam] shpeshherë epërdorte edhe për mbrojtje nga punët eliga, që e dëmtojnë besimtarin islam.Pejgamberi [alejhis-selam] shpeshherë icitonte këto lutje: “O Zoti im, vërtet unëkërkoj mbrojtje prej Teje, që të mëmbrosh nga varfëria, nga pakësimi dhenënçmimi; po ashtu kërkoj mbrojtjenTënde që të mos dëmtohem ose mos tëdëmtoj.” (Ebu Davudi, Nesaiju dhe IbniMaxheh) Pastaj lutja: “O Zoti im, unëkërkoj mbrojtjen tënde nga pamundësiadhe përtacia, nga frika dhe pleqëria, ngandëshkimi i varrit; kërkoj mbrojtje ngafitneja e jetës dhe e vdekjes.” (Buhariudhe Muslimi)

Istiadheja është edhe një formë e lut-jes, pavarësisht se ajo bëhet për të shoqë-ruar të mirat, apo për t’u mbrojtur nga tëligat dhe të këqijat. E vërteta e kërkimit tëmbrojtjes nga Allahu (xh. sh.) është ajokërkesë që në vete përmban kuptimin ebesimit dhe të bindjes në Zot. Kërkimi indihmës shkon drejt vetëm nëse kjo kër-kesë me bindje dhe besim i drejtohet Al-lahut (xh. sh.), me mbështetje të plotë,sepse Allahu (xh. sh.) i pranon nënmbrojtjen e Vet ata që i binden Atij, qëbesojnë vetëm Allahun dhe që u nën-shtrohen urdhrave të Tij.

Ndihma e Allahut (xh. sh.)kërkohet që të mbrohemi nga djalli

KËSHTU NA MËSOI MUHAMEDI A. S. (2)

Istiadheja (kërkimi imbrojtjes) është njëndjenjë që e lironbesimtarin islam nga tëgjitha çështjet që iurren - qofshin fetareapo jetësore. Kërkimi indihmës dhe mbrojtjesnga Allahu (xh. sh.)zakonisht bëhet për tëgjitha gjërat prej tëcilave frikësohet njeriu,jo vetëm nga djalli.

errëta, andaj atij i mbyllen të gjithashtigjet e veprimtarisë dhe tëmanipulimit me shqiptuesin e kësajfjale dhe nuk ekziston mundësia qëta pengojë nga zbatimi i urdhrave tëKrijuesit absolut. Përmes kësajshprehje Allahu (xh. sh.) e mësoinjeriun se, nëse dëshiron mbrojtjenga djalli, e vetmja mënyrë ështëndihma dhe mbështetja tek Ai,andaj e urdhëroi njeriun duke ithënë:

“E nëse ty të ngacmon ndonjëngacmim prej djallit, ti kërkombrojtje prej Allahut, se vërtet Aiështë dëgjuesi, i dijshmi!” (Fusilet:36), ose ajeti:

“Dhe thuaj: ‘O Zot i im, unëmbrohem me Ty prej cytjeve tëdjajve!’” (Mu’minun: 97)

Përmes këtyre dy ajeteve kuranoreAllahu fuqiplotë e mëson njeriun përmënyrën e mbrojtjes nga armiku ipërhershëm dhe i përbetuar i tij,sepse ky armik nuk njeh gjuhë tjetërpër komunikim me të e as mirësi. Kjonënkupton se, kur njeriu kërkonndihmën e Allahut (xh. sh.), do tëjetë më i fuqishëm, edhe pse është idobët; do të jetë më i mundshëm,edhe pse është i pamundshëm.

Besimtari duhet të jetë idurueshëm dhe i qëndrueshëm; nukguxon që të bie në grackën e djallit

errëta, andaj atij i mbyllen të gjithashtigjet e veprimtarisë dhe tëmanipulimit me shqiptuesin e kësajfjale dhe nuk ekziston mundësia qëta pengojë nga zbatimi i urdhrave tëKrijuesit absolut. Përmes kësajshprehje Allahu (xh. sh.) e mësoinjeriun se, nëse dëshiron mbrojtjenga djalli, e vetmja mënyrë ështëndihma dhe mbështetja tek Ai,andaj e urdhëroi njeriun duke ithënë:

“E nëse ty të ngacmon ndonjëngacmim prej djallit, ti kërkombrojtje prej Allahut, se vërtet Aiështë dëgjuesi, i dijshmi!” (Fusilet:36), ose ajeti:

“Dhe thuaj: ‘O Zot i im, unëmbrohem me Ty prej cytjeve tëdjajve!’” (Mu’minun: 97)

Përmes këtyre dy ajeteve kuranoreAllahu fuqiplotë e mëson njeriun përmënyrën e mbrojtjes nga armiku ipërhershëm dhe i përbetuar i tij,sepse ky armik nuk njeh gjuhë tjetërpër komunikim me të e as mirësi. Kjonënkupton se, kur njeriu kërkonndihmën e Allahut (xh. sh.), do tëjetë më i fuqishëm, edhe pse është idobët; do të jetë më i mundshëm,edhe pse është i pamundshëm.

Besimtari duhet të jetë idurueshëm dhe i qëndrueshëm; nukguxon që të bie në grackën e djallit


“Këta, populli ynë, morën në vend të Tij zota tjerë, pa sjellë për ta ndonjë argument të qartë. E kush është më

zullumqar se ai që trillon ndaj Allahut gënjeshtër?”

Pjesa nismëtare e këtij ajeti “Këta,

populli ynë” tregon se ata qëndrimet e tyre i paraqitën në prani të popullatës, jo nëpër skuta apo vende të mbyllura. Ata hulumtuan dhe menduan gjatë për ta arritur këtë ditë. Ky çast përbënte mo-mentin kyç të jetës së tyre, sepse tani i gjithë populli do të dëgjonte për besimin e tyre. Kjo, gjithashtu, flet për një kriter tjetër të pranimit apo të refuzimit të ideve. Nëse ato pranohen nga masa, atë-herë mund të jenë funksionale; nëse ref-uzohen, atëherë janë jofunksionale. Pra, banorët e shpellës e dinin se çfarë duhet bërë për t’i vënë në jetë idetë e tyre.

Etimologët dhe leksikologët arabë kanë diskutuar shumë për domethënien thelbësore të fjalës kaumun (popull), duke e dalluar atë nga sinonimet tjera të përafërta sha’bun (popull) dhe ummetun (popull-ummet).

Etimologjia e fjalës sha’bun (popull) është me dy kuptime antonim-ike: ndarje dhe bashkim.1 Quhet kështu sepse kur populli shihet nga afër, duket se është i ndarë në shumë pjesë përbërë-se; por, kur shihet nga larg, atëherë duket i bashkuar. Termi sha’bun duket më shumë si term administrativ apo politik për një popull, edhe nëse nuk jetojnë në një shtet. Ky në Kuran përmendet vetëm shumës ...

.. “ju bëmë popuj e fise...”. Fjala ummetun më shumë lidhet

me përkatësinë fetare, ideologjike apo gjuhësore, pra, fjala ummetun përfshin epiqendrën ku lidhen apo mbështeten shumë gjëra të të njëjtit lloj, prandaj nëna quhet ummun, sepse nga ajo de-gëzohen apo puqen të gjithë fëmijët e

saj. Në përgjithësi, kjo përfshin degëzi-met fetare: ummeti i Muhamedit, ummet i kufrit etj.

FOKUSIMI, TE STRUKTURAT

ELITARE TË NJË POPULLI Ndërsa fjala kaumun rrjedh nga

rrënja që nënkupton: qëndrueshmëri, vlerë, ngritje dhe drejtësi, apo ata që menaxhojnë apo mund të menaxhojnë me këto çështje madhore, prandaj shumë dijetarë fjalën kaumun e shohin si sinonim të fjalës rixhalun (burra).2 Edhe pse, sipas disa etimologëve të tjerë, brenda kësaj fjale mund të hynë edhe gratë, përsëri fokusimi nuk është te gjinia, por te strukturat elitare të një populli që udhëheqin me vlerat e asaj shoqërie.

Kur i kemi parasysh këto dallime, atëherë kuptojmë përse banorët e shpellës dhe të gjithë pejgamberët e kanë thirrur popullin e vet me fjalën “o populli im!”. Kështu ata i kanë folur gjithë popullit, por në veçanti atyre që kanë qenë ajkë e shoqërisë, të cilët kanë menaxhuar me punët e shoqërisë, e që atëkohë kanë qenë kryesisht burra. Ata nuk i thirrrën “o populli im!”,

sepse nuk ishin të një besimi, as “o populli im!”, sepse kjo e fundit më shumë është term administrativ dhe i thatë, kurse ata me shprehjen “o populli im”, përveç që tregonin se janë pjesë e atij populli, ata në një mënyrë shprehnin edhe keqardhje, dhembshuri dhe vlerësim për ta. Pothuaj në të gjitha rastet në Kuran fjala kaumun (popull) përdoret për popujt e devijuar, por kjo nuk e mohon të kundërtën.

Nga kjo, gjithashtu, mësojmë se banorët e shpellës nuk folën me gjithë popullin, por me parinë e popullit, me ata që i menaxhonin. Këtu nuk flitet vetëm për menaxhim politik, por edhe për kryesuesit e familjeve.

Janë disa elemente që tregojnë se fjalimi i banorëve të shpellës nuk ishte tendencioz, por tepër i sinqertë dhe dashamirës. Vetë lidhja e fjalës kaumun (popull) me përemrin pronor na (ynë), tregon se mes folësit dhe dëgjuesit ka një lidhje të fortë, sepse forma (populli ynë!) është edhe trajtë përkëdhelëse dhe shpreh dhembshuri. Po ashtu, përdorimi i përemrit dëftor për afër haulai (këta), tregon se ata vërtet kishin qëllim këshillimin, sepse në këto raste përdoret

ulaike (ata) për shkak të ndryshimit në besim, por ata përsëri kërkonin afërsi me popullin. Këtë e tregon edhe fakti se ata ndoshta mund të largoheshin edhe në një mbretëri tjetër të asaj kohe, por nga dëshira për të qëndruar pranë popullit të vet, u fshehën në shpellë për të menduar një zgjidhje, prandaj Allahu (xh. sh.) në fund ua plotësoi dëshirën atyre për t’u kthyer te populli dhe për t’i parë ata besimtarë.

Në pjesën ku flitet se populli i banorëve të shpellës morën zot tjetër përveç Allahut, është përdorur folja

it-tehadhu (morën) dhe jo ehadhu (morën). Dallimi qëndron në atë se folja ehadhu është antonim i dhënies dhe nënkupton marrje me forcë apo dhunshëm, kurse folja it-teha-dhu nënkupton marrje me dëshirë dhe vullnet. Prej kësaj kuptohet se populli i banorëve të shpellës me dëshirë dhe me vullnet kishin zgjedhur të adhuronin dikë tjetër në vend të Allahut, kurse banorët e shpellës debatonin me njerëz që kishin zgjedhur vetë besimin dhe bindjen e tyre. Pra, kjo na mëson gjithashtu se çdoherë duhet të flasim me njerëz që kanë liri besimi, apo dinë të vendosin vetë.

Parashtrohet pyetja: përse thuhet “morën zota tjerë në vend të Tij” dhe jo “adhuruan zota tjerë në vend të Tij”?

Banorët e shpellës ishin të vetëdij-shëm se çfarë dëshironin. Nëse ata do të thoshin “adhuruan zota tjerë në vend të Tij”, atëherë do të kuptohej se populli i tyre vetëm nëpër faltore kanë zota tjerë, sepse adhurimi atëherë bëhej vetëm nëpër faltore; mirëpo përmes fjalisë “morën zota tjerë në vend të Tij”, nën-kupton se ata dëshironin ndryshim rrënj-ësor në jetën e tyre dhe jo vetëm nëpër faltore. Ata e dinin se ai që beson Një Zot të Vetëm jashtë faltores, do ta adhu-rojë Atë edhe në faltore. Pra, ata kërko-nin të bëjnë ndryshim rrënjësor në besi-min e tyre, i cili do të reflektonte edhe jashtë faltores dhe jo vetëm brenda saj.

Kjo skenë e kësaj ngjarjeje është një përsëritje tipike për çdo kohë; sepse, lënia mënjanë e Zotit të Vërtetë dhe vënia pas zotave të rrejshëm është një fenomen i vazhdueshëm në këtë botë - jo rastësisht fjala alihetun (zota) është dhënë në shumës, për të treguar se çdoherë kur nuk besohet Zoti, atëherë vijnë në shprehje shumë zota. Përveç kuptimit nga këndi i besimit, ky ajet na frymëzon të kuptojmë realitetin se nëse nuk i përmbahemi rrugës së Zotit, atë-herë para nesh do të na shfaqen shumë rrugë: materializmi, karriera, pushteti, fama, pasuria, biznesi, epshi etj.

PËRSE ZOTI NA FALI MENDJEN?

Pjesa e ajetit “pa sjellë për ta (për

zotat e rrejshëm) ndonjë argument të qartë”, flet se banorët e shpellës u kishin ofruar prova që ishin të qarta, sepse nuk ka si e konsideron argumentin e tjetrit të paqartë nëse nuk sjell vetë argument të qartë. Ata bënin përpjekje ta shmangin popullin nga besimi i verbër dhe mitologjik, duke u ofruar një besim të ndërtuar mbi argumente të qarta. Kur jemi në këtë temë, vlen të thuhet se doktrina islame e kundërshton fuqishëm dogmatizmin dhe racionalizmin e skajshëm, sepse i pari të shtyn drejt verbimit në besim, pa e përdorur fare racion, kurse i dyti të çon drejt verbimit në racio, duke iu dorëzuar tërësisht parametrave logjikë. Kështu, të dyja rezultojnë të jenë ideologji dogmatike. Nëse do ishte i rëndësishëm vetëm besimi dogmatik, atëherë përse Zoti na fali mendjen? Po ashtu, nëse do të mjaftonte logjika, atëherë përse Zoti na solli shpalljen? Kjo të jep të kuptosh se Allahu vërtet i ka falë njeriut mendjen për ta ndarë të mirën dhe të keqen në përgjithësi, por jo në tërësi, sepse mendja është krijesë e cila përmes perceptorëve të saj furnizohet nga rrethanat e jashtme relative, të cilat pastaj pa dashje marrin anë, varësisht si furnizohet, kurse nevojat njerëzore shpeshherë e kalojnë relativitetin njerëzor dhe kërkojnë një Gjykues i Cili do të ndajë të mirën nga e keqja pa qenë i ndikuar aspak nga koncepti kohë, nga rrethanat apo situatat relative.

Po ashtu, pjesa e ajetit “pa sjellë për ta (për zotat e rrejshëm) ndonjë argument të qartë”, flet për tendencën e banorëve të shpellës për të prekur gjënë më të rëndësishme në proceset e ndryshimit - paradigmën e të menduarit, pra, në një mënyrë ata u thoshin se kjo formë e të menduarit është gabim, prandaj ata insistonin që të ndryshojë paradigma e të menduarit dhe atëherë besimi natyrshëm do të depërtojë në zemrat e tyre. Fatkeqësisht, sot shumë popuj përpiqen të bëjnë ndryshime rrënjësore e përparimtare me mentalitet dhe mendësi të pareformuar.

Për argumentimin e çështjeve të caktuara Kurani përdor fjalë të ndryshme: burhan, sulltan,

delil dhe huxhxheh. Të gjitha këto fjalë e kanë kuptimin e argumentit, por secila ka nuanca kuptimore anësore, e cila pastaj e përcakton llojin e argumentit.

Fjala delil nënkupton diturinë apo shënjuesin që orienton drejt një diturie tjetër, i cili mund të jetë argument logjik, tradicional, provë konkrete, argument i saktë apo gabim.3 Kjo fjalë është përdorur vetëm një herë në Kuran.

Në dallim nga delili, “fjala burhan nënkupton argumentin përmes të cilit arrihet një informacion apo dituri e saktë, në të cilën nuk ka dhe as që mund të paramendohet (të ketë) ndonjë dyshim. Sferë e burhanit është shkenca dhe jo intuita, si p.sh. informacioni se numri dy është më shumë se një etj.”4 Ragib el-Asfahani, duke i kategorizuar argumentet, pohon se burhani është fjala që përfaqëson argumentin më të denjë dhe më të fuqishëm të mundshëm5, me të cilin i bën ballë kundërshtarit.

Fjala huxhxhetun (argument) përdoret atëherë kur përplasen dy gjëra të kundërta, ndërsa ky zgjedh njërin.

Rrënja e fjalës sultan (argument) nënkupton forcën, fuqinë dhe epërsinë.6 Udhëheqësit quhen sulltanë sepse përmes tyre jetësohen argumentet dhe realizohen të drejtat.7 Imam Ragib el-Asfahani thotë: “Argumenti quhet sultan për shkak të ndikimit në shpirtra, por më shumë dominon te dijetarët dhe urtarët nga radhët e besimtarëve.”8 Imam Reshid Rida, ndërkaq, thotë: “sultani është argumenti i qartë, i cili ka pushtet mbi mendjen dhe zemrën”.9

Kur i sheh të gjitha këto fjalë me sinonimi të përafërt, atëherë mund të vijmë në përfundimin se fjala sultan dallohet me dy nuanca kuptimore: me dominimin dhe me hapësirën e ndikimit në zemër.

(Vazhdon)

1 Ibn Faris, Mu’xhemu mekajisi el-lugati, vëllimi III, Daru el-Fikr, fq. 190-191. 2 Ahmed bin Muhammed el-Fejjumi, El-Mis’bahu el-muniri, Liban-Bejrut, Mektebetu Lubnan, 1987, fq. 198-199. 3 Abdul Kadir Abdulhamid El-Kajsij, “El-Burhanu ve is’tidlalatuhu fi el-Kur’an”, në revistën: “Mexhel-letu klijjeti el-ulumi el-islamijjeti”, nr. XVI, fq. 274. 4 Ebu Hamid El-Gazali, Ihjau ulumi ed-dini, vëllimi I, fq. 73. 5 Ragib el-Asfahani, Mufredatu elfadhu el-Kur’ani, 121. 6 Ibn Faris, Mu’xhemu mekajisi el-lugati, vëllimi I, Daru el-Fikr, fq. 567. 7 Ibn Mendhur, Lisanu el-Arebi, vëllimi VII, fq. 320. 8 Rabig el-Asfahani, vep. e cit., fq. 420. 9 Reshid Rida, Tefsiru el-menar, vëllimi VIII, fq. 397.

VËSHTRIME HERMENEUTIKE NË SUREN KEHF (A JETI 15)

Pjesa e ajetit “pa sjellë për ta (për zotat e rrejshëm) ndonjë argument të qartë”, flet për tendencën e banorëve tëshpellës për të prekur gjënë më të rëndësishme në proceset e ndryshimit - paradigmën e të menduarit, pra, në një

mënyrë ata u thoshin se kjo formë e të menduarit është gabim, prandaj ata insistonin që të ndryshojë paradigma e tëmenduarit dhe atëherë besimi natyrshëm do të depërtojë në zemrat e tyre. Fatkeqësisht, sot shumë popuj përpiqen të

bëjnë ndryshime rrënjësore e përparimtare me mentalitet dhe mendësi të pareformuar.

Shkruan: Dr. Ziber Lata

Pa ideologji dogmatike


Myftnia e Shtipit është njëra ngatrembëdhjetë myftnitë e Ba-shkësisë Fetare Islame të Repu-

blikës së Maqedonis së Veriut. Qendra eMyftinisë gjendet në Shtip, por territori isaj është shumë i gjerë dhe përfshin dikunjë të tretën e Maqedonisë së Veriut. Kyterritor, krahas faktit se është i gjerë, poashtu njihet edhe si pjesë e shtetit ku my-slimanët ballafaqohen me më shumë pro-bleme edhe në dimensionin fetar, poredhe në dimensionin ekonomik, social,kulturor, edukativo-arsimor, etj., sfidakëto të cilat edhe pse shpeshherë i tejka-lojnë kufijtë e përgjegjësive të Myftinisë,Myftinia, sipas mundësive që i ka në di-spozicion, gjithmonë përpiqet t’u japëpërkrahje myslimanëve të kësaj ane, që samë lehtë t’i përballojnë ato.

Myftinia e Shtipit deri në vitin 2003ka qenë administruar nga myftiu i Myfti-nisë së Kumanovës, por në vitin 2003myfti i Myftinis së Shtipit do të emërohetish-myftiu i Myftinisë së Kumanovës Isaef. Ismaili, autoritet ky i cili do të japë njëkontribut të madh në ndërtimin dhe rin-dërtimin e xhamive, në angazhimin përpërgatitje të kuadrit fetar, në ruajtjen dhekthimin e vakëfeve dhe pronave të Ba-shkësisë Fetare Islame dhe në ngritjen evetëdijes dhe të kulturës fetare islame.Myftiu Isa ef. Ismaili në këtë detyrë do tëshërbejë deri më 26.12.2017, kurse nëvend të tij do të emërohet mr. Nasir ef.Rexhepi.

Viset të cilat janë nën Myftininë eShtipit po ashtu njihen si pjesë ku banorëtgjatë periudhës pas largimit të Perando-risë Osmane janë ballafaquar me peripecidhe mundime të shumta nga regjimet endryshme të kohës. Një pjesë shumë e

madhe, si pjesë e projekteve famëkeqe përta ndërprerë lidhjen e myslimanëve tëngelur në vendet tjera të Ballkanit mebotën islame, ka qenë shpërngulja e tyrepër në Turqi. Kështu, vendbanime dhefshatra të tërë për një kohë të shkurtër janëzbrazur nga myslimanët. Edhe qytetet nëtë cilat myslimanët kanë qenë shumicë, si:Shtipi, Strumica, Vinica, Koçani, Rado-vishi etj., po ashtu do të pësojnë fatin enjëjtë dhe numri i myslimanëve do tëbjerë në mënyrë drastike. Shpërnguljet eshumicës së myslimanëve do të lënë pa-soja negative edhe për trashëgiminë fe-tare, por edhe për myslimanët e ngelur nëvendlindje. Një numër i madh i xhamivedo të rrënohen tërësisht, disa të tjera dombyllen ose do të shfrytëzohen për qël-lime krejtësisht të tjera - si depo, galeriarti etj.; madje ka raste, si për shembull

Xhamia e Husamedin Pashës në Shtip,kur ato do të kalojnë edhe në pronësi tëKishës! Fatin e xhamive do ta pësojë edheVakëfi. Vakëfi thuajse tërësisht do tëasgjësohet ose do të tëhuajësohet dhe dotë merret tërësisht nga administrimi iMyftinisë. Nëpër vendbanimet mysli-mane do të ngelin disa xhami të hapurapër shërbim, por edhe ato nga pamundësiafinanciare e myslimanëve për t’u mirëm-bajtur dhe për shkak të obstruksioneve tëndryshme nga administrata shtetërore, dotë jenë në gjendje të mjerueshme.

MYFTINIA, ZËRI KRYESOR IPOPULLATËS MYSLIMANE

Myslimanët e kësaj ane i takojnështresës më të varfër, me probleme ele-mentare për arsimim, punësim; me pro-bleme të llojllojshme sociale e me sfida të

ndryshme të kohës - të papunë, të dety-ruar të merren me punë dhe veprimtaritëmë të vështira, të përbuzur dhe të nën-çmuar etj. Ky fat do ta ndjekë edhe kua-drin fetar. Në ato pak xhami funksionale,të hapura për shërbim, kryesisht do tëshërbejë kuadër fetar i paarsimuar, i ciliato pak dije dhe njohuri për praktikat fe-tare i ka të trashëguara nga prindërit osegjyshërit e tyre.

Këto dhe shumë sfida të tjera do tëjenë shkas dhe shtytës që Myftinia e Shti-pit vazhdimisht të përpiqet të ballafaqo-het me ato dhe të mundohet të gjejëzgjidhje dhe shtigje për të dalë nga të njëj-tat. Myftinia, në të njëjtën kohë, do tëbëhet edhe zëri kryesor i popullatës my-slimane për të tërhequr vëmendjen edhetë faktorëve vendorë dhe atyre ndërkom-bëtarë – në veçanti Republikës së Turqisë– që kjo situatë në mos më shumë, sado-pak të ndryshojë.

Myftinia, nëpërmjet ndihmave, edhepse të kufizuara, fillimisht do të fillojë mendërtimin dhe rindërtimin e xhamive nëato lagje të qyteteve ose të fshatrave mëtë mëdha, që në këtë mënyrë të vë lidhjetme myslimanët dhe që më pas t’i organi-zojë dhe, kështu, të fillojë ngritja e vetë-dijes fetare dhe qytetare. Paralelisht mekëtë, Myftinia do të kujdeset që në formatë ndryshme të krijojë edhe kuadro të cilatdo të marrin arsim fetar të rregullt dhe dotë kthehen t”i shërbejnë xhematit. Në këtëkohë do të dërgohen nxënës kryesisht nëMedresenë Isa Beu në Shkup, por edhenjë pjesë do të dërgohen në Turqi, ku do tëvazhdojnë shkollimin. Gjithashtu, Myf-tinia gjatë kësaj kohe do të ballafaqohetedhe me probleme të tjera, si: kthimi i va-

këfeve, rindërtimi i disa xhamive me vlerëtë veçantë historike, aktivizimi i arsimitjoformal në mejtepe, mbajtja e ligjëratavenëpër xhami, përfshi edhe gjininë femë-rore etj.

Vlen të theksohet se për Myftininë eShtipit viti 2005 do të jetë vit i kthesës sëmadhe, nga që atë vit Rijaseti i BFI-së dotë marrë vendim që në këtë qytet të hapetParalelja e Shtrirë për Djem e Shkollës sëMesme Islame Medreseja Isa Beu,

shkollë kjo e cila nëpërmjet arsimimit for-mal do të luajë rol madhor në ngritjen evetëdijes fetare në këto vise, në krijimine kuadrove që do t’i shërbejnë kauzës fe-tare dhe formimit të një strukture e cilaprofesionalisht dhe seriozisht do t’u qasetsfidave me të cilat ballafaqohen mysli-manët e kësaj ane.

Në fillim Medreseja do të fillojë tëfunksionojë në një ndërtesë me qira, kursemë pas, aty ku më parë ka qenë Medre-seja Hamidije, do të ngrihet Paralelja eShtrirë e Djemve. Kësaj do t’i kontri-buojë shoqata turke “Denis Feneri”. Me-dreseja Hamidije ka qenë në qendër tëqytetit të Shtipit dhe është ndërtuar nëvitin 1903 nga Sulltan Abdylhamidi iDytë. Ajo më pas ka qenë e mbyllur dhendërtesa është shfrytëzuar nga regjimet endryshme për qëllime krejt të tjera. E, pra,pikërisht në atë vend do të ndërtohet njëgodinë moderne, me të gjitha kushtet përarsim mirë të organizuar. Në këtë ndër-tesë, krahas hapësirave për mbajtje të lig-jëratave dhe hapësirave administrative, dotë ketë bibliotekë të pasur me literaturë fe-tare dhe me tematikë të përgjithshme, ecila do të jetë në shërbim të nxënësve, pa-staj mensë, konvikt, mesxhid; po ashtuedhe hapësira për administratën e Myfti-nisë së Shtipit. Për shkak se Myftinia nukkishte mundësi financiare për të financuartë gjitha aktivitetet e Myftinisë, të Medre-sesë, të të punësuarve në Medrese, por

Aty ku xhamitë kalojnë edhenë pronësi të Kishës!...

RAPORT NGA TERRENI: MYFTINIA E SHTIPIT DHE E MAQEDONISË LINDORE

Xhamia e fshatit Radanjë-Shtip para rindërtimit

Xhamia e fshatit Radanjë-Shtip pas rindërtimit

Fatin e xhamive do ta pësojë edhe Vakëfi. Vakëfi thuajse tërësisht do të asgjësohet ose do të tëhuajësohetdhe do të merret tërësisht nga administrimi i Myftinisë. Nëpër vendbanimet myslimane do të ngelin disa

xhami të hapura për shërbim, por edhe ato nga pamundësia financiare e myslimanëve për t’u mirëmbajturdhe për shkak të obstruksioneve të ndryshme nga administrata shtetërore, do të jenë në gjendje të

mjerueshme.

Pjesë nga minarja e rrënuar e xhamisë në Dojran


edhe të nëpunësve fetarë (imamëve, my-derrizëve, hatibëve dhe mualimëve), tënjëjtat në fillim do të financohen nga sho-qata turke “Denis Feneri”. Pas një koherelativisht të shkurtër, këtë përgjithësi kaqmadhore dhe të shenjtë do ta marrë mbivete “Hudaji Vakfi” - shoqatë kjo me qen-dër në Stamboll dhe e njohur me aktivite-tet dhe shërbesën fetare në shumë vendetë ndryshme anekënd botës. Kjo shoqatëqë atëherë e sot vazhdon në kontinuitet,pa ndërprerje, t’i mbulojë të gjitha har-xhimet e Myftinisë, të të punësuarve dhetë nxënësve në Medrese, të nëpunësve fe-tarë, por edhe shumë aktivitete të ndry-shme me karakter fetar: qoftë përrindërtimin ose ndërtimin e xhamive dhetë mejtepeve etj. Shoqata luan edhe roline ndërmjetësuesit ndërmjet Myftinisë dheinstitucioneve, shoqatave, komunave dhepersonave fizikë për aktivitete fetare dhehumanitare.

BURIMI I SHPRESAVE QUHETMEDRESE

Medreseja, për një kohë të shkurtër,do të fillojë të luajë rolin e burimit tëshpresës dhe të ngritjes së vetëdijes fetaredhe qytetare të myslimanëve të kësajpjese të vendit. Aktivitetet e saj do të mi-rëpriten dhe do të përkrahen nga të gjithëmyslimanët e kësaj ane. Në Medrese çdovit do të pranohen diku njëzet nxënës, tëcilët do të jenë të vendosur në konvikt,harxhimet e të cilëve - që nga librat e derite rruga - do të mbulohen nga Medreseja,respektivisht nga financuesi filantrop“Hudaji Vakfi”. Deri tash, 2020, në Me-drese kanë diplomuar mbi dyqind nxënës;një pjesë e të cilëve shërbejnë nëpërxhami si imamë, vaizë, hatibë dhe mua-limë, një pjesë tjetër kanë vazhduar studi-met në universitete të ndryshme brenda

dhe jashtë vendit - madje disa prej tyrekanë vazhduar edhe studimet postdiplo-mike, kështu që, për rrjedhojë, në një tëardhme të afërt do të kemi edhe tre ish-nxënës të Medresesë të cilët do të mba-rojnë studimet e doktoraturës. NëMyftininë e Shtipit flasin me mburrje seshumica e nëpunësve fetarë në Myftininëe Shtipit dhe në Medrese sot janë ish-me-dresantë, të cilët, thonë, me përkushtimdhe seriozitetin më të madh i shërbejnëkauzës fetare në këtë nënqiell.

Po ashtu, Myftinia ka marrëdhënie tëshkëlqyeshme edhe me Atasheun për çë-shtje fetare të Ambasadës së Turqisë nëShkup – në veçanti me Shkëlqesinë e TijMurat Alkan dhe përmes tij edhe me Di-janetin Turk. Dijaneti Turk ka diku dhjetë

imamë që shërbejnë në xhamitë e Myfti-nisë së Shtipit, të cilët në koordinim meMyftinin dhe me xhematin ku veprojnë –thonë në Myftini - gjithmonë arrijnë tëjenë shembull pozitiv. Atasheu ka ndih-muar financiarisht edhe ndërtimin dherindërtimin e shumë xhamive, mejtepevedhe banesave për imamë. Për shembull,Atasheu ka financuar ndërtimin e xha-misë, mejtepit dhe banesën në fshatinKallkovë të Vallandovës, xhaminë e fsha-tit Buçim të Radovishit, mesxhidin dhebanesën për imam në Sveti -Nikollë, qytetky që asnjëherë më parë nuk ka pasurxhami ose mesxhid për falje të namazeve- krahas tentativave të kamotshme të Myf-tinisë dhe banorëve, pastaj për xhaminë ecila është në ndërtim e sipër në fshatin To-

pollnicë të Radovishit, rindërtimin e Xha-misë Kadën Ana në Shtip, etj. Atasheu, poashtu në bashkëpunim me Dijanetin,ofrojnë edhe ndihma tjera, si: furnizimme materiale mësimore për mejtepet,ndihma gjatë muajit të Ramazanit, mishkurbani, iftare dhe organizim të manife-stimeve të ndryshme me karakter fetar.

Duhet të theksojmë se krahas aktivi-teteve të tjera, Myftinia gjatë muajit të Ra-mazanit çdo natë organizon iftare, vizitanëpër xhemate, ndihma të ndyshme hu-manitare; po ashtu edhe gjatë Kurban-Bajramit bën therjen dhe ndarjen e mishittë kurbanit për nevojtarët etj.

Problemet me të cilat ballafaqohetMyftinia janë të natyrave të ndryshme –thonë në Myftini. Anakronizmi më imadh është me Xhaminë HusamedinPasha! Kjo xhami ekziston që nga she-kulli 16-të. Në funksion ka qenë deri nëvitin 1945. Më pas, në vitin 1953, ngapushteti komunist i atëhershëm i jepet nëpërdorim, si galeri, Muzeut të Shtipit. Mevendim të Qeverisë, ajo në vitin 2006 idorëzohet përsëri në pronësi BashkësisëFetare Islame të Maqedonisë (sot e Ve-riut), ndërsa në vitin 2009 Ministria eTransportit dhe e Lidhjes truallin ku gjen-det Xhamia ia shet Kishës OrtodokseMaqedonase!!! Për çudi, edhe sot Xha-mia vazhdon të ngelë në pronësi të Ki-shës! Edhe pse BFI për rastin në fjalë i kainformuar të gjithë autoritetet shtetëroredhe ndërkombëtare, madje ka ngrituredhe proces gjyqësor, por që është mëkeqja se të gjitha instancat gjyqësore,madje edhe Gjykata Supreme, kanë

marrë vendime anakronik në favor të Ki-shës!

MIRËKUPTIM PËR MYSLIMANËT EMAQEDONISË LINDORE!

Po ashtu mund të përmendet edherasti i Orta-Xhamisë në Strumicë, xhamikjo e cila është ndër objektet më me rën-dësi të periudhës osmane në vendin tonë:ajo edhe sot, në kohën e pluralizmit fetar,politik, kulturor dhe të demokracisë, va-zhdon të mos i jepet në pronësi BFI-sëdhe vazhdon të shfrytëzohet si depo përmateriale të ndryshme! Edhe pse ka pasurdisa takime me zyrtarë të lartë, nga të cilit

është kërkuar që xhamia edhe të restauro-het, por edhe t’i jepet në shfrytëzim Myf-tinisë, për fat të keq ende nuk ka ndonjëhap konkret optimist në këtë drejtim.

Kemi raste, si në fshatin Durfullu, kunuk lejohet ndërtimi i xhamisë, madjeedhe në vendin ku ka qenë më parë xha-mia dhe ku deri vonë kanë ekzistuar the-melet e saj! Edhe për këtë rast gjykata kamarrë vendim me të cilin banorëve my-slimanë të fshatit nuk u jepet leja përndërtimin e xhamisë!

Ka raste kur prona të Vakëfit – siçndodh me varrezat e vjetra në Strumicëdhe Pehçevë, në dokumentacione dalin siprona të “bashkësisë fetare myslimane”,bashkësi kjo inekzistente, kurse autorite-tet shtetërore edhe në këtë rast nuk lejojnëqë të njëjtat të shfrytëzohen për nevojat ebesimtarëve myslimanë, nga Myftinia eShtipit. Ka edhe raste kur pronat e Vakë-fit i janë dorëzuar si pronë Kishës Orto-dokse Maqedonase!

Myftinia e Shtipit – thonë në Myftini- me kapacitetet që i ka në dispozicion dheme përkrahjen e fortë të Bashkësisë Fe-tare Islame dhe të partnerëve të tjerë tëbrendshëm dhe të jashtëm, gjithmonë evendosur dhe e sigurt do të hapërojë nëofrimin e mundësive për ngritjen e vle-rave fetare dhe po ashtu me seriozitetinmë të madh do të vazhdojë të ballafaqohetme të gjithë sfidat që do të paraqiten nëkëtë drejtim. Ajo, para së gjithash, kërkonmirëkuptim nga shteti për të gjithë mysli-manët e Maqedonisë lindore...

Përgatitën: Pajazit Murati etj.

Orta-Xhamia në Strumicë

Mbishkrim i Medresesë Hamidije

Xhamia Husamedin Pasha-Shtip

Kryetari në detyrë i Bashkësisë FetareIslame të RMV, h. hfz. Shaqir ef. Fetahu,i shoqëruar nga Shefi i Kabinet dhe Drej-tor për Diasporë, dr. Selver ef. Xhemaili,më 5 tetor, 2020, në selinë e Rijasetit tëBFI pritën një delegacion të lartë të orga-nizatës turke për zhvillim dhe humanitet"TIKA", të udhëhequr nga koordinatoriz. Halim Omer Sugut.

Fillimisht, h. hfz. Shaqir Fetahu i fa-lënderoi mysafirët për vizitën e bërë,ndërsa më pas u bisedua për projektet ak-tuale që janë në realizim e sipër, si dhepër punën që duhet filluar në të ardhmennë renovimin e kompleksit "Arabati" nëTetovë dhe projektin e Xhamisë së Prile-pit.

Gjithashtu, u bisedua edhe për punëtjera. Njëherësh, u vendos që BFI-së dheKishës Ortodokse Maqedonase-AO kjoorganizatë t'u dhurojë materiale dezin-

fektuese për xhamitë dhe kishat, që u pra-nua nga krerët e BFI, pas së cilës u arritdakordimi që ky aksion të bëhet si pro-jekt i përbashkët.

“TIKA” viziton BFI-në

Xhamia në fshatin Kallkovë-Dojran


Më datë 13 tetor, 2020, Kreu në de-tyrë i Bashkësisë Fetare Islame të Repu-blikës së Maqedonisë së Veriut, h. hfz.Shaqir ef. Fetahu, priti në Rijaset Drej-torin e Agjencisë për Zbatimin e Gju-hëve, prof. dr. Ylber Sela, i shoqëruarnga bashkëpunëtorët z. Shaqir Islami,Këshilltar i Drejtorit dhe z. Besian Pol-lozhani.

Gjatë takimit h. hfz. Shaqir ef. Fetahuu tregoi mysafirëve praktikën e shumëg-juhësisë, cila vite të tëra zbatohet në Ba-shkësinë Fetare Islame, duke i respektuartë gjithë popujt e vendit-be-simtarë të Islamit, duke i mundësuar se-cilit përdorimin e gjuhës amtare.

Nga ana tjetër, prof. dr. Ylber Sela ishprehu urimet e tij dhe të Agjencisë qëai drejton Kreut të BFI për postin e ri,duke i dëshiruar shumë suksese në punënë drejtimin e BFI dhe në të njëjtën kohëi dhuroi Kryetarit të BFI-së një doracaktë Agjencisë rreth mënyrës së aplikimit

të dygjuhësisë në institucionet shtetërore.Efendi Fetahu u falënderua për këtë dhei dëshiroi suksese në udhëheqjen e Ag-jencisë për Zbatimin e Gjuhëve.

Më pas, të dyja palët këmbyen men-dime rreth shumë çështjeve, në veçantirreth zbatimit të gjuhëve në Republikën

e Maqedonisë së Veriut dhe konstatuanse zbatimi i dygjuhësisë, në veçanti egjuhës shqipe në institucione, ështështyllë e ardhmërisë sonë kombëtare dhefetare, prandaj në këtë frymë u ra dakordqë bashkëpunimi mes këtyre dy institu-cioneve të vazhdojë edhe në të ardhmen.

Për zbatimin zyrtar të gjuhës shqipe në RMV

Më 25 shtator, 2020, në prani të Myftiut dr.Qenan ef. Ismaili, referentëve, hoxhallarëve,hafëzllarëve e xhematlinjve, Myftinia e Shku-pit realizoi me sukses Garat Kuranore 2020 nëXhaminë e Mustafa Pashës, moderimin e të ci-lave e bëri referenti Rexhep ef. Imeri. prezen-tuan Komisioni vlerësues përbëhej nga: hfz.Xhemail ef. Nuhiju (kryetar); hfz. Abdulkerimef. Ebibi (anëtar); hfz. Jashar ef. Ibrahimi (anë-tar),

Vendi i parë i takoi Isra Jusufit, nxënës nëmejtepin e Xhamisë En-Nur – Bukoviq; vendii dytë, Iman Latës, nxënës në mejtepit “Ikre”,Fushë-Tophanë; vendi i tretë, Nuredin Osma-nit, nxënës i mejtepit “Drita”, Fushë-Tophanë.

Më pas hfz. Huzri ef. Idrizi lexoi disa ajete

nga Kurani famëlartë.Në fund, Myftiu dr. Qenan ef. Ismaili e vle-

rësoi lart angazhimin e mualimëve, elanin dhedëshirën e nxënësve për mbrojtjen dhe mësi-min e fjalës së Allahut, duke shtuar se ky re-zultat nuk mund të arrihet pa mbështetjen eprindërve, të cilët janë faktor kyç në edukimine mirëfilltë të fëmijëve të tyre. Myftiu i ndauedhe mirënjohjet dhe shpërblimet për nxënë-sit dhe komisionin vlerësues.

Nxënësit që zunë tri vendet e para u shpër-blyen me nga një tablet (mini-kompjuter).Myftinia e Shkupit, ndërkaq, për nxënësit qëmorën pjesë në këto aktivitete organizoi dhenjë ekskursion njëditor në qytetet e Ohrit dhetë Strugës.

Myftinia e Shkupit: "Gara kuranore 2020"

Në Xhaminë e Re - Çairështë organizuar dhe Kuizi i di-turisë, mbrëmja finale.

Myftiu dr. Qenan ef. Ismailie çmoi lart punën dhe angazhi-min e gjithë mualimëve, të cilëti falënderoi për punën e tyre fi-snike, të cilët – tha ai - arritën qët’u japin këtyre nxënësve vetë-besimin, krahas dijes, njohurivetë nevojshme dhe përgatitjes sëduhur që po na bëjnë krenarësot, me shpresë dhe lutje që të nabëjnë krenarë edhe më tutje mearritjet dhe sukseset e tyre.

Në bazë të vlerësimit të ko-misionit treanëtarësh, të përbërënga: Llokman ef. Kamberi(kryetar), Adem ef. Rahmani(anëtar), Shaban ef. Tahiri (anë-tar), në vendin e parë u rangua:ABDULBASIT MEMETI, nxë-nës në mejtepin “Ikre” – fshatiStudeniçan; në vendin e dytë,REJHANE SEFA, nxënëse nëmejtepin e Xhamisë JahjaPasha; në vendin e tretë, ZE-RINA ÇUPI, nxënëse në mejte-pin e Xhamisë Hatunxhuk.

Kuiz diturie në Çair

Lajm TV ka publikuar më 21 shtator,2020, raportin me titull “BFI ka humburvakëfin në zemër të Shkupit, kushton mi-liona euro?”, ku deklaratë jep historianiQerim Lita - njëri ndër më të privilegjua-rit e BFI-së më herët, i cili për shërbime tëndryshme ka marrë shuma të majme ngabuxheti i BFI-së, shuma të cilat vijnë edheprej vakëfit.

Si rregull, për të shitur një pronë, duhettë nënshkruash edhe marrëveshje për shit-blerje. Marrëveshje të tilla, asnjë organ iBFI-së nuk ka nënshkruar me personat qësot janë pronarë të banesave në ndërtesën“Ibni Pajko”, por ato banesa i ka shiturshteti pa pëlqimin e BFI-së.

Në fakt, me nacionalizimin e pronavenë monizëm e gjithë prona e Xhamisë IbniPajko, përfshi këtu edhe ndërtesën gja-shtëkatëshe që mban edhe sot e kësaj ditëkëtë emër, kalon në pronësi të shtetit.Xhamia prishet, ndërsa ndërtesa ekzistonedhe sot e kësaj dite. Me nxjerrjen e Lig-jit për denacionalizimin e pronave, BFIngriti procedurë për kthimin e pronës qënga tetori i vitit 2000. • Ndërtesa përbëhet prej banesave, si dhe

322,42 m2 objekte afariste.• BFI ka dëshmuar pronësinë e saj me ta-

pinë nr. 12820 të datës 11 maj 1929,• Nacionalizohet me vendim nr. 301/59

më 13.05.1960 për interesa shtetërore.• Kërkesa për denacionalizim parashtro-

het më 7.10.2000, e regjistruar si DN.nr. 19-08-736/1 (570), sapo nxirretLigji për denacionalizim dhe është njëndër objektet e para të cilat BFI kërkonqë t’i kthehet në pronësi.

• Deri tani janë kthyer vetëm dyqanet mesipërfaqe prej 322,42 m2, ndërsa bane-sat nuk kthehen në pronësi, sepse qënga vitet 80-të të shekullit XX kanë ka-luar në pronësi të personave fizikë(kanë qenë të vendosur në këtë ndër-tesë, kryesisht ushtarakë të JNA-së).

• Për kthimin e banesave disa herë jemiankuar si: në vitin 2001, 2004, 2009,2014 e kështu më radhë, deri më sot,dhe lënda disa herë është kthyer në ri-shqyrtim.

• Shuma e fundit me të cilën shteti ekompenson BFI-në për banesat është22.530.172 denarë, shumë të cilën BFInuk e ka marrë akoma.Duam të sqarojmë se BFI nëpërmes pro-

cesit të denacionalizimit kërkon kthimin eVakëfit të nacionalizuar nga sistemi komu-nist dhe nëpërmes procesit arrijmë tëkthejmë shumë prona, mes tyre edhe dyqa-net e të njëjtit objekt, por shpesh në disalëndë shteti nuk lejon kthimin e pronave nëseato vazhdojnë të jenë interes shtetëror, si Va-këfi te Universiteti Shën Kiril e Metodij, va-këfi tek Biblioteka Universitare e të tjera.

Arsyeja e moskthimit të banesaveështë se prona ka kaluar në pronësi të per-

sonave fizikë që nga vitet 80-të të shekul-lit të kaluar, kur objekti ka qenë i qeverisurprej organeve të shtetit. Sipas Ligjit përdenacionalizim, neni 9, thuhet: “prona ecila ka kaluar në pronësi të personave fi-zikë deri në hyrje të fuqi të këtij ligji, nukmund të kthehet në pronësi”.

Këto akte normative, të nxjerra ngaKuvendi i Maqedonisë, jo nga organet eBFI-së, shpesh janë pengesë për kthimine pronës, ndërsa potencojmë se ligjet nuki nxjerrim ne, por deputetët e Kuvendit tëMaqedonisë së Veriut.

Ne si BFI në vitin 1998, kur për herë tëparë është nxjerrë Ligji për denacionali-zim, shumë ashpër i kemi kritikuar këtonorma juridike, por si atëherë, ashtu edhesot, shpesh kërkesat e BFI-së, edhe psejanë legjitime, hasin në vesh të shurdhër tëorganeve kompetente.

Jo vetëm për banesat e “Ibni Pajkos”,por edhe për shumë lëndë të tjera të cilatnuk janë në favor të Vakëfit, të njëjtat do tëdërgohen edhe në Gjykatën e Strasburgut.

Me shpresë se sqaruam mjaftueshëm,që qytetari të dijë se BFI asnjëherë nuk kashitur asnjë vakëf dhe as do të shesë në tëardhmen, derisa vendimet janë në për-gjegjësi të plotë të organeve legjitime tëBFI-së. Për atë që është jashtë kompeten-cave tona, ju lutemi drejtojuni institucio-neve përkatëse. (22.09.2020)

Zyra për Informim e BFI të RMV

RREEAAGGIIMM

Banesat e “Ibni Pajkos” i ka shitur shteti papëlqimin e BFI-së!

Më 16 tetor, 2020, Kreu në detyrë iBashkësisë Fetare Islame të Republikëssë Maqedonisë së Veriut, h. hfz. Shaqiref. Fetahu, i shoqëruar nga Shefi i Ka-binetit dhe Drejtori për Diasporë dr.Selver ef. Xhemaili, priti në një takimzyrtar Zv/Ministrin e Kulturës të Qeve-risë së RMV, z. Sedat Sulejmanin, nëpërcjellje të Shefit të Kabinetit z. Men-sur Aliti dhe të teologut të mirënjohurtë trevave tona z. Gani Nesimi.

Me këtë rast, h. hfz. Shaqir ef. Fe-tahu i uroi detyrën e re Zv/Ministrit,duke i dëshiruar punë të mbarë dhe suk-sese të reja në dikasterin që drejton.

Gatë takimit mes të dyja palëve u bi-sedua për shumë çështje që kanë të

bëjnë me Bashkësinë Fetare Islame dheu konstatua se Ministria e Kulturës nëtë ardhmen do të jenë në shërbim tëndihmesës dhe zgjidhjes së problemeveme të cilat ballafaqohet institucionifetar.

Për këtë, Kreu i BFI h. hfz. Shaqir

ef. Fetahu edhe një herë i shprehu fa-lënderime në emrin e tij personal dhe nëemër të BFI për vizitën dhe respektin qëka treguar Zv/Ministri, të bindur se ba-shkëpunimi mes dy institucioneve do tëjetë në frymën e mirëkuptimit dhe ba-shkëveprimit në sferat e përbashkëta.

Zv/Ministri i Kulturës në BFI


Kreu i Bashkësisë Fetare Islame të Republikës së Maqedo-nisë së Veriut, h. hfz. Shaqir ef. Fetahu, më 28 shtator, 2020,mori pjesë në përvjetorin e Forumit Ndërkombëtar Boshnjak, icili u mbajt në amfiteatrin e Komunës Çair. Në këtë manifestimmorën pjesë shumë personalitete të sferave të ndryshme sho-qërore dhe politike.

Fjalën hyrëse e mbajti akademiku i njohur z. Ferid Muhiq,ndërsa kanë folur edhe Kryetari i Forumit Boshnjak z. EnesShemsoviq, Kryetari i Komunës së Çairit z. Visar Ganiu, Mi-nistri i Punëve të Brendshme z. Oliver Spasovski e të tjerë.

Kreu i Bashkësisë Fetare Islame shoqërohej nga Myftiu iShkupit, dr. Qenan Ismaili.

Në fjalën e tij të rastit, h. hfz. Shaqir ef. Fetahu përshëndetitubimin dhe foli për rolin e boshnjakëve në jetën fetare islame.Njëherësh, nga organizatori Kreut të BFI iu dorëzua Dekorata

e Forumit Boshnjak për kontributin e dhënë në ngritjen fetare-kulturore të boshnjakëve.

Bashkëpunimi mes BFI dhe Drejtorisëpër Çështje Pronësore-Juridike, që vepronnë kuadër të Ministrisë së Financave, ështënë binarët e duhur. Kjo është vlerësuar më10 tetor, 2020, në takimin midis Kreut nëdetyrë të Bashkësisë Fetare Islame të RMV,h. hfz. Shaqir ef. Fetahu, me zonjën Sha-sine Kasami, drejtoreshë e kësaj drejtorie.Ajo është shoqëruar nga dy bashkëpunëto-

rëve të vet, z. Bejan Rexhepi dhe z. Bunja-min Shabani. Nga Rijaseti ka marrë pjesëSekretari i Përgjithshëm, h. Irsal ef. Jakupi.

Fillimisht, Kreu i BFI h. hfz. Shaqir ef.Fetahu falënderoi zonjën Kasami dhe drej-torinë që ajo drejton për punën e palo-dhshme dhe kontributin e dhënë në të mirëtë BFI dhe të myslimanëve të vendit, përndihmën e dhënë në privatizimin e pronave

të BFI dhe denacionalizimin e vakëfeve tënacionalizuara.

Të dyja palët ranë dakord që edhe në tëardhmen të ketë një bashkëpunim të mirë-filltë për çështjet e hapura, siç janë dena-cionalizimi në tërësi i pronave të BFI dherikthimi i tyre tek pronari i vërtetë – pra, teBFI, si dhe nxjerrja e epilogut për pronat qëjanë në procedurë e sipër.

Më 27 shtator, 2020, Kreu në detyrë i Bashkësisë FetareIslame të RMV, h. hfz. Shaqir ef. Fetahu, i shoqëruar nga Myf-tiu i Myftinisë së Shkupit, dr. Qenan ef. Ismaili, kanë marrëpjesë në shënimin e njëvjetorit të shoqatës “SOS Vita”, e cilapërkujdeset për personat me nevoja të posaçme. Në këtë cere-moni ata u mirëpritën nga Kryetari i Shoqatës “SOS Vita”, z.Ertan Shaqiri dhe anëtarët tjerë të Shoqatës.

Në prezencë të një numri të madh të të pranishmëve, Kreui BFI, h. hfz. Shaqir ef. Fetahu, përshëndeti këtë përvjetor dhepunën e palodhshme të udhëheqjes së kësaj shoqate, si dhepremtoi mbështetje të parezervë për këtë shoqatë, e cila ështënë shërbim të personave me nevoja të posaçme.

Deri më tani në këtë shoqatë janë regjistruar 110 personame nevoja të veçanta, ndërsa qëllimi dhe synimi i kësaj shoqate

është që përmes aktiviteteve të ndryshme të përmirësohet gjen-dja e personave me nevoja të veçanta në Shkup dhe më gjerë.

Kreu në detyrë i Bashkësisë FetareIslame të Republikës së Maqedonisë sëVeriut, h. hfz. Shaqir ef. Fetahu, i shoqë-ruar nga Shefi i Kabinetit dhe Drejtori përDiasporë, dr. Selver ef. Xhemaili, kanëpritur më 16 tetor, 2020, në Rijaset, në njëtakim pune, anëtarët eGESAB-International Academy of Scien-ces, me seli në Linz të Austrisë, në për-

bërje: z. Shaban Jashari dhe z. MesutKoxha. Fillimisht, Kreu i BFI u dëshiroimirëseardhje në institucionin më të vjetërnë vend - atë të Bashkësisë Fetare Islamedhe më pas i njoftoi, me një paraqitje tëshkurtër, mbi funksionimin e BFI dhe in-stitucioneve edukativo-arsimore që ajo ka.Mysafirët i uruan Shaqir ef. Fetahut postine ri në udhëheqjen e BFI-së dhe i dëshi-

ruan suksese dhe punë të mbarë në të ar-dhmen.

Më pas të dyja palët diskutuan mëthellësisht mbi mundësitë e bashkëpuni-mit të përbashkët mes GESAB- Interna-tional Academy of Sciences dhe BFI,përkatësisht Fakultetit të ShkencaveIslame në Shkup, në sferën e edukimit, ar-simimit dhe të shkollimit në përgjithësi.

Në Forumin Ndërkombëtar Boshnjak

Kënaq bashkëpunimi me Ministrinë e Financave

Përvjetori i shoqatës “SOS Vita”

GESAB në Shkup

Shkruan: Mr. Nexhati Spahiu(Enkas për HeR)

Falënderojmë Allahun (xh. sh.), iCili krijoi vdekjen që jeta të ketëkuptim, i Cili krijoi sëmundjen që

shëndeti të ketë kuptim, i Cili krijoi natënqë dita të ketë kuptim, i Cili krijoi Ahire-tin që jeta në dynja të ketë kuptim. I dër-gojmë salavate dhe selame Muhamedit(a. s.), shumë selame shpirtrave të shehi-tëve dhe lutemi për udhëzimin e Allahutpër ne të gjallët.

Rinia është e ardhmja, pjesa më e rën-dësishme e një populli, pranvera e jetës.Jeta në rini është përplot stuhi. Nëse njërini është e ngritur, atëherë edhe populli iasaj është i ngritur. Rinia duhet të eduko-het me vlerat e dashurisë, të respektit, tëdinjitetit, të punës, të sakrificës, të nde-rit, të diturisë dhe të guximit.

ÇFARË BREZI PO RRITIM? ÇFARË TËARDHME PO NDËRTOJMË?

Po jetojmë në një kohë shumë të vë-shtirë, ku rinia jonë çdo ditë po përballet

me sfida të ndryshme siç janë: droga,prostitucioni, alkooli etj. Të rinjtë tanë pomundohen të imitojnë kultura të ndry-shme dhe po e harrojnë vetveten e tyre.

Rinia është begatia më e çmueshme enjë kombi. Një komb pa një rini të shën-doshë, nuk ka perspektivë të ndritur.Rinia e popullit shqiptar ka kohë që gjen-det në udhëkryqet e saj.

Gjithmonë është thënë se rinia ështëardhmëria e një shoqërie, e një populli, enjë shteti dhe në duart e tyre do të barten

Rinia, begatia më e çmueshme e një populli

AKTUALITET

Periudha e rinisë është periudha e fuqisë, e cila gjendet në mes dy periudhave të dobësisë:dobësisë së fëmijërisë dhe dobësisë së pleqërisë. Faza e rinisë është një begati që duhet të

shfrytëzohet. Të rinjtë janë ata që mund të bartin detyra të rënda, të ballafaqohen me sfida tëndryshme, të durojnë dhe të sakrifikojnë për ideale. I Dërguari (a. s.) ka thënë: “Nuk do të lëviz

askush ditën e Kiametit derisa të pyetet për katër gjëra: për jetën si e ka harxhuar, për rininë si eka vjetruar, për pasurinë si e ka fituar dhe ku e ka harxhuar; dhe për punën e tij – ç‘bëri.”


përgjegjësitë dhe obligimet për të udhë-hequr, edukuar, zhvilluar dhe për të çuarpërpara bashkësinë njerëzore.

Rinia shqiptare sot po kalon momenteshumë të vështira dhe, ashtu si i gjithëkombi shqiptar, ndodhet në një udhëkryqtë madh. Kërkon të ndërtojë të ardhmen esaj, por ndeshet me shumë probleme tëcilat shpesh janë shumë të vështira për t’uzgjidhur.

Koha në të cilën jetojmë është mjaftdinamike dhe sot në botë ndryshimetndodhin me një shpejtësi marramendëse,e me këtë e gjithë bota zihet në vorbën endryshimeve të natyrave të ndryshme qëi përjetojmë sot.

Periudha e rinisë është periudha e fu-qisë, e cila gjendet në mes dy periudhavetë dobësisë: dobësisë së fëmijërisë dhedobësisë së pleqërisë - siç tregon për këtëKurani famëlartë:

“Allahu është Ai që ju krijoi në njëgjendje të dobët, pastaj pas asaj dobë-sie ju dha fuqi, e pas fuqisë, dobësi epleqëri. Ai krijon çka të dojë, Ai ështëmë i dijshmi, më i fuqishmi.” (Er-Rum,54)i

Faza e rinisë është një begati që duhettë shfrytëzohet. Të rinjtë janë ata qëmund të bartin detyra të rënda, të balla-faqohen me sfida të ndryshme, të durojnëdhe të sakrifikojnë për ideale. I Dërguari(a. s.) ka thënë:

“Nuk do të lëviz askush ditën e Kia-metit derisa të pyetet për katër gjëra: përjetën si e ka harxhuar, për rininë si e kavjetruar, për pasurinë si e ka fituar dheku e ka harxhuar dhe për punën e tij –ç‘bëri.” (Transmeton Tirmidhiu)i

“Shfrytëzo pesë gjëra para pesë tëtjerave: rininë tënde para pleqërisë,

shëndetin para sëmundjes, pasurinë paravarfërisë, kohën e lirë para se të ziheshdhe jetën para vdekjes.” (TransmetonBejhekiu)iii

Rinia sot po jeton në një zbrazëtishpirtërore. Ajo ka energji, por ketë ener-gji po e shpenzon kot, pa e ditur qëllimine krijimit të tyre. Sheh një numër të madhtë rinisë pa të ardhme, pa kontroll. Bëjnëjetë të çastit, nuk mendojnë për një të ar-dhme të ndritshme. Kanë pak moral, fla-sin shumë e asgjë s’thonë. Edhe ato fjalëqë flasin, i kanë: sharje, mallkime, talljeetj. Pra, aq sa dinë, aq (atë) flasin.Shkojnë në shkollë si në dasmë. Bile, nëdasmë njerëzit dërgojnë dhurata - me njëfletore në xhep; të gjitha lëndët i për-ziejnë aty.

Shkollën nuk e llogarisin si vend tëarsimimit dhe të edukimit. Për ta shkollaështë një mundësi për largim nga shtëpia.Shkollat sot kanë filluar të marrin rolin evendeve ku bëhen sfilata, ku secila vajzështyhet me tjetrën se cila e ka fustanin mëtë shkurtër, cila po ekspozon lakuriqësinëmë shumë; disa të tjera, kush po bënë ma-kijazhe më të mira. Çantave të vajzave,në vend të librave, fletoreve dhe lapsave,po zë vend grimi i tyre. Kjo pothuajsenuk po u pengon shumë prindërve dheedukatorëve të tyre. Nëse një vajzë e revendos të mbrojë nderin dhe identitetin evet fetar, për rrethin dhe pedagoget e tyreato janë të nënçmuara, të përjashtuaranga orët e mësimit, ndërsa ka raste edhetë përjashtimit nga shkolla.

Për rininë e Perëndimit dhe proble-min e zbrazëtisë së tyre shpirtërore, dr.Jusuf el-Kardavi thotë: “Ata ankohen përshkak të boshllëkut, të brengës dhe tëjetës së pakuptimtë. Për këtë shkak jeta etyre është e ngjashme me mënyrën no-made të ekzistencës, ngase ky civilizimbashkëkohor nuk u ka ofruar inspirimshpirtëror, nuk e ka mbushur boshllëkundhe vakumin fetar; nuk i ka mbrojtur ngafrika. Ata me të nuk e kanë kuptuar zana-fillën, as zhvillimin e tyre. Me të nuk ekanë kuptuar domethënien e ekzistimit tëtyre. Te kokat e tyre ende sillen pyetjet epërhershme: prej nga janë, ku dhe përseshkojnë?”iv

Dr. Jusuf el-Kardavi thotë: “Të rinjveu nevojitet autoriteti. E, a mund ta gjejnënjë model të duhur në shtëpi? Po a mundtë gjejnë në shkollë dhe në shoqëri? Fat-keqësisht, modele të tilla të duhura sot kagjithnjë e më pak. Sot është vështirë tëgjendet një baba i cili mund të jetë shem-bull për fëmijët e tij, as pedagog tek i cilinxënësit do të shohin autoritetin dhe edu-katorin e duhur. Është vështirë të gjendetky lloj, pos atyre të cilët i ka mëshiruar

Allahu (xh. sh.), ndërsa ata, siç duket,janë të rrallë. Në disa shkolla ekziston njëprogram i mirë për studimin e diturive tëdobishme, mirëpo arsimimi nuk nënkup-ton vetëm programin e mirë, ose librin emirë, ose lëndët të cilat duhet mësuar për-mendsh për të kaluar provimin. Arsimimiështë diç më e thellë dhe më e madhe sekaq. Arsimimit i nevojitet një model i ciliditurinë e vet do të arrijë ta transmetojëtek nxënësit ngrohtësisht dhe të zgjojë tekata vëmendjen dhe dëshirën për fitimin editurisë, i cili do të jetë shembull i gjallëi arsimimit”v

Për këtë, i riu mysliman duhet tëbëhet vetë shembull i mirë, të cilin do tandjekin tjerët, nëse nuk sheh në shoqërishembull të mirë. Askush nuk ka të drejtëqë këtë t’ia hedh tjetrit apo shoqërisë. Netë gjithë jemi përgjegjës, sepse kjo ështëprej problemeve substanciale të shoqërisëdhe kjo nënkupton edhe përgjegjësinëtonë kolektive për mosrealizimin e këtijobjektivi madhor islam.Shembulli i mirë duhet të ekzistojë në tëgjitha fushat e jetës, si: (tek) përkushtimifetar, shkenca, morali, sjellja e mirë, fa-milja, shoqëria etj.

Shumë prej të rinjve i kanë neglizhuarobligimet fetare dhe i kanë lënë mënjanë.Ka prej tyre që i kanë lënë krejtësisht. Njëpjese prej tyre u kanë ikur disa nga obli-gimet, disa nga shtyllat.

Nëse zemra e të riut lidhet për epshet,ajo është prishur edhe është sfiduar, kë-shtu që ai është bërë rob i atyre epsheve,vrapon pas tyre nga të shkojnë ato, edhepse ato e drejtojnë drejt shkatërrimit tëtij.

“Kush e lë shpirtin e vet të zbrazët, nëtë do të vendoset pakujdesia. Shpirti nukmund të mbetet bosh. Nëse nuk mbushetme të mirë, do të mbushet me të keq;nëse nuk mbushet me udhëzim, do tëmbushet me mashtrim; nëse nuk mbushetme të vërtetën, do të mbushet me të pa-vërtetën.”vi

Disa sfida me të cilat, për fat të keq,po ballafaqohet rinia jonë janë: alkooli,droga (narkomania), duhani, interneti etj.

ALKOOLI

Me të vërtetë që konsumimi i alkoolitdhe i drogës krijon një gjeneratë plotë-sisht të shkatërruar, prej së cilës nuk pri-tet asnjë dobi, asnjë fitore, sepse kjogjeneratë do të jetë vegël e tjetërkujt. Enëse kështu është kjo gjeneratë, kjo do tëjetë fatkeqësia më e madhe, sepse nëserinia bie, atëherë kush do të ngrihet mendërtimin dhe kush do ta rikthejë fitorendhe rezultatet:

me sfida të ndryshme, të durojnë dhe të sakrifikojnë për

ideale. I Dërguari (a. s.) ka thënë:

" :

"

“Nuk do të lëviz askush ditën e Kiametit derisa të pyetet për katër gjëra: për jetën si e ka harxhuar, për rininë si e ka

vjetruar, për pasurinë si e ka fituar dhe ku e ka harxhuar

dhe për punën e tij – ç‘bëri.” (Transmeton Tirmidhiu)1

:

:

: - : -

:

“Shfrytëzo pesë gjëra para pesë të tjerave: rininë tënde

para pleqërisë, shëndetin para sëmundjes, pasurinë para

varfërisë, kohën e lirë para se të zihesh dhe jetën para vdekjes.” (Transmeton

Bejhekiu)2

Rinia sot po jeton në një zbrazëti shpirtërore. Ajo ka

energji, por ketë energji po e shpenzon kot, pa e ditur

qëllimin e krijimit të tyre. Sheh një numër të madh të

me ndërtimin dhe kush do ta rikthejë fitoren dhe rezultatet:

“Shejtani nuk dëshiron tjetër, përveç se nëpërmjet verës dhe bixhozit të hedh

në mesin e rinisë dhe të tjerëve. Dijetarët janë

shprehur qartë për ndalesën e duhanit të fëlliqur dhe dëmet e

tij. Allahu i madhërishëm thotë:

"…ai u lejon atyre si të

ligjshme At-Tajjibat (gjithçka të mirë dhe të

. Ai u tha: Edhe të parët tuaj, edhe ju ishit të humbur.”

Pastaj vazhdoi të debatojë me ta derisa i mposhti dhe u tha:

) (

“Pasha Allahun, posa të largoheni ju, unë kam për

t’ua bërë atë që duhet statujave tuaja! Dhe, i bëri ato copë-copë, përveç njërës, më të madhes, që kishin ata,

me shpresë se asaj do t’i drejtohen (për të kuptuar se

kush i theu).” (El-Enbija, 57-58)3

Kur u kthyen ata, u habitën se

ç`kishte ndodhur me zotat e tyre. Ja se si e shpjegon

Kurani këtë rast:

) (

“Ata thanë: ‘Kush e bëri këtë me Zotat tanë? Ai na qenka kriminel. (Pastaj)

Thanë: Kemi dëgjuar për një

djalosh që i përqeshte ato, të cilit i thoshin Ibrahim’.”

(El-Enbija: 59-60)4

Ibrahimi ishte një djalosh i ri; ndoshta edhe më i ri se ne, por

ai në atë moshë ishte në rrugën e Allahut (xh. sh.) dhe i kishte kërcënuar ata se

do t’ua bënte copë-copë zotat. Ndërkohë, ai e realizoi

kërcënimin e vet. Kur ata e pyetën se ‘a e bëre ti këtë?’, ai

u përgjigj:

(me gisht, duke treguar kah

statuja më e madhe). “Mirëpo, pastaj e shoshitën këtë gjë në kokat e tyre (u

kthyen nga bindja në kokëfortësi) dhe thanë: ‘Po

ti e ke ditur se këta nuk flasin!’” (El-Enbija, 65)5



" :

"




:

:

: - : -

:




Bejhekiu)2













) (







Kurani këtë rast:

) (




(El-Enbija: 59-60)4





u përgjigj:





Periudha e rinisë është periudha e fuqisë, e cila gjendet në mes dy periudhave të dobësisë: dobësisë së fëmijërisë dhe dobësisë së pleqërisë - siç tregon për këtë Kurani famëlartë:

“Allahu është Ai që ju krijoi në një gjendje të dobët, pastaj pas asaj dobësie ju dha fuqi, e pas fuqisë, dobësi e pleqëri. Ai krijon çka të dojë, Ai është më i dijshmi, më i fuqishmi.” (Er-Rum, 54)

“Shejtani nuk dëshiron tjetër, për-veç se nëpërmjet verës dhe bixhozit tëhedh armiqësi mes jush, t’ju pengojënga të përmendurit e Zotit dhe t’ju lar-gojë nga namazi. Pra, a po i jepni fund(alkoolit e bixhozit)?” (El Maide, 91)

DROGA (NARKOMANIA)

Droga në vendin tonë paraqet armënmë moderne të djallit të mallkuar.

Narkomania sot, për fat të keq, pomerr një shtrirje me përpjesëtime më tëgjera, të katastrofave dhe është një pro-blem bashkëkohor dhe universal i çdo na-cionaliteti. Narkomania po bartet te tërinjtë me përmasa epidemiologjike dhepo përhapet më të madhe. Ajo është njëproblem botëror dhe, ç’është më e keqja,kjo epidemi planetare po përqafohet ngakategoritë e ndryshme e në veçanti nga tërinjtë.

Sot në shumë vende të botës drogaështë bërë “traditë” dhe pjesë përbërëse enjeriut - në shkollë, në rrugë, në dasma,në ahengje, në dëfrime, në mbrëmje gaz-more, si dhe në momente dhe situata tëndryshme. Në anën tjetër, shumica eprindërve, duke dashur që të tregohen

“modernë” dhe se ata i kuptojnë ve-primet e fëmijëve të tyre dhe të rinisë nëpërgjithësi, shpeshherë bëhen të shur-dhër për jetën e tyre, duke mos i kuptuarpasojat e saj.

DUHANI

Duhani është një ves i fëlliqur, ishpërndarë me të madhe në mesin e rinisëdhe të tjerëve. Dijetarët janë shprehurqartë për ndalesën e duhanit të fëlliqurdhe dëmet e tij. Allahu i madhërishëmthotë:

“…ai u lejon atyre si të ligjshme At-Tajjibat (gjithçka të mirë dhe të ligj-shme për besimin, punët, njerëzit,ushqimet, sendet) dhe ua ndalon si tëpaligjshme Al-Habaith (gjithçka tëkeqe dhe të palejueshme për besimin,për punët, njerëzit, ushqimet).” (ElAraf, 157)vii



" :

"




:

:

: - : -

:




Bejhekiu)2













) (







Kurani këtë rast:

) (




(El-Enbija: 59-60)4





u përgjigj:







" :

"




:

:

: - : -

:




Bejhekiu)2













) (







Kurani këtë rast:

) (




(El-Enbija: 59-60)4





u përgjigj:





Disa hadithe ku përmendet riniaNë vazhdim po japim disa hadithe ku përmendet rinia:

1. “Zoti yt është i kënaqur me atë adoleshent i cili është i lirë nga pasionirinor.” (Transmetuar nga Ahmedi)xi

2. “Janë shtatë persona të cilëve Allahu do t’u ofrojë hije prej hijes së Tij nëditën kur s’do të ketë hije tjetër përveç hijes së Tij: sunduesi i drejtë; i riu qëështë edukuar me dëgjueshmëri ndaj Allahut; njeriu, zemra e të cilit është e li-dhur për xhaminë; dy njerëz të cilët e duan njëri-tjetrin vetëm për hir të Allahutdhe ata takohen për hir të Allahut; njeriu i cili nxitet nga një grua me pozitë dhebukuri dhe ai thotë: “unë i frikësohem Allahut”; njeriu i cili ka dhënë lëmoshëfshehurazi, sa që dora e tij e majtë nuk e di se çfarë ka dhënë dora e djathtë etij; dhe personi i cili e përkujton Allahun në vetmi dhe lotët rrjedhin nga sytë etij (për shkak të frikës ndaj Allahut).” (Transmetuar nga Buhari dhe Muslimi)xii

3. “Hasani dhe Huseini (radiallahu-anhuma) do të jenë udhëheqësit e të rin-jve në xhenet.” (Transmetuar nga Tirmidhiu)xiii

4. “Do t’u thuhet njerëzve të Xhenetit: Për ju është rinia dhe ju kurrë s’do tëplakeni.” (Transmetuar nga Muslimi)xiv

5. “Asnjëherë një i ri nuk e nderon një të vjetër për shkak të moshës së vje-tër të tij, e që Allahu mos t’ia caktojë dikë i cili do ta nderojë atë gjatë pleqërisësë tij.” (Transmetuar nga Tirmidhiu me zinxhir të dobët të transmetimit)xv

6. Ebu Bekr i tha Zejd bin Thabitit derisa Umeri (radiallahu anhum) ishtekrahas tij: “Ti je një i ri, inteligjent. Ne s’dyshojmë në ty dhe ti e shkruaje shpal-ljen për të dërguarin e Allahut (salallahu alejhi ue selam). Pra, ndiqe Kuranindhe mblidhe atë.” (Transmetuar nga Buhariu)xvi

7. Pejgamberi (salallahu alejhi ue selam) i erdhi një të riu derisa ai ishte nëagoninë e vdekjes dhe e pyeti atë: “Në çfarë gjendje e sheh veten?” Ai tha: “Kamshpresë tek Allahu, o i dërguar i Allahut dhe frikësohem për mëkatet e mia.”Pejgamberi (salallahu alejhi ue selam) tha: “Nuk bashkohen këto dy gjëra(shpresa dhe frika) në zemrën e robit në një moment të këtillë, e që Allahu most’ia japë atë për çka shpreson dhe ta shpëtojë atë nga ajo prej së cilës frikëso-het.” (Transmetuar nga Ibn Maxheh)xvii

8. Bera bin Azib (radiallahu-anhu) tha në lidhje me Betejën e Hunejnit: “Jo,pasha Allahun. Pejgamberi (salallahu alejhi ue selam) nuk ka ikur. Madje, edheshoqëruesit e tij të rinj, të cilët qenë të lodhur dhe të pajisur dobët, u shfaqën përtë luftuar.” (Transmetuar nga Buhariu)xviii

9. Ibn Mes’ud (radiallahu-anhu) transmeton: “Ne luftonim me Pejgamberin(salallahu alejhi ue selam), ndërsa ishim të rinj.” (Transmetuar nga Ahmedi)xix

10. Alkame, i cili është njëri nga shoqëruesit e Ibn Mes’udit (radiallahu-anhu) transmeton: “Unë ecja me Abdullahun në Mine, kur ai e takoi Uthmanin(radiallahu-anhu). Abdullahu qëndroi duke biseduar me Uthmanin (radiallahu-anhu), kur ai tha: “O Ebu Abdir-Rahman, a do të martojmë ty me një vajzë tëre, ashtu që ajo do të t’i përkujtonte ty disa gjëra të cilat kanë kaluar gjatë kohëstënde.” Abdullahu tha: “Nëse e thoni këtë. Me siguri, Resulullahu (salallahualejhi ue selam) na ka treguar neve: ‘O rini, kushdo nga ju që ka mundësi, le tëmartohet, sepse kjo është më efektive në mbrojtjen e shikimit dhe më e dëlirë përvendet e turpshme. Nëse dikush s’ka mundësi që ta bëjë këtë, atëherë ai duhet tëagjërojë, sepse kjo është mburojë për të (nga mëkatet).’” (Transmetuar nga Bu-hariu dhe Muslimi)xx

11. Në hadithin që ka të bëjë me Dexhallin, të transmetuar nga Pejgamberi(salallahu alejhi ue selam): “Dexhalli do ta thërrasë një person, i cili është nëkulmin e rinisë së tij dhe do ta godasë atë me shpatë, duke e prerë atë në dypjesë, sikur goditja e shënjestrës. Pastaj, Dexhalli do ta thërrasë të riun. I riu dotë përgjigjet, duke qenë fytyra e tij vezulluese – duke qeshur.” (Transmetuar ngaMuslimi)xxi

12. Malik bin Huvejrith (radiallahu-anhu) transmeton: “Ne erdhëm te Pej-gamberi (salallahu alejhi ue selam) derisa ishim të rinj, me moshë të ngjashme.Ne qëndruam pranë tij për njëzet ditë dhe net. I dërguari i Allahut (salallahualejhi ue selam) ishte i mëshirshëm dhe i butë. Kur ai supozoi se ne mërziteshimpër familjet tona në vështirësi, ai na pyeti neve se çfarë kishim lënë prapa, dhene e informuam. Pejgamberi (salallahu alejhi ue selam) tha: “Kthehuni te fa-miljet tuaja, jetoni me ta, mësoni ata, thirrni ata” Dhe, ai përmendi edhe disagjëra të tjera. “Faluni ashtu siç më shihni mua duke u falur. Kur të afrohet kohae namazit, atëherë njëri prej jush duhet ta thërrasë thirrjen e namazit (ezanin)dhe më i vjetri nga mesi juaj le të udhëheqë në namaz.” (Transmetuar nga Bu-hariu)xxii

38 Hëna e Re 39Tetor 2020 | Safar - Rabi’ul-Awwal 1442

INTERNETI

Interneti është një sprovë e re, që kahyrë pa kontroll në shtëpitë tona tanishpejt. Edhe pse interneti mund të përdo-ret për të mirë dhe për përmirësim, shu-mica e të rinjve e shfrytëzojnë atë meqëllim të lojës dhe kalimit të kohës mëkot, e ndoshta mundet me qenë kjo edhenë gjëra të ndaluara - e kjo është vërejturte shumica e të rinjve në kohën tonë, tëcilët kalojnë nëpër faqe të ndryshme tëkëqija, duke shikuar atë që nuk kanëpasur mundësi ta shohin përmes kanalevetelevizive satelitore.

Ja një shembull se si duhet te jetë njëi ri: Ibrahimi (a. s.) ishte një i ri, nëmoshë shumë të vogël. Edhe pse në atëmoshë, ai nuk pranoi t`i adhurojë idhujtdhe ia mohoi këtë babait dhe popullit tëvet. Siç e përmendën Allahu (xh. sh.) nëKuranin famëlartë: “Ç`janë këto statuja?Ata thanë: I gjetëm te të parët tanë që poi adhuronin. Ai u tha: Edhe të parët tuaj,edhe ju ishit të humbur.” Pastaj vazhdoitë debatojë me ta derisa i mposhti dhe utha:

“Pasha Allahun, posa të largoheniju, unë kam për t’ua bërë atë që duhetstatujave tuaja! Dhe, i bëri ato copë-copë, përveç njërës, më të madhes, qëkishin ata, me shpresë se asaj do t’idrejtohen (për të kuptuar se kush i

theu).” (El-Enbija, 57-58)viKur u kthyen ata, u habitën se ç`ki-

shte ndodhur me zotat e tyre. Ja se si eshpjegon Kurani këtë rast:

“Ata thanë: ‘Kush e bëri këtë me Zotattanë? Ai na qenka kriminel. (Pastaj)Thanë:

Kemi dëgjuar për një djalosh që ipërqeshte ato, të cilit i thoshin Ibra-him’.” (El-Enbija: 59-60)ix

Ibrahimi ishte një djalosh i ri; ndoshtaedhe më i ri se ne, por ai në atë moshëishte në rrugën e Allahut (xh. sh.) dhe ikishte kërcënuar ata se do t’ua bëntecopë-copë zotat. Ndërkohë, ai e realizoikërcënimin e vet. Kur ata e pyetën se ‘ae bëre ti këtë?’, ai u përgjigj:

(me gisht, duke treguar kah statuja mëe madhe). “Mirëpo, pastaj e shoshitënkëtë gjë në kokat e tyre (u kthyen ngabindja në kokëfortësi) dhe thanë: ‘Poti e ke ditur se këta nuk flasin!’” (El-Enbija, 65)x

Dëshira jonë më e madhe është edu-kimi i një rinie të vetëdijshme dhe të gat-

shme për të marrë mbi supe përgjegjësitëe së ardhmes dhe për të ndërtuar botënsipas vlerave hyjnore. Një rini që do tëjetë model për botën islame në veçantidhe për të gjithë botën në përgjithësi…

Lusim Allahun e lartësuar me emrat eTij më të bukur dhe me cilësitë e Tij mëtë larta që ta mbrojë rininë tonë nga tril-limet e sprovave dhe t’i bëjë prej udhë-zuesve të udhëzuar, mbrojtësve të Islamitme udhëzim dhe dritë prej Zotit tonë, de-risa ta takojmë Atë, duke qenë i kënaqurme ne.

(Autori është imam dhe profesornga Prizreni)

1 Kuran: Er-Rum, 54.2 Hadith: Transmeton Tirmidhiu.3 Bejhekiu.4 Dr. Jusuf el-Kardavi: Disa refleksione mbi

gjendjen e sotme të rinisë sonë, fq.79 5 Dr. Jusuf el-Kardavi: Disa refleksione mbi

gjendjen e sotme të rinisë sonë, fq.21.6 Dr. Jusuf el-Kardavi: Disa refleksione mbi

gjendjen e sotme të rinisë sonë, fq.88.7 Kuran: El Araf, 157.8 Kuran: El-Embija, 57-58.9 Kuran: El-Embija, 59-60.10 Kuran: El-Embija, 65.11 Hadith: Transmeton Ahmedi.12 Hadith: Transmeton Buhariu dhe Muslimi.13 Hadith: Transmeton Tirmidhiu.14 Hadith: Transmeton Muslimi.15 Hadith: Transmeton Tirmidhiu.16 Hadith: Transmeton Buhariu.17 Hadith: Transmeton Ibn Maxheh.18 Hadith: Transmeton Buhariu.19 Hadith: Transmeton Ahmedi.20 Hadith: Transmetojnë Buhariu dhe Mu-

slimi.21 Hadith: Transmeton Muslimi.22 Hadith: Transmeton Buhariu.



" :

"




:

:

: - : -

:




Bejhekiu)2













) (







Kurani këtë rast:

) (




(El-Enbija: 59-60)4





u përgjigj:







" :

"




:

:

: - : -

:




Bejhekiu)2













) (







Kurani këtë rast:

) (




(El-Enbija: 59-60)4





u përgjigj:







" :

"




:

:

: - : -

:




Bejhekiu)2













) (







Kurani këtë rast:

) (




(El-Enbija: 59-60)4





u përgjigj:





Mr. Haki Sahitaj

Jemi të vetëdijshëm se thelbi i çdogjëje qëndron në cilësinë që gjëratmbajnë përbrenda dhe e jashtmja

është manifestim i saj. Këtu nuk bën për-jashtim as numri i popullsisë. Megjithatë,ne duhet të mos e neglizhojmë aspektin sa-sior të prezencës myslimane, pavarësishtse fokusi qëndron tek cilësia. Mendojmëse prezenca aktuale dhe ajo në të ardhmenmund të ndikojë pozitivisht në të gjithaaspektet; si në nivel të iniciativave perso-nale, po aq edhe në atë në nivele shtetë-rore apo të bashkësive. Ne duhet ta marrimshumë seriozisht dhe të kemi parasyshfaktin se sipas studimeve demografikenumri i myslimanëve nëpër botë po rritetvërtet ndjeshëm. Kjo rritje duhet të nashtyjë të mendojmë shumë më seriozishtpër prezencën e myslimaneve, për sfidatqë na presin, për jetën dhe botën që duamtë kemi. Cili do të jetë roli ynë me një po-pullsi me rritje të lartë? Prezenca më e

madhe nënkupton edhe sfida, kërkesa tëreja; si do t’u përgjigjemi këtyre kërkesaveetj.

Aktualisht, myslimanët janë i vetmigrup fetar që pritet të ketë rritje (në termaabsolutë dhe relativë) në dekadat e ar-dhshme. Madje, këto studime na tregojnëse edhe numri aktual, në fakt, është mëshumë se sa tregohet. Njëri aspekt ka tëbëjë me shtete ku banorët janë popullsimyslimane dominuese dhe aspekti tjetërparaqet rritjen e kësaj popullate në vendesi Evropa apo Amerika.

Këtu do të analizojmë disa nga shkaqetkryesore të kësaj rritje, sfidat dhe urgjen-cat me të cilat do të mund të përballen nëtë ardhmen e afërt myslimanët, kudo që tëjenë.

PSE RRITJE?

Në mes të shek. XX bota myslimaneka pësuar ndryshime dramatike nga atonjohëse, ideologjike, politike dhe demo-

grafike. Sot, të flasësh për botën mysli-mane, nuk do të thotë se po flasim vetëmpër vendet e Afrikës veriore, ose ato tëAzisë juglindore.i Sipas Pew ResearchCenter, deri në vitin 2010 janë llogariturtë jenë 1.6 miliardë myslimanë, ose 23% epopullsisë globale.ii Aktualisht zona më edendur është ajo në Indi dhe Pakistan (344milionë). Po sipas kësaj qendre, ky numërpo vazhdon të rritet me ritme të shpejta nëEvropëiii dhe në SHBAiv. Në Kosovë my-slimanët janë popullsi dominuese, rreth95.6% e popullsisë; në Shqipëri 56.7%dhe Maqedoninë e Veriut me 32.0%.v

Në një studim që është bërë nga Sar-dar, Serra dhe Jordan, janë treguar disaarsye pse po rritet me ritme të larta popul-lsia myslimane. Si arsye e parë është shë-nuar numri i lartë i pjellorisë. Vlerësimet efertilitetit në këto vende mund të variojnënga 2.9 në 2.6 fëmijë për grua nga 2010deri në 2015. Sipas të dhënave të KB, me-satarja globale për të njëjtin interval do tëishte 2.4 dhe kjo bie në 1.6 në vendet e

Popullsia myslimane sot dhe nesër

DEMOGRAFI

Një në çdo tre myslimanë është më i ri se 15 vjeç. Prandaj, edukimi do të mbetet sfida mëesenciale e të gjitha shteteve apo bashkësive myslimane.


zhvilluara. Si arsye e dytë vjen numri ilartë i rinisë. Më pas vjen përmirësimi ikushteve shëndetësore në vendet mysli-mane, ku edhe shkalla e vdekshmërisëështë ulur. Në dritën e përmirësimit të duk-shëm të kushteve shëndetësore, nuk duhettë befasohet se shoqëritë myslimane mundtë dëshmojnë rritje më të lartë të jetëgjatë-sisë. Në vitin 1990, jetëgjatësia myslimaneishte afro 62 vjeç në vendet me shumicëmyslimane, por deri në vitin 2010 ajo ishterritur tashmë në moshën 66 vjeç dhe para-shikimet do të arrinin 73 vjeç deri në2030.vi Kjo rritje e popullsisë, e në veçantinumri i lartë i rinisë myslimane, e bën çë-shtje në vete të menduarit se çfarë roli dotë luajë kjo popullatë, e në veçanti riniadhe çfarë sfida i pret vendet myslimane.

SKENARËT E SË ARDHMES

Mendoj se fati i të ardhmes së mysli-maneve nuk do të jetë ndryshe nga fati ishumë popujve të tjerë nëse ne nuk do tëbëjmë hapa të rinj drejt vendimmarrjesglobale. Rritja e popullsisë myslimaneështë edhe shpresë, por edhe sfidë, që nukdo të jetë e lehtë. Kjo do të varet me çfarëvullneti dhe alternative do të shkojë kjotek popullsia aktuale.

Kur një vendi i shtohet popullsia, na-tyrshëm atë vend e presin sfida me një po-pullsi më të lartë. Kërkesat për edukim,punësim do të jenë shumë më të larta dhekjo mund të sjellë një rritje ekonomike,ose në të kundërtën një krizë më të madhepapunësie. Nëse marrim parasysh skena-rët që mund ta presin njerëzimin në tërësi,shohim se ndryshimet e shpejta teknolog-jike dhe investimet e larta në inteligjencënartificiale, na tregojnë se strukturat e ndry-shme sociale do të ndryshojnë me tëmadhe.vii Teknologjia do të zëvendësojëshumë profesione të ndryshme dhe kjonxit ndryshime të mëdha në edukimin dheaftësimin e njerëzve, që të mund të për-ballojnë trendet e reja të së ardhmes. Dukeu bërë një popullsi me numrin më të lartë,atëherë ata që do të mund ta pësojnë mëshumë do të jenë pikërisht myslimanët.Nëse marrim parasysh kushtet që mund tëkenë ose stilin e jetës perëndimore, vendetme popullsi myslimane në një të ardhmemund të shndërrohen dalëngadalë ndërpopullsitë më të plakura. Kështu, nivelete larta të plakjes kërkojnë nevoja të ve-çanta në strukturat shëndetësore, ekono-mike etj. Ndërsa rritja e rinisë tregon sefati apo rruga e këtyre vendeve do të varetnga zgjedhja që do të bëjë rinia. P.sh UNE-SCO ka vendet e Arabisë Saudite me5.660 studentë jashtë vendit, Iranin 4.254,Nigerinë 3.257, Pakistanin 2.502, Bangla-

deshin 1.614, Malajzinë 1.224 dhe Maro-kun 1.125, në njëzet vendet e saj të parapër eksportues të studentëve jashtë vendit.Instituti Kombëtar i Shëndetësisë nëSHBA bëri një studim për të parë se sa stu-dentë nga jashtë, të cilët ndiqnin gradën nëSTEM, dëshiruan të mbeteshin në Shte-tet e Bashkuara pas diplomimit. Ndërsastudentët aziatikë përbënin pjesën më tëmadhe të studentëve që studiojnë jashtëvendit në Amerikë, 64% e tyre dëshirojnëtë mbesin, ashtu si dhe 7% e studentëvenga Lindja e Mesme. Arabia Saudite ishtenjë nga udhëheqësit në këtë studim, me5.4% të studentëve të saj jashtë vendit qëdëshirojnë të qëndrojnë në Shtetet e Ba-shkuara pas diplomimit.

Rritja e popullsisë myslimane po ashtuna tregon se aty ku myslimanët janë pa-kicë fetare shumë shpejt do të bëhen ko-munitete më të mëdha. Nëse në këtovende, si p. sh. Evropë ose SHBA, pro-blemi i islamofobisë apo terrorit do të va-zhdojë të rritet, atëherë kjo mund tëndikojë në uljen e lindjeve, si shkak i fri-kës dhe natyrës së ambientit ose pjesë-marrje më masive në aktivitete terroriste.

Varfëria e lartë në vendet myslimane,për më tepër ku në shumicën e vendevemyslimane papunësia e të rinjve (moshat15 deri në 24 vjeç) është relativisht më elartë se mesatarja globale, mund ta shtyjëdhe më tepër rininë në rrugë të gabuara.viii

Për më tepër, myslimanët janë gjithashtugrupi fetar me popullsinë më të madhe ri-nore, gati 33% mesatarisht. Me fjalë tëtjera, një në çdo tre myslimanë është më iri se 15 vjeç. Kjo na bën me dije se edu-kimi mbetet në plan të parë si mjet për tëvetëdijesuar popullsinë e re. Prandaj, edu-kimi do të mbetet sfida më esenciale e tëgjitha shteteve apo bashkësive mysli-mane.ix Nëse kjo popullatë nuk merr njëedukim të mirë, atëherë rritja e popullatësdo të thotë me tepër gjenerata të humbura,më tepër konflikte, më shumë emigrime,më tepër kriza identiteti fetar dhe kulturor.

MOZAIKU I PAQES DHE MYSLIMANËT Rritja e popullatës myslimane nuk

duhet parë si krenari përkundrejt popul-lsive të tjera dhe kjo nuk duhet të merret sishkas për konflikte. Përkundrazi, ne këtusynojmë të jemi të vetëdijshëm për për-gjegjësitë tona tani dhe nesër. Bota ështëlidhur jashtëzakonisht shumë - nga ushqi-met që hamë, filmat që shikojmë, rrobatqë veshim, edukimi që marrim, sfidat qëpo kalojmë... të gjitha këto janë të njëjtakudo. Madje dhe sfida e këtyre ditëve mevirusin na tregon sa afër jemi bërë mevende që deri para pak kohësh ishin botëtë largëta, siç është Azia. Rritja e populla-

tës myslimane si tani, por edhe në të ar-dhmen, do të jetë jetike për rolin dhe kon-tributin që do të japim në një botë me krizanga më të ndryshme. Po të shohim edhetakimin e fundit në Davos, ndër çështjetqë ishin në fokus të botës qëndrojnë sfidatklimatike, modelet e bizneseve, zhvillimete mëdha teknologjike që po riformulojnëstrukturat sociale, arsimore, sipërmarrjetetj. Tani shumë intelektualë po sugjerojnënjë aktivizim të përbashkët për fatin e jetëssonë në këtë botë. Dhe, në gjeopolitikënuk shikohet më si zgjidhje konkurrenca,por bashkëpunimi mes vendeve. “Ndërsabota bëhet edhe më e ndërlidhur për sa ipërket fluksit të informacionit, kapitalitdhe njerëzve, shtetet do të jenë më të va-rura nga njëra-tjetra për të realizuar rezul-tate pozitive për veten e tyre dhekomunitetin global”, shkruan kryetari i fo-rumit B. Brende.x Dhe myslimanët si po-pullsi në rritje, jo vetëm që do të duhet tëbëjnë më shumë, por ne duhet të luajmëedhe rolin kryesor në promovimin dhenxitjen e solidaritetit global për një botëmë të mirë. Sido që do të duam ta shi-kojmë botën, kushdo që është i vetëdij-shëm për mozaikun global e di që kymozaik do të mund të jetë më koherentvetëm me koherencën që myslimanët dotë mbajnë në vetëdijen e tyre se, në fundtë fundit, ne jemi përgjegjës për fatin enjerëzimit dhe të tërë botës së gjallë paraZotit. Fati ynë është i destinuar të jetë më-nyra se si ne i shërbejmë njerëzimit dhebotës në emër të Tij.

PËRFUNDIM

Në çdo kohë dhe vend të jesh i pakëtnë numër mund të sjellë jetë të vështirë,por edhe numri i lartë nuk zgjidh çdo gjënë vetvete. I dërguari i Allahut na ka tre-guar se rritja e numrit mund t’i ngjajëshkumës së detit, pra që përsëri fati ynë dotë jetë i trishtueshëm nëse nuk do të keminjë jetë në përputhje me besimin tonë. Nëqoftë se nuk riorganizohet popullata e ta-nishme, nëse nuk do të punohet më shumënë infrastruktura më të mira edukative,nëse nuk merren parasysh sfidat e tani-shme, në nivel shtetëror apo global, kjorritje do të sjellë vështirësi edhe më tëmadha. Ndoshta papunësi më shumë, për-shkallëzim të terrorit, gjenerata të reja tëtëhuajësuarish. Të jemi më shumë, do tëthotë: më shumë përgjegjësi, ose mëshumë vuajte. E ardhmja nuk është mate-matikë, që me statistika të parashikojmë tëardhmen, por ato na ndihmojnë të men-dojmë për një alternativë dhe zbulojnë po-tencialin që kemi. Është në dorën tonë tëzgjedhim se në çfarë drejtimi do të na çojë

Nga Zehrudin Hadžić

Unë kam shkruar për shumë kate-gori njerëzish dhe ende nuk kamshkruar për efendilerët. Edhe unë

jam efendi dhe jam krenar për këtë. Kur një anëtar i moshuar i xhematit

më quan "efendi", unë përgjigjem dhejam i kënaqur, sepse e di që ai e thotë atëme respekt. Kur dikush tjetër, sidomosdisa, më quajnë "hoxhë", unë nuk për-gjigjem, sepse e di që nuk e bëjnë nga re-spekti, por për të më treguar se ku e kamvendin - siç mendojnë ata - vetëm nëxhami, për shkak se të tillët duan që Isla-min ta vendosin dhe ta mbajnë vetëm nëxhami. Feja u pengon jashtë xhamisë, përshkak se nuk mund të bëjnë ç’të duannëse Islami del jashtë mureve të xhamisë.

Kështu që ata pak vijnë në xhami, paki luten Zotit, ndërsa pastaj jashtë xhamisërrejnë, vjedhin, bëjnë qufër e kështu meradhë. Unë pres që ata të më drejtohenme Efendi, ose me Reis dhe t’u përgjig-jem.

Të kthehem tek hoxhallarët! Efendiose imam në kuptimin zyrtar, ose hoxhënë gjuhën popullore, janë fjalë me kup-time të ndryshme.

Fjala efendi do të thotë zotëri, ndërsafjala imam do të thotë udhëheqës-prijës.Kuptimi i fjalës hoxhë është postiqe. Qëdisa ta shkelin, ndërsa disa ta kenë përzbukurim. Efendia ka xhybe dhe ahme-dije (fes). Ahmedija është fes i kuq, imbështjellë me pëlhurë të bardhë dheështë simbol i dallueshëm në jetën e efen-dilerëve. Ngjyra e kuqe është ngjyrë egjakut dhe e jetës, ndërsa ngjyra e bardhëështë simbol i pastërtisë. I jetës së pa-stërtisë!

Efendilerët janë një popull i veçantë,një botë e veçantë. Udhëheqës të xhema-tit, mësues të fesë. Me njerëzit janë në tëmirë e në të keqe. Ka që janë të mirë dheka që nuk janë të tillë; ka që janë të diturdhe të stërditur. Për popullin janë gjithnjënë shërbim. Më shumë duan të flasin sesatë shkëmbejnë diçka. Shpesh gjenden

ndërmjet popullit dhe pushtetit, për shkakse as njëri, as tjetri nuk mundet pa ta. Urëqë i lidh botët njerëzore. S’i duan as “be-simtarët” e mëdhenj, as mëkatarët e më-dhenj.

Efendilerët janë me të rinjtë e mepleqtë, me fëmijët dhe me të pamun-dshmit në ditën e lindjes së njeriut dhe nëditën e vdekjes së tij. Ata janë me xhe-matlinjtë në gëzim e në hidhërim. Kurjeni me ta, ose do të hani diçka të mirë,ose diçka të bukur do të dëgjoni!

Ata janë me të gjallët dhe me të vde-kurit. Ndokush do të kishte dashur qëefendilerët të mos jetojnë dhe të moshanë, vetëm t’i luten Allahut. E “pësojnë”shumë njerëz dhe tregimet e tyre, përshkak se secili dëshiron t’u bëjë gjyqin,t’u bëjë caktimin dhe t’u shkruajë vendi-min. Me këtë paralajmëroni ata që nukdinë ose që nuk kuptojnë se dinin e tyreata nuk e japin, ndërsa shumë prej asaj qëiu bëhet mund të durojnë.

Burimi:https://www.facebook.com/glavnii-

mam.medzlisjajce.9/posts/744621709668448 (9.08.2020; boshnjakisht)

(Nga boshnjakishtja/maqedonishtja,përktheu: Nuredin ef. Sherifovski, Imam

në Xhaminë e Jellovës, Studeniçan,Shkup. Përpunoi: N. Z. Zehrudin Had-žić /Zehrudin Haxhiq është Hoxhë nga

Jajcja, Bosnjë e Hercegovinë)

‘krenaria’ e tanishme. (Prizren, gusht2020)

(Autori është magjistër i shken-cave islame nga Kosova)

i Të shikohet parathënia nga John L. Esposito(ed) në The Oxford History of Islam, OxdordUniversity Press, New York, 1999, fq. IX.

ii World’s Muslim population more widespreadthan you might think, https://www.pewrese-arch.org/fact-tank/2017/01/31/worlds-muslim-population-more-widespread-than-you-might-think/ lexuar më 2020-02-06

iii Sipas statistikave nga viti 2015 popullsia my-slimane në Evropë nga 4.9%, deri në 2050pritet të rritet në 14.0%, shih: Europe’s Mu-slim population will continue to grow – buthow much depends on migration, nëh t tps : / /www.pewresearch .o rg / fac t -t a n k / 2 0 1 7 / 1 2 / 0 4 / e u r o p e s - m u s l i m -population-will-continue-to-grow-but-how-much-depends-on-migration/ lexuar më06.02.2020.

iv Numri aktual i myslimanëve në SHBA, sipaskësaj qendre kërkimore, është 3.45 milionëderi më 2017, ose 1.1% e popullsisë totale.Në bazë të trendit rritës demografik, kjo qen-dër parashikon një rritje deri në 8.1 milionëderi më 2050, ose 2.1% e popullsisë. Shih përmë shumë : New estimates show U.S. Muslimpopulation continues to grow,h t tps : / /www.pewresearch .o rg / fac t -tank/2018/01/03/new-estimates-show-u-s-muslim-population-continues-to-grow/ lexuarmë 2020-02-06.

v Statistikat për Kosovë, Shqipëri dhe Maqedo-ninë e Veriut janë të bazuara sipas të dhënaverajonale në ENCYCLOPÆDIA BRITAN-NICA, shih https://www.britannica.com.

vi Muslim Societies in Postnormal Times/Fore-sight for Trends, Emerging Issues and Scena-rius, Ziauddin Sardar, Jordi Serra and ScottJordan, IIIT&CPPFS, 2019, UK, fq. 5-9.

vii Për sfidat që do të sjellë teknologjia në të kon-ceptuarit dhe jetuarit tonë të lirisë, të barazisë,punësimit, edukimit, lexoni librin e YuvalNoah Harari, 21 Leksione për Shekullin 21,Sh.B. Botart, Tiranë, 2019, fq. 3-81. Dhe njëlibër që është përgatitur nga një grup autorëshpër sfidat e reja që do të sjellin studimet e bëranë njohjen e trupit të njeriut dhe marrëdhëniesqë kjo shkencë po formon me fuqinë tekno-logjike. Pushteti i ri, që shtete apo korporatatdo (po) fitojnë falë bioteknologjisë, do të jetëtepër sfiduese për strukturat e tanishme, dukefilluar nga roli ynë si qytetarë e deri tek pikë-pamjet tona si njerëz. Aq lart ka shkuar skep-ticizmi, sa disa janë shprehur se në tëardhmen ne nuk do të jemi duke luftuar njëelitë ekonomike që shfrytëzon njerëzit, pornjë elitë të re ekonomike që s’do të ketë ne-vojë për ta. Për më tepër shih: Sean D. Sut-ton (ed), Biotechnology/Our futures asHuman Beings and Citizens, Suny Press,New York, 2009.

viii Po aty, fq. 9. ix Nexhat Ibrahimi, Reformimi i të menduarit

mysliman, Shenja, mars 2020, fq. 35. x Shih raportin e këtij forumi në

https://www.weforum.org/reports/geopoli-tics-in-the-21st-century-competition-or-cooperation.

Si populli, ashtu edhe hoxha

"Bëni atë që thotë hoxha, mos bëni atë që bën hoxha"(thënie)


Shkruan: Nexhat Ibrahimi(Enkas për HeR)

Muhamed Kutubi është njëri prejdijetarëve më të njohur të she-kullit XX në botën arabe-mysli-

mane, edhe si aktivist shoqëroro-politik,por edhe si autor i dhjetëra veprave nëfusha të ndryshme. Ai jetoi gjatë, por jetëne mbushi me përmbajtje të shumta: besi-more, vepruese dhe intelektuale.

Muhamed Kutubi lindi më 26 prill1919 në fshatin Musha, afër Asjutit, nëEgjiptin e Epërm. Muhamedi ishte fëmijai dytë nga pesë fëmijët e familjes Kutub.Sejjid Kutubi, më i njohur për ne, është fë-mija i parë, disa vjet më i vjetër se Muha-medi.

Bashkë me nënën, vëllezërit dhe mo-trat jetuan në lagjen Hilvan të Kajros, atynga viti 1926. Babai i tij, Ibrahimi, ishtebujk e i pashkollë, por e donte dijen dhe ipërkiste rendit shazili; ndërsa nëna, Fa-timja, vinte nga një familje dijetarësh. Tëdy ishin dashamirë të arsimit dhe mësue-sit e parë të fëmijëve të tyre dhe trasues tërrugës së dijes dhe përkushtimit në rrugëne Allahut. Muhamedi më vonë do të thotëse Sejjidi kishte ndikuar tek ai më shumëse çdo kush tjetër.

Në Kajro, bashkë me Sejjidin kryenshkollën fillore dhe të mesme. Në Univer-sitetin e Kajros, Departamenti i FilologjisëAngleze, më 1940 mori diplomën e fakul-tetit. Në vitin 1941 ai mori edhe një di-plomë në psikologji dhe arsim nga Shkollae Lartë e Mësuesve.

STUDIUES I IDEVE MATERIALISTE

Derisa ishte student, nëpërmjet vëllait,Muhamedi ishte njoftuar me shumëshkrimtarë e mendimtarë, sikurse meAbbas M. Akkadin, kurse nga të huajt elexoi më së shumti Freudin, Marksin, Dur-

kheimin dhe Darvinin. Gjatë periudhëspas fakultetit, ai studioi në hollësi idetëmaterialiste dhe më vonë do të bëhet kri-tikues i rreptë. Teoritë e tilla ofrojnë një in-terpretim materialist të origjinës njerëzore,të substancës njerëzore dhe të jetës njerë-zore si individë, ose si bashkësi, dhe janë

në kundërshtim rigoroz me fenë islame.Pasi mbaroi arsimimin e nevojshëm,

Muhamed Kutub mësoi anglisht për katërvjet. Pastaj punoi në shtëpinë botuese “Dâ-r’ul-kutub el-Misrijje” për një kohë, e mëvonë do të punojë si përkthyes në Mini-strinë e Arsimit.

Në fund të viteve 1940 ai u takua melëvizjen e Ihvân’ul-Muslimînëve, por nukhyri si aktivist në organizatë; ndryshe ngaSejjid Kutubi, i cili u bë pjesë udhëheqësee tyre. Pas kthimit të Sejjid Kutubit ngaSHBA-të më 1950, ku Sejjidi ishte tran-sformuar nga një properëndimor në një fa-natik të vetjakes dhe vendores, filloiperiudha e vuajtjeve dhe persekutimevenga regjimi, të cilin paraprakisht Ihvanëte ndihmuan ta rrëzojnë mbretërinë dhe tamarrë pushtetin. Vuajtja e familjes Kutubmanifestohej në dy anë kryesore: 1) Pro-blemet me regjimin prokomunist të Xhe-mal Abdulnaserit, i cili mbylli rrugët përzhvillimin e fesë islame, duke imponuarmënyra socialiste të politikës, ekonomisë,kulturës etj. 2) Problemet sociale në fa-milje, meqë Sejjidi si kryefamiljar ishte nëthumb të shtetit.

Zhvillimet që ndodhën para dhe pasgrusht shtetit ushtarak në Egjipt në vitin1952 ishin një pikë kthese për vëllezëritKutub, ashtu si edhe për shumicën egjip-tiane. Muhamed Kutub është njëri nga dë-shmitarët më të rëndësishëm të kësajperiudhe. Edhe pse kryetari egjiptian Xhe-mal Abdulnaseri dhe Sejjid Kutubi filli-misht flisnin mes vete dhe ndonjëherëshkëmbenin ide në stilin e bisedave,shumë shpejt Xhemal Abdulnaseri dhe lë-vizja Oficerët e Lirë dhe Vëllezërit Mysli-manë do ta ashpërsojnë retorikën, duke undarë nga njëri-tjetri. Oficerët e Lirë, dukee ditur forcën e Vëllezërve Myslimanë,ndërmorën masa publike e jopublike përt’i demaskuar, madje edhe për t’i torturuar,burgosur dhe vrarë.

Në vitin 1954, pas një atentati (?) tëdështuar ndaj kryetarit Xhemal Abdulna-ser, Muhamed Kutubi u arrestua së bashkume vëllanë Sejjidin dhe shumë anëtarë tëIhvân’ul- Muslimînëve.

Pas disa muajve Muhamedi u la i lirë,sepse ai ishte arrestuar më shumë për t’ingritur kurth Sejjid Kutubit dhe për tavënë në sprovë atë, sesa për ndonjë veprimkonkret të Muhamedit. Vëllai Sejjidimbeti në burg.

Këto ngjarje çuan në ndryshime të rën-dësishme në jetën e tij ideore. Sipas fja-lëve të tij, derisa letërsia dhe poezia deriatëherë zinin një vend të rëndësishëm nëjetën e tij, prej tash vendosi t’i bashkohetdrejtpërdrejt Lëvizjes së Ihvanëve ‘në luf-timin e veprimtarive antislame të regjimitnë shoqërinë egjiptiane’.

M. Kutubi rrëfen se tor-turimi i tij dhe vëllait në burgjet ushtarakeegjiptiane ishte i paparë. Ai pohon se tor-turat fizike dhe psikike kishin lënë pasojatë dukshme në shëndetin e tij. Por, nga anatjetër, ditët e burgut e kishin mësuar Mu-

hamedin se ecja rrugës së Allahut kërkonsakrifica të plota, pa llogari matematikore.

Gjatë dekadës vijuese Muhamedishkroi dhjetëra libra, shumica e të cilave ubënë manualë për anëtarët e Ihvanëve.Sejjid Kutubi, i cili ishte në burg i dënuarme 15 vjet, filloi rishikimin dhe rishkrua-jen e dorëshkrimit të Tefsirit të Kuranit,me titull Fî dhilâl’il-Ḳurʾân. Vetëm nëvitin 1964 Sejjid Kutubi u lirua nga vuajtjae dënimit, edhe atë me iniciativën e presi-dentit irakian Abdusselam Ârif.

Por, një vit më pas, më 1965, Muha-med Kutubi u arrestua me akuzën e kriji-mit të një organizate të fshehtë të quajtur“Tendhim”. Bashkë me të u arrestuan edheSejjid Kutubi, motrat dhe nipërit e tij. Sirezultat i gjykimit të gjatë, Sejjid Kutub udënua me vdekje me tre miq të tij dhe ai uekzekutua më 29 gusht 1966. MuhamedKutubi më vonë deklaroi se arsyeja krye-sore për arrestimin e tij dhe të vëllait ishtekritika radikale në veprën e tij Xhahilijje-t’ul-ḳarn’il-ʿishrîn dhe veprës së vëllaitSejjidit Meʿâlimu fi’ṭ-ṭarik.

Muhamed Kutubi mbeti në burg derinë vitin 1971, kur kryetari vijues i Egjip-tit, Enver Sadat, e liroi. Muhamedi pasvrasjes së vëllait u josh nga qeveria mepost në ministri e të tjera, por ai i refuzoitë gjitha dhe tregoi se ‘beteja vazhdon’.Menjëherë Muhamedi dhe familja ikënpër Arabi, ku ai gjeti strehim dhe filloi më-simdhënien si profesor në fakultetin e uni-versitetit “Mbreti Abdulaziz” në Mekë.Vetëm në vitin 1973 Muhamedi u martua.

Gjatë qëndrimit në Arabi dhe punës nëuniversitetet “Mbreti Abdulaziz” dhe“Umm’ul-Kurra”, ai i redaktoi veprat eSejjid Kutubit dhe i dha për botim. Ështëmendim i shumicës, por edhe i orientali-stëve, si John Calvert, që Muhamed Ku-tubi pas transferimit në Arabinë Saudite,konceptin “Sejjid Kutub” e bëri më të mo-deruar dhe më apolitik.

Kritikët thonë se Muhamed Kutubikonsiderohet njëri prej themeluesve krye-sorë të mendësisë që do të dominojë nëArabi, një prej ideatorëve të shkollës së reideologjike brenda universiteteve të Ara-bisë Saudite, gjë të cilën e ka arritur për-mes shumë tezave të mbikëqyrura ngavetë ai. Kjo shkollë më vonë do t’i radika-lizojë qëndrimet ndaj shkollave/medhhe-beve tjera dhe do të vijë deri te njëekstremizëm, e që po zgjat deri në ditëttona nëpërmjet rrymave të ndryshme.

ÇMIM NGA MBRETI FEJSAL

Periudhën tjetër të jetës së tij Muha-medi e kaloi duke mësuar e studiuar. Aimori Çmimin Ndërkombëtar të Studimeve

Islame të Mbretit Fejsal në vitin 1988 përveprën e tij Menhexh’ut-terbijjet’il-islamijjeh, në dy pjesë, të cilën e shkroi nëfillim të viteve 1960.

Ai mori pjesë në shumë takime shken-core në Lindje dhe në Perëndim, veçanë-risht në vendet arabe, dhe ligjëroi sipedagog vizitues në universitete të ndry-shme. Pavarësisht se ishte larg politikësaktuale në Arabinë Saudite, ai u citua ngadisa shkrimtarë perëndimorë si arkitektideologjik i lëvizjes Sahwî, që u shfaq sirezultat i shkrirjes së ideologjisë së vehâ-bîzmit dhe ihvânizmit në vitet 1970 dhe uquajt “Sahve Shejh“. Pas pensionimit dhelargimit nga universiteti më 1996, ai ekaloi pjesën tjetër të jetës së tij dukeshkruar artikuj e libra.

Muhamed Kutubi ndërroi jetë në vitin2014, në Xhide, në spitalin ku mjekohej. Uvarros në prani të një numri të madh be-simtarësh.

Muhamed Kutub ishte një autor, stu-diues dhe mësues islamist, i njohur si vël-lai më i ri i mendimtarit islam SejjidKutub.

Muhamed Kutub shquhet po ashtuedhe për aftësitë e tij letrare dhe njohuritëe tij të gjëra në fushën e edukimit dhe tëpsikologjisë. Po ashtu, ai një përkushtimtë veçantë ia ka dhënë edhe ballafaqimitme ideologjitë perëndimore, duke u mun-duar që t’ua bëjë njerëzve sa më të qartëse Islami është alternativa e vetme përmbarë njerëzimin.

Për ta sendërtuar këtë botëkuptim, aipa pushim shkroi dhe ligjëroi. Ai ështëautor i 36 veprave, ndërsa vepra që e keminë duar, “Dirasat kur’anijjeh - Studimekur’anore”, është ndër veprat studioze,themeltare të tij, bazë për studimet tjera.

Lexuesin do ta kursejmë nga interpre-timet e veçanta, me qëllim që vetë ai tëgjejë atë që i nevojitet karshi nevojave in-telektuale dhe besimore. Ky shkrim njof-tues, mbase dhe kjo vepër e përkthyer, dot’i japë vlerën këtij autori mysliman dhedo t’i udhëzojë të interesuarit për veprattjera të tij.

Muhamed Kutubi vazhdoi ideologjinëe Ebu’l-Ala Mewdudit, Abu’l-Hasan Ne-dewiut dhe Sejjid Kutubit. Muhamedindërtoi idetë e tij kryesisht si përgjigje kar-shi kolonializmit perëndimor dhe ndikimittë këtij sistemi kolonial në gjeografinëislame në mënyrat moderne. Pothuajse nëtë gjitha veprat e tij është e pranishmeedhe një kritikë karshi myslimanëve, përtë cilët ai mendon se kanë një simpati tëverbër ndaj ideve perëndimore dhe struk-turat e tyre politike i ndërtojnë sipas siste-meve të jashtme.

Përveç kësaj, ai ka shkruar vepra në

Xhahilijeti shpërfaq largiminnga Allahu

DY FJALË PËR JETËN DHE VEPRËN E MUHAMED KUTUBIT

Ai e trajton Islamin si një “rend dhe program hyjnor të jetës”. Sipas tij, injoranca nuk ka të bëjë vetëm menjerëzit e Arabisë para Islamit, sepse shoqëritë injorante shfaqen në çdo kohë dhe në çdo hapësirë.


shumë fusha të tilla si: Interpretimi i parimevetë besimit islam, Kuptimi i Kuranit, Metodo-logjia e historisë, artit, psikologjisë dhe edu-kimit.

Muhamed Kutub e trajton Islamin si një“rend dhe program hyjnor të jetës”. Sipas tij,injoranca nuk ka të bëjë vetëm me njerëzit eArabisë para Islamit, sepse shoqëritë injo-rante shfaqen në çdo kohë dhe në çdo hapë-sirë. Tipari i përbashkët i këtij xhahilijetiështë largimi nga Allahu, ku ndryshojnëvetëm imazhet dhe koloriti i jashtëm.

Muhamed Kutubi punoi edhe në relaksi-min e ideve të tij të shkruara në kohë tendo-sjeje, në relaksimin e ideve të Sejjidit dheIhvanëve në përgjithësi dhe u mor për pajti-min e vehabizmit saudit dhe Ihvanëve. Kaedhe lëvizje në këtë plan. Në vitin 1986, SeferHavali mbrojti doktoratën nën mbikëqyrjen eMuhamed Kutubit (i cili bëri një miks tëideve vehabiste dhe të S. Kutubit).

M. Kutub pohoi se historia nuk ështëvetëm përcjellje e formale e ngjarjeve, poredhe interpretimi dhe vlerësimi i tyre. Histo-ria duhet të jetë dinamike dhe këshilluese përmyslimanët dhe të tjerët. Me këtë rrugë aiqorton sofizmin, se në vend të përballjes dheluftimit të së keqes, ai largohet nga problemete botës, për të ngadhënjyer e keqja.

Angazhimi kritik i M. Kutubit në prezan-timin e Islamit para intelektualëve të arsi-muar, si karshi prezantimit konservativ tëmësimeve islame, ashtu edhe karshi ideo-logjive moderne - si kapitalizmi e socializmi- duke ofruar Islamin, ndikoi te një pjesë earabëve jashtë truallit vendor, në Perëndim.Përse? Sepse “globalizmi që myslimanët an-kohen, i ka vënë në shënjestër të parët mysli-manët, të cilët ndryshe quhen ‘bota e tretë’,‘shtetet e pazhvilluara’, ‘shtetet e varfra’ etj”.

Muhamed Kutub vdiq në një spital nëMekë më 2014, në moshën 95 vjeç. (Prizren,2020)i Shiko: Hilal Görgün, Muhammed Kutub, Islam Ansiklope-

disi, EK-2. fq. 307-310, 2016, Stamboll.ii Muhamed Kutub, Bota në fokusin islam, Tiranë, 2006 etj.iii https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%8A

%D8%AF_%D9%82%D8%B7%D8%A8.iv https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%8A

%D8%AF_%D9%82%D8%B7%D8%A8. v Sipas: Hilal Görgün, po aty.vi Shiko: Xhabir Rizk, fq. 140 etj.vii Sipas: Hilal Görgün, po aty.viii Sipas: Hilal Görgün, po aty.ix https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%

8A%D8%AF_%D9%82%D8%B7%D8%A8.x Masami Nishino, Muhammad Qutb’s Islamist Thought: A

Missing Link between Sayyid Qutb and al-Qaeda?, në:http://www.nids.mod.go.jp/english/publication/kiyo/pdf/2015/bulletin_e2015_6.pdf.

xi Mansoor Jassem Alshamsi, Islam and Political Reform inSaudi Arabia: The Quest for Political Change and reform,Nju-Jork/Londër, 2007, fq. 59 e tutje.

xii Sipas: Hilal Görgün, po aty.xiii Lacroix, Awakening Islam, fq. 52, 53.xiv Muhammed Kutub, Dirasat Kur’anijjeh, Dar’ush-Shuruk,

Bejrut, (-).xv https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%8A%

D8%AF_%D9%82%D8%B7%D8%A8.xvi Muhammed Kutub, A jemi myslimanë, Shkup, 1420/ 1999;

Muhamed Kutub, Bota në fokusin Islam, Tiranë, 2006 etj.xvii Elmer Swenson, po aty.xviii Muhamed Kutub, Myslimanët dhe globalizmi, (-), 2019.

Shkruan: Ramazan Fetahu(Enkas për HeR)

Në mendimin e Farabiut shpirtidhe trupi, feja dhe filozofia, igjejnë vendin njëra-tjetrës

brenda sistemit të tyre. Në këtëaspekt, etika filozofike religjioze eFarabiut, në dallim nga ajo e grekëvetë hershëm, është më e avancuar,sepse formon një trekëndësh, i cilizbret nga Zoti te njeriu dhe më pasnga njeriu te bota. Ky trekëndësh for-mon konceptin e humanitetit.

Në aspektin juridik drejtësia ështëparimi themelor mbi të cilin vendosetsistemi i Farabiut. Në aspektin etik emira është synim që përherë synonLumturinë dhe në aspektin estetik da-shuria mbisundon si ligj i tërheqjesfillimisht ndërnjerëzore dhe më pasnë mes njerëzimit dhe Qenies së parë(Zotit). Në këtë mënyrë drejtësia, emira dhe e bukura ngrihen si orien-time sublime për avancimin e karak-terit moral. Por, çështja mëfundamentale dhe më e rëndësishmepërmes së cilës njihet drejtësia ishteedebi (edukimi).

Farabiu mendon se me edukim tëfuqishëm arrin të kalitet ose të ndry-shohet karakteri njerëzor, varësishtsipas cilësisë që posedon. Por, kjo ka-litje si çekiç duhet të përdorë tëMirën, kurse mjeshtri që i mëshon çe-

kiçit të së Mirës duhet të jetë bartës igjallë i përvojës fetare, ose mësuesshpirtëror. Përvoja e së shenjtës nukbartet vetëm përmes librave, sikursekarakteri njerëzor, i cili nuk mund tëndryshohet vetëm përmes mësimeveteorike. Kërkohet një ndërlidhje mestraditës filozofike, e cila vjen si ethatë, dhe traditës së gjallë të shpal-ljes hyjnore, e cila frymëzon në çdokohë. Përvoja transcendente ështëshumë më vështirë e arritshme sesamësimi i tërë dijes filozofike. Por, ajoështë e domosdoshme për bartjen eshpalljes nga njëra kohë në tjetrën.Këtë element Farabiu në mënyrë mje-shtërore e ka përpunuar dhe instaluarbrenda sistemit të tij filozofik. Nëkëtë aspekt, filozofisë së tij i ka dhënëdinamikë dhe virtualitet aktiv dhe eka bërë si sistem të gjallë, i cili u për-shtatet të gjitha kohëve dhe hapësi-rave për shkak se Farabiu sistemin etij e ka ndërtuar në analogji me siste-min hyjnor dhe më pas këtë sistem iaka vendosur Shpalljes dhe profetësisësi hije e cila do t’i përcjellë përherë.Aty ku do të ketë përvojë të së shen-jtës, do të ketë edhe një model orga-nizimi të përbotshëm.

TRANSFORMIMI I BOTËS

E mira sublime zbret te njeriu nëformën e përndritjes përmes frymëzi-

mit nga inteligjenca e parë dhe implikimii kësaj ndjenje e transformon botën në njëbotë më të mirë. Bota më e mirë bëhetatëherë kur kemi një njeri më të mirë, icili kalon nëpër filtrat e moralit. Njeriu iFarabiut gjatë procesit të njohjes së tëmirës vetëm se ka filluar të bëhet i mirëdhe kulmi është shkrirja në të mirën su-preme. Në këtë aspekt njeriu si individ eka arritur plotëninë.

Mirëpo, kur kemi parasysh se njeriuështë qenie sociale, ai nuk mund të paj-tohet pa e shtrirë të mirën edhe në aspek-tin social. Ky është edhe elementi i tretë,“elementi estetik” i filozofisë morale tëFarabiut. Këtu hyn dashuria. E mira indi-viduale është lumturia dhe plotënia indi-viduale, kurse e mira dhe lumturiashoqërore do të thotë një njeri i zmadhuarose një shoqëri e lumtur, e cila e ka reali-zuar të mirën publike. Ky është kuptimi ishtetit virtuoz të Farabiut, ku mbizotërondashuria. Vetëm dashuria i lidh njerëzitdhe i bën një trup, e më pas dashuriaështë ajo që e lidh shkakun e parë mebotën.

Një element tjetër me rëndësi në filo-zofinë e Farabiut është ndërlidhja e me-tafizikës dhe teologjisë, konkretishtharmonizimi i Shpalljes dhe pejgambe-risë me mësimet filozofike. Doktrina eFarabiut rreth krijimit të botës është endryshme nga ajo e Aristotelit. Shkaku iparë i Aristotelit, i cili e vë botën në lë-vizje, përherë ngelet aty si forcëdhënës;për pasojë, edhe bota e merr atributin eamshueshmërisë - akuzë kjo të cilën uakishte bërë Gazaliu filozofëve peripate-

tikë islamë, të cilët i konsideronte si ndje-kës besnikë të Aristotelit. Në këtë fokusdoktrina e intelekteve, e zhvilluar ngaFarabiu, është me interes të shpjegohetshkurtimisht.

Sipas Farabiut, Allahu është Qenia eparë dhe e domosdoshme (vaxhibul vu-xhud) për nga vetë ekzistenca e Tij. Aipërveçse është Qenie e domosdoshme nëraport me Veten, në raport me botën ështëIntelekti i parë (El-aklu’l Evvel). Intelig-jenca e parë është shkaku fillestar i kriji-mit të inteligjencës së dytë dhe njëheraziparaqitja e shumësisë. Nga inteligjenca edytë dalin në pah paratrajta e krijimeveose paraqitja e formave në vetvete, qëndryshe njihet si bota e shpirtrave. Mëpas nga inteligjenca e dytë buron intelig-jenca e tretë dhe paraqitja e tretë e for-mave të krijimit. Kjo njihet ndryshe sibota e yjeve. Më pas nga inteligjenca etretë del inteligjenca e katërt dhe rregullii përsosur i krijimit. Nga inteligjenca ekatërt buron inteligjenca e pestë, e cila ta-shmë fillon e merr nuanca të formavemateriale. Kështu me radhë, nga intelig-jenca e pestë del inteligjenca e gjashtë,ose sfera e simboleve. Nga inteligjenca egjashtë del inteligjenca e shtatë ose sferae diellit. Nga inteligjenca e shtatë vjen ajoe teta, ose sfera e Venusit - planetit mëtë afërt me Diellin. Nga inteligjenca e tetëburon inteligjenca e nëntë ose sfera eMerkurit. Nga inteligjenca e nëntë vjeninteligjenca e dhjetë ose sfera e Hënës

. Këtu paraqitet forma përfundimtaree objekteve materiale. Intelekti i dhjetënjihet ndryshe edhe si Inteligjencë aktive

(feal akl). Objektet në botën (ekzistuese)më poshtë se inteligjenca aktive e marrinformën përmes inteligjencës aktive.

Nga inteligjenca aktive vijnë në ekzi-stencë të gjitha krijesat në botë, dukepërfshirë këtu edhe botën bimore, shta-zore dhe njerëzore. Por, në raport me nje-riun inteligjenca aktive (feal akl) ka njëlidhje aktive. Ajo është e derdhur te se-cili njeri dhe nga fakti se ndodhet te secilinjeri, atëherë njerëzit potencialisht kanëmundësinë për ta arritur inteligjencën ak-tive. Arritja e saj njëherazi është edheLumturia në vetvete, e cila do të shpje-gohet më pas, kur do të shkruajmë përLumturinë. Për faktin se bota intelektivedel në pah vetëm në raport me qenien nje-rëzore dhe jo me materien dhe me botëne kafshëve, atëherë ato bëjnë përjashtimnga ky rregull. Një gjë është interesantete Farabiu: kur flet për shtetin e virtyt-shëm, ai nuk e ka fjalën për një shtet mebedena gjeografikë; ai flet për një botëmetafizike të virtytshme dhe ky virtytrealizohet tek inteligjenca aktive (fealakl). Për aq sa bota e materies nuk ka njëesencë prej Intelekti, atëherë ajo në tëvërtetë nuk ekziston. Realizimi i qytetitideal të Farabiut do të nënkuptonte reali-zimin e njeriut brenda inteligjencës ak-tive dhe në këtë rast bota do të pushontesë qeni materie dhe në statusin e Intelek-tit ajo do të fitonte amshueshmëri. Nëkëtë kuptim, Farabiu flet për amshue-shmërinë e botës jo në kuptimin e mate-ries, por në kuptimin e pasqyrimit tëintelektit. Ibn Ruzhdi i argumenton Ga-zaliut, i cili i kritikon filozofët peripate-

Bota më e mirëbëhet me një njeri

më të mirë

PROFETOLOGJIA DHE FILOZOFIA HELENISTIKENË KORPUSIN E FARABIUT

Njeriu i këtij filozofi gjatë procesit të njohjes së tëmirës vetëm se ka filluar të bëhet i mirë dhe kulmi

është shkrirja në të mirën supreme. Në këtë aspekt,njeriu si individ e ka arritur plotëninë. Vetëm

dashuria i lidh njerëzit dhe i bën një trup; më pas,dashuria është ajo që e lidh shkakun e parë me botën.


tikë islamë për konceptin e amshueshmë-risë së botës. Dallimi i filozofisë peripa-tetike dhe asaj të Gazaliut qëndron nëkëndvështrime se prej nga shihet pro-blemi. Gazaliu shikon nga poshtë-lart,kurse filozofët peripatetikë nga lart-po-shtë.

PEJGAMBERI-FILOZOF

Kur flasim për qytetin virtual të Fara-biut, pa dyshim duhet të kemi parasyshedhe një aspekt tjetër me rëndësi. Fara-biu është i pari në mesin e dijetarëve dhefilozofëve islamë i cili konceptin e pej-gamberisë e futi brenda diskutimeve filo-zofike, për faktin se Pejgamberikonsiderohet udhëheqës edhe shpirtëroredhe politik. Farabiu ecën shtigjeve të ba-shkimit të rrugëve të pejgamberit dhe tëfilozofit. Për Platonin udhëheqja i takonmbretit-filozof, kurse te Farabiu udhëhe-qësi është pejgamberi-filozof, duke mos emohuar ose kontestuar institucionin e

pejgamberisë. Njerëzit, siç e thamë më lart, poten-

cialisht janë kandidatë për arritjen e lum-turisë, por jo te secili njeri është izhvilluar ky potencial në mënyrë të bara-bartë. Kështu që çdo njeri nuk ka mun-dësi të arrijë lumturinë dhe shtohetnevoja për udhëheqës shpirtëror. Udhë-heqësi shpirtëror është ai që i ka të zhvil-luara aftësitë më tepër sesa njeriu izakonshëm dhe ka arritur bashkimin meinteligjencën aktive (feal akl). Ky njerimeriton të bëhet kryetar shteti. Në dallimnga pejgamberi, i cili për bazë merrshpalljen, që arrin ta kapë përmes imag-jinatës, filozofi për bazë merr përndritjenfilozofike (në aktin e bashkimit me aklfeal), të cilën e arrin përmes fuqisë së ar-syetimit. Dallimi mes njërës dhe tjetrësqëndron në atë se pejgamberi zgjidhet tëjetë pejgamber dhe i jepet Shpallja, kursefilozofi e arrin Urtësinë përmes arsyes.Dihet se përndritja arrihet vetëm tek ba-shkimi me inteligjencën aktive dhe

shpirti i udhëheqësit duhet të jetë i lidhurpërherë me të. Dija nga Zoti arrin tek in-teligjenca aktive dhe nga ajo pastaj tekryetari i shtetit, te pejgamberi ose filo-zofi .

Kur marrim parasysh kriteret që ven-dos Farabiu në zgjedhjen e kryetarit tështetit, atëherë do të shohim se ato janëkritere të cilat i përkasin vetëm një pej-gamberi. Në anën tjetër, ato janë kritere tëmundshme për t’u arritur. Në këtë formëFarabiu bën një dallim mes pejgamberitdhe njeriut të zakonshëm. Rreptësia nëkriteret morale dhe fizike për zgjedhjen eudhëheqësit të shtetit e drejton shoqërinëdrejt përsosjes, ose drejt më të mirës sëmundshme njerëzore.

Në këtë aspekt Farabiu mundohet tëkrijojë një sistem të përsosur filozofik-fetar, ku teologjia do t’i shprehë dogmate veta përmes mekanizmave filozofikë.Në këtë vijë të ndërmjetme, në mes teo-logjisë dhe filozofisë, e krijon rrugën evet etika filozofike e Farabiut.

Shkruan: Ismail Arsllani

Shumë qytete në gjeografinëshqiptare, si Korça, Prizreni,Shkodra etj., e kanë ruajtur

identitetin e tyre me objekte kulturore-historike e fetare, të cilat kanë mbetur tra-shëgim nga një kohë e kaluar dhe janëshndërruar në emblemë njohëse të tyre.

KU ËSHTË TETOVA NË KËTËRRAFSH?

Tetova e dikurshme, nga një qytet irregulluar mirë, me të gjitha elementet ar-kitekturore qytetëruese dhe me mentali-tetin qytetar të banorëve të saj, për disadhjetëvjetësha u rrit në mënyrë kaotikedhe u shndërrua në një “fshat të madh” -me degradim të bukurive të trashëguaraprej më herët, me vlerë historike-kultu-rore.

Ky qytet, kjo kasaba, i ka pasur këtoatribute qytetëruese e orientale me të gji-tha parametrat: kalaja, konakët e pashal-larëve, xhamitë, hamamin, çezmatpublike, parqet e gjelbra, rrugët me kal-ldrëm dhe, në përgjithësi, një arkitekturëtë vjetër, me shumë vlerë, e cila u fashitnga sytë dhe kujtesa e shumë brezave tëtetovarëve.

PËR XHAMINË QË S’ËSHTË MË

Brezi i tashëm jo vetëm që nuk arrititë ngrejë Tetovën ashtu si e meriton njëqytet universitar, me pamje, arkitekturëdhe infrastrukturë të duhur, por deri mëtash, ndër shumë vite, nuk arriti, madje,as ta mbrojë nga “kthetrat” e huaja, tëcilat e katandisën qytetin në këtë gjendje.

Arkitektët e dinë mirëfilli që qytetetzgjerohen në periferi dhe e ruajnë identi-tetin, si dhe trashëgiminë kulturore-hi-

storike dhe arkitekturore, duke mos i pre-kur sheshet e vjetra dhe objektet mevlerë. Në Tetovë, ky zgjerim, përkun-drazi, filloi pikërisht nga sheshi, duke ushembur nga një “dorë e fshehur” njëkompleks ndërtesash me arkitekturë të sëkaluarës, me shumë vlera kulturore-hi-storike.

Në këtë kompleks ndërtesash me ar-kitekturë të vjetër, pos që kishte një parktë gjelbër e të bukur, me shatërvan, nëpjesën qendrore hidhte shtat një xhami,me minare të lartë e të bardhë, të cilën te-tovarët e njihnin si Xhamia e Çarshisëapo e Tupanit, me pamje shumë të bukurarkitekturore, tejet funksionale, e cila,sipas ekspertëve, e kishte akustikën më tënjohur në këtë lloj. Kjo xhami ishte vetëemblema e qytetit, boshti kryesor, që embante fuqishëm identitetin kombëtar efetar të tetovarëve. Prania e kësaj xhamiei bënte krenarë të gjithë.

Mjerisht, me një vendim nga “lart”,kjo xhami u shemb deri në themel brendanjë dite (një të diel), para 55 vjetësh, nëfillim të qershorit të vitit 1965, për tëcilën gjë organet e sigurimit kishin shpal-

lur “orë policore”.Është interesant se të gjithë të anga-

zhuarit joshqiptarë për të prishur xhaminëkategorikisht kishin refuzuar të merrninpjesë në këtë krim mbi historinë dhe kul-turën e një populli, prandaj hartuesit ekëtij projekti kriminal e me prapavijë po-litike ishin detyruar të angazhonin njerëznga burgu. Meqë Myftinia e Tetovës dheaskush nga Mexhlisi i saj nuk ishte për-kulur që të japë çelësin e xhamisë, të bur-gosurit, të cilët nuk arritën të hyninbrenda xhamisë, ishin detyruar që të fil-lojnë prishjen e saj prej kulmit, për çkadëshmojnë edhe disa foto të mbetura ngaai çast.

Tetovarët e morën këtë gjest të pu-shtetit me shumë dhembje, sepse atyre jovetëm që iu mor xhamia, por edhe kuj-tesa për të. Reagimet e qytetarëve ishinngufatur brenda qarqeve të ngushta,sepse reperkusionet do të ishin të pamë-shirshme.

Rindërtimi i kësaj xhamie në sheshinkryesor të Tetovës paraqitet si imperativi kohës. Ka pasur disa nisma do vite mëparë për këtë punë, por projektet e har-

Një gomar ishte i lidhur për një peme.Erdhi shejtani dhe e zgjidhi litarin e tij.

Hyri gomari në kopshtin e komshiutdhe filloi të hante çdo gjë që gjente paravetes.

Kur e pa gruaja e pronarit të kopshtitgomarin dhe atë çfarë ai bënte, e mori pu-shkën dhe e mbyti gomarin.

E dëgjoi pronari i gomarit krismën epushkës së komshiut. Kur iu afrua kop-shtit, e pa gomarin e tij të mbytur. U hi-dhërua aq shumë, saqë nxori pistoletën etij dhe e qëlloi për vdekje gruan e kom-shiut.

Në ato momente u kthye komshiu nështëpi dhe e pa gruan e tij në frymëmar-rjet e fundit, duke bërë me shenjë kahshtëpia e pronarit të gomarit... E mori pu-shkën dhe me të shpejtë shkoi në shtëpinëe pronarit të gomarit, të cilit i shkrepi disaplumba në gjoks.

Dëgjoi fisi i pronarit të gomarit kri-smat tek i afërmi i tyre dhe menjëherë ikapën armët. Në anën tjetër, komshiuvrapoi dhe e mobilizoi fisin e tij dhe fil-loi lufta mes këtyre dy fiseve, në të cilën

u mbytën më shumë se gjysma e pjesëta-rëve të secilit fis...

U pyet shejtani: A nuk e sheh se çfarëbëre?

U përgjigj: Asgjë nuk bëra....Unëvetëm e lirova gomarin!!

Urtësia e tregimit: Nëse doni ta shka-tërroni një vend, vetëm lironi gomarët eatij vendi.

Rijad ef. Imeri(HeR ka të drejtën e botimit)

TTRREEGGIIMM

Kur shejtani e zgjidh gomarin...

Si u shemb Xhamia e Çarshisë në Tetovë

KUJTESË

Xhamia e Çarshisë në sheshin e qytetit, që ishte emblemë kryesore dhe qendrore përidentifikimin e Tetovës si qytet, u shemb në fillim të qershorit të vitit 1965, për të mos u

ndërtuar kurrë më. - Si shpëtoi nga rrënimi Xhamia e Sahatit?

XHAMIA E ÇARSHISË NË TETOVËNË DITËN QË U RRËNUA,

MË 5 QERSHOR 1965.


tuara kanë mbetur në sirtarët e admini-stratës shtetërore. Rindërtimi i saj, meformën dhe pamjen autentike, si dhe melokacionin e vet të dikurshëm, do t’umbetet peng brezave të rinj, që janë e pobëhen akademikë e arkitektë. Duhet kër-kuar edhe vullneti politik, qoftë kjo edheme një mbështetje përmes një referen-dumi të popullatës, që të sendërtohet samë parë - si një e drejtë universale, qyte-tare dhe fetare – rindërtimi i Xhamisë sëÇarshisë.

XHAMIA E SAHATIT NË SYTË EPUSHTETARËVE

Njëra ndër xhamitë më të njohura nëTetovë - ajo e Sahatit, e vjetër prej disashekujsh, gjatë viteve 70-të të shekullit tëkaluar, në kulmin e egërsisë komuniste,ka qenë e rrezikuar që të rrënohet nga pu-shteti i atëhershëm, por në sajë të anga-zhimit të disa personaliteteve ngaxhemati i Xhamisë, ajo i kishte shpëtuarrrënimit. Në këtë punë, për shpëtimin eXhamisë nga rrënimi, ka dhënë një kon-tribut të madh edhe ish-imami i Xhamisësë Sahatit, Hafëz Sali Efendiu. Ai, derisaishte gjallë, ndonëse në moshë të shtyrë,gjatë bisedës kujtohej për disa momentekyç nga ajo kohë e vështirë për xhematine kësaj xhamie.

“Në vitin 1968, në prag të festës sëBajramit, në hovin e represionit komu-nist, dita kishte aguar me disa grafite nëmuret e Xhamisë së Sahatit, të cilat ki-shin përmbajtje propaganduese antifetaredhe kishin simbole të krishtera (kryqe).Ndaj kësaj ngjarjeje të rëndë, me prapa-vijë provokuese dhe propaganduese, rea-guam si komunitet mysliman, edhe pseregjimi i atëhershëm komunist kishtembjellë frikë te popullata. Përkundër këtijreagimi, pushteti i atëhershëm komunistnuk ndërmori masa konkrete për këtëprovokim fetar, kështu që ne u detyruamqë t’i ndërpresim për disa ditë ritualettona fetare, përderisa nuk i hoqëm grafi-tet nga muret e Xhamisë”, ka rrëfyer ish-imami i kësaj xhamie, Sali Efendiu.

“Me këto veprime dëshirohej të napërcillej mesazhi se ky vend nuk na takonneve, se vendi i xhamisë nuk duhet të jetëaty, kështu që herët a vonë një ditë do tërrënohet, për t’u zëvendësuar me një ob-jekt tjetër. Madje, kishte edhe disa arsye-time shumë banale: në majën e minarespaska pasur një pjesë që simbolizuaka ki-shën katolike, ndërsa në lokalitetin kuështë xhamia, më herët paska pasur njëkishë (!). Kjo na habiti për tepër, sepseXhamia e Sahatit ka një histori të gjatëprej disa shekujsh dhe ka fakte arkeolog-jike që dëshmojnë në favorin tonë”,

shprehej ish-imami i Xhamisë.Ç’është e vërteta, presioni i pushtetit

për rrënimin e kësaj xhamie, shumë afërsheshit të qytetit, kishte filluar në vitin1974, kur ende nuk ishin shëruar plagët epopullatës myslimane për rrënimin eXhamisë së Çarshisë (qershor 1965). Kë-shilli i xhematit të kësaj xhamie kishtemarrë vendim për rinovimin e objektit,për shkak të vjetërsisë dhe depërtimit tëlagështisë, që kishte për pasojë rrënimingradual të mureve. Për këtë shkak, merrugë zyrtare ishte kërkuar leje nga ana eKomunës së Tetovës për meremetimin epërgjithshëm të mureve të xhamisë, porautoritetet komunale nuk jepnin leje nëformë të shkresës dhe lejonin në mënyrëverbale që të bënin disa meremetime tëvogla, në mënyrë që të mos vështirësohejrruga për rrënimin e xhamisë që e kishinnë plan.

“NË BEOGRAD, PËR TË SHPËTUARXHAMINË”

Sipas Sali Efendiut, njërit nga dë-shmitarët e asaj kohe, Komuna e Tetovëska pasur në plan që në truallin e xhamisëtë ndërtojë një objekt institucional për çë-shtje sociale. Të shqetësuar nga një situatëe tillë e pasigurt për ekzistencën e kësajxhamie në bërthamën e qytetit, Këshilli iXhematit të Xhamisë kishte vendosur qëtë ndërmarrë disa masa konkrete për tëparandaluar një veprim të tillë të pushte-tit të atëhershëm dhe problemi të zgjidhejnjëherë e përgjithmonë. Kishin vendosurqë Hafëz Sali Efendiu, së bashku me treanëtarë të xhematit - Murtezan Gegën,Bujamin Qylxhiun dhe Haxhi Nazifin tëshkojnë në Beograd, që të ankohen te kre-rët më të lartë të shtetit të atëhershëm tëJugosllavisë, sipas mundësisë edhe tekryetari i shtetit, Tito, për ta shpëtuar ngaprishja Xhaminë e Sahatit në Tetovë.

Në mungesë të mjeteve financiare përtë angazhuar ndonjë avokat të njohur përta shtyrë këtë çështje më tutje në Gjyka-tën Supreme, ishte angazhuar avokatiMirsad Kulenoviq, i cili i kishte priturmjaft mirë në Beograd. Ai kishte prem-tuar që çështjen do ta përcjellë edhe derite kryeministri i atëhershëm i Jugoslla-visë, Xhemal Bijediq. Në atë takim ishinsqaruar shumë çështje që i brengosnin te-tovarët e fesë myslimane, mbi të gjithapër presionet që u bëheshin për prishjen exhamisë. Ishte dhënë fjala që çështja dotë shqyrtohet dhe raporti do t’u dërgohetorganeve më të larta të, atëherë, Republi-kës Socialiste të Maqedonisë.

“Kishin kaluar disa muaj nga aitakim, por përgjigje nuk kishte. Andaj,vendosëm që të bëjmë një telefonatë në

Beograd, prej nga na thanë që kjo çështjeështë mbyllur dhe raporti me sugjerimeishte dërguar në institucionet përkatësenë Shkup, ku edhe mund të drejtohemi.Menjëherë pas telefonatës shkuam nëShkup, ku e kërkuam shkresën e dërguarnga Beogradi”, ka rrëfyer për atë kohë ef.Saliu, për të shtuar se raporti vërtet ishtedërguar, por me qëllim apo pa qëllim nukdërgohej në Tetovë.

Në atë shkresë nga Beogradishkruante se Xhamia e Sahatit ka marrëleje për rinovim, ndërsa objekti merretnën mbrojtjen e shtetit, sikurse Xhamia ePashës (e Larme) në Tetovë. Kjo i kishtegëzuar shumë dhe këtë punë nuk mund tandalte më tutje as Shkupi e as Tetova.Atëherë ishte bërë rinovimi i nevojshëm,që po i reziston kohës deri në ditët esotme.

Sali Efendiut i kujtohej një detaj ngaajo kohë: “Derisa shkonim duke trokiturnëpër shumë zyra të shtetit në Tetovë,Shkup apo Beograd, disa më thoshin qëta heq çallmën e imamit nga koka, porkam qenë këmbëngulës dhe asnjëherënuk e kam hequr, sepse për mua kjo ishtenjësoj sikur të heq vetë kokën. M’u kuj-tua një hadith i Pejgamberit tonë (a. s.), icili ka thënë: “Veprat vlerësohen sipasqëllimit (nijetit), andaj derisa njeriu e kaqëllimin e pastër, Allahu çdoherë ështëme të.”

Po të mos ishte ai angazhim i xhema-tit të Xhamisë së Sahatit, në krye me ima-min e atëhershëm, Sali Efendiun, dyzetvjet e më parë, sot nuk do të ishte kjoxhami në Tetovë, vjetërsia e së cilësmatet me disa shekuj. Sali Efendiu kathënë se për historinë e Xhamisë së Sa-hatit ekzistojnë të dhëna të dokumentuaraedhe nga ulemaja e kohës, Qemal Efen-diu, i cili i kishte rrëfyer për të kaluarëne kësaj xhamie dhe fjalët e tij i kishte shë-nuar me kohë. Sipas të dhënave, Xha-minë e Sahatit e ka ndërtuar AbdulganiMuslihuddini, i cili paska ndërtuar edheKurshumli Hanin në Shkup.

Ekziston edhe e dhëna se Xhamia eSahatit është ndërtuar në vitin 1486 (sipasHixhrit: në vitin 908) nga ana e Abdulse-lam Muslihuddinit. Këto të dhëna janëmarrë nga mbishkrimi i varrit që gjendetnë oborrin e Xhamisë së Sahatit. Në këtëoborr gjenden edhe disa varreza të tjera,për të cilat nuk ka të dhëna të sakta. Vlentë përmendet varri i Dervish Huseinit dhei gruas së Abdulgani Muslihuddinit. Xha-mia e Sahatit e merr emrin nga Kulla eSahatit, e cila ka qenë përballë saj, në pje-sën perëndimore. Afër Kullës së Sahatitka pasur edhe një medrese, e cila ështërrënuar në vitin 1926.

Shkruan: Prof. Xhemi Hajredini(Enkas për HeR)

Më 1 tetor 1895, para 125 vi-teve, arbëreshët kanë organi-zuar në qytetin e Kozencës,

Kalabri, Kongresin e Parë të Shqipta-rëve të Italisë. Kur në asnjë vend tëEvropës nuk flitej për një shtet shqiptare një gjuhë shqipe, kur nga kazanëtserbë kundërmonte se gjoja Kancelari iparë gjerman, Bismarku, paskësh thënëse Shqipëria nuk është gjë tjetër përposnjë shprehje gjeografike (e që, në fakt,ai kishte thënë se shqiptarët janë populletnik evropian që ka hapësirën e vet, ecila duhet të ruhet e paprekur në kuadërtë Perandorisë Otomane), intelektualëtarbëreshë merrnin pjesë në tubime ekonferenca ndërkombëtare si përfaqë-sues të Arbërisë. Sigurisht që një ngapërfaqësuesit më të denjë të shqiptarisëka qenë dhe do të mbetet përgjithmonënë kujtesën tonë “tatëmadhi i Arbrit”,Jeronim de Rada.

Gjatë një vizite që Presidenti i Shqi-përisë, z. Bujar Nishani, bëri në disa ko-muna arbëreshe të Kalabrisë (prill2015), ndër të tjera do të thotë: “Atë-herë kur në Shqipëri qe e ndaluar tëshkruhej e të flitej shqip, kur mërgimta-rët nuk guxonin të shkruanin as edhe njëletër në shqip për familjet e tyre, kurpropaganda antishqiptare siguronte seshkrimi në gjuhën shqipe ishte i pamun-dur, pikërisht në një epokë të tillë, për tëgjithë shqiptarët, e në veçanti për mër-gimtarët, ishte një ngushëllim i madhdhe i thellë përgënjeshtrimi i shkëlqyerqë u dhanë shpifjeve të tilla arbëreshët eItalisë me veprat, zakonet, simbolet, ko-stumet, këngët, mikpritjen dhe me tradi-tat e tyre. Por, përveç kësaj, Shqipëriaduhet t’u jetë përgjithmonë mirënjohësekëtyre bijve të saj të largët edhe për pro-vën e mrekullueshme të dashurisë kar-shi racës së tyre që dhanë nëpërmjetpërpjekjeve të mëdha për përpunimin egjuhës. Qenë ata të parët që provuan se

shqipja është një gjuhë e thellë dhe eplotë, e ëmbël dhe e aftë për t’u dhënëformë edhe krijimeve më të epërme tëimagjinatës poetike.”

Shtypi evropian i kohës evidentontese një kulturë e lashtë arbërore po ripër-tërihet dhe organizohet. Mbi 200 mijëshqiptarë të larguar nga trojet e tyre, tëshpërndarë në të gjithë Italinë e jugut,po bashkoheshin për të mos harruaridentitetin e tyre. Kongresi i Parë iShqiptarëve të Italisë, që u zhvillua përtri ditë me radhë, nga data 1 deri më 3tetor të vitit 1895, në ambientet e Gjim-nazit Garopoli Korilian Kalabro (Ko-zencë), do të trajtonte çështje mesgjuhës dhe historisë.

Njëzet e pesë delegatët e Kongresitdhe 500 intelektualët tjerë nga rajonet eItalisë së jugut (Kalabri, Kampania,Pulia dhe Sicili), që mbështetën këtënismë, kanë lënë gjurmë të rëndësishmenë ngjarjet gjuhësore dhe historike tëkombit. Paramendoni: një nismë pas 400vitesh pas shpërnguljes! Gjaku nukbëhet ujë, pa marrë parasysh se ështëshprishur. Gjuha italiane, thonë arbëre-shët, është gjuhë e bukjes, ndërsa arbë-rishtja (gjuha shqipe) është gjuhë ezemrës.

Arbëreshët, pas mërgimit, e kishin

kuptuar se mbijetesa e gjuhës, e zako-neve dhe e kulturës së tyre mund të arri-hej vetëm nëse u dilnin zot pasuriveshpirtërore e kulturore, se ndryshe do tëasimiloheshin dhe do të zhdukeshin. Hi-storia e diasporës arbëreshe dëshmonbindshëm se sa të qëndrueshëm dhe sakëmbëngulës kanë qenë dijetarët arbëre-shë në përpjekjet e tyre për arsimimin enipërve dhe mbesave të Skënderbeut.

Diaspora e moçme arbëreshe u inte-grua në mënyrë paqësore në Itali, porkurrë nuk braktisi gjuhën, kulturën dhetraditat e paraardhësve. Pas marrëveshjespër një kornizë-debati, Kongresi i Shqip-tarëve të Italisë, i drejtuar nga Jeronim deRada, më 2 tetor të vitit 1895 vendosi tëthemelojë Shoqatën Nacionale Shqiptare(Società Nazionale Albanese). Kryetar ikësaj shoqate u zgjodh arkimandriti Pie-tro Kaomdeka Koronei, zëvendëskryetarAnslemo Lorekio (jurist, gazetar) dhe se-kretar u zgjodh Salvatore Liguori. Kjoshoqatë, sipas delegatëve të Kongresit,do të duhej të kujdesej për qëndrueshmë-rinë e vendimeve që do të merreshin nëkëtë kongres historik.

Katër ishin pikat kryesore ku u për-qendrua Kongresi i Parë i Shqiptarëve tëItalisë: - unifikimi i alfabetit dhe hartimi i një

125-VJETORI I KONGRESIT TË PARË TË SHQIPTARËVE TË ITALISË

Arbëreshët, pas mërgimit, e kishin kuptuar se mbijetesa e gjuhës, e zakoneve dhe e kulturës së tyre mund tëarrihej vetëm nëse u dilnin zot pasurive shpirtërore e kulturore, se ndryshe do të asimiloheshin dhe do të

zhdukeshin. Historia e diasporës arbëreshe dëshmon bindshëm se sa të qëndrueshëm dhe sa këmbëngulëskanë qenë dijetarët arbëreshë në përpjekjet e tyre për arsimimin e nipërve dhe mbesave të Skënderbeut.

Bashkë për gjuhën e zemrës


abetareje të gjuhës shqipe;- hartimi i një fjalori (u for-

mua një grup pune prej 14anëtarësh);

- botimi i një gazete italo-shqiptare; dhe

- hapja e marrëdhënieve memëmëdheun (Shqipërinë).

Kongresi vendosi gjitha-shtu që selia e Shoqatës të jetënë katundin më të njohur ar-bëresh, në Shën Mitër (SanDemetrio Corone), vendba-nim i cili do të bëhej sinonimi atdhedashurisë dhe bartës iprojekteve arsimore dhe kul-turore arbëreshe.

Pas përfundimit të Kon-gresit, datë 3 tetor, pjesëmar-rësit vërenin gjithandejkënaqësinë e të gjithë arbëre-shëve kudo që jetonin. Mëpas, drejtuesit e Shoqatës Na-cionale Shqiptare nga Qeveriae Mbretit të asaj kohe kërkuanngritjen e një katedre për më-simin e gjuhës shqipe pranëInstitutit Oriental në Napoli.Kjo kërkesë ka qenë shumë emençur, pasi që vetëm duke ushkolluar dhe duke studiuarnë gjuhën shqipe, mund tërealizoheshin edhe synimet eKongresit dhe të Shoqatës.

Sot, pas 125 viteve tëKongresit të Parë të Shqipta-rëve të Italisë, përballemi menjë realitet pozitiv dhe një dia-sporë të organizuar, me imazhplotësisht evropian. Pothuajsegjithçka kishin synuar, e kanërealizuar. Rrugëtimi arbëreshka shumëfishuar dijetarët,akademikët, hulumtimet, pu-blikimet, shkollat, katedrat egjuhës shqipe, manifestimetetj.

Është për çdo lëvdatë se sibashkohen arbëreshët pasmendjeve të shkolluara dhegrupeve intelektuale dhe va-zhdimisht të mbajnë ndezurzjarrin e kulturës dhe qytetë-rimit, të pasionit dhe të krena-risë kombëtare. Arbëreshët ekishin kuptuar shumë herët sembijetesa e shqiptarëve nëEvropë do të rezistonte vetëmnëpërmjet shkollimit të gjene-ratave të reja, të cilët do t’udilnin zot trashëgimive shpir-tërore dhe kulturore kombë-tare.

Nga Daim Iljazi

“Nipat veprat i gjykojnë”, ka thënëpoeti Esad Mekuli. Sot jetojmënë një kohë të pakohë, në kohë

të leshta, në një kohë kur vlerat janë të ana-shkaluara dhe të përmbysura.

Si duket, jemi te prirur të shtiremi, të sil-lemi sikur jemi të mpirë. Tani është koha kurduhet të nxjerrim në pah vlerat tona të mirë-fillta - individë pa hipotekë, të ndershëm dheprofesionistë të lëmenjve të ndryshëm.

T’ua japim timonin atyre me përvojë, meguxim dhe ndërgjegje, që ta drejtojnë veturëndhe mos ta dëmtojnë. Jo shoferëve që ngasinveturën dhe shikojnë në retrovizor, ose që fla-sin në telefon mobil dhe më pas bëjnë ka-rambol. Siç thotë në një ese i madhi AzemShkreli: koha më e ligë është koha e medio-kërve. Shfaqja e mediokërve bëhet shpejt,janë vërshues; pastaj edhe sundues. Ata janënë mënyrë latente të armiqësuar me hierar-kinë e vlerave. Ata nxitohen të marrin nëduart e veta pikat kyç të vlerësimit, të gjyki-mit e të vendosjes. Smira e mediokërve nukduron të prishet rendi i sundimit të tyre. Atashqetësohen seriozisht nga çdo e arritur pozi-tive apo sukses i tjetrit. Paaftësinë, mosdijendhe moskompetencën e tyre mediokërit për-herë e kompensojnë me dëgjueshmëri shem-bullore dhe servilitet.

Fatkeqësia e mediokërve që i pjell koha,dhe ata që i kemi sot, është se ata kurrë nukjanë të zotë, të aftë e të kthjellët ta kuptojnëkëtë fakt. Ata, bile, nuk kanë as ide dhe janështerp. Në shtetet e civilizuara njerëzit me idevlerësohen shumë dhe paguhen shumë. Fillete ideve përherë nisjen e kanë nga individët.

Ta përkujtojmë arkitektin i ri Gustav Eif-fel (Ajfel), i cili kishte një ide para një she-

kulli. Pra, në Paris të ndërtonte një kullë tëlartë, mbi 300 metra, që do të ishte krenariae Francës, ku do të vinin turistë nga shumevende të botës dhe Franca do të afirmohejgjithandej, qyteti do të kishte leverdi ekono-mike, punësime etj. etj. Kjo ide individuale etij u realizua më 1889 dhe u bë pronë e për-bashkët, simbol i parisienëve, trashëgimi kul-turore e Francës dhe Gustav Eiffeli e moriepitetin e patriot francez dhe u bë krenarikombëtare, pa e pasur për qëllim. Qyteti i Pa-risit sot fiton nga biletat e turistëve që hipinlart në Kullën e Ajfelit - nga 1 milion euronë ditë, 30 milionë euro në muaj.

Uroj që udhëheqësit tanë, qoftë në nivellokal apo qendror, në çdo qytet e vendba-nim, të na ndërtojnë infrastrukturë elemen-tare për jetë e më pak të vjedhin. Nipatdhe mbesat t’u dërgojnë nga një uratë, t’imbajnë mend se në kohën e tyre është ndër-tuar një shkollë, një pishinë, një bibliotekë,një fabrikë, një teatër, një muze arkeologjik -etnologjik, një teatër për fëmijë, një ambu-lancë, një kopsht për fëmijë, rrugë e trotuaretë pastra, parqe me lule e gjelbërim...që t’ikemi si pronë të përbashkët e ti ruajmë si tra-shëgimi kulturore. Me këtë ambient modusvivendi me standarde bashkëkohore, qyteta-rët do të jenë të lumtur, sepse hyrja në BEështë e kushtëzuar edhe me ndërtimin e infra-strukturës sikur ajo evropiane.

Do ta parafrazoj mendimin e poetit më tëmadh mistik të të gjitha kohëve, Rumit (Me-vlana), i cili në një varg do të thotë: ‘Pashëshumë njerëz që s’kishin tesha; pashë shumëtesha pa njerëz brenda.'

(Autori është Diplomat i Lartë në Amba-sadën e RMV në Ankara, Turqi. Mendimet e

paraqitura këtu janë krejtësisht personale, sipoet dhe publicist)

Koha e vlerave të mirëfillta

SHËNIME NGA ANKARA JA

‘Pashë shumë njerëz që s’kishin tesha; pashë shumë tesha panjerëz brenda.' (Rumi)

Shkruan: Taxhudin Hamidi

Vendosmëri e lartë për themelimine qytetit. Përkufizime, si tërësi erregullave që përcaktojnë të drej-

tën dhe detyrën. Komunikativiteti në për-dorimin e terminologjisë së Kuranit nukduhet të funksionojë në distancë, apo mepërparësi kompetitive të një botëkuptimidhe dukurie.

Themelimi i qytetit pas tufanit në ko-drën Xhudi, si platformë në kushtetutën etij kishte falënderimin dhe durimin ndajpërcaktimeve të Zotit dhe jo të shkakta-rëve të ciklonit.

Konsiderata e shumë autorëve rrethgjetjes së subjektit të së drejtës dhe fun-ksionimit të saj rrihet dhe analizohet nëshumë dimensione të ndryshme:

-e drejta e popujve; -e drejta e shteteve; -e drejta ndërkombëtare; dhe -e drejta e kapaciteteve kompetitive të

rregullave fetare që ruajnë resurset njerë-zore dhe natyrore dhe jo të atyre dogma-tike, konservative dhe fanatike.

STANDARDE, PËR PAQE TËPËRHERSHME

Standardet sakrale njohin një stabilitetnë bindje dhe besim, si dhe paqe të për-hershme në infrastrukturën administrativetë zbatimit të legjislacionit.

Shumë juristë konfirmojnë se është da-shur që e drejta të plotësojë disa kushte:

-të ketë arsye të drejtë; -të ketë qëllim të drejtë dhe të fillohet

në mënyrë të drejtë. Njerëzimi gjatë historisë së tij është ta-

kuar me ciklone të ndryshme të luftëravepushtuese, shkatërrimtare, deri tek eksodifizik, politik, ndërsa kohën e fundit, më tri-shtues, i quajturi ekonomik. Ky i funditpas vetes le si pasojë çdo gjë shkrumb.

Prandaj, librat e historisë botërore, tëatyre shqiptare, që janë shkruar në mërgim

pa censurime të burokracisë shovene dhemenefregiste (- e ‘smandisë’), njohin ndar-jen midis luftërave të drejta dhe luftëravetë padrejta.

Luftërat e drejta, sipas shumë defini-cioneve, janë ato që zhvillohen për mbrojt-jen e interesave të njerëzimit dhe të paqessë përhershme duke iu falënderuar Zotitdhe duke bërë durim në rrugën e Tij.Kurse luftërat e padrejta janë luftërat pu-shtuese, të cilat instalojnë edhe historiedhe enciklopedi të censuruara, pastaj idetyrojnë punëtorët shkencorë të thirrennë burimet e tyre jolegjitime.

Është bërë përpjekje që të justifikohenqëndrimet mes standardeve sakrale dhe in-tensivitetit homodupleks profan. Pa dy-shim se intensiteti profan në mungesë tëarsyes së drejtë, qëllimit të drejtë dhe fil-limit të drejtë e humb betejën në çdo këndtë jetës politike, ekonomike dhe ndërkom-bëtare.

Intensiteti me presion profan gjatë gji-thë kohës përpiqej të luftonte standardetsakrale të natyrës dhe të njerëzimit. Aiformësoi Zotin si një njeri, të cilin e quanantropomorfizëm. Dhe këtu cikloni pro-fan humbi të gjitha instancat e procesevetë drejtësisë si pasojë e frustracioneve për-ballë infrastrukturës sakrale - teologjike.Kështu, mendja e njeriut pa falënderim(hamd) dhe durim (sabër) përfytyroi Zotinbrenda dimensioneve të pasionit të vet, gjëqë e çoi njeriun në idhujtari!

Ndërkaq, Islami në mënyrë kategorikee shmang njeriun nga idhujtaria, duke ini-ciuar, madje, edhe shpërthimin e ciklonit.Për këtë Islami e ka ndaluar portretin dhestatujën, me qëllim që ta pengojë formësi-min e Zotit. Ngaqë, portreti dhe statuja ekufizojnë imagjinatën e njeriut.

Shkaku kryesor i këtij ndalimi ështëmbrojtja e njeriut nga konkretizimi i ideveabstrakte dhe rënia në perversitetin e adhu-rimit të tyre.

Në kohën e profetit Nuh (alejhis-selam) ndodhi tufani, përmbytja e përgji-thshme si pasojë e konkretizimit tëabstraktes përmes idhujve. Idhujtaria bëridhe shkaktoi ndalimin dhe shkatërrimin emendimit progresiv.

Gjithçka mund të tolerohet, por atë-herë kur pengohet dhe stopohet mendimiprogresiv i njerëzimit dhe kjo gjë bën që tëndizet alarmi, për të treguar se është shke-lur kufiri, në atë moment pritet ndëshkiminga Krijuesi i Gjithësisë.

Krijuesi i Gjithësisë e urdhëroi Nuhinqë të ndërtojë gjeminë, si një paralajmë-rim nga përmbytjet. Infrastruktura profanee versionit të shkurtër detyrimisht inicioishpërthimin e tufanit për të ndërtuar njëqytet - shtet nga fillimi, që të realizohetjeta në suaza të mendimit progresiv dhe nëpaqe.

Themelimi i qytetit u strukturua ngatetëdhjete ithtarë të Nuhit (alejhis-selam).

Më në fund, Nuhi, duke mos duruar

Mes profanes dheinfrastrukturës sakrale

MIDIS DY NAMAZEVE

"Prandaj, mos i dilni Zotit kundër." (Kuran, Esh’Shura: 110)


dot, u lut: "O Zot! U munda... Mëndihmo!”

(Kuran, Kamer: 10) Kalimthi, një digresion rreth durimit

të Nuhit: Durimi i Nuhit nuk ishte i pe-riudhës së shkurtër, por durimi i tij, sëbashku me mundimet, persekutimet,zgjati dhjetë shekuj.

Kështu, Nuhi është një shembulleklatant në trasimin e rrugës drejt realizi-mit të urdhrave të Zotit (xh. sh.).

Përmes kësaj lutje juristët vërejnë sehazreti Nuhi nuk e ka pasur aspak dertpostin, pushtetin dhe pasurinë, por ai ki-shte dert të mos bëhet vazal i klienteliz-mit dhe i interesave të ndryshmekriminele, tirane dhe persekutuese qëushtronin ndaj infrastrukturës sakrale -teologjike.

Krijuesi i Gjithësisë e urdhëroi Nuhintë ndërtonte një gjemi dhe aty hipën tëgjithë ithtarët e Nuhit që ishin kundëridhujtarisë.

NJË ERË E RE...Pasi që ujërat u tërhoqën nga toka dhe

nga qielli, gjemia zuri tokë në malinXhudi. Nga ky moment filloi një erë e repër boten e civilizimit dhe të besimit drejtnë një Zot (monoteizëm).

Themelimi i qytetit u bë me tetëdhjetebesimtarë që i qëndruan besnik Nuhit dhetë cilët kishin hipur në gjeminë e shpëti-mit.

Falë këtyre njerëzve që i besuanNuhit u arrit themelimi i një qyteti ligjor,etik dhe të barabartë.

Zoti përmes tregimeve autentike tëpejgamberëve i tregon njerëzimit se kapasur njerëz falënderues ndaj Zotit dhedurimtarë në rrugën e Tij.

Pjesa më interesante dhe më emocio-nale në teorinë e këtij tregimi paraqet dja-lin e tij... Nuhi kishte dëshirë ta ketë nëgjeminë e shpëtimit... Pas shumë për-pjekjeve… Zoti e këshilloi dhe Nuhi epranoi këshillën. Nuhi (alejhis-selam) upajtua pa të birin e tij (sepse ai mohoi!).

Ky tregim kuranor i hazreti Nuhit sottregon se qyteti - shteti nuk ndërtohet menjerëz që i do, me njerëz me të cilët ko-munikon në aspekte shoqërore, kolegialedhe të afiniteteve komerciale dhe utilitaretë ngushtë, por qyteti ndërtohet me nje-rëz që dinë të krijojnë strukturën teoriketë drejtësisë dhe dinë ta zbatojnë atë nëpraktikë, që do të thotë institucionet e qy-tetit-shtetit.

Pas Luftës së Dytë Botërore, SHBA-të e kishin kushtëzuar njohjen e Shqipë-risë nëse ruan të drejtën e fjalës dhe lirinëe shprehjes dhe mbajtjen në fuqi të trak-tateve ndërkombëtare...

Shkruan: Adnan Skenderi

Kur në Kuranin famëlartë, apo nëhadithet e Pejgamberit (a. s.),hasim ndonjë histori apo ndonjë

ngjarje, ajo si e tillë nuk paraqet vetëmngjarjen e ndodhur, por ajo njëkohësishtpara neve ka edhe mesazhet e saj, të cilatne duhet t’i kuptojmë prej saj, ngase do tëishte e pakuptimtë që gjithë ato ngjarjetë evidentuara në Kuran, apo gjithë atohistori të treguara në hadithet e Pejgam-berit (a. s.), të ishin vetëm për të na tre-guar se çfarë ka ndodhur në të kaluarëndhe - asgjë më shumë.

Prandaj, çdo histori apo ngjarje etreguar ka brenda për brenda vetes edhemesazhe, të cilat na japin zgjidhje dhe al-ternativa neve për probleme të caktuara.Kështu ka qenë edhe me ngjarjen e Hi-rasë, kur ka filluar t'i zbret Kurani famë-lartë Pejgamberit (a. s.) nga ana e Allahut(xh. sh.) nëpërmjet Xhibrilit (a. s.).

Pejgamberi (a. s.) para se t’i vinteshpallja shkonte dhe strehohej në shpel-lën Hira, ku qëndronte me orë, me ditëapo edhe me javë dhe ku një ditë prej di-tësh i erdh Xhibrili (a. s.) dhe ia dha fjalëte para:

“Lexo me emrin e Zotit tënd, i cili kri-joi; krijoi njeriun prej gjakut të ngjizur;lexo për Zotin tënd bujar, është ai që uamësoi penën.”

Këtu nuk do të synojmë të tregojmëaspektin historik të kësaj ndodhie, por do tëmundohemi të analizojmë mënyrën se siAllahu (xh. sh.) e shpalli Kuranin famëlartë.

Nëse ndalemi të mendojmë se pse udesh që Pejgamberi (a. s.) të shkonte nëshpellën Hira - ata që e kanë vizituarMekën e dinë se në çfarë lartësie gjendetajo dhe sa vështirë është ngjitja në të –dhe të thoshim: a thua, vallë, nuk mundteqë ato fjalë, apo shpallja, t’i vinin/vinteduke qenë Pejgamberi (a. s.) në shtëpinë etij, do të arrijmë të kuptojmë se një ngamesazhet e shumta të këtij gjesti nga anae Allahut (xh. sh.) është që të tregojë sepër të marrë dituri, duhet të vraposh passaj, ta kërkosh atë, po qoftë edhe në ven-det më të vështira për udhëtim në to. Kjou dha mesazh edhe gjeneratave të vjetra,që për një hadith apo një këshillë, udhë-tonin me qindra kilometra, edhe atë mëkëmbë, apo me deve, ngase e kishin kup-tuar që vlera e dijes është aq e madhe,saqë për të ia vlen të udhëtohet po qoftëedhe me qindra kilometra.

Një mesazh tjetër që mund të kuptohetnga ndodhia e Hirasë është edhe ajo se Al-lahu (xh. sh.) e dërgoi shpalljen e tij meanë të Xhibrilit (a. s.), edhe pse fuqia e Al-lahut (xh. sh.) është e pafundme dhe atëkishte mundësi ta bënte me mënyra tjera,por Ai zgjodhi atë mënyrë që zgjodhi qët’i tregojë njerzimit se për të marrë dije tëmirëfilltë dhe sa më të saktë në interpre-tim, ajo patjetër të merret nga mësues (qënë këtë rast Xhibrili a. s. ishte mësuesi iPejgamberit a. s.). Pra, mënyra autodi-dakte është e refuzuar në Islam, ngase nje-riu e ka të pamundur që në mënyrëvetanake t’i interpretojë dhe të kuptojëdrejt domethënien e atyre interpretimeve

Mesazhe nga Hira

Neve na ngel që t’i gjurmojmë ato dhe të nxjerrim më të mirënme anë të leximit, të studimit, të hulumtimit dhe të

interpretimit të tyre nga ana e dijetarëve islamë.

që ai i mëson. Për ta kuptuar sa më drejtëdhe sa më saktë atë që ai lexon, e ka të ne-vojshme që atë ta marrë nga mësuesi i asajdije përkatëse. Prandaj, edhe vetë Pej-gamberi (a. s.) çdo vit e lexonte Kuraninfamëlartë para Xhibrilit (a. s.), për të parëse mos ndoshta është lëshuar apo shtuardiçka nga Kurani, dhe këtë e kërkonte ngamyslimanët e tjerë që ta bëjnë para tij,vetëm e vetëm që mos të ndryshohet diçkanga ajo që ka zbritur Allahu (xh. sh.) ngaKurani famëlartë, dhe kjo mënyrë e mësi-mit të fesë ka vazhduar edhe nga gjenera-tat e mëvonshme, me ç’rast, për t’u bërëdijetar, që të tjerët të vijnë të marrin dijenga ai, e kishin të patjetërsueshme që dijene tyre ta kishin marrë të lidhur me ndonjëdijetar, që dija e tij të lidhej apo të kishtezinxhirin dijetar pas dijetari, deri te Pej-gamberi (a. s.), kështu që historia islamenuk njeh ende, sot e kësaj dite, dijetar qëështë bërë i tillë nga mënyra autodidakte,pa pasur lidhje me ndonjë nga dijetarët easaj kohe kur ai ka jetuar.

Mosha në të cilën i erdhi shpallja Pej-gamberit (a. s.) është një mesazh në vete,pra Pejgameri (a. s.) ishte në moshën 40-vjeçare kur për herë të parë i erdhi shpal-lja nga ana e Allahut (xh. sh.), që tregon sepër dijen, mosha është e parëndësishmedhe asnjëherë nuk mund të thuhet që nukështë koha për të marrë dije. Këtë na e ur-dhëron edhe vetë Pejgamberi (a. s.), ku nënjë hadith na thotë:

“Kërkoni diturinë nga djepi deri nëvarr.”

Që nënkupton se, për të marrë dituri,nuk është me rëndësi mosha dhe se njeriunga momentet e para të jetës së tij e derinë fund të saj ka nevojë për dije, ashtu siçna ka mësuar edhe Pejgamberi (a. s.):“Dituria është gjë e humbur për besimta-rin; ku ta gjejë, le ta marrë atë.”

Dituria është ushqimi i mendjes sënjeriut, i cili kalon shumë dallgë dheshumë sfida në jetën e vet, prandaj pamarrë parasysh moshën e tij, ai çdoherëka nevojë që ta ushqejë shpirtin, ashtu siçka nevojë që deri në fund ta ushqejë edhetrupin e vet.

Këto janë disa nga shumë mesazhetqë Allahu (xh. sh.) na i jep nga mënyra eshpalljes së Kuranit famëlartë, por kjomënyrë është përdorur në çdo ngjarje apondodhi që Allahu (xh. sh.) ka paraqiturnë Kuran, apo Pejgamberi (a. s.) në hadi-thet e tij, por neve na ngel që t’i gjur-mojmë ato dhe të nxjerrim më të mirën etyre me anë të leximit, të studimit, të hu-lumtimit dhe të interpretimit të tyre ngaana e dijetarëve islamë.

(Autori është hoxhë dhe magjistrantnë Turqi)

Shkruan: Mr. sc. Arbër Berisha(Enkas për HeR)

Lumturia nga shumë njerëz defi-nohet si një mjet material. Por,realisht, kjo është një botëkuptim

i gabuar. Besimtari vazhdimisht kërkontrinomin që Allahu t’i japë të mira nëkëtë botë dhe në tjetrën dhe ta ruajë ngaferri (zjarri).

Në klasë mësuesja pyeste nxënësitpër çka duan të jenë në të ardhmen. Gji-thsecili tregonte; dikush: mjek, dikush:mësues, inxhinier e kështu me radhë.Kur i erdhi radha artistit dhe këngëtaritme famë botërore John Lenon, ai u për-gjigj: I want to be hapyy what i do (‘duatë jem i lumtur me atë çfarë bëj’).

Pra, esenca është se ti duhet të jesh ilumtur me atë profesion ose zanat qëushtron; përndryshe, mos iu qas fare.Siç na tregon Krijuesi i Gjithësisë:“Mos iu qas asaj për të cilën nuk kenjohuri; pse të dëgjuarit, të parit dhezemra, për të gjitha këto ka përgjeg-jësi.” (Isra: 36)

Rumiu, ndërkaq, na tregon lumtu-rinë duke u bërë mirësi për të tjerët, pratë bëhemi ‘duke u bërë shërbëtor i buja-risë e lumturisë’:

Bëhu si ujvarë në bujari dhendihmë!

Bëhu si diell në dhembshuri dhe më-shirë!

Bëhu si natë për t’i mbuluar të metate të tjerëve!

Bëhu si i vdekur në nervozizëm dhe

Lumturia në veprat e të urtëve

Veprat e të urtëve gjithmonë kanë dëshmuar në shekuj se lumturiaarrihet duke u shërbyer dhe të tjerëve, ashtu si procesi i

fotosintezës që merr e që jep.


zemërim!Bëhu si dhé në thjeshtësi dhe përulësi!Bëhu si det në mirëkuptim!Ose, duku siç je, ose bëhu siç dukesh!

(Mesnevia) Shemsi Tabrizi ishte mësuesi shpirtë-

ror i Rumiut dhe këta kolosë ishin në linjatshpirtërore ashtu si Atari dhe Gazaliu, pordhe në Perëndim Françesko d’Assisi, dukemos harruar dijetarët e urtë si Lukiani, Se-neka, Marcus Aurelius, ku të gjithë këtaishin eruditë dhe njerëz me dhunti të rralla,që i dhuruan shumë dije botës dhe civilizi-meve, duke mahnitur me modestinë e tyredhe duke iu dhuruar njerëzve lumturinë sinjë oksigjen, deri në infinit.

Seneka i urtë thoshte: “Si vales beneest, ego valeo” /Nëse ti je mire, edhe unëjam mirë. Po ashtu, duke vazhduar, ai tho-shte: Nëse është mire shpirti, do të jetëmirë edhe trupi.

Fahrudin Attari, i cili ishte nga Nisha-puri i Persisë, poet i periudhës së selxhu-këve në Mesjetë, trajtoi shumë arritjen elumturisë në veprat e tij - ndër to edhe ajo‘Ligjërimi i zogjve’ Manm . Ndryshe, sipoet i alegorive me ritëm harmonie në

poemë parashtron oqeanin e dashurisëpërmes alegorisë se zogjve, ku liria e tyrejep frymë udhëtimi drejt fenomeneve me-tafizike, duke përjetuar dashurinë e lum-turisë si muzikalitetin e trupave qiellorënë harmoni dhe nënshtrim ndaj Krijuesittë Universit.

Ashtu dhe San Francesco d’Assisithoshte me fjalët e tij brilante, duke sjellëdhembshurinë dhe dritën mes njerëzve: Ku është urrejtja, unë do sjell dashurinë;Ku është ofendimi, që unë të sjell faljen, Ku është përçarja, që unë të sjell bashkimin, Ku është dyshimi, që unë të sjell besimin,Ku është gabimi, që unë të sjell të vërtetën,Ku është dëshprimi, që unë të sjell shpresën,Ku është trishtimi, që unë të sjellë gëzimin,Ku është errësira, që unë të sjell dritën.

Po ashtu, i famshmi në veprën e tij tre-gon se me mirëqenie nënkuptohet ve-tëmse rregulli i duhur shpirtëror. Ai thotëse bota është ndryshim, jeta është men-dim. Po ashtu, për arritjen e lumturisëMark Aureli, si të urtët tjerë, thotë: Duajezanatin që ke mësuar, qetësohu tek ai dhekaloje pjesën më të madhe që të ka mbe-

tur nga jeta si dikush që ia beson hyut, megjithë shpirt, çdo të mirë, pa u bërë shty-pës apo rob i askujt.

Muhamedi (a. s.), i dërguari i Zotit, iardhur si mëshirë për mbarë njerëzimin,thoshte: „Më i miri ndër ju është ai i ciliështë më i mirë për familjen e vet. Ndër-kaq unë, në mesin tuaj jam më i miri përfamiljen time.“ Pastaj në një hadith tjetër:“Pasha atë në duart e të cilit është jetaime, nuk do të hyni në xhenet derisa të be-soni dhe nuk do të besoni, derisa të du-heni mes vete.“ (Transmeton Buhariu dheMuslimi)

Veprat e të urtëve gjithmonë kanë dë-shmuar në shekuj se lumturia arrihet dukeu shërbyer dhe të tjerëve, ashtu si procesii fotosintezës që merr e që jep. Ashtu sitha Isai (a. s.), i biri i Mejremes së nder-shme: “Kemi ardhur në këtë botë t’ushërbejmë të tjerëve, sepse duke iu shër-byer të tjerëve i shërbejmë dhe vetvetes.”

(Autori është Imam në vendlindjene tij, në fshatin Dojan, Tropojë, Shqi-përi; është ligjërues, historian, publicistdhe autor i dhjetëra librave)

Shkruan: Musa ef. Biba

,,Ata që e lexojnë librin e Allahut,që e falin namazin dhe nga begatitë qëne u kemi dhënë japin fshehtazi e hap-tazi, ata mund të shpresojnë në njëfitim që kurrë nuk humbet, të cilëve Ai(Allahu) do t’ua plotësojë shpërblimindhe do t’u shtojë nga mirësia e Vet.Vërtet, Ai është Mëkatfalës dhe shumëMirënjohës.” (Fatir: 29-30)

,,Vërtet, Ne e kemi bërë Kuranin tëlehtë për t’u kuptuar dhe kujtuar,prandaj a ka ndonjë që do të marrë kë-shillë?!” (Kamer: 17)

Pikësëpari, duhet të dimë se ndër gji-tha të mirat që na ka dhuruar Zoti i plot-fuqishëm, më e madhja e tyre ështëKurani famëlartë. Të mos e vlerësoshkëtë begati grandioze, me të vërtetë ështënjë e metë e madhe. Sepse, mjeti kryesorqë na forcon besimin në zemrat tona e qëna zgjon ndjenjën e fesë është Kurani fa-

mëlartë. Të lexuarit e Kuranit mund të jetë dy

llojesh: lexim me kuptim dhe zbatim - eky është pranimi i çdo gjëje që ndodhetnë të; dhe kryerje e të gjitha obligimeveqë urdhërohen. Kjo do të thotë të bësh atëqë urdhërohet në Kuran, dhe të largoheshnga ajo që ndalohet në Kuran.

Lloji tjetër është leximi gjuhësor i aje-teve. Për dobitë dhe vlerën e këtij llojideri te ne kanë arritur shumë hadithe -qoftë që kanë të bëjnë me leximin e Ku-ranit në tërësi, qoftë të sureve apo të aje-teve të veçanta.

Më së miri mbi vlerën e Kuranit natregojnë hadithet e shumta të Muhamedit(a. s.), ku ndër ta thotë: ,,Më i miri prejjush është ai që e mëson Kuranin, dhe uamëson atë të tjerëve.” (Buhariu) Pse,vallë, Pejgamberi (a. s.) e quajti personinmë të mirë në mesin tonë atë që mësonKuranin për vete dhe që ua mëson atë tëtjerëve? Sepse, Pejgamberi (a. s.) e diti

më së miri nevojën e besimtarëve për Ku-ranin famëlartë. Sepse, është ai Kurani qëna përtërin shpesh besimin tonë, e nambron nga çdo dyshim që vjen rrotullnesh. Sepse, është Kurani ai që na e pa-stron zemrën tonë të ndryshkur nga gjy-nahet me të cilat ngarkohemi gjatë jetëssonë, të cilat ndikojnë në dobësimin emoralit tonë. Kurani është thesari i mje-teve për të shëruar çdo sëmundje moralee materiale, që d.m.th është bar shëruespër të gjitha sëmundjet të cilat mund tarrethojnë shpirtin tonë.

Nëse shikojmë sot, njerëzit janë mesëmundje të ndryshme shpirtërore, si: ur-rejtja, xhelozia, tradhtia, mosbesimi, ne-vrikosja, depresioni, lakmia përdynjanë... A thua, pse gjithë këto pro-bleme shpirtërore nga më të ndryshmet?Sepse personat e tillë ende nuk e kanëkuptuar se ilaçi i vetëm shpirtëror ështëKurani famëlartë.

Gjithashtu, Kurani na ndihmon dhe

NNËË SSPPIIKKAAMMËË

Dobitë e mësimit të KuranitTë mos mjaftohemi duke thënë - Kurani fjalë e Zotit, por ta rregullojmë jetën me Kuran, t’i zgjidhim

problemet familjare, problemet shoqërore, problemet ekonomike, problemet sociale vetëm se me Kuran,ngase ky është qëllimi i zbritjes së tij.

na jep udhëzime nga më të ndryshmetedhe për këtë botë. Nëse duam që të pa-surohemi në këtë jetë, Kurani është gatitë na tregojë mënyrën se si mund të pa-surohemi; nëse duam që të na ndriçojënë jetën tjetër, e cila është jeta e vërtetë,Kurani përsëri është gati të na udhëheqënë rrugën më të sigurt për t’ia arriturlehtësisht qëllimit, për të cilin jemi kri-juar në këtë jetë. Vetëm se duhet të kup-tohet mirëfilli, pra të na bëhet bar ikëtyre sëmundjeve që thamë; ndryshenuk mund të shihet ndonjë dobi prej tij.

Kurani aq sa na e rregullon jetën nëkëtë botë, po ashtu na rregullon jetën nëbotën tjetër. Nga Ibn Mesudi (r. a.) tran-smetohet se Pejgamberi (a. s.) ka thënë:,,Kush e lexon një harf-shkronjë ngaKurani, do të ketë shpërblim, kurseshpërblimi shtohet dhjetëfish. Unë nukthem që: Elif, Lam, Mim janë harf, por:Elif është harf, Lam është harf, Mimështë harf.“

Gjithashtu, Pejgamberi (a. s.) na katreguar mbi vlerën e Kuranit në botëntjetër, edhe atë: ,,Lexoni Kura-nin, ngase ai vërtet në Ditën e Gjykimitdo të vijë si shefatxhij - do të ndërmje-tësojë për atë që e lexon.”

Prandaj, ne duhet të lexojmë, tëdëgjojmë, të mësojmë më shumëKuran. Por, mbi të gjitha, atë që e më-sojmë, të mundohemi edhe me sinqeri-tet ta praktikojmë dhe në këtë formë dotë arrijmë edhe me Kuran të jetojmë.Nëse ne nuk mundohemi pak ta kup-tojmë brendinë e Kuranit ashtu si duhet,le ta dimë se u kemi dhënë shkak të tje-rëve të thonë se të gjithë ata që veprojnëme këtë libër, janë të paditur, injorantë,bëhen dembelë, mund të manipulojmëme ta dhe janë popull shumë i prapam-betur.

Kështu, duhet të dimë mirë se çfarëpërmban ky libër. Në qoftë se nuk dimë,duhet të pyesim e të mësojmë nga ataqë janë më të ditur dhe ta bëjmë Kura-nin pjesë të jetës sonë. Të mos mjafto-hemi duke thënë - Kurani fjalë e Zotit,por ta rregullojmë jetën me Kuran, t’izgjidhim problemet familjare, proble-met shoqërore, problemet ekonomike,problemet sociale vetëm se me Kuran,ngase ky është qëllimi i zbritjes së Ku-ranit: ,,Rregullimi i jetës në Tokë, nëpajtueshmëri të plotë me Zotin.” Vetëmatëherë do të jemi fitimtarë, triumfues,si në këtë botë, po ashtu edhe në botëntjetër, kur të dalim para Allahut (xh.sh.).

O Allah, na mundëso që edhe ne tëjemi sikur Pejgamberi (a. s.) “Kuran igjallë, që ec në tokë”... Amin.

Shkruan: Mr. Ragmi Destani(Enkas për HeR)

Qysh moti kohë, e sidomos pas luf-tës së Kosovës, në Prishtinë ndi-hej nevoja e madhe për një xhami

me hapësirë të mjaftueshme për frekuen-tuesit e shumtë besimtarë për faljen e na-mazit, e sidomos të atyre të namazit tëxhumasë dhe të Bajramit. Edhe sot e kësajdite namazin e xhumasë, e sidomos na-mazin e Bajramit, një pjesë e madhe e be-simtarëve e falin jashtë objektit tëxhamive, ku ndodh shpesh që moti të jetëaspak i përshtatshëm për t’u falur jashtëxhamisë, por në mungesë të hapësirës atadetyrohen të falen edhe ashtu.

Kryesia e Bashkësisë Islame të Koso-vës, duke e parë këtë gjendje, filloi ta di-skutojë dhe planifikojë mundësinë egjetjes së një zgjidhje për këtë gjendje,por mungesa e truallit apo një toke nëemër të Bashkësisë Islame e bënte situa-tën edhe më të vështirë.

Duhet të fillohet nga zeroja, pra duhettë gjendet tokë për ta blerë e pastaj tëndërtohet xhamia, mirëpo në Prishtinëishte shumë e vështirë të gjendet tokë epërshtatshme për t’u blerë, në atë madhësisa duhej të ndërtohej xhamia. Andaj,duhej t’u drejtohet organeve komunale tëPrishtinës, që ato të gjejnë një truall tëcilin do t’ia falin Bashkësisë Islame dhetë ndërtohet xhamia e madhe e Prishtinës.

Në vitin 2012 kryesia e BashkësisëIslame të Kosovës edhe zyrtarisht filloi ta-kimet me organet e Komunës së Prishti-nës për gjetjen e një lokacioni. Kryesia eBIK-ut kishte për synim një lokacion qëishte përballë katedrales dhe afër kishësortodokse serbe - që të tria fetë në Kosovë

të kenë objektet kryesore afër njëra-tje-trës, mirëpo ky lokacion në asnjë mënyrënuk u mundësua.

Komuna e Prishtinës me sa duket ki-shte presion të madh që të mos japë asnjëvend brenda në qytet për ndërtimin e xha-misë, por preferonte që një gjë e tillëmund të bëhet në periferi të Prishtinës,mirëpo insistimet e mëdha të BashkësisëIslame nuk kishin të ndalur, me intencënqë kjo gjithsesi duhet të bëhet brenda nëqytet e në veçanti sa më afër qendrës sëqytetit.

Pas takimeve të shumta, në mes insi-stimit të BIK-ut dhe presionit të madh përkundër xhamisë që kishte kryetari i atë-hershëm i Prishtinës Isa Mustafa, u mun-dësua që vendi në lagjen Ulpiana afërPostës me 7.800 metra katrorë t’i jepetBashkësisë Islame për ndërtimin e xha-misë.

Pas disa takimeve u zyrtarizua ky lo-kacion si pronë e Bashkësisë Islame dhemë 8 tetor 2012 u vendos që të vihet gurthemeli i kësaj xhamie. Në këtë ceremonitë gur themelit morën pjesë të gjithë kre-rët e shtetit të Kosovës, si dhe udhëheqë-sit e të gjitha institucioneve fetare nëKosovë dhe të rajonit.

Pas kësaj, kryesia e Bashkësisë Islametë Kosovës shpalli konkurs ndërkombëtarpër projektin e xhamisë. Pasi që u paraqi-tën 81 projekte ideore nga vende të ndry-shme të botës, vendin e parë e zuriprojekti nga Turqia, pas së cilës pritej tëfillonin punimet.

Problemet e para si pengesë për filli-min e punimeve filluan me planin e ndër-timit në komunën e Prishtinës, e të cilatzgjatën shumë, pastaj mënyra e financi-mit, ku Bashkësia Islame dhe qytetarët e

XHAMIA QENDRORE NË PRISHTINË

Xhamia pritet të ketë rreth 15 mijë metra katrorë,katër minare, bibliotekë, salla për takime dhe

konferenca, lokale etj.

Populli shqiptar iKosovës në shpirt e ka

besimin në Zot


Kosovës nuk kishin mundësi që vetë ta fi-nancojnë atë, pastaj edhe presione tëshumta nga qarqe të jashtme dhe të bren-dshme për mos ndërtimin e xhamisë, kë-shtu që të gjitha këto dhe të tjera ndikuanqë xhamia të zvarrit fillimin e punimevepër plot tetë vjet.

Këtë vit, më 2020, pasi që u eliminuanpengesat e planit të ndërtimit dhe pasi qënjë donator serioz e mori përsipër finan-cimin e plotë të këtij projekti madhështor,i cili pritet të kushtojë rreth dyzet milionëeuro, edhe zyrtarisht filluan punimet përndërtimin e kësaj xhamie të shumëpritur,nga donatori i këtij projekti - organizataTIKA nga Turqia - me paratë e besimta-rëve të mbledhura enkas për këtë xhami.

Në muajin korrik u publikua lajmi përfillimin e punimeve në Xhaminë Qen-drore të Prishtinës, ku të gjithë besimtarëtu gëzuan shumë, pa masë, sepse e kishinpritur për disa vite këtë xhami.

Gjithashtu, u bë e ditur se donator ikëtij projekti madhor është organizataTIKA nga Turqia.

Pranë këtij gëzimi të madh u paraqi-tën edhe zëra kundër ndërtimit të Xha-misë, por kësaj here me një formë tjetër -të ankesës qytetare. Sigurisht e menduarmirë, sepse ankesa qytetare nëpër shumëvende të botës mundet edhe të bllokojëpërfundimisht punimet e çfarëdo objekti.

E menduan që situatën ta ngrenë aqlart, saqë paralajmëruan protestë paravendit ku po ndërtohet xhamia, protestëe thirrur nga një ish-pjesëtar i UÇK-së –sigurisht, edhe kjo jo rastësisht.

Elhamdulilah, populli shqiptar i Ko-sovës, pavarësisht sa është praktikues ifesë, por në shpirt e ka fenë dhe besiminnë Zot; gjithashtu edhe dashurinë përxhaminë. Andaj edhe askush nuk iu për-gjigj thirrjes për protestë, përveç disa per-sonave, numri i të cilëve nuk ishte asdhjetë.

Disa prej tyre u shprehën se nuk jemikundër xhamisë, por kundër donatoritnga Turqia; e disa të tjerë, duke kërkuarndërtimin e amfiteatrit, kinemasë, shtë-pisë së pleqve e tjera në vend të xhamisë.

Kundërshtime të natyrës kundër do-nacionit nga Turqia pati edhe nëpërmedia nga analistë dhe gazetarë, por tëgjitha këto nuk patën edhe ndikimin mëtë vogël te populli shqiptar i Kosovës.

Karshi këtyre kundërshtimeve, për-krahje të madhe fillimit të ndërtimit tëXhamisë i dhanë në mënyrë zyrtare dhepublike të gjitha institucionet e Kosovës,si: Presidenti, Kryeministri, kryetarët epartive dhe shumë institucione dhe per-sonalitete në Kosovë.

Xhamia Qendrore pritet të ketë rreth15 mijë metra katrorë, katër minare, bi-bliotekë, salla për takime dhe konferenca,lokale etj.

Në territorin e Kosovës janë mbi 800xhami. Kosova ka popullsi prej 1.8 mi-lion banorë. Rreth 95% e tyre janë my-slimanë, 2.2 % janë katolikë dhe 1.4 %janë ortodoksë, ku shumica prej tyre janëserbë të Kosovës.

(Autori është Kryetar i Këshillit tëBashkësisë Islame të Bujanocit)

Shkruan: Milazim Krasniqi(Enkas për HeR)

Agresiviteti i mediave, të cilat ta-shmë janë pothuajse të kudondo-dhura, ka filluar të shkaktojë

ngopje të njeriut me informata, e prejkëndej edhe dëshpërim dhe pafuqi. I ek-spozuar informatave për ngjarje nga mëtë çuditshmet, nga më bizaret, nga me he-roiket, nga më provokativet, individi kafilluar të ndihet i dëshpëruar në një botëqë i duket se është e pavlerë, kaotike,madje edhe e dhunshme dhe e pashpirt.

Ky njeri, i zënë në grepin medias,nuk arrin të kuptojë saktë pse ndodhingjithë ato ngjarje, pse informohet për tonë mënyrë aq sensacionale dhe aq paetikë. Nuk arrin të bindë veten se ato in-formata nuk kanë të bëjnë me të dhe mejetën e tij. Bile, ka që kujtojnë se edhejeta e tij varet prej tyre!

Prandaj, dëshpërimi rritet në drejtimtë të ndierit jo vetëm i pafuqishëm e i dë-shpëruar, po edhe i rrezikuar. Kjo është

simptomë e paranojës, e cila pastaj iasforcon ndjenjën se është edhe i parëndë-sishëm në këtë botë.

Duke u ndjerë i dëshpëruar, i pafuqi-shëm dhe i parëndësishëm, njeriu dorë-zohet para agresionit të medias, fillon takonsumojë në mënyrë jokritike, bile edhenë mënyrë joetike, duke mos çarë kokënqë ta dallojë të vërtetën nga e pavërteta,ose të drejtën nga e shtrembëta.

Kontigjentet e këtilla të lexuesve/kon-sumuesve të produkteve mediale janë nërritje në gjithë botën. Këto kontingjentetashmë janë të varura nga loja e mediave,siç është i varur një narkoman nga tutorii tij, i cili e furnizon me doza droge nëmënyrë të rregullt, por duke e mbajtur va-zhdimisht në pasiguri dhe në presion.

Ky njeri sot për sot është i varur ngainformatat që ia servirin mediat po ashtusiç varen konsumatorët e metropolevenga produktet e gatshme në markete, përtë cilat mund të mos kenë ide se si e ku enga kush janë prodhuar. Bile, ata që janëmë të trullosur, as afatin e skadencës nuk

ua shikojnë atyre produkteve, veçse imarrin ashtu si janë, me rrezikun që tëhelmohen prej tyre.

GJOJA NGJARJET

Një shumicë e produkteve medialeafatin e skadencës e kanë vetvetiu të ka-luar, sepse ato vetëm përsëriten në varia-cione të ndryshme, ose vetëm raportohensi gjoja ngjarje, pa e pasur fare rëndësinëe ngjarjes. Është një lojë cicmic e me-diave me lexuesin e hutuar, është një ma-nipulim me paaftësinë e tij për ta kuptuarhilenë.

Kur të hartohet historia e këtij le-xuesi/publiku, mund të zbulohen shumëdeformime që kanë ndodhur tashmë nëpsikikën dhe në shpirtin e tij. XhovaniSartori ka prognozuar në mënyrë pesimi-ste se nën ndikimin e medias mund tëketë edhe ndryshime gjenetike tek njeriu.Nuk besoj se mund të ketë ndryshimegjenetike, jo vetëm nga shkaku i medies,po as shkaku i ndonjë faktori tjetër social

Fitra dëshmuese e fuqizonnjohjen e realitetit

EDUKIMI MEDIAL ME NDIHMËN E EPISTEMOLOGJISË ME BAZË ISLAME

Nëse njeriu i ka në mendje e në zemër udhëzimet, urdhrat, mesazhet, aksiomat e Shpalljeve Hyjnore, aiështë i aftë të dallojë të vërtetën nga e pavërteta, të mirën nga e keqja, të drejtën nga e shtrembëta. Atomësime nga Shpalljet shndërrohen në mendjen dhe në zemrën e tij si diga që e pengojnë infiltrimin ose

kontrabandimin e përmbajtjeve të dyshimta, neveritëse, të shëmtuara.


a kulturor. Bindja ime e plotë është se natyra e

pastër njerëzore – fitra - ashtu si është ekrijuar, është rezistente ndaj të gjitha for-mave të agresioneve dhe presioneve që ibëhen nga veprimtaria njerëzore, dukepërfshirë këtu edhe veprimtarinë agresivee terrorizuese mediale.

Natyra e pastër e njeriut, e progra-muar për një krijesë që është e mandatuarsi mëkëmbëse e Zotit në Tokë, nuk mundtë sfidohet nga aktiviteti i veprave të nje-riut, sepse në atë rast do të sfidohej veprae Krijuesit. Do të krijohej hamendja semos ajo natyrë e pastër e njeriut është ekrijuar me ndonjë defekt. E vërteta, ndër-kaq, është se ajo natyrë është e krijuar paasnjë të metë dhe është programuar që tëjetë e aftë ta realizojë mandatin e më-këmbësit të Zotit në Tokë.

Pra, natyrshmëria në të cilën njeriuështë i krijuar (fitra) mbetet e pacenuarderi në fundin e kësaj bote, përveç nëseKrijuesi vendos ndryshe. Por, për të mbe-tur e pacenuar, për të mbetur plotësisht epastër, natyra njerëzore ka nevojë që tëfurnizohet me përmbajtjen esenciale, përhir të së cilës është krijuar ashtu e përso-sur, pra, ka nevojë për shpalljen (vajhin).Nëse, natyra e pastër e njeriut furnizohetme shpalljen, shpallja e bën fitrën dë-shmuese, e cila e fuqizon njohjen e reali-tetit dhe të asaj që është paralajmëruar meanën e shpalljeve.

Duke e pasur aftësinë e njohjes së rea-litetit të programuar dhe aktive, fitrame anën e shpalljes fiton fuqi që të për-ballojë çdo lloj provokimi që i bëhet ngaprojektet e njeriut, po edhe nga provoki-met e djallit - armikut të përhershëm tënjeriut. Pra, nëse njeriu i ka në mendje enë zemër udhëzimet, urdhrat, mesazhet,aksiomat e Shpalljeve Hyjnore, ai është iaftë të dallojë të vërtetën nga e pavërteta,të mirën nga e keqja, të drejtën nga eshtrembëta. Ato mësime nga Shpalljetshndërrohen në mendjen dhe në zemrën etij si diga që e pengojnë infiltrimin osekontrabandimin e përmbajtjeve të dy-shimta, neveritëse, të shëmtuara.

Fjala vjen, mjafton që lexuesi tambajë në mend ajetin 6 të sures El Hu-xhurat, që ta ketë të qartë se nuk duhet tëpranojë e as të bartë informata pa i veri-fikuar: “O ju që keni besuar, nësendonjë i pandërgjegjshëm u sjellndonjë lajm, ju shqyrtojeni mirë,ashtu që të mos e goditni ndonjë po-pull pa e ditur realitetin, e pastaj tëpendoheni për atë që keni bërë.”

Pra, kërkohet që besimtarët të jenë tëaftësuar që të shqyrtojnë përmbajtjen elajmeve, e rrjedhimisht të mos veprojnë

me lajme të rreme dhe të mos i përhapinato. Nëse i përmbahemi këtij urdhri, mi-nimalisht do të dimë të mbrohemi ngalajmet e rreme dhe të mos i përhapim ato.

Natyrisht, ka edhe shumë këshilla eurdhëresa të tjera hyjnore që i referohenmënyrës së komunikimit, të kumtimit etë sjelljes së mirë, të cilat e ndriçojnë memësime të duhura natyrën tonë njerëzoredhe na ndihmojnë ta realizojmë ashtu siçkërkohet prej nesh nga Zoti – në misio-nin tonë si njerëz në këtë jetë.

DISKUTIMI, NGA KOMPETENTËT

Meqë raportet ndërmjet njerëzve janëtë përditshme, komplekse dhe vazhdi-misht me oscilime e me probleme qëshfaqen edhe papritmas, ato raporte kër-kojnë që krahas mbajtjes së tyre në kor-nizën e fitras, të vlerësimit me anën eshpalljeve, të analizohen e të vlerësohenedhe me mënyra konkrete të mendimit etë vlerësimit. Kësodore, për vlerësimin einformatave dhe aspekteve të tjera të ra-porteve të ndryshme njerëzore e shoqë-rore duhet të përdoret ixhmaja, pra,diskutimi nga ana e njerëzve kompe-tentë. Nëpërmjet diskutimeve dhe anali-zave, informatat dhe faktet përimtohendhe vlerësohen në mënyrë kritike. Meqënë këtë proces marrin pjesë më shumënjerëz, kjo rrethanë ixhmanë e bën pro-dhuese të diversitetit dhe pluralizmit tëmendimeve. Nëse ka komunikim, kon-sultime, polemika e dialog, mundësia evlerësimit të informatave dhe të ngjar-jeve është shumë më e madhe sesa nërast se njeriu bën monolog. Kjo do tëthotë se njëra nga mundësitë e vlerësimittë informatave ose saktësisë së tyre ështëqë të ketë diskutime për ato produkte,nga instanca kompetente të vlerësimit,por edhe ndërgjegjësim të secilit konsu-mues të tyre për vlefshmërinë e tyre.

Fjala vjen, në disa vende, si nëSHBA, Britani të Madhe e në disa vendetë Bashkimit Evropian, ka filluar një pro-ces interesant i ofrimit të informatave tëverifikuara, të filtruara, të sakta, përkun-drejt një pagese të veçantë. Ironia ështëse kjo ofertë jepet nga media e cila përpublikun e gjerë publikon informata tëpaverifikuara dhe të pasakta, ndërsa përata që bëjnë pagesë shtesë, e ka ofertën einformacionit të verifikuar. Nuk e di sesa e si mund ta zëvendësojë ixhmaja këtëofertë të medias komerciale për infor-macion të saktë, por mbetet të hulumto-hen në këtë drejtim nga ana e ekspertëve.

Për të mos e pritur epilogun e pasi-gurt të kësaj mundësie, secilit individ imbetet në dispozicion arsyetimi i vet

logjik, pra ixhtihadi. Ixhtihadi është pro-ces mendimi i domosdoshëm, në çdorast, sepse ixhtihadi është brenda korni-zës themelore të fitras, natyrshmërisë,brenda së cilës njeriu është i krijuar.Nëse secili prej nesh ka vetërespektin eduhur dhe përgjegjësinë e duhur, në paj-tim me obligimet me të cilat na kanëngarkuar shpalljet hyjnore, atëherë nëçdo rast të ballafaqimit me leximin osekonsumimin e informatave e përdorimarsyen, logjikën. Në atë rast, shumë lehtëmund të detektohen informacionet e pa-sakta, sepse ato në mënyrë të paevitue-shme kanë brenda vetes elementesensacionalizmi, manipulimi, propa-gande, lufte speciale, indoktrinimi, spini,reklame, promovimi të pamerituar. Ar-syeja na sinjalizon në këto pika, nësembështetemi në të dhe nëse ne nuk e tra-dhtojmë, për ndonjë arsye mendjelehtë-sie. Thënë thjesht, nëse e fusimixhtihadin si program detektues në pro-cesin e konsumimit dhe të vlerësimit tëinformatave dhe të ngjarjeve, mundësiaqë mediat me produket e veta të na ma-nipulojnë e të na mashtrojnë bëhet mini-male.

Sa i përket kiasit, pra, ngjashmërisë,ajo në rastin e mediave dhe të produk-teve të tyre praktikisht nuk mund të zba-tohet fare. Pse? Sepse kjo mënyrë eprodhimit, plasimit dhe konsumimit tëinformatave ka qenë e panjohur në kohëte kaluara. Ky është fenomen i ri, tipikpër periudhën postmoderniste. Sigurishtqë mund të nxirren asociacione të ndry-shme, nga rasti në rast, por jo që të bëhenmasë e vlerësimit ose e veprimit në bazëtë kiasit. Analogjia nuk ofron ndonjëndihmë të madhe në këtë fushë, sepsevetëm sa e zgjeron hapësirën për mani-pulim.

Një gjë që duhet ta kemi parasysh nëgjithë këtë histori të edukimit medialështë problemi ynë me talfikun, pra, mepasionin për ta imituar në çdo gjë Perën-dimin. Veçmas në rastin e mediave, kjoështë një qasje e gabueshme, sepse vetëPerëndimi është nën presion dhe viktimëe agresiviteti të medias. Nën firmën e li-beralizmit, konceptit liberal,“laissez faire” dhe vetërregullimit të me-dies, Perëndimi u ka lënë mediave dorëtë lirë, deri në atë masë sa ato janëshndërruar në fuqi sfiduese ndaj vetështetit e shoqërisë, bile edhe ndaj lirisë.Prandaj, talfiku duhet të frenohet, duke idhënë shtysë më shumë rigjallërimit tëetikës islame, si fuqi integruese dhe uni-versale. Pra, universalizmit islam, e joprodukteve provinciale. Jo dijeve të tej-kaluara.

Shkruan: Asllan Hamiti(Enkas për HeR)

Globalizimi si term ka filluar tëpërdoret qysh nga viti 1944, mi-rëpo ekonomistët kanë filluar ta

përdorin aty nga viti 1981. Disa autorë nëvend të termit globalizim parapëlqejnëtermin internacionalizim. Termi globali-zim është përftuar nga emri glob-i, që kakuptimin e parmë rruzulli i tokës, lëmshitokësor, bota. Fjala global (si mbiemër)ka kuptimin: i përgjithshëm, që përfshingjithçka, tërësor, i plotë. Pra, me globali-zim mund të kuptojmë ndërlidhjen sho-qërore, ndërvarësinë, integrimin,ndërveprimin, kontrollimin dhe koordi-nimin e të gjitha veprimtarive njerëzorenë rruzullin tokësor, veçmas në nivelinekonomik, kulturor, teknik e juridik.Thjesht, globalizimi nënkupton “një botëpa kufi”, që e çon botën drejt homogjeni-zimit, drejt një kulture të vetme globale,ku njerëzit në të katër anët e botës jetojnë,punojnë e mendojnë në mënyrë të ngja-shme. Ka autorë që mendojnë se globali-zimi është duke krijuar një përzierjemidis asaj që është globale (universale)dhe asaj që është lokale (të posaçmes).Shtytjen kryesore dukurisë së globalizi-mit i dha zhvillimi i teknologjisë, sido-mos zhvillimi i teknologjisë sëkomunikimit dhe informimit. Lëshimi nëpërdorimi i Internetit në fillim të viteve‘90 të shekullit XX bëri që bota ta ketënë dorë mjetin me të cilin njerëzit në tëkatër anët e botës ishin më afër se kurrëmë parë me njëri-tjetrin. Në këtë mënyrë,bota u bë një hapësirë e vetme për shkëm-bime ekonomike, sociokulturore dhe gju-hësore.1

Në literaturën shkencore janë dhënë

përkufizime të ndryshme për globalizi-min si dukuri shumëdimensionale. Nëenciklopedinë www.wikipedia.org globa-lizimi (ang. globalization) përkufizohetsi: “Proces i transformimit të gjërave osetë dukurive lokale a rajonale në dukuriglobale. Mund të përkufizohet edhe siproces, në bazë të të cilit popujt e botësjanë identifikuar në një shoqëri të vetmedhe funksionojnë bashkërisht. Ky procesështë kombinim i forcave ekonomike,teknologjike, sociokulturore e politike.”

Në https://sq.wikipedia.org/wiki/Glo-balizimi gjejmë këtë përkufizim për glo-balizmin: Globalizmi i referohet njëdukurie shumëplanëshe ekonomike dheshoqërore që nisi diku ne fillim te viteve

'90-të. Termi u fut shpejt në fjalorin e për-gjithshëm, duke treguar lidhjen gjithnjë emë të ngushte midis shteteve nëpërmjettregtisë në rritje, investimeve, shkëmbi-mit të informacionit, turizmit, ndikimitkulturor nëpërmjet mediave etj. Globali-zimi ka edhe ndikim politik mbi vendettë cilat janë në integrimet ekonomikekryesore në botë, siç janë: BashkimiEvropian (BE), Organizata e VendeveEksportuese të Naftës (OPEC) etj.

(Kryhet në numrin tjetër)

1. Shkumbin Munishi, Shqipja në epokën e glo-balizimit, Zeroprint, Prishtinë, 2015, fq. 17.

Shqipja në procesin e globalizimit

STUDIM

Shqipja që flitet në Shqipëri, në Kosovë dhe në Maqedoninë e Veriut aktualisht nuk është futur nëgrupin e gjuhëve të rrezikuara. Përjashtim bëjnë variantet arvanitase në Greqi, të cilat në “Librin

e kuq të UNESCO-s për gjuhët e rrezikuara” janë futur në kategorinë e “gjuhëve pothuajse tëshuara” dhe variantet e arbëreshëve të Italisë, të cilat konsiderohen si gjuhë të rrezikuara.

60 61Hëna e ReTetor 2020 | Safar - Rabi’ul-Awwal 1442

Nga Salajdin Salihu (Enkas për HeR)

Mid’hat Frashëri (25 mars 1880 -3 tetor 1949), alias LumoSkendo, apo Mali Kokojka,

ishte ministër i Punëve Botore në qeve-rinë e parë shqiptare të Ismail Qemalit,delegat i Stambollit dhe i “Vatrës” nëKonferencën e Paqes në Paris, pjesëmar-

rës në Konferencën e Mukjes (1943), kurmes forcave politike shqiptare u arritmarrëveshje për mbrojtjen e atdheut, pornuk u respektua për shkak të ndërhyrjessë komunistëve jugosllavë.

Pas triumfit të komunistëve ai u arra-tis në Amerikë, ndërkaq krijimtaria e tiju ndalua nga regjimi i kohës. Në ”indek-sin e armiqve” figuronte edhe Faik Ko-nica, i cili Mid’hatin e quajti si “njëri nga

më të diturit e brezit të ri” (”Parashtresa”,1899).

Mid’hat Frashëri i drejtoi revistat:“Kalendari Kombiar”, “Lirija”, “Ditu-ria”. Botoi librat: Jetëshkrimi për NaimFrashërin (monografi), Hi dhe shpuzë(novelë), Pritmi i Shqipërisë (studiminmbi shqiptarët dhe të ardhmen e tyre),Plagët tona (ese sociopolitike dhe et-nike), kurse në gjuhën frënge botoi librat:

L’affaire de l’Epire (1915), La popula-tion de l’Epire (1915), Les Albanais chezeux et a la l’Etranger (1919), Albanais etSlaves (1919). Gjithashtu përktheu ve-prat: Guillaume Tell nga Lamartin(1898), Bëje të mirën pa hidhe në det ngaFranc Hofman (1900), Robinson Crusoenga Daniel Defo (1909), Psikologjia eedukatës nga Gystav le Bon (1923). Vdiqmë 3 tetor të vitit 1949 në Nju-Jork.

“PËR ATA QË SHIKOJNË DHEDËGJOJNË”

Në librin me ese Plagët tona ai i evi-denton shkaqet e të metave të shqiptaritdhe ligësinë e shoqërisë shqiptare tëkohës. Ky libër, sipas autorit, nuk ishteshkruar “as për ata që ankohen dhe men-dojnë se qarja shëron lëngatën”, “as përata që nuk mendojnë dhe as nuk shohin”,por ishte shkruar “për ata që shikojnë dhedëgjojnë, që duan të lodhen dhe të kup-tojnë përgjegjësitë personale”.

Te shkrimi “Këndonjësvet” theksonse shërimi i ligësisë mund të bëhej në-përmjet njohjes së shkaqeve që e shkak-tonin atë, kurse si burime të së keqesbrenda qenies shqiptare veçonte: shman-gien nga faji; mungesën e gatishmërisë sëshqiptarit për të marrë përgjegjësi perso-nale; dëshirën për ta shfrytëzuar një tëtretë; mungesën e gatishmërisë për t’umbështetur në fuqitë personale; munge-sën e strategjisë për t’i shfrytëzuar pasu-ritë e vendit; përtacinë e theksuar etj.

Zhvillimi i një kombi dhe i një sho-qërie, sipas tij, mund të arrihej me bara-speshën ndërmjet konditës materiale dhemorale: “Rrojtja e një populli nuk varetvetëm nga kondita materiale, por edhemorale. Kërkon një fuqi mendjeje dheshpirti, përparimi dhe qytetërimi, qëmundësojnë pushtet material dhe mirë-shkuarje fizike”, kurse “shërimi i plagëveshqiptare bëhet me aktivitet material dhemoral”.

Te “Plagët tona” ai flet për idealet qëduhej t’i kishte bota shqiptare, sepse njëshoqëri nuk rron dhe nuk ka dot përparimpa ideale. Pa një fuqi morale, pa një pikëdrejt së cilës duhet të rendim së bashku,njerëzit dhe popujt vdirren, shuhen. Kurhumbet ideali, trupi bëhet si kufomë: “Isëmuri që mbërthehet në shtrat, i burgo-suri që dënohet të mos dalë jashtë odës,bien në mërzitje e melankoli. Burgimi nëvetvete është një nga më të mundimshmit.Njeriu duhet të ecë, të lodhet, të punojë,të flasë.”

Secili popull, sipas Mid’hat Frashërit,i kishte idealet e tij. Anglezi kishte siideal që të rronte mirë, të ishte i lirë dhe

ta sundonte botën. Ky ideal i jepte ba-shkim e forcë; i bashkonte shkrimtarët,gazetarët, politikanët, njerëzit e thjeshtë.Romakët e vjetër kishin si ideal zaptimine botës, të ishin zotë dhe urdhërues të po-pujve të tjerë. Edhe popujt tjerë kishinidealet e tyre. Pra, të udhëhequr ngaideali, kombet synojnë “një të pritme tëshkëlqyer”, që mund të realizohet mepunë dhe me bashkëpunim të përbashkët.

CILËT DUHEJ TË ISHIN IDEALETSHQIPTARE, SIPAS TIJ?

Duhej të ekzistonte ideali për lartësi-min e nderit të shqiptarit; të krijohejndjenja për njësi dhe bashkim të popul-lit; për lumturi dhe përparim të përgji-thshëm. Shqiptari duhej të bindej semund të bëhej faktor qytetërimi në Bal-lkan; ta bënte vendin tokë të lulëzuar; tëishte i pasur moralisht dhe ekonomikisht;ta përmendte kombin me nderim e lëv-datë; të kishte dëshirë për të zënë vendnderi në histori dhe në qytetari; të kishteletërsi, art dhe prosperitet lëndor; ta sy-nonte lumturinë materiale; të kishtedurim dhe metodë në punë; të mos bintenë dëshpërim dhe zemërim; të krijontendjenjë vëllazërimi në përpjekjen për tangritur godinën e shëndoshë të madhërisëshqiptare.

“TË METAT TONA. TË VEPROJMË”

Frashëri foli edhe për të metat shqip-tare në shkrimin “Të metat tona. Të ve-përojmë”. Ai gjykonte se një prej tëmetave më të mëdha ishte mungesa e vir-tytit për t’i njohur të metat. Duke njohurtë metat, pendohemi. Kur pendohemi, nazgjohet dëshira për ta ndrequr shtrembë-sinë. Sipas tij, populli dhe shoqëria shqip-tare kishin plot faje të trashëguara ngastërgjyshërit, që nuk duhej t’ua trashë-gonte brezave të ardhshëm. Të metat qëduheshin riparuar ishin: mungesa e al-truizmit dhe e solidaritetit; mospasjavlerë e jetës së njeriut (“Pushka kërcetvetvetiu. Ai që vdes në një ferrë nuk quhetfatkeq. Ai që vret nuk ndjehet i turpëruar,por mburret dhe hiqet krenar”); të flakejndjenja për grabitje dhe lakmi, si pasojë evarfërisë; të shërohej egoizmi, që ishte sipasojë e gjeografisë së vendit, por edhemungesa e dëshirës për të punuar tokën(“Shqiptari nuk ka pasur dëshirë të pu-nojë tokën. Punën e ka shikuar si njëturp, mëkat, mallkim, përbuzje”); përta-cia dhe harbutëria; lufta për të tjerët dhejo për vetveten; të jetuarit me rrëmbimdhe jo me djersën e ballit; urrejtja dhemosbindja ndaj ligjit; ndjenja e theksuar

për aventura; mungesa e solidaritetit ndajvëllezërve më të dobët; mungesa e ndjen-jës dhe virtytit për kombin; përçarja menjëri-tjetrin; indiferenca ndaj përparimit;rrëmbimi, inati dhe zemërimi i tepruar, nëvend të durimit, punës së qetë e me va-zhdim metodik.

Frashëri në shkrimin “Dedikuar tëpasurve, djalërisë, intelektualvet”shkruan se në shmangien e këtyre të me-tave duhej të angazhoheshin të pasurit,rinia dhe intelektualët, sepse ishin shtresamë e përgjegjshme dhe kishin më shumëkohë për të menduar rreth interesit të për-bashkët të Shqipërisë.

Populli, llauzi, plebeu, duke menduarvetëm për bukën, nuk e dinte se çfarëishte dituria, prandaj kishte më pak për-gjegjësi se ata që kishin më shumë kohëdhe nuk vuanin për kafshatën e bukës, si-kurse shtresat e sipërpërmendura: “Ai qëmund të shohë dhe ka kohë të mendohet,je ti, o djalëri e Shqipërisë, o intelektual,o i pasur, o i fisëm. Populli tek ti ka vënëbesimin: ty vjen dhe të pyet kur ka njëhall, tek ti qahet kur e gjen një e zezë; tytë ndihmon kur ke ti nevojë; ty të nderonkur vjen radha; ty të jep votën kur vijnëzgjedhjet... A pandeh se do të mund tërrosh ti në qoftë se vdes kjo Shqipëri? Apandeh se do të mund të rrosh jashtëkësaj Shqipërie, pa një vend tëndin, panjë strehë, pa një vatër? Ahere, ç’bën tipër ta ndaluar rrezikun?”

Kjo shtresë nuk kish bërë dhe nukbënte asgjë për të mjerët, që nuk kishinnevojë për lëmoshë, por të organizohe-shin dhe të punonin me metodë e durim.

Mid’hat Frashëri mendonte se i pasuriduhej të sakrifikohej për të varfrin, i di-turi për të paditurin, i lumturi për fatziun;ai që gëzon, për atë që vuan: “Ndihmas’është vetëm me të holla: është më tepërme punë, me akte, me vepra; është mëmirë të marrësh një të sëmurë prej doredhe ta shpiesh në spital, se sa t’i japëshdhjetë korona dhe ta lësh në rrugë. Ështëmë të zësh për dore një djalë të varfër dheta shpiesh në shkollë, se sa t’i hedhëshnjë ovull; është më mirë t’i gjesh një punënjë lypësi dhe ta bësh të punojë, se sa t’ijapësh një lëmoshë.”

Ai kërkonte nisma personale dhe qy-tetare, sepse veprat solidare mund të bë-heshin edhe pa ndihmën e qeverisë.

Mid’hat Frashëri, nëpërmjet libritPlagët tona, jo vetëm i detekton proble-met dhe të metat e shoqërisë shqiptare,por ofron edhe zgjidhje. Shumica e kë-tyre problemeve dhe të metave vazhdojnëta shoqërojnë botën shqiptare, prandaj kylibër duket aktual si në kohën kur ushkrua.

Plagët tona dhe shërimi i tyre

PËRVJETOR

Të metat që duheshin riparuar ishin: mungesa e altruizmit dhe e solidaritetit; mospasja vlerë e jetës sënjeriut; të flakej ndjenja për grabitje dhe lakmi, si pasojë e varfërisë; të shërohej egoizmi, që ishte si pasojë

e gjeografisë së vendit, por edhe mungesa e dëshirës për të punuar tokën; përtacia dhe harbutëria; luftapër të tjerët dhe jo për vetveten; të jetuarit me rrëmbim dhe jo me djersën e ballit; urrejtja dhe mosbindja

ndaj ligjit; ndjenja e theksuar për aventura; mungesa e solidaritetit ndaj vëllezërve më të dobët; mungesa endjenjës dhe virtytit për kombin; përçarja me njëri-tjetrin; indiferenca ndaj përparimit; rrëmbimi, inati dhe

zemërimi i tepruar, në vend të durimit, punës së qetë e me vazhdim metodik...

62 Hëna e Re 63

Kam një javë këtu në Zafranboll, nëkëtë qytet të Anadollit, të humbur nëgropë, të nxehtë dhe plot konupe tani nëverë.

Lumtërisht kam fatnë të gjej njëndënjtje të mirë me një kopsht të bukurrreth e rrotull në këtë mëhallë të kri-shterë, që njerëzia – ngaqë të dy fetës’piqenë dot – e shikojnë si një fshatveçan dhe e quajnë Keran-Qoj. Ngapenxheret shoh dy vargje malesh tëndarë me një grykë, atë që kam përparatë zhveshur dhe gurishte, me anë të dja-thtë male të zez tërë drurë, pyje tëthellë. Nga penxherja tjatër shoh majëne kishës Shënt Stefan, Aja Theodhora emoçme, e cila dhe mbase i ep emërin eqytetit (Theodhorian Polin – Zafran-boll).

Kajmekami, miku im z. Kadri Për-meti, më tha që dje se do të vemi nëshkollë greqisht të çupavet, të ndodheminë provimet e tyre, dhe me gëzim e pra-nova ftimin e tij…

Në sallë të shkollës janë radhiturnja tridhjetë çupa, në rreshtat e para;prapa tyre janë djemtë, në mes të tyredisa gjashtë apo shtatë vjeç, po dhedymbëdhjetë e trembëdhjetë. Provimetrrjedhin mi dhe shkronjë, gjuhë tyrqisht,frëngjisht, orthografi; nxënësit përsëri-ten përpara pllakës së zezë dhe kushdoprej të ftuarvet ka të drejtë të pyesë.

Unë po vë re. “Çupat që kam për-para janë të krehura mirë, të kujdesura,të veshura të gjitha me një mënyrë:rroba të bardha me kordhela të kal-tërta: ngjyrat e Greqisë! Edhe më vjenkeq për këto çupa, për këta djem dhepër mëmat e atërit e tyre që janë radhi-tur afrë murit, më të djathtë e më tëmëngjër, më vjen keq për këtë njerëzi pakombësi, pa gjuhë: flasin vetëm tyr-qisht, janë thjesht anadollakë, s’di nje-riu nga ç’kombësi janë, dhe duan tërrëfehen grekër! S’kanë as histori, askujtime të moçme, as nonjë ndjenjë tëtanishme, dhe duan të ngushëllohen menjë shtet të vogël atje poshtë, me Gre-qinë e largët, se ashtu ua do feja, ashtuu ka thënë kisha dhe dhaskali. Edhevërtet më vjen keq si për jetimë, si përdjem pa mëmë, pa baba, pa shtëpi, dhethem: kur s’janë gjësend, dobare le të

thonë që janë grekër.Po dal! Çupat tani më s’po pyeten,

kanë zënë e kërcejnë. Ç’është kjo valle,kjo këngë e njohur? “Lamtumirë o jetëe ëmbël”…. Suljotka!… “në gjuhë gre-qisht”.

Këng e Sulit! Këng e shqipëtarkavet,këng e vendit tim edhe krahërori më fry-het, zemra më mallohet, më vjen dhemua t’ia dredh një herë, a t’ia marr meto.

Këng e Sulit! Po shoh ato shqipë-tarka trimëresha, ato gra zemër luane-she, vallen e tyre mi shkëmpt, varur mirripët, një valle vdekjeje, një zë i qiellitdhe i varrit! Ushtarët e Ali Tepelenës poafrohen, po sulen, po gratë këndojnë,dridhen, të zëna prej dore, dhe ay varkmë çdo grimë humbet nga një shpirt,edhe një nga një gratë lëshohen poshtëshkëmbit, hidhen në greminë, në skë-terrë, në gojë të vdekjes që i kapërcennjë nga një. Edhe vdesin me këngë nëgojë, pa u dredhur zemra e tyre!

Më mirë vdekje e lirë se sa turp dherobëri, na fjala e këtyre shqipëtarkave,e suljotkave me kujtim të pavdirshëm,që i apin një emër të përmotshëm kom-bit tonë, që trimëri e tyre do të inspirojëgjithnjë poetët e gjithë kombevet! Sul-jotët, një grusht njerëz, që kanë mbu-shur me famën e tyre faqet më tëshkëlqyera të historisë së tanishme, qëkanë lënë kujtime trimërie të pahar-ruar!

Edhe e ndjeva veten time fatore tëjem nga kjo racë, nga ky popull, nga kydhe, nga këta shkëmbinj që nxjerrin tëtillë njerëz, të tilla gra. Edhe krahërorim’u fry edhe një herë duke dëgjuar këtëkëngë, këta emra, duke parë këtë vallekëtu në këtë qytet të Anadollit.

Po pse zemra ime përnjëherë më

ngushtohet dhe mejtime të hidhur mësulen në mendje? A është pse këta sul-jotë kanë derdhur gjakun e tyre kaq tëfamshëm për një çështje të huaj, për njëkomp që s’ish i tyre? – Jo, s’është kymejtim që më hidhëron kështu, se e di, ekam ditur, dhe gjithë bota e di që dhekëta shqiptarë, si kaq të tjerë, si edheSinan Pasha, a Qypruliu, a MehmedAliu, kanë shërbyer një kauzë jo tëtyren!

Ajo që më hidhëron është Suli isotmë.

Ku je, o Sul? N’ato rripat e tua atanjerëz trima a e kanë akoma atë zemërtrime, a e dinë që janë shqiptarë, qëgjaku shqiptar rreh në rrembat dhe nëzemrat e tyre?

Tre vjet po bëhen, kur qeshë nëShqipëri vajçë nga Llura në Llakë tëLelovës, në këtë copë të Sulit. Po sa njëhelm i madh më pritte: atje pashë një tëkeqe, një mëkatë që s’rrëfehet, atjepashë fshatra ku, jo shqipëtarëria, podhe shqipja ka zënë të harrohet! Si tanipo e shoh atë djalë mi mur të Papadha-tes, kur m’u përgjigj greqisht fjalësshqipe. - Kush të tha që të mos dishshqip, or bir? – O dhaskalos, më thadjaloshi, pa ditur se ç’të vërtetë të hel-mshime po thosh!

Ah, jo! E kuptoj që këta anadollakëtë gjorë, këta jetimë të varfër të thonëse janë grekër. Po ne, ne shqiptarët, mekujtime, me histori të shkëlqyer, me fy-tyra dhe emër të ndershëm, ne të themise jemi grekër, këtë s’ma pret dot men-dja!

Edhe nuk di, në duhet të kem njëcmir të vdekshim për atë “o dhaska-los”, apo në duhet të më vijë keq për atëdjalosh edhe për prindët e tij?

(Zafranboll, 30 qershor 1912)

MMIIDD’’HHAATT FFRRAASSHHËËRRII

Suljotët Studiuesi Bejtulla Destani kësaj here

vjen me botimin më të ri “Muhaxhirët,dosja britanike”. Spastrimi etnik i To-plicës, i Nishit, Prokuplës, Kurshumlisë,Leskovcit, Vranjës pas Luftës së Kri-mesë, ishte objektivi i Serbisë dhe i poli-tikave shtetërore serbe për shpërnguljene popullatës shqiptare dhe myslimanenga Serbia qendrore dhe jugore. Autorina jep një pasqyrë të shpërnguljeve nërrethinën e Nishit, të Sanxhakut, të Kur-shumlisë dhe të vendbanimeve ku shqip-tarët historikisht kishin banuar nëhapësirën e dikurshme të PerandorisëOsmane, e cila tokë tashmë kalonte nënjuridiksionin e Serbisë. Dobësimi i Pe-randorisë Osmane solli disa marrëveshjemes Turqisë dhe Rusisë dhe gjendja e rendërkombëtare shkoi në favor të Serbisë,për të fituar pavarësinë nga Porta e Lartë.

Me pavarësinë nga PerandoriaOsmane, shteti serb filloi spastrimin etnik- politikë e cila filloi të kundërshtohejnga Austro-Hungaria. Libri i Destanit fil-lon me gjendjen e shqiptarëve në gjy-smën e dytë të shekullit XIX dhevendbanimet e tyre në Serbi, duke filluarnga fshatrat e Sanxhakut të Nishit. Pjesadërrmuese e familjeve shqiptare që u de-tyruan të shpërnguleshin ishin nga Qarkui Toplicës, që përfshinte rrethin e Jablla-nicës, Kosanicës, Prokuplës dhe qytetine Prokuplës; Qarkun e Nishit, që për-fshinte rrethet e Vllasotincës, Leskocit,Nishit dhe qytetin e Nishit; Qarkun eVranjës me rrethin e Masuricës, Polani-

cës, Pçinjit dhe qytetin e Vranjës dheQarkun e Nishavës.

Banorë shqiptarë kishte edhe nëvende të tjera, sidomos në qytetet si:Qupri, Paraçin, Uzhicë, Krushec, Alek-sinc, Kralevë, por edhe në Beograd. Sipasstatistikave osmane, në Sanxhakun e Ni-shit jetonin rreth 240.000 banorë shqip-tarë të shpërndarë në mbi 700vendbanime, por të përzier edhe me po-pullatë ku jetonin edhe popuj të tjerë. Qënga viti 1833, kur Serbia kishte fituar au-tonomi nga Perandoria Osmane, kishinfilluar planet për pushtimin e tokaveshqiptare. “Naçertanija” e Ilija Garasha-ninit ishte një platformë dhe program përdëbimin e shqiptarëve nga trojet e veta.Ky program u konstruktua në vitin 1844,ndërkohë që nisi të realizohet gjatë dhje-torit të vitit 1877 dhe janarit të 1878-tës,duke vazhduar më vonë, në vitin 1912.Pas 16 dhjetorit të vitit 1877, ushtriaserbe do ta fillonte fushatën kundër po-pullsisë së pambrojtur shqiptare të San-xhakut të Nishit. Divizionet serbe tëDanubit dhe Moravës sulmojnë popul-lsinë civile, duke vrarë e masakruar pleq,gra, fëmijë. Serbia në këtë luftë ushtroinjë spastrim masiv të popullsisë shqip-tare, ku në këtë krim u mbështet edhe ngaforcat ruse.

Autori Destani na sjell dokumenteorigjinale të kohës dhe libri ka disa faqedokumentesh të kohës që zbërthejnë po-litikat serbe të gjenocidit, ku me dhjetëramijëra shqiptarë të moshave të ndryshme

vriten nga forcat serbe. Nëpër lumenjtëMoravë, Nishavë, sipas botimit, notoninme qindra kufoma shqiptare të hedhuranga forcat ushtarake. Nga vrasjet eshumta u hapën varre masive - që ngaNishi e deri në Kurshumli. Princi serbMillan Obrenoviq, për të arritur këtë qël-lim, ushtarëve të vet serbë u kishte shpër-ndarë proklamatë në të cilën thuhej: “...sa më pak shqiptarë që të mbetën në ter-ritoret e çliruara nga Turqia, aq mëshumë do të kontribuoni për shtetin. Samë shumë shqiptarë të shpërngulur, aqmë të mëdha meritat për atdhe.”

Libri, me nëntitullin e dytë: Spastrimietnik i Toplicës, Nishit, Kurshumlisë, Le-skovcit, Vranjës 1878-1884, është botuarnë vitin 2019 nga “Artini”, Prishtinë, dheka gjithsej 620 faqe - gjysma me doku-mente të vlefshme për historianët dhe stu-diuesit.

Selim Ibrahimi (nergut për HeR)

“Muhaxhirët, dosja britanike”nga Bejtulla Destani

LLIIBBRRAA TTËË RRIINNJJ

LOJA NËPËR BASTOREPyetje: Ju lutem, një përgjigje: cili është qëndrimi i fesë islame për bastoret sportive?Përgjigje: Lojërat nëpër bastoret sportive sipas jurisprudencës islame konsiderohen lojëra të fatit, të cilat sipas Islamit

janë të ndaluara dhe të cilësuara si lojëra të djallit, kurse pasuria e fituar nga këto lojëra konsiderohet haram dhe për të dotë ketë përgjegjësi para Allahut (xh. sh.). Allahu (xh. sh.) ka thënë në Kuran: “O ju që besuat, s’ka dyshim se vera, bixhozi,idhujt dhe hedhja e shigjetës (për fall) janë vepra të ndyra nga shejtani. Pra, largohuni prej tyre, që të jeni të shpëtuar.”(El-Maide: 90)

Mendojmë se imperativi nga ky ajet është shumë i qartë për të gjithë lexuesit, e këtë çdo ditë e më shumë po e dëshmonpraktika e çrregullimeve dhe e devijimeve të shumta që po krijojnë lojërat e fatit në shoqërinë njerëzore në përgjithësi dheatë islame në veçanti.

Pyetje-përgjigje

Prej numrit të tetorit, 2020, revista “Hëna e Re” hap rubrikën “Pyetje-përgjigje”. Pyesin lexuesit, përgjigjet studiuesii njohur, prof. Jusuf Zimeri. Pyetjet i dërgoni në këtë adresë: [email protected]. Ato botohen ekskluzivisht sipas

kërkesave të lexuesve, duke ruajtur në maksimum amanetin e tyre. Ju na shkruani, ne ju përgjigjemi.

Tetor 2020 | Safar - Rabi’ul-Awwal 1442

Documents

Muhamedi(a.s.), - BFI – Bashkësia Fetare Islame e