Άφιξη της Αθηνάς στην Ιθάκη και φιλοξενία της από τον Τηλέμαχο

α 109-173

Αλλαγή του επιπέδου δράσης

Άμεση εφαρμογή του δεύτερου μέρους του σχεδίου

της Αθηνάς

Από το θεϊκό στο ανθρώπινο. Παρέμβαση του θεϊκού.

Αφύπνιση και

δραστηριοποίηση του

Τηλέμαχου

Γνωριμία του ακροατή α. με όσα συμβαίνουν στην Ιθάκη β. με τον Οδυσσέα πριν ο ίδιος έρθει στο προσκήνιο

Ταχεία εξέλιξη της δράσης

Επιμονή στην προετοιμασία της θεάς (έμφαση σε λεπτομέρειες)

Επιμέλεια παρουσίασης: Βάσω Ραμπαούνη

Άφιξη της Αθηνάς στην Ιθάκη και φιλοξενία της από τον Τηλέμαχο

α 109-173

Η κατάσταση στο παλάτι

α. μνηστήρες β. Φήμιος

γ. Τηλέμαχος

Η εθιμοτυπία της

φιλοξενίας

Εγκάρδια υποδοχή

Χειραψία κατά την υποδοχή του

επισκέπτη ( διαχρονικότητα)

Πρόσκληση σε γεύμα

Πλύσιμο των χεριών

Έμφαση στις περιποιήσεις και στις

λεπτομέρειες της προετοιμασίας του

γεύματος (εικόνα φαγητού μόνο στ. 167)

Ερωτήσεις για την ταυτότητα του ξένου

Λουτρό και ανταλλαγή δώρων

Η διαδικασία υποδοχής και φιλοξενίας του

επισκέπτη : τυπική

Υπηρετικό προσωπικό

Κατανεμημένες

αρμοδιότητες

Υπηρεσίες του στα

γεύματα

Μαρτυρία για το επίπεδο

ζωής στα ανάκτορα της

ομηρικής εποχής

Άφιξη της Αθηνάς στην Ιθάκη και φιλοξενία της από τον Τηλέμαχο

α 109-173

Τα μέρη του ανακτορικού

συγκροτήματος

Εξώθυρα αυλή

Μέγαρον Κονταροθήκη

Πύλες του σπιτιού

σκεύη

τροφές, ποτό

έπιπλα

Υλικά στοιχεία της καθημερινής

ζωής

σφουγγάρια

κιθάρα

Ηθογράφηση των ηρώων

Οι ομηρικοί ήρωες ηθογραφούνται

με έμμεσους κυρίως τρόπους.

Σύνθεση της εικόνας των ηρώων γίνεται με βάση:

α. το όνομα του προσώπου

β. τους προσδιορισμούς που του αποδίδονται

γ. την εμφάνισή του δ. τα λόγια του και τις πράξεις

του ε. τις αντιδράσεις των άλλων

απέναντί τους στ. τα σχόλια του αφηγητή

Το ήθος του Τηλέμαχου

Το ήθος των μνηστήρων

Ο ποιητής για τους ήρωες

Αντιπάθεια για τους

μνηστήρες

Συμπάθεια για τον

Τηλέμαχο

Μετάδοση συναισθημάτων και στους ακροατές

Εικόνα 1.Αναπαράσταση μυκηναϊκού μεγάρου

Εικό

να 2

. Πή

λινο

ς λο

υτή

ρα

ς α

πό

το

ανά

κτο

ρο

το

υ Ν

έστο

ρα

(Π

ύλο

ς)

Άφιξη της Αθηνάς στην Ιθάκη και φιλοξενία της από τον Τηλέμαχο

α 109-173

Περιγραφική αφήγηση

Αφήγηση και περιγραφή

συνυπάρχουν εναλλασσόμενες

Η αφήγηση ανήκει στα δυναμικά στοιχεία του

κειμένου

Η περιγραφή ανήκει στα στατικά

στοιχεία του κειμένου

Η αφήγηση μας πληροφορεί για το «γίγνεσθαι» των

πραγμάτων

Η περιγραφή μας πληροφορεί για το «είναι» των πραγμάτων

Σχεδόν κινηματογραφική τεχνική.

Ο ποιητής παρουσιάζει τον σκηνικό χώρο «όχι

ακριβώς περιγράφοντάς τον αλλά δείχνοντάς τον»

Α

Α

Άφιξη της Αθηνάς στην Ιθάκη και φιλοξενία της από τον Τηλέμαχο

α 109-173

Διάκριση σκηνής - εικόνας

Εικόνα

Περιγραφή που προκαλεί στον αναγνώστη την εντύπωση ότι βλέπει μπροστά του αυτό που

περιγράφεται π.χ. την υποδοχή της Αθηνάς - Μέντη από τον Τηλέμαχο

(στ.136-137). Εικόνες οπτικές, ακουστικές, οσφρητικές, κλπ

Σκηνές ενότητας

Προετοιμασία της Αθηνάς στον Όλυμπο και αναχώρηση(στ.109-115)

Ο αύλειος χώρος των ανακτόρων της Ιθάκης( στ.116-142)

Ο Τηλέμαχος και η Αθηνά «στο μεγάλο δώμα…παράμερα»(στ.142-161)

Οι μνηστήρες στη μεγάλη αίθουσα (στ. 162-173)

Σκηνή

Έννοια ευρύτερη. Παρουσιάζει ένα μέρος της δράσης που έχει

ενότητα, μπορεί όμως να περιλαμβάνει περισσότερες από μία εικόνες

π.χ. ο αύλειος χώρος του παλατιού(στ.116-162)

Κριτήρια για τη διάκριση των σκηνών α. η αλλαγή του τόπου β .η αλλαγή προσώπων

γ. η αλλαγή τόπου και προσώπων δ. η διαφοροποίηση του χρόνου

Σχέση εικόνας και λεπτομερειών

Ο Όμηρος παρουσιάζει τα πράγματα υπογραμμίζοντας λεπτομέρειες ουσίας, που

ζωντανεύουν τις εικόνες και δείχνουν εμμέσως το επίπεδο πολιτισμού. π.χ. έφερε

νερό…με χρυσό λαγήνι (στ.154)

Οι χαρακτηριστικές/ουσιαστικές λεπτομέρειες υποδηλώνουν ότι: α. ο αφηγητής έχει άμεση αντίληψη των πραγμάτων και πείθει έτσι για την αλήθεια των λεγομένων του. β. έχει το χάρισμα να διακρίνει το σημαντικό στο απλό αντικείμενο

α

αα

αα

αα

ααα

α

Άφιξη της Αθηνάς στην Ιθάκη και φιλοξενία της από τον Τηλέμαχο

α 109-173

Σκηνικός χώρος Παρουσίαση προσώπων

Παρουσίαση ανακτόρου

Επισημαίνεται :

α. αύλειος χώρος, β. αίθουσα/μέγαρο

Η αρχιτεκτονική μορφή του παλατιού του Οδυσσέα

“Η αρχιτεκτονική μορφή του παλατιού της Οδύσσειας και του Οδυσσέα

αναζητήθηκε ως τώρα προς δύο κατευθύνσεις: είτε προς το μυκηναϊκό είτε προς το

γεωμετρικό μέγαρο. Ο εγγύτερος έλεγχος του οδυσσειακού κειμένου ως προς το

θέμα αυτό ευνοεί περισσότερο τη δεύτερη άποψη: ο ποιητής της Οδύσσειας έχει

υπόψη του μάλλον σύγχρονά του οικοδομήματα, οικεία στους ακροατές του.

Ωστόσο η παράσταση του παλατιού του Οδυσσέα υπακούει κυρίως στην ποιητική

του σκοπιμότητα”. ( Κullmann)

Οι μνηστήρες: (με τα μάτια της θεάς) Υπογράμμιση χαρακτηριστικών λεπτομερειών του τρόπου ζωής τους στο παλάτι του Οδυσσέα.

Τηλέμαχος: «πρώτος … την είδε… κι είδε την Αθηνά»(στ.127-134)

Σχήμα κύκλου. Υπηρετικό προσωπικό: παρουσίαση με γοργές κινήσεις κατά

την άσκηση του ρόλου τους. Φήμιος: Αναφορά .

Λεπτομέρεια «από ανάγκη»(στ.172):α. Καταπίεση β. Προοικονομία της σωτηρίας του κατά την μνηστηροφονία.