Химийн даалгавар 10 2016-2017 - ubempathy.mnubempathy.mn/wp-content/uploads/2017/11/Chem10-2016.pdf · Химийн даалгавар 10-р анги 2016-2017 оны

Химийн даалгавар 10-р анги 2016-2017 оны хичээлийн жил

1

Нэгдүгээр хэсэг:

Санамж: Нэгдүгээр хэсэг нийт 68 оноотой

бөгөөд даалгавар тус бүр 1 оноо болно.

Даалгавар бүрээс зөвхөн нэг хариултыг

сонгоно уу.

1. Элемент фосфорын үеийн дугаарыг


A. Хоёрдугаар үе

B. Гуравдугаар үе

C. Дөрөвдүгээр үе

D. Тавдугаар үе

2. Металл элементүүдийн үелэх систем

дэх байрыг сонгоно уу.

A. Үелэх системийн үндсэн дэд бүлэгт

B. Үелэх системийн хажуугийн дэд

бүлэгт

C. Үелэх системийн баруун дээд

талаар

D. Үелэх системийн зүүн доод талаар

3. Дараах урвалуудаас аяндаа явагдахгүй

урвалын сонгоно уу.

A. NaI + Br2 →

B. KBr + Cl2 →

C. NaCl + Br2 →

D. KI + Cl2 →

4. Дараах хүснэгтийг гүйцээж бромын

буцлах температурыг баримжаална уу.

Нэр Фтор Хлор Бром Иод

Химийн томьёо

F2 Cl2 Br2 I2

Буцлах температур,ºС

-188.1 -34.0 . . . 184.3

A. -191.5ºC

B. -42.3ºC

C. 59.0ºC

D. 194.9ºC

5. Үелэх системийн IА бүлэгт байрладаг

шүлтийн металлуудын физик шинж

бүлгийн дагуу хэрхэн өөрчлөгдөх вэ?

Зөв мэдээллийг сонгоно уу.

Хатуулаг чанар

Хайлах температур

A Өснө Өснө

B Буурна Буурна

C Буурна Өснө

D Өснө Буурна

6. Ионы холбоо үүсгэх хос элементийн

нэрийг сонгоно уу.

A. Төмөр – хүчилтөрөгч

B. Хүчилтөрөгч – хүчилтөрөгч

C. Төмөр – төмөр

D. Нүүрстөрөгч – хүчилтөрөгч

7. Туйлт ковалент холбоотой бодисын

томьёог сонгоно уу.

A. Na

B. Na2S

C. H2

D. H2S

8. Ионт нэгдлүүд ямар тохиолдолд

цахилгаан дамжуулдаг вэ? Тохиолдлын

дугаарыг сонгоно уу.

I. Хатуу талст үедээ

II. Хайлмал үедээ

III. Хуурай нунтаг үедээ

IV. Усан уусмал үедээ

A. I ба IV

B. II ба IV

C. I ба III

D. II ба III

9. Зөвхөн химийн нэгдлийг илэрхийлсэн

зургийг сонгоно уу.

I II III IV

A. I,II

B. II,III

C. I,III

D. II,IV

10. 74% төмөр, 8% нүүрстөрөгч, 18% хром

агуулсан хайлшийг зэвэрдэггүй ган гэнэ.

Энэ хайлшийн хэрэглээг сонгоно уу.

A. Хөгжмийн зэмсэг, гал тогооны

хэрэгсэл

B. Барилга байгууламж, гүүр машины

их бие

C. Онгоц, хурдан галт тэрэгний их бие

D. Төрөл бүрийн иртэй эд зүйл, мэс

заслын хэрэгсэл


2

11. Нефтээс автомашины

түлш гарган авах аргын


A. Шүүх

B. Энгийн нэрэх

C. Хэсэгчлэн нэрэх

D. Дахин талсжуулах

12. Диаграммыг ажиглаад Х ба У

бодисуудын төлөв байдлыг

баримжаална уу.

Бодис А B C D

Х Хий Шингэн Хатуу Хий

У Шингэн Хатуу Хий Хатуу

13. Шүүх аргын зургийг

ажиглаад Х багаж

хэрэглэгдэхүүний


A. Шилэн аяга

B. Шилэн савх

C. Шувтан колбо

D. Шилэн юүлүүр

14. Металлын талст оронт торыг

илэрхийлсэн зургийг сонгоно уу.

A. B.

C. D.

15. Холимгийг ялган салгах аргын талаарх

ойлголтыг харгалзуулна уу.

Холимгийг ялган салгах арга

Ойлголт

1 Энгийн нэрэх

Х

Бодисын уусах чанарын зөрөөнд үндэслэн холимгийг ялган салгах

2 Хэсэгчлэн нэрэх

Y

Бодисын ууршимтгай чанарт үндэслэн холимгийг ялган салгах

3 Дахин талсжуулах

Z

Буцлах температурын ялгаанд үндэслэн холимгийг ялган салгах

A. 1Y,2Z,3X

B. 1X,2Y,3Z

C. 1Y,2X,3Z

D. 1X,2Z,3Y

16. Аль нь халах урвалын талаар өгүүлж байна вэ? зөв хариултыг сонгоно уу. A. Нэг бодис олон бодис үүсгэх урвал

B. Нэг элемент химийн нэгдэлтэй

харилцан үйлчилж шинэ нэгдэл, өөр

элемент үүсгэх урвал

C. Хоёр буюу хэд хэдэн бодис нэг

бүтээгдэхүүн үүсгэх урвал

D. Эх бодисын найрлага дах катионууд

нь анионоо сольж бүтээгдэхүүн

үүсгэх урвал

17. A = B + C + D гэсэн бүдүүвчээр

илэрхийлэгдэх урвалын төрлийг

нэрлэнэ үү.

A. Нэгдэх

B. Задрах

C. Халах

D. Солилцох

18. 2NaOH + CuSO4 = Na2SO4 + Cu(OH)2

гэсэн бүдүүвчээр илэрхийлэгдэх

урвалын төрлийг нэрлэнэ үү.

A. Нэгдэх

B. Задрах

C. Халах

D. Солилцох

Cu2+ Cu2+ Cu2+

Cu2+ Cu Cu2+

Cu Cu2+ Cu

Na Cl Na

Cl Na Cl

Na Cl Na

SO3 SO3 SO3

SO3 SO3 SO3

SO3 SO3 SO3


3

19. Халах урвалд хамаарах хоёр урвалын

тэгшитгэлийг сонгоно уу.

I. Na2SO4 + Ba(NO3)2 → BaSO4 + 2NaNO3

II. (CuOH)2CO3 → 2CuO + CO2 + H2O

III. Zn + H2SO4 → ZnSO4 + H2

IV. (NH4)2Cr2O7 → Cr2O3 + N2 + 2H2O

V. CuSO4 + 2NaOH → Cu(OH)2 Na2SO4

VI. CuSO4 + Fe → FeSO4 + Cu

A. I ба V

B. II ба IV

C. III ба VI

D. II ба III

20. . . .C3H8 + . . .O2 → . . .CO2 + . . .H2O гэсэн

урвалын тэгшитгэлийг тэнцүүлнэ үү.

Нүүрсхүчлийн хий (CO2)–н өмнөх

коэффициентийг сонгоно уу.

A. 3

B. 4

C. 5

D. 6

Усны төлвийн шилжилтийг судлаад

дараах үр дүнг гарган авчээ.

Графикаар өгсөн мэдээллийг ашиглан

21,22 –р даалгаврыг гүйцэтгэнэ үү.

21. Усны төлөвийн өөрчлөлтөөс мөс хайлах

үеийг илэрхийлсэн хэрчмийг сонгоно уу.

A. ST хэрчим

B. RS хэрчим

C. TX хэрчим

D. XY хэрчим

22. Усны төлөвийн өөрчлөлтөөс уур халж

эхлэх үеийг илэрхийлсэн цэгийг сонгоно

уу.

A. S цэг

B. X цэг

C. T цэг

D. Y цэг

23. Диффузийг молекул кинетикийн

онолоор тайлбарласан бүдүүвчийг

ажиглана уу.

X Y Z

Диффузлэгдэх үеийг зөв харгалзуулсан

хариултыг сонгоно уу.

X Y Z

A Эхлэх үе Эхлэхээс өмнө

Дууссаны дараа

B Эхлэхээс өмнө

Дууссаны дараа

Эхлэх үе

C Эхлэх үе Дууссаны дараа

Эхлэхээс өмнө

D Эхлэхээс өмнө

Эхлэх үе Дууссаны дараа

24. Болдоо шингэн дэх диффузийг

судлахын тулд дараах туршилтыг

явуулжээ.

Зургийн дагуу усаар дүүргэсэн Петрийн

аяганд хоёр уусмалаас ижил хэмжээтэй авч,

зэрэг дусаав. Хэсэг хугацааны дараа

аажмаар диффуз явагдан шар өнгийн хатуу

тунадас үүсэхийг ажигласан байна.

Туршилтын дүнд Болдоо хартугалганы

нитратын уусмал концентрац их гэсэн

дүгнэлтэнд хүрчээ.

Болдоогийн хийсэн туршилтын үр дүнг

илэрхийлсэн зургийг сонгоно уу.

A B C D

ус

калийн иодид

хартугалганы нитрат

A Б

A Б A Б A Б A Б


4

25. Ижил масстай зэсийн байван бүхий 3

аяганд өөр өөр температуртай усыг

ханыг дагуулан зөөлөн хийжээ. Сурагч

зэсийн байван диффузлэгдэх хурд

буурах дараалаар аягыг байрлуулбал:

2-р аяга > 3-р аяга > 1-р аяга

гэсэн үр дүнд хүрчээ. Хэрэв 3-р аяганд

хийсэн усны температур 40ºС байсан

бол 1 ба 2-р аяганд хийсэн усны

температурыг сонгоно уу.

A B C D

1-р аяга 40ºС 10ºС 60ºС 10ºС

2-р аяга 10ºС 20ºС 80ºС 80ºС

26. Өөр өөр нунтаглалттай ижил масстай

зэсийн байвангийн диффузлэгдэх

хурдыг судалжээ. Зургийг ажиглаад

гадаргуугийн талбай ихсэх дарааллаар

зөв жагсаасан хариултыг сонгоно уу.

A. 1 < 2 < 3

B. 2 < 1 < 3

C. 3 < 1 < 2

D. 3 < 2 < 1

27. Диффузийн хурдад орчны температур

болон бодисын гадаргуугийн тайлбай

хамаарлыг зөв илэрхийлсэн хариултыг


Орчны температур

Гадаргуугийн талбай

A урвуу шууд

B шууд шууд

C шууд урвуу

D урвуу урвуу

28. Дараах жижиг хэсгүүдийн цэнэгийг зөв

харгалзуулсан хариултыг сонгоно уу.

протон электрон нейтрон

A эерэг сөрөг Цахилгаан саармаг

B сөрөг Цахилгаан саармаг

эерэг

C эерэг Цахилгаан саармаг

сөрөг

D сөрөг эерэг Цахилгаан саармаг

29. Дараах жижиг хэсгүүдийн харьцангуй

массыг зөв харгалзуулсан хариултыг


протон электрон нейтрон

A 1 м.а.н 1 м.а.н 1/1840 м.а.н

B 1 м.а.н 1/1840 м.а.н

1 м.а.н

C 1/1840 м.а.н

1 м.а.н 1 м.а.н

D 1/1840 м.а.н

1 м.а.н 1/1840 м.а.н

30. Атомын бүтцийг зөв загварчилсан

зургийг сонгоно уу.

A B

C D

31. Нэгэн давсны уусмалд хэдэн дусал

NaOH нэмэхэд цэнхэр өнгийн тунадас

үүссэн бол ямар металлын ион агуулсан

давсны уусмал шинжилгээнд авсныг


A. Fe2+

B. Fe3+

C. Cu2+

D. Al3+


5

32. Химийн лабораторт шинжлүүлэхээр цагаан өнгөтэй нэгэн талст бодис ирүүлжээ. Дээжид хийсэн шинжилгээний бүдүүвч болон үр дүн өгөгджээ. Ямар бодис шинжлүүлэхээр өгсөн бэ?

Бодисын томьёог сонгоно уу. A. CaBr2 B. BaI2

C. CaSO4

D. Nal

33. Өнгөгүй уусмал дөлний өнгийг

ногооноор будаж, мөнгөний нитратын

уусмал дусаахад цайвар шаргал

тунадас үүсэн бол энэ аль бодисын

уусмал болохыг заана уу.

A. Na2SO4

B. BaBr2

C. Ba(NO3)2

D. NaBr

34. Дараах ионуудын талаарх үнэн

мэдээллийг сонгоно уу.

1. Кальцийн ион Ca2+ агуулсан уусмалд

дүрсэн нихром утас дөлний өнгийг

тоосгон улаанаар буддаг

2. Зэс (II) ийн ион Cu2+ агуулсан усан

уусмал цэнхэр өнгөтэй

3. Хлорид ион Cl− агуулсан усан

уусмалд мөнгөний нитратын усан

уусмалаас нэмэхэд цагаан өнгийн

тунадас буудаг

A. 1,2 –р мэдээлэл үнэн

B. 1,3 –р мэдээлэл үнэн

C. 2,3 –р мэдээлэл үнэн

D. Бүх мэдээлэл үнэн

35. Al3+, Ca2+, Zn2+ ионыг ялган таних

талаарх үнэн мэдээллийг сонгоно уу.

1. Уусмалд нихром утас дүрээд дөлөнд

барихад Ca2+ ион дөлний өнгийг тоосгон

улаанаар будна.

2. Уусмалаас дээж таслан авч

шингэрүүлсэн натрийн гидроксидын

уусмалаас нэмэхэд Al3+ ба Zn2+ ионууд

цагаан өнгийн тунадас болон бууна.

3. Цагаан өнгийн тунадсыг шүүгээд

тунадас дээр аммиакийн ус нэмэхэд

Al(OH)3 –ын цагаан тунадас уусалгүй

үлдэнэ.





36. Сурагчид цаасан хроматографын аргад

кофений шүүлтүүрийн цаасыг

ашиглажээ. Энэ шүүлтүүр цаасыг юу гэж

нэрлэх вэ?

A. Шүүлтүүр

B. Индикатор

C. Хроматограм

D. Хроматограф

37. Нэгэн сурагчид P захиа иржээ. Түүнийг

өөрт байгаа гурван өөр цэнхэр өнгийн

балны бэхийн хамт хроматограмыг нь

буулгажээ.

P захиаг X, Y, Z гэсэн гурван балны аль

балны бэхээр бичсэнийг тогтооно уу.

A. X балны бэхээр

B. Y балны бэхээр

C. Z балны бэхээр

D. Өөр балны бэхээр


6

38. Дараах урвалын ангиллыг

тодорхойлоод харгалзуул.

Химийн урвал Урвалын төрөл

1) 2KClO3

𝑡0,𝑀𝑛𝑂2→

2KCl + 3O2↑

А Нэгдэх

2) CaO +SO3 = CaSO4

Б Задрах

3) NH4Cl + AgNO3 = AgCl↓ + NH4NO3

В Халалцах

4) 2Na + 2H2O = 2NaOH + H2↑

Г Солилцох

A. 1В, 2А, 3Г, 4Б

B. 1Б, 2Г, 3А, 4В

C. 1В, 2Г, 3А, 4Б

D. 1Б, 2А, 3Г, 4В

39. Ba 𝑋 → Ba(OH)2

𝑌 → BaCl2

гэсэн хувирлын бүдүүвч дэх Х ба Ү

бодисуудыг тодорхойлно уу.

A. KOH ба HCl

B. NaOH ба Cl2

C. H2O ба KCl

D. H2O ба HCl

40. Дараах эх бодисуудын урвалаар үүсэх

харгалзах бүтээгдэхүүн бодисыг

тохируулна уу.

Эх бодис Бүтээгдэхүүн бодис

1) Fe + Cl2 → А FeCl3 +H2O

2) Fe + HCl → Б FeCl2 + H2O

3) FeO + HCl → В FeCl2 + H2

4) Fe2O3 + HCl → Г FeCl3

A. 1В, 2Г, 3А, 4Б

B. 1Г, 2В, 3А, 4Б

C. 1В, 2Б, 3Г, 4А

D. 1Г, 2В, 3Б, 4А

41. Нэг элементийн атомын бүтцийг буруу

илэрхийлсэн өгүүлбэрийг сонгоно уу.

A. Нэг элементийн атомууд нь ижил

тооны протон агуулна.

B. Нэг элементийн атомууд нь ижил

тооны нейтрон агуулна.

C. Нэг элементийн атомууд нь цөмийн

цэнэгээрээ ижил байна.

D. Нэг элементийн атомууд нь

ялгаатай тооны электронтой байж

болно.

42. Элемент хөнгөнцагааны дэс дугаар 13

бол 27Al гэсэн атомын цөмд байх

протоны тоог сонгоно уу.

A. 13

B. 14

C. 27

D. 40

43. Элемент цахиурын атомын дэс дугаар

14 бол 30Si гэсэн атомын электрон

бүрхүүл дэх электроны тоог сонгоно уу.

A. 14

B. 16

C. 30

D. 44

44. Элемент зэсийн дэс дугаар 29 бол 64Cu

гэсэн атомын цөмд байх нейтроны тоог


A. 29

B. 35

C. 64

D. 93

45. 𝑁𝑎+1123 катионы электрон бүрхүүл дэх

электроны тоог сонгоно уу.

A. 1

B. 10

C. 11

D. 12

46. 𝑆2−1636 гэсэн сульфид ионы электрон

бүрхүүл дэх электроны тоог сонгоно уу.

A. 2

B. 16

C. 18

D. 20

47. Fe3+2656 гэсэн атомын бүрэлдэхүүн хэсгийг сонгоно уу.

A B C D

Протоны тоо 26 23 30 26

Электроны тоо 23 30 26 30

Нейтроны тоо 30 26 23 23


7

48. Атом дахь эгэл бөөмсүүдийг өөрчилхөд

ямар атомууд үүсэхийг харгалзуулна уу.

Эгэл бөөмсийн өөрчлөлт

Шинээр үүссэн атомуудын хэлбэр

1 Протоны тоо А Тэр элементийн өөр изотоп

2 Электроны тоо

Б Тэр элементийн

өөр ион

3 Нейтроны тоо

В Өөр элементийн

атом

A. 1Б,2В,3А

B. 1Б,2А,3В

C. 1В,2Б,3А

D. 1B,2А,3Б

49. Элемент азотын дэс дугаар 7 бол энэ

элементийн атомын электрон

давхрааны тоог сонгоно уу.

A. 7

B. 5

C. 3

D. 2

50. 𝑃1531 гэсэн атомын электрон давхраан дах

электроны тоог сонгоно уу.

A B C D

1-р давхраа 2 5 2 5



51. Дараах 3 элементийн атомын бүтцийн

загварыг ажиглаад зөв дүгнэлтийг сонгоно

уу.

A. Гурвуулаа үелэх хүснэгтийн нэг

нүдэнд байрладаг элемент

B. Гурвуулаа үелэх хүснэгтийн нэг

багананд байрладаг элемент

C. Гурвуулаа үелэх хүснэгтийн нэг

бүлгийн элемент

D. Гурвуулаа үелэх хүснэгтийн нэг

үеийн элемент

52. Дараах атомын бүтэц

бүхий элементийн бүлгийн


A. 2

B. 3

C. 7

D. 17


бүхий элементийн үеийн


A. 2

B. 3

C. 4

D. 6


бүхий элементийн

валентын электроны

тоог сонгоно уу.

A. 2

B. 3

C. 6

D. 8

55. 2моль бодисын молекулын тоог

тооцоолно уу.

A. 6,02∙1023

B. 12,04∙1023

C. 18,06∙1023

D. 24,08∙1023

56. 0,25 моль хүхэр (H2SO4) –ийн хүчлийн

массыг тооцоолно уу.

A. 24,5 г

B. 49,0 г

C. 73,5 г

D. 58,8 г

57. 0,4 моль аммиак (NH3) дахь атомын

молийн тоог олно уу.

A. 0,4 моль

B. 0,8 моль

C. 1,2 моль

D. 1,6 моль

Na+11 2 8 1 Si+14 2 8 4 Ne+18 2 8 8

X+17 2 8 7

X+ 6 2 4

X+ 8 2 6


8

58. 2,5 моль аммоны нитрат (NH4NO3) –ын

азотын атомын молийн тоог олно уу.

A. 2 моль

B. 3 моль

C. 4 моль

D. 5 моль

59. 16,8 г масстай кальцийн оксид (CaO) –

ийн атомын молийн тоог олно уу.

A. 0,3 моль

B. 0,4 моль

C. 0,5 моль

D. 0,6 моль

60. Усны нэг молекулын массыг тооцоолно

уу.

A. 3∙10–23 г

B. 7,3∙10–23 г

C. 5,3∙10–23 г

D. 5,6∙10–23 г

61. 2 моль дурын хийн хэвийн нөхцөл дэх

эзлэхүүнийг тооцоолно уу.

A. 33,6 л

B. 44,8 л

C. 56,0 л

D. 67,2 л

62. Хэвийн нөхцөлд 3,36 л эзлэхүүнтэй

дурын хийн молийн тоог олно уу.

A. 0,15 моль

B. 0,20 моль

C. 0,25 моль

D. 0,30 моль

63. 10 г масстай устөрөгч хийн хэвийн

нөхцөл дэх эзлэхүүнийг тооцоолно уу.

A. 56 л

B. 89,6 л

C. 112 л

D. 123,2 л

64. Глюкоз (C6H12O6) –ын найрлаганд

агуулагдах нүүрстөрөгчийн массын хувь

хэд вэ?

A. 40%

B. 53,3%

C. 46,7%

D. 60%

65. Найрлагандаа 28% -ийн төмөр агуулсан

нэгдлийн бүтцийн нэгжид хоёр төмрийн

атом байдаг бол энэ нэгдлийн молийн

масс хэдтэй тэнцүү вэ?

A. 400 г/моль

B. 360 г/моль

C. 320 г/моль

D. 280 г/моль

66. 20 г сахарыг глюкозтой хольж 30% -ийн

глюкозын холимог бэлтгэжээ.

Холимгийн массыг тооцоолно уу.

A. 20 г

B. 28,6 г

C. 48,6 г

D. 66,7 г

67. 3.5% -ийн хольц бүхий 2 кг техникийн

сахарын найрлага дахь сахарын массыг

тооцоолно уу.

A. 35 г

B. 965 г

C. 70 г

D. 1930 г

68. Бодисын тоо хэмжээний талаархи үнэн

мэдээллийг сонгоно уу.

1. 6,02∙1023 ширхэг молекул (атом) –ыг

нэг моль бодис гэдэг.

2. Бодисын нэг молекулын масс нэг

молийн массаас Авогадрогийн тоо

дахин бага.

3. Ижил нөхцөлд буй ижил эзлэхүүнтэй

хийн молекулын тоо хэмжээ (тоо

ширхэг) нь тэнцүү байдаг.






9

ХОЁРДУГААР ХЭСЭГ. ОЛОН СОНГОЛТТОЙ БҮТЭЭХ ДААЛГАВАР

Санамж: Хоёрдугаар хэсэг 4 даалгавартай.

Даалгавар тус бүр 8 оноотой. Нийт 32

оноотой болно.

2.1. Цаасан хроматографын арга: / 8оноо/

Хроматографын аргын олон төрөл байдаг ба хамгийн энгийн төрөл нь цаасан хроматографын арга юм. Энэ аргад тогтвортой фаз нь хроматографын цаас, хөдөлгөөнтэй фаз нь тохирох уусгагч эсвэл уусгагчийн холимог байна. Туршилтын дараах хроматографын цаасыг хроматограмм гэж нэрлэдэг.

Хроматографын цаасан дээр сурагч эхлэх шугамын дагуу W, R, U гэсэн гурван хүнсний будгаас дусаав. Дээж бүхий цаасаа этанолын уусмалд дүрж, байрлуулав. Хэсэг хугацааны дараах хроматограммыг зургаар харууллаа. Хроматограммыг сайтар ажиглаад, даалгаврыг гүйцэтгэнэ үү.

Даалгавар:

1. W будагт агуулагдах бодисын тоо (a) –г олно уу. /1 оноо/

2. R будагт агуулагдах бодисын тоо (b) –г олно уу. /1 оноо/

3. U будагт агуулагдах бодисын тоо (c) –г олно уу. /1 оноо/

4. W, R, U будагт агуулагдах нийт бодисын тоо (d) –г олно уу. /2 оноо/

5. W, R, U будагт гурвууланд нь агуулагдах бодисын тоо (e) –г олно уу. /2 оноо/

6. Зөвхөн R будагт агуулагдах бодисын тоо (f) –г олно уу. /1оноо/

2.2. Органик бодисын ангилал ба нэршил

/8 оноо/

1. Дугаар бүхий органик бодисын бүтцийн

томьёонд үндэслэн бодисын ангиллыг

баримжаална уу.

1 2

H2C

HC

CH

CH3

CH3

3 4

H3C

H2

C

CH

CH3

CH3

5 6

H3C C C CH3

H2C

HC

C

CH2

CH3 i. Ацетилены нүүрсустрөгч болох

алкиний ангийн бодисын дугаар

(a) –г сонгоно уу.

ii. Этилены нүүрсустөрөгч болох

алкений ангийн бодисын дугаар

(b) –г сонгоно уу.

iii. Цагираг нүүрсустөрөгч болох

циклоалкений ангийн бодисын

дугаар (c) –г сонгоно уу.

2. Нүүрсустөрөгчдийн уламжлалын

ерөнхий томьёонд үндэслэн даалгаврыг

гүйцэтгэнэ үү.

1 2 3

R-OH R-O-R R-CHO

4 5 6

R-COOH R-COO-R’ R-NH2

Даалгавар:

i. Энгийн эфирийн томьёо - (d)

ii. Карбонхүчлийн томьёо - (e)


10

3. Дугаар бүхий нүүрсустөрөгчийн бүтцийн

томьёог нэрэнд нь харгалзуулна уу.

1

H3C

CH

CH

HC

CH2

CH3

CH3

2

H3C

CH

CH2

H2

C

CH2

CH3

CH3

3

H3C

C

CH

H2

C

CH2

CH3

CH3

4

H3C

CH

CH2

CH

CH2

CH3 CH3

CH3

5

H3C C C CH

CH2

CH3

CH3

6

H2C

HC

CH

HC

CH2

CH3

i. 4-метил-2-гексиний бүтцийн

томьёоны дугаар (f) –ыг сонгоно уу.

ii. 2-метил-2-гексений бүтцийн

томьёоны дугаар (g) –ыг сонгоно уу.

iii. 2-метил гексаний бүтцийн томьёоны

дугаар (h) –ыг сонгоно уу.

2.3. Катионуудыг таних /8 оноо/ Дугаартай найман хуруу шилэнд NaCl, CuCl2, Cu(NO3)2, Pb(NO3)2, CaCl2, Ca(NO3)2, NaNO3, BaCl2 –ийн талстууд өгөгджээ.

1. Эдгээр талстуудыг нихром утсанд түрхэн, дөл дээр барихад дөлний өнгө өөрчлөгдсөн байна.

2. Эдгээр талстуудаас дээж таслан авч усанд уусгаад, мөнгөний нитрат нэмжээ.

Мэдээлэл:

I. Na+ - тод шар

Ca2+ - тоосгон улаан

Ba2+ - ногоон

Pb2+ - цэнхэр

Cu2+ (галид анионтой) - цэнхэр

Cu2+ (галидаас бусад анионтой) - ногоон

II. Ag+ + Cl- = AgCl↓цагаан

III.Туршилтын үр дүн:

Хуруу шилний дугаар

Дөлний өнгө AgNO3

1 тоосгон улаан ↓ цагаан

2 ногоон -

3 цэнхэр -

4 ногоон ↓ цагаан

5 тод шар -

6 цэнхэр ↓ цагаан

7 тоосгон улаан -

8 тод шар ↓ цагаан

Даалгавар: 1 – 8 дугаар бүхий хуруу шилэнд ямар бодисын талст байгааг тодорхойлж, хариултын хуудсанд тэмдэглэнэ үү.

NaNO3 (a)

NaCl (b)

Ca(NO3)2 (c)

CaCl2 (d)

/1 оноо/ /1 оноо/ /1 оноо/ /1 оноо/ Pb(NO3)2

(e) CuCl2

(f) Cu(NO3)2

(g) BaCl2

(h)

/1 оноо/ /1 оноо/ /1 оноо/ /1 оноо/


11

2.4. Суурийн ерөнхий хими шинж:

/8 оноо/

Дараах дугаар бүхий бодисын томъёонд

үндэслэн даалгаврыг гүйцэтгэнэ үү.

№ Бодисын

томъёо

№ Бодисын

томъёо

№ Бодисын

томъёо

1 N2O5 4 CO2 7 P2O5

2 Al(OH)3 5 Ca(OH)2 8 KOH

3 CuSO4 6 NH4NO3 9 Hg(NO3)2

Даалгавар:

MeOH + ЭхОу → MeA + H2O хувирлыг

үзүүлдэг оксидын дугаар (a) –ыг олно уу.

/1 оноо/

MeOH + ЭхОу → Me2A + H2O хувирлыг

үзүүлдэг оксидын дугаар (b) –ыг олно уу.

/1 оноо/

MeOH + ЭхОу → Me3A + H2O хувирлыг

үзүүлдэг оксидын дугаар (c) –ыг олно уу.

/1 оноо/

Шүлтийн уусмалаар үйлчлэхэд хий

ялгардаг бодисын дугаар (d) –ыг олно

уу. /1 оноо/

Шүлтийн уусмалаар үйлчлэхэд шар

өнгийн тунадас үүсгэдэг бодисын дугаар

(e) –ыг олно уу. /1 оноо/

Шүлтийн уусмалаар үйлчилж буусан

тунадсыг нь шүүгээд улайтгахад хар

өнгийн хатуу үлдэгдэл үүсдэг бодисын

дугаар (f) –ыг олно уу. /1 оноо/

4 дугаартай бодисыг уусмал дундуур нь

нэвтрүүлэхэд цагаан өнгийн тундас

буудаг бодисын дугаар (g) –ыг олно уу.

/1 оноо/

Хүчил болон шүлтийн уусмалд уусдаг

бодисын дугаар (h) –ыг олно уу.

/1 оноо/

Documents

Химийн даалгавар 10 2016-2017 - ubempathy.mnubempathy.mn/wp-content/uploads/2017/11/Chem10-2016.pdf · Химийн даалгавар 10-р анги 2016-2017 оны