Слайд 1 - KTĐNCN19B · Trần Thị Lương Bình Khoa Tài chính – Ngân hàng 0948 034 777 [email protected] 3.1 Ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn (Remittance) 2 Faculty Finance

10/3/2011

1

CHƢƠNG 3. CÁC PHƢƠNG THỨC THANH

TOÁN QUỐC TẾ THÔNG DỤNG

3.1 Chuyển tiền (Remittance)

3.2 Ghi sổ (open account)

3.3 Bảo lãnh (L/G)

3.4 Tín dụng dự phòng (Standby Credit)

3.5 Nhờ thu (Collection)

TS. Trần Thị Lương Bình

Khoa Tài chính – Ngân hàng 0948 034 777

[email protected]

3.1 Ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn (Remittance)

Monday, October 03, 2011 Faculty Finance and Banking 2

3.1.1.Kh¸i niÖm: Lµ mét ph¬ng thøc thanh to¸n trong đó

khách hàng (người yêu cầu trả tiền) yªu cÇu ng©n hµng

của m×nh chuyÓn mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho mét ngêi

khác (người hưởng lợi) ở mét địa điểm nhất định b»ng

ph¬ng tiÖn chuyển tiền do khách hàng quy định.

3.1. Ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn (Remittance)


3.1. 2. Çc bªn tham gia:

Người yêu cầu trả tiền (Applicant):

Người trả tiền (Payer): Ngêi mua, NK …

Người chuyển tiền (Remitter): nhà đầu tư,

kiều bào …

Người hưởng lợi (Beneficiary): người nhận tiền (ngêi b¸n,

XK hay ngêi cung øng mét dÞch vô nµo ®ã..)

10/3/2011

2

3.1. Ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn (Remittance)


3.1. 2. Çc bªn tham gia:

Ng©n hµng:

NH chuyÓn tiÒn (Remitting bank): NH ở nước

người yêu cầu chuyển tiền

NH người hưởng : NH ở nước người hưởng lợi

NH trung gian (Intermidiary bank, correspondent

bank, paying bank):

Là NH đại lý nắm giữ TK của NH chuyển

tiền

Có thể là NH ở nước người hưởng lợi, có thể

là NH ở nước thứ ba

3.1.3 Quy trình thanh toán (Remittance)

Remitting bank

Applicant (Importer)

Correspondent bank

Beneficiary (Exporter)

1

2

4

6

1. Người hưởng lợi thực hiện nghĩa vụ (giao hàng)

2. Người yêu cầu ra lệnh cho NH chuyển tiền cho người hưởng lợi

3. NH chuyển báo nợ TK ngoại tệ của người yêu cầu chuyển tiền

4. NH chuyển tiền trả tiền ra nước ngoài cho người hưởng lợi qua

NH đại lý

5.NH người hưởng lợi/NH trung gian báo nợ TK NH chuyển tiền 6. NH đại lý trả tiền cho người hưởng lợi

3

5

3.1.3 Néi dung cña lệnh chuyÓn tiÒn


1. Ngày giá trị

2. Sè tiÒn chuyÓn

3. Tªn vµ ®Þa chØ cña ngêi yêu cầu chuyÓn tiÒn, Sè tµi

kho¶n mở tại ng©n hµng chuyển tiền,

4. Tªn vµ ®i¹ chØ ngêi hëng lîi - Sè tµi kho¶n - Ng©n

hµng trung gian, NH đại lý

5. Nội dung chuyÓn tiÒn

6. Phí chuyển tiền

7. Cam kết của người yêu cầu chuyển tiền

10/3/2011

3

Yêu cầu về chứng từ chuyển tiền


Chứng từ là bằng chứng cho yêu cầu chuyển tiền. Bao

gồm:

QĐ thành lập DN (chuyển tiền lần đầu)

Đăng ký kinh doanh (chuyển tiền lần đầu)

Các loại mã số: nhập khẩu, MST

Hợp đồng: XNK, dịch vụ, HĐ uỷ thác nhập khẩu, vay vốn,

mua bán ngoại tệ ..

Hoá đơn thương mại.

Giấy phép nhập khẩu (nếu có)

Giấy nộp ngoại tệ tiền mặt (nếu có)

Lệnh chi của KH

PhÝ chuyÓn tiÒn


NÕu ¸p dông ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn nh lµ mét ph¬ng

thøc ®éc lËp th× ai chuyÓn tiÒn ngêi ®ã ph¶i tr¶ phÝ. NÕu lµ

mét ph¬ng thøc hç trî cho ph¬ng thøc kh¸c th× 2 bªn cïng

tho¶ thuËn.

Ph¬ng tiÖn chuyÓn tiÒn


Ph¬ng tiÖn thanh to¸n ®îc dïng trong ph¬ng thøc chuyÓn

tiÒn gåm cã tr¶ tiÒn b»ng ®iÖn (Telegraphic Transfer - T/T),

tr¶ b»ng th (Mail Transfer - M/T). Tr¶ b»ng ®iÖn hay b»ng

th ®Òu ph¶i th«ng qua ng©n hµng lµm ngêi trung gian thùc

hiÖn viÖc chuyÓn tr¶ ®ã.

10/3/2011

4

Hai loại thời điểm chuyển tiền


Chuyển tiền trả trước:

Đặt cọc đảm bảo thực hiện hợp đồng

Ứng trước cho người XK trước khi giao hàng

Thanh toán trước 1 phần (advance)

Chuyển tiền sau:

Thanh toán sau khi người hưởng lợi thực hiện nghĩa vụ hợp

đồng

3.1.4 Trêng hîp ¸p dông


Trong lÜnh vùc phi th¬ng m¹i: ChuyÓn tiÒn sau khi ®· thùc hiÖn hoÆc tríc khi thùc hiÖn dÞch vô cung øng.

Trong lÜnh vùc th¬ng m¹i: Ngêi mua chØ tr¶ tiÒn cho ngêi b¸n khi nhËn ®îc tin hµng

®· s½n sµng bèc lªn tµu ®Ó chuyÓn ®i

Khi ngêi b¸n ®· hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng trªn ph¬ng tiÖn vËn t¶i

Khi ngêi mua nhËn ®îc chøng tõ hµng ho¸

Sau khi nhËn ®îc hµng ho¸

Tr¶ tiÒn theo tõng phÇn cña hîp ®ång.

3.1.4 Trêng hîp ¸p dông


Ít ®îc dïng trong thanh to¸n ngo¹i th¬ng v× viÖc tr¶ tiÒn cho ngêi b¸n phô thuéc vµo thiÖn chÝ cña ngêi mua nªn kh«ng ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ngêi b¸n.

Nªn sö dông trong çc trêng hîp sau:

Bªn b¸n vµ mua hoµn toµn tin cËy lÉn nhau. Ngêi mua tin vµo viÖc giao hµng cña ngêi b¸n, ngêi b¸n tin vµo viÖc tr¶ tiÒn cña ngêi mua.

Khi ph¬ng thøc nµy trë thµnh mét bé phËn cÊu thµnh cña çc ph¬ng thøc kh¸c.

ChØ nªn ¸p dông trong nh÷ng trêng hîp giao dÞch phi th¬ng m¹i

10/3/2011

5

3.2. Ph¬ng thøc më tµi kho¶n, ghi sæ.

(Open account)


3.2.1 Kh¸i niÖm: Là ph¬ng thøc thanh toán ®îc thùc hiÖn b»ng çch ngêi b¸n më mét tµi kho¶n ghi nî bªn mua tõ viÖc cung cÊp hµng ho¸ ®Õn cung øng dÞch vô mµ 2 bªn sÏ tho¶ thuËn theo ®Þnh kú (quý, n¨m), ngêi mua sÏ dïng ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn thanh toán cho ngêi b¸n.

- Ph¬ng thøc nµy thùc chÊt lµ h×nh thøc tÝn dông th¬ng mại mµ ngêi b¸n cÊp cho ngêi mua.


3.2.2 Quy trình thanh toán

Remitting bank

Applicant (Importer)

Correspondent bank

Beneficiary (Exporter)

1

2

3

3

1. Người XK thực hiện nghĩa vụ (giao hàng vµ göi chøng tõ hµng

hãa) 2. Người XK ghi vµ b¸o nî trùc tiÕp.

3. Tr¶ tiÒn khi ®Õn h¹n thanh to¸n.

3

3.2.2Đặc ®iÓm


Tù çc c«ng ty ®øng ra më tµi kho¶n vµ liªn hÖ víi nhau, kh«ng cÇn th«ng qua ng©n hµng nªn thñ tôc ®¬n gi¶n

Ghi sæ trªn tµi kho¶n lµ nghiÖp vô hoµn toµn do ngêi b¸n tù ®Æt ra, kh«ng theo mét nghiÖp vô cã tÝnh chÊt quèc tÕ ho¸ nh ë ng©n hµng.

chỉ người hưởng lợi (người ghi sổ) mở sổ theo dõi và chỉ sổ này có giá trị để thanh toán.

10/3/2011

6

3.2.2 Nhận xét


Ưu điểm:

Đơn giản, dễ thực hiện, chi phí thấp

Không có sự tham gia của NH trong xử lý chứng từ => giảm

chi phí giao dịch

3.2.2 Nhận xét


Rủi ro:

Đối với nhà NK: XK không giao hàng, giao hàng không đúng

hạn, không đúng chủng loại, chất lượng

Đối với nhà XK:

NK không thanh toán, thanh toán chậm

NK gây khó khăn trong thanh toán để tìm cách giảm giá hàng

3.2.2 Nhận xét


Biện pháp phòng ngừa rủi ro cho nhà XK:

Mua bảo hiểm tín dụng

Yêu cầu NK lập tín dụng dự phòng

=> XK phải chịu phí kiểm soát tín dụng và phí thu tiền

10/3/2011

7

3.2.3 Trƣờng hợp áp dụng


Khi các đối tác có sự tin tưởng lẫn nhau. Ph¬ng thøc ghi sæ cã lîi cho ngêi mua h¬n

ngêi b¸n, Áp dông réng r·i trong thanh toán néi ®Þa, Ýt dïng

trong giao dÞch thương mại quèc tÕ do kh«ng cã sù b¶o ®¶m ®Çy ®ñ cho ngêi xuÊt khÈu thu tiÒn kÞp thêi.

Chñ yÕu ®îc ¸p dông trong: ─ thanh toán hàng đổi hàng, gửi bán ─ khi thanh to¸n gi÷a çc c«ng ty mÑ vµ c«ng ty con ─ çc c«ng ty cã quan hÖ l©u ®êi trong bu«n b¸n ─ thanh toán các HĐ có sè lîng hµng ho¸ kh«ng lín ─ thanh to¸n các phí dịch vụ (vận tải, bảo hiểm), tiÒn hoa

hång trong HĐ môi giới, uỷ thác vµ tiÒn göi b¸n.

3.2.4 Nh÷ng ®iÓm cÇn chú ý khi ¸p dông


Chưa có luật và tập quán quốc tế quy định => cần vận dụng luật quốc gia của nước Người ghi sổ + thỏa thuận của Ngân hàng

CÇn quy ®Þnh râ: ─ thanh to¸n nh thÕ nµo, hîp ®ång gia c«ng hay hîp ®ång

mua ®øt b¸n ®o¹n.

Căn cứ ghi sổ: Dùa vµo bé chøng tõ cña ngêi b¸n göi: Ho¸ ®¬n hoÆc trÞ gi¸ cña

hèi phiÕu ®Ó ghi sæ. §©y còng lµ c¨n cø nhËn nî.

Trªn c¬ së ngêi mua nhËn hµng ho¸ vµ th«ng b¸o cho ngêi b¸n biÕt ®Ó ngêi b¸n ghi sæ.

─ đång tiÒn ghi sæ lµ ®ång tiÒn nµo, çch b¶o ®¶m gi¸ trÞ cña çc ®ång tiÒn nµy, tr¸nh viÖc ghi sæ chän ®ång tiÒn nµy cßn khi thanh to¸n l¹i chän ®ång tiÒn kh¸c, nÕu cã ph¶i quy ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i.

3.2.4 Nh÷ng ®iÓm cÇn chú ý khi ¸p dông


─ thêi h¹n ®Þnh kú mµ ngêi mua thanh to¸n cho ngêi b¸n:

theo tháng, quý …

─ giá b¸n chÞu: gi¸ b¸n chÞu thêng cao h¬n gi¸ b¸n b»ng tiÒn

mÆt v×: çc kho¶n rñi ro cã thÓ x¶y ra + l·i suÊt.

─ ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn tr¶ khi thêi h¹n tÝn dông kÕt thóc

─ Mức phạt trong trường hợp thanh toán chậm

10/3/2011

8

3.2.5 QuyÕt to¸n tµi kho¶n


CÇn ph¶i gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò sau ®©y:

Thêi ®iÓm kho¸ tµi kho¶n

Thêi gian hai bªn gÆp nhau ®Ó kho¸ sè d

Sau khi kh¼ng ®Þnh ®îc sè tiÒn nî cuèi cïng trªn tµi kho¶n,

tháa thuËn çch thøc thanh to¸n.

NÕu cã tranh chÊp, khiÕu n¹i båi thêng, ®iÒu kho¶n vÒ

träng tµi cÇn cã 2 néi dung:

Träng tµi liªn quan tíi viÖc thùc hiÖn hîp ®ång

Trong tµi liªn quan tíi viÖc tranh chÊp.

3.2.6 Các loại ghi sổ


1. Căn cứ vào đảm bảo thanh toán

Ghi sổ có đảm bảo

Ghi sổ không có đảm bảo

Đảm bảo thanh toán = Thư bảo lãnh của NH hoặc Stanby L/C

hoặc tiền đặt cọc

2. Căn cứ vào cách thức thanh toán

Ghi sổ chủ động (by Collection)

Ghi sổ bị động (by Remittance)

3.3 BẢO LÃNH (LETTER OF GUARANTEE - L/G)


10/3/2011

9

Cơ sở pháp lý điều chỉnh Bảo lãnh


Quốc tế:

Các quy tắc thống nhất về Bảo lãnh hợp đồng, URCG 325

1978;

Các quy tắc thống nhất về Bảo lãnh theo yêu cầu, URDG 458

ICC 1992;

Các quy tắc thống nhất về Bảo lãnh theo yêu cầu, URDG 758

ICC 2010;

Công ước LHQ về các Bảo lãnh độc lập và Tín dụng thư dự

phòng - chỉ tham khảo vì mới có 4 nước phê chuẩn (Belarus,

Exanvando, Panama, Mỹ)

Cơ sở pháp lý điều chỉnh Bảo lãnh


Quốc gia:

Mỹ: Bộ luật thương mại thống nhất (quy định về nghiệp vụ Bảo

lãnh và thư tín dụng dự phòng)

Anh: Luật Bảo lãnh

Đức: Luật Hợp đồng thương mại quốc tế

Việt Nam: Bộ luật Dân sự (2005), Luật Thương mại Việt Nam

(2005), QĐ 26/2006 NHNN ngày 26/6/2006 về Bảo lãnh ngân

hàng.

3.3.1 BẢO LÃNH (LETTER OF GUARANTEE_L/G)


a. Khái niệm

- Điều 366 Bộ Luật DS : Bảo lãnh là việc người thứ ba (Người bảo

lãnh) cam kết với bên có quyền (Người nhận bảo lãnh) sẽ thực

hiện nghĩa vụ thay cho bên có nghĩa vụ (Người được bảo lãnh)

nếu khi đến thời hạn mà Người được bảo lãnh không thực hiện,

hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ.

- Điều 2.1. Qui chế bảo lãnh NH : Là cam kết của tổ chức tín dụng

(bên bảo lãnh) với bên có quyền (bên nhận bảo lãnh) về việc

thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho khách hàng (bên được

bảo lãnh) khi khách hàng không thực hiện được hoặc thực hiện

không đúng nghĩa vụ đã cam kết với bên nhận bảo lãnh. Khách

hàng phải nhận nợ và hoàn trả cho tổ chức tín dụng số tiền đã

trả thay.

10/3/2011

10

3.3.1 BẢO LÃNH (LETTER OF GUARANTEE_L/G)


a. Khái niệm

- Giáo trình : Phương thức bảo lãnh là bất cứ một sự cam kết

nào của Trung gian tài chính hoặc của pháp nhân hay thể

nhân bằng văn bản là sẽ bồi thường một số tiền nhất định

cho người thụ hưởng, nếu đến hạn mà người được bảo

lãnh không hoàn thành nghĩa vụ như qui định trên thư bảo

lãnh.

Là PT đi kèm với các PTTT khác!

3.3.2. Các bên tham gia BẢO LÃNH


Người bảo lãnh (Guarantor) Là người phát hành thư bảo lãnh, cam kết trả tiền cho

người hưởng lợi nếu đến hạn mà người được bảo lãnh

không thanh toán.

Là người phát hành bảo lãnh theo yêu cầu (Demand

guarantor) và Người phát hành bảo lãnh đối ứng (Counter-

guarantor)

Đối tượng: Ngân hàng, Tổ chức trung gian tài chính (Công

ty Bảo hiểm, công ty Tài chính), NHTW, Bộ TC, Kho bạc

Nhà nước và các thể nhân



Người được bảo lãnh (Principal) Là người yêu cầu phát hành L/G

Đối tượng:

Người xuất khẩu: Bảo lãnh thực hiện HĐXK, hoàn trả tiền

ứng trước, tiền đặt cọc, bảo hành máy thiết bị …

Người nhập khẩu: Bảo lãnh thanh toán HĐNK, bảo lãnh

nhận hàng chưa có vận đơn, bảo lãnh Hải quan…

Người vay nợ: Bảo lãnh tín dụng

Người dự thầu: Bảo lãnh dự thầu

10/3/2011

11



Người hưởng lợi (Beneficiary): Là người nhận bảo lãnh

Đối tượng:

Người nhập khẩu: là người thụ hưởng ucả Boả lãnh thưc

hiện HĐXK, hoàn trả tiền ứng trước ….

Người xuất khẩu: là người thụ hưởng Bảo lãnh thanh

toán HĐNK

người cho vay: là người thụ hưởng Bảo lãnh tín dụng

chủ thầu: người thụ hưởng của Bảo lãnh dự thầu

người chuyên chở: thụ hưởng của Bảo lãnh nhận hàng

chưa có vận đơn

3.3.3 Phân loại bảo lãnh


Căn cứ vào hình thức phát hành thư bảo lãnh

Bảo lãnh trực tiếp: Người bảo lãnh trực tiếp chịu trách nhiệm

bồi thường cho Người thụ hưởng bảo lãnh = cách phát hành

trực tiếp thư bảo lãnh cho NTH, không qua tổ chức trung

gian.

Bảo lãnh gián tiếp (bảo lãnh đối ứng): người bảo lãnh dựa

vào quyền thụ hưởng của một bảo lãnh do Người bảo lãnh ở

nước khác phát hành cho mình hưởng để phát hành một L/G

cho NTH ở nước mình.

3.3.3 Căn cứ vào hình thức sử dụng


Bảo lãnh có điều kiện Bảo lãnh vô điều kiện

Khái

niệm

- NBL chỉ bồi thường cho NTH

khi NĐBL đã vi phạm những

điều qui định trong thư bảo lãnh.

- NBL sẽ bồi thường ngay khi

NTH thoả mãn những qui định

trong thư bảo lãnh.

VBPL

Đặc

điểm

URCG 325 ICC 1978 (Uniform

Rules for Contract Guarantees)

URDG 758 ICC 2010 (Uniform

Rules for Demand Guarantees)

- Nghĩa vụ của NH chỉ là thứ cấp

(secondary)

- Để được thanh toán, NTH phải xuất

trình bằng chứng (phán quyết của

trọng tài hoặc tòa án) có điều kiện

(conditional)

- Phức tạp, không phù hợp với tập

quán NH không còn phổ biến

- Cam kết của NH là độc lập

và trước hết (primary) - Để được thanh toán, NTH chỉ

cần xuất trình những chứng từ

như Yêu cầu thanh toán, Bản

tuyên bố vi phạm…vô điều kiện

(unconditional) hay theo yêu cầu

(on demand)

- Đơn giản hơn

10/3/2011

12

3.3.3 Căn cứ vào tính chất của hợp đồng cơ sở

giữa NĐBL và NTH


• Bảo lãnh đấu thầu

• Bảo lãnh thực hiện hợp đồng

• Bảo lãnh bảo hành

• Bảo lãnh thanh toán

• Bảo lãnh tiền đặt cọc

• Bảo lãnh tín dụng

3.3.3 Một số loại bảo lãnh khác


• bảo lãnh vận đơn

• bảo lãnh thuế quan

• bảo lãnh sai sót chứng từ nhờ thu

• bảo lãnh thanh toán kỳ phiếu

• bảo lãnh phát hành chứng khoán.

3.4 THƯ TÍN DỤNG DỰ PHÒNG (STANDBY L/C)


Khái niệm: Ngân hàng chỉ có trách nhiệm thanh toán

khi nhận được hối phiếu hay những chứng từ yêu cầu

thanh toán theo như quy định trong Standby L/C

Đặc điểm: việc sử dụng Standby L/C thường chứng tỏ

các đối tác có sự tin tưởng lẫn nhau, việc thanh toán

Standby L/C chỉ là bất đắc dĩ và tăng độ an toàn => là

một công cụ đảm bảo thanh toán khi mối quan hệ giữa

các bên đối tác đã phát triển đến một mức độ nhất

định.

10/3/2011

13

3.4 THƯ TÍN DỤNG DỰ PHÒNG (STANDBY L/C)


Phạm vi sử dụng: Sử dụng như một bảo lãnh của NHPH nhằm đảm bảo: thực hiện HĐTM, HĐ gia công, HĐ liên doanh hoặc đảm bảo việc tham

gia dự thầu.

Bảo lãnh các khoản vay của HĐ vay nợ trong nước (xây dựng công trình), vay nợ quốc tế (tín dụng thương mại cho NK), đảm bảo hoàn trả tiền ứng trước

Đảm bảo khả năng thanh toán: Trong các hợp đồng leasing: bên thuê mở 1 Standby L/C đảm bảo việc trả tiền thuê đúng hạn

Đảm bảo thực hiện nghĩa vụ tài chính theo phán quyết của Tòa án.

Sử dụng kết hợp cùng các phương thức bảo lãnh và thanh toán khác:

kết hợp cùng L/C trả ngay: XK mở thêm 1 Standby L/C cho NK hưởng nhằm đảm bảo giao hàng đúng hạn, đúng chất lượng …

TÍN DỤNG DỰ PHÒNG THƯƠNG MẠI CHỨNG TỪ


Dùng cho các hợp đồng thương mại:

Quy trình:

1. XK-NK ký kết HĐMB

2. NK yêu cầu NHPH mở TDDP: XK=NHL

3. NHPH thông báo TDDP cho XK thông qua NHTB tại nước XK

4. XK nhận được TDDP=> giao hàng

5. XK xuất trình chứng từ (hối phiếu+copy hóa đơn+B/L) đòi tiền NK

6. Nếu NK không thanh toán=>XK xuất trình chứng từ theo quy định của TDDP gửi qua NHTB tới NHPH để nhận thanh toán.

TÍN DỤNG DỰ PHÒNG NGHĨA VỤ TÀI CHÍNH


Dùng cho các hợp đồng tín dụng:

Quy trình:

1. Người cho vay – người vay nợ ký kết HĐTD + điều kiện

NVN mở TDDP

2. NVN ủy thác NH của mình yêu cầu NH NCV mở TDDP:

NCV=NHL

3. NH NCV phát hành TDDP cho NCV hưởng

4. NCV cấp tín dụng cho NVN

5. Nếu NVN vi phạm không thanh toán =>NCV xuất trình

chứng từ theo quy định của TDDP xuất trình tới NHPH

để nhận thanh toán.

10/3/2011

14

TÍN DỤNG DỰ PHÒNG ĐẢM BẢO THỰC HIỆN


Hợp đồng XNK

XK mở TDDP cho NK hưởng

3.4. THƯ TÍN DỤNG DỰ PHÒNG (STANDBY L/C)


L/G và

Standby L/C

giống và khác nhau

như thế nào?

3.5. Nhê thu (Collection of payment)


1. URC (Uniform Rules for Collection - Nguyªn t¸c thèng nhÊt vÒ nhê thu)

Là v¨n b¶n quèc tÕ ®iÒu chØnh ph¬ng thøc thanh to¸n nhê thu do Phòng thương mại quốc tế (ICC) ban hành.

LÇn ®Çu tiªn n¨m 1956: Nguyªn t¾c th«ng nhÊt nhê thu chøng tõ th¬ng m¹i

§· qua ba lÇn söa ®æi:

LÇn 1: n¨m 1967: Nhê thu chøng tõ th¬ng m¹i.

LÇn 2: n¨m 1978: Nguyªn t¾c thèng nhÊt vÒ nhê thu (URC 332, 1978)

LÇn 3: n¨m 1995: tªn gäi lµ Nguyªn t¾c thèng nhÊt vÒ nhê thu (URC 522, 1995)

10/3/2011

15

3.5.1. URC 522 - Nguyªn tắc thèng nhÊt

vÒ nhê thu


a) Áp dông:

Nhê thu hèi phiÕu th¬ng m¹i.

Nhê thu kú phiÕu th¬ng m¹i.

Nhê thu SÐc.

Nhê thu hãa ®¬n

Nhê thu cæ tøc, tr¸i tøc, l·i tõ çc hîp ®ång tÝn dông.

Nhê thu cíc phÝ, phÝ b¶o hiÓm

3.5.2. URC (Uniform Rules for Collection - Nguyªn

tắc thèng nhÊt vÒ nhê thu)


b. TÝnh chÊt ph¸p lý quèc tÕ:

Lµ v¨n b¶n quy t¾c mang tÝnh chÊt híng dÉn (statory

codes), không bắt buộc. Khi giữa ngêi b¸n vµ ngêi mua

tháa thuËn ¸p dông th× phải dẫn chiếu các điều khoản của

URC và çc quy ®Þnh ®ã rµng buéc çc bªn tuân thủ thùc

hiÖn.

Çc quy ®Þnh nµy ®îc thÓ hiÖn trªn chØ thÞ nhê thu trõ

nh÷ng néi dung tr¸i víi luËt së t¹i.

URC lµ tËp hîp çc nguyªn t¾c tïy ý

3.5.2. Khái niệm Nhờ thu và các bên tham gia


Khái niệm: Lµ ph¬ng thøc thanh toán mµ theo ®ã

çc ng©n hµng nhËn ®îc sù ñy th¸c cña kh¸ch hµng tiÕn hµnh thu tiÒn tõ ngêi cã nghÜa vô tr¶ tiÒn hoÆc yªu cÇu ngêi cã nghÜa vô tr¶ tiÒn chÊp nhËn thanh to¸n theo çc néi dung vµ ®iÒu kiÖn quy ®Þnh trong chØ thÞ nhê thu. Các bên tham gia:

10/3/2011

16

3.5.3. Các bên tham gia Nhờ thu

46

Người uỷ thác thu (Principal):

• Người hưởng lợi, người XK

• Gửi hàng đi theo HĐ đã ký + Uỷ thác nhờ thu tiền qua NH và chịu mọi chi phí nhờ thu

Ngân hàng chuyển (Remitting bank)

• Ngân hàng quản lý tài khoản của người uỷ thác thu hoặc NH khác được XK chỉ định và uỷ nhiệm thu

• Tiếp nhận bộ chứng từ của XK và chuyển cho NH của người NK để thu tiền theo hướng dẫn trong chỉ thị nhờ thu

Người bị ký phát (Drawee): • Người mua, người NK

• Trả tiền ngay hoặc chấp nhận thanh toán khi chứng từ được gửi đến

Ngân hàng thu (Collecting bank, Presenting bank)

• NH xuất trình, NH thu hộ

• Tiếp nhận bộ chứng từ, xuất trình để yêu cầu NK trả tiền

• Thu tiền từ NK theo uỷ nhiệm thu

• Thường là NH có quan hệ đại lý với Remitting bank hoặc là một chi nhánh của NH này

• Collection bank và Presenting bank có thể cùng là 1 NH, có thể riêng biệt

Đặc điểm của phƣơng thức Nhờ thu


C¨n cø nhê thu lµ chøng tõ (Documents), chứ kh«ng ph¶i lµ hîp ®ång.

Vai trß cña ng©n hµng chØ lµ ngêi trung gian, người thu hộ theo chỉ dẫn trong chỉ thị nhờ thu.

Nhê thu trong th¬ng m¹i chØ x¶y ra sau khi ngêi b¸n ®· hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng (lËp chøng tõ => giao hàng và trả tiền là độc lập nhau)

Việc thanh toán hay không phụ thuộc vào người NK chưa phải là giải pháp tối ưu cho người XK

3.5.3 Phân lo¹i nhê thu


a. Căn cứ vào đối tượng nhờ thu

Nhờ thu hối phiếu, hoá đơn thu tiền

Nhờ thu kỳ phiếu, séc

Nhờ thu cổ tức, trái tức

b. Căn cứ vào việc nhờ thu có kèm chứng từ

Nhờ thu trơn (clean collection)

Nhờ thu kèm chứng từ (documentary collection)

10/3/2011

17

3.5.4 Nhê thu tr¬n (Clean collection)


Khái niệm:

- lµ phương thức nhê thu chØ dùa vµo chøng tõ tµi chÝnh mµ

kh«ng dùa vµo chøng tõ th¬ng m¹i.

3.5.4 Quy trình Clean Collection

NHXK

Remitting bank

NHNK

Collecting bank

XK

Principal

NK

Drawee

3

5

2

1

1. Giao hµng vµ lËp chøng

tõ giao hµng.

2. Ký ph¸t HP vµ chØ thÞ nhê

thu göi ng©n hµng chuyển

4. NH thu hộ xuất trình chứng từ

yêu cầu ngêi NK TT hoặc chấp

nhận hối phiếu

5 5 4

5. Ngêi NK tr¶ tiÒn hoặc gửi

HP đã được chấp nhận TT 3. NH chuyÓn uỷ thác nhê thu

cho NH thu hộ +ctừ tài chính

¦u ®iÓm của ph¬ng thøc

nhê thu tr¬n


§¬n gi¶n

Cã lîi cho ngêi nhËp khÈu, viÖc nhËn hµng kh«ng liªn

quan tíi viÖc thanh to¸n.

10/3/2011

18

Nhîc ®iÓm của ph¬ng thøc

Nhê thu tr¬n


QuyÒn lîi cña ngêi xuÊt khÈu kh«ng ®îc ®¶m b¶o.

Ngêi nhËp khÈu cã thÓ nhËn hµng mµ kh«ng tr¶ tiÒn.

Tèc ®é tr¶ tiÒn chËm víi hai lý do:

Phô thuéc vµo thiÖn chÝ ngêi nhËp khÈu

Phô thuéc vµo kh©u lu chuyÓn chøng tõ, t¹o ®iÒu kiÖn

cho ngêi mua chiÕm dông vèn

Cha sö dông hÕt chøc n¨ng cña ng©n hµng. Vai trß

cña ng©n hµng chØ ®¬n thuÇn, kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm

®«n ®èc, gi¸m s¸t, kiÓm tra.

3.5.4. Trêng hîp ¸p dông

Nhờ thu trơn


Trong giao dịch phi thương mại:

§Ó thanh to¸n çc dÞch vô phÝ mµ ngêi b¸n cÊp cho ngêi mua (vận tải, bảo hiểm, bưu chính viễn thông ....)

Thanh toán đòi tiền phạt, tiền bồi thường theo các quyết định của các cơ quan có thẩm quyền.

Trong giao dịch thương mại khi:

Hai bªn mua vµ b¸n hoµn toµn tin cËy nhau

Cã quan hÖ néi bé víi nhau (công ty mẹ con, chi nhánh công ty, đại diện các hãng công ty)

Hàng giao dịch mua bán là các hàng thứ phẩm, phế liệu, rác … những điều kiện mua bán đã được 2 bên thống nhất chặt chẽ cao, ít khi có tranh chấp

3.5.5. Nhê thu kÌm chøng tõ


a. Khái niệm:

§Þnh nghÜa

lµ lo¹i nhê thu dùa vµo chøng tõ tµi chÝnh cïng víi

chøng tõ th¬ng m¹i hoÆc chØ dùa vµo chøng tõ

th¬ng m¹i (trong trêng hîp nµy hãa ®¬n th¬ng

m¹i thay cho hèi phiÕu).

Đặc điểm

lµ ph¬ng thøc c¶i tiÕn cña ph¬ng thøc nhê thu

tr¬n nhng kh¾c phôc mét sè nhîc ®iÓm cña nhê

thu tr¬n

10/3/2011

19

BỘ CHỨNG

TỪ

TTQT

Chứng từ

tài chính

Chứng từ

thƣơng mại

Hối phiếu

Kỳ phiếu

Séc

Thẻ thanh toán

Chứng từ

vận tải

Chứng từ

hàng hoá

B/L,

AWB,

RWB,

Commercial Invoice

Packing list

CO

Các chứng từ khác

Chứng từ

bảo hiểm

55

Bộ chứng từ trong thanh toán quốc tế


a. Chøng tõ tµi chÝnh (Financial documents):

Hèi phiÕu th¬ng m¹i hoÆc hèi phiÕu ng©n hµng (Banker’s

Bill of Exchange, Draft);

Kú phiÕu th¬ng m¹i.

SÐc (Cheque).

Ngoµi ra cã çc chøng tõ kh¸c kh«ng ph¶i lµ chøng tõ

th¬ng m¹i (lệnh nhờ thu)



b. Chøng tõ th¬ng m¹i (Commercial documents)

Là minh chứng bằng giấy tờ về giao dịch thương

mại, bao gồm:

Chøng tõ vËn t¶i (Transport documents): Bill of loading,

seaway bill, air waybill post receipt.

Chøng tõ hàng hoá: GiÊy lu kho lu b·i, biªn lai tÝn th¸c

(trust receipt), hãa ®¬n th¬ng m¹i, giÊy chøng nhËn xuÊt

xø, phiÕu ®ãng gãi.

Chứng từ bảo hiểm

lµ bộ chøng tõ göi hµng (shipping documents)

10/3/2011

20

Vận đơn


Chức năng: Là biên lai nhận hàng = bằng chứng người chuyên chở

đã nhận hàng từ người gửi

Là bằng chứng về hợp đồng chuyên chở giữa người gửi hàng và người vận chuyển

Là chứng từ sở hữu hàng hoá ghi trên vận đơn => vận đơn có thể được cầm cố, chuyển nhượng, thế chấp

Lưu ý: Chỉ cần xuất trình 1 vận đơn gốc hợp pháp có quyền

nhận được hàng hoá tại cảng đích

Một bộ vận đơn thường được phát hành thành 3 bản gốc

=> Người mua phải đảm bảo được chuyển nhượng trọn bộ 3 bản gốc

Phân loại Vận đơn


Căn cứ vào tình trạng bốc xếp hàng hoá:

Shipped on Board B/L: minh chứng hàng đã bốc lên tàu để chở (trong thanh toán bằng L/C nếu không có quy định gì khác NH chỉ chấp nhận thanh toán bộ chứng từ có vận đơn đã bốc hàng lên tàu)

Received for Shipment B/L: vận đơn nhận hàng để chở => người chuyên chở đã nhận hàng để chở nhưng xác định được chắc chắn hàng được bốc lên tàu hay chưa.

Căn cứ vào tính lưu thông của vận đơn:

B/L đích danh

B/L theo lệnh

B/L vô danh



Commercial invoice:

Là bằng chứng về việc chuyển giao quyền sở hữu hàng

hoá, dịch vụ của người bán cho người mua.

Xác nhận số lượng, trị giá hàng hoá, dịch vụ

Là cơ sở để người bán: lập chứng từ tài chính đòi tiền

người mua.

Là cơ sở để người mua:

kiểm tra số tiền trên chứng từ tài chính với giá trị hàng hoá theo

HĐ.

Khai báo hải quan để tính thuế

Commercial invoice + chứng từ vận tải = bộ chứng từ

cầm cố vay vốn

10/3/2011

21



Lưu ý: Commercial invoice (CI) trong phương thức

thanh toán L/C:

- người lập, ký tên trên CI phải là người hưởng lợi đúng theo trong

HĐ và L/C;

- CI lập cho người mua = người mở L/C và trùng với tên trong HĐ

- số bản CI được lập theo đúng yêu cầu L/C

- Mô tả hàng hoá phải giống như trong L/C quy định

- Giá trị CI ≤ giá trị L/C + % dung sai cho phép

- Ghi thêm những chú thích đúng như yêu cầu của L/C (giấy phép

nhập khẩu, đơn đặt hàng …)

3.5.5 Phân loại nhờ thu kèm chứng từ


Cã 3 lo¹i nhê thu kÌm chøng tõ: Nhê thu tr¶ tiÒn ®æi chøng tõ (Documents against

payment - D/P): Dïng trong trêng hîp mua hµng tr¶ tiÒn ngay.

Nhê thu chÊp nhËn ®æi chøng tõ (Documents against acceptance - D/A): Dïng trong trêng hîp b¸n hµng víi ®iÒu kiÖn cÊp tÝn dông

cho ngêi mua. Ngêi mua ph¶i chÊp nhËn tr¶ tiÒn vµo hèi phiÕu th× míi ®îc nhËn chøng tõ göi hµng.

Nhờ thu thực hiện các điều kiện và điều khoản quy định đổi chứng từ (Documents against other terms and conditions – D/TC)

3.5.5. Quy trình thanh toán Documentary Collection

NHXK

Remitting bank NHNK

Collecting bank

XK

Principal NK

Drawee

3

5

2

1

1. Giao hµng mµ kh«ng giao

chøng tõ. 2. XK lËp bộ chøng tõ TT: chØ thÞ

nhê thu+(chøng tõ tài chính)+ctừ

th¬ng m¹i

5 5 4

5. Ngêi NK tiÕn hµnh kiÓm tra chøng

tõ nÕu thÊy chøng tõ phï hîp th× tr¶ tiÒn

hoÆc chÊp nhËn tr¶ tiÒn vµ thu vËn t¶i

®¬n vÒ.

4. NH thu hộ xuất trình chứng từ yêu

cầu ngêi NK thanh toán và thực hiện

các điều kiện của chỉ thị nhờ thu

3. NH chuyÓn uỷ thác nhê thu

cho NH thu hộ

10/3/2011

22

3.5.5. Quy trình thanh toán

Documentary Collection


(1) Giao hàng:

• Người XK chỉ thực hiện giao hàng, không kèm theo chứng từ.

• Hàng gửi tới địa chỉ người NK, không gửi trực tiếp tới địa chỉ NH đại lý (trừ khi có sự thoả thuận trước)

• Các NH không chịu bất cứ trách nhiệm gì về hàng hoá

• Đối với các mặt hàng quý hiếm, người XK có thể thoả thuận và gửi hàng tới kho của NH đại lý. NH đại lý sẽ giao hàng cho NK sau khi người NK thực hiện đầy đủ các điều kiện theo chỉ thị nhờ thu




(2) Lập bộ chứng từ nhờ thu:

• Người XK lập các chứng từ thương mại

• Ký phát hối phiếu hoặc hoá đơn thu tiền

• Lập chỉ thị nhờ thu (theo mẫu của NH chuyển quy

định) uỷ thác cho NH chuyển thu hộ tiền từ NK. Đây

chính là hợp đồng dịch vụ ký kết giữa người XK và

NH chuyển

• Nếu áp dụng URC 522 phải dẫn chiếu vào chỉ thị nhờ

thu này




(3) NH chuyển uỷ thác cho NH đại lý ở nước người NK thu tiền theo các điều kiện trong chỉ thị nhờ thu:

• NH chuyển lập Thư nhờ thu uỷ thác cho NH đại lý thu tiền người NK kèm theo bộ chứng từ nhờ thu. Thư nhờ thu = hợp đồng dịch vụ quốc tế giữa 2 NH

• Nội dung của Thư nhờ thu phù hợp các điều kiện như trong chỉ thị nhờ thu

• Nếu trong chỉ thị nhờ thu có dẫn chiếu áp dụng URC 522, trong thư nhờ thu cũng phải dẫn chiếu theo.

• NH chịu trách nhiệm về số lượng chứng từ => khi chuyển cho NH đại lý phải lập bản kê khai chứng từ và gửi kèm theo bộ chứng từ

10/3/2011

23




(4) Xuất trình chứng từ yêu cầu thanh toán:

• NH thu hộ tiếp nhận bộ chứng từ nhờ thu và xuất

trình cho người NK để yêu cầu thanh toán

• Theo điều kiện D/P, D/A hoặc D/TC của chỉ thị nhờ

thu NH thu hộ thực hiện việc khống chế bộ chứng

từ đối với người NK

• Nếu trong bộ chứng từ thương mại đối với vận đơn

theo lệnh của NH thu hộ thì NH phải ký hậu vận

đơn cho người NK đã trả tiền hoặc chấp nhận thanh

toán




(5) Thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán:

• Người NK kiểm tra bộ chứng từ:

─ nếu các chứng từ có phù hợp với hợp đồng và không có sự

mâu thuẫn lẫn nhau => trả tiền hoặc chấp nhận thanh toán

─ Ngược lại => từ chối nhận chứng từ

• Trường hợp trả tiền ngay sau khi nhận chứng từ:

Người NK tiến hành trả tiền bằng phương thức chuyển

tiền

NH thu hộ thông báo cho NH chuyển về số tiền thu được

và sau khi quyết toán nhờ thu chuyển tiền cho NH chuyển

-> chuyển cho XK





• Trường hợp trả chậm:

Người NK chấp nhận thanh toán và gửi chứng từ tài chính đã

chấp nhận cho NH thu hộ

NH thu hộ thông báo NH chuyển về việc chấp nhận thanh

toán của NK và chuyển trả lại chứng từ tài chính đã có chấp

nhận của người NK cho NH chuyển

NH chuyển gửi chứng từ tài chính đã có chấp nhận thanh toán

cho XK

10/3/2011

24





• Trường hợp trả chậm:

Người NK không chấp nhận thanh toán:

NH thu hộ tìm hiểu lý do của việc không chấp nhận và thông

báo ngay cho NH chuyển

NH chuyển tiếp nhận thông báo và cho chỉ thị thích hợp về

việc tiếp tục xử lý bộ chứng từ

Sau 60 ngày kể từ khi NH thu hộ gửi thông báo trên mà

không nhận được chỉ thị tiếp theo cho bộ chứng từ => gửi trả

lại bộ chứng từ nhờ thu cho NH chuyển và miễn trừ mọi trách

nhiệm

3.5.5Nhận xét


¦u ®iÓm: Kh¾c phôc ®îc nhîc ®iÓm cña nhê thu phiÕu tr¬n -> ngêi

b¸n kh«ng sî mÊt hµng (g¾n Thanh to¸n quèc tÕ víi vËn t¶i hµng hãa).

Tr¸ch nhiÖm cña ng©n hµng cã cao h¬n: kh«ng chÕ ngêi mua b»ng bé chøng tõ

Nhîc ®iÓm: Cha rµng buéc ngêi mua, ngêi mua cã thÓ nhËn hµng vµ cã

thÓ kh«ng

Tèc ®é thanh to¸n vÉn chËm

3.5.5. Một số vấn đề lƣu ý


Chi phí nhờ thu được phân bổ như thế nào? Cã 2 çch quy ®Þnh:

Chi phÝ nhê thu ngêi b¸n chÞu, chi phÝ tr¶ tiÒn do ngêi

mua chÞu

Çc chi phÝ ph¸t sinh phÝa ng©n hµng ngêi b¸n th× ngêi

b¸n chÞu, phÝa ng©n hµng ngêi mua th× ngêi mua chÞu,

nÕu cã ng©n hµng cña níc thø ba th× hai bªn ph¶i tháa

thuËn.

10/3/2011

25



Thu phí nhờ thu như thế nào? • Trường hợp quy định phí do XK chịu:

NH thu hộ thu tiền từ NK và chuyển số tiền NK TT cho

NH chuyển sau khi đã trừ phí thu

NH chuyển nhận lại toàn bộ chi phí thu hộ từ XK

• Trường hợp quy định phí do NK chịu:

Nếu NK không trả => XK phải chịu và NH thu hộ sẽ

chuyển tiền TT cho NH chuyển sau khi đã trừ phí thu

Nếu quy định “không thể bỏ qua” => nếu NK không TT

=> NH thu hộ không giao chứng từ



Nếu hàng đến trước chứng từ thì phải giải quyết ntn?

Xin bảo lãnh của NH (Thư bảo lãnh nhận hàng của NH)

Nếu Người nhập khẩu từ chối thanh toán và không nhận

hàng thì phải xử lý lô hàng đó ntn?

Uỷ thác lưu kho lô hàng

Giải quyết lô hàng:

. Giảm giá hàng bán cho NK nếu lý do từ chối là lỗi của XK

. Nhờ NH thu chào bán lô hàng cho người khác

. Chuyển về nước (đối với hàng quý hiếm)

. Bán đấu giá công khai (chỉ áp dụng với hàng cồng kềnh, giá trị lô

hàng thấp, chi phí vận chuyển, lưu kho quá cao)