№05 (8068) 2 ақпан

2018 жыл

2-бет

АҚСАҚАЛДАР ОҢ БАҒАСЫН БЕРДІ

ЖЕЗҚАЗҒАН АЙМАҚТЫҚ ГАЗЕТІ 1973 жылғы 13 сәуірден шығады facebook.com/saryarqagazeti/ sa_jez@mail.ru +7 705 911 13 63

4-бет

ЖАҢА МЕЖЕ, СОНЫ СОҚПАҚ

7-бет

ЖЕКЕМЕНШІК МЕКТЕП-ТЕР ДІНИ БІЛІМ БЕРЕ

АЛМАЙДЫ

11-бет

«ОҚЫРМАННЫҢ ТАЛҒАМЫН ГАЗЕТ

МАЗМҰНЫ ҚАЛЫПТАСТЫРАДЫ»

ҚАЛА ӘКІМІНІҢ ЕСЕБІ ҚАРСАҢЫНДА

ҚАЛА ӘКІМІНІҢ ТҰРҒЫНДАРМЕН ЕСЕП БЕРУ КЕЗДЕСУІНІҢ КЕСТЕСІҚазақстан Республикасы Президентінің 2016 жылғы 5 ақпандағы «Орталық атқарушы органдар басшыларының, әкімдердің,

ұлттық жоғары оқу орындары ректорларының халыққа есеп беру кездесулерін өткізу туралы» №190 Жарлығына сәйкес 2018 жылдың 10 ақпанында Қарағанды облысы Жезқазған қаласы әкімінің тұрғындармен есеп беру кездесулері өтеді.

№ п/п

Қаланың, селоның атауы Әкімнің аты, жөні, тегі Өткізілетін күні мен уақыты

Кездесу өтетін орны

1 Жезқазған қаласы Батырлан Дүйсенбайұлы Ахметов – қала әкімі

2018 жылғы7 ақпан

С. Қожамқұлов атындағы қазақ музыкалық-драма театры, Сәтбаев

көшесі, 1, сағ.15:00

Жезқазған қаласы әкімінің тұрғындар алдында есеп беру кезде-сулері кезеңінде халықтың ұсыныстарын, ескертулері мен пікірлерін жинау мақсатымен төмендегі мекенжайларда 2018 жылдың 25 қаңтарынан бастап жәшіктер қойылады:

25 қаңтардан бастап:1. Бейбітшілік даңғылы, 45, «Самади» дүкені.2. Сәтбаев көшесі, 50, «Юникс» дүкені.

3. 9 орам, Абай көшесі, 93, «Самади» дүкені.4. 91 шағын ауданы, Марғұлан көшесі, 29а, «Самади» дүкені.Жезқазған қаласы әкімінің кездесуі қарсаңында (2018 жылдың

25 қаңтарынан бастап) «Жедел желі» сағ. 09.00-ден 18.30 дейін, (үзіліс 13.00 – 14.30 дейін) жұмыс істейді. Талап-тілектеріңіз бойын-ша көрсетілген телефонға хабарласуға болады: 73-66-08.

Жезқазған қаласы әкімінің аппараты

КЕҢГІРДЕ АТҚАРЫЛҒАН ІС КӨП

Қала әкімінің тұрғындар алдындағы есебі қарсаңында қалаға қарасты

ауылдық округтардың әкімдері де ел алдында есеп беріп, бір жылда атқарған істерін баяндады, келешекте қолға алы-

натын жоспарларымен бөлісті. Алғаш болып есеп беру кездесуін Кеңгір әкімі

Қанағат Жанпейісов өткізді. Ауылдық округ әкімінің есеп беру кездесуі-

не қала басшысы Батырлан Ахметов, қалалық мәслихат хатшысы Советбек Медебаев, қала әкімінің орынбасарлары, мемлекеттік меке-ме, кәсіпорын басшылары мен БАҚ өкілдері қатысты.

Кездесудің алдында қала әкімі Кеңгір ор-та мектебінде болды, су тазалау нысанының жұмысымен танысты. Ауыл мектебі өткен жылы біраз жөндеу жұмыстарын көріп, білім ошағына 30 компьютер техникасы сатып алынған екен. Сондай-ақ, жаңа биология кабинеті қажетті керек-жарағымен толық жабдықталған. Биыл мектептің шатыры мен шарбағын жаңалау жоспарланып отыр.

Жұртшылық алдында есептік баяндамасын оқыған ауыл әкімі Қанағат Байжанұлы өткен жылдың басты жаңалығы тұрғындар саны 2 мың адамнан асатын ауыл, кент пен ауылдық округ-

тер үшін бюджеттің төртінші деңгейі енгізілгенін, бұл елді-мекендегі қор-даланған мәселелерді шешіп, жаңа жоспар құруға қаржылық тұрғыдан көп көмек болатынын атап өтті. Кеңгір ауылдық округына Кеңгір елді-мекенінен бөлек, Теректі стансасы мен Қорғанбай ауылы да кіреді. Әр ауылда мектеп және мәдениет үйі, кітапхана, шағын орталық сияқты басқа да әлеуметтік-мәдени нысандар жұмыс істейді.

– Басым бағыттардың бірі – әлеуметтік сала. Аталған саладағы негізгі жұмыс аз қамтылған топтарды қолдау, жұмыссыздықты азайтуға бағытталған, – деген Қанағат Байжанұлы өткен жылы 27 тұрғынның жұмыссыздар ретінде тіркелгенін, 10 азаматтың ай сайын қоғамдық жұмыстарға тартылып, тағы 7 тұрғынның тұрақты жұмысқа орналасқанын атап өтті.

Ауылдық округте бүгінде мектеп жасына дейінгі балаларға арналған екі шағын орталық жұмыс істеп тұр. Былтыр Кеңгір, Теректі, Қорғанбай мектептерінің жылу қазандықтары ауыстырылған. Сондай-ақ, Теректі мектебінің оқушыларын қыс, көктем мезгілінде мектеп-ке дейін жеткізу мәселесі де оң шешімін та-уып, осы мақсатқа бюджеттен 865 мың теңге қаражат бөлініпті.

Кеңгір ауылының басында «Дельфин» су тазалау қондырғысы орнатылып, тұрғындар судың тазалығына тамсанумен отырған кө-рінеді. Айтыстарынша, тіпті Жезқазған, Сәт-баев қалаларынан барған қонақтарға дейін Кеңгірден жарты құты болса да су алып кетеді екен.

Әкімнің айтуынша ауылдағы қоғамдық-саяси ахуал тұрақты, тұрғындарға меди-циналық, әлеуметтік қызметтер сапалы әрі уақытында көрсетіледі. Қабылданған, қолданысқа енген жаңа заң, ережелер жөнінде халық арасында түсіндіру жұмыстары жүргізіледі, тұрғындардың электронды үкімет

порталы арқылы мемлекеттік қызмет алуы үшін әкімдік ғимаратында «Электронды үкімет» бұрышы ашылған. Барлығы 81 шаруа қожалығында 2016 жылмен салыстырғанда мал басының артқаны байқалады.

2018 жылы да біраз жұмыс жоспарланып отырған көрінеді. Атап айтқанда, селодағы саябақты абаттандыру мен көгалдандыру, Те-ректі көшелерін жарықтандыру мен жолдарды күтіп ұстау, жөндеу шаралары биылғы жылдың еншісінде. «Өңірлерді дамыту» бағдарламасы аясыда 2 млн теңгеден астам қаражат қарастырылған.

Ауыл әкімінің баяндамасын тыңдаған соң тұрғындар сұрақ қойып, өтініш, тілектерін жаудырды. Олардың қатарында жергілікті басшылықты мақтай жөнелгендер де, кем-кетікті көрсетіп, мәселе көтергендер де болды. Өзін София деп таныстырған село тұрғыны Жезқазғаннан Кеңгірге және кері бағытта қатынайтын №98 автобус маршрутының қызметіне көңілі толмайтынын айтты. Со-фияның бұл сөзін залдағы өзге тұрғындар да қуаттады. Айтысынша, автобус ескі, кешегі аяздарда іші суық, оның үстіне жүргізушісі де дөрекі көрінеді.

Тұрғынның шағымын тыңдаған қала әкімі Батырлан Дүйсенбайұлы ол шағымның негіз-сіз емес екенін айтып, ауыл әкіміне де, бағыт бойынша қызмет көрсететін тасымалдаушы компания өкіліне де жұмысты ширатуды тап-сырды.

– Былтыр тасымалдаушылардың ұсы-нысын жерде қалдырмай, тарифті көтердік. Кей бағыттар бойынша субсидия да беріп жатырмыз. Бұдан артық қандай жағдай ке-рек? Автобустардың жаңарғаны, қызмет сапасының артқаны қайда? Мына мәселені күн құрғатпай шешіңіздер! – деген қала бас-шысы ауыл тұрғындарынан аталған шағым

бойынша оң шешім болмаса бірден өзіне ха-барласуды сұрады. Софияны сондай-ақ, өз көшесінде жылу, кәріз жүйесіне байланысты жүргізілген «қазба жұмыстарының» салдары да алаңдататын көрінеді. Үйінің шарбағын бойлай қазылған «жылғаларға» күн жылыса су жиналып, суықта мұз қатып әуре-сарсаңға түсіп жүрген көрінеді. Қазылған топырақ та бей-берекет шашылып қалған. Қала басшысы ауыл әкімі Қанағат Жанпейісовке аталған көшеге өзі барып, жағдайды көзімен көруді, тұрғынның мәселесін дереу шешуді қатаң тапсырды.

Қорғанбай ауылының тұрғыны Дулат Тіле-уов есімді азамат ауылға көңіл бөліп жатқан қала басшылығына, селолық округ әкіміне ризашылығын білдірді. Оның айтуынша, бүгінде ауылда ауыз су мәселесі толық шешілген. Енді жол жөнделсе деген тілегі бар екен. Тұрғынның сұрағына қала басшысы өзі жауап беріп, болашақта ол мәселенің де шешілетінін, қаржының ыңғайы келсе, жолды толық жөндеу мүмкіндіктерін қарастыратынын айтты.

Ал, кеңгірлік Нәзипа Айдарбекова ауыл мешітіне тұрғындар, қалталы азаматтар қаржылық демеу жасаса деген өтінішін айта-ды. Имамға жоғары жалақы төлеу мәселесі шешілсе деген де тілегі бар. Бұған орай қала әкімі Елбасы тапсырмасымен осы мүфтият жүйесіндегі мешіттердің жұмысын қамтамасыз ету мақсатында арнайы қор ашылғанын, алдағы уақытта мешіттердің қаржылық қамтамасыз етілуі, имамдардың жалақысын өсіру сол қор арқылы жүзеге асатынын, қала билігі заң шеңберінде мешітке көмек көрсетуден аянбай-тынын жеткізді.

Кездесуге жиналған қауым жыл бойы атқарылған жұмыстарға оң бағасын беріп, биылғы жылдың жоспарынан үміт арқалап қайтты.

Дархан МҰҚАНОВ

АҢДАТПА:

кемшілік те жоқ емес

ҚЫСҚА ҚАЙЫРҒАНДАЖЕМҚОРЛАРДАН БЮДЖЕТКЕ

14 МЛРД ТЕҢГЕ ҚАЙТАРЫЛДЫҚР Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа

қарсы іс-қимыл агенттігінің төрағасы Алик Шпекбаев 2017 жылғы сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес нәтижесін

қорытындылады, деп хабарлайды «ҚазАқпарат».– Біздің әрбіріміз күн сайынғы жұмыста жемқордың өзіне

парақорлықпен күресуге моральдық құқығы жоқ екенін толығымен түйсінуіміз керек. Ішкі сыбайлас жемқорлықтың әрбір фактісін жасырмай айтып, ол іс қылмыстық-құқықтық тұрғыда тергелуі керек, – дейді Алик Шпекбаев ведомствоның коллегиялық отырысында.

Оның айтуынша, ҚР мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі өткен жылы 1835 сыбайлас жемқорлыққа қатысты істің бетін ашқан. Бұл 2016 жылдың көрсеткішімен салыстырғанда, 18 пайызға төмен. 108 жүйелі жемқорлықтың беті ашылып, 320 адам қылмыстық жауапкершілікке тартылған. 5 ұйымдасқан қылмыстық топтың әрекетіне тосқауыл қойылған. Қолға алынған шаралардың арқасында мемлекет қазынасына 14 млрд теңге қайтарылған.

Агенттік төрағасының айтуынша, сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясаттың басты шарттарының бірі – мемлекеттік аппараттың толықтай тазалығы. Алик Шпекбаевтың сөзіне сүйенсек, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің нәтижесі арқылы еліміздегі инвестициялық климаттың жайлылығын сақтауға болады.

Қазіргі уақытта агенттіктің аумақтық бөлімшелеріне шетелдік компаниялардың жұмысына тексеруші органдардың заңсыз араласуының алдын алу сатысын жүргізу тапсырылып отыр.

ЕЛОРДА ТОЙЫ – ЕЛ ТОЙЫ

E L T Y N Y S Y

БІРНЕШЕ ПРОКУРОР ҚЫЗМЕТТЕН КЕТТІ2018 жылдың 26 қаңтарында өткен Бас прокуратураның кеңейтілген алқа отырысының қорытындысы бойынша қылмыстық және азаматтық процесте, қылмыстық жа-

заны атқару саласында, сондай-ақ, атқару өндірістерінде заңдылықты қамтамасыз етуде айтарлықтай кемшіліктер

анықталды, деп хабарлайды Baq.kz.

Анықталған бұзушылықтар Бас прокуратураның тәртіптік комиссия-сында қаралды.

Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының бұйрығымен тәртіптік теріс қылығы үшін Алматы қаласы прокуроры Ғ. Миразов лауазымынан босатылды, сондай-ақ, қадағалау қызметін лайықты ұйымдастырмағаны, қылмыстық процесте жүйелі бұзушылықтарға жол бергені және сотта мем-лекет мүддесін тиімсіз өкілдік еткені үшін Ақтөбе облысы прокурорының орынбасары Д. Сыздықов пен Оңтүстік Қазақстан облысы прокурорының орынбасары А. Қожахметов атқарған қызметтерінен босатылды.

Ақтөбе облысының прокуроры М. Қайыбжанов, Ақмола облысының прокуроры Т.Ғ. Тәшімбаев, Солтүстік Қазақстан облысының прокуроры Б. Асылов, сондай-ақ бірқатар облыс прокурорларының орынбасарлары, оның ішінде Павлодар облысы прокурорының орынбасары Б. Мырзаке-ров, Алматы облысы прокурорының орынбасары С. Бакиров, Қызылорда облысы прокурорының орынбасары Ж. Еламанов, Атырау облысы прокурорының орынбасарлары С. Шалабаев, М. Төлеубаев, Маңғыстау облысы прокурорының орынбасары А. Досекенов және Тараз қаласының прокуроры Б. Сейілханов пен Қарағанды облысы Қазыбек би ауданы про-куроры Д. Қаражаспаев әртүрлі тәртіптік жауапкершілікке тартылды.

№05 (8068) 02.02.20182

ЖЕЗҚАЗҒАНДА НАЗАРБАЕВ ЗИЯТКЕРЛІК МЕКТЕБІН АШУДЫ ҰСЫНДЫ

Сәрсенбіде Қарағанды облысының әкімдігі мен «Назарбаев Зи-яткерлік Мектеп» ДББҰ арасында өзара серіктестік туралы ме-морандум қабылданды. Құжатқа Қарағанды облысының әкімі Ер-

лан Қошанов және НЗМ басқарма төрайымы Күләш Шамшидинова қол қойды, деп хабарлайды облыс әкімінің баспасөз қызметі.

– Назарбаев зияткерлік мектебі атқарып жатқан жұмыстар – бүгінгі таңда, әсіресе, төртінші өнеркәсіп революциясы жағдайында өте маңызды. Ол туралы Елбасы өзінің халыққа Жолдауында айтты. Қарағандыда НЗМ өзінің қызмет еткен бес жылында кадрлар даярлаудың үлгісіне айналған. Сіздердің тәжірибелеріңіз, жұмыс әдістеріңізді орта және кәсіби білімнің барлық салаларына тарату керек. Сондықтан, біз бүгін өзара серіәктестік туралы меморандумға қол қойдық, – деді облыс әкімі Ерлан Қошанов.

Қарағандыда НЗМ бес жыл бұрын ашылған болатын. Қазір Қазақстанда осы секілді 20 оқу мекемесі қызмет етеді.

– Біздің негізгі мақсатымыз – әрбір нақты мектептің әлеуетін жоғарылату. Сондықтан, осымен үшінші жыл қатарынан біз ең үздік мұғалімдер арасынан бағалау жүйесі арқылы білім беру әдістемесі мен технологиясы бойынша тренерлерді даярлап жатырмыз. Өткен жылдан бері әр аудан үшін жаңартылған білім мазмұнына сай пәндер бойынша әдіскерлерді әзірлеудеміз, – дейді Күләш Шамшидинова.

Ерлан Қошанов келешекте осындай зияткерлік мектепті Жезқазғанда да ашуды ұсынды.

Қазіргі таңда Қарағандыдағы НЗМ жаңартылған білім мазмұны шеңберінде өз бағдарламасын екі білім мекемесінде – Нұра ауданының Киевка кентіндегі №2 орта мектеп пен Қарағандыдағы №3 гимназияда енгізіп жатыр.

ӘЛЕМДІК ӨНЕР ҰЖЫМДАРЫАстана мерейтойына орай өтетін шараларға қатысады

Елорданың 20 жылдық мерейтойына байланысты Мәдениет және спорт министрлігі Астана төрінде өтетін іс-шараларды

бекітті. Мерейтойдың құрметіне орай рес¬публикалық және халықаралық деңгейде 80-ге жуық шара өткізу жоспарланып отыр.

Атап айтар болсақ, «Астаналар шеруі: Астананың 20 жылдығы – әлемнің 20 астанасы» атты халықаралық мәдени имидждік жоба аясында әлемнің атақты 20 астанасының құттықтауы таныстырылмақ. Сонымен қатар, «Астана Опера» театры Бейжің ұлттық опера театрымен бірге Джакомо Пуччинидің «Турандот» ат-ты операсын, «Астана Мюзикл» театрының әлемге та-нымал «Notre Dame de Paris» мюзиклін және «Астана – менің бақытым» атты телевизиялық фильмнің таны-стырылымы болады.

Мереке аясында түрлі көрмелер де ұйымдастырылмақ. Мәселен, Третьяков галереясының коллекциясы, «Ұлы Моғолдар. Тарих артефакттары»,

Францияның Ұлттық музейлерінің бірлескен жиыны – Гранд-Пале, «100 оқулықтағы әлем тарихы» көрмелері ел назарына ұсынылады. Азия жұлдыздарының қатысуымен «Voice of Astana» халықаралық фе-стивалі, АҚШ, Польша, Нидерланды және Қытай елінің ең үздік балеттік труппаларының қатысуымен ұйымдастырылатын «Eurasian Dance Festival» және Ис-пания, Ресей, Франция, Италия елдерінің театрларының қатысуымен ІІ бүкіләлемдік «Астана» театр фестивалі, заманауи этникалық музыка мен биді паш ететін «The Spirit of the Dance» фестивалі және тағы басқа қызықты шаралар қала тұрғындарын қуантатыны сөзсіз.

Өз тілшіміз

ҚАЛАЛЫҚ ӘКІМДІКТЕ

АҚСАҚАЛДАР ОҢ БАҒАСЫН БЕРДІ

Қала әкімі Батырлан Ахметов жылдағы дәстүр бойынша ардагерлермен жүздесті. Дастархан басына жиналған ақсақалдар өткен жы-

лы Жезқазған қаласында атқарылған жұмыстарды талқылап, сөз етті. Батырлан Дүйсенбайұлы кіріспе сөзінде былтырғы жылы түрлі салада қолға алынған жұмыстарға тоқталып, түсінік беріп өтті. Былтыр ке-шенді жоспар аясында су құбырлары жаңартылып, ауыз суы жоқ үйлерге су кіргізілді. Бірқатар саябақтарға жөндеу жұмыстары жүргізілді және ол жұмыстар биыл да жалғасып жатыр.

Сонымен қатар, 2018 қала тұрғындарының бас ау-руына айналған ыстық су мәселесінің толық шешім табылатынына сендірді қала басшысы. Үш кезеңнен тұратын жөндеу жұмыстары бастау алып, су құбырлары айырбасталатын болады. Сондай-ақ, тозығы жеткен гидроцехке биыл 197 млн теңге бөлініп күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілмекші.

Сондай-ақ, ұзақ жылдан бері баспаналы болуды арман еткен тұрғындардың қуанышты күні алыс емес. Биыл жалпы сомасы 160 млн теңге болатын жалға берілетін және несиелік екі тұрғын үй бой көтермек. Мем-лекеттік «Нұрлы жер» бағдарламасы аясында 670 жер телімі жекеменшік үй құрылысы үшін үлестіріледі.

Басқосуда қаланың әр саласындағы кемшілік-тер сарапталып, қаланы көркейтудің көкейде жүрген ұсыныстары ортаға салынды. Қала ақсақалдары ауыз судың сапасына алаңдаушылық білдіруде. Себебі, қала тұрғындары ашық жатқан Кеңгір қоймасының суын пайдалануда. Өңірді дамытудың кешенді жоспары ая-сында мысты шаһардың іргесіндегі бұрынғы жерасты су көзінен тартылған құбырды жаңарту басталған еді. Алайда, қаражаттың тапшылығынан Үйтас-Айдос су көзінен тартылған құбырдың тек 17 шақырымы ғана жаңартылды. Әбден тозығы жеткен құбырлар қатты қысымға шыдамайды. Сондықтан, бұлақтан шыққан тір-шілік нәрін Кеңгір суына аз-аздан ғана қосуға мүмкіндік

бар. Бұл мәселеде жиынға қатысқан Шәмшібек Ықыласов «Қожамсейіт» жерасты суын тұтынуға бе-руді ұсынды. Батырлан Ахметов «Қазақмыс» корпора-циясы» ЖШС «Қожамсейіт» жобасын жасап жатқанын алға тартып, келер жылы жобаны мемлекетке өткізіп, қаражат сұралатынын мәлімдеді. Қожамсейіт пен Үйтас-Айдосты қосылар болса, тұрғындар 100 пайыз жерасты суын тұтынатын болады.

Қала үлкендерінің көтерген келесі мәселесі –қалада қызмет ететін екі жарықпен қамтасыз ету кәсіпорындары. «ЖезказганЭнергосбыт» ЖШС мен «Казэнергоцентр» ЖШС арасындағы дау бітіп, қос түбіртек келуі қашан тоқтайды?» деген сұраққа Батырлан Дүйсенбайұлы:

– Бүгінгі күні қаланы жарықпен қамтамасыз етіп отырған – «Казэнергоцентр» ЖШС. 28 мың тұтынушының бүгінде 24 мыңы осы кәсіпорынға өз еріктерімен ауысты. «ЖезказганЭнергосбыт» осы уақытқа дейін адамдар-дан заңсыз ақша алып келген. Үйге қос түбіртек келген жағдайда «Казэнергоцентрге» барып төлей берсеңіз бо-лады, – деп жауап берді.

Ақсақалдар автобус бағыттарын өзгертуді немесе қосымша бағыттарда тасымалдайтын қоғамдық көлікті шығаруды ұсынды. Өйткені, қаланың кейбір көшелерінен автобус өтпейді. Бұл өз кезегінде тұрғындарға қолайсыздық тудырады. Қала басшысы бұл сұрақты күн тәртібіне қойып, жақын арада шешімі табылатынын айтты.

Кездесу соңында қоғам қайраткері, «Құрмет» орденінің иегері Мұзараф Аханов ақсақалдарды қаланың көркеюіне атсалысып жүрген азаматтарға ағалық ақылын айтып, әр кез қолдау көрсетуге шақырды. Сондай-ақ, қала әкімнің жұмысын оң бағалап, батасын берді.

Арайлым ЕРҚОҢЫРОВА

№05 (8068) 02.02.2018 B I ’ L I K 3ҚАЛА ӘКІМІНІҢ ЕСЕБІ ҚАРСАҢЫНДА

ТАЛАПТА АУЫЗ СУ МӘСЕЛЕСІ ШЕШІЛЕДІТалап селосының әкімі Ғабид Битенов ауыл тұрғындары алдында есеп берді. Жиынға

Жезқазған қаласының әкімі Батырлан Ахметов, қалалық мәслихат хатшысы Советбек Медебаев, әкім орынбасарлары, жауапты мамандар мен ауыл тұрғындары қатысты.

Жезқазған қаласының басшысы Батыр-лан Дүйсенбайұлы алдымен елді-мекендегі әлеуметтік нысандарды аралады. Ауылдағы №14 орта мектепті жылумен қамтамасыз етіп отырған жылу қазандығының жұмысымен танысты. 2017 жылы мектептің қазандығын төтенше жағдайлар жөніндегі басқармасының шешіміне байланысты ғимарат ішінен сыртқа шығаруға шешім қабылдаған. Осыған сәйкес қалалық бюджеттен бөлінген 6 млн 190 мың теңгеге жаңа қазандық алынып, қондырғылары жаңартылды және бөлек ғимаратқа орнатылды. Батырлан Ахметов келесі кезекте білім ордасын аралап, материалдық-техникалық базасының бүгінгі ахуалын байқады. Білім ошағында 110 оқушыға 32 ұстаз тәлім беруде. Парталар мен компьютерлер базасы жаңартылған. Мектеп ты-нысымен танысқан қала әкімі алдағы уақытта да компьютерлер санын арттыруда жұмыс жүргізілетінін айтты.

Ғабид Елтіндіұлы биылғы халық алдындағы есебін ауылға қатысты шағын ақпаратпен баста-ды. Бүгінде Талап ауылында 693 адам тұрады. Сондай-ақ, жалпы білім беретін орта мектеп, полиция бөлімшесі мен қалалық аурухананың филиалы ауыл тұрғындарына қызмет етуде.

Қаншама жылдан бері ауыл тұрғындарының бас ауруына айналған ауыз су мәселесі былтыр шешімін тауып, Жезқазған – Талап арасындағы 18 шақырым ауыз су құбырын толық жөндеуден өткізуге 2018-2019 жылдарға облыстық бюджет-тен қаржы бөлінді. Ауыл әкімінің былтырғы есеп

беру жиында көтерілген маңызды мәселенің бірі Жезқазған – Талап тас жолы болатын. 2017 жы-лы бұл мәселе шешімін тауып, республикалық бюджеттен бөлінген 111 млн теңгеге 18 км тас жол жөндеуден өтті.

Әкімнің есебінен соң жәшікке келіп түскен өтініш-тілек, сұрақтар оқылды. Оның алғашқысы ауыз су құбырының жөндеу жұмыстарын сапа-лы жүргізуіне байланысты ауыл ақсақалдары мен жергілікті қоғамдық бірлестік мүшелерін бақылау комиссиясының құрамына кіргізу туралы болды. Ғабид Битенов бұл өтінішті қабылдап, жөндеу жұмыстары басталысымен-ақ құрамында ауыл тұрғындары бар комис-сия құрамы бекітілетінін жеткізді. Екінші өтініш мектеп ауласына оқушыларға арналған ойын алаңын салу болды. Бұл сауалға Батырлан Ах-метов:

– Биыл мектептің шатырын айырбас-тап, бірқатар жөндеу жұмыстарын қолға алу жоспарланған. Сонымен қатар, көпсалалы корт салынады. Балалар жазда футбол ойнап, қыста су құйылған мұз алаңында хоккей ойнай алады.

Жәшіктегі соңғы өтініш ауылдағы қаңғыбас иттер мәселесін көтерді. Ғабид Елтіндіұлы тиісті мекеме қызметкерлері ауылдағы қаңғыбас ит-терді атып, олардың санын азайтуға барынша жұмыс істейтінін айтты.

Есеп беру жиынына қатысқан тұрғындар өз кезегінде әкімнің жұмысына оң баға беріп, өз өтініштерін айтты. Ауыл ақсақалдарының

айтуынша, қаламен екі ортада 6 мәрте қатынайтын автобустың жүру уақыты қалада оқитын оқушылар мен студенттерге қолайсыз. Бұл мәселе жөнінде бұған дейін де әкімдікке 13 шағым түскен. Алдағы уақытта мәселе тұрғындар пайдасына қарай шешіледі деп сен-дірді ауыл әкімі.

Жалпы бір жылдың ішінде Талап село-сында атқарылған істер – орасан. Олардың

барлығы «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында қолға алынған еді. Ауыл халқының тұрмысын жақсарту бағытындағы игі істер ел-дегі тұрақтылықтың көрінісі деген көпшілік, Елбасының биылғы Жолдауында жүктелген міндеттерді бағамдады. Ауыл әкімі Ғабид Би-тенов талаптықтарды ауылдың дамуына еңбек етіп, бірлігі мығым «Мәңгілік ел» құру жолында бірігуге шақырды.

«ШАЛҒАЙДА ЖАТҚАНЫ – ҚАРАУСЫЗ ҚАЛҒАНЫ ЕМЕС»

Малшыбай ауылының әкімі Бақытбек Төрежановтың тұрғындар алдындағы есебін тыңдауға барған қала басшысы Батырлан Ахметов ауылдың жағдайына

қатысты осыны қадап айтты. Қала әкімінің бұлай екпін қоя сөйлеуіне негіз жоқ емес. Ауыл мектебінде өткен кездесуге қала

әкімімен бірге мәслихат хатшысы Советбек Медебаев, әкім орынбасарлары, мекеме, кәсіпорын басшылары да қатысты. Тұрғындар алдында баяндама жасаған ауыл әкімі өткен жылы атқарылған жұмыстар мен ауылдың

әлеуметтік-экономикалық ахуалына қатысты деректерді тізіп берді.

Бақытбек Сейітқазыұлының айтуын-ша, 400-дің үстінде адам тұратын ауыл-да 77 шаруа қожалығы тіркеліп, оның 62-і жұмыс істеп тұр. Шаруа қожалықтары мен үй

шаруашылығындағы мал басының біршама артқаны да байқалады.

Ауылдағы жалғыз мектепте 41 оқушы білім алуда. Оларға 12 мұғалім сабақ береді. Даярлық сыныбына тағы 8 бала келіп жүр. Мектеп жанынан ашылған 15 балалық шағын орталық та жұмыс істеп тұр. Ауылдағы бес отбасы 10 баланы патронаттық тәрбиеге алған. Сондай-ақ, С. Сейфуллин атындағы орталықтандырылған кітапханалар жүйесінің филиалы, медициналық пункт де ауыл тұрғындарына тұрақты қызмет көрсетуде. Ауыл тұрғындарына электронды үкімет пор-талымен, компьютер құралдарымен жұмыс істеуді үйрету бойынша бірқатар жұмыстар атқарылған көрінеді.

Бақытбек Сейітқазыұлы биыл ауыл көше-лерін жарықтандыру жоспарланып отыр-ғанын да жеткізді.

Әкім есебін тыңдаған қала басшысы бір-ден мектеп ішіндегі ауа температурасының төмендігіне назар аудартты. Мектептің суып кетуін ауыл әкімі соңғы күндері созылып кет-кен аязбен байланыстырды. Алайда, Батыр-лан Дүйсенбайұлы ауыл әкімінің бұл уәжіне қанағаттанбады.

– Мектептің іші суық. Мұнда балалар оқиды, шағын орталыққа балалар келеді. Ата-аналарға не айтасыздар? Бұлай жұмыс істе-уге болмайды. Реттеңіздер. Сосын бюджетті нақтылағанға дейін жаңа қазандық орнату бойынша ұсыныс әзірлеңіздер. Қазір ықшам әрі қуатты заманға сай қондырғылар бар. Та-лап ауылына сондай бір қазандық орнатыл-ды. Сол жағын қарастырыңыздар. Одан кейін ауылға келетін жол көк мұз, кейбір жерлерін қар басып қалған. Не құм себілмеген. Ауылдың

ішіндегі жолдар да тазартылмаған. Шалғайда жатыр екенбіз деп бар кінәні ауылдың қаладан қашық орналасқанына аударып қойып отыруға болмайды. Жұмыс істеу керек. Жолды тазалау жұмыстарына тартылған мердігер болды ғой. Сонымен келісім шартты ұзартып, жоқ дегенде жолды тазалауға не кедергі?, – деген қала бас-шысы ауыл әкіміне жұмысты ширату керектігін қадап айтты.

Кездесуде ауыл тұрғындары атынан сөз алған Арафа Сағындықова ауылдың жағдайы жаман еместігін, ауылдықтар атакәсіптен ажы-рамай мал ұстап отырғанын, шамасы келген-дер бие байлап, қымыз сатып жатқанын айт-ты.

– Жағдай жаман емес. Малшыбайда жыл-да он биеден байлап отырған үйлер бар. Жаз бойы қымыз саттық. Жезқазған мен Сәтбаевқа мал апарып саудалап жүрміз. Қаладан алшақ болғанмен, қатынас үзілмеген. Телефон бай-ланысы бар, жарық, судан қиындық көріп отырғанымыз жоқ. Осында он үй суды үйіне дейін тартып кіргізіп алды. Ол да жағдайы болған соң жасалған шаруа. Бірді-екілі кем-кетік тұстар болса, жүре түзелер. Ертеңнен үмітімізді үзген жоқпыз, – дейді Арафа апа.

Кездесу соңында мектептің жылу қазан-дығына арнайы барып, жағдайымен танысқан Батырлан Дүйсенбайұлы ауыл әкіміне қой-ылған тапсырмаларды мерзімінде әрі сапалы орындауды, қандай да бір мәселе бойынша ұсыныстарды дер кезінде жасауды тапсырды.

Бет материалдарын дайындаған: Арайлым ЕРҚОҢЫРОВА, Дархан МҰҚАНОВ

Суреттерді түсірген Ғалия ӘБДІҒАППАРОВА

ӘКІМДЕР ЕСЕП БЕРДІ, ЕЛ НЕ ДЕЙДІ?

КӨҢІЛІМІЗДЕН ШЫҚТЫМен 1975 жылдан осы Кеңгір селосында тұрып келе-

мін. «Елу жылда – ел жаңа» дегендей, қазір өзгеріп жатқан әлемде ауылымыз да заман талабына сай жаңарып келеді.Ауылда өзін-өзі басқару қаржылық қолдау аясында бірнеше жобалар қолға алынып жатыр.

Ауыл әкімінің атқарған жұмысы көңілден шығады. Көшелерді жарықтандыру, сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету, көше жолдарын жөндеу бағытындағы жұмыстар кезек-тілігі мен маңыздылығына байланысты халықтың ой, пікірі ескеріле отырып жүзеге асуда.

Ауыл әкімі Қанағат Байжанұлы әрқашан еліне, халқына өзінің жүріс-тұрысымен де, сөйлеген сөзімен де сыйлы, әрі қадірлі. Ол бекер де емес. Сауда-саттық орындарында азық- түлік қалаға қарағанда арзан. Мысалы: нан – 75 теңгеден сатылады.

Елбасымыздың стратегиясын жүзеге асыруда ауыл бо-лып, әкімшілік болып атсалысуымыз қажет. Ол үшін ауыл тұрғындары, ата-әжелері, ата-ана, ұстаз болып бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығарып, еңбек етуіміз керек, сонда ғана ауылдың тұрмыс-тіршілігі берекелі де мерекелі болмақ. Өз басым ауыл әкімінің бір жылдық жұмысына қанағаттанарлық баға беремін.

Бақытгүл ӘЛИЕВА, Кеңгір селосының тұрғыны

ШАҒЫН НЕСИЕ КӨПТЕП БЕРІЛСЕ

Талап тұрғындарын көп мазалайтын мәселелердің бірі ауыз су құбыры желісінің жай-күйі болатын. Бүгінгі күні ауыз су құбырын ауыстыруға облыстық бюджеттен қаржы бөлініп, ұзақ жылдарғы мәселелер биылғы жылы шешімін тапқанына ауыл тұрғындары қуануда. Сол себепті, ауыл ақсақалдары атынан сіздерге үлкен алғысымызды білдіргіміз келеді.

Елбасы Н.Назарбаев Қазақстан халқына жолдаған әрбір Жолдауында жеке үй шаруашылықтары мен шағын фермерлерді кооперативтерге тартуға мүмкіндік беретін жағдай жасау керектігі жөнінде айтып, қай Жолдауында бол-масын халықтың әлеуметтік жағдайын бірінші кезекке қойып, оны жақсарту бағытында нақтылы тапсырмалар беріп ке-леді.

Осыған сәйкес, былтыр 2017 жылы үкімет тарапы-нан шағын несие алып, бүгінгі күні мал бордақылау ісімен айналысудамыз. Бұл да болса халыққа көмек деп біле-міз, шаруашылығымыз алға жүруде. Осындай шағын не-сиелер ауылға беріліп тұрса, жұмыссыздықтар жойылып, жұмыс орындарын ашу жүзеге асар еді. Осы уақытқа дейін атқарылған жұмыстар үшін алғыс білдіреміз.

Мұратбек БАПАНОВ, Бақытжан ТӨЛЕУОВ, Талап ауылының тұрғындары

ҚАЛА ӘКІМІНІҢ ҚОЛДАУЫН

СЕЗІНУДЕМІЗАуыл әкімі Бақытбек Сейітқазыұлының халық ал-

дындағы есебін тыңдадық. Ауыл әкімінің есебіндегі айтылған барлық жәйттарға толығымен қосыламын. Ауы-лымызда ауыз су үздіксіз беріліп отыр, ұялы байланыс жүйесі қысы-жазы қосулы, көшеге қойылған бағаналардағы шамдар бәріміз көріп жүргендей жарқырап жанып тұр. Алдағы уақытта келесі көшелерге де жарық орнатамыз деп жатыр. Алла жазса, оны да көрерміз.

Қаңтардың соңғы күндеріндегі қатты аяздан мектептің салқындап тұрғаны да белгілі. Бірақ, бұл жерде «Жұмыла көтерген жүк жеңіл» демекші, бірігіп олқылықтардың орнын толтырамыз деп сенеміз. Ауылды өркендетуге бағытталған мемлекеттік саясаттың шарапатын, басшылықтың жан-жақты қолдауын сезінудеміз. Малшыбай селосы әкімінің есеп беруіне келген қала әкімі Батырлан Дүйсенбайұлына, бөлім басшыларына көрсетіп жатқан қолдауы үшін зор алғысымды айтамын.

Арафа САҒЫНДЫҚОВА, ауыл тұрғыны

№05 (8068) 02.02.2018S A I ’ A S A T4

Беттің суреттерін түсірген Ғалия ӘБДІҒАППАРОВА

ПРЕЗИДЕНТ ЖОЛДАУЫ: сенімге – серпін!

Суреттерді түсірген Ғалия ӘБДІҒАППАРОВА

ЖАҢА МЕЖЕ, СОНЫ СОҚПАҚЕлбасының «Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы

дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты Жолдауы аясында ақпараттық-насихаттау жұмыстарын жүргізу мақсатында

құрылған облыстық мобильді топ Жезқазғанға арнайы келіп, қалалық ішкі істер басқармасы мен жергілікті полиция қызметінің

жеке құрамымен кездесті.

Қала басшысының орынбасары Зина Ақылбекова төрағалық еткен жиында алғашқы бо-лып Е.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетінің археология, этнология және отандық тарих кафедрасының доценті Жұлдыз Қарсыбаева баяндама жасады. Ол Жолдауда қаузалған ин-дустрияландыру жаңа технологияларды енгізудің көшбасшысына айналуы тиіс және көлік-логистика инфрақұрылымының тиімділігін арттыру мен «Ақылды қалалар» «ақылды ұлт» үшін деген тапсырмалар төңірегінде ой қозғады.

– Дүниежүзіндегі дамыған озық елдердің қатарынан көрінуге талпынып отырған еліміз үшін Елбасының әр жылғы Жолдауы алыс-жақын кезеңге жасалған нақты жоспарлар жиынтығы. Ел алдындағы ендігі он міндеттің көшін бастап тұрған жаңа техно-логияларды енгізу тапсырмасы еліміздің жаһандық аренаға кірігуіне ғана емес, ондағы бәсекеге қабілетті ортада тұрақтап қалуға мүмкіндік береді. Өндіріс қашанда экономиканың көшбасшысы екені аян. Ал, инновациялық технологияларды енгізбесек біз көштен қаламыз. Өйткені, озық технологиялар кәсіпорынның экспорттық әлеуеті жоғарылатады, – деген Жұлдыз Алпысқызы Қазақстандағы индустрияландырудың басты мақсаты – елдің экспортындағы шикізат емес, өнімдердің үлесін арттыру екенін айтты.

Қазақстан болашақта өндеу өнеркәсібін, дайын өнімдер өндірісін және экономиканың баламалы сек-торларын дамытуға мүдделі. Бұл орайдағы толағай табыстар дегенде елімізде бірінші бесжылдық қорытындысы бойынша 400-ге жуық жаңа өнім түрлері іске қосылды. Автомобиль жасау, теміржол машиналарын жасау, тікұшақ жасау, күн және жел энергетикасы сияқты өнеркәсіп салалары дамуда. Ел-басы биылғы Жолдауда индустрияландырудың екінші бесжылдығы жаңа технологияларды енгізудің флаг-маны болуға тиістігін мәлімдеген-ді. «Бұл міндеттің сәтті орындалуында әр қазақстандықтың үлесі бо-луы шарт», – дегенді алға тартқан доцент өзге де тапсырмаларға кеңінен тоқталды.

Қарағанды мемлекеттік техникалық уни- верситетінің мәдениет және қазақ тілі кафедрасының аға оқытушысы Мұрат Хасен Жолдаудың жетінші бағытын жан-жақты тарқатты.

– «Адами капитал — жаңғыру негізі» деп аталатын

бұл бағытта білім мен денсаулық сақтау салаларын заманауиландырумен қатар, Елбасы тіл мәселесіне де тоқталған. Президент Жолдауда: «қазақ тілін халықаралық деңгейге жақындату керек. Латын әліпбиіне көшу бұл мәселені реттеуге мүмкіндік береді. 2025 жылға дейін білім берудің барлық деңгейінде ла-тын әліпбиіне көшудің нақты кестесін жасау қажет», – деп атады. Латын әліпбиіне көшу — заман талабы. Бүгінде еліміз иық теңестіргісі келетін дамыған отыз елдің 22-сі осы латын әліпбиіне көшкен мемлекет-тер. Себебі, әрбір сала, ол ғылым болсын, денсаулық сақтау саласы болсын, ақпараттандырудың барлығы латын әліпбиі негізінде тарайды. Сондықтан, өркениетке жетудің негізгі факторларының бірі — тіл-дегі өте жоғары дәрежедегі реформалар. Ендеше, бы-лтырдан бері қолға алынған латын графикасындағы жаңа әліпби елімізді, халқымызды өркениетке бастай-тын жол, – деп түйіндеді өз ойын Мұрат Хасен.

Қарағанды мемлекеттік медициналық академи-ясы жанындағы жастар орталығының маманы Алек-сандр Урмашов жастар алдындағы басты міндет-терді айқындап берді. Оның ойынша, жастар жаңа қазақстандық бәсекеге қабылетті қоғам құруы тиіс. Осы тапсырманы орындау үшін жастар біліммен қаруланып, ел мүддесін өзінікінен биік ұстауы қажет.

– Қазақстанда жастардың өсіп-өркендеуіне мүмкіндік мол. Мемлекет тарапынан көрсетілетін қолдаулар да жетерлік. Тек, еңбек етемін деген ынта-жігерің болғаны. Қазір Қарағанды облысы көлемінде 304 269 жас бар. Олардың 142,4 мыңы белсенді жастардың қатарында. 135,2 мың жас жұмыспен қамтылған. Тағы 8,2 мыңы өзін-өзі жұмыспен қамтыған, – деп статистикалық мәліметтерге сүйенген Александр Урмашев мемлекеттік «Дипломмен ауылға», «Жа-стар практикасы», «Жасыл ел» бағдарламаларының қаншама жасқа қолдау көрсеткенін нақты сан-дармен жеткізді. Сонымен қатар, өз ісін ашам де-ушілерге де көрсетілетін құқықтық көмектер мен қаржылай қолдауларға да тоқталып өткен ол жа-старды Жолдаудың басым бағыттарын орындауға атсалысуға шақырды.

Ақпараттық-насихаттық топ өкілдеріне Жезқазған қаласының ішкі істер басқармасы басшысының орын-басары Исатай Қошжанов алғысын білдірді.

Диана ОРАЗАЛИНА

ДАМУДЫҢ ДАУСЫЗ ФОРМУЛАСЫ

Қарағанды облыстық мобильді ақпаратық тобының мүшелері Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың

биылғы Жолдауын талқылау мақсатында Жезқазған жастарымен кездесті.

Жиынға қаламыздың жоғары және орта арнаулы оқу орындарының жа-стары, медицина саласының жас ма-мандары, жалпы білім беретін орта мектептердің 10-11 сынып оқушылары қатысты. Жезқазған қаласы жастар ресурстық орталығының директоры Бақытжан Көпбаев шараны кіріспе сөзімен ашты. Ол өз сөзінде, Мемле-кет басшысы тарихи маңызы бар бұл құжатта үшінші жаңғырудың маңызын баса көрсететінін айтты. Елбасы биылғы Жолдауында жаңа дәуір бол-мысында еліміздің жаһандық бәсекеге қабылеттілігін қамтамасыз ететін эко-номикалық өсімнің жаңа моделіне байла-нысты міндеттер қояды.

Ақпараттық-түсіндіру тобының мү- шесі, Қарағанды мемлекеттік уни-верситетінің археология, этнология және отандық тарих кафедрасының доцен-ті Жұлдыз Қарсыбаеваның айтуынша, төртінші өнеркәсіптік революция кезіндегі индустрияландыру үш кезеңнен тұрады. Оның біріншісі 2010-2014 жылдар және екіншісі 2015-2019 жылдар аралығын қамтыды. Биыл еліміз үшінші кезеңге аяқ бас-ты. Қазіргі индустрияландырудың ер- екшелігі өнеркәсіпті жаңаша тұр-ғыдан дамытуда. Яғни, осы уақытқа дейін шикізатқа тәуелді болып келген еліміздің басқа да саласын дамытып, экспортқа басқа өнімдерді шығаруды көздейді. Биылғы Жолдаудың басты мақсаты – өнеркәсіпті басқаруда, мемлекеттік басқару саласында цифрлық ақпаратты кеңінен қолдану, ІТ және инженеринг қызметін дамыту.

Бүгінгі күні өндірісті автомат-тандыру процессі қарқынды жүріп, ғылым саласына соңғы үлгідегі тех-нологияны көптеп енгізуде. Бұл адам қызметін жеңілдетіп, жұмыс өнімділігін арттырады. Сонымен қатар, Жұлдыз Алпысқызы Жолдаудың «Ақылды тех- нологиялар» – агроөнеркәсіп кешенін қарқынды дамыту мүмкіндігі» атты үшінші

міндетіне кеңінен тоқталып өтті. Тарих-шы аграрлық саясат еңбек өнімділігін түбегейлі арттыруға және өңдеген өнімнің экспортын ұлғайтуға бағытталуы керек екенін алға тартты. Сондай-ақ, Мемле-кет басшысы жаңа технологиялар мен бизнес-модельдерді енгізу, агроөнеркәсіп кешенінің ғылымға негізделуін артты-ру шаруашылықтарды кооперациялау қажеттілігін күшейтетінін атап өтті.

Жолдаудың «Адами капитал – жаңғыру негізі» атты жетінші бағытына тоқталған Қарағанды мемлекеттік техникалық университетінің мәдениет және қазақ тілі кафедрасының аға оқытушысы Мұрат Хасен адам капита-лы мемлекетіміздің басты құндылығы болып табылатынын айтты. Ұлт Көш-басшысы еліміздің дамуы жолын-да бәсекеге қабілетті мемлекет бо-луымыз үшін «цифрлы» Қазақстан қалыптастыру керек екенін атап өтті. Бұл жолда медицина саласында, білім беру жүйесінде бірқатар жаңалықтар орын алып, заманауи технологиялар енгізілуде. Нақты атап айтар болсақ, «Дамумед» бағдарламасы бойынша кез-келген азамат дәрігердің қабылдауына онлайн жазылып, мекенжайы бойынша кез-келген емханаға тіркеле алады. Ал, орта білім беру саласы жаңартылған мазмұнға көшуде. Барлық өңірлерде оқушылар сарайының базасында ком-пьютерлерді, зертханаларды, 3D при-нтерлерді қоса алғанда, барлық қажетті инфрақұрылымдары бар балалар техно-парктері мен бизнес-инкубаторларының желісін құру керектігі айтылған. Топ мүшелерінің айтуынша сонымен қатар, көпұлтты мемлекетімізде үштілді білім беру жүйесі күшейтіліп, орыс мектеп-терінде қазақ тілін жүргізу бағдарламасы жаңартылуда және қазақ мектептерінде орыс тілін меңгеру маңызды болып қала береді.

Арайлым КҮНТУҒАНҚЫЗЫ

ӘЛЕУМЕТТІК ӘЛЕУЕТ АРТУДАҚалалық жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімінің ұжымы

Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың биылғы Қазақстан халқына Жолдауын талқылау мақсатында жиын өткізді.

Мемлекет басшысының «Төртінші өнер-кәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты Жолдаудың негіз-гі он бағыты сөз болған жиында әлеуметтік саладағы орын алатын тың өзгерістер ай-тылды. Осы ретте Елбасы Жолдауда еңбек нарығының тиімділігін қамтамасыз етіп, әрбір адамның өз әлеуетін іске асыра алуы үшін жағдай жасаудың маңызы зор деп атап көрсетті. Барлық негізгі мамандық бойынша заманауи стандарттар әзірленуі қажет деген. Сондай-ақ, «цифрлық дәуірге» тезірек ену үшін бірыңғай электрондық еңбек биржасын кең ауқымда енгізіп, онда бос жұмыс орын-дары мен жұмыс іздеушілер туралы барлық ақпарат жинақталуға тиістігін атап өткен Мемлекет басшысы: «...Азаматтар үйлерінен шықпай-ақ кәсіби бағдарлы тест тапсырып, оқу курстары мен мемлекеттік қолдау ша-ралары туралы біліп, өзін қызықтыратын жұмыс таба алатын болады. Еңбек кітап-

шаларын да электронды форматқа көшірген жөн. Электрондық еңбек биржасы туралы заңды 2018 жылғы 1 сәуірге дейін қабылдау қажет».

Биылғы Жолдауда зейнетақы жүйесі де тыс қалмады. Бұл жөнінде қарттар мен мүгедектерге үйде арнайы әлеуметтік қызмет көрсету бөлімшесінің меңгерушісі Аян Жыңғылбаев өз пікірін білдірді. Елбасы айтқандай, қазір зейнетақы жүйесі толықтай еңбек өтіліне байланысты. Яғни, кім көп жұмыс істесе, соның зейнетақысы қомақты болмақ. Ендеше, әр азамат өзінің бейқам кәрілігін қамтамасыз ету үшін бүгіннен бастап, жұмыс орнын заңдастырып, ай сайынғы аударымдарын аударуға баса на-зар аударуы қажет.

Арайлым ЕРҚОҢЫРОВА

Өнеркәсіп еліміздің экономикасындағы маңызды сала-лардың бірі екені айтпаса да түсінікті. Оның үстіне әлемдегі дәстүрлі отын (көмір, бензин, газ, мазут, т.б.) сұраныстың азайып, бағаның құлдырауына орай жылдан жылға өнеркәсіпті әртараптандыру және жеңіл өңдеу өнеркәсібін жандандыру міндеті күн тәртібіне шығып келеді. Осы бағыттар бойынша атқарылатын жұмыстардың негізгі сұлбасын белгілей отырып Елбасы: «Индустрияландыру жаңа технологияларды енгізудің көшбасшысына айналуы тиіс» деп отыр.

Бұған дейін жаңа технологиялар, оның ішінде интернет-банкинг, түрлі терминалдар мен мобильді қосымшалар, басқа да сандық технологиялар сауда-саттық, қызмет көрсету сынды бизнестің бірқатар салаларына еніп те үлгерді. Мәселен, Алма-ты, Астана сияқты үлкен қалаларда қазірдің өзінде қоғамдық көлікте қолма-қол төлем жүйесінің орнына электронды жолақы билеттері мен электронды төлем жүйесі енгізілген. Бұл жола-ушылар тасымалының жұмысын объективті бағалау, жола-ушылар санын нақты есептеу мен аталған саладағы қаражат айналымының ашықтығын қамтамасыз етуге жол ашып отыр. Сондай-ақ, түрлі қызмет ақыларын төлеу жүйесі де бірнеше жылдан бері интернетке бейімделді. Қазір кез-келген тұрғын қаланың әр түпкіріндегі мекемелерге барып кезек күтпей-ақ, үйінде отырып интернет-банкинг арқылы жылу мен судың ақысын төлеп жүр. Ал, мемлекеттік деңгейде қолданысқа еніп, бүгінде тиімділігін дәлелдеген «Электронды үкімет» жобасы өз алдына бөлек әңгіме.

Ендігі кезек – өнеркәсіп саласында. Өндірісті цифрлық тех-нологиялармен жарақтандыру адам күшінің тиімді пайдала-

нылуына, экологиялық талаптардың сақталуына, өндірістегі өнімділіктің артуына себеп болады. Ал, ол мақсаттарға же-ту үшін керектің бәрі бар. Елбасы айтқандай, Назарбаев университеті, «Астана» халықаралық қаржы орталығы, IT-стартаптардың халықаралық технопаркі сияқты орталықтар цифрландыруды енгізу процесінің басында жүруі тиіс.

Бұл ретте тағы бір ескеретін жәйт бар. Президен-тіміз Жолдауында: «Экономиканы цифрландыру табыс әкелгенімен, жұмыс күшінің көптеп босап қалу қаупін де тудырады. Босайтын жұмыс күшін еңбекпен қамту үшін келісілген саясатты алдын ала тиянақтау керек», – дейді. Яғни, жаңа технологияларды жаппай енгізу барысында ма-мандарды қайта даярлау, басқа жаңа жұмыс орындарын ашу міндеті туады. Ол міндеттерді асқан ұқыптылықпен атқару жергілікті әкім-қаралар мен ірі кәсіпорын басшы-ларына сын болары сөзсіз. Сондықтан да, экономиканың өсімін көздегенде әлеуметтің әлеуетін кемітіп алмау жағын да ойлау керек.

Дархан МҰҚАНОВ

№05 (8068) 02.02.2018 K E L B E T 5

ЖОЛДАУДЫ ЖАСТАР ДА ҚОЛДАДЫ

Жезқазған тарихи-археологиялық музейінде өткен «Ғасырлар қойнауындағы асыл мұралар» атты дөңгелек үстел Елбасының

биылғы Жолдауын талқылауға арналды. Ө.Байқоңыров атындағы Жезқазған университетінің студенттері мен Жезқазған

индустриалды-гуманитарлық колледж оқушылары мұражай қызметкерлерімен бірге Н.Назарбаевтың «Төртінші өнеркәсіптік

революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» Қазақстан халқына Жолдауының басым бағыттарын айқындап,

өздеріне меже қойды.

Алдымен Жезқазған тарихи-археологиялық музейінің басшысы Раушан Қапарова мен тарих және археология бөлімінің меңгерушісі Ғабдол Әуезов Жолдауда қамтылған он міндетке жеке-лей тоқталып өтті де, Елбасының бағдарлағаны жүзеге асар болса ел дамуында орын алар оң өзгерістерді жіпке тізді.

– Елбасының «Төртінші өнеркәсіптік револю-ция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты Жолдауы да өзіндік ерекшеліктерге толы. Осы Жолдауда Қазақстанның алдына әлемдегі дамыған отыз елдің қатарына кіру мақсатын қойып отыр. Осы әлемдік 30 елдің қатарына абыроймен ену үшін Елбасымыз алдағы уақытта атқарылатын біршама тапсырманы анықтап бер-ді. Соның ішінде білім берудің жаңа сапасы жай-

лы айтылған. Білім беру бағдарламаларының негізгі басымдығы өзгерістерге үнемі бейім бо-лу және жаңа білімді меңгеру қабілетін дамы-ту болуға тиіс, – деген Раушан Қапарова жас толқынды талмай білім іздеуге және еліміздің өркендеуі жолында өз үлестерін қосуға шақырды.

Жиында белсенділік танытып, өз ойлары мен пікірлерін тартынбай айтқан студенттерге естелікке кітап сыйланды. Және олардың өлке тарихына қатысты білімдерін молайтып, бойын-да патриоттық сезімді ояту мақсатында Ұлытау-Жезқазған өңірінде орналасқан тарихи-мәдени ескерткіштер жайында дайындалған бейнесю-жет пен «Елім менің» бейнебаяны көрсетілді.

Бота ШАЛҚАР

ПРЕЗИДЕНТ ЖОЛДАУЫ: сенімге – серпін!

ЗОР ЖАУАПКЕРШІЛІКМемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан халқына арнаған

дәстүрлі Жолдауы жаңа дәуір қарсаңындағы жалынды ұран емес, болашақты болжай білетін, сарабдал саясатының арқасында сын-қатерге төтеп білетін

ұлт лидерінің нақты жоспары. Халықаралық аренада еңсесі тік, беделі нық еліміздің ерен жетістігі – Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Әбішұлының дер кезінде қабылдаған батыл бағыттарының бұлжытпай жүзеге асырылуынан деп білеміз.

Ұлт Көшбасшысы барлық бағ- дарламалық құжаттарында мем-лекеттің тұрақты дамуына және эко-номикамыздың өрлеуіне тікелей әсер ететін ең маңызды баға жетпес ре-сурсы, басты факторы адами капитал екенін Жолдаудың «Адами капитал – жаңғыру негізі. Білім берудің жаңа сапасы» атты жетінші міндетінде атап өтті. Бүгінгі таңда барлық өңірлердегі оқушылар сарайларының базасында компьютерлерді, лабораторияларды және 3D-принтерлерді қоса алғанда, барлық қажетті инфрақұрылымдары бар балалар технопарктері мен бизнес-инкубаторларының желісін құру керек. Бұл жас ұрпақты ғылыми-зерттеу са-ласына және өндірістік-технологиялық ортаға ұтымды түрде кірістіруге кө-мектеседі.

Қазақстандықтардың болашағы – қазақ, орыс және ағылшын тілдерін еркін меңгеруінде. Орыс тілді мектеп-тер үшін қазақ тілін оқытудың жаңа әдістемесі әзірленіп, енгізілуде. Орыс тілін білу маңызды болып қала береді.

2016 жылдан бері жаңартылған бағдарлама бойынша орыс тілі қазақ мектептерінде 1-сыныптан бастап оқытылып келеді. Биылғы жылдан бастап инновациялық мектептердің 10-11сыныптарында жаратылыстану ғылымының жекелеген пәндері ағылшын тілінде оқытылуда. Негізгі мақсатымыз жылдан жылға барлық мектептерде осы жұмысты жалғастыру. Нәтижесінде, біздің барлық түлектеріміз жаһандық әлемде өмір сүріп, жұмыс істеуі үшін қажетті деңгейде үш тілді меңгеретін болады.

Елбасының биылғы Жолдауында әр жылда негізгі міндетке айналып ке-ле жатқан әлеуметтік салаға да ерекше көңіл бөлінді. Еліміздің университет-теріндегі педагогикалық кафедралар мен факультеттерді дамыту қажеттілігіне

тоқтала отырып, білім берудің барлық деңгейінде математика және жараты-лыстану ғылымдарын оқыту сапасын күшейту керектігін баса айтты. Онда жастарды жаңа технологиялық жағ- дайға дайындаудың маңызды шартта-ры айтылып, білім берудің жаңа сапа- лық көрсеткіштері айқындалды.

Осы ретте Елбасы білім беру ме-кемелері арасында бәсекелестікті арттырып, жеке капиталды тарту үшін қала мектептерінде жан басы-на қатысты қаржыландыру жүйесі енгізілетінін ерекше атап өтіп, аза-маттарды әлеуметтік қаржылай қол- даудың басым бағыттарына тоқталды. Әсіресе, мұғалімдердің жалақысы бі- ліктілігінің расталуына байланы-сты 30%-дан 50%-ға дейін өсе- тіні туралы хабарды халық ерекше ықы- ласпен қабылдады. Жолдаудың бір ерекшілігі – мұнда білім саласының барлық сатылары бойынша нақты мін-деттер айқындалған. Мысалы, Пре-зидент орта мектеп, колледж, ЖОО үздік оқытушыларының бейнеса- бақтары мен бейнелекцияларын ға-ламторға орналастыру керек екенін атап өтті. Бұл, расымен, еліміздің түпкір-түпкіріндегі ұстаздарға қолжетімді әрі пайдалы дүние болары анық. Соны-мен қатар, бұл ауыл мен қала білімін теңестіруге жағдай жасайды.

Биылғы Жолдау – заманға сай та-рихи өрлеу дәуіріне бастайтын, барша қазақстандықтарды ортақ мақсат жо-лында жұмылдыратын, әрбір азамат-ты нақты іс-әрекетпен өсуге жетелей-тін маңызды құжат. Оны жүзеге асыру әрқайсымызға, соның ішінде ұстаздар қауымына зор жауапкершілік жүктейді.

Гауһар ЖАҚЫПБЕКОВА, Жезқазған қаласы білім бөлімінің

тәрбие жұмысы бойынша сектор меңгерушісі

ОТАНДЫҚ ӨНЕРКӘСІПТІҢ ЦИФРЛЫҚ ДӘУІРІ БАСТАЛДЫМемлекет басшысы

Н. Назарбаевтың «Төртінші

өнеркәсіптік рево-люция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері»

атты халыққа Жолдауындағы он бағыттың алғашқысы индустрия саласына жаңа технология-

ларды енгізуге арналған.

ТАҒАЙЫНДАУ

ТҰРҒЫН ҮЙ ИНСПЕКЦИЯСЫНДА – ЖАҢА БАСШЫ

Жезқазған қаласы әкімінің 2017 жылғы 25 қаңтардағы өкімімен «Жезқазған қаласының

тұрғын үй инспекциясы бөлімі» мемлекеттік мекемесінің басшысы болып Мәруа Келмағанбетова

тағайындалды.

Мәруа Көңілбайқызы Келмағанбетова 1972 жылы Қарағанды облысы Ұлытау ауданында туған. Білімі – жоғары. Құрылысшы-инженер, заңгер.

Еңбек жолын 1995 жылы Алматы қаласындағы «Ынтымақбытсервис» мекемесінде қауіпсіздік техникасы жөніндегі инженер болып бастаған. Әр жылдары Сәтбаев қаласы әкімі аппаратында, Қарағанды облысының құрылыс, энергетика және коммуналдық шаруашылық басқармаларында бас маман, бөлім бастығы лауазы-мдарын атқарған. Осы лауазымға тағайындалғанға дейін Жезқазған қаласы тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі және автокөлік жолдары бөлімі басшысының орынбасары болған.

ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫ ЖАҢҒЫРУДЫҢ БАСЫЖезқазған гуманитарлық колледжінде Мемлекет басшысы Н. Назарбаевтың «Төртінші

өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты халыққа Жолдауын талқылауға арналған шара өтті.

Кездесуге арнайы шақырылған журналист, Жезқазған аймақтық «Сарыарқа» газетінің ре-дакторы Дархан Мұқанов колледж ұстаздары мен шәкірттеріне Елбасы Жолдауының не-гізгі бағыттары мен елдегі өнеркәсіптік даму, білім мен ғылым жүйесін жетілдіру, мемлекет-тік қызмет саласындағы оң өзгерістер туралы баяндады.

– Биылғы Жолдаудың алдыңғыларына қара- ғанда өзгешеліктері көп екені айтылып жа-тыр. Шынымен де, бұл Жолдау осыған дейін экономикамыздың басым бағыты саналып келген шикізат, әсіресе, табиғи ресурстарға сүйенген өндірістен бөлек агроөнеркәсіптік кешенге ере-кше көңіл бөлуімен құнды. Сондай-ақ, Елбасы Жолдауында өнеркәсіптің барлық салаларына цифрлық технологияларды дендеп енгізу, тұрғын үй-коммуналдық салаға «смарт» жүйелерін кіріктіру сынды тың бастамалар көтеріп отыр. Осы бағытта арнайы «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасының да қабылданғаны белгілі.

Бұл жұмыстарды жүзеге асыруды еліміздің білім ошақтары мен жастарға да артылатын міндет ауқымды, – дейді Дархан Қабылдашұлы.

Дархан Мұқановтың айтуынша, агро-өнеркәсіптің жаңа сатыда дамуы ел эконо-микасының өркендеуіне кең жол ашады. Сондай-ақ, мемлекет тарапынан цифрландыруға байла-нысты түрлі сала мамандарын қайта даярлау, жаңа жұмыс орындарын ашу бағытында да бірқатар мақсаттар қойып отыр.

Кездесу барысында колледж ұстаздары мен шәкірттері жаңартылған білім мазмұны, үш тіл-де оқыту, латын әліпбиіне көшу, ұстаздардың әлеуметтік мәртебесі туралы көкейлеріндегі сұрақтарын қойып, өз ой-пікірлерін де ортаға сал-ды.

Мырзатай ТЕМІРБЕКОВ, Жезқазған гуманитарлық колледжі

тарих пәнінің оқытушысы Суретті түсірген

Ғалия ӘБДІҒАППАРОВА

№05 (8068) 02.02.2018 Q O G ’ A M 7БҮГІНГІ КҮН ТАҚЫРЫБЫНА

ЖЕКЕМЕНШІК МЕКТЕПТЕР ДІНИ БІЛІМ БЕРЕ АЛМАЙДЫЖақын арада Дін істері және азаматтық қоғам министрі Н.Б. Ермекбаев

журналистерге берген сұхбатында елімізде жекеменшік мектептердің ашылуына қолданыстағы заңнамалар бойынша қандай да бір кедергі жоқ деп санайтынын мәлімдеді. Осыдан кейін кейбір БАҚ құралдары мен жекелеген

азаматтар әлеуметтік желілелерде осы ақпаратты дұрыс түсінбестен, «жекеменшік мектептер діни негізде оқыта алады» деген пікір тарата бастады. Бұл шындыққа жанаспайтын ақпарат екеніне назар аударғым келеді.

Біріншіден, Дін істері және азаматтық қоғам минист-рі Нұрлан Ермекбаев осы сөзі арқылы хиджаб киетін ата-аналардың мемлекет тарапынан білім алуға қатысты қосымша баламалы нұсқа ұсынуын талап етіп жатқандығын ескере оты-рып, жекеменшік мектептерді ашудың мүмкіндіктерін қарауға болатыны туралы пікірін айтты.

Екіншіден, қолданыстағы заңнамаларда жекеменшік мектептердің ашылуына кедергі жоқ дегенімен, ондай мектеп-терде тек қана діндар қыздар ғана оқиды деп айтпады. Се-бебі, заңнамаларға сәйкес кез-келген оқушы қыз тұрғылықты жері бойынша орналасқан білім орындарында оқуға құқылы. Оларды орамал тағатындар және орамал тақпайтындар деп бөлуге болмайды.

Үшіншіден, жекеменшік мектептерде қыз-дар орамалмен сабаққа келе алады деген жоқ. Керісінше, мұндай мектептерде де «Білім туралы» заңға сәйкес Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 14 қаңтардағы №26 бекітілген бұйрығының талап-тары орта және жалпы орта білім беру, мамандандырылған жалпы білім беру және арнайы оқу бағдарламаларын жүзеге асыратын кез-келген оқу орындарына бірдей қатысты.

Тағы бір балама ретінде қашықтан білім беру тәсілін зерттеуге болатынын білдірді.

Мұқият қараған адам министрдің осы екі тәсілді тағы да зерттеу керек екендігіне назар аударғанын, яғни, міндетті түрде шешіледі деп айтпағанын аңғарар еді.

Сондықтан, кейбір діндар азаматтардың министр Нұрлан Байұзақұлының осы сөз-дерінен кейін өздерінің қойған талап-тарын орындатқандай етіп көрсетулері түсініксіздік тудырады.

Осыған орай, жекеменшік мектептер ашылған күннің өзінде олардың білім беру бағдарламалары Білім және ғылым министрлігі бекіткен талаптарға сай болуы керек. Сондай-ақ, сабақ беретін ұстаздарға қойылатын талаптар да оқытушылардың біліктілігіне қарай реттелуі керек және

де ондай мектептерде де қыз балалардың сабаққа орамал тағып келуіне жол берілмейді, ешқандай діни компоненттер оқытылмайды және тек қана діндарлардан құралмайды. Сон-дай ақ, министрлік жекеменшік мектептер ашылған жағдайда, сондай білім беру мекемесінде оқимын деген қыз балаларға шектеу қойылуы мүмкін деп санайды. Мысалы, тек 9-сыныпты бітірген соң ғана қабылдануы мүмкін. Оған дейін мемлекеттік білім беру мекемелерінде оқуы тиіс.

Сонымен қатар, жекеменшік мектептерді салу азаматтардың немесе жекелеген кәсіпкерлердің өздерінің қаржысына алынуы орынды болады.

Осыған қосымша, тағы бір мәселеге назар аударғым келіп отыр. Егер қыз балалар 1-сыныптан бастап бөлек оқитын болса олар қоғамнан оқшауланып, жатырқап қалуы мүмкін. Нәтижесінде, келешекте қоғамның толыққанды мүшесі болып қалыптасуына кері әсері болады. Сонымен қатар, қыз балалар мен ер балалар бөлек оқуы мүмкін болғанымен, бұл міндетті түрде 1-сыныптан бастап бөлек оқуға болады дегенді білдір-мейді. Мысалы, оларға тек 9-сыныптан кейін ғана бөлек мек-тепте оқуларына рұқсат берілуі мүмкін. Мемлекет ондай талап-тарды қоя алады.

Халықаралық тәжірибелерді алып қарай-тын болсақ, көптеген дамыған елдерде жекеменшік мектептер және қашықтан оқыту тәжірибесі бар екенін көруге болады. Еуро-па елдерінде жекеменшік мектептер болғанымен ол жерлерде әртүрлі дін өкілдерінің балалары білім алып жатады.

Жалпы, мектептерде орамал немесе хиджаб кию сыртқы көріністер болуымен қатар, діни талаптарды үстем ету-ге ұмтылыстың көрінісі болып табылады. Ал, Конституция-да біздің еліміз зайырлы мемлекет болып табылатындығы атап көрсетілген. Зайырлы мемлекетте заң діни талаптардан жоғары тұрады. Сондықтан, әлеуметтік қарым-қатынастар, оның ішінде білім беру, денсаулық сақтау, отбасы және неке

институттары діни нормалармен емес, зайырлы мемлекеттің заңнамасымен реттеледі.

Ал, орамалын шешпеймін деген қыз балалар балама-лы нұсқа ретінде медреселерде оқуын жалғастыруларына ешқандай кедергі жоқ. Оның өзінде, олар 9-шы сыныпты бітір-ген соң ғана болулары керек. Қазақстан Республикасының «Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы» Заңының 3-ба-бында да діни білім беру ұйымдарын қоспағанда, Қазақстан Республикасында бiлiм беру мен тәрбиелеу жүйесі дін мен діни бірлестіктерден бөлiнген және зайырлы сипатта болады деп көрсетілген.

Балғабек МЫРЗАЕВ, ҚР Дін істері және азаматтық қоғам

министрлігі дін істері комитеті төрағасының орынбасары

МАМАН КЕҢЕСІ

АЛДЫН АЛСА, ОБЫР ЕМДЕЛЕДІ

Қазіргі таңда сүт безінің қатерлі ісігі жалпы қатерлі ісіктер ішінде бірінші орын алып отырғаны белгілі. Бұл аурудың көбеюінің негізгі себебі – сүт безінің қатерлі

ісігі уақытылы анықталмай, тиісті емдеу шараларының жүргізілмеуінде.Сүт безінің ісігі ауруларына тұтас кеуде

ауруы, берішті төс ауруы, түйінді төс ау-руы, қуысты омырау ауруы және безберішті түйіндерді жатқызуға болады. Бұл аурудың пайда болу себептері жүктіліктің аз бо-луы, баланы емізудің аздығы, жыныстық қатынастың дұрыс болмауы салдарынан әйел ағзасындағы горманальдық тепе-теңдіктің бұзылуында. Осыған орай, сүт безі қатерлі ісігінің алдын алу шаралары осы ау-руларды ерте анықтап, олардан оңалтуға бағытталады.

Тұрғындар арасында жиі кездесетін аурулардың алдын-алу мақсатында Ден-саулық сақтау министрінің 2009 жылдың 10 қараша күнгі №685 бұйрығына сәйкес жыл сайын Қазақстан халқына скрининг-тік тексерулер жүргізіледі. Сүт безінің ауруларын анықтау мақсатында 40-70 жас аралығындағы жасы жұп сандағы әйелдерге флюромаммография жасала-ды. Рентгенсәулелік түсірілімдер жергілікті мамандарының және облыстық онкология диспансерінің мамандарының қатысуымен тексеріліп, анықталған ауруларының тізімі белгіленеді. Анықталған аурулар әрі қарай тексеру және емдеу үшін онкодиспансерге жіберіледі.

Қай ауру болмасын ерте анықтап, емді дер кезінде жүргізсе, нәтижесі де соғұрлым жақсы болмақ. Сүт безінің қатерлі ісік ау-руын аурудың 1-ші немесе 2-ші сатысын-да жүргізсе науқастарды 100% жағдайда толыққанды жазып шығаруға болады, ал, аурудың 3-ші сатысында бұл көрсеткіш 70-80% дейін төмендейді. Аурудың 2-ші саты-дан 3-ші сатыға ауысуы 1,2 ондық көлемінде болады. Осыдан-ақ емдеу нәтижесінің жақсы

болуы үшін ауруды ерте анықтап, емді бастаудың қандай маңызды екеніне көз жет-кізуге болады.

Қазіргі таңда скринингтік тексерулердің нәтижесінде сүт безінің қатерлі ісік аурулары 90% шамасында ерте анықталып, толық ем-деліп шығуда. Айта кететін бір жәйт, әлі де болса арамызда өз денсаулығына жауапсыз қарайтын адамдардың көптігі.

Кейбір әйелдер скринингтік тексерулерден бас тартып жатса, кейбіреулері анықталған аурулары бойынша әрі қарай тексерулерден өтуге және емделуден үзілді-кесілді бас тартып жатады. Осы бастартулар кейін орны толмас өкінішке айналатынын өмірдің өзі дәлелдеді.

Елбасы өзінің бір сөзінде азаматтардың денсаулығы тек 10-15% жағдайда ғана денсаулық саласына, ал, қалған жағдайларда азаматтардың өздеріне байланысты екенін атап өткен болатын. Әр азаматтың өз денсаулығы өзінің қолында екенін ескере отырып, оларға жылда медициналық тек-серістен өтіп тұруға кеңес береміз. Бұл үшін медициналық мекемелерде барлық жағдайлар жасалған. Олар қажетті медициналық құрал-жабдықтарымен толық қамтылған, маман да жеткілікті. Медициналық мекемелерде қатерлі ісік ауруларының алдын алуға бағытталған айлықтар, онкүндіктер, «ашық есік» күндері өткізіліп, санитарлық ағарту жұмыстары жүргізіледі. Сезікті ауруларды кезектен тыс тек-серу де жолға қойылған.

«Сақтансаң, сақтаймын» дегендей, скри-нингтік тексерулердің мүмкіншілігін пайдала-нып қалуға шақырамыз.

Төкен ҚАНАПИН, Жезқазған қаласы

емханасының онколог дәрігері

САРЫ АУРУ ӨРШІП ТҰРҚарағанды облысында «А» гепатитіне шалдыққан науқастарды тіркеу басталды. Бұл жөнінде Жезқазған қалалық қоғамдық денсаулық сақтау

басқармасының басшысы Оңал Байгожина айтып берді. Бүгінде қаламызда суық судың құрамын

тексеретін 23 бақылау нүктелері бар. Сол белгіленген жерден судың сынамалары алынып, зертханаға жіберіледі. Сапасы тек-серілгеннен кейін, суды микробиологиялық зертханада «А» гепатитіне тексереді. Өйткені, қаладағы ауыз судың сапасы сын көтермейді. Ал, бұндай суды күнделікті пай-далану тек «А» гепатитіне ғана емес, одан да қауіпті ауру түріне алып келуі мүмкін. Осыған орай, кәсіпорындарда өндірістік бақылау, судың сынамаларын тексерістен өткізу күшейтілді дегенді алға тартты Оңал Төкенқызы.

Халық арасында «сары ауру» неме-се «Боткин» ауруы деп танылған «А» ге-патитін жұқтыру өте оңай әрі тез. Дерттің жұғу жолдары жайында Жезқазған қалалық қоғамдық денсаулық сақтау басқармасының эпидемиологиялық бақылау бөлімінің же-текшісі Елена Ткаченко баяндап берді. Жұқтырылған суды ішу немесе сондай су-да шомылу, жуылмаған жеміс-жидек пен көкөністі жеу, сары ауруға шалдыққан адаммен қарым-қатынаста болу дертке әкеп соғады. Ал, егер адам әлсіреп, тәбеті болмай, құсып, басы айналса дереу дәрігер шақырған жөн. Өйткені, бұл – «А» гепатитінің ең алғашқы белгілері. Мамандардың айтуын-ша, гепатитке көбіне балалар шалдығады. 2017 жылы «А» гепатитіне Жезқазғанда 2 оқушы шалдыққан. Ал, Қарағанды облысын-

да жыл басынан бері 49 адам сары ауру ди-агнозымен тіркелген.

Мектеп медбикелері қатысқан жиында «Боткин» ауруының алдын алу шарала-ры жайында да айтылды. Медициналық қызметкерлер білім ошақтарының сани-тарлық тазалығына, оқушылардың ден-саулығына жауап беретіні белгілі. Қалалық денсаулық сақтау басқармасы «А» гепа-титінің алдын алу үшін оқушыларға жоспар-лы түрде екпе егіп, күнделікті тексерістен өткізіп тұруды, техникалық қызметшілердің зарарсыздандыру құралдарын тексеріп, бақылауды тапсырды. Сондай-ақ, мектеп оқушылары арасында гепатит жайында диктант жазғызып, түсіндірме жұмыстары жүргізілу қажеттілігі айтылды.

«Ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол іздеген дұрыс» дегенді алға тартқан денсаулық сақтау басқармасының маманда-ры қала тұрғындарына жеміс-жидек, көкөніс сатып алғанда абай болу керектігін ескер-теді. Күнделікті тұтынатын азық-түліктің, судың, пайдаланатын ыдыстың тазалығына адам өзі жауап береді. Ең бастысы, тазалық шараларын жиі жүргізген жөн. Бұл орай-да ата-аналар үйде, мұғалімдер мектеп-те балаларға жеке бас гигиенасы жайлы түсіндіру қажет.

Сара ТЕМІРҒАЛИ Суретті түсірген

Ғалия ӘБДІҒАППАРОВА

15-31 қаңтар аралығында аталмыш ұйым республикалық «Қамқорлық» акциясын өткізіп, балалар үйі мен қарттар үйінде концерт қойып, естелік сыйлық таратты. Акция халық арасында, соның ішінде, өскелең ұрпақ бойында қайырымдылық мәдениетін қалыптастыруды көздейді. Осы игі шара аясында ұйым мүшелері алдымен Мәруа Құлышева атындағы балалар үйінің тәрбиеленушілеріне қонаққа барып қайтты.

Ата-ананың қамқорлығынсыз қалған балалардың жүрегіне бір сәт болса да жылулық сыйлауға тырысқан жасұландықтар әуелете ән шырқап, мың бұрала би билеп, бүлдіршіндерге тамаша көңіл-күй сыйлай білді. Кеш соңында балалар үйінің тәрбиеленушілеріне естелік сыйлықтар табыс етті.

Мұндай игі іс қаламыздағы қарттар үйінде жалғасын тапты. Өскелең ұрпақ тағдырдың тәлкегіне ұшырап, қарттар үйінде тұрып жатқан ақсақалдар мен аналарымызға қамқорлық жасауды дәстүрге айналдырғысы келетіндерін айтады. Асыл қазынамыз саналатын қарттардың көңіліне жылу ұялатып, олардың ақжарма ті-легі мен батасын алған жасұландық балалар өздеріне күш-қайрат жинағандай болды.

Арайлым ЕРҚОҢЫРОВА Беттің суреттерін түсірген Ғалия ӘБДІҒАППАРОВА

№05 (8068) 02.02.2018D U ’ B I R8СЕМИНАР

КӘСІПКЕРЛЕР ЖАУАПКЕРШІЛІГІН АРТТЫРУ ҚАЖЕТАуыл шаруашылық министрлігі агроөнеркәсіп кешенін-

дегі мемлекеттік инспекция комитеті Жезқазған қалалық аумақтық инспекциясының ұйымдастыруымен жезқазғандық

кәсіпкерлерге арналған «Мемлекеттік қызмет көрсету» тақырыбында семинар-кеңес өтті.

Жезқазған қалалық аумақтық инс-пекциясының жетекшісі Абзал Ахмет-бековтың төрағалығымен өткен кездесуге ҚР АШМ АӨК МИК Қарағанды облыстық аумақтық инспекциясының өсімдіктер ка-рантині және фитосанитариялық бақылау жөніндегі мемлекеттік инспекция бөлімінің жетекшісі Қайырғали Аринов пен бас маман – заңгер Майя Сералиева келді. Сөз алған Қайырғали Адайұлы көрсетілетін мемлекет-тік қызметтерге кеңірек тоқталды.

– Аумақтық инспекция бекітілген ре-гламентке сәйкес мемлекеттік қызмет көрсетудің үш түрін жүзеге асырады. Былтырғы жылы Қарағанды облысы бойын-ша 15 мың мемлекеттік қызмет көрсетілсе, оның екі мыңға жуығы осы Жезқазған аймағына тиесілі. Негізінен, мемлекет-тік қызмет көрсетудің басым көпшілігі фитосанитариялық сертификат алумен байланысты. Оны «Қазақмыс» корпо-рациясы ЖШС өндіретін мысты Қытай мен Новосібірге жөнелту үшін сұратады. Аталған сертификат бес жұмыс күні ішінде рәсімделеді. Ал, облыс арасында тасымал-данатын карантинге жатқызылған өнімді, мысалы, күнделікті тұтынатын көкөніс пен жеміс-жидектерге карантиндік сертификат небәрі үш күннің ішінде беріледі. Осы мем-лекеттік қызметтер тегін әрі қағаз жүзінде көрсетіледі, – деген ол алдағы күндері бұл қызмет түрлері де электронды үкімет порта-лы арқылы көрсетілетінін жеткізді.

ҚАМҚОРЛЫҚ

ЖЫЛЫ ЖҮРЕКТЕН...Республикалық «Жас Ұлан» балалар мен жасөспірімдер

ұйымы «Тәуелсіз ел ұландары – Жас Ұлан» атты қайырымдылық акциясын өткізді.

Сонымен қатар, Евроодақ елдеріне карантинге жатқызылған өнімді тасымал-дамас бұрын аумақтық инспекция маман-дарынан кеңес алған жөн екенін ескертті. Өйткені, аталмыш тауар шекарадан өтпес бұрын олардың қапталуынан бастап сақталуына дейін әлемдік стандарттарға сай болуы жіті тексеріледі. Көп жағдайда өнімнің термоөндеуі мен таңбалауы дұрыс болмай жатады. Осы орайда, Қайырғали Аринов сұрақтары бар тұрғындарды жер-гілікті аумақтық инспекцияға немесе 1414 нөміріндегі бірыңғай контакт-орталыққа хабарласуға кеңес берді.

Семинар-кеңестің пікір алмасу кезеңінде дезинфекциялау қызметінің маманы Юрий Заваров қала тұрғындары үйлеріне жаңа жиһазбен бірге қандалалар қаптайтынына жиі шағымданатынын айтып, ағаштан жа-салатын бұйымдар аумақтық инспекция та-рапынан тексерілсе деген ұсыныс білдірді. Дегенмен, ұсыныс қанағаттандырылмады. Өйткені, ағаш өнімдерін тексеру бұл ор-ган құзыреттілігіне енбейді. Ал, «Шаруа» базарының көкөніс бөлімінің жетекшісі Ақмарал Сұлтанова Қарағандының «Шығыс» базарынан жеткізілетін жеміс-жидектер мен көкөніс өнімдеріне берілетін санитариялық сертификат көп жағдайда болмайтынын ай-тты. Дегенмен, облыс көлемінде тасымал-данатын өнімдерге мұндай құжаттың талап етуі міндетті емес екені түсіндірілді. Егер, көкөністер көршілес Қызылорда облысы-

нан келген болса, санитариялық сертифи-каты міндетті түрде болуы шарт. Болмаған жағдайда, кәсіпкер әкімшілік жазаға тарты-луы мүмкін.

Сондай-ақ, Қайырғали Аринов қалалық кәсіпкерлер кәсіпкерлік жауапкершілік жөнінде ұмытпаса дейді. Өйткені, олардың сапасыз өнімі қаншама адам өміріне қауіп төндіруі мүмкін.

Майя Александровна аумақтық инспекция кәсіпкерлерімен тікелей жұмыс жасағандықтан жемқорлық қаупі әлі де барын жасырмады.

Сондықтан, ол жеке кәсіпкерлерден ешбір жағдайда заңға қарама-қайшы жағдайға бар-май, пара бермеуге шақырды.

– Гүлшоғының өзі параға тең. Біз берілген сыйлықты жеті күннің ішінде өткізуіміз қажет. Сондықтан, пара берген де, оны алған да қылмыстық жауапкершілікке тартылаты-нын тағы бір мәрте ескертіп, жемқорлықсыз қоғам құруға бәріміз атсалысайық, – деді де кәсіпкерлерге «Пара берсең, жазаланасың» деген жадынама үлестіріп берді.

Диана ОРАЗАЛИНА

РЕЙД

НАЗАРДА – ҚОҒАМДЫҚ КӨЛІКСоңғы кездері автобустардың отқа орануы жиіледі.

18 қаңтарда Ақтөбе облысының Ырғыз ауданына қарасты Қалыбай маңында болған қайғылы оқиға тек өзбек ағайынның ғана емес,

қазақ елінің де қабырғасын қайыстырды. Онда 52 апталдай азамат тірідей жанып кеткен еді. Естеріңізге сала кетсек, осыдан тура

екі ай бұрын 18 қазанда қаламыздағы №11 бағытта қатынайтын автобустан өрт шығып, өрімдей жас қыршын қиылған еді. Осы екі

қайғылы жағдайдың алдын алуға болатын еді, әттең!Жезқазған қаласының жергілікті

полиция қызметі «Автобус» жедел алдын алу шарасы аясында мем-лекеттік автоинспекторлармен және қалалық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, автомобиль жолда-ры мен жолаушылар көлігі бөлімінің қызметкерлерімен бірлесіп, рейдке шықты.

Алғашқы Құрылысшылар алаңы маңындағы орталық жолда №№3, 5, 11 бағытындағы автобустарды жол-патрульдік полиция қызметкерлері тоқтатып, жүргізушінің құжаттарын тексергенше, мемлекеттік автоин-спектор Қанат Есенғабылов пен қалалық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, автомобиль жолда-ры мен жолаушылар көлігі бөлімінің бас маманы Бақтияр Парнабе-ков автобус ішіндегі тазалық пен техникалық жағдайына зер сал-ды. Мұны көрген жолаушылар өз шағымдарын айтып қалудан тар-тынбады. Қала тұрғындарының басым көпшілігі кондуктордың жоқ-

тығын әрі көлік ішіндегі тазалық сын көтермейтінін алға тартты.

– Міне, өз көзіңізбен көріп тұрғандай, мұндағы тазалықтың сыйқы мынау. Орындықтары са-тып алғалы тазаланбаған. Тіпті, сіз ұстап тұрған жақтаудың түсі кірден көрінбейді. Перделер тура-лы айтудың өзі мұң. Қыс мезгілін-де терезеге перденің керегі жоқ. Біріншіден, ол лас, екіншіден онда шаң-тозаң мен ауру қоздырғыш ви-рустар жиналады, – деп бұрқ ете түсті №5 автобустың жолаушысы Марина Саринова. Ал, №11 бағытта қызмет көрсететін бір автобуста өрт қауіпсіздігі мен тасымалдауға тапсы-рыс беруші жауапты мекеме туралы ақпараты бар жадынамалар ілінбе-ген. Сондай-ақ, кондуктордың арнайы жұмыс формасы жоқ болып шықты. «Білмеймін. Бізге форма берілмеді», – деп иық қысқан кондуктор әйелге ескерту жасалды. Және осы бағытқа жауапты «ТрансСистемаКазахстан» ЖШС басшысы Берік Мүсірәлиевке

де ескерту жарияланбақ. Бұл атал-мыш бағыт иесіне жасалатын екінші ескерту. Үшінші ескертуден соң тап-сырыс беруші Жезқазған қалалық әкімдігі мен қызмет көрсетуші арасындағы келісімшарт бұзылады. Дегенмен, одан кейін жаңа тасы-малдаушыны табу қиынға соғады. Өйткені, Жезқазғанда жолаушылар тасымалымен айналысатындар саусақпен санарлық. Мұны жер-гілікті кәсіпкерлер дәндесе керек, ескертудің орнын толтыруға асығар еместей.

№№6,8 бағыттағы авто-бустардың жағдайы тек кондук-торлардың жоғын ескермегенде қанағаттанарлық. Аталған бағыт автобустарының жүргізушілері өз назарылықтарын білдірді.

– Біздің әр минутымыз сана-улы. Автобус арасындағы жиілік – он минут. Осы орайда, біздің қоз- ғалысымызға жол жиектерінде, оның ішінде аялдамаға темір тұл-парларын қалдырып кететін жауап-сыз жүргізушілер кедергі келтіреді. Шаруа базарындағы екі жолақты жол

бізге тіпті ыңғайсыз. Көп жағдайда жол ережесін бұзып, қарсы бет-ке шығамыз. Қаладағы базар ие-лері көлік тұрағын жасап па, әлде басқалай ма, осы мәселені шешсе дейміз, – деді жүргізуші Сергей Зверев. Шынымен, осы күні базар жаққа бара қалсаң жол бойында бей-берекет қаңтарылған көліктер автобус түгілі жаяу жүргіншіге де ыңғайсыздық тудырады.

21 қаңтардан 18 ақпанға дейін жалғасатын «Автобус» же-дел алдын алу шарасы аясында заңсыз көгілдір отын қондырғысын орнатқан екі автобус иесіне қатысты әкімшілік хаттама толтырылып, олар 15 АЕК көлемінде айыппұл төлеуге міндеттелді.

Жол ақысы қымбаттағалы қызмет көрсету сапасының артқаны шамалы. Жол ақысын қымбаттатса, көліктердің іші айнадай, сыпайы кондуктор болады деп сендір-ген тасымалдаушылар уәдесін ұмытқандай. Мамырдан бері №6 бағыттағы автобустар мен №1 бағыттағы төрт автобустың біреуі ғана жаңарғанын және №11 бағытқа қосымша үш автобус қосылғанын есепке алмағанда айтарлықтай жолаушылар қымбаттаған жол ақысымен келген оң өзгерісті әлі байқамады...

Диана ОРАЗАЛИНА

№05 (8068) 02.02.2018 9K O ’ K J I ’ E K

МУЗЕЙ ІСІНДЕ ТҮРКИЯДАН ҮЙРЕНЕРІМІЗ КӨПҚазақстан музейлерінің қызметкерлері «Kazmuseum.kz»

қорының ұйымдастыруымен Түркия астанасы – Анкара қаласында тағылымдамадан өтті. Тағылымдамаға Астана, Алматы,

Талдықорған, Түркістан, Атбасар, Есік қалаларындағы музей ма-мандары мен музейлік бағыттағы педагогтар қатысты. Аталған

жобаға Жезқазған қаласынан қатысу құрметіне музейтанушы-пе-дагог Ғайни Рахметова ие болды. Ғайни Жолбарысқызының осы

сапардан түйгенін білу үшін сұхбатқа шақырған едік.

– Ғайни Жолбарысқызы, осы тағылымдамаға қалай қатыстыңыз? Оның мақсаты мен міндеттері жайлы айтып өтсеңіз?

– Музей саласы мамандарын қолдауға арналған «Kazmuseum.kz» қорының ұйым-дастыруымен Түркия астанасы – Анкара қаласында өткен бұл тағылымдамаға Жезқазған қаласынан мені арнайы ша-қыртты. Дәл мені таңдауларына орта білім саласында «Музейтану» кур-сын оқытуым мен музейлермен ынтымақтастық орнатып, «Музей достары» атты клуб құруым себеп болса керек. Ұйымдастырушыларға газеттер мен телеарналарда жарияланған материалдарымды портфолио етіп ұсындым. Еңбегімді жоғары бағалады. Сөйтіп, Астанаға аттанып кеттім. Ол жерден ұшақпен Ыстамбұл қаласына ұшып, одан әрі Анкара қаласына жеттік. Әуежайдан Қазақстан елшілігінің мамандары біздерді арнайы күтіп алды.

Еліміздегі музей қызмет-керлерінің музей саласындағы ту-ризм ісі, реставрация мен консер-вация, экспозициялық жұмыстар, музей педагогикасы бағытында қазақстандық мамандардың білік-тілігін арттыруды мақсат еткен тағылымдама бір аптаға созылды.

– Тағылымдама Түркияның қандай музейлерінен басталды?

Біздің біліктілік арттыруға арналған сапарымыз Түркияның Анадолы мәдениеттері музейінен басталды. Музей директоры Ен-вер Сагыр Түркия музейлерінің ерекшеліктерімен таныстыра оты-рып, қазақстандық әріптестерімен алдағы уақытта бірлескен жоба-ларды жүзеге асыруға ниетті екен-дігін жеткізді. Шыны керек, мені мұндай ықылас қуантты. Енвер мырза Түркияның музей ісі жайлы әңгімелеп берді.

«Музей ісі саласында Түр-кияның өз ерекшелігі бар. Демек, Түркияның бұл салада белгілі бір стандарттары қалыптасқан деп

айтуға болады. Біз музей ғимаратын салу ісінен бастап, ішкі әрбір жұмысына жіті мән береміз. Бұл са-лада белгілі бір ортаның тәжірибесін ескереміз. Бірақ, өз стандарттары-мыз негізінде жұмыс істейміз. Біздің музейіміз археологиялық қазбалар кезінде табылған құндылықтармен тығыз байланысты болғандықтан, қазба жұмыстарын да жүргіземіз. Негізінен, бұл іспен еліміздің жоғары оқу орындары айналысады. Оқу орындары ұйымдастырған қазба жұмыстары әрине, музейлермен бір-лесе жүргізіледі», – деді Е.Сагыр.

Анадолы мәдениеттері музейімен танысу кезінде біз Түркияның АҚШ пен Ұлы-британия, Франция тәрізді елдердің музейлерінен Түркияның тарихи құндылықтары болып сана-латын экспонаттарын қайтарып алу жұмыстарына ерекше мән бердік. Музей мамандарының айтуынша, қазіргі уақытта Осман империясы тұсына тән экспонаттың бірнешеуі қайтарып алынған. Қазақстанның да шетел асып кеткен экспонаттары көп екенін ескерсек, бұл тәжірибе біз үшін аса маңызды.

Біз сондай-ақ, Түркияның этно-графия музейі, сурет және мүсін му-зейі, «Түркияның екінші ұлттық ұлы мәжілісі» мемлекеттік музейі тәрізді ірі музейлерінің де жұмыстарымен кеңірек танысуға мүмкіндік алдық. Атап айтсақ, музейлердің қор толықтыру, тарихи нысандарды му-зейлендіру, балалармен жұмыс істеу, экспозиция залдарын күтіп ұстау, «музейлер баршаға қолжетімді бо-луы керек» сияқты принциптерімен жұмыс істеуі біздің көңілімізден шықты.

– Сіз өзіңіз музей педагогика-сы бойынша ізденесіз. Түркияның бұл салада қандай жетістіктері бар екен?

– Мойындау керек, мектеп оқушыларын музей саласына тар-ту ісінде Түркия көптеген елдердің алдыңғы қатарынан көрінеді. Му-зейлерде тағылымдамадан өту

кезінде байқағаным, оқушылармен жұмыс істеу кезінде сурет салу, этнографиялық құндылықтарды на- сихаттау, музеймен танысу мә-дениеті тәрізді тақырыптарға көп көңіл бөлетіні байқалды. Әрбір түрік отбасы демалыс күндері ба-ласын музейге ертіп келуі дәстүрге айналған. Мен мұны түркиялық музей педагогикасының жемісі деп санай-мын. Алдағы уақытта осы тәжірибені жезқазғандық әріптестеріммен бө-лісе отырып, қала тұрғындары ара-сында музейге тұрақты түрде ба-

Анадолы мәдениеттері музейіндегі кездесу

Зертханалық жұмыстармен танысу

ПРЕМЬЕРА

САХНАДА – ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ТРИЛЛЕР

С. Қожамқұлов атындағы қазақ музыкалық-драма театрында орыс тілінде қойылған «Жестокий урок» («Қатал сабақ») спектаклін сенімді түрде психологиялық триллер деуге болады. Екі бөлімнен тұратын Валентин Красногоровтың бұл пьеса-

сы жезқазғандық театр сахнасында алғаш рет қойылып отыр. Бар-жоғы төрт кейіпкер ойнайтын

қойылым құрылымы қарапайым болғанымен мазмұны терең, психологиялық тартысқа, көрермен үшін тосын жұмбаққа толы. Автор

өз пьесасында қазіргі заман адамдарының жауыздыққа еті үйреніп бара жатқанын көрсетуге тырысқан және ол мақсатына жеткен де. Терең психологиялық иірім-

дерге толы шығарма шебер режиссерлық шешіммен жымдасқанда етек-жеңі жинақы, көрерменді бастан-аяқ баурап алған спек-такльге айналды.

Спектакль кейіпкері психолог Анд-рей Кольцов қоғамда қылаң беріп жатқан жантүршігерлік қылмыстардың психо-логиялық себептеріне үңіліп, адамдардың жауыздыққа жайбарақат қарауын негізгі зерттеу объектісі етіп алған. Жоғары оқу ор-нында дәріс оқитын ол осы мәселе жөнінде көп ізденіп, зерттеу нысанына қатысты қорытынды шығару үшін арнайы экспери-мент жасауды ойлайды. Ол экспериментті жүзеге асыруға театр актрисасы көмекке келеді. Эксперимент бойынша А. Кольцов Кира және Михаил есімді екі шәкіртінің жауыздыққа бейімділік тұрғысындағы психологиялық ерекшелігін зерттейді. Ол үшін психолог екі шәкіртіне эксперименттің мәнін түсіндіріп, оның барысында орын-дайтын әрекеттерін айтады. Психолог осы сынақ арқылы жазалау, қорқыту жолы-мен адамды тәрбиелеу, оған білім берудің қаншалықты тиімді екенін анықтағысы келетінін жеткізеді. Эксперимент тәртібі бойынша екі шәкірт кезек-кезек Алиса есімді экспериментке қатысушы келін-шекке өлең жаттатады. Тек, оны электрлі орындыққа таңып, өлең жаттау кезінде әр жіберген қателігі үшін тоқпен ұрады. Тоқты қосатын нүктені басатын – Кира мен Миха-ил. Осы эксперимент барысында бұрыннан көңілдері жарасып, жақын қарым-қатынаста жүрген Михаил мен Кираның психологиялық сәйкессіздігі белгілі болады. Кира Шекс-пир шығармаларынан үзінді жаттату кезін-де Алисаны бірнеше рет жіберген қателігі үшін тоқпен ұрғанда жүрегі шыдамай, экс-

периментті жалғастырудан бас тартады. Ал, Михаилдің экспериментке беріліп кет-кені соншалық, өлең жолдарынан шатысқан Алисаны есін жиғызбай үсті-үстіне тоқпен соққылайды. Ақырында Алиса электр-лі орындықта есін жимай «өліп» кетеді. Алисаның «өлімін» тырнақшаға алуымызда да мән бар. Экспериментке қатысушы екі шәкірт электрлі орындықта шын мәнінде ешқандай тоқтың жоқтығын, ал, Алисаның кәсіби актриса екенінен, ұстаздары осындай жолмен олардың өзін сынап жатқанынан ха-барсыз. Сынақ соңында психолог А. Кольцов шәкірттеріне бұл экспериментті жүргізудегі түпкілікті мақсатын ашады. Бір қоғамда, тіпті, қатар жүрген адамдардың бойындағы бұғып жатқан жасырын «қасиеттер» оңай әшкере болды. Көрермен толық әрі ауқатты отбасында тәрбиеленген, былайғы бұқара арасында жиі кездесетін қылмыс пен түрлі сұмдықтың бірін көрмей өскен Михаилдің де бойында жасырынып жатқан жауыздықтың оңай оянғанына куә болды.

Жергілікті театр сахнасында алғаш рет орыс тілінде қойылған спектакль-ді көрермендер жылы қабылдады. Ре-жиссер Теміржан Жанботаев сахналаған қойылымда психолог А. Кольцовтың рөлін мәдениет қайраткері Бақытжан Ибраев, Алиса рөлін Гаухар Мейрамбек сомдаса, Кираны Айнұр Қабдырашева, Михаил-ды Нұрқанат Рапиков ойнады. Айнұр мен Нұрқанат екеуі де – Жезқазған музыкалық колледжідің оқушылары.

Театр директоры Еркебұлан Жұмакенов аталған спектакльдің келешекте қазақ тілін-де де сахналанатынын жеткізді.

Дархан МҰҚАНОВ

ру мәдениетін дамытуға атсалысу жоспарымда бар.

– С і з қ а т ы с қ а н ос ы т а ғ ы л ы м д а м а н ы ң а я с ы н-д а ө з г е д е қ а н д а й ш а р а л а р ұ й ы м д а с т ы р ы л ды ?

– Тағылымдама жоспарына сәйкес, қазақстандық мамандарға Анкараның реставрация және кон-сервациялау лабо-раториясының тәжірибесімен танысу мүм-кіндігі де ұйымдастырылды. Аталған лабо-ратория қазіргі уақытта Анкараның бірнеше музейінің жұмысын қам-

тамасыз етіп отыр. Лаборатория басшысы Ченгиз Оздуоглының ай-туынша, лаборатория жұмыстарына сұраныс өте жоғары.

Қазақстандық мамандарды ла-бораториядағы металмен, матамен жұмыс істеуге арналған және рен-тгендік заманауи технологиялар ерекше қызықтырды.

Ресми кездесулер туралы ай-татын болсам, тағылымдама ая-сында қазақстандық мамандар Түркияның мәдениет және туризм министрлігінің тарихи мұралар және музейлер дирекциясының басшысы Ялчын Курт мырзамен «дөңгелек үстел» басында кездестік. Дирекция басшысы қазақстандық мамандар-мен кездесуге ықыласты бол-ғанын жеткізе отырып, тағылымдамаға сәттілік тіледі.

Дирекция ұжымы арнайы дайындаған «Түркиядағы музей ісі», «Реставрация және консервация бағытындағы жұмыстар», «Экспози-циялар, жаңа музейлердің ашылуы» тақырыптарындағы семинарларға да қатыстық.

Семинар соңында біздің деле-гацияға Түркияның мәдениет және туризм министрлігі тарапынан ар-найы сертификаттар тапсырылды.

Музей және музей ісі сала-сы мамандарының Түркиядағы тағылымдамасы Қазақстанның Түр- киядағы елшілігінің ұйымдас- тыруымен Түркия Республи-касының негізін салушы Мұстафа Кемал Ататүрікке арналған «Аныт-кабыр» кешенінің жұмыстарымен танысу, Анкараның тарихи қор-ғандары мен мешіттерін және монументальдық ескерткіштерін тамашалау тәрізді мәдени шаралар-мен де толықтырылды.

Тағылымдаманың қорытындысы ретінде бізді Қазақстанның Түр-киядағы елшісі Абзал Сапар-бекұлы арнайы қабылдап, алғыс хаттар тап-сырды.

Маған осындай тағылымдамаға қатысуға мүмкіндік бергені үшін «Kaz-museum.kz» қорына, Қазақстанның Түркиядағы Елшілігі-не және Түр-кияның мәдениет және туризм министрлігіне алғысымды жеткізгім келеді.

– Сұхбатыңызға рахмет! Сұхбаттасқан:

Арайлым ЕРҚОҢЫРОВА

Ғайни РАХМЕТОВА:

№05 (8068) 02.02.2018Z E R D E10ҚАЗЫНАМЫЗ БОЛҒАН ҚАРТТАР-АЙ...

АПЕКЕҢ АЙТҚАН БІР АУЫЗ СӨЗ (еске алу)

Есімі ел ішінде танымал болған қаламгер Апекеңді ақтық сапарға

шығарып салғанымызға да біраз болды.Ұлытау–Жезқазған аймағындағы қалам

ұстаған ақын-жазушылардың ағасы, жалпы әдебиет пен тіл төңірегінде жүргендердің бас–көзі болып жүрген ақсақалымыздың қазасын естімей қалды ма екен деп Жезқазған универ-ситеті қазақ тілі және әдебиеті кафедрасының меңгерушісі, ғалым қарындасымыз Све-та Сәменоваға телефон шалып: «Естімей қалдыңдар ма? Апекең қайтыс болды ғой. Соңғы сапарына шығарып салдық», – деп қаралы оқиғаның хабарын жеткізген едім, Све-та қарындасымыз: «Естідік. Жұмыс жағдайы ғой, бас көрсете алмадық. Қаза хабарын ес-тігенде ескінің көзіндей болған азын-аулақ ақсақалдарымыздың соңғысы жүгін жинап, көшіп кеткендей күй кештім», – деді. Бұл – Ап-баз ағамен тығыз аралас–құраластығы бол-маса да сырттай бағалап, бағамдап жүретін жанның сөзі. Тоқсан асып, төңірегіне ақсақал атанған, жазғандары бар, айтып жүретін әңгімелері бар, ардақты жанның бірі атанған Апекеңді енді топты жұрттың арасынан көре алмаймыз дейтін етене таныстарының сезінуі қандай болды екен дейсің мынадан соң.

Апекеңнің жиын-тойға, түрлі іс-шараларға келуі сиреп, бейсәбет үйден шықпай жүрген кезі. Ақсақалдың амандығын білейінші деп телефон шалдым. «Ассалаумағалайкум, Апе-ке. Мен Ғазиз ғой. Хал-жағдайыңыз жақсы ма?», – деп амандасып алғаннан кейін әр

нәрсені өзек еткен әңгімеміз жалғасып кет-ті. Сәл тыныстаған тұста: «Қалыңыз қалай, денсаулық мықты ма?» – деген сауалды тағы бір мәрте қайталап жібердім.

– Е, халдің несін сұрайсың? Екі Апбаздың арасын бітістіремін деп шаршадым, қарағым. Ақсақалдың жұмбақтап сөйлеуінің сырын біл-мек боп:

– Екі Апбаз дегеніңізді түсінбедім, – дедім.– Оның түсінбейтін несі бар. Екі

Апбаздың бірі – отыз-қырық жастың ішінде-гі қылшылдаған Апбаз, екіншісі – тоқсаннан асқан Апбаз. Тоқсандағы Апбаз әлгі жас жігітті: «Сен қолыңда қуатың барда, сөзің жүріп тұрғанда не істемедің? Білесің бе, анаған қиянат жасаған едің, ананы ренжітіп жәбірлеген едің. Өкпелетіп жібергендерің қаншама. Жақсылығың да жоқ емес, бар, бірақ, пендешілігің де бір басыңа жететін еді ғой»,– деп тергейді–ай кеп. Байғұстың жанын бір уыс қылып шырылдатады. Ал, ана жас Апбаз: «Ол кезде бардың бағасын білдік пе? Кімнің кім, ненің не екенін бағамдайтын ақыл болды ма? Жас болдық, «мас» болдық қой», – деп шырылдап ақталады. Міне, қарағым, осы екеуінің арасында шыр-пыр боп жатқан жайым бар.

Осы сөзден кейін Апекең де, мен де үнсіз қалдық. Сәлден кейін ақсақал әңгімесін ары қарай жалғастырды.

– Қарағым, әкем мен шешем баяғыда бақилық боп кеткен. Еркелеп баратын аға–жеңгем де жоқ. Қатарлас, замандас, сырлас дейтін шалдардан Қойшыбек қана қалды. Оның өзінде телефонмен ғана хабарласамыз. Сендердің өздерің бір шараға шақырсаңдар, біріне шақыруды ұмытып кетесіңдер. Ауыл-ды сағынбайды дейсің бе? Барғым–ақ келеді. Барсам, төріне шығарар жамағайын туыс та бар. Не бөгет дейсің бе? Көліктен түсіп, үйге жеткенімше ауылдың әлі ақыл тоқтатпаған бала-шағасы: «Мына диуана шал қайдан келген», – деп шапанымнан тартқылап, сүйреп өлтіре ме деп қорқамын.

– Апеке–ау..., – дей беріп едім:– Тұра тұр, айтайын дегенім мынау, қа-

рағым. Тоқсан деген жас Алладан сұрайтын жас емес екен. Керегі жоқ. Ақыл-есім түзу қалпында аламын десе, көндім. Бірақ, менің қолымда не бар дейсің. Алла әмірінде ғой бәрі,– деп бір түйіп тастады.

Біз біраз сөйлестік. Әр жайттан сөз қозғап, өткен-кеткен оқиғалар да тілге тиек болды. Әйтсе де, Апекеңнің әлгі айтқандары санамда шыңылдап тұрып алды.

Арада біраз уақыт өтті. Апекең үйден ұзап шықпайтын болды. «Ақсақалдың халін сұрап,

қарсы болмаса әңгімелесіп қайтайық» деп Ба-тырбек Мырзабеков, Амандық Рахұлы үшеуіміз үйіне бардық. Төргі бөлмедегі диванда жатыр екен. Келген кісінің аяқ дыбысын естіді білем: «Бұ кім ей?– деп орнынан тұрды. Көзі нашар көретін болып қалып еді ақсақалдың. Біз кім екенімізді айтып, түсіндіріп жатырмыз. Жоқ, Апекең дилы. Жады сақылдап тұр, сөзі анық, әңгімесінен жаңылмаған. Ширақ кезінде сол жақ самайындағы шашы түсіп бара жатса, оң қолымен түзетіп қайыратын қарт әдетін тас-тамапты. Қолын көтерсе: «Ойпырмай, мына қолым көтертпей жүр»,– деп шағымданатын қариялардай емес, қимылы әлі ширақ. Соған қуандық. Жасыратын несі бар, ақтарылып сөйлесе өкшесі көтеріліп, денесін тіктеп, тасып-тасып алатын Апекең сексеннің сынағынан мыңқ демей өтті. Тоқсанында қарқыны сәл баяулағанымен қимылынан жаңылыса қоймаған қалпын көрсетті. Қазір тоқсанның үшеуіне келді, тәуба, тізгінін босатпаған. Біз, Алла қаласа, Апекең 100-ге жететін шығар деп жүргенбіз. Сол үмітіміз ақталатын сыңайлы еді.

Көңілі көтеріліп қалған қартыңыз біраз әңгімені тарқатып айтты. Естелігі дәмді, сөз арасында қарттықтың «салмағы» жайлы да шағымданып қояды. Бір кезде: «Е, қара-қтарым, уақыт өз дегенін жасайды екен. Мына өмірдің ащы–тұщысын көрдік. Көріп те келе жатырмын. Ақиқат біреу: ол – ерте-кеш пе

ажалдың бір келетіні. Бір өлеңімде:Уақыт шіркін тоқтауы жоқ, зырлаған,Бойыңдағы қуатыңды ұрлаған.Мен түгілі мына жалған дүниеПайғамбардың басында да тұрмаған,–

деппін. Өмір деген осы ғой. Келіп, аман-дығымды білгендеріңе рахмет. Аман бо-лыңдар», – деп алғысын айтты.

Рахметін айтып, отырған жерінде қала берсе де біз ренжімес едік қой. Жоқ, Апекең орнынан тұрып, бізге ілесіп тысқа шықты. Есік алдында тұрып төңіректі бір шолып өтіп, бізді көзімен шығарып салды. Қарттың көз жанары-нан қимас сезімнің ізін танығандай болдым. Жасаурап тұрды. Жан дүниесі қандай күйде екен? Қағылез, қайратты шал еңкіш тартқан ба, қалай. Тізесінде діріл бар сияқты. Алла қуат берсін деп тарқастық.

Уақыт Апбаз ағаны да абыздар биігі-не шығарды. 95 жасқа қараған шағында жақсылардың жалғасындай болған ақса-қалымыздың жүрегі соғуын тоқтатты. «Пай-ғамбардың (с.ғ.с) басында да тұрмаған» жалған дүние жарығы Апекең үшін де сөнді. Өткен жылдың 27 желтоқсанында Ұлытау–Жезқазған аймағы ардақты ақсақалымен қоштасты. Марқұмның денесі Теректі («Терек-ті әулие») аулына жерленді.

Алдыңнан жарылқасын, ақсақалым!Ғазиз ЕШТАНАЕВ,

қаламгер інісі

КЕТБҰҚА БИДІҢ «КЕҢЕС» КҮЙІ Бұл – 2015 жылдың көктемінде ойға келген өлең. Алғаш Алматыға ғылыми

конференцияға аттанар алдында облыс соттарының жалпы отырысында жария еткен едім.

Кетбұқа биге ескерткіш орнатқан хабар жеткенде еске түсіп, байырғы өлеңімді алып шығып қарасам, жұрт назарына ұсынуға тұрарлық екен.

Кетбұқа бидің есімі атақты Шыңғыс хан мен оның ұлы Жошыға байланысты туды делі-нетін «Ақсақ құлан» күйімен бірге еске алынады. Қатыгез қаһан әке тұңғыш ұлын өлімге бұйрып, «оның қазасын кім ес-тіртсе, соның көмейіне қорғасын құйылады» деп жар салған. Өз қылмысын жасыру үшін «Жошыны ақсақ құлан теуіп өлтірді» деген жалған лақап таратып-ты-мыс. «Жошы жаттан жаралған, Шыңғысхан өз билігін бөтен қолға бермес үшін жаңағы айла-шарғыға барған» дейді аңыз.

Жөнсіз сөзді жоққа шығарар дерек бар ма? Бол-са, қайда жүр, дерсіз.

Анық шын Жошының атын-да тұр. Қытай тілінде «Жо» сөз таңбасы «ұқсас» деген мағынада. Қытай ұлтының ұлыс болып қалыптасуына ғұндар ықпал ет-кен. Ғұндар – қазақтың арғы атасы. Сөзімізге дәлел, тірек қылып Абайдың «Отыз сегізінші» сөзінен мына бір жолдарды алып қаралық: «Өз пиғылдарыңды соған өз халіңше ұқсатуды шарт қыл. Алла тағалаға ұқсай алам ба деп, надандықпен ол сөзден жиіркенбе, ұқсамақ

– дәл бірдейлік дағуасыменен емес, соның соңында болмақ».

Ал, «Соңында болу» дегеніңіз – жаратылыстың жо-лымен жүру, ғалами ғылымның

заңын ұстану. Кейін Жошының ортаншы ұлы Батый хан да «Сайын» атағына

ие болады. Удмурт тілін-де «сайын» сөзі «ұқсас» ұғымын береді. Ұлы мен не-мересіне мағыналы, көшелі есімдер қойған Шыңғыс

хан болашағын болжай білген, «өзінің жолын ұстар осы екеуі болар» де-

ген көреген. Өз ұрпағының атақ-абыройын, өмірін қыз-ғыштай қорғаған қарт.

Есте жоқ ерте кезден Ұлы хан тағына ие болар

ұлды сынауға арналған жол болған. Ол тәртіп бойынша болашақ хан тұлпар баптап сайлауға мін-детті. Таңдаулы шұбар атты құлан

үйірімен жарыстырып тезге салмақ. Бұл сайыс атқа та, ерге де бірдей қауіпті

еді. Жүйрік тағыға жете алмаса, не болмаса азамат ерден ауып қалса, екеуі де өлім жазасы-на бұйырылуға жататын.

Кетбұқа бидің «Кеңес» күйі таза табиғи да-ла заңынан хабар берер оқиғаға байланысты туған.

Осыдан келіп қазақ би жырау-ларының ортасында: «Кетбұға биден кеңес сұрар күн қайда» деген мақал тарап кеткен.

Бастасақ халқым жөн болар,Алқалы мынау жиынды.Қисыны мен қызықты,Аңсар сөзбен соны бір....

Бұрын, бұрын, бұрында,Болған деседі Шармықта, Ботайлық дүлдүл Керқұлан.Қазан атың қазмойын, Саңлақ күлік Қазықта,Өтіпті ғой қазақта.

Шебер сейіт ақылды,Һас жүйрікті нағыз дүр,Әңгі құлан үйірін,Құлдыратып қайырып, Сынап талай көріпті.

Аңыз білсең арғы ақиқат,Жеткен күймен үшбу хат.Бұрынғы дала жолымен, Жошы хан да жүріпті.

Жел жеткізді сыбырлап:«Қобылы садақ жебесі,Жара салған құланға,Масқара қылып иесін,Жете алмаған тағыға.

Тұл тұлпары Жошының,Егей атқа айналсын,Тірі қалса Хан ұлы,Өлім оның жазасы –Ежелгі дәстүр жолы бұл».

Халқым, тыңда шын сөзді,

Жаңа аңыз басталды.Хабар алған ұлынан,Намысқа шапты Шыңғысхан.

Жар салғызды жаһанға:«Аңсат өлім бұйырмай,Жошы өлді аңнан», – деп.Жазғы өрттей далалық,Дақпырт кетті алаулап, «Дәлелі оның қайдалап».

Ұятқа әке батса да,Өлімге ұлын қимады. Қисыны мен қызықты, Қапияда сөз таппай.Хан әкеге амал жоқ, Ақыл сұрар күн туды.

«Сендіретін ел-күнді,Қызыл тілде сөз жетпес.Болмаса да еш кінәсі, Құласын терек - тиегі. Үзілсін шапқын екі шек,Перне жүрек жарылсын.Домбыра қайран үндемес,Құйсаң-дағы қорғасын. Шығар жолың біреу-ақ:Байтақ ұлтқа, Хан ием,Көңіл айтып күйменен,Кетейік – деп сыр бермей» –Кеңес айтқан Кетбұқа,Ғұлама шіркін Би екен!

Марат АЗБАНБАЕВ, Қарағанды облыстық

сотының судьясы

АТАМҰРА

№05 (8068) 02.02.2018 S U H B A T 11САРЫАРҚА – 45

«ОҚЫРМАННЫҢ ТАЛҒАМЫН ГАЗЕТ МАЗМҰНЫ ҚАЛЫПТАСТЫРАДЫ»

Биыл бұрынғы Жезқазған облыстық «Жезқазған туы»

газетінің заңды мұрагері «Сарыарқаның» 45 жылдығы екені-

нен көзі қарақты оқырманның біразы хабардар болды. Кезіндегі Жезқазған облысының, Ұлытау-Жезқазған аймағының тарихын-да, рухани өмірінде өзіндік орны

бар басылымның мерейтойы өткенге көз жүгіртіп, аймақ та-

рихын жасасқан ардагер буынның еңбегіне жаңаша баға беріп,

құрмет көрсетуге де мүмкіндік. Осыдан 45 жыл бұрын облыстық

газеттің шаңырағын көтеріп, уығын шанышқан, алғашқы нөмірін

шығарған көнекөз журналист Қасым ОРЫНБЕТОВ – сондай сый-құрметке лайық ардагерлеріміздің

бірі де бірегейі. Қазір Қарағанды қаласында тұрып жатқан Қаскең жақында редакциямызға арнайы

соғып, жас журналистерге ақыл-кеңесін айтып кеткен болатын. Біз

де ардагер журналистің естелігін тыңдап, аз-маз сұхбат құрып

қалуға тырыстық. – Қаске, өзіңіз алғашқылардың

қатарында уығын шанышқан газе-тіңіздің 45 жылдығы да келіп қапты. Құтты болсын айтамыз. Газеттің алғашқы нөмірі шыққан сол бір жыл-дарды еске түсіре отырсаңыз.

– Өздеріңіз де білетіндей «Жез-қазған туы» газеті Жезқазған облысы құрыла салысымен ашылды. Нақтырақ айтар болсақ, 1973 жылғы 20 науры-зда Жезқазған облысы құрылса, ар-тынша облыстық газетті шығару ту-ралы шешім қабылданып, 13 сәуірде газеттің алғашқы нөмірі шықты. Ол кезде мен Ақтоғай аудандық «Арқа еңбеккері» газетінде бас редактор едім. Сол жылы наурыздың 24-інде пар-тия комитетінің басшылығы жаңадан ашылған облыстық газетке қызметке баратынымды айтты. Қандай қызмет береді, алып кете алам ба деген түрлі ой болды. Оның үстіне бұрын облыстық газетте жұмыс істеп көрмегем. Содан «9 сәуірде Жезқазғанда болуың керек» деген хабар келді. Газеттің редакто-ры болып Сайлаубек Қожамсейітов тағайындалған еді. Қалаға келсем Сайлаубек Қожамсейітов менің жауап-ты хатшы болатынымды айтты. Маған дейін газетке Сайлаухан Нәкенов, Шәкизада Дәрмаханбетов, Итен Қарымсақов, Ізбасар Қабдырахманов деген азаматтар келіп, біраз адам жи-налып қалған екен.

Алғашқы нөмірді А2 форматымен 2 бет етіп шығаратын болдық. Облыс құрамында ол кезде 2 қала, 6 аудан бар. Алғашқы нөмірді сол өңірлердің географиясын сақтай отырып, партия конференциясы делегаттарымен қосып, шопандар туралы, басқа салалар ту-ралы материалдарды жинақтап, бас мақала орнына «Оқырмандарға арнау» деген материалмен шығардық. Солай жұмысты бастап кеттік.

– Жаңадан ашылып жатқан газет болған соң маман мәселесі туаты-ны сөзсіз ғой. Ол тығырықтан қалай шықтыңыздар?

– Алғашқы нөмір шығысымен жаңа қызметкерлер ала бастадық, газеттің

бөлімдері ашылды. Сайлаухан Нәкенов мәдениет бөліміне, Болат Бабақов деген азамат партия тұрмысы бөліміне, Апбаз Қаражігітов хат бөліміне, Ескен Хасе-нов насихат бөліміне меңгеруші болды. Осылай-осылай басымыз құралды. Сол жылы журналистика мамандығын оқып келген тағы 5 жас маман келді.

Бірден айту керек, қазақ газетінің жұмысы ол кезде өте қиын болды. Облыстық орыс тілді газет бұрынғы «Джезказганский рабочий» газетінің негізінде ашылды, маманнан, басқа да жағынан айтарлықтай қиындық көрмеді. Бізде жағдай сәл басқаша болды. Басқасын былай қойғанда, қазақ тілінде тақырып қоятын линотип шрифтері бол-мады. Линотип терімшілері, машинистка, корректор таппай қиналдық. Орыс газеті-нен корректор, терімшілер берді. Олар қате басады. Бір қатесін түзетсең, екін-ші жерден тағы қате шығады. Тіпті, қате түзеткенде тапқан қатеңді қоятын жер таба алмай қаласың. Ол қателерді түзеп отырғанда таңертең шығатын газетіміз сол күні кешке, кейде тіпті одан кейін-гі күні шыққан кездер де болды. Әбден қиналдық. Қарағандыдан линотип опера-торларын шақырдық көмекке. Олар бір-екі айға келеді, қайтып кетеді. Сосын жан-жақтан адам іздедік. Осы Жезқазғанның баспаханасында істеген Гүлнәр Күл-мағанбетова деген келіншекті таптық. Сол кездің өзінде жасы қырыққа келіп қалған кісі, жұмыстың ыстық-суығына шыдап, бар ауыртпалығын көтеріп жұмыс істеді. Ақтоғайдан линотипке Сарқыт Шәріпова деген қызды алдырдық. Өте сауатты әрі жылдам теретін. Бір күнде 1700-1800 жол материалды қатесіз теріп кететін. Газетте біреулер келіп жатады, біреулер басқа жаққа ауысып жатады. Сондай бір кезде Ақтоғайдан журналист Балтабек Әбеуовті алдырдық. Келе сала ауылшаруашылық бөліміне меңгеруші болды.

Сондай-ақ, машинисткалардың мәсе- лесі де біразға дейін уайым болды. Оларды үйретіп, тәрбиелегенше біраз қиналдық. Газетімізге Базар Жолдыбае-ва деген машинистка келіп көзіміз ашыл-ды. Сөйтіп жүріп Бақыт Еркебұланова деген қызды тауып алдық. Ол да тез үйренді, жұмысын тиянақты атқарды. Осылайша бір жарым жылдың ішінде газет жұмысын дұрыс жолға қоя алдық. Алғашында аптасына екі рет, кейін үш рет шығатын болдық.

– Сіз жауапты хатшы болғаннан кей-ін де шығар, газет секретариатының жұмысы, ондағы қиындықтар туралы біраз естелік айттыңыз. Алғашқы ке-зде газеттің шығармашылық әлеуеті қалай болды? Сол туралы да айта отырсаңыз.

– Бұл тұрғыдан келгенде об-лыстық «Жезқазған туы» газетінің шығармашылық әлеуеті зор болды. Газеттің алғашқы редакторы Сайла-убек Қожамсейітов қарамағындағы журналистердің қабілетін терең тани білетін, өте мәдениетті кісі еді. Жаңадан келген әр журналистің жазғанын өзі қарайтын. Қарайтында да одан бірдеңе шығатынын, не шықпайтынын бірден ай-татын. Материалдарды оқығанда оңды-солды шимайлап, асыра сілтемейтін. Журналистің өзін шақырып алып, «Мы-на тұсын былай келтірсек әлдеқайда әдемі болатын сияқты, мына бір сөздің мына баламасын қолдансақ жөн болмай ма?» деп ақылдасып отыратын. Осын-дай кәсібилігі мен мәдениеті жоғары Сәкеңнің жиі қайталайтын «Редактор кейде диктатор, бірақ көбіне түзетуші» деген сөзі болатын. Шынымен де, ол кісі шығармашылық жұмысқа шебер басшылық жасай білді.

Редактордың орынбасары болған Рымқұл Сүлейменов та өте бедел-ді, білім, парасаты жоғары кісі бола-тын. «Жезқазған туына» «Орталық Қазақстаннан» келді. Редактордың орынбасары болған ақын Сайлаухан Нәкенов, кейін редактор болған Сабыр Сауытбаев, бөлім меңгерушісі, жауапты хатшы болған Болат Бабақов, өнеркәсіп бөліміне меңгеруші болған Қалиасқар Әбілдин, қай-қайсысын болса да бүгінде сағына еске аламыз. Жалпы, «Жезқазған туы» газетіне сол кездері шақырылған журналистердің барлығы кәсіби тұрғыда шыңдалған азаматтар еді. Осы газет та-лай ақын, жазушыны да елге танытып, бағын ашты. Мұнда марқұм Сайлаухан Нәкеновтың еңбегі зор.

Біздің газетте қаламын ұштаған, журналистиканың табалдырығын біз- дің газетте аттаған талай азамат аты елге танымал жазушыға ай-налды, республикалық ақпарат құралдарының бас редакторы болды. Бүгінде Қазақстан Жазушылар одағы басқарма төрағасының орынбасары бо-лып жүрген ақын Ғалым Жайлыбайдың партия мектебіне оқуға түскенге дейін «Жезқазған туында» қызмет еткенінің өзі біраз жайттан хабар бермей ме?! Аты республикаға танымал журналист, кейін Жамбыл облыстық «Ақжол» га-зетін басқарған Мақұлбек Рысдәулет те журналистік қызметін бізден бастаған. Сол сияқты Бейсенбай Сүлейменов деген журналисіміз кейін «Қазақстан пионері» газетіне басшылық жаса-ды, атақты баспагер болды. Сондай-ақ, «Жезқазған туына» әр жылдары әңгімелерін жариялап жүрген Кәмел Жүністегі, Өмір Кәріпов – бүгінде елге танымал жазушылар. Кәмел Жүністегі

– жай жазушы ғана емес, ұлт мүддесі жолында аянбай еңбек еткен, басын бәйгеге тіккен қайраткер. Тарихшы Қуаныш Ахметовтың түрлі тақырыптағы ғылыми мақалалары, өлке тарихына қатысты зерттеулері де газетімізде жа-рияланып тұрды. «Сарыарқаның» 45 жылдық тарихы – аз мерзім емес. Осы уақыт ішінде газеттен талай қаламы қарымды журналистер, білгір маман-дар түлеп ұшты. Алысқа бармай-ақ, осы Жезқазған-Ұлытау аймағындағы қаламгерлердің, журналистердің қай-қайсысы болса да «Сарыарқаға» бөтен емес. Бүгінде ақпарат саласын-да жемісті қызмет етіп жүрген қыз-жігіттердің дені – осы «Жезқазған туын-да» қызмет етіп қаламын ұштаған, елге танылғандар.

Осы орайда, сол кездегі ұжымның жұмысқа деген ынта-жігерін, газетке деген жанашырлығы мен жеке ада-ми қасиеттерінің де жоғары болғанын айта кету керек. Күнделікті қарбалас тірлікте не болмайды? Жұмыс бабы-мен қатаң сын да, ауыр ескертулер де болды. Соның барлығын оң қабылдап, жұмысты алға бастырып қана қоймай, адамгершілік сыйластықты сақтай білген ол кісілердің қай-қайсысы болса да құрметке лайық.

– Біраз әңгіменің басын қай-ырдық. Енді мына баспасөздің бүгінгі ахуалына ойыссақ. Қазіргі қазақ газеті қандай болуы керек, атқаратын рөлі қандай болмақ деген сауал төңірегінде ойыңызды білсек.

– Газет басқа ақпарат құралдарының ішінде өзінің ерекше қызметі бар сала ғой. Кешегі кеңестік заманда газеттің қоғам, мемлекет өмріндегі маңызы қандай болса, қазір де ол бір мысқал кеміген жоқ. Елбасының кешегі «Руха-ни жаңғыру» идеясы біздің газеттердің жұмысына жан бітіруі керек. Жезқазған-Ұлытау аймағы – тарихын тереңнен тартқан, мәдени мұрасы бай өлке. Ше-жірелі, қазыналы қарттары қаншама?! Біз «Жезқазған туында» осы тарихқа, мәдени мұрамызға көп көңіл бөлдік. Тайжанның, Болманның, Қожабайдың, Нарманбеттің мұрасын насихаттадық. Оқырманымыз қазақтар болған соң ауылға арқа сүйедік. Ауыл өмірін жан-жақты көрсетуге тырыстық. Қазір де газет тарихтан қол үзбеуі керек. Ел ау-зында жүрген талай шежіре, дастандар бар. Кейінгі жастар есімін естімеген, ес-тісе де жіті танымайтын тұлғаларымыз бар. Соларды насихаттап, танымдық дүниелерді көп жариялау қажет. Оқырманның талғамы жоғары болу үшін газеттің мазмұны бай, жазғаны құнарлы болуы керек. Журналистер соған күш салса.

Газет кешегі кеңестік кезеңде де халық пен бұқараның арасын байланыстырған дәнекер болған, бүгін де солай, болашақта да ол функ-циясынан айырылмайтыны анық. Халықтың мұң-мұқтажы газет бетінде көтеріліп, түйткілді мәселелер сөз бол-са оны билік өкілдері дұрыс қабылдап, газетпен қоян-қолтық жұмыс істесе, көтерілген мәселелер оң шешімін та-уып жатса кімге зиян? Сондықтан, газет оқырманға жақын болуы, оны-мен ұдайы байланыс орнатуы ке-рек. Оқырманның ойынан шыққан, көптің көңіліндегіні тауып айтқан га-зет қашан да беделді, ондай газеттің қызметкерлері қашан да ел алдында сыйлы.

– Уақыт бөліп, осынша естелік-пен бөліскеніңізге мың рақмет! «Сарыарқаңыздың» 45 жылдығы құтты болсын! Жаратқан газеттің әлі елу, алпыс жылдығын бірге атап өтуді жазсын.

– Рақмет. Сұхбаттасқан

Дархан МҰҚАНОВСуретті түсірген

Ғалия ӘБДІҒАППАРОВА

№05 (8068) 02.02.2018R Y ’ H A N I ’ A T12

ҚАЛАМ ҰШЫНДАҒЫ АМАНАТаламын...» дейді. Ол сандырақтаумен болды...»

Бұл үзінді оқырманды баурап алу үшін қиыстырылған қисынды оқиға емес, бір ғана майдангер әйелдің сағатқа то-лар-толмас уақыт аралығында басынан кешірген шындығы. Аз ғана сәтте осынша азапты сезімдерді жүрегінен өткерген осы жанның қан-қасап соғыс аяқталғанша, тіпті, аяқталғаннан кейін де қаншама қиямет-қайым сезімдерге төтеп беруіне тура келгенін бағамдай алар ма едіңіз? Мүмкін емес-ау...

Өйткені, Сіз бен біздің жан дүниемізді тітіркендіре отырып, осыған дейін қалыптасып үлгерген ой-түсінігімізді ойрандап өткендей әсер қалдыратын Алексиевич кейіпкерлері – ше-берлікпен шыңдалған көркем бейнелер емес, олар – өлімнің дәмін өз тіршіліктерінде татып көрген, соғыс атаулының жалғыз «сыйы» – өлімнің өз пешенелеріне бұйырған қияметтерін ес білгелі арқалап келе жатқан, арқалап өткен замандастарымыз.

Ал, Алексиевич шығармалары шындығымен шошынды-ра отырып, адам баласының әрі абзал жүректі, әрі қаһарман, әрі қатыгез жанға айнала алатынын алға тартатын дүниелер. Біздің бұл пікір адам бол-мысындағы бір-бірімен қабыспайтын мінездерді сана иесіне күштеп телу емес, майдангер әйелдердің зұлмат жылдардағы жараларын соғыстан соңғы тірлікте әр сәт сайын аяусыз тырнап, кіршіксіз сезімдері мен қы- лаусыз ниеттерін еш себепсіз күйелеуге ұмтылған жан-дардың қылығынан туған ой. Ең сорақысы – сұрапыл ортасынан аулақта болған сол жандардың амандығын қару ұстаған ер-азаматтармен қатар, дәл осы майдангер әйелдер – Алексиевич кейіпкерлері де кеудесін оққа төсей жүріп қорғаған еді.

Кітап кейіпкері, гвардия лейтенанты, штурман Александра Семеновна Попова: «...Біздің организміміз жаңа жағдайға орай ыңғайланатыны сондай, біз соғыстың өне бойында өзімізді әйелміз деп есептегеніміз жоқ... Бізде әйелге тән «шаруа» болған емес... Енді сіз оны түсінесіз ғой...» – десе, медбике, аға сержант Нина Васильевна Ильинская (Чирва): «...Еркек оралса – міне, ол батыр... Ал, қыз болса, оған кекірейе қарайды: «Біле-міз, сендердің онда не тындырғандарыңды!..». Шынымды ай-тайын, біз майданда болғанымызды жасыратынбыз, ол жайын-да айтқымыз келмейтін...» – деп, ерлікке толы өмірін мақтан етудің орнына, көміп тастағысы келеді.

Осы Ильинская сияқты, өзгелері де қырғын ортасын-

Әдебиет бойынша 2015 жылғы Нобель сыйлығы орыс тілінде жазатын белорус қаламгері Светлана Алек-сиевичке бұйырды. Дәл осы сыйлықтың Алексиевичке берілуі бір-біріне қарама-қайшы көзқарастағы пікірлердің жарыса жазылуына себеп болды. Америкалық, европалық сыншылар, публицистер, әлеуметтанушылар, этика мамандары, философтар мен психологтар оның еңбектерін роман деңгейіндегі публицистикалық шығармалар санатына қосып, автордың өзін философиялық, психологиялық, этикалық, әлеуметтік аса күрделі мәселелерді

алға шығарған озық ойлы жазушы ретінде асқақтата бағалады. Осы тұста айта кетелік, Алексиевичтің өзі болса, айналысып жүрген жанрына «сезімдер тарихы» деп анықтама берген еді.

Батыс дүниесінде аса жоғары баға иеленген Алексиевич шығармаларына байланысты жазылған бұрынғы кеңестік кеңістіктегі пікір мен баға қақ жарылды. Бұл жағдай, әсіресе, орыс, белорус қауымдарында айқын көрінді. Олардың бірі ав-тор шығармаларын шын мәніндегі деректі-көркем прозаның жарқын үлгісі ретінде танып, автордың өзін нағыз халық жа-зушысы деп бағаласа, келесілері оның еңбектерін өнер туын-дысы ретінде қарастыруға тіптен жанаса алмайтын мәнсіз дүниелерге теңеп, көркем әдебиет талаптарынан мақұрым публицистикалық ойынға балады және Нобель комитетінің бұл тұстағы шешімінен әлдекімдерге қажет саясатты қолдау әрекетін көрді.

Әлбетте, бұл ретте біз Нобель комитетінің ұйғарымын та-разылауды мақсат етіп отырған жоқпыз. Сондай-ақ, Алексие-вич шығармашылығына қатысты әрқилы ой-пікірлердің біріне жақтаушы бола кету де ниетіміз жоқ. Тағы бір айта кетуге тиісті жәйт – Светлана Алексиевич шығармашылығының көркем әдебиет ауылынан алыс жатқандығы да ақиқат.

Алайда, оның еңбектері көркем әдебиетпен қоңсы қонбаса да, бірнеше халықтың тіліне аударылып, әлемнен миллиондаған оқырманын тауып үлгергені, көптеген елдің аса жоғары сыйлықтарын иеленгені де шындық қой. Өзге жұртты тізбелемегеннің өзінде, осы авторға кеңестік кезеңде КСРО Жазушылар одағының Н. Островский атындағы (1984 ж.), К. Федин атындағы (1985 ж.) және Ленин комсомолы (1986 ж.) т.б. да аса мәртебелі сыйлықтардың берілгені рас. Одан бері-дегі тәуелсіз Ресейдің «Триумф» сыйлығын алғаны (1997 ж.), 2014 жылы ресейлік оқырмандардың дауыс беруі нәтижесінде «Большая книга» жүлдесіне ие болғаны да мәлім. Бұлардың қатарына Швеция, Германия, Австрия, Америка, Белоруссия, Польша, Франция мемлекеттерінің сыйлықтарын қоссаңыз, С. Алексиевич есімінің жаһан жұртына танымалдығын, ал, оның қаламынан туған дүниелерде оқырманды иектеп алар әлдебір күштің бар екендігін мойындамасқа әддіңіз қала қоймас.

Бұл қандай күш, қандай тылсым? Алексиевич қаламының миллиондаған оқырманды баурап әкеткен «сиқыры» неде?

Бұл «сиқыр» – бүкпесіз шындық деп аталатын құдіретті күш.

Оның құдіреттілігі сонда, сіздің иланбауыңызға, зәредей күмәндануыңызға жол қалдырмайды. Өйткені, бұл шындық ой-сезімін оқ тескен, сенімдері отқа қарылған жандардың азапты сырларынан түзілген. Сіз Алексиевич шығармаларындағы кейіпкерлердің өз бастарынан өткерген, бастан өткергелі бері айықпас жан азабына айналған шындықпен бетпе-бет кезіккеніңізде өзіңіздің өткеніңіз бен бүгініңізге, ертеңгі тірлігіңізге, айналадағы өмірге, адам баласына бұрынғыдан басқаша көзбен, басқаша түсінікпен қарай бастағаныңызды сезінесіз. Сезінесіз де, шошып кетесіз. Бұл шындықты қабылдағыңыз келмейді. Себебі, бұл шындық сіз бен біз мойын-дап жүрген шындықпен іргелесе қоймайды.

Мәселен, «Соғыстың сұрқы әйелге жат» деректі повесін-дегі кейіпкерлердің бірі, соғыс жылдары атқыштар ротасының санинструкторы болған Ольга Яковлевна Омельченконың шындығы: «...мен осы уақытқа дейін тірі қалғаныма сенбеймін. Жарақат та, контузия да алдым, бірақ, аман қалдым. Көзімді жұмсам – бәрі де алдыма жетіп келеді. Бірде снаряд қару-жарақ қоймасына түсті де, от лап ете қалды. Күзетші солдат жақын тұрған, оны да жалын орап алды. Енді ол адам емес, еттің қап-қара кесегіне айналып бара жатты... Ол тек секектеп жүр, ал елдің бәрі шұңқырларынан көріп отыр, бірақ, ешкімнің қолынан ештеңе келмей, абдырап қалды. Мен ақжаймамды ұстай сала жүгіріп бардым, әлгі солдатқа жаба салып, үстіне жата қалдым. Ол жүрегі жарылып кеткенше тыпырлаумен бол-ды да, ақырында тыныш тапты...

Жынданып кете жаздадым, әбден қанға малындым. Байырғы солдаттардың бірі келіп құшақтай алды, естіп жатыр-

мын: «Соғыс та бітер, егер бұл қыз тірі қалса, бәрібір адам болмайды, бітті дей бер» – деп жатыр. Мынадай сұмдықты, осындай жас кезінде жеңе алмас дегені шығар. Өзім жын ұрғандай қалшылдап кеттім, мені қолымнан ұстап, жеркепеге апарды...»

Осы кезде тағы да шайқас басталды... Севскінің түбінде немістер бізді күніне жеті-сегіз рет шабуылдайтын. Мен сол күннің өзінде-ақ жаралыларды қару-жарағымен бірге алып шығып жүрдім. Соңғысына еңбектеп келіп едім, оның қолы мүлде бөлек ілініп қалыпты. Оның қолын тез арада кесіп алып, қалғанын таңып тастау қажет еді, онсыз орап-таңу мүмкін емес. Ал, менің не пышағым, не қайшым бол-май шықты. Сөмкем бүйірімде бұлғақтап жүргенде, түсіп қалыпты. Не істейін? Мен қып-қызыл етті тісіммен қырши ба-стадым. Қыршып болып, таңып таста-дым... орағыштап жатырмын, ал жаралы: «Тезірек, қарындасым. Мен әлі де соғыса

да төгілген қып-қызыл қандарын, жанкешті ерліктерін айғақтайтын орден, медальдарын кеуделеріне жарқырата тағып, ел ішінде жадырай жүруге жасқанғанын қалай түсінуге болады? Қаһармандарды аспандатудың орнына, қара жерге тыққымыз келгені неліктен?!. Ерліктеріне тәу етудің орнына, жылдар бойы еш орайсыз қаралауға құмартқанымыздың сы-ры неде?!.

Бұл – Алексиевич кейіпкерлерінің өміріне куә бола отырып, көңіл түпкірінде қабыздайтын, ой-сезіміңді

шырқырата, жаныңды азапқа салатын са-уалдар. Осы іспетті сансыз сауалдың ту-уына себеп болатын да – өзіміз-ау, ойлы, саналы деп есептелетін адамдар-ау деп ойланып қаласыз.

Ойландыратын күш – Алексиевич шығармаларының шындығында. Шындық – осы кітапқа енген «Соғыстың сұрқы әйелге жат», «Мырышқа айналған қыршындар» туындыларының Темірқазығы.

Автор сұмдық шындықтарды алға тар-та отырып, адам баласын соғыс атаулыға нәлет айтуға, бейбіт өмірдің қадіріне жете білуге үндейді. Сондай-ақ, әр адамның жа-нына ізгі ниет ұялатуды көксейді.

Ал, оның шығармаларындағы кейіпкерлердің (автордың да) Сіз бен бізге, бүгінгі-ертеңгі ұрпаққа арнаған аманаты – бей-бітшілікті сақтау, адамзаттың жүрегіне мейірім қонақтату.

ҰЛТТЫҢ ЖАНЫ

АЛАШ АРЫСТАРЫ ТІЛ ЖАЙЫНДАҰлт тарихы, ұлт мәдениеті, ұлттық тіл мәселелерін

қарастырғанда Алаш қайраткерлері мұрасындағы маңызды деректерге сүйенбей пікір білдіру мүмкін

емес. Сан тараулы ғылымның дамуына жол ашқан Алаш қайраткерлерінің ғылыми мұраларының ішінде тіл туралы айтқан ойлары күні бүгінге дейін

өзектілігін жойған жоқ. Қазақ тілінің әліпбиін, емлесін жасаумен, терминология-сын қалыптастырумен, ішкі заңдылықтарын ғылыми дәйектеумен бірге Алаш

зиялылары тіл табиғатының бұзылмауы үшін барынша күресті. Ұлтымыздың рухани мәселелеріне үнемі үн қосып отырған Әлихан Бөкейхан «Мұсылман сиезі»

мақаласында мұсылман сиезі қараған закон жобасындағы рухани мекемелерде қағаз татарша тілде жазылсын дегенге өз қарсылығын білдіре отыра: «...Анық түрік

затты халық тілі біздің қазақта» дейді. Қазақ ақындарының өлең жолдарынан мы-сал келтіре отырып, «осылардай ақыны бар, бір жерде тізе қосып отырған

5 миллион қазақтың тілі қалай жоқ болады» деп күйінеді.

Қазақ тіл білімінің тууы мен қалыптасуы, дамуы А.Байтұрсынұлы есімімен тығыз бай-ланысты екені анық. А.Байтұрсынұлы негізін қалыптастырған тіл білімінің теориялық, практикалық, әдістемелік мәселелері күні бүгінге дейін ғалымдардың зерттеулері-не ғылыми бастама болып келеді. Жалпы алғанда, А. Байтұрсынұлының қазақ тіл білімінің ғылыми жүйесін жасауы – тек қазақ тіл білімінің ғана емес, жалпы тіл білімінің дамуына айрықша ықпал еткендігін, ол жасаған ғылыми негіз өз өміршеңдігін жоймай отырғандығын атап өткеніміз орынды болмақ. Ал, араб әліпбиі мен латын әліпбиіне қатысты айтылған ғалым ойларын бүгінде қайта зер-делеп, латын әліпбиіне өту жолында ескеру қажеттілігі туындап отыр.

Алаш қозғалысы қайраткерлерінің бірі – Ғұмар Қараш. Ғ.Қараштың тілге арналған мақалаларында әр халықтың өміріндегі ана тілінің орны жөнінде мәселе көтеріледі. Қаламгердің «Ұлт һәм туған тіл» мақаласы ерекше назар аудартады. Мақалада тілдің ұлтты ұйыстырудағы маңызы, білім берудегі орны, ұлттың өсіп-өркендеуінің басты рухани өзегі тіл екендігі айрықша аталады. Мақалада айтылған «Ана тілін білмей тұрып, ешбір білім-өнерді таратуға мүмкін емес. Ана тілін білмесең, онда сен ол ұлттың баласы емессің. ...Тіл ешбір уақытта өзге нәрселерге бас имес-ке тиіс. Біз оны бегірек те сүюге һәм түрлі жұқпалы шет тілдерден сақтауға борышты-мыз», – деген ойдың бүгінгі күнмен сабақтасып жатқандығы айғақ.

Алаш қозғалысы жетекшілерінің бірі, ірі қоғам қайраткері – Халел Досмұхамедұлы. Оның тілге қатысты еңбектері тақырып алуандылығымен ерекшеленеді. Х.Досмұха-медұлының тілдік мұрасы туралы сөз болғанда көбіне оның «Қазақ-қырғыз тіліндегі сингармонизм заңы» мақаласы төңірегінде ой-лар айтылады. Х.Досмұхамедұлы қаламынан бұл бағытта «Диуан лұғат-ат түрік», «Қазақ тіліне латын харфін алу мәселесі», «Жат сөздер туралы», «Қазағыстан Білім орда-сы қабылдаған пән сөздері» мақалалары бар. Өзінің тіл саласына қатысты аталған еңбектерінде қазақ тілінің заңдылықтары, әліпби, кірме сөздер, терминология мәселелері зерделенеді. Еңбектерінде қазақ тілінің табиғи қалпын сақтау мәселесін үнемі ескертіп отырған Х.Досмұхамедұлы тілге байланысты бірқатар міндеттердің оңтайлы шешілуіне ықпал еткен. Ұлт жанашырының: «...Бөтенше жақсы сөйлеймін деп мақтану керек емес, ойланыңқырау керек. Ана тілін жақсы біліп тұрып, бөтенше жақсы сөйлесең, бұл – сүйініш, ана тілін білмей тұрып, бөтенше жақсы сөйлесең, бұл – күйініш. Өз тілін біл-мей тұрып жат тілді еліктей беруі зор хата», – деген сөздері бүгінгі ұрпаққа ескерту тәрізді қабылданады.

Біз жоғарыда Алаш қайраткерлерінің тіл жайлы айтқан ойларына қысқаша тоқталып өттік. Жерді, елді, ұлттық болмыс-ты, тілді сақтау жолында күрескен Алаш

қайраткерлерінің сол кезде айтқан ойла-ры Қазақстан Республикасының Прези-денті Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауында айтылған: «Өзінің тарихын, тілін, мәдениетін білетін, сондай-ақ, зама-нына лайық, шет тілдерін меңгерген, озық әрі жаһандық көзқарасы бар қазақстандық біздің қоғамымыздың идеалына айналуға тиіс» деген бүгінгі күн талабымен ұштасып жатыр. Алаш қайраткерлерінің көп тіл біле отырып, өз тіліңді құрметте деген идеясы да Жолдауда айтылған: «Қазақстандықтардың болашағы – қазақ, орыс және ағылшын тіл-дерін еркін меңгеруінде» деген оймен үндес. Президент Жолдауында айтылған латын гра-фикасына көшу, терминология мәселелеріне қатысты пікірлер де Алаш қайраткерлерінің еңбектерінде кеңінен талқыға түскен мәсе-лелер болатын. Президенттің «Егер біз қазақ тілі ғұмырлы болсын десек, оны жөнсіз тер-минологиямен қиындатпай, қазіргі заманға лайықтауымыз қажет» деген ойын алаш қайраткерлері сол кезеңнің өзінде-ақ айтып кеткен. Біз мұны ұлт тағдыры үшін аса маңызды саналатын бір мәселе төңірегіндегі, яғни ана тілі төңірегіндегі, екі дәуір қайраткерлерінің жан айқайының үндестігі деп бағалауымыз қажет.

Света СӘМЕНОВА, Ө.А.Байқоңыров атындағы Жезқазған университетінің кафедра меңгерушісі,

филология ғылымдарының кандидаты.

Жалпы, біздің қолымыздағы осы кітап аманат кітап тәрізді. Мұндай ойға келуіміздің себебі Алексиевич шығармаларын қазақ оқырмандарына жеткізуді мақсұт тұтқан белгілі аударма-шы, публицист Марал Хасеновтің ниетіне де байланысты.

Кейінгі уақытта аударма ісімен айналысып, қазақ қаламгерлерін орыс тілді оқырмандарға таныстырып, орыс тіліндегі туындыларды қазақ жұртына жеткізіп келген Ма-рал ағамыздың көңіліндегі үлкен арманы Нобель сыйлығын иеленген қаламгерлердің шығармаларын ана тілімізде сөйлетіп, олардың тағылым алар ерекшеліктерін әдебиетпен тыныстаған қауымға таныстыру болғандай көрінеді. Соның бір дәлелі – «Нобель сыйлығы лауреаттары» айдарымен он төрт жазушының дүниесін топтастырып, 2015 жылы «Ұршықтайын иірген сөз мәйегін...», І кітап» деген атаумен жарыққа шығаруы.

Бұдан кейінгі кезекте Светлана Алексиевичтің кітабын қолға алып, «Соғыстың сұрқы әйелге жат» аталатын еңбегін тәржімалап бітіріп, осы автордың Ауған соғысында мерт болған жауынгерлердің аналарымен әңгімелесуі нәтижесінде жазылған «Цинковые мальчики» атты дүниесін қолға алуға оқталып жүрген мезгілде ажал мүмкіндік бермей кетті.

Егер ағамыздың көзі тірі болғанда, ойдағы ниетін өзі іске асырып, жоғарыда аталған І кітаптың ІІ кітабын да өзі оқырман қолына тигізер еді. Бірақ, бұл ниеті кейінгілерге аманат болып қана қалды. Бұл аманатқа Мәкеңнің абзал жары Рымбала Сма-илова апайымыз адалдық танытып, көпшілікке ұсынып отыр.

Осы тұста тағы бір аманат бой көрсетеді. Ол – аударма-шы ағамыздың абзал ниетінен өріс тауып жатқан аманат. Аңдағанымызды ашып жеткізсек, Марал Хасенов Нобель сыйлығының лауреаттарын аударып, жинақтап шығаруды қолға алған кезде көңілінде тағы бір асыл ниет болған сыңайлы. Ол ниеті «Нобель сыйлығын иеленген қаламгерлер де біздің тілімізде сөйлесе ғой!» деген арманмен астасып жатқандай.

Аудармашы ағаның осынау арман-ниеті иыққа артылған аманаттай тым салмақты және оны арқалауға бірдің шамасы жете бермесі де анық. Алайда, құзыреті жететін мемлекеттік ұйымдар ден қойып, арнайылап қолға алса, ұлт мәдениетіне қосылар маңызды іс болар еді.

Кенжебай АХМЕТОВ, жазушы, аудармашы

ЖАҢА КІТАП

QAZAQSTAN06:05 Концерт. 07:00 «Таңшолпан». 10:00 «Hit Qazaqstan». 10:50 «Апта». 11:55 «Күмбір де күмбір тербетіп». 12:00 «Саған сенемін». Т/х. 13:00 Ақпарат. 13:15 «Көңіл толқыны». 13:30 «Махаббат өткелі». Т/х. 14:25 «Ана». Т/х. 15:15 «Бақытты әйел». 17:00 Ақпарат. 17:15 Елден хабар. 17:30 «Olympic dream». 17:50 «Менің қазақстаным!». 18:20 «Қызық екен...». 19:05 «Махаббат өткелі». Т/х. 20:00 Ақпарат. 20:30 Басты тақырып. 20:50 «Қарекет». 21:45 «Саған сенемін». Т/х. 22:35 «Ана». Т/х. 23:25 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев». 00:00 Дабыл. 00:05 Ақпарат. 00:35 Басты тақырып. 00:55 Елден хабар. 01:05 «Hit Qazaqstan». 01:50 «Қарекет». 02:40 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев». 03:10 «Менің Қазақстаным!».

ХАБАР07:02 «Жаңа күн». 08:00 Жаңалықтар. 08:10 «Жаңа күн». 09:00 Новости. 09:10 «Жаңа күн». 09:20 М/с. «Динофроз». 10:30 «Симво-лы нашей Родины». 11:00 «Ана мен бала».

05.0

2.20

1806

.02.

2018

07.0

2.20

1808

.02.

2018

09.0

2.20

18

12:00 Жаңалықтар. 12:10 «Біздің назарда». 12:30 Т/х. «Пәленшеевтер»-2. 13:00 Новости. 13:10 Т/с. «Безопасность». 14:00 Т/с. «Знать будущее. Жизнь после Ванги». 14:50 «Мечты сбываются». 15:20 Т/х. «Пәленшеевтер»-2. 15:55 «Тағдыр тартысы». 16:30 «Сана». 17:00 «Народный контроль». 17:15 «Ана мен бала». 18:00 Ток-шоу «Давайте говорить!». 19:00 Қорытынды жаңалықтар. 19:30 «Бетпе-бет». 20:00 «Арнайы хабар». 20:30 «Бюро рассле-дований». 21:00 Итоги дня. 21:30 «Болашаққа бағдар». 22:30 Т/с. «Безопасность». 23:20 «Тағдыр тартысы». 23:50 Қорытынды жаңалықтар. 00:20 Т/с. «Осколки». 01:05 Қорытынды жаңалықтар. 01:35 «Ауырмайтын жол ізде». 02:05 Қорытынды жаңалықтар.

КТК07.05 «Дау-дамайсыз». 07.30 «Сүйікті Дениз». Т/х. 08.30 «Тағдыр қосқан асыл жар». Т/х. 09.30 «Кривое зеркало». 10.20 «Пока не позд-но». 11.20 «Судья-2». 15.00 Дневные новости. 15.15 Күндізгі жаңалықтар. 15.30 «Көріпкел». 17.00 «Қайсар жесір». Т/х. 18.30 Кешкі

жаңалықтар. 19.10 «Сүйікті Дениз». Т/х. 21.00 Вечерние новости. 21.40 «Главная редакция». 22.25 «Исчезнувшая». Т/с. 00.20 «Пёс». Т/с. 02.00 «Шырғалаң». Т/х. 03.15-04.00 «Тағдыр қосқан асыл жар». Т/х.

АСТАНА06:00 «KazNet». 06:30 «Отбасы». 08:00 М/ф. «Маша и Медведь». 09:15 «Избранное за не-делю». 10:00 «Ұрланған тағдыр». Т/х. 11:00 «Зехра». Т/х. 12:20 «Абысындар». Т/х. 13:40 «Асыл арман». Т/х. 14:15 «Біздің уақыт». 15:00 Т/с. «Дом с лилиями». 17:00 «Репортер представляет». 17:40 «Құс жолы». Т/х. 18:40 «Зехра». Т/х. 20:00 Жаңалықтар. 20:30 Но-вости «20:30». 21:00 «Ұрланған тағдыр». Т/х. 22:00 «Абысындар». Т/х. 23:00 «Құс жолы». Т/х. 00:00 «Стамбул көшелері». Т/х. 02:00 Но-вости «20:30». 02:30 Жаңалықтар. 03:00 «Қыз ақысы». Т/х.

7-АРНА06.00 «Қыздар арасында». 06.40 «Ене мен

келін». 07.30 Т/х «Құлпынай жұпары». 08.15 Т/х «Элиф». 09.00 «День Аиста». 09.20 «Суб-ботний вечер». 11.00 Х/ф «Женщина, не склонная к авантюрам». 13.10 «Юрмала». 14.50 Т/х «Тағдырым шешілген күн». 15.50 Т/х «Құлпынай жұпары». 16.50 «Айнаonline». 17.30 «Япырай». 18.00 «Q-елі». 19.10 Т/х «Элиф». 20.10 Т/х «Тағдырым шешілген күн». 21.10 Т/х «Жаңа келін». 21.50 Т/с «Ки-берзащитники». 22.25 Т/с «Последний мент». 23.25 Т/с «Жизнь и приключения Мишки Япончика». 00.25 Х/ф «Эффект колибри». 02.00 Т/с «Побег из аула». 03.00 Т/х «Элиф». 04.00 «Қуырдақ». 05.00 «Жеңіп көр!». .

3106:00 Ризамын. 07:00 Информбюро. 08:00 Т/с. «Жүрегім сен». 09:00 Т/с. «Қыздың жо-лы жіңішке». 11:00 «Готовим с Адель». 11:30 «Приключение Тинтина: Тайна единорога». 13:30 Т/с. «Родители». 14:00 Т/с. «Воро-нины». 15:00 «Келіндер бәйгесі». 16:00 Т/с. «Қыздың жолы жіңішке». 18:00 Т/с. «Ро-дители». 19:00 Т/с. «Воронины». 20:00 Ин-

формбюро. 21:00 Үздік әзілдер. 22:00 Т/с. «Мави». 00:00 Т/с. «Өшпес махаббат». 01:30 «Амрапали». 03:30 Алдараспан, Нысана, Шаншар әзілдері. 05:00 Қазақша концерт.

ДИДАР08.00 «Гороскоп». 08.05 «Ән шашу». 08.30 «Приют комедиантов». 10.00 Сазгер Ар-ман Бексұлтанның авторлық кеші. 12.30 «Неизведанный Казахстан». 13.00 «Ұлытау жаңалықтары». 13.15 «Леонид Гайдай. Не-обычный кросс». 14.00 «Смех с доставкой на дом». 14.50 Мультфильм. 14.10 «Ән шашу». 15.30 «Қазақстан байтақ өлке». 16.00 «Хабарландыру». 16.30 «Денсаулық және сұлулық». 17.30 «Ән шашу». 17.50 «Хроники московского быта». 18.30 «Горо-скоп». 18.35 «Хабарландыру». 19.05 Деректі фильм. 19.45 «Неизведанный Казахстан». 20.15 «Елбасы Жолдауы». 20.30 «Дидар». 21.00 «Сәлем». 22.00 «Тәулік тынысы». 22.20 «Территория происшествий». 22.30 «Николай и Лилия Гриценко. Отверженные звезды». 23.30 «Дидар».

QAZAQSTAN06:05 Концерт. 07:00 «Таңшолпан». 10:00 «Hit Qazaqstan». 10:50 «Элвин мен алақоржындар». М/х. 11:15 «Бұдыл мер-ген». М/ф. 11:25 «Қызық екен...». 12:10 «Саған сенемін». Т/х. 13:00 Ақпарат. 13:15 «Көңіл толқыны». 13:30 «Махаб-бат өткелі». Т/х. 14:25 «Ана». Т/х. 15:15 «Бақытты әйел». 17:00 Ақпарат. 17:15 Ел-ден хабар. 17:30 «Olympic dream». 17:55 «Көңіл толқыны». 18:05 «100 бизнес ба-стауы». 18:20 «Қызық екен...». 19:05 «Ма-хаббат өткелі». Т/х. 20:00 Ақпарат. 20:30 Басты тақырып. 20:50 «Қарекет». 21:45 «Саған сенемін». Т/х. 22:35 «Ана». Т/х. 23:25 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев». 00:00 Дабыл. 00:05 Ақпарат. 00:35 Ба-сты тақырып. 00:50 Елден хабар. 01:00 «Hit Qazaqstan». 01:45 «Қарекет». 02:40 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев». 03:15 «100 бизнес бастауы».

ХАБАР07:02 «Жаңа күн». 08:00 Жаңалықтар. 08:10 «Жаңа күн». 09:00 Новости. 09:10 «Жаңа күн». 09:20 Т/х. «Ғашықтық дер-

ті». 10:40 «Алтын бесік». 11:10 «Ана мен бала». 12:00 Жаңалықтар. 12:10 «Біздің назарда». 12:25 Т/х. «Пәленшеевтер»-2. 13:00 Новости. 13:10 Т/с. «Безопасность». 14:00 Т/с. «Знать будущее. Жизнь по-сле Ванги». 14:50 «Bilim». 15:20 «Тағдыр тартысы». 15:50 Т/х. «Пәленшеевтер»-2. 16:15 Т/х. «Тасөткел». 17:00 «Народный контроль». 17:15 «Ана мен бала». 18:00 Ток-шоу «Давайте говорить!». 18:55 Жаһандық саясат. 19:00 Қорытынды жаңалықтар. 19:30 Т/х. «Ғашықтық дерті». 20:55 Большая политика. 21:00 Итоги дня. 21:30 Т/х. «Ана жүрегі». 22:15 Т/с. «Без-опасность». 23:05 «Тағдыр тартысы». 23:35 Қорытынды жаңалықтар. 00:05 Т/с. «Осколки». 00:50 «Ауырмайтын жол ізде». 01:20 «Заң бойынша». 01:50 Қорытынды жаңалықтар.

КТК07.05 Кешкі жаңалықтар. 07.35 «Сүйікті Де-низ». Т/х. 08.30 «Тағдыр қосқан асыл жар». Т/х. 09.25 Новости. 10.10 «Главная редак-ция». 11.00 «Исчезнувшая». Т/с. 13.00 «Пёс». Т/с. 15.00 Дневные новости. 15.15

Күндізгі жаңалықтар. 15.30 «Көріпкел». 17.00 «Қайсар жесір». Т/х. 18.30 Кешкі жаңалықтар. 19.10 «Сүйікті Дениз». Т/х. 21.00 Вечерние новости. 21.40 «Было дело». 22.30 «Исчезнувшая». Т/с. 00.25 «Пёс». Т/с. 02.10 «Шырғалаң». Т/х. 03.25-04.10 «Тағдыр қосқан асыл жар». Т/х.

АСТАНА06:00 «Отбасы». 07:00 Жаңалықтар. 07:30 Новости «20:30». 08:00 Союз-мультфильм. 08:30 М/ф. «Маша и Мед-ведь». 10:00 «Ұрланған тағдыр». Т/х. 11:00 «Зехра». Т/х. 12:20 «Абысындар». Т/х. 13:50 «Асыл арман». Т/х. 15:00 Т/с. «Дом с лилиями». 17:00 «Reporter ұсынады». 17:40 «Құс жолы». Т/х. 18:40 «Зехра». Т/х. 20:00 Жаңалықтар. 20:30 Новости «20:30». 21:00 «Жетер!». Т/х. 22:30 «Абысындар». Т/х. 23:30 «Құс жо-лы». Т/х. 00:30 «Стамбул көшелері». Т/х. 02:30 Новости «20:30». 03:00 Жаңалықтар. 03:30 «Қыз ақысы». Т/х.

7-АРНА06.00 «Қыздар арасында». 06.40 «Ене

мен келін». 07.30 Т/х «Құлпынай жұпары». 08.15 Т/х «Элиф». 09.00 «Гадалка». 09.40 Т/ф «Я рядом». 10.40 Т/с «Последний мент». 11.40 Т/с «Жизнь и приключе-ния Мишки Япончика». 12.50 «Смеять-ся разрешается». 14.50 Т/х «Тағдырым шешілген күн». 15.50 Т/х «Құлпынай жұпары». 16.50 Т/х «Жаңа келін». 18.00 «Q-елі». 19.10 Т/х «Элиф». 20.10 Т/х «Тағдырым шешілген күн». 21.10 Т/х «Жаңа келін». 21.50 Т/с «Киберзащитни-ки». 22.25 Т/с «Последний мент». 23.25 Т/с «Жизнь и приключения Мишки Япон-чика». 00.25 Т/с «Секретные материалы». 01.10 «Смеяться разрешается». 02.30 Т/с «Побег из аула». 03.00 Т/х «Элиф». 04.00 «Қуырдақ». 05.00 «Жеңіп көр!».

3106:00 Ризамын. 07:00 Информбюро. 08:00 Т/с. «Жүрегім сен». 09:00 Т/с. «Қыздың жолы жіңішке». 11:00 М/с. «Мой малень-кий пони». 12:00 Ералаш. 13:00 Т/с. «Ро-дители». 14:00 Т/с. «Воронины». 15:00 «Келіндер бәйгесі». 16:00 Т/с. «Қыздың жолы жіңішке». 18:00 Т/с. «Родители».

19:00 Т/с. «Воронины». 20:00 Информбю-ро. 21:00 Үздік әзілдер. 22:00 Т/с. «Ма-ви». 00:00 Т/с. «Өшпес махаббат». 01:30 «Бесценный подарок». 04:00 Алдараспан, Нысана, Шаншар әзілдері. 05:00 Қазақша концерт.

ДИДАР08.00 «Дидар». 08.30 «Гороскоп». 08.35 «Ән шашу». 09.05 «Денсаулық және сүлулық». 10.05 «Смех с доставкой на дом». 10.55 «Қазақтың Майрасы». 13.00 «Дидар». 13.30 «Елбасы Жолдауы». 13.45 «Хроники московского быта». 14.30 «Муль-тфильм». 14.45 Деректі фильм. 15.30 «Не-изведанный Казахстан». 16.00 «Хабарлан-дыру». 16.30 «Николай и Лилия Гриценко. Отверженные звезды». 17.30 Деректі фильм. 18.00 «Дидар». 18.15 Мультфильм. 18.30 «Гороскоп». 18.35 «Хабарландыру». 19.05 «Мой герой». 19.45 «Неизведанный Казахстан». 20.15 «Стратегия-2050». 20.30 «Дидар». 21.00 «Сәлем». 22.00 «Тәулік тынысы». 22.20 «Территория про-исшествий». 22.30 «Без обмана». 23.15 «Ән шашу». 23.30 «Дидар».

QAZAQSTAN06:05 Концерт. 07:00 «Таңшолпан». 10:00 «Hit Qazaqstan». 10:50 «Элвин мен алақоржындар». М/х. 11:15 «Алтын шах-мат». М/ф. 11:25 «Қызық екен...». 12:10 «Саған сенемін». Т/х. 13:00 Ақпарат. 13:15 «Көңіл толқыны». 13:30 «Махаб-бат өткелі». Т/х. 14:25 «Ана». Т/х. 15:15 «Бақытты әйел». 17:00 Ақпарат. 17:15 Ел-ден хабар. 17:30 «Көңіл толқыны». 18:20 «Қызық екен...». 19:05 «Махаббат өткелі». Т/х. 20:00 Ақпарат. 20:30 Басты тақырып. 20:50 «Қарекет». 21:45 «Саған сенемін». Т/х. 22:35 «ана». Т/х. 23:25 «Түнгі студия-да Нұрлан Қоянбаев». 00:00 Дабыл. 00:05 Ақпарат. 00:35 Басты тақырып. 00:50 Ел-ден хабар. 01:00 «Hit Qazaqstan». 01:45 «Қарекет». 02:35 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев». 03:05 «Көңіл толқыны».

ХАБАР07:02 «Жаңа күн». 08:00 Жаңалықтар. 08:10 «Жаңа күн». 09:00 Новости. 09:10 «Жаңа күн». 09:20 Т/х. «Ғашықтық дер-ті». 10:40 «Мечты сбываются». 11:10 «Ана

мен бала». 12:00 Жаңалықтар. 12:10 «Білу маңызды». 12:25 Т/х. «Пәленшеевтер»-2. 13:00 Новости. 13:10 Т/с. «Безопасность». 14:00 Т/с. «Знать будущее. Жизнь после Ванги». 14:50 «Рожденные вдохновлять». 15:30 Т/х. «Пәленшеевтер»-2. 16:20 Т/х. «Ана жүрегі». 17:00 «Важно знать». 17:15 «Ана мен бала». 18:00 Ток-шоу «Давайте говорить!». 19:00 Қорытынды жаңалықтар. 19:30 Т/х. «Ғашықтық дерті». 21:00 Ито-ги дня. 21:30 Т/х. «Ана жүрегі». 22:15 Т/с. «Безопасность». 23:05 «Тағдыр тартысы». 23:35 Қорытынды жаңалықтар. 00:05 Т/с. «Осколки». 00:50 Ауырмайтын жол ізде». 01:20 «Заң бойынша». 01:50 Қорытынды жаңалықтар.

КТК07.05 Кешкі жаңалықтар. 07.35 «Сүйікті Дениз». Т/х. 08.30 «Тағдыр қосқан асыл жар». Т/х. 09.25 Новости. 10.10 «Было дело». 11.00 «Исчезнувшая». Т/с. 12.50 «Пёс». Т/с. 15.00 Дневные новости. 15.15 Күндізгі жаңалықтар. 15.30 «Көріпкел». 17.05 «Қайсар жесір». Т/х. 18.30 Кешкі

жаңалықтар. 19.10 «Сүйікті Дениз». Т/х. 21.00 Вечерние новости. 21.40 «Министер-ство правды». 22.35 «Исчезнувшая». Т/с. 00.25 «Пёс». Т/с. 02.00 «Шырғалаң». Т/х. 03.25-04.10 «Тағдыр қосқан асыл жар». Т/х.

АСТАНА06:00 «Отбасы». 07:00 Жаңалықтар. 07:30 Новости «20:30». 08:00 Союзмультфильм. 08:30 М/ф. «Маша и Медведь». 09:30 «Жетер!». Т/х. 11:00 «Зехра». Т/х. 12:20 «Абысындар». Т/х. 13:50 «Асыл арман». Т/х. 15:00 Т/с. «Дом с лилиями». 16:00 Үздік әзілдер. 17:00 «Ел аузында». 17:40 «Құс жолы». Т/х. 18:40 «Зехра». Т/х. 20:00 Жаңалықтар. 20:30 Новости «20:30». 21:00 «Жетер!». Т/х. 22:00 «Абысындар». Т/х. 23:00 «Құс жолы». Т/х. 00:00 «Стамбул көшелері». Т/х. 02:00 Новости «20:30». 02:30 Жаңалықтар. 03:00 «Қыз ақысы». Т/х.

7-АРНА06.00 «Қыздар арасында». 06.40 «Ене мен келін». 07.30 Т/х «Құлпынай жұпары». 08.15 Т/х «Элиф». 09.00 «Гадалка». 09.40 Т/ф «Я

рядом». 10.40 Т/с «Последний мент». 11.40 Т/с «Жизнь и приключения Мишки Япон-чика». 12.50 «Смеяться разрешается». 14.50 Т/х «Тағдырым шешілген күн». 15.50 Т/х «Құлпынай жұпары». 16.50 Т/х «Жаңа келін». 18.00 «Q-елі». 19.10 Т/х «Элиф». 20.10 Т/х «Тағдырым шешілген күн». 21.10 Т/х «Жаңа келін». 21.50 Т/с «Киберзащит-ники». 22.25 Т/с «Последний мент». 23.25 Т/с «Жизнь и приключения Мишки Япон-чика». 00.25 Т/с «Секретные материалы». 01.10 «Смеяться разрешается». 02.30 Т/с «Побег из аула». 03.00 Т/х «Элиф». 04.00 «Қуырдақ». 05.00 «Жеңіп көр!».

3106:00 Ризамын. 07:00 Информбюро. 08:00 Т/с. «Жүрегім сен». 09:00 Т/с. «Қыздың жолы жіңішке». 11:00 М/с. «Мой маленький пони». 12:00 Ералаш. 13:00 Т/с. «Родите-ли». 14:00 Т/с. «Воронины». 15:00 «Келін-дер бәйгесі». 16:00 Т/с. «Қыздың жолы жіңішке». 18:00 Т/с. «Родители». 19:00 Т/с. «Воронины». 20:00 Информбюро. 21:00 Үздік әзілдер. 22:00 Т/с. «Мави». 00:00 Т/с.

«Өшпес махаббат». 01:30 «Бобби». 04:00 Алдараспан, Нысана, Шаншар әзілдері. 05:00 Қазақша концерт.

ДИДАР08.00 «Дидар». 08.30 «Гороскоп». 08.35 «Ән шашу». 08.55 «Мой герой». 09.30 Деректі фильм. 10.00 «Дидар». 10.15 Әнші, ком-позитор Ілияс Байбосынов «Мөлдір тұнық көздерің». 12.00 «Мультфильм». 12.15 «Без обмана». 13.00 «Дидар». 13.30 «Стра-тегия-2050». 13.45 «Мультфильм». 14.15 «Нерассказанные истории второй мировой войны». 15.15 «Ән шашу». 15.30 «Неизве-данный Казахстан». 16.00 «Хабарланды-ру». 16.30 Деректі фильм. 17.00 «Ән шашу». 17.15 «Екатерина Савинова. Шаг в бездну». 18.00 «Дидар». 18.15 Мультфильм. 18.30 «Гороскоп». 18.35 «Хабарландыру». 19.05 «Мой герой». 19.45 «Неизведанный Казах-стан». 20.15 «Серпін». 20.30 «Дидар». 21.00 «Сәлем». 22.00 «Тәулік тынысы». 22.20 «Территория происшествий». 22.30 «Коро-ли эпизода. Рина Зеленая». 23.15 «Ән ша-шу». 23.30 «Дидар».

QAZAQSTAN06:05 Концерт. 07:00 «Таңшолпан». 10:00 «Hit Qazaqstan». 10:50 «Элвин мен алақоржындар». М/х. 11:15 «Жұман етік-ші». М/ф. 11:25 «Қызық екен...». 12:10 «Саған сенемін». Т/х. 13:00 Ақпарат. 13:15 «Көңіл толқыны». 13:30 «Махаббат өткелі». Т/х. 14:25 «Ана». Т/х. 15:15 «Бақытты әйел». 17:00 Ақпарат. 17:15 Елден ха-бар. 17:30 Олимпиада-2018. «Пхенчхан төрінде». 17:50 «Жарқын бейне». 18:20 «Қызық екен...». 19:05 «Махаббат өткелі». Т/х. 20:00 Ақпарат. 20:30 Басты тақырып. 20:50 «Қарекет». 21:45 «Саған сенемін». Т/х. 22:35 «Ана». Т/х. 23:25 «Түнгі студи-яда Нұрлан Қоянбаев». 00:00 Дабыл. 00:05 Ақпарат. 00:35 Басты тақырып. 00:55 Ел-ден хабар. 01:05 «Hit Qazaqstan». 01:50 «Қарекет». 02:40 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев». 03:10 «Жарқын бейне».

ХАБАР07:02 «Жаңа күн». 08:00 Жаңалықтар. 08:10 «Жаңа күн». 09:00 Новости. 09:10 «Жаңа күн». 09:20 Т/х. «Ғашықтық дерті». 10:40 «Bilim». 11:10 «Ана мен бала». 12:00

Жаңалықтар. 12:10 «Білу маңызды». 12:25 Т/х. «Пәленшеевтер»-2. 13:00 Новости. 13:10 Т/с. «Безопасность». 14:00 Т/с. «Знать будущее. Жизнь после Ванги». 14:50 «Сим-волы нашей Родины». 15:20 «Тағдыр тар-тысы». 15:50 Т/х. «Пәленшеевтер»-2. 16:15 Т/х. «Ана жүрегі». 17:00 «Важно знать». 17:15 «Ана мен бала». 18:00 Ток-шоу «Давайте говорить!». 19:00 Қорытынды жаңалықтар. 19:30 Т/х. «Ғашықтық дерті». 21:00 Итоги дня. 21:30 Т/х. «Ана жүрегі». 22:15 Т/с. «Безопасность». 23:00 «Тағдыр тартысы». 23:30 Қорытынды жаңалықтар. 00:00 Т/с. «Осколки». 00:45 «Ауырмайтын жол ізде». 01:15 «Заң бойынша». 01:45 Қорытынды жаңалықтар.

КТК07.05 Кешкі жаңалықтар. 07.35 «Сүйікті Де-низ». Т/х. 08.30 «Тағдыр қосқан асыл жар». Т/х. 09.25 Новости. 10.10 «Министерство правды». 11.10 «Исчезнувшая». Т/с. 13.00 «Пёс». Т/с. 15.00 Дневные новости. 15.15 Күндізгі жаңалықтар. 15.30 «Көріпкел». 17.00 «Қайсар жесір». Т/х. 18.30 Кешкі жаңалықтар. 19.10 «Сүйікті Дениз». Т/х.

21.00 Вечерние новости. 21.40 «Иная ре-альность». 22.30 «Исчезнувшая». Т/с. 00.25 «Пёс». Т/с. 02.05 «Шырғалаң». Т/х. 03.30-04.15 «Тағдыр қосқан асыл жар». Т/х.

АСТАНА06:00 «Отбасы». 07:00 Жаңалықтар. 07:30 Новости «20:30». 08:00 Союзмультфильм. 08:30 М/ф. «Маша и Медведь». 10:00 «Же-тер!». Т/х. 11:00 «Зехра». Т/х. 12:20 «Абы-сындар». Т/х. 13:50 «Асыл арман». Т/х. 15:00 Т/с. «Дом с лилиями». 16:00 Үздік әзілдер. 17:00 «KazNet». 17:40 «Құс жолы». Т/х. 18:40 «Зехра». Т/х. 20:00 Жаңалықтар. 20:30 Новости «20:30». 21:00 «Жетер!». Т/х. 22:00 «Абысындар». Т/х. 23:00 «Құс жолы». Т/х. 00:00 «Стамбул көшелері». Т/х. 02:00 Новости «20:30». 02:30 Жаңалықтар. 03:00 «Қыз ақысы». Т/х.

7-АРНА06.00 «Қыздар арасында». 06.40 «Ене мен келін». 07.30 Т/х «Құлпынай жұпары». 08.15 Т/х «Элиф». 09.00 «Гадалка». 09.40 Т/ф «Я рядом». 10.40 Т/с «Последний

мент». 11.40 Т/с «Жизнь и приключе-ния Мишки Япончика». 12.50 «Смеять-ся разрешается». 14.50 Т/х «Тағдырым шешілген күн». 15.50 Т/х «Құлпынай жұпары». 16.50 Т/х «Жаңа келін». 18.00 «Q-елі». 19.10 Т/х «Элиф». 20.10 Т/х «Тағдырым шешілген күн». 21.10 Т/х «Жаңа келін». 21.50 Т/с «Киберзащитни-ки». 22.25 Т/с «Последний мент». 23.25 Т/с «Жизнь и приключения Мишки Япон-чика». 00.25 Т/с «Секретные материалы». 01.10 «Смеяться разрешается». 02.30 Т/с «Побег из аула». 03.00 Т/х «Элиф». 04.00 «Қуырдақ». 05.00 «Жеңіп көр!».

3106:00 Ризамын. 07:00 Информбюро. 08:00 Т/с. «Жүрегім сен». 09:00 Т/с. «Қыздың жолы жіңішке». 11:00 М/с. «Мой малень-кий пони». 12:00 Ералаш. 13:00 Т/с. «Ро-дители». 14:00 Т/с. «Воронины». 15:00 «Келіндер бәйгесі». 16:00 Т/с. «Қыздың жолы жіңішке». 18:00 Т/с. «Родители». 19:00 Т/с. «Воронины». 20:00 Информбю-ро. 21:00 Үздік әзілдер. 22:00 Т/с. «Ма-ви». 00:00 Т/с. «Өшпес махаббат». 01:30

Алдараспан, Нысана, Шаншар әзілдері. 03:00 Музыкалық сағат . 03:30 Алдара-спан, Нысана, Шаншар әзілдері. 04:00 Қазақша концерт.

ДИДАР08.00 «Дидар». 08.30 «Гороскоп». 08.35 «Ән шашу». 09.00 «Нерассказанные истории второй мировой войны». 10.00 «Дидар». 10.15 Заттыбек Көпбосынұлы «Ақ маржан» шығармашылық кеші. 12.15 «Мой герой». 13.00 «Дидар». 13.30 «Серпін». 13.45 «Екатерина Савинова. Шаг в бездну». 14.30 «Мультфильм». 14.45 «Короли эпизода. Рина Зеленая». 15.30 «Неизведанный Казахстан». 16.00 «Хабарландыру». 17.00 «Осторожно, мошенники!». 17.30 «Ән шашу». 18.00 «Дидар». 18.15 Мультфильм. 18.30 «Го-роскоп». 18.35 «Хабарландыру». 19.30 «Неизведанный Казахстан». 20.00 «За строкой Послания». 20.15 «Ауылым – алтын бесігім». 20.30 «Дидар». 21.00 «Сәлем». 22.00 «Тәулік тынысы». 22.20 «Территория происшествий». 22.30 «Ашаршылық». 23.30 «Дидар».

QAZAQSTAN06:05 Концерт. 06:45 Олимпиада-2018. Фристайл. 07:50 «Көңіл толқыны». 08:35 Олимпиада-2018. Фристайл. 09:35 Муль-тфильм. 10:00 «Hit Qazaqstan». 10:50 «Ен-ші». 11:25 «Қызық екен...». 12:10 «Саған сенемін». Т/х. 13:00 Ақпарат. 13:15 Олимпиада-2018. «Пхенчхан төрінде». 13:30 «Махаббат өткелі». Т/х. 14:25 «Ана». Т/х. 15:15 «Бақытты әйел». 16:50 Олимпиада-2018. Ашылу салтанаты. Тікелей эфир. 19:00 «Махаббат өткелі». Т/х. 20:00 Ақпарат. 20:30 «Қазақстандық олимпиадашылар». 20:55 «Қарекет». 21:50 «Саған сенемін». Т/х. 22:40 «Ана». Т/х. 23:30 «Олимпиада-2018». Күнделік. 23:45 «Парасат майданы». 00:20 Дабыл. 00:25 Ақпарат. 00:55 «Достар». 01:45 «Hit Qazaqstan». 02:30 «Қарекет».

ХАБАР07:02 Зимние Олимпийские игры 2018 в Пхёнчхан. Фигурное катание – команд-ное. 10:15 «Тағдыр тартысы». 10:45 «Тайны. Судьбы. Имена». 11:30 «Сана».

12:00 Жаңалықтар. 12:10 «Біздің назар-да». 12:25 Т/х. «Пәленшеевтер»-2. 13:00 Новости. 13:10 Зимние Олимпийские игры 2018 в Пхёнчхан. Фристайл. Мужчины. Мо-гул. Квалификация 1. 15:00 «Алтын бес-ік». 15:40 Т/х. «Пәленшеевтер»-2. 16:15 Т/х. «Ана жүрегі». 17:00 Открытие Зимних Олимпийских игр 2018 в Пхёнчхан. Пря-мая трансляция. 18:55 Жаһандық саясат. 19:00 Қорытынды жаңалықтар. 19:30 Т/х. «Ғашықтық дерті». 20:55 Большая по-литика. 21:00 Итоги дня. 21:30 Т/х. «Ана жүрегі». 22:15 «Опасные пассажиры пое-зда 123». 00:00 Қорытынды жаңалықтар. 00:30 Т/с. «Осколки». 01:15 Қорытынды жаңалықтар. 01:45 «Тағдыр тартысы». 02:15 Қорытынды жаңалықтар.

КТК07.05 Кешкі жаңалықтар. 07.35 «Сүйікті Дениз». Т/х. 08.30 «Тағдыр қосқан асыл жар». Т/х. 09.25 Новости. 10.10 «Иная реальность». 11.00 «Исчезнувшая». Т/с. 12.40 «Пёс». Т/с. 15.00 Дневные ново-сти. 15.15 Күндізгі жаңалықтар. 15.30

«Көріпкел». 17.20 «Қайсар жесір». Т/х. 18.30 Кешкі жаңалықтар. 19.10 «Сүйікті Дениз». Т/х. 21.00 Вечерние новости. 21.40 «Наша правда». 22.40 «Ультима-тум». 02.00 «Шырғалаң». Т/х. 03.20-04.10 «Тағдыр қосқан асыл жар». Т/х.

АСТАНА06:00 «Отбасы». 07:00 Жаңалықтар. 07:30 Новости «20:30». 08:00 Союзмуль-тфильм. 08:30 М/ф. «Маша и Медведь». 10:00 «Жетер!». Т/х. 11:00 «Зехра». Т/х. 12:20 «Абысындар». Т/х. 13:50 «Асыл арман». Т/х. 14:50 Т/с. «Дом с лилия-ми». 15:50 Х/ф. «Бриллиантовая рука». 17:40 «Құс жолы». Т/х. 18:40 «Зехра». Т/х. 20:00 Жаңалықтар. 20:30 Новости «20:30». 21:00 «Жетер!». Т/х. 22:00 «Абы-сындар». Т/х. 23:00 «Құс жолы». Т/х. 00:00 «Стамбул көшелері». Т/х. 02:00 Но-вости «20:30». 02:30 Жаңалықтар. 03:00 «Қыз ақысы». Т/х.

7-АРНА06.00 «Қыздар арасында». 06.40

«Ене мен келін». 07.30 Т/х «Құлпынай жұпары». 08.15 Т/х «Элиф». 09.00 «Га-далка». 09.40 Т/ф «Я рядом». 10.40 Т/с «Последний мент». 11.40 Т/с «Жизнь и приключения Мишки Япончика». 12.50 «Измайловский парк». 14.30 «День Аи-ста». 14.50 Т/х «Тағдырым шешілген күн». 15.50 Т/х «Құлпынай жұпары». 16.50 Т/х «Жаңа келін». 18.00 «ТойLike». 19.10 Т/х «Элиф». 20.10 Т/х «Тағдырым шешілген күн». 21.10 Х/ф «Полное превращение». 23.00 Х/ф «Секретные материалы. Борь-ба за будущее». 01.10 Х/ф «Обратная сторона». 02.30 «Побег из аула». 03.00 Т/х «Элиф». 04.00 «Қуырдақ». 05.00 «Жеңіп көр!».

3106:00 Ризамын. 07:00 Информбюро. 08:00 Т/с. «Жүрегім сен». 09:00 Т/с. «Қыздың жолы жіңішке». 11:00 М/с. «Мой малень-кий пони». 12:00 «Валл-и». 13:50 Ера-лаш. 15:00 «Келіндер бәйгесі». 16:00 Т/с. «Қыздың жолы жіңішке». 18:00 Айта бер-сiн. 19:00 «What’s Up?». 20:00 Информбю-

ро. 21:00 «Бросок кобры 2». 23:00 «What’s Up?». 00:00 Қазақша концерт. 03:00 Алдараспан, Нысана, Шаншар әзілдері. 04:00 Қазақша концерт.

ДИДАР08.00 «Дидар». 08.30 «Гороскоп». 08.35 «Ән шашу». 09.05 «Ашаршылық». 10.00 «Дидар». 10.15 «Қазағым» әнші, сазгер Өктем Алтаевтың шығармашылық кеші. 12.15 «Мультфильм». 12.30 «Осторож-но, мошенники!». 13.00 «Дидар». 13.30 «Ауылым – алтын бесігім». 13.45 «За строкой Послания». 14.00 «Приют коме-диантов». 15.40 Деректі фильм. 16.00 «Хабарландыру». 17.00 «Неизведанный Казахстан». 17.30 «Ән шашу». 18.00 «Дидар». 18.15 «Мультфильм». 18.30 «Гороскоп». 18.35 «Хабарландыру». 19.30 «Мой герой». 20.05 «Жұмадағы жүздесу». 20.30 «Дидар». 21.00 «Сәлем». 22.00 «Тәулік тынысы». 22.20 «Территория происшествий». 22.30 «Қазақстан байтақ өлке». 23.00 «Бұл менің өмірім». 23.30 «Дидар».

№05 (8068) 02.02.2018 Q A Z T E L E R A D I O 13

Айтқадыр Тілеуовті республиканың басқа өңірлерін қайдам, Жезқазған – Ұлытау аймағы өте жақсы білуге тиіс. Неге? Өйткені, ол біріншіден, осы өңірдің тумасы. Екіншіден, Жезқазған облысы тарағанға дейін облыстық телерадио саласында жур-налист болды. Облыс таратылып, облыстық мекемелер жабылғанда, біреу ойға, біреу қырға кетіп жатқан заманда, Айтқадыр сол кезде енді ғана бой түзей бастаған Астананы таңдады. «Жер алсам, бір бас-пана салып алсам, жұмыс табылар» деген тәуекелдің желқайығына мінді де кете бар-ды. Қорқасоқтаған жоқ. Шынында да, баспа-надан біршама қиыншылық көрсе де, журна-листік талантымен Жезқазғанда жүргенде-ақ еліміздің әр шалғайына әжептәуір таны-лып қалған ол үшін жұмыс табу проблемаға айнала қоймады. Барды да «Астана ақшамы» газетіне жұмысқа тұрды. Кейін басқа да бұқаралық ақпарат құралдарында еңбек етті. Қазір республикалық «Сақшы» газетінде қызмет етеді. Сөз арасын-да, Айтқадырдың Қарсақбайдың қара-домалағы, Жаңаарқаның күйеу баласы екендігін де айтып қойсақ, артықтығы болмас.

Д. Дүйсебайдың «Айтқадырға көмек-тесейік!» деп жаһанға жар салғанына да

айдан асты. Өз басым Дүкеңнің жазбасын жиі оқып отырамын. Көмек қолын созып жатқандар баршылық. Бір жігіт «Айтқадыр ағаны танымаймын, бірақ қазақ журналисі-не мен де көмек беремін» депті. Қалай риза болмайсың?! Өзі Астанада алғаш барғанда қызмет істеген «Астана ақшамы» газетінің ұжымы бір күндік жалақыларын аудару ту-ралы ұйғарымға келіпті. Осылайша, тамшы-дан теңіз құрауға талпынып жатқан ағайын аз емес.

Осы бір сауапты іске Астанада жақта жүрген Дүрәлі Дүйсебай тап басып, тауып айтқандай, белгілі қайраткер, қазақтың ар-да ұлы Әлихан Бәйменов, қазіргі уақытта Ұлытаудың тізгіні қолында тұрған Әнуар Омар бастаған жігіттердің де сырт қалмай жатқаны да сүйсінтеді.

Сәтбаев қаласының жұртшылығы қала әкімінің бастамасымен мешітке арнайы жәшік қою арқылы көмектесіп жатыр. Тағы да Дүрәлі Дүйсебайдың лебізіне құлақ түрейік.

«Біз Сәтбаев қаласының әкімі Асқар Ыдырысовқа, қаладағы Балмағамбет Балқыбайұлы атындағы мешіттің бас имамы Қоңдыбай қажы Әкбарұлына көп-көп рақмет айтамыз. Олардың қарекеті әншейінде уағыз айтып, ақыл-кеңесін тықпалағанда даусы жер жаратын кей-бір діншіл бауырларымыздың алдын он орап алды. Өйткені, бұғып жатпады, бір-ден мешітке арнайы жәшік қою идея-сын ұстанып, шешім қабылдады. Соның нәтижесінде мешітке жиналған жамағат айналасы төрт-бес сағаттың ішінде 130 мың теңге жинап берді. Бұл қаражат дереу Айтқадырдың есепшотына аударылды. Аз ба, көп пе, мәселе онда емес, ниетте. Әлі де көмектесуді жалғастырмақ. Бұл бастама Жезқазғандағы басқа мешіттерге де үлгі бо-лып, олар да қимылдай бастады деген сөз бар. Қуаныштымыз. Сауабы бір Алладан болсын!», – деген сүйсінісін білдіріпті ол.

Шынында да, қазақтың қазаққа бөтендігі жоқ десек те, Айтқадыр ең алды-мен, Жезқазған – Ұлытау өңірінің азаматы, біздегі екінің бірі оны тануға, білуге тиісті. Мұнда оның қаншама туған-туысқандары, бірге оқыған сыныптастары, сондай-ақ бұқаралық ақпарат құралдарындағы әріптестері бар емеспіз бе? Ендеше, бұл мәселе бізді еліміздің басқа өңірлеріне

қарағанда қаттырақ ойландыруы тиіс. Өйткені, негізгі салмақ бізге түсетіндігін ескергеніміз абзал. Сайып келгенде, бұл дегеніңіз – елдік мәселе. Сондықтан, бірін-шіден, әрқайсымыз А.Тілеуовтің банктерден ашылған есепшоттарына шама-шарқымызға қарай ақша аударуымыз керек. Міндеттеген-дей болмайық, бірақ, азаматтық танытудан ешкім де шет қалмайды деп үміттенеміз. Екіншіден, жеке қалтамыздан ақша аудар-ғаннан да бөлек әлдебір іс-шаралар ұйым-дастырсақ артығы болмайды. Мысалы, мешіттерге қойылған арнайы жәшіктерді ірі-ірі сауда нүктелеріне орнатуға болар ма еді? Бәлкім, арнайы қайырымдылық кон-цертін ұйымдастыру керек шығар? Мүмкін, азаматқа көмектесудің басқа да жолда-ры бар шығар, ұсыныстарыңызды ортаға салыңыздар, ақылдасайық. Бір нәрсе анық, бізге қарап қалуға болмайды. «Жақсылық жасап жарысайық» демекші, азаматтың өмірі қыл үстінде тұрғанда оған көмек қолын созбасақ, елдігіміз қайсы?!

Журналист Айтқадыр Тілеуовке қаржылай көмек көрсетемін деушілер

үшін банк реквизиттері:«Қазақстанның халық банкі» АҚ

1.Шот валютасы: теңгеАғымдағы шоттың №:

KZ5460156931001477332. Шот валютасы: долларАғымдағы шоттың нөмірі:

KZ816015693100147829 Банктің деректемелері:

БСН (БИН): 960941000145БСК (БИК): HSBKKZKX

«Қазақстанның халық банкі» АҚ (Кәртішкелік шот)

Шот валютасы: теңгеКарточкалық ағымдағы шоттың нөмірі:

KZ956010002009253318«Халық банк» кәртішкесі, Тлеуов

АйтхадирКәртішкенің 16 реттік нөмірі: 5354 5100

2536 7185 ЖСН (ИИН) – 610131350175

«Казкоммерцбанк» кәртішкесі Тлеуова Айнагуль (зайыбы)

Кәртішкенің 16 реттік нөмірі: 5483 1919 1245 6854

ЖСН (ИИН) – 670626400236

Абдолла ДАСТАНОВ

QAZAQSTAN06:05 Концерт. 06:55 Олимпиада-2018. Сноуборд. 11:35 «Hit Qazaqstan». 12:30 «Әзіл әлемі». 13:05 Олимпиада-2018. Шаңғы жарыс. 14:20 «Жаңа қоныс». Т/х. 15:30 Олимпиада-2018. «Пхен-чхан төрінде». 15:50 Олимпиада-2018. Шорт-трек. 19:00 «Жайдарман». 20:00 «Мәселе». 20:30 «Алашұлы» тобының концерті. 22:30 «Олимпиада-2018». Күнделік. 22:45 «Гол!». 00:45 «Достар». 01:35 «Мәселе». 02:05 «Hit Qazaqstan». 02:55 «Ел ішінде».

ХАБАР

07:02 «Қалжың қоржыны». 08:15 «Көрімдік». 08:45 «Әсем әуен». 09:30 «Өзін-өзі тану». 09:40 «Я – чемпион». 10:10 «Динофроз». 11:00 «Звездные войны». 12:00 «Хабарлайын». 12:30 «Қызық times». 13:40 Зимние Олим-пийские игры 2018 в Пхёнчхан. Хок-

10.0

2.20

1811

.02.

2018

кей на льду. 16:00 «Ду-думан». 16:30 «Өмір жолы». 17:00 Зимние Олимпий-ские игры 2018 в Пхёнчхан. Конькобеж-ный спорт. 18:50 Зимние Олимпий-ские игры 2018 в Пхёнчхан. Лыжные гонки . 20:00 «Кто возьмет миллион?». 21:00 «7 күн». 22:00 Зимние Олим-пийские игры 2018 в Пхёнчхан. Биат-лон. 23:30 Зимние Олимпийские игры 2018 в Пхёнчхан. Хоккей на льду. 01:50 Т/х. «Таншандағы зілзала». 02:35 Т/х. «Ұшқыштар».

КТК07.05 «Миллионға бәс тігу». 08.50 «Мәссаған». 09.30 Новости. 10.10 «На-халка». 14.00 «Наша правда». 15.10 «Кеттік тойға!». 15.40 Қуандық Рахымның ән-шашуы . 18.15 «Эйлюльдің көркем аралы». 20.30 «Дау-дамайсыз». 21.00 «Пока не поздно». 22.00 «Не могу за-быть тебя». 01.25 «Свадьба вслепую».

02.30 «Миллионға бәс тігу». 04.05-04.30 «КТК» қоржынынан».

АСТАНА06:00 «Отбасы». 07:00 Союзмуль-

тфильм. 08:30 Х/ф. «Вшестером целый свет обойдем». 10:00 «Жетер!». Т/х. 11:00 «Зехра». Т/х. 12:20 Х/ф. «Брилли-антовая рука». 14:20 Творческий вечер Софии Ротару. 16:50 «Алдар көсе». 18:00 «Reporter ұсынады». 18:40 «Зех-ра». Т/х. 20:00 «Біздің уақыт». 20:45 «KazNet». 21:00 «Жетер!». Т/х. 22:00 «Ел аузында». 22:40 «Жалға алынған күйеу жігіт». 00:50 «Ой мен ойын». 2:50 «Сырты бүтін...».

7-АРНА06.00 «Қыздар арасында». 06.40 «Қуырдақ». 07.40 «Ене мен келін». 08.00 Т/х «Н2О: бір тамшы судың құдіреті». 09.00 «KZландия». 09.40 «Измайлов-

ский парк». 11.40 «Юморина». 13.40 Т/с «Киберзащитники». 14.50 Т/х «Н2О: бір тамшы судың құдыреті». 15.50 «Ай-наonline». 16.30 «Q-елі». 17.20 «Япы-рай». 18.00 «The Spirit of Tengri». 18.10 «Тамаша». 19.10 Т/х «Жаңа келін». 21.00 «Субботний вечер». 22.50 Х/ф «Шаль-ная карта». 00.40 Х/ф «Хороший год». 03.00 Т/х «Элиф». 04.00 «Қуырдақ». 05.00 «Жеңіп көр!».

3106:00 Ризамын. 07:00 Информбюро. 08:00 «ӘЗІЛ СТУДИО». 09:00 М/с. «Три кота». 10:00 «Готовим с Адель». 10:30 «Валл-и». 12:30 «Жыйырмадагы чал кемпир». 14:30 Айта берсiн. 15:30 «What’s Up?». 16:00 Ералаш. 17:00 «Бросок кобры 2». 19:10 «50 первых поцелуев». 21:00 «What’s Up?». 22:00 «Биртууганчик». 00:00 «Пятый эле-мент». 02:00 Қазақша концерт. 03:00

Алдараспан, Нысана, Шаншар әзілдері. 04:00 Қазақша концерт.

ДИДАР08.00 «Дидар». 08.30 «Гороскоп». 08.30 «Приют комедиантов». 10.00 «Ди-дар». 10.15 «Соғады жүрек» Мұқағали Мақатаевтың рухына арналған кеш. 12.15 «Мультфильм». 12.30 «Бұл менің өмірім». 13.00 «Дидар». 13.30 «Жұмадағы жүздесу». 13.50 «Мой ге-рой». 14.20 «Актерские драмы. Уйти от искушения». 15.05 «Қазақстан байтақ өлке». 15.35 «Шаңырақ». 16.00 «Хабар-ландыру». 16.30 «Вахтанг Кикабидзе. Диагноз- грузин». 17.30 «Неизведан-ный Казахстан». 18.00 «Дидар». 18.15 «Мультфильм». 18.30 «Гороскоп». 18 35 «Хабарландыру». 18.50 «90-е. Малино-вый пиджак». 19.30 «Елбасы Жолдауы». 19.45 «Мезгіл». 20.00 «Сәлем». 21.00 «Жетімдер». 23.00 «Апталық шолу».

QAZAQSTAN06:05 Концерт. 06:55 Олимпиа-да-2018. Сноуборд. 08:45 «Ақсауыт». 09:10 «Таңшолпан». 11:00 «Да-ра жол». 12:05 Олимпиада-2018. Шаңғы жарыс. 14:10 «16 қыз». 15:55 «Әзіл әлемі». 16:20 Олимпи-ада-2018. Фристайл. 17:05 «Көңіл толқыны». 17:30 Олимпиада-2018. «Пхенчхан төрінде». 17:50 Олимпи-ада-2018. Фристайл. 19:50 «Апта». 20:50 «1-студия». 21:45 «Көңілді тапқырлар алаңы». 23:20 «Олим-пиада-2018». Күнделік. 23:35 «Қазақтың қаражорғасы» Мұратбек Сарбасовтың шығармашылық кеші. 01:15 Концерт. 02:10 «Ақсауыт». 02:30 «24 сағат табиғат құшағында».

ХАБАР

07:02 Зимние Олимпийские игры 2018 в Пхёнчхан. Фигурное катание. Командное катание. Пары: произ-вольная программа. 11:40 «Дино-фроз». 12:10 Т/х. «Таншандағы зіл-

зала». 13:00 Зимние Олимпийские игры 2018 в Пхёнчхан. Конькобежный спорт. Мужчины. 15:15 «Рэкетир»-2. 17:05 «Жұлдызды жекпе-жек». 18:10 Зимние Олимпийские игры 2018 в Пхёнчхан. Хоккей на льду. Женщины. 20:30 «Қызық times». 21:00 «7 күн». 22:00 Зимние Олимпийские игры 2018 в Пхёнчхан. Санный спорт. Мужчины, сани-одиночки 3-й и 4-й заезды. 00:45 Зимние Олимпийские игры 2018 в Пхёнчхан. Биатлон. Мужчины. 10 км. Спринт. 02:25 «Әсем әуен».

КТК06.05 «КТК» қоржынынан». 07.10 «Шымкент-шоу». 09.20 «Кривое зеркало». 11.10 «Не могу забыть тебя». 15.00 «Алдараспан». 15.35 Мақпал Жүнісова, Бейбіт Сейдуали-ева мен Тоқтар Серіковтің концерті. 18.00 «Махаббат азабы-Муки люб-ви». 20.00 «Аптап». 21.00 «Портрет недели». 22.10 «Слуги народа». 22.35 «Расплата за любовь». 00.10

«Юмор!Юмор!Юмор!». 02.10 Басты ролде. 03.00-04.15 «Той beststar».

АСТАНА06:00 «Отбасы». 07:00 Союзмуль-тфильм. 07:30 М/ф. «Маша и Мед-ведь». 08:30 Х/ф. «Три пера». 10:00 «Жетер!». Т/х. 11:00 «Зехра». Т/х. 12:20 «Жалға алынған күйеу жігіт». 14:40 «Қар ханшайымы». 16:40 М/ф. «Зарафа». 18:00 «Репортер пред-ставляет». 18:40 «Зехра». Т/х. 20:00 «Избранное за неделю». 20:45 «Но-вый курс». 21:00 «Жетер!». Т/х. 22:00 Сырласу Назира Бердалымен. 22:50 «Жанайқай». 00:40 «Ой мен ойын». 02:40 «Сырты бүтін...».

7-АРНА06.00 «Қыздар арасында». 06.40

«Қуырдақ». 07.40 «Ене мен келін». 08.00 Т/х «Н2О: бір тамшы судың құдіреті». 09.00 «Артур и минипу-ты». 10.50 Х/ф «Полное превраще-ние». 12.40 «Юморина». 13.40 Т/с

«Киберзащитники». 14.50 Т/х «Н2О: бір тамшы судың құдіреті». 15.50 «Айнаonline». 16.30 «Q-елі». 17.20 «Япырай». 18.00 «The Spirit of Tengri». 18.10 «Шәй ишейік». 19.10 Т/х «Жаңа келін». 21.00 «Юрмала». 22.50 Х/ф «Секретные материалы. Борьба за будущее». 01.10 «Артур и минипуты». 02.40 «KZландия». 03.00 Т/х «Элиф». 04.00 «Қуырдақ». 05.00 «Жеңіп көр!».

3106:00 «ӘЗІЛ СТУДИО». 07:00 Риза-мын. 08:00 «ӘЗІЛ СТУДИО». 09:00 М/с. «Паровозик Тишка». 10:00 М/с. «Три кота». 11:00 Ералаш. 12:00 «What’s Up?». 13:00 «Биртууганчик». 15:00 «50 первых поцелуев». 17:00 «Пятый элемент». 19:30 «Сезон охоты 3». 21:00 «What’s Up?». 22:00 Фильм-концерт «Берекелі мереке». 01:00 «Европа». 02:30 Қазақша концерт. 03:00 Алдараспан, Нысана, Шаншар әзілдері. 04:00 Қазақша концерт.

ДИДАР08.00 «Гороскоп». 08.05 «Ән ша-шу». 08.30 «Шаңырақ». 08.55 «Мультфильм». 09.15 «Актерские драмы. Уйти от искушения». 10.00 «Дидар». 10.15 «Жаным» Айнұр Байнұлдинованың шығармашылық кеші. 11.30 «Вахтанг Кикабидзе. Ди-агноз- грузин». 12.30 «Неизведан-ный Казахстан». 13.00 «Апталық шолу». 14.00 «90-е. Малиновый пиджак». 14.50 «Мультфильм». 15.10 «Ән шашу». 15.30 «Елбасы Жолдауы». 15.45 «Мезгіл». 16.00 «Хабарландыру». 16.30 «Жетім-дер». 18.30 «Гороскоп». 18.35 «Ха-барландыру». 18.55 «Вячеслав Ти-хонов. До последнего мгновения». 19.45 «Ұлытау жаңалықтары». 20.00 «Сәлем». 21.00 «Смех с доставкорй на дом». 21.45 Ольга Арнтгольц в программе «Жена. История любви». 23.00 «Владимир Зельдин. Обрат-ный отчет». 23.45 «Ән шашу».

№05 (8068) 02.02.2018Q A Z T E L E R A D I O14

ЖАҚСЫЛЫҚ ЖАСАП ЖАРЫСАЙЫҚ

АЗ ДА БОЛСА – АЙТҚАДЫРҒА!Былтырғы желтоқсанның 24-інде, Фейсбук әлеуметтік желісінде Дүрәлі Дүйсебай есімді журналистің «Жұрт

Айтқадырды біле ме екен?» деген жазбасы жарияланды. Дүкеңнің осы жазбасынан өзімізге жақсы таныс журналист әріптесіміз Айтқадыр Тілеуовтің «бауыр циррозы+Гепатит С» деген диагнозбен ауырып қалғанын және шетелде

ота жасату қажеттігі туындағанын түсіндік. Нақтырақ айтқанда, трансплантация жасамаса болмайды екен. Баласы донор болмақшы. Ендігі проблема, өзіміздің дәрігерлер ота жасауға жүрексінеді. Олар «тромбоцит төмен, қан кетсе

тоқтата алмай қаламыз» депті. Ал, шетелдік клиникалар (Оңтүстік Корея, Индия, т.б.) талдамалардың қортындысына қарап, «трансплантация жасауға болады» деген пікірде көрінеді. Олар тромбоцитті көтеретін де, гепатитті жоятын да аса пәрменді дәрі-дәрмек жеткілікті екендігін айтуда. Бірақ, бәрі ақшаға келіп тіреледі. Ота жасату құны Оңтүстік

Корей елінде 300 мың доллар тұрса, Үндістанда 100 мың доллар тұрады екен. Міне, Дүкеңнің жалпақ жұртқа жар салған жазбасының мәні осындай. «Аз да болса әркім мүмкіндігіне қарай Айтқадырға көмектессе» деген ізгі тілек қой.

САТЫЛАДЫ•Жезқазған қаласындағы 4 бөлмелі пәтер 2 бөлмелі

пәтерге 1000000 тг. үстемемен айырбасталады. Тел.: 87765251958.

• 92-орамда 10 соток жер телімі сатылады. Тел.:87775749601, 87475527643.

• Гараж (91-орам). Тел: 87471941754. • Жезді кентінде істеп тұрған «Ақниет» дүкені құ-рал-жабдығымен. Тел.: 87051020116.

• Продам земельные участки под жилые дома в восточном районе г.Сатпаев. Тел.: 8777 1382214.

• Сәтбаев қаласындағы 3 бөлмелі пәтер (4-қабат) жиһазымен сатылады немесе Бал-қаштағы 4 бөлмелі пәтерге айырбасталады. Тел.: 8 701 272 54 56, 8 777 573 01 58.

• Сәтбаев қаласындағы 3 бөлмелі пәтер сатылады (5000000 теңге) немесе ұзақ мерзімге жалға беріледі. Тел.:87012725456, 3-84-33.

• Гостинный стол 4 метра за 65000 тг. Тел.:87789643030.

• Жезқазған қаласында 4 бөлмелі пәтер 2 бөлмелі пәтерге 1000000 тг. үстемемен айырбасталады. Тел.:87765251958.

• Продаю 3-х комн. квартиру (ленпроект) 1 этаж, с гаражом также место под гараж над КРЦ «Матодор». Цена 12000000 тг. Вариант обмена на кв. в Караганде 2-3х комн..Тел.:87779621941,87102723972.

• Продается действующий продмагазин с кафе-баром на 40 посадочных мест по адресу: Жастар, 8. Вариант обмена на кв. в Караганде 2-3-х комн..

Гараж под Газель с погребом в р-не «Кор-порации «Казахмыс». Цена 1800000 тг. Тел.: 87779621941,87102723972, 87771991634.• Продам 3-х ком.кв. лен. проект. особой планировки. 14000000 тг, 1 ком.кв. в Караганде 43 м.кв. с мебелью. Тел.: 87071212222.

• Коттедж. 91-орам, Марғұлан көшесі, 51-2. 14 млн. тг. Тел.: 87774840144, 87477342304.

• 3 бөлмелі пәтер. Бейбітшілік к-сі, 61. 6 млн. 500 мың тг.Тел.: 87051898076, 78-17-08.

• Сәтбаев қаласында 5 бөлмелі жаңа үй, гараж, монша, 10 сотық жерімен 27 млн. Тел.: 87052313920, 87754395474.

• Продается автомобиль Subary Forester 2005 г.в. синий металлик, в отл. сост. Цена 2100000тг. Тел.: 87779621941,87102723972.

• 2 бөлмелі үй сатамын Жезқазған қ. Деев көшесі, 4-қабат тел 87771360507 87771098408.

• Компьютер 40000 теңге. Жағдайы өте жақсы. Тел.87072090167, 733076.

• Телевизор «Панасоник» диаметрі 82 см жағдайы өте жақсы сатылады. Интернетсіз. Тел.87072090167, 733076.

• Жезді кентіндегі 6 бөлмелі (суы, дәретханасы, ван-насы ішінде) коттедж, темір гараж.Тел.:87770461070.

• Срочно меняю 4-х комнатную квартиру (5 этаж) на 2-х комнатную(с ремонтом) с доплатой 1100000тг. Тел.:87765251958

• Гостинный стол 3.5 метр 65000 тг, б/у палас 2.5*3.5 метр 12000тг, жана кілем 2*3 метр 12000тг Тел.:87775748785.

• Продам 2х ком. квартиру в деревяном до-ме возле плошади шахтера 1этаж за 2 млн. после 18.00ч Тел.:87052313928

ЖЕКЕ ХАБАРЛАНДЫРУЛАР

БСН 050340007333, ЖСК KZ098560000005225027, БСК KCJBKZKX «Банк ЦентрКредит» АҚ, «Сарыарқа газеті редакциясы» ЖШС.

100600, Жезқазған қаласы, Бейбітшілік даңғылы, 13-үй. E-mail: sa_jez@ mail.ru Директор – бас редактор – 72-38-60, бухгалтерия/факс – 72-38-99, тілшілер, газет тарату бөлімі – 77-50-25.

Меншік иесі:«САРЫАРҚА газетi редакциясы»

жауапкершілігі шектеулі серіктестігі

Директор – бас редакторДархан Қабылдашұлы МҰҚАНОВ

Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлiгi Ақпарат және мұрағат коми­тетiнде қайта тiркелген (18.06.2012 ж.), куәлік №12839­Г (алғашқы есепке қою кезіндегі номері мен мерзімі – №569. 08.07.1997 ж.)

Газетте жарияланған мақала автор ла ры ның пiкiрi редакцияның түп кiлiктi көз қа ра сы болып табыл­майды. Мақала лардың нақтылығы үшiн автор жауапты.

Газет редакцияның өз компьютер орталығында терiлiп, беттелдi.

Қызылорда қаласында «Сыр медиа» ЖШС баспаха­насында (Сұлтан Бейбарыс көшесi, 4) офсеттiк тәсiлмен басылды.

Таралымы – 2500. Көлемi – 4 баспа табақ. Тапсырыс 170. Газет аптасына бір рет – жұма күні шығады. А – материал ақылы.

№05 (8068) 02.02.2018 T I R S ’ I L I K 15

ЖАРАМСЫЗ ДЕП ТАБЫЛАДЫ

Бекжан Мұхитұлы МӘУЛЕННІҢ атына «Қазақмыс» корпорациясы» ЖШС ЖМЗ­дан берілген жұмысқа кіру рұқсатнамасы (пропуск) жоғалуына байланысты жарам-сыз деп табылады.

САҚТАНСАҢ, САҚТАЙДЫ!

СЧИТАТЬ НЕДЕЙСТВИТЕЛЬНЫМУтерянные документы выданное в 2007 г. устав, пе­

чать, свидетельство о регистрации ТОО «Казцентрме­талл» БИН 071240008740 на имя Максута Сахановича УТЕБАЕВА считать недействительным.

«Жезқазған қаласы әкімдігінің халықты жұмыспен қамту орталығы» КММ, Сіздерді, жаңа мекенжайға көшетіндігі жөнінде хабардар етеді. 2018 жылдың 29 қаңтарынан бастап орталық мына мекенжай бойынша қабылдайды: Жезқазған қаласы, Бейбітшілік көшесі, 26/1, «Пирамида» ғимараты.

Электрондық пошта: zanyatost2020@mail.ru

Постоянный набор на курсы водителей категории «В», «ВС1», тракторист­машинист кат «АВГ», «БД». г.Жезказган, ул. Гоголя, 13. ПТУЦ «Отан» факс: 76-44-10, тел.: 76-08-61.

Нотариус Бектурганова Жанар Сулейменовна (лицензия 14004654 от 07.04.2014 г.) извещает об открытии наследственного дела после смерти гражданина Жандарова Павла Ивановича, умершего 8 января 2018 года. Заинтересованным лицам обращаться по адресу: г. Жезказган, пр. Мира, 24, тел.: 72-26-66.

Тайжан Қалмағамбетов атындағы Жезқазған филармониясының ұжымы көркемсөз шебері, мәдениет қайраткері, көп жыл филармонияда басшылық қызметтер атқарған

Бақберген ДӘРКЕНБАЕВТЫҢ өмірден озуына байланысты марқұмның отбасы, бала­шағасы, ағайын, туыстарына қайғыларына ортақтасып көңіл

айтады.

Жезқазған аймақтық «Сарыарқа» газетінің ұжымы ҚР мәдениет қайраткері, газетіміздің жанашыры Бақберген ДӘРКЕНБАЕВТЫҢ

қайтыс болуына байланысты марқұмның отбасына, туыстарына қайғыларына ортақтасып көңіл айтады.

ЖЕЗҚАЗҒАН ҚАЛАСЫНЫҢ ОРТАЛЫҚ БӨЛІГІНДЕ

ОРНАЛАСҚАН, АУДАНЫ 150-200 ШАРШЫ МЕТР

БОЛАТЫН КЕҢСЕ ҒИМАРАТЫН САТЫП АЛАМЫЗ.

БАЙЛАНЫС ТЕЛЕФОНЫ: 8 707 615 77 52

ӨРТ ҚАУІПСІЗДІГІ ЕРЕЖЕСІН САҚТАҢЫЗДАР !Күз, қыс айларында жекеменшік

тұрғын үйлерде өрт оқиғаларының жиілеп кететіні баршаға мәлім. Оның ба­сты себебі өрт қауіпсіздігі ережелерінің сақталмауы, пешті және электр құ­рылғыларын дұрыс пайдаланбау бей­ қамдығы жатыр. Статистикалық мәлі­меттерге сүйенсек, пешті дұрыс пай­даланбаудан болатын өрт оқиғалары үшінші орынға ие болып отыр. Шамамен алғанда, тұрғын үйлерде орын алып жа­татын әрбір оныншы өрт оқиғасы пештің ақаулы болуынан немесе оны дұрыс пайдаланбағаннан туындайды. Өрттің нәтижесінде өртенген үйдің иесінен бөлек көршілері де баспанасыз қалуы әбден мүмкін. Тіпті, ең өкініштісі сол, өрт оқиғасы салдарынан адамдардың ажал құшуы да кездеседі. Сондықтан, қайғылы жағдайды болдырмас үшін, баспананы сақтау үшін төмендегі ережелерді біліп және оны күнделікті сақтап жүру қажет.

• Жылу беру маусымы басталар алдында пеш пен оның түтін шығар мұржасын барынша тазалап, жарылған жерлері болса сылап, жөндеп, сыртын ақтап қою қажет.

• Пешті жағар алдында үйдегі пештерді, сондай­ақ, бөлмені бөліп тұратын құдық пештердегі түтін шығар жолдарды және шатырдағы мұржаны ағарып тұрған жерден жарықшақтан шыққан түтін күйесі тез әрі анық көріну үшін міндетті түрде әкпен немесе саз балшықпен майлап, ақтап қою қажет.

• Ағаш құрастырмаларға жанасты­

ра салынған немесе қабатаралық жа­бынды арқылы жүретін түтін шығатын мұржаның сырты кірпіш қалау арқылы қалыңдатылып бөлінуі тиіс. Пештің де сыртын қалыңдатқанды ұмытпаған жөн.

• Жанып тұрған пешті қараусыз қалдыру немесе оны балаларға тап­сырып кету өте қауіпті саналады. Пешті тұтандыру үшін тамызыққа жыл­дам жанатын жанар­жағар майларды пайдалануға болмайды.

• Әрбір пештің өзінің іргетасы бо­луы және бір беті бөлмедегі ағаш құрастырмасына толығымен жанаспай, бөлек тұруы қажет. Олардың арасынан ауа өтетіндей саңылау қалдырылып, аулақтау салынуға тиіс.

• Пештің алдындағы (отжағар аузындағы) ағаш еденнің үстіне ені 50, ұзындығы 70 сантиметр шамасында қалың қаңылтыр қағылады.

• Пешті аязды, суық күндердің өзінде өте қатты қыздырып, қатты жағуға бол­майды. Одан шамалап, арасында үзіліс жасап жаққан жөн. Қатты қызудан түтін шығатын мұржаның қабырғалары жары­лып, одан от ұшқындары ұшуы мүмкін. Пеш өте қатты қызып кетпес үшін әрбір жарты сағат сайын емес, күніне 2­3 рет жағуға кеңес беріледі.

• Ұйқыға жатардан 3 сағат бұрын пешке от салу тоқталу керек.

• Кірпіш қалауларының арасында жарықшақтар пайда болмас үшін түтін шығатын жолдарды жиналып қалатын ыстан үзбей тазалап тұру қажет.

• Пештің үстіне дымқыл ағаш, ылғал отын кептірмеңіз. Сонымен қатар, қандайда бір болмасын жиһаздың, перделердің от жағылатын пештен жар­ты метрден кем емес қашықтықта бо­луына назар аударыңыз.

• Пешті тұтандыру үшін пештің ішіне сыймайтын ұзын ағашты пайдалануға мүлде болмайды. Оттың жалыны тысқары тұрған заттарға тиіп, еден мен қабырғаны шарпып, өрт кетуі мүмкін.

• Пешке және түтін шығатын жолдарға жанасатын тез тұтанатын және жануы қиындау ғимарат құрылысының (қабырға, жабынды, арқалықтар) бөліктерінің жанбайтын материалдар­мен бөлінуіне назар аудару қажет.

• Пешті жөндеуге және қалап шығуға тек әбден машықтанған мамандарды шақыру керек.

Өрт шыға қалған жағдайда абды­рап, саспаңыз. Көршілерді көмекке шақырыңыз, өрт сөндірушілерге хабар­лау үшін қолға түскен біреуді телефонға жұмсаңыз. Ал, өзіңіз кәсіби көмек келіп жеткенше дауыстай жүріп, адамдарды құтқаруға және қолдағы бар құралдарды пайдаланып сөндіруге кірісіңіз. Тек, адамдардың жұмыла кірісуі мен өзара көмегі Сіздің апаттан аман қалуыңызға, қайғылы оқиғаның алдын алуға көмегін тигізеді.

Руслан ШАЙХИН, Жезқазған қаласы ТЖБ ӨМББ

инженері, азаматтық қорғау аға лейтенанты

КУПИМ ОФИСНОЕ ПОМЕ-ЩЕНИЕ В ЦЕНТРЕ ГОРОДА

ЖЕЗКАЗГАН С ОБЩЕЙ ПЛОЩАДЬЮ 150-200

КВ.МЕТРОВ.КОНТАКТНЫЙ ТЕЛЕФОН: 8 707 615 77 52

Серке Қожамқұлов атындағы Жезқазған қазақ музыкалық­драма театрының ұжымы ҚР мәдениет қайраткері Бақберген ДӘРКЕНБАЕВТЫҢ

қайтыс болуына байланысты марқұмның отбасына, туған­туыстарына қайғыларына ортақтасып көңіл айтады.

ЖЕКЕ ТҰЛҒАЛАР ҮШІНРедакциядан келіп алу – 11 айға 2567 теңге;

Мекенжайға жеткізіп беру – 11 айға 3300 теңге;

КӘСІПОРЫНДАР ҮШІНРедакциядан келіп алу – 11 айға 4217 теңге;

Мекенжайға жеткізіп беру – 11 айға 5042 теңге.

Құрметті оқырман! Жезқазған аймақтық

«Сарыарқа» газетіне 2018 жылға жазылу жалғасуда.

ГАЗЕТКЕ ЖАЗЫЛУ БАҒАСЫ:

Газетке жазылу «Қазпошта» арқылы емес, төмендегі реквизиттер арқылы

жүргізілетінін еске саламыз. «Сарыарқа газеті редакциясы» ЖШС

БСН 050340007333 ЖСК KZ098560000005225027 «Банк ЦентрКредит» АҚ

БСК KCJBKZKX БеК 17, ТМК 851

БАСПАСӨЗ – 2018

ТЕГІН ХАБАРЛАНДЫРУЛАР ҚАБЫЛДАНАДЫ

Қарағанды, Жезқазған, Сәт баев қалалары мен Ұлытау, Жаңаарқа ау дан дары на тарайтын «Сары арқа» аймақтық газе тіне WhatsApp же лісі ар қылы сату/сатып алу, жалға беру/жалға алу, қыз мет көрсету туралы тегін хабар лан дыру қа был данады. Ха бар ландыру мәтіні 10 сөзден аспауы және екеуден артық емес телефон нөмірі көрсетілуі, әр аптаның сәрсенбісінен кешік-тірілмей +7(705) 911-13-63 нөміріне жолдануы керек.

Құттықтаймыз!

Құрметті Совет Құлахметұлы !

№05 (8068) 02.02.2018A ’ R T A R A P T A N16

Кешегі Жезқазған облысы, Ұлытау, Жезді ауданда-рында еңбек еткен, Жезқазған қаласының тұрғыны Совет Құлахметовті 5 ақпанда 80 жасқа толуымен құттықтаймыз.

Бала-шағаларыңызбен бақытты ғұмыр кешуіңізге тілектеспіз. Сіздің осы ғұмырыңыздағы ел-жұртқа сіңірген адал еңбегіңізді еске алып, оны мақтан тұтамыз.

Өткен соғыста әкеден ерте айырылып, әскери отба-сында өсіп, алдында сенері болмаған соң еңбекке ерте араласып, өткен ғасырдың елуінші жылдарындағы тың көтеру жолында алғашқы борозда, соқа салған механи-затор-трактористен бастап, бригадир, МТМ мең-герушісі, бас инженер сияқты сынақтардан өтіп, осы екі аудан аралығындағы жол құрылысына басшылық жасап, кей-інде Жездідегі «Сельхоз техниканы» басқарған басшы ретінде бұл өңірдің тұрғындарының бәрі біледі. Еңбекте ұстаз ретінде шәкірт механизаторлар әр жерде еске алып, айтып отырады. Сол еңбектеріңізбен талай марапаттарға ие болып, осы екі ауданның сыйлы, құрметті азаматы де-ген біз үшін үлкен мақтаныш.

Совет Құлахметұлы! Сізді 80 жасыңызбен құттықтап, отбасыңызға

амандық, өзіңізге зор денсаулық тілейміз.

Тілек білдірушілер: інісі – Қадыр, келіні – Рысалды және келіндері мен балалары.

Жезді кенті.

ЖАРАЙСЫҢ, НҰРБОЛ!Тәуелсіз елдің намысын қорғайтын,

ертеңін жалғайтын қазақ елінің болашағы саналатын жастарды спортқа бейімдеуде Жамбыл Жа-

баев атындағы №15 Қарсақбай жалпы орта білім беретін мектеп

базасындағы ресурстық орталықтың дене шынықтыру пәні мұғалімі Серік

Мәшіріптің еңбегі зор. Бұған дейін де оның талай шәкірті түрлі деңгейдегі

спорттық додаларда жеңіс тұғырынан көрінді. Сәтбаев қаласында 2004-2005

жылғы кіші жасөспірімдер арасында боксты дамытуға зор үлесін қосқан білікті бапкер, бокс ардагері Есіркен Отарбайұлы Түсіповтің құрметіне арналған республикалық жарыс өтті. Жарысқа Атырау, Маңғыстау, Шығыс Қазақстан, Астана, Алматы, Пав-лодар, Қостанай, Отар, Қарағанды және Жезқазғанның аймақтарынан барлығы 20 команда, 200 бала қатысты. Айта кететін жағдай, бұл жарыста Қарсақбайдың тумасы Ал-мас Тілеуберген «Әлем чемпионатына қатысушы» атағын жеңіп алды.

Серік Қапанұлының шәкірті, 8-сы-нып оқушысы Нұрбол Жұма-ғалиұлы

осы жарыста жүлделі ІІІ орынды ие-леніп, мерейі үстем болды.

Жарыс соңында әуесқой бокстан әлем чемпионы Бауыржан Момы-нов және КСРО әуесқой бокс шебері Дүйсенбай Қаңтарбаев Нұрболды марапаттап, сәттілік тіледі. Серік Қапанұлы Нұрболдың осы жарысқа баруына демеушілік көрсеткен Қарсақбай металлургия зауытының басшысы Мұрат Мәткеновке, кент әкімі Бақытжан Нұрғазинов пен мектеп директоры Мәнсия Қасеноваға алғыс айтады.

Бақыткүл ҚАЙБРЕНОВА, бастауыш сынып мұғалімі

САУАПТЫ ІС

АЯЗДАҒЫ АКЦИЯБиыл еліміздің бірқатар аймақтарында қыс

қаһарына мініп, қаңтар айының соңы қатты аязға ұласты. Қыстың қатал мінезі немқұрайлылыққа

қарамайды. Мейлінше сақ болып, ауа райын болжаушылардың ескертулеріне құлақ асқан жөн.

Осындай қолайсыз ауа райында таңның атысынан күннің батысына дейін қала көшелерін мұз, қардан тазалап, шаһар шырайына шырай қосып жүрген еңбек адамдарына Ахмет ишан Оразайұлы атындағы қалалық мешіт бастамасы-мен мешіт асханасында ақ дастархан жайылып, ыстық дәм ұсынылды.

Келесі күні аталаған мешіт ұжымы шәкірттерімен қала көшелерін аралай жүріп, саршұнақ аязға қарамастан өз міндет-терін орындап жүрген коммуналдық мекеме жұмысшыларына ыстық шай мен бәліш ұсынды. Ыстық шаймен бойы жылыған олар қайырымдылық акциясын қолға алған мешіт ұжымына алғыс айтып, ризашылықтарын жаудырды.

Мешіт ұжымының осы сауапты ісі көпке үлгі болса дейміз. Адамдар бір-біріне мейлінше мейірімділік таны-тып, мүмкіндігінше көмек қолын созып, қаладағы сауда орталықтары мен дәмхана иелері игі бастаманы қолдап жат-са, нұр үстіне нұр болары сөзсіз.

Ізтөлеу ТҮСІПОВ

ОТБАСЫ ҚҰНДЫЛЫҚТАРЫ – АШЫҚ САБАҚ ТАҚЫРЫБЫ

БІЛІМ және ТӘРБИЕ

Жезқазған қаласының № 133 негізгі орта мек-

тебінде «Өзін-өзі та-ну» пәнінен ашық сабақ өтті. 7 «А» сыныбында өткен ашық сабақ «От-

басы құндылықтары» тақырыбына арналды.

Отбасында адам бойындағы асыл қасиеттер Отанға деген ыстық сезім, туыс-туған, бауырға деген сүйіспеншілік осы отбасында қалыптасады. Әр отбасы – адамның рухани толысып, ізгі қасиеттерді бойына сіңірудегі алғашқы орта. Ашық сабақта да отбасының осы қырына баса мән беріліп, отбасы құндылықтары жан-жақты ашылды.

Ашық сабақ заман талабына сай жоспарланған. Сабақта түрлі әдіс-тәсілдер қолданылды, бейнефильм көрсетілді. Сабақ өте қызықты өтті. Оқушылар өздеріне берілген тап-сырмаларды қазіргі өмірмен байланыстырып жауап берді. Ең бастысы, бай, қуатты мемлекет қалыптасуы үшін әр отбасы бақытты болуы керек. Ал, әр отбасының бақыты – оның әр мүшесінің өз отбасын қадірлеп, бағасын білуінде.

Мархабат АУКЕШОВА, №133 негізгі орта мектептің

өзін-өзі тану пәні мұғалімі

жаурағандарға жылу сыйлады