18

ջուր 10 4էլեն Լուսինե

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ջուր 10 4էլեն Լուսինե
Page 2: ջուր 10 4էլեն Լուսինե

Ջրի մոլեկուլները միմյանց հետ կապվում են յուրօրինակ ձևով, և դրա շնորհիվջուրն արտասովոր հեղուկ էֈԱյս կապի հետևանքներից մեկը ջրի անսովոր խտությունն էֈ Նյութերի մեծմասը սառչելիս ավելի քիչ ծավալ է զբաղեցնում, այսինքն՝ խտանում էֈ Սակայնջուրն ամենամեծ խտությունն ունի 4 °C–ում: Դրանից ավելի ցածրջերմաստիճաններում ջրի խտությունը նվազում էֈ 0 °C-ում սառույցն ավելիփոքր խտություն ունի, քան նույն ջերմաստիճանում՝ ջուրըֈ Այդ է պատճառը, որ սառույցը չի սուզվում ջրումֈ Հսկայական քանակությամբ ջերմություն էպահանջվում, որպեսզի ջուրը հեղուկ վիճակից անցնի գազային վիճակի ևպինդ վիճակից (սառույցից)՝ հեղուկիֈ Գլխավորապես ջրի այս արտասովորհատկության շնորհիվ է, որ երկրի վրա պահպանվում է համեմատաբարմիատեսակ ջերմաստիճանֈ Ջուրն ունի նաև մեծ մակերևութայինլարվածություն, որի շնորհիվ մթնոլորտում առաջանում են անձրևի կաթիլներ, և ջուրը կարողանում է շարժվել ապարների և հողի միջովֈ Ջուրը լուծիչ է. բազմաթիվ նյութեր համեմատաբար հեշտությամբ լուծվում են նրա մեջֈ Ջրիայս հատկությունն ազդում է ապարների հողմահարման վրա ապարներիկազմի մեջ մտնող որոշ քիմիական տարրեր հողմահարման ժամանականցնում են լուծույթի մեջֈ

Page 3: ջուր 10 4էլեն Լուսինե

Երբ ջրասարդը հայտնվում է ջրի վրա, նրա ծանրությունը ոտքերին այնպես Էբաշխվում, որ ազդեցությունը չի գերազանցում ջրի մակերևութայինլարվածության ուժին, այդ պատճառով նա չի սուզվում: Ջրի մակերևույթըճկվում Է նրա ոտքերի շուրջը: Մակերևութային լարվածության շնորհիվ ջուրըթրջում Է իրերը: Երբ ջուրը շփվում Է ապարների կամ հողի հետ, շրջապատումԷ դրանց մասնիկները կամ թելքերը՝ իր մակերևույթի մասնիկների փոխադարձձգողության շնորհիվ: Շատպինդ նյութեր ունեն ներքին կարգավորվածդասավորություն: Երբ նրանք վերածվում են հեղուկի, այդ դասավորությունըխախտվում է, և մոլեկուլների միջև հեռավորությունը մեծանում է: Տաքացնելիսայդ հեռավորությունն ավելի է մեծանում, մինչև, ի վերջո, մոլեկուլներն այնքանեն հեռանում, որ նյութը վերածվում է գազի: Երբ ջուրը սառեցվում է մինչև 4 °C կամ սառը ջուրը տաքացվում է մինչև 4 °C նրա մոլեկուլների փոխադարձդասավորությունը դառնում է առավել խիտ, այնպես որ նրանք զբաղեցնում ենամենափոքր ծավալը: Այսինքն՝ այդ ջերմաստիճանում ջուրն ունի ամենամեծխտությունը:

Page 4: ջուր 10 4էլեն Լուսինե

Ջրի մակերևութային լարվածությունը՝ ծավալի շուրջմակերևույթը կծկելու և «փաթաթելու» ունակությունն է, ինչի շնորհիվ նրա պարունակությունը մնում էմիասնական: Ջրի կպչուն խոնավությունը նույնպեսմակերևութային լարվածության արդյունք է: Մակերևութային այդ ուժը, որը ձգտում է ջրի մասնիկներըպահել միասնական, բավարար է, որպեսզի այն ներծծվելովբարձրանա և թրջի իր մեջ ընկղմված սրբիչը կամ զտիչթուղթը:

Page 5: ջուր 10 4էլեն Լուսինե

Մաքուր ջուրը ոչ թթվային է, ոչ հիմնային:Մաքուր կամթորած ջրի մեջ ընկղմված ինդիկատորային թուղթըցույց է տալիս, որ այն չեզոք է: Անձրևաջուրը միշտթթվային է, քանի որ պարունակում է ածխածնիերկօքսիդ: Մթնոլորտի միջով ընկնելու ընթացքումանձրևի կաթիլների մեջ օդից որոշ քանակությամբածխաթթու գազ է լուծվում: Դրա հետևանքով անձրևըվերածվում է թույլ թթվի: Այս փորձի ընթացքումածխաթթու գազ ստացվում է՛ կալցիումի կարբոնատիկտորների վրա թթու ավելացնելով: Գազն անցկացվումէ թորած ջրի միջով, որը, ինչպես ցույց է տալիսինդիկատորային թուղթը, դառնում է թթու: Թթվայինանձրևաջուրը հողմահարող գործոն է. այն, թեևդանդաղ, բայց կարող է քայքայել կրաքարը:

Page 6: ջուր 10 4էլեն Լուսինե
Page 7: ջուր 10 4էլեն Լուսինե

Ըստ բրիտանական և ամերիկյան գիտնակակնների զեկույցի, ջրիթունավորմանպատճառով ուռուցքային հիվանդությունների աճըտարեց տարի ավելի է մեծանալու:Հետազոտությունների համաձայն,մոտապագայում ջրի միջոցովմկնդեղով վարակվելու հետևանքով ռիսկի տարածքում գտնվողերկրների ամեն 10-րդ բնակիչը կմահանա, քանի որ այդ երկրներումապրող մարդիկ ստիպված են օգտագործել թունավորված ջուրը խմելուև կերակուր պատրաստելու նպատակով:Մկնդեղը սովորաբար պարունակվում է մեզի մեջ, բայց հատուկբակտերիաների միջոցով այն հայտնվում է ընդերքում գտնվող ջրի մեջ: Թունավորումից խուսափելու համար հարկավոր է ավելի լուրջհետազոտել ջրամբարները, պատշաճ ձևով մաքրել խմելու ջուրն ուավելի խորը ջրհորներ փորել:

Page 8: ջուր 10 4էլեն Լուսինե

Մեր օրգանիզմն աշխատում է «ծայրահեղ ռեժիմում», միացնում էիր«սառեցման համակարգը», որը մաշկի մակերեսից մեծքանակությամբ ջուր է գոլորշիացնում: Սա մեր մեջ անընդհատ խմելուցանկություն է առաջացնում, որովհետև հենց այդ նույն օրգանիզմըբոլորովին չի ցանկանում ջրազրկվել: Իսկ ի՞նչ խմել:

Այս հարցը նույնիսկ սպիտակ արջերին է հետաքրքրում, որ շոգիցթուլացել են իրենց հյուսիսներում: Դե իհարկե առաջին հերթինջուր, սակայն պետք է ուշադիր լինել թե ինչպիսի ջուր եք խմում: Գերադասելի է խմել փափուկ ջուր, այսինքն կոշտ աղերիցմաքրված ջուր, օրինակ` «հալված ջուրը»: Ջուրը եռացրեք, թողեքհովանա, հետո դրեք սառցախցիկը, սառչելուց հետո հանեք թողհալվի և վայելեք: Այս ջրի մեջ կարելի է մի էլ քիչ կիտրոնի հյութքամել:

Page 9: ջուր 10 4էլեն Լուսինե

Շատ մարդիկ փորձում են ծարավը հագեցնել գազավորված քաղցրըմպելիքներով, սակայն դրանք հարցը չեն լուծում և միայն վնաս են հասցնումմեր առողջությանը: Փոխարենը խորհուրդ են տրվում տանը պատրաստած ոչշատ քաղցր մրգային կոմպոտները, որոնք և հաճելի են, և օգտակար:

Վերցրեք մի քանի ծիրան, մի քանի հատ սալոր, մի բուռ բալ, մի բուռկեռաս, մի քիչ ազնվամորի ու մոշ, մեկ- երկու թթվաշխնձոր, լվացեք միրրգը, վրան շատ թույլ օշարակ կամ պարզապեստաք ջուր լցրեք և եփեք մինչև պատրաստ լինելը: Հովանալուցհետո դրեք սառնարան և ապա ըմբոշխնեք այս անմահականհյութը:

Page 10: ջուր 10 4էլեն Լուսինե

Ջուրը մեծ դեր ունի մեր կյանքում սակայն շատ դեպքերում մենք դաչենք հասկանում:Շատերը պնդում են,որ իսկզբանե ամեն ինչ ծածկվածէ եղել ջրով և նրանից են առաջացել ամեն ինչ,սակայն կան շատտարբեր տեսակետներ:

Ջուրը` բնության արտադրանք է, որը նվազագույն ծախսեր էպահանջում: Ինդիանայի համալսարանի պրոֆեսոր ՌիչարդՈւլիկի կարծիքով` շշալցված ջուրը լավագույն կերպովներկայացնում է "համաշխարհային կապիտալիստական շուկայի" բնույթը: "Ինչ որ առումով մենք ազատություն ենք գնում: Մենքգումար ենք վճարում մի շիշ այն բանի համար, ինչն արդեն մեզ էպատկանում եւ ինչ կարելի է անվճար ձեռք բերել",- ասում էանթրոպոլոգը:

Page 11: ջուր 10 4էլեն Լուսինե

Գովազդի ու մարքետինգի շնորհիվ ջուրը դարձավ ժամանակակիցսննդի արդյունաբերության գլխավոր ապրանքը: Ջրային ռեսուրսներիփորձագետՊիտեր Գլեկի խոսքով ջրի արտադրությամբ զբաղվողընկերությունները իրենց բիզնեսի հեռանկարներ տեսնում են ոչ միայնզարգացած, այլեւ աղքատ երկրներում:

Շշով ջուրը դարձավ կապիտալիզմի եւ միջազգային առեւտրիխորհդանիշը: Պատճառն այն է, որ ջուրն այն ռեսուրսն է, որիցկախված են միլիոնավոր կյանքեր, ու որն աշխարհում խիստանհավասարաչափ է բաշխված: Առաջին անգամ ջուր վաճառելումտադրությունը փորձեց իրականացնել "Perrier" ընկերությունը1970 թվականին` Մեծ Բրիտանիայում: Սակայն այդ ժամանակ ոչոք չէր հասկանում` ինչու վճարել մի բանի համար, որ ծորակիցմշտապես հոսում է: Եվ քանի որ ջուրը բերվում էրՖրանսիայից, ընկերությունը սկսեց բրիտանացիների համարնախևառաջ գովազդել հենց այդ երկիրը` այն ներկայացնելովորպես շքեղության ու պերճաշուքության խորհրդանիշ: "Perrier"-իջուր խմելը շատ շուտով դարձավ նորաձեւթյան վերջին ճիչը:

Page 12: ջուր 10 4էլեն Լուսինե

Փորձագետների խոսքով` սա միակ ապրանքն է, որը գնում են ոչ թեպարունակության, այլ փաթեթավորման համար: Արդեն 1980-ականթվականներին ֆրանսիական "Evian" ընկերությունը որոշեց ապրանքիգովազդման հարցում շեշտադրել նրա` առողջության համար օգտակարլինելը: Աշխարհում շուրջ միլիարդ մարդ մաքուր ջրից զրկված է: "Եթեուզում ես լինել առողջ եւ հմայիչ, խմի'ր Evian –ի ջուր",- ասվում էրընկերության գովազդում: Տասը տարվա ընթացքում Evian-ի վաճառքիծավալը 50-ից 100 մլրդ լիտրի հասավ:

Page 13: ջուր 10 4էլեն Լուսինե

Մեր երկրում շշալցված ջուրն ավելի կարճ պատմություն ունի: Ու թեեւՀայստանում կան ողջ աշխարհում եզակի երեւույթ հանդիսացողցայտաղբյուրներ, թարմ, զուլալ, մաքուր, մեր սարերի ջուրը մենք սկսեցինքգնել խանութներից:Ինչքանով են ազնիվ ջուր վաճառողները, չենք կարող դատել: Սակայն եթենույն տրամաբանությամբ շարունակվի, շատ շուտով` հաշվի առնելովէկոլոգիական ոչ հուսադրող վիճակը, մարդկանց կսկսեն վաճառել մաքուր օդշնչելու իրավունքը:

Page 14: ջուր 10 4էլեն Լուսինե

Որտեղ ջուր կա, կա նաև կյանք:Մեզ շրջապատող բնությունը, նրա մեջ տեղիունեցող գործընթացները փոխադարձաբար կապված են ջրի հետ: Եթե չլիներջուրը, չէր լինի ոչ մի կենդանի օրգանիզմ, քանի որ մարդու օրգանիզմում ամենմի գործընթաց կատարվում է ջրի օգնությամբ: Ջուրը մեր կյանքիամենակարևոր մասնիկներից մեկն է: այն զբաղեցնում է երկրի մակերևույթի ¾ մասը:

Հատկապես կարևոր է խմելու ջրի նշանակությունը: Ամեն օր մենքկարող եք օգտագործել բավարար քանակությամբ ջուր `մերկարիքնրը հոգլու համր, բայց մենք չենք մտածում, որ այն երբեմնկրող է պարունկել որոշ քիմիական նյութեր, որոնց պատճառովջուրը կարող է լինել օգտագործման համար ոչ պիտանի: Անհրաժեշտության դեպքում այն պետք է մաքրել:Իրականում մերկողմից օգտագործված ջուրը պետք է լինի թափանցիկ, զերծվնասակար նյութերից և մանրէներից:Ջրին հիմնական աղտոտմանպատճառը հոսքաջրերն են, որոնք թափվելով գետերի, լճերի, ջրամբարների մեջ` աղտոտում են այն և վնաս հասցնում ոչ միայնմարդու օրգանիզմին, այլև կենդանի բնությանը:

Page 15: ջուր 10 4էլեն Լուսինե

Հոսքաջրերը կարող են վնասել նաև ձկներին: Իսկ սպառողը ձկներըգնելով կարող է լուրջ աղիքային հիվանդություններ ձեռք բերել: Այսամենից խուսափելու համար պետք է կազմակերպել մի շարքմիջոցառումներ, որ ոչ ձկները, ոչ սպառողը` մարդը, չկանգնեն լուրջխնդիրների առջև: Հարկավոր է նախ մաքրել կոյուղաջրերը, հետո գետերի և լճերի ներթափանցած մանրէները սկսելվարակազերծել հատուկ ֆիլտրող ապարատներով:

Դրանից հետո ջուրը կդառնա մաքուր ու ձկներն էլ չեն լինիթունավոր, իսկ սպառողը վստահորեն այն կգնի:Եվ արդեն այսլուրջ միջոցառումներ պահանջող հիմնախնդիրն էլ չի հուզի ոչ միմարդու: Եվ հետևաբար մեր խմելու ջուրն էլ կլինի էկոլոգիապեսմաքուր:

Page 16: ջուր 10 4էլեն Լուսինե

Ջրի մոլեկուլները միմյանց հետ կապվում են յուրօրինակ ձևով, և դրաշնորհիվ ջուրն արտասովոր հեղուկ էֈ Այս կապի հետևանքներից մեկըջրի անսովոր խտությունն էֈ

Հանքային ջուրը որպես սեղանի ջուր եւ ունի որոշակի բուժիչէլեմենտներ եւ միներալիզացիա, որը նրան տալիս է այդդասակարգումը, այստեղ խնդիր կունենան տեղական շշալցնողկազմակերպությունները. նրանք պետք է տեղադրեն լրացուցիչսարքավորումներ, որպեսզի կարողանան ջուրը նորիցզտեն, մաքրեն, որից հետո միայն այն կհամապատասխանեցվիմիջազգային գործող չափանիշներին եւ ապա նոր դուրս կգաշուկա: Որոշ գործարաններ, որոնք զբաղված ենարտահանմամբ, իսկ դրանք երկուսը-երեքն են, ստիպված են դաանել: Օրինակ, "Ջերմուկի մայր գործարանն" արդեն ունիտեղադրված այդպիսի սարքավորում:

Page 17: ջուր 10 4էլեն Լուսինե

Հայաստանում ստանդարտը դեռ նույնն է, ինչ սովետականժամանակներում, երբ իրացվում էր որպես բուժիչ ջուր: Ոոշակիհիդրոթերմալ պրոցեսներից հետո այն իր բաղադրությունը մի փոքրփոխեց, ինչը կապված էր երկրաշարժի հետ, եւ, ինչպես բացատրում ենկուրորտաբանության ինստիտուտում, նրա մեջ եղած հանքայնությունըմի փոքր իջավ: Հիմաարսենիումի պարունակման թույլատրելի նորմըմինչեւ 0,7 մլ է` մեկ լիտրում, բայց մեր հանքային ջրում դաավելի քիչ է՝0,5 մլ: "Բայց, միեւնույն է, եթե մենք համեմատում ենք այննորմերին, որոնք այսօր գործում են Եվրոպայում կամ ԱՄՆ-ում` հանքային ջրի համար, "Ջերմուկը" կարիք ունիհամապատասխանեցվելու միջազգային չափանիշներին",- վստահ էմասնագետը: Այստեղ պարզապես մի տարբերություն կա. դրսում այնդիտարկում են որպես հանքային ջուր, իսկ մեր ջուրը բուժիչ սեղանի է: Այս պրոբլեմը մենք պետք է լուծենք՝ իրացման փուլում այն դարձնելովորպես հանքային ջուր: "Ջերմուկի" հանքավայրերին կիցտեղերում, սակայն, որտեղ առողջարաններ կան, մարդիկ կարող ենայն օգտագործել որպես բուժիչ ջուր:

Page 18: ջուր 10 4էլեն Լուսինե