พระราชวงบางปะอนพระนครศรอยธยา

ประวต   พระราชวงบางปะอนตงอยบนเกาะบางปะอน ตำาบลบางเลน หมท ๑ อำาเภอบางปะอน

จงหวดพระนครศรอยธยา อยหางจากศาลากลางจงหวดพระนครศรอยธยาเพยง ๑๔ กโลเมตร การไปชมพระราชวงนจากกรงเทพมหานครไปไดทงทางเรอ รถไฟ และรถยนต

เกาะบางปะอนแตเดมเรยกวา เกาะเลนหรอเกาะบางนางอน เปนทตงของพระราชวงบางปะอนในปจจบน เกาะบางปะอน เคยเปนทเสดจ ประพาสของกษตรยในสมยกรงศรอยธยามเกรดประวตเลาวา วนหนงสมเดจพระเอกาทศรถเมอครงยงเปนพระมหาอปราชไดเสดจประพาสลำานำา เปนทสำาราญพระหฤทย เมอใกลเกาะบางปะอนบงเกดพายใหญเรอใบพระทนงถกพายพดลมลง จงทรงวายนำาขนไปอาศยชาวบานผงไฟ ไดทอดพระเนตรเหนสาวงามนางหนงเปนทตองพระทย และไดอยกบสาวงามผน ตอมานางตงครรภและมพระโอรส พระโอรสองคนตอมาไดเปนพระอนทราชา และไดครองราชยเปนพระเจาทรงธรรม (พ.ศ. ๒๑๖๓ - ๒๑๗๑)

ตอมาเจาพระยากลาโหม ซงเปนพระญาตของพระมารดาพระเจาทรงธรรมไดขนครองราชย ระหวาง พ.ศ. ๒๑๗๓ - ๒๑๙๘ ปรากฏพระนามในพงศาวดารวา สมเดจพระเจาปราสาททอง เนองจากบางปะอนเปนพระราชเคหสถานเดมของพระองค จงโปรดเกลาฯ ใหสรางตำาหนกไอสวรรยทพยอาสนไวรมสระและสรางวดชมพลนกายารามขนเมอ พ.ศ.๒๑๗๔ เพราะเคยเปนทประชมไพรพลมากอน

ตอมาพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวไดทรงปฎสงขรณวดนตามแบบเดมทกอยางและโปรดเขยนภาพชาดกไวทผนงพระอโบสถดวย ซงยงปรากฏอยจนทกวนน

    เกาะบางปะอนเปนทเสดจประพาสของพระมหากษตรยกรงศรอยธยาหลงพระเจาปราสาททอง ตอมาทกรชกาลจนกระทงเสยกรง และเมอยายนครหลวงมาอยกรงเทพมหานครแลว เกาะบางปะอนถกทงรกรางมาเปนเวลา ๘๐ ปเศษ จนถงสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท ๔ แหงกรงรตนโกสนทร เรมมเรอกลไฟเปนพาหนะทางนำา พระองคโปรดเสดจทางนำาอยเสมอ ครงหนงเสดจประพาสพระนครศรอยธยา ขากลบทรงลองเรอผานเกาะบางปะอน ทอดพระเนตรเหนดงมะมวงรมรนเปนทพอพระราชหฤทยยงนก จงโปรดเกลาฯ ใหสรางพระตำาหนกขนในบรเวณวงเกาสมยกรงศรอยธยา พระราชทานนามวา พระทนงไอสวรรยทพยอาสน ตามนามพระตำาหนกเดมของพระเจาปราสาททอง

  ตอมาในรชสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว พระองคโปรดเกลาฯ ใหสรางพระราชวงขนเมอ พ.ศ. ๒๔๑๕ ตอมาโปรดใหสรางพระทนงเวหาศจำารญ ปรบปรงพระทนงวโรภาสพมานใหม สรางศาลเหมมณเฑยรเทวราชและอาคารอนๆ และมการเฉลมพระทนงและสมโภชพระเศวตฉตร ๓ วน หลงจากนนไดเสดจประพาสทพระราชวงบางปะอนเปนประจำาทงทางเรอและทางรถไฟ ในขณะประทบแรม ณ พระราชวงนนโปรดเกลาฯ ใหราษฎรมสวนรวมในการรบเสดจพระราชาธบดจากตางเมองและงานฉลองอนๆ เปนทสนกสนาน

   นอกจากนนพระราชวงบางปะอนยง

เปนทประกอบพระ ราชพธสำาคญๆ ในสมยนนดวย เชน พระราชพธศรสจ จปานกาลถอนำา พระพพฒนสตยา การฉลองชาง

สำาคญๆ การลอยพระประทบ พระราชพธรชฎาภเษก            พระราชวงบางปะอนไดเปนสถานทรบเสดจเจาชายจาก ตางเมอง พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ทรงนำาแกรนดดกซารวตส แหงรสเชย และเจาชายยอร

จแหงกรซไปยงพระทนงอทยานภมเสถยร ซงจดไวเปนทประทบแรม

พระราชวงบางปะอน สมยรชกาลท ๖ ถงปจจบน             รชกาลท ๖ โปรดเสดจไปประทบแรมทพระราชวงบางปะ อนเปนเวลาหลายป รชกาลท ๗ เสดจไปเพยงครงเดยว เมอคราวเสดจไปบวงสรวงพระมหากษตรยในอดต ณ พระนครศรอยธยาหลงจากนนพระราชวงกถกทอดทงมานาน            พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชพรอมดวยสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ และพระบรมวงศานวงศ ไดเคยเสดจไปยงพระราชวงบางปะอน และไดเสดจเยยมราษฎรในจงหวดใกลเคยง ในบางครงใชเปนทพระราชทานเลยงรบรองเจานายจากตางประเทศ เชน เจาหญงมาเกรตเตแหงเดนมารก เจาหญงบทรกซแหงเนเธอรแลนด พระเจาโบดวงแหงเบลเยยม เปนตน

เปดใหเขาชมทกวน (ไมเวนวนหยดราชการ) ตงแตเวลา 08.30-15.30 น.อตราคาเขาชม ผใหญ 30 บาท เดก-นสต นกศกษา (ในเครองแบบ)-พระภกษ สามเณร 20 บาท นกทองเทยวชาวตางประเทศ 50 บาท ผทประสงคจะเขาชมโปรดแตงกายสภาพ รายละเอยดเพมเตมตดตอไดท สำานกพระราชวงบางปะอน โทร. (035) 261044, 261549

มรถไฟฟาใหเชา ในอตราชาวไทยชวโมงละ 250 บาท

ชาวตางชาตชวโมงละ 400 บาท

แผนทภายในพระราชวงบางปะอน

ภายในมรานของ เชนรานขายไอศกรม

โบราณเครองดมตางๆ

อาคารทสำาคญในพระราชวงบางปะอน 

    พระทนงวโรภาษพมาน เปนพระทนงในพระราชวงบางปะอน จงหวดอยธยา สรางในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว แลวเสรจเมอ พ.ศ. 2419 เปนทองพระโรงอยทางตอนเหนอของ "สะพานเสดจ" ซงเปนทานำ4าสำาหรบเสดจพระราชดำาเนนข4นลง 

    เดมพระทนงองคน เปนเรอนไมสองชน เปนทตงประทบและทองพระโรงรวมกน ตอมารชกาลท5 โปรดฯใหรอสรางใหมเปนอาคารทรงวหารกรก ภายในพระทนงมทองพระโรงสำาหรบเสดจออกวาราชการ และใชเปนทประทบ ภายในหองทรงพระสำาราญ และหองโถงรบรอง ประดบภาพเขยนสนำามน ภาพเขยนสฝน และพระราชพงศาวดารจากวรรณคดไทยหลายเรอง

ในรชกาลปจจบน พระทนงวโรภาษพมานยงใชเปนทประทบ เมอมการเสดจแปรพระราชฐาน ณ พระราชวงบางปะอน แตยงเปดใหนกทองเทยวเขาชมไดโดยไมสามารถถายภาพภายในพระทนงได และสภาพสตรตองสวมกระโปรงเขาชม

พระทนงวโรภาษพมาน ปพ.ศ.2461 อนเปนปทใชสถานทแหงน4ประกอบพระราชพธอภเษกสมรส

พระทนงวโรภาษพมาน ป พ.ศ.2558

นอกจากน ความสำาคญของพระทนงองคน ทเปนอกหนงหนาประวตศาสตรแหงสยาม คอเปนสถานททพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว มพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหประกอบพระราชพธอภเษกสมรสของสมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟาประชาธปกศกดเดชน กรมขนสโขทยธรรมราชา (พระยศขณะนน ภายหลงไดเสดจเถลงถวลยราชสมบตเปนพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว รชกาลท7) กบหมอมเจาหญงรำาไพพรรณ สวสดวตน (พระยศขณะนน ภายหลงไดรบพระราชทานเฉลมพระยศเปนสมเดจพระนางเจารำาไพพรรณ พระบรมราชน ) โดยพระราชพธอภเษกดงกลาว จดขนในวนท 26 สงหาคม พ.ศ. 2461

พระทะเบยนสมรสซงพระราชพธอภเษกสมรสในครงน ถอ

เปนพระราชพธอภเษกสมรสครงแรก หลงจากการตรากฎมณเฑยรบาล วาดวยการเสกสมรสแหงเจานายในพระราชวงศ ในการพระราชพธอภเษกสมรสครงน เปนการแตงงานแบบตะวนอยางแทจรง กลาวคอมการถามความสมครใจของคบาวสาว และมการพระราชทาน "ของชำารวย" เปนครงแรกในประวตศาสตรสยาม กลาวกนวาของชำารวยทพระราชทานแกแขกเหรอ ตลอดจนขาราชบรพารผเขารวมงานพระราชพธอภเษกสมรสครงนคอ "แหวนเพชร"

พระทนงเวหาศจำารญ เปนพระทนงสองชน สถาปตยกรรมแบบจน ตงอยภายในพระราชวงบางปะอน สรางในรชสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ในป พ.ศ. 2432 พระทนงองคนมนามในภาษาจนวา เทยน เมง เตย ( 天明殿 อานแบบจนกลางวา เทยน หมง เตยน) แปลเปนไทยวา พระทนงฟาสวาง (เทยน แปลวา เวหา , เมง แปลวา จำารญ , เตย แปลวา พระทนง) ใชเวลาในการสรางประมาณ 10 ป และเปนพระทนงองคสดทายทสรางขนในรชกาลท 5พระทนงเวหาศจำารญ เปนของถวายของขาราชการกรมทาซาย คอ พอคาใหญชาวจน โดยมพระยาโชฎกราชเศรษฐ (ฟก โชตกสวสด) เปนนายงาน หลวงสาทรราชายกต (ยม พศลยบตร) และ หลวงโภคานกล (จว) เปนผควบคมในการกอสราง และสมเดจพระเจานองยาเธอ พระองคเจาทองแถม กรมหมนสรรพศาสตรศภกจ เปนผควบคมดแลเมอพระทนงสรางเสรจ รชกาลท 5 โปรดเกลาฯ จดใหมพระราชพธเฉลมขนพระทนงตามแบบจน เมอวนท 27 – 31 ธนวาคม พ.ศ. 2432

พระทนงอทยานภมเสถยรสรางเมอ : พ.ศ.2423 นบตงแต พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว เสดจสวรรคาลยเมอป พ.ศ.2453 เปนตนมา วงหลวงหลายวง กไมมกษตรยกรงรตนโกสนทร หรอเชอพระวงศพระองคใดเสดจประทบในวงเดมของพระองคมากนก ไมวาจะเปนพระราชวงวมานเมฆ วงสราญรมย เปนตน แตถงกระนนกยงมพระราชวงในตางจงหวดแหงหนงทมเจาฟาเสดจมาประทบอยบางเปนครงคราวในปจจบน พระราชวงทวานน กคอ พระราชวงบางปะอนน สวนเชอพระวงศทอางถงคอ พระบาทสมเดจพระบรมราชนนาถสรกตย พระราชนองคปจจบนนนเอง ทวงบางปะอนนน เปนททราบกนดอยแลววา พระพทธเจาหลวงทรงโปรดใหสราง พระทนง และ เรอนรบรองนอยใหญขนตามแบบสถาปตยกรรมยโรป ทกำาลงเปนทนยมในรชกาลของพระองค จะมกแต พระทนงเวหาสจำารญ พระทนงไอสวรรคทพยอาสน และ หอเหมมณเทยรเทวราชเทานน ทสรางตามแบบจนและสถาปตยกรรมแบบอษาคเนยเปลกตามลำาดบแตปจจบน หากผทไดมาเยอน ณ วงเจาแหงน อาจจะสงเกตเหนพระทนงทรงฝรงหลงหนง ทมผดแปลกไปจากพระทนงแบบฝรงตามยคสมยพระองค พระทนงทวานนคอ พระทนงอทยานภมเสถยร ทมกระจกกรปดโดยรอบพระทนงนน พระทนงอทยานภมเสถยร ตงอยในเขตพระราชฐานชนใน แตเดมเปนพระทนงเครองไม 2 ชนตามแบบชาเลยของสวสเซอรแลนด ตวพระทนงดานนอกทาสเขยวออน-แกสลบกนทวทงพระทนง สวนการตกแตงภายในแตงอยางฝรงเศสดวยเครองเรอนในสมยพระเจานโปเลยนท 3 ทเขาชดเหมอนกนทงหมด พระทนงนนบวาเปนพระทนงทในหลวงรชกาลท 5 ทรงโปรดปรานมากทสด โดยมกจะเสดจแปรพระราชฐานในชวงหนานำา มาในป พ.ศ.2481 เกดอบตเหตไฟไหม ในขณะทซอมทาส ทำาใหพระทนงองคน ทงหลงแทบจะไมเหลอเคาพระทนงเดม มาจนกระทง รชสมยของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวรชกาลท 9 พระทนงอทยานภมเสถยร กกลบมามชวตอกครงหนงดวยรปลกษณใหมจากพระราชดำารของ พระบาทสมเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถ ทรบสงใหบรณะโดยใชคอนกรตสรางทดแทนไม และทาสเสยใหมใหเปนสมวงตามทพระองคโปรดปราน จากนนจงขอพระราชทานใชเปนพระทนงประจำาพระองค เมอคราวเสดจแปรพระราชฐานมายงวงบางปะอน ดงทเราจะไดเหนตราสญลกษณของสมเดจพระนางเจาฯ ในปจจบน ดวยเหตนเอง พระทน งนจงไมเปดใหบคคลภายนอกเขาชมสรลกษณ

พระทนงไอศวรรยทพยอาสน เปนพระทนงปราสาทโถงทรงจตรมขอยกลางสระนำา รปแบบสถาปตยกรรมแบบไทย พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวทรงโปรดใหสรางเมอพ.ศ.2419 โดยจำาลองแบบมาจากพระทนงอาภรณพโมกขปราสาทในพระบรมมหาราชวงทกรงเทพฯและพระราชทานนาม ไอศวรรยทพย“อาสน ตามพระทนงองคแรกซงพระเจา”ปราสาททองโปรดเกลาฯ ใหสรางขน เดมพระทนงสรางดวยไมทงองค ตอมารชกาลท 6 ทรงโปรดเกลาฯใหเปลยนเสาและพนเปนคอนกรตเสรมเหลกทงหมด ปจจบนเปนทประดษฐานพระบรมรปหลอสมฤทธของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวในฉลองพระองคเตมยศจอมพลทหารบก ซงพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทรงพระกรณาโปรดเกลาฯใหสรางขน

อนสาวรยสมเดจพระนางเจาสนนทากมารรตน หรอพระนางเรอลม        เปนพระมเหสของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาฯ เสดจทวงคตเนองจากเรอพระทนงเกดอบตเหตลมลงในแมนำาเจาพระยา ขณะทรงพระครรภ แตไมมใครกลาชวยเหลอ เนองจากตามกฎมณเทยรบาลอนเกาแก พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว จงสรางอนสาวรยหนออนขน เพอเปนทรำาลกดวยความอาลยรก พรอมทงจารกคำาไวอาลยททรงพระราชนพนธดวยพระองคเองไวทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ

ทรฦกถงความรกแหง

สมเดจพระนางเจา สนนทากมารรตนพระบรมราชเทว อรรคมเหส

อนเสดจทวงคตแลวซงเธอเคยมาอยในสวนน โดยความศขสบาย

แลเปนทเบกบานใจพรอมดวยผซงเปนทรก แลทสนทอยางยงของเธอ อนสาวรย นสรางขนโดย

จฬาลงกรณ บรมราชผเปนสวาม อนไดรบความเศราโศกเพราะความ

ทกขอนแรงกลาในเวลานน แทบจะถงแกชวตร

ถงกระนนยงมไดหกหายจลศกราช ๑๒๔๓

หอวฑรทศนา        ตงอยระหวางพระทนงอทยานภมเสถยรและพระทนงเวหาศนจำารญ โดยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสรางขนภายในพระราชวงบางปะอน แลวเสรจเมอวนท  มถนายน16  พศ 2424. .  พรอมทงไดพระราชทานนามหอนวา "หอวฑรทศนา" ใชสำาหรบเปนทเสดจขนไปทอดพระเนตรภมประเทศโดยรอบของพระราชวง กลาวกนวาเมอแรกสรางนน ยงมองเหนชางปาเปนโขลง ๆ เดนอยตามชายทง หรอถาขนไปดในชวงฤดทำานากจะเหนความงามของทงนาในชวงตาง ๆ จนมคำากลาววา "ดนาทไหนเลา ไมเทาทบางปะอน"หอวฑรทศนามความสง 30 เมตร ลกษณะเปนหอคอยสง 3 ชน 12 เหลยม ยอดหอคอยคลมดวยหลงคารปครงวงกลม มสถาปตยกรรมผสมผสานของยโรป ตวอาคารทาสแดงสลบเหลอง ภายในมบนไดเวยนขนสชนบน 112 ขน โดยแบงเปน จากพนชนลางขนไปยงชนท 1 จำานวน 18 ขน จากชนท 1 ขนไปยงชนท 2 จำานวน 55 ขน และจากชนท 2 ขนไปยงชนท 3 จำานวน 39 ขน

หอเหมมณเทยรเทวราช       หอเหมมณเฑยรเทวราช หรอทบางคนเรยกกนวา "ศาลพระเจาปราสาททอง" เปนปรางคศลา จำาลองแบบจากปรางคขอม ภายในประดษฐานเทวรปสมมตแทนพระองคพระเจาปราสาททอง ตงอยในเขตพระราชฐานชนนอก รมสระใตตนโพธ ภายในพระราชวงบางปะอนพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสรางหอเหมมณเฑยรเทวราชขนในระหวางป พศ 2415. .  - 2419 ตอมา มการสรางในครงท 2 เมอป พศ 2423 เนองจากเหตการณเรอพระประเทยบของสมเดจพระนางเจาสนนทากมารรตนลม เปนเหตใหพระองคสวรรคตพรอมพระราชธดาและพระราชโอรส(ธดา)ในพระครรภ ดงนน พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวจงทรงพระราชวตกวา สมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟามหาวชรณหศจะทรงไดรบอนตรายจงทรงบนวาถาสมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟามหาวชรณหศปลอดภยจากการเดนทางในครงนจะทรงสรางศาลถวายใหมเมอสมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟามหาวชรณหศทรงปลอดภยจากการเดนทาง จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหกอสรางศาลขนมาใหม แลวเสรจเมอปพ.ศ. 2432

สะพาน         เชอมเขตพระราชฐานชนนอกกบชนกลาง ทมตกตาหนออนตงอยเรยงรายสำาหรบเชอมเขตพระราชฐาน

ชนกลางกบเขตพระราชฐานชนใน มแนวฉากคลายบานเกลดกนกลางตลอด เพอแบงเปนทางเดนของฝายหนาและฝายใน (ผหญงลวน)

น.ส.ขวญชนก แกนจกร LAT56 002