56

Πολύδρομο Περιοδικό 1

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Multilingual Magazine for Bilingualism and Multiculturalism in Education and Society

Citation preview

Page 1: Πολύδρομο Περιοδικό 1
Page 2: Πολύδρομο Περιοδικό 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ-PËRMBAJTJA-CONTENTS-Содержание

Α. Θεωρητικό ΜέροςΤαυτότητα ......................................................................... 3Identiteti ......................................................................... 4Identity ............................................................................ 5Самоопределение ......................................................... 6

Πολυπολιτισμός: η σύγχρονη παγκόσμια πραγματι-κότητα ................................................................................ 7Shumëkultura: realiteti aktual ndërkombëtar ........ 9Multiculturalism: the contemporary universal re-ality ..................................................................................... 11Поликультура: современная мировая реаль-ность ................................................................................... 13

Σύντομες παρατηρήσεις για τη διγλωσσία και τη θέση της στην εκπαίδευση .............................................. 15Vëzhgime të shkurtra për dygjuhësinë dhe ven-din e saj në arsim ............................................................ 18A few remarks on bilingualism and its place in education .......................................................................... 21Некоторые замечания по поводу двуязычия (диглоссии) и его роли в образовании ................. 23

Η γωνιά των γονιών ........................................................ 28Parents’ corner ................................................................ 28Këndvështrimi i prindërve ............................................ 29Позиция родителей ..................................................... 29

Αμίν Μααλούφ ................................................................... 31Amin Maalouf ................................................................... 34Amin Maalouf ................................................................... 37

B. Διαδραστικό ΜέροςΕρωτήσεις και απαντήσεις για την παιδική διγλωσσία ..... 40Pyetje dhe përgjigje për dygjuhësinë fëminore ..... 43Questions and answers about child bilingualism ..... 46Вопросы и ответы о детской диглоссии................ . 49

Γράμμα από … την Ελλάδα: Το κορίτσι του καλοριφέρ .............................................. 52Vajza e kaloriferit .......................................................... 54Девочка у батареи ......................................................... 56

Περιοδικό ‘Πολύδρομο’

Υπεύθυνη Έκδοσης: Ρούλα ΤσοκαλίδουΈπιστημονική Έπιτροπή:.Βασιλεία Κούρτη-Καζούλλη (Παν/μιο Αιγαίου), Πόλυ Μακροπούλου (Α.Π.Θ.), Μαρία Μπιρμπίλη (Α.Π.Θ.), Μαρίτα Παπαρούση (Π.Θ.), Ελένη Σκούρτου (Παν/μιο Αιγαίου), Σταυρούλα Τσιπλάκου (Παν/μιο Κύπρου), Ρούλα Τσοκαλίδου (Α.Π.Θ.), Ασπα Χατζηδάκη (Παν/μιο Κρήτης)Συγγραφείς πρώτου τεύχους: Βασιλεία Κούρτη-Καζούλλη, Ελένη Σκούρτου, Σταυρούλα Τσιπλάκου, Ρούλα Τσοκαλίδου, Γιώτα Γάτση, Αναστασία Γκαϊνταρτζή, Χριστίνα ΜαλιγκούδηΜεταφράσεις:.Valbona Hystuna (φιλόλογος), Ekaterina Gritsan (φιλόλογος), Ελένη Παπαδοπούλου(Α.Π.Θ.)Ομάδα εργασίας:.Γιώτα Γάτση, Κατερίνα Πλασταρά, Γιάννης Μιχάλης,Raed.ZakhemΛογότυπο: Νικόλας ΖάχεμΈκδότης:Μη-Κερδοσκοπική Εταιρία ‘Πολύδρομο’ για τη Διγλωσσία και τον Πολυπολιτισμό στην Εκπαίδευση και την ΚοινωνίαΔιεύθυνση για αλληλογραφία:c/o Φροντιστήριο Γαλλικών Μακροπούλου, Τσιμισκή 126, Θεσσαλονίκη 54621Tel: +30 6970676377Έκδοτική επιμέλεια: Εκδόσεις Ζυγός, Αγγελάκη 39, ΘεσσαλονίκηΖωγραφιά εξωφύλλου: Νικόλας ΖάχεμΦωτογραφίες: Από το project ‘Μαθαίνοντας τις γλώσσες του κόσμου’, υπεύθυνη εκπαιδευτικός: Μάρθα ΠατλάκουτζαΙστοσελίδα: www.polydromo.gr (υπό κατασκευή)

Πολυδρομο - Polidhromos - Polydromo - Πолидром

Page 3: Πολύδρομο Περιοδικό 1

Τι μας λένε τα δίγλωσσα παιδιά; .................................. 58Çfarë na thonë fëmijët dygjuhësh? ........................... 58Что нам говорят двуязычные дети? ........................ 58

Eργασίες παιδιών εμπνευσμένες από ποικίλες πτυ-χές της διγλωσσίας .......................................................... 63Λίβανος: η άλλη μου πατρίδα ......................................... 63‘Εκθεση μαθητή γυμνασίου για τον ρατσισμό ............... 67Μια συνταγή για γλυκό της τρομερής ’γλωσσοχώρας’ .. 68

Γ. Ενημερωτικό Μέρος ΔΙΓΛΩΣΣΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ- BILINGUAL CHILDREN’S BOOKS- LIBRA DYGJUHËSH PËR FËMIJË ............................................................................ 70ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ........................................................................... 74SHOQATAT E EMIGRANTËVE NE GREQI ............ 76

Σχόλιο ................................................................................ 77

Periodical ‘Polydromo’Editor-in-Chief:Roula.TsokalidouScientific Board:.Vasilia Kourtis-Kazoullis (University of the Aegean), Poly Makropoulou (Aristotle University of Thessaloniki),Maria.Birbili.(Aristotle.University of Thessaloniki), Marita Paparousi (University of Thessaly), Eleni.Skourtou.(University.of.the.Aegean), Stavroula Tsiplakou (University of Cyprus), Roula.Tsokalidou.(Aristotle.University of Thessaloniki), Aspa Chatzidaki (University of Crete)Writers of the first issue:.Vasilia Kourtis-Kazoullis, Eleni Skourtou, Stavroula Tsiplakou, Roula Tsokalidou, Giota Gatsi, Anastasia Gkaintartzi, Christina MalingoudiTranslations:.Valbona.Hystuna.(language.teacher), Ekaterina.Gritsan.(language.teacher), Eleni Papadopoulou (Aristotle University of Thessaloniki)Work group: Giota Gatsi, Katerina Plastara, Giannis Mihalis, Raed ZakhemLogo:.Nikolas.ZakhemPublisher:Non-Profit Organisation ‘Polydromo’ for Bilingualism and Multiculturalism in Education and.SocietyMailing Address:c/o ‘Makropoulou’ French Language.SchoolTsimiski 126, Thessaloniki 54621Tel: +30 6970676377Publishing group: ‘Zygos’ Publications, Aggelaki Street 39, ThessalonikiCover picture: Nikolas.ZakhemPhotographs: From the project ‘Learning.about.the.languages.of the world’, under the supervision of primary school teacher Martha PatlakoutzaWebsite: www.polydromo.gr (under construction)

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

Page 4: Πολύδρομο Περιοδικό 1

Ταυτότητα

Το «Πολύδρομο» ξεκίνησε από μια ανάγκη να συγκερά-σουμε τα ακαδημαϊκά ενδιαφέροντα με τις προσωπικές μας ανάγκες και επιθυμίες, αλλά και από την ανάγκη όσων συμ-μετέχουμε να επικοινωνούμε συστηματικά για τα θέματα που αφορούν τη διγλωσσία και τον πολυπολιτισμό με την ευρύτερη εκπαιδευτική κοινότητα, καθώς και με γονείς που ενδιαφέρονται και αποζητούν απαντήσεις σε ποικίλα σχετι-κά ερωτήματα-θέματα που τους απασχολούν. Το κάθε άτο-μο που συμβάλλει σε αυτήν την πρωτοβουλία, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, αναζητά τρόπους και απαντήσεις σε θέματα όπως η ανάπτυξη της παιδικής διγλωσσίας, η διαπολιτισμική επικοινωνία, οι κοινωνικο-πολιτικές διαστάσεις της γλωσσι-κής και πολιτισμικής ετερογένειας, τα θέματα της ταυτότη-τας, η ενημέρωση των μεταναστών/τριών γονέων, αλλά και η επικοινωνία ανάμεσα στους/τις εκπαιδευτικούς και τους ελληνικής και μη-ελληνικής καταγωγής γονείς.

Απευθυνόμαστε κυρίως σε γονείς και εκπαιδευτικούς, οι οποίοι εκτός από την ενημέρωση που θα λαμβάνουν μέσω των τακτικών τευχών μας, και σύντομα μέσα από την ιστοσελίδα μας, θα έχουν τη δυνατότητα να επικοι-νωνούν μαζί μας και να θέτουν ερωτήματα σχετικά με τη διαχείριση και αξιοποίηση της διγλωσσίας και της επαφής των γλωσσών, τα οποία θα προσπαθούμε να απαντήσουμε στο ακόλουθο τεύχος. Έτσι, εκτός από το θεωρητικό μέ-ρος, το Πολύδρομο περιλαμβάνει και ένα διαδραστικό μέ-ρος, όπου συμμετέχουν γονείς, εκπαιδευτικοί και παιδιά, και, τέλος, ένα ενημερωτικό μέρος, όπου θα παρέχονται χρήσιμες πληροφορίες σχετικές με τα θέματα που μας απασχολούν και ενδιαφέρουν. Το μεγαλύτερο και κυρι-ότερο μέρος των περιεχομένων της έκδοσής μας είναι γραμμένο στα ελληνικά, αγγλικά, ρωσικά, αλβανικά και, όποτε αυτό είναι εφικτό, σε άλλες γλώσσες, με σκοπό την άμεση επικοινωνία μας με το μεγαλύτερο δυνατό αριθμό μελών μεταναστευτικών κοινοτήτων της χώρας μας.

Απευθυνόμαστε, όμως, και σε συναδέλφους/ισσες ακα-δημαϊκούς και εκπαιδευτικούς που θα ήθελαν να δημοσιεύ-σουν σχετικές θέσεις και απόψεις, με στόχο να αυξήσουν το κοινό τους ή να αγγίξουν τα ίδια τα μέλη των μετα-ναστευτικών κοινοτήτων. Σας καλωσορίζουμε, λοιπόν, σε αυτή την προσπάθεια με την ευχή να τη στηρίξετε, είτε μέσω της συνδρομής σας είτε μέσω της όποιας συμμετοχής επιθυμείτε, και να την αναδείξετε σε ένα γόνιμο φόρουμ για τα ζητήματα της διγλωσσίας και του πολυπολιτισμού με επίκεντρο το σύγχρονο ελληνικό σχολείο.

Με την ευκαιρία της κυκλοφορίας του πρώτου τεύ-χους θα ήθελα να ευχαριστήσω όλα τα άτομα, τους φί-λους και τις φίλες που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά μου, τα μέλη της επιστημονικής και της συντακτικής ομάδας, αλλά και όλα τα άτομα που εξέφρασαν την επιθυμία να συμμετέχουν είτε γράφοντας, είτε μεταφράζοντας κείμε-να, ή αποφασίζοντας να γίνουν συνδρομητές/τριες. Επί-σης, ευχαριστώ τον μικρό Νικόλα για τη ζωγραφιά του που έγινε και το λογότυπό μας.

Ρούλα Τσοκαλίδου

Identiteti

«Polidhromos» (Shumërrugëshi) filloi si një nevojë për të kombinuar interesat akademike me nevojat dhe dëshirat tona personale, gjithashtu dhe nga nevoja e të gjithëve ne, pjesëmarrësve, të komunikojmë sistematikisht për temat që kanë të bëjnë me dygjuhësinë dhe shumëkulturën me komunitetin e gjerë arsimor, gjithashtu dhe me prindër që interesohen dhe kërkojnë përgjigje për pyetje – tema të shumta që i mundojnë. Çdonjëri që kontribuon në këtë iniciativë, me një mënyrë apo me një tjetër, kërkon mënyra dhe përgjigje për tema si: zhvillimi i dygjuhësisë tek fëmijët, komunikimi ndërkulturor, përmasat socialo-politike të llojeve të tjera gjuhësore dhe kulturore, çështje të indentitetit, informimi i prindërve emigrantë, gjithashtu dhe komunikimi ndërmjet arsimtarëve dhe prindërve grek dhe jo grek.

U drejtohemi kryesisht prindërve dhe arsimtarëve, të cilët përveç informacionit që do të marrin përmes buletinit tonë të shpeshtë e së shpejti dhe nëpërmjet faqes sonë elektronike, do të kenë mundësinë të komunikojnë me ne dhe të shtrojnë pyetje lidhur me drejtimin dhe vlerësimin e dygjuhësisë dhe kontaktit të gjuhëve, për të cilat do të përpiqemi t’u përgjigjemi në fashikujt e ardhshëm. Kështu përveç pjesës teorike “Polidhromos” përmban edhe një pjesë aktive, në të cilën marrin pjesë prindër, mësues dhe nxënës, e së fundi një pjesë informuese, ku do të ketë informacione të nevojshme lidhur me çështjet që na shqetësojnë dhe na interesojnë. Pjesa më e madhe dhe më e rëndësishme e përmbajtjes së botimit tonë është e shkruar në greqisht, anglisht, rusisht, shqip dhe kurdo që është e mundur edhe në gjuhë të tjera, me qëllim komunikimin e drejtpërdrejtë me numrin më të madh të mundshëm të komuniteteve emigrante në vendin tonë.

U drejtohemi gjithashtu dhe kolegëve/kolegeve akademikë dhe arsimtarë që do të donin të publikonin pozicionin dhe mendimet lidhur me temën, me qëllim që të rrisin auditorin e tyre apo të prekin antarët e vetë komunitetit emigrant. Atëherë, ju mirëpresim në këtë përpjekje me urimin ta mbështesni, ose nëpërmjet kontributit tuaj, ose nëpërmjet çfarëdo pjesëmarrjeje preferoni dhe t’i paraqitni në një forum të frytshëm për çështjet e dygjuhësisë dhe të shumëkulturës me qendër shkollën e sotme greke.

Duke përfituar nga rasti i qarkullimit të fashikullit të parë do të doja të falenderoja të gjithë personat, shokët dhe shoqet që iu përgjigjën ftesës sime, antarët e grupit shkencor dhe hartues, gjithashtu dhe të gjithë ata që shprehën dëshirën të marrin pjesë ose duke shkruar, ose duke përkthyer tekstet, ose duke u bërë abonentë/abonente. Gjithashtu falenderoj Nikolën e vogël për vizatimin e tij të bukur që u bë dhe stema jonë.

Rula Cokalidhu

Page 5: Πολύδρομο Περιοδικό 1

Identity

“Polydromo” came out of a need to combine our academic interests with our personal needs and wishes, but also from our need to communicate with the wider community of teachers and migrant and non-migrant parents on issues of bilingualism and multiculturalism. Each one of us who participates in this initiative is seeking ways to understand and explore matters such as children’s bilingualism, intercultural communica-tion, the socio-political aspects of linguistic and cul-tural heterogeneity, identity issues, with the aim to inform interested educators and parents of migrant and Greek background, who can, thus, communicate with each other via this publication.

Therefore we are mainly addressing parents and teachers, who, besides the information they will be re-ceiving through our issues and our website (currently under construction), they will have the opportunity to contact us and raise any topic and question in relation to language contact and bilingualism, which we will at-tempt to address in the following issue. Therefore, apart from a theoretical part, Polydromo includes an interactive part, where parents, children and educa-tors participate, and, thirdly, an informative part, with useful information on matters and news of special in-terest to us. The majority of the articles will be writ-ten in Greek, Albanian, Russian and English and, when-ever this is possible, in other languages, in order for us to be able to communicate with the largest possible number of members of mi grant communities living in Greece.

At the same rime, we are addressing fellow col-leagues (academics and teachers) who would like to publish some of their views with the aim to reach the communities in question.

We welcome you to this first issue of ‘Polydromo’ with the wish that you will support this initiative, ei-ther through your subscription, or any other way you choose, thus rendering it a fertile forum for the dis-cussion of issues of bilingualism and multiculturalism in and out of the contemporary Greek school.

With the opportunity of this first issue, I would like to express my gratitude to all the friends and col-leagues who responded to my call, all the members of the editorial/scientific committee, the authors, the translators and the subscribers who made this issue possible. Last but not least, I would like to especially thank little Nikolas whose beautiful drawing became our emblem.

Roula Tsokalidou

Самоопределение

Журнал «Полидром» начал своё существование с того момента, как возникла необходимость связать проблемы, представляющие собой научный интерес, с индивидуальными потребностями и пожеланиями. Другой причиной издания журнала стала потреб-ность в информации по данному вопросу тех, кто занимается проблемами диглоссии и поликультуры и систематически сотрудничает с широким препода-вательским кругом, а также с родителями, которые интересуются такими проблемами и ищут их разре-шения. Каждый, кто так или иначе принимает учас-тие в этом мероприятии, пытается разрешить такие проблемы, как детское двуязычие, межкультурная коммуникация, социально-политические критерии языковой и культурной инородности, вопросы на-ционального самоопределения, консультация роди-телей-иммигрантов, а также общение теоретиков и практиков преподавания с родителями греческого и негреческого происхождения.

Журнал предназначен, прежде всего, для роди-телей и преподавателей; помимо консультации, которую они могут получить на страницах нашего периодического издания, а также в скором времени – на нашем сайте, они имеют возможность связаться с нами и задать вопросы относительно употребле-ния, преподавания и взаимодействия двух языков. На эти вопросы мы попытаемся ответить в следу-ющем выпуске. Таким образом, за исключением теории, «Полидром» включает в себя и практичес-кие указания, основанные на вопросах родителей и преподавателей двуязычных детей, а также самих детей. Кроме того, в журнале представлена инфор-мация относительно основных проблем диглоссии. Основная часть статей в нашем издании написаны на греческом, английском, русском, албанском и, если это возможно, и на других языках. Это позволяет нам непосредственно общаться с бо́льшей частью иност-ранных диаспор в нашей стране.

Также издание предназначено для наших коллег и преподавателей, которые хотели бы опубликовать некоторые тезисы и положения по вопросам диглос-сии с целью увеличить ученический состав и помочь самим носителям двух языков. Итак, мы приветствуем вас на страницах нашего издания и надеемся, что вы поддержите нашу инициативу, став читателем нашего журнала, или любым другим способом, и оцените её, участвуя в наших беседах о диглоссии и поликульту-ре на примере современной греческой школы.

В саязи с изданием первого выпуска я хотела бы поблагодарить моих друзей и всех тех, кто сотруд-ничает со мной, членов научной и редакционной коллегии, всех, кто пожелал участвовать в данном издании, писать или переводить статьи, а также чи-тателей. Кроме того, я благодарю маленького Нико-лу за его рисунок, который стал нашим логотипом.

Рула Тсокалиду

Page 6: Πολύδρομο Περιοδικό 1

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

Πολυπολιτι�μός: η �ύγχρονη π�γκό�μι� πρ�γμ�τικότητ�

Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνουν οι Cly�� �� O��l��s (����)Cly�� �� O��l��s (����) �� O��l��s (����)O��l��s (����) (����) ‘καμία πολυπολιτισμική κοινωνία δεν θέλησε συνειδητά να γίνει πολυπολιτισμική��. Οι χώρες που αποδέχτηκαν τον πολυπολιτισμικό τους χαρακτήρα, το έπραξαν μετά από συγκεκριμένες πιέσεις και κοινωνικές δυνάμεις, ενώ μπορούμε να παρατηρήσουμε ορισμένα στάδια από τα οποία περνάει κάθε χώρα που καλείται να μεταβεί από τον μονοπολιτισμό στον πολυπολιτι-σμό (Cly�� �� O��l��s, ����).Cly�� �� O��l��s, ����). �� O��l��s, ����).O��l��s, ����)., ����).

Στάδιο πρώτο: οι δημογραφικές πιέσεις της μετανάστευσης

Οι πρώτες πιέσεις που ασκούνται σε μια χώρα που δέχεται στο έδαφός της με-τανάστες/τριες πηγάζουν από τη νέα δημογραφική σύνθεση που διαμορφώνεται. Σε αυτό το στάδιο, η μετανάστευση αντιμετωπίζεται ως ένα προσωρινό φαινόμενο, με το σκεπτικό ότι η πλειοψηφία των μεταναστών/τριών μιας χώρας θα επιστρέψουν στις πατρίδες τους σύντομα. Ως εκ τούτου, οι υπηρεσίες (μαθήματα γλώσσας, δυνατότη-τες μετάφρασης ή διερμηνείας) που παρέχονται στις μεταναστευτικές ομάδες είναι εξαιρετικά περιορισμένες και, συνήθως, πρόχειρες.

Στάδιο δεύτερο: η προσπάθεια ανάπτυξης νέων θεσμών

Νέοι θεσμοί και στρατηγικές αντιμετώπισης της νέας μεταναστευτικής πραγμα-τικότητας αναπτύσσονται όταν η χώρα αρχίσει να αποδέχεται τη μετανάστευση ως σχεδόν μόνιμο χαρακτηριστικό της. Στην περίπτωση αυτή, αναγνωρίζεται η γλωσ-σική ετερογένεια που συνεπάγεται η συνύπαρξη πολιτών από διαφορετικές χώρες και γλώσσες και θεσμοθετούνται ειδικά προγράμματα, όπως τάξεις υποδοχής για τα μεταναστόπουλα, αλλά και τάξεις διατήρησης των μητρικών γλωσσών των παιδιών.

Στάδιο τρίτο: Αξιοποίηση των γλωσσών και δημιουργία πολυγλωσσικών υπηρεσιών

Σε ένα πιο προχωρημένο στάδιο, γίνεται εμφανές ότι μόνο το σχολείο δεν αρκεί για να ‘επιλύσει�� τα γλωσσικά ζητήματα που προκύπτουν μέσα από την μετανάστευση. Με το σκεπτικό αυτό, δημιουργούνται και προωθούνται ποικίλες πολυγλωσσικές υπη-ρεσίες σε διάφορους τομείς, όπως ΜΜΕ, κοινωνικές υπηρεσίες, εμπόριο και, φυσικά, στις διάφορες βαθμίδες της εκπαίδευσης. Παράλληλα, σε κοινωνικό επίπεδο, δίνονται περισσότερες ευκαιρίες πρόσβασης στα κοινωνικά αγαθά σε άτομα μεταναστευτικής καταγωγής.

Στάδιο τέταρτο: Ιδεολογική Αλλαγή

Το τέταρτο στάδιο της υποδοχής (και αποδοχής) των μεταναστών/τριών μιας χώ-ρας είναι και το πιο σημαντικό, μιας και προϋποθέτει μια ιδεολογική αλλαγή στην αντιμετώπιση της μετανάστευσης από τη μεριά της κυρίαρχης κοινωνίας. Τώρα πια αναγνωρίζεται η συμβολή των μεταναστών/τριών μιας χώρας στην εξέλιξη της χώ-

Page 7: Πολύδρομο Περιοδικό 1

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

ρας, στην οικονομική αλλά και πνευματική της πρόοδο. Με την ευκαιρία αυτής της αναγνώρισης, μπορεί να επιτευχθεί, παράλληλα, και η αναγνώριση της εσωτερικής ποικιλομορφίας που χαρακτηρίζει την κάθε χώρα. Στην περίπτωση της Ελλάδας, η αναγνώριση των μεταναστευτικών κοινοτήτων μπορεί να ενθαρρύνει και την ανα-γνώριση των άλλων δίγλωσσων κοινοτήτων που ζουν από παλιά στον Ελλαδικό χώρο, όπως π.χ. οι Έλληνες Ρομά, αλλά και των ελληνικών διαλέκτων, όπως η κρητική κ.α.

Με άλλα λόγια, η μετάβαση από την παρουσία των μεταναστών/τριών σε μια χώρα προς την αναγνώριση του έργου και της συμβολής αυτών στην εξέλιξη αυτής της χώρας αποτελεί μια μακρά, πολύπλοκη, επίπονη και, σίγουρα, ιδεολογικά φορτισμένη πορεία. Πιστεύοντας ότι οι γλώσσες και κουλτούρες που φέρνουν οι συμπολίτες μας από τις χώρες καταγωγής τους αξίζουν και να διατηρηθούν για τους ίδιους και τις οικογένειές τους, αλλά και να αποτελέσουν πηγή εμπλουτισμού της ελληνικής εκπαί-δευσης και κοινωνίας, σας καλούμε να τολμήσετε, μέσα από το Πολύδρομο, να κάνετε μαζί μας αυτήν τη δύσκολη αλλά σημαντική για όλους και όλες μας πορεία.

Ρούλα Τσοκαλίδου ΤσοκαλίδουΤσοκαλίδου

�ιβλιογραφία

O��l��s, �. �� M. Cly�� (����) �mm��rat��� a�� �a��ua�� P�l�cy �� Austral�a. �� Extra, �. �� D. ��rt�r (��s) Th� �th�r la��ua��s �f Eur�p�, Cl�v����: Mult�l���ual Matt�rs, pp.37��39�.

Page 8: Πολύδρομο Περιοδικό 1

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

Shumëkultura: r�al�t�t� aktual ��ërk�m�ëtar: r�al�t�t� aktual ��ërk�m�ëtar

S�ç përcakt���ë �ë më�yrë karakt�r�st�k� Cly�� �h� O��l��s (����) ‘as��ë sh�qër�Cly�� �h� O��l��s (����) ‘as��ë sh�qër� �h� O��l��s (����) ‘as��ë sh�qër�O��l��s (����) ‘as��ë sh�qër� (����) ‘as��ë sh�qër� shumëkulturësh� �uk �ësh�r��t� m� ��ër������ të �ëh�t shumëkulturësh�’. Ven-��t që pra�ua� karakt�r�� � tyr� shumëkulturësh, � �ë�ë pas pr�s����sh k��kr�t� �h� ���am�kë sh�qër�r�, ��ërk�hë mu���m� të vëmë r� ��sa fa�a ��a të c�lat kal�� ç�� v��� që ft�h�t të kapërc��ë ��a ��ëkultura �ë shumëkulturë (Cly�� �� O��l��s,Cly�� �� O��l��s, �� O��l��s,O��l��s,, ����).

Fa�a � parë: pr�s����t ��m��rafik� të �m��rac����t

Pr�s����t � para që ushtr�h�� �ë ��ë v��� që pra��� �ë t�rr�t�r�� � sa� �m�-�ra�të/� �ur���ë ��a për�ër�a � r� ��m��rafik� që f�rm�h�t. �ë këtë fa�ë, �m��rac���� për�all�h�t s� ��ë �ukur� � përk�hshm�, m� m����m�� s� shum�ca � �m��ra�tëv� të ��ë v���� �� të kth�h�� �ë at�h�u� � tyr� së shp��t�. S� � t�llë, shër��m�t (mës�m� të ��uhës, mu��ës� përkth�m�) që u �fr�h�� �rup�v� �m��ra�t� �a�ë �ashtë�ak���sht të kufi�uara �h� shp�sh të pa për�at�tura m�rë (të sa�uara �ë çast).

Fa�a � �ytë: përp��k�a � �hv�ll�m�t të ��st�tuc����v� të r��a

��st�tuc����t � r��a �h� strat����të � për�all�m�t të r�al�t�t�t të r� të �m�-�rac����t �hv�ll�h�� kur v���� fill�� të pra���ë �m��rac����� s� ��ë karakt�r�st�kë p�thua�s� të përh�rshm� të t��. �ë këtë rast, ���h�t për�ër�a h�t�r������ ��uhë-s�r� që s��ll �ashk�k��st��ca � qyt�tarëv� ��a v���� �h� ��uhë të ��ryshm� �h� hart�h�� pr��ram� të v�ça�ta, s� klasa pr�tës� për fëm��ët � �m��ra�tëv�, p�r ��h� klasa për rua�t��� � ��uhës amtar� të këtyr� fëm��ëv�.

Fa�a � tr�të: Vl�rës�m� � ��uhëv� �h� kr���m� � shër��m�v� shumë��uhësh�

�ë ��ë fa�ë më të përparuar, �ëh�t � qartë s� �uk m�aft�� v�tëm shk�lla për të ‘�����hur�� çësht��t ��uhës�r� që �al�� ��a �m��rac����. M� këtë m����m, kr���-h�� �h� �x�t�� larm� shumë��uhësh� �ë fusha të ��ryshm� s�: �ë m��t�t mas�v� të ��f�rmac����t, �ë shër��m�t s�c�al�, �ë tr��t� �h� �atyr�sht �ë ��v�l� të ��ryshm� ars�m�r�. Paral�l�sht, �ë ��v�l sh�qër�r, u ��p�� më shumë sha�s� �ë v�rtyt�t s�-c�al�, p�rs��av� m� �r�����ë �m��ra�t�.

Fa�a � katërt: ��rysh�m ����l����k

Fa�a � katërt � pr�t��s (�h� � pra��m�t) të �m��ra�tëv� të ��ë v���� është �h� më � rë��ës�shm�a, pas� sup���� ��ë ��rysh�m ����l����k �ë për�all�m�� � �m��ra-c����t ��a a�a � sh�qër�së ��tëru�s�. Tashmë ���h�t k��tr��ut� � �m��ra�tëv� �ë �hv�ll�m�� � v����t, �ë �k���m��ë, p�r ��h� �ë përpar�m�� ��t�l�ktual. M� rast�� � kësa� ���h����, mu�� të arr�h�t ��ëk�hës�sht, ��h� ���h�a � ll��ll��shmër�së së

Page 9: Πολύδρομο Περιοδικό 1

�0

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

�r���shm� që karakt�r���� ç�� v���. �ë rast�� � �r�q�së, ���h�a � k�mu��t�t�v� �m��ra�t� mu�� të ��kura���ë ��h� ���h��� � k�mu��t�t�v� të t��ra �y��uhësh� që ��t���ë pr�� shumë k�hësh �ë t�kë� �r�k�, s� p.sh. r�mët �r�kë, p�r ��h� ��-al�kt�t �r�k� s� a�� � Kr�tës �t�.

M� pak flalë, kal�m� ��a pr����ca � �m��ra�tëv� �ë ��ë v��� �r��t ���h��s së v�prës �h� k��tr��ut�t të tyr� �ë �hv�ll�m�� � kët�� v����, për�ë� ��ë �cur� të ��atë, të ��ërl�kuar, të l��hshm� �h� s��ur�sht, ����l����k�sht të ��arkuar. Duk� ��suar s� ��uhët �h� kulturat që s��ll�� �ashkëqyt�tarët ta�ë ��a v����t � �r�����ës së tyr� vl���ë të ruh�� ��a ata v�të �h� fam�l��t � tyr�, p�r �h� të për�ë��ë �ur�m pasur�� të ars�m�t �h� të sh�qër�së �r�k�, �u ft��më të �ux���, �ëpërm��t “Shumërru�ësh��t”, të �ë�� �ashkë m� �� këtë u�hët�m të vësht�rë, p�r të rë��ës�shëm për të ���thë ��.

Rula C�kal��hu

���l���rafi

O��l��s, �. �� M. Cly�� (����) �mm��rat��� a�� �a��ua�� P�l�cy �� Austral�a. �� Extra, �. �� D. ��rt�r (��s) Th� �th�r la��ua��s �f Eur�p�, Cl�v����: Mult�l���ual Matt�rs, pp.37��39�.

Page 10: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

Mult�cultural�sm: th� c��t�mp�rary u��v�rsal r�al�ty

As �t has ���� wr�tt�� ��f�r� (Cly�� �� O��l��s, ����) ‘�� mult�cultural s�c��ty �t has ���� wr�tt�� ��f�r� (Cly�� �� O��l��s, ����) ‘�� mult�cultural s�c��ty�t has ���� wr�tt�� ��f�r� (Cly�� �� O��l��s, ����) ‘�� mult�cultural s�c��ty has ���� wr�tt�� ��f�r� (Cly�� �� O��l��s, ����) ‘�� mult�cultural s�c��tyhas ���� wr�tt�� ��f�r� (Cly�� �� O��l��s, ����) ‘�� mult�cultural s�c��ty ���� wr�tt�� ��f�r� (Cly�� �� O��l��s, ����) ‘�� mult�cultural s�c��ty���� wr�tt�� ��f�r� (Cly�� �� O��l��s, ����) ‘�� mult�cultural s�c��ty wr�tt�� ��f�r� (Cly�� �� O��l��s, ����) ‘�� mult�cultural s�c��tywr�tt�� ��f�r� (Cly�� �� O��l��s, ����) ‘�� mult�cultural s�c��ty ��f�r� (Cly�� �� O��l��s, ����) ‘�� mult�cultural s�c��ty��f�r� (Cly�� �� O��l��s, ����) ‘�� mult�cultural s�c��ty (Cly�� �� O��l��s, ����) ‘�� mult�cultural s�c��tyCly�� �� O��l��s, ����) ‘�� mult�cultural s�c��ty �� O��l��s, ����) ‘�� mult�cultural s�c��tyO��l��s, ����) ‘�� mult�cultural s�c��ty, ����) ‘�� mult�cultural s�c��ty‘�� mult�cultural s�c��ty has �v�r c��sc��usly c��sc��uslyc��sc��usly wanted t� ��c�m� mult�cultural��. O� th� c��trary, c�u�tr��s wh�ch ar� w�ll�k��w� f�r th��r mult�cultural pr�fil� hav� ��c�m� s�, aft�r sp�c�fic s�c�al pr�ssur�s. S�m� sta��s that w� c�ul� ����t�fy f�r c�u�tr��s m�v��� fr�m m���cultural�sm t� mult�cultural�sm ar� th� f�ll�w��� (Cly�� �� O��l��s, ����): (Cly�� �� O��l��s, ����):Cly�� �� O��l��s, ����): �� O��l��s, ����):O��l��s, ����):, ����):

F�rst sta��: ��m��raph�c pr�ssur�s �f m��rat���

Th� first pr�ssur�s �� a c�u�try wh�ch r�c��v�s m��ra�ts st�m fr�m th� ��w ��m��raph�c r�al�ty that �s cr�at��. At th�s sta��, m��rat��� �s tr�at�� as a t�m-p�rary ph���m����, w�th th� ���a that th� ma��r�ty �f m��ra�ts w�ll s��� r�tur� t� th��r h�m� c�u�tr��s. As a r�sult �f that, s�rv�c�s that ar� pr�v���� t� ��w c�m�rs ar� l�m�t�� a��, usually, t�mp�rary.

S�c��� sta��: att�mpt��� ��w p�l�c��s sta��: att�mpt��� ��w p�l�c��ssta��: att�mpt��� ��w p�l�c��s: att�mpt��� ��w p�l�c��satt�mpt��� ��w p�l�c��s ��w p�l�c��s��w p�l�c��s p�l�c��sp�l�c��s

��w p�l�c��s a�� strat����s �f ��al��� w�th th� ��w m��ra�t r�al�ty ar� ��� p�l�c��s a�� strat����s �f ��al��� w�th th� ��w m��ra�t r�al�ty ar� ���p�l�c��s a�� strat����s �f ��al��� w�th th� ��w m��ra�t r�al�ty ar� ��-v�l�pp�� wh�� th� c�u�try �����s t� acc�pt �mm��rat��� as a� alm�st p�rma���t r�al�ty. �� th�s cas�, th� l���u�st�c h�t�r������ty that �mm��rat��� �r���s al��� th�s cas�, th� l���u�st�c h�t�r������ty that �mm��rat��� �r���s al���th�s cas�, th� l���u�st�c h�t�r������ty that �mm��rat��� �r���s al��� cas�, th� l���u�st�c h�t�r������ty that �mm��rat��� �r���s al���cas�, th� l���u�st�c h�t�r������ty that �mm��rat��� �r���s al���, th� l���u�st�c h�t�r������ty that �mm��rat��� �r���s al���th� l���u�st�c h�t�r������ty that �mm��rat��� �r���s al��� l���u�st�c h�t�r������ty that �mm��rat��� �r���s al���l���u�st�c h�t�r������ty that �mm��rat��� �r���s al��� h�t�r������ty that �mm��rat��� �r���s al���h�t�r������ty that �mm��rat��� �r���s al��� w�th �t �s r�c������� a�� c�rta�� m�asur�s ar� tak��, such as r�c�pt��� class�s a�� ‘m�th�r t���u� ma��t��a�c� class�s�� f�r m��ra�t �ack�r�u�� ch�l�r��.

Th�r� sta��: Ack��wl������ la��ua��s a�� cr�at��� mult�l���ual s�rv�c�s.

At a m�r� a�va�c�� l�v�l, �t ��c�m�s ��v��us that th� sch��l �y �ts�lf ca���t a��quat�ly ‘s�lv��� th� la��ua�� �ssu�s that m��rat��� �r���s a��ut. Th�r�f�r�,, var��us mult�l���ual m�a�s ar� cr�at�� �� th� var��us s�ct�rs �f pu�l�c l�f�, such as mult�l���ual m�a�s ar� cr�at�� �� th� var��us s�ct�rs �f pu�l�c l�f�, such asmult�l���ual m�a�s ar� cr�at�� �� th� var��us s�ct�rs �f pu�l�c l�f�, such as th� M���a, s�c�al s�rv�c�s, c�mm�rc� a�� th� var��us l�v�ls �f ��ucat���. At th� sam� t�m�, at th� l�v�l �f s�c��ty, m�r� �pp�rtu��t��s f�r acc�ss t� s�c�al ����s ar� ��v�� t� m��ra�ts.

F�urth sta��: ����l���cal Cha��� sta��: ����l���cal Cha���sta��: ����l���cal Cha���: ����l���cal Cha�������l���cal Cha��� Cha���Cha���

Th� f�urth sta�� �f r�c�pt��� a�� acc�pta�c� �f th� m��ra�t r�al�ty �s th� f�urth sta�� �f r�c�pt��� a�� acc�pta�c� �f th� m��ra�t r�al�ty �s th�f�urth sta�� �f r�c�pt��� a�� acc�pta�c� �f th� m��ra�t r�al�ty �s th� sta�� �f r�c�pt��� a�� acc�pta�c� �f th� m��ra�t r�al�ty �s th�sta�� �f r�c�pt��� a�� acc�pta�c� �f th� m��ra�t r�al�ty �s th� �f r�c�pt��� a�� acc�pta�c� �f th� m��ra�t r�al�ty �s th��f r�c�pt��� a�� acc�pta�c� �f th� m��ra�t r�al�ty �s th� r�c�pt��� a�� acc�pta�c� �f th� m��ra�t r�al�ty �s th�r�c�pt��� a�� acc�pta�c� �f th� m��ra�t r�al�ty �s th� a�� acc�pta�c� �f th� m��ra�t r�al�ty �s th�a�� acc�pta�c� �f th� m��ra�t r�al�ty �s th� acc�pta�c� �f th� m��ra�t r�al�ty �s th�acc�pta�c� �f th� m��ra�t r�al�ty �s th� �f th� m��ra�t r�al�ty �s th��f th� m��ra�t r�al�ty �s th� th� m��ra�t r�al�ty �s th�th� m��ra�t r�al�ty �s th� m��ra�t r�al�ty �s th�m��ra�t r�al�ty �s th� reality is t�ereality is t�e is t�eis t�e t�et�e m�st cruc�al ���, as �t pr�supp�s�s a� ����l���cal cha��� �� th� tr�atm��t �f m�� cruc�al ���, as �t pr�supp�s�s a� ����l���cal cha��� �� th� tr�atm��t �f m��cruc�al ���, as �t pr�supp�s�s a� ����l���cal cha��� �� th� tr�atm��t �f m�� ���, as �t pr�supp�s�s a� ����l���cal cha��� �� th� tr�atm��t �f m�����, as �t pr�supp�s�s a� ����l���cal cha��� �� th� tr�atm��t �f m��, as �t pr�supp�s�s a� ����l���cal cha��� �� th� tr�atm��t �f m��as �t pr�supp�s�s a� ����l���cal cha��� �� th� tr�atm��t �f m�� �t pr�supp�s�s a� ����l���cal cha��� �� th� tr�atm��t �f m���t pr�supp�s�s a� ����l���cal cha��� �� th� tr�atm��t �f m�� pr�supp�s�s a� ����l���cal cha��� �� th� tr�atm��t �f m��pr�supp�s�s a� ����l���cal cha��� �� th� tr�atm��t �f m�� a� ����l���cal cha��� �� th� tr�atm��t �f m��a� ����l���cal cha��� �� th� tr�atm��t �f m�� ����l���cal cha��� �� th� tr�atm��t �f m������l���cal cha��� �� th� tr�atm��t �f m�� cha��� �� th� tr�atm��t �f m��cha��� �� th� tr�atm��t �f m�� �� th� tr�atm��t �f m���� th� tr�atm��t �f m�� th� tr�atm��t �f m��th� tr�atm��t �f m�� tr�atm��t �f m��tr�atm��t �f m�� �f m���f m�� mi-mi-�rat��� �� th� part �f th� ma��r�ty s�c��ty. Th�s ��ta�ls that th� c��tr��ut��� �f �� th� part �f th� ma��r�ty s�c��ty. Th�s ��ta�ls that th� c��tr��ut��� �f�� th� part �f th� ma��r�ty s�c��ty. Th�s ��ta�ls that th� c��tr��ut��� �f th� part �f th� ma��r�ty s�c��ty. Th�s ��ta�ls that th� c��tr��ut��� �fth� part �f th� ma��r�ty s�c��ty. Th�s ��ta�ls that th� c��tr��ut��� �f part �f th� ma��r�ty s�c��ty. Th�s ��ta�ls that th� c��tr��ut��� �fpart �f th� ma��r�ty s�c��ty. Th�s ��ta�ls that th� c��tr��ut��� �f �f th� ma��r�ty s�c��ty. Th�s ��ta�ls that th� c��tr��ut��� �f�f th� ma��r�ty s�c��ty. Th�s ��ta�ls that th� c��tr��ut��� �f th� ma��r�ty s�c��ty. Th�s ��ta�ls that th� c��tr��ut��� �fth� ma��r�ty s�c��ty. Th�s ��ta�ls that th� c��tr��ut��� �f ma��r�ty s�c��ty. Th�s ��ta�ls that th� c��tr��ut��� �fma��r�ty s�c��ty. Th�s ��ta�ls that th� c��tr��ut��� �f. Th�s ��ta�ls that th� c��tr��ut��� �f m��ra�ts f�r th� �c���m�c a�� sp�r�tual ��v�l�pm��t �f th� c�u�try �s r�c����s��. M�r��v�r, th�s �r���s a��ut th� r�c����t��� �f th� ��t�r�al h�t�r������ty �f th� c�u�try. �� th� cas� �f �r��c�, th� r�c����t��� �f m��ra�t c�mmu��t��s may ��-c�ura�� th� r�c����t��� �f �l��r ��l���ual c�mmu��t��s, such as th� Rr�m, �ut als� �f �r��k ��al�cts, such as th� Cr�ta� ���.

�� �th�r w�r�s, th� tra�s�t��� fr�m th� m�r� pr�s��c� �f m��ra�ts �� a c�u�� �th�r w�r�s, th� tra�s�t��� fr�m th� m�r� pr�s��c� �f m��ra�ts �� a c�u���th�r w�r�s, th� tra�s�t��� fr�m th� m�r� pr�s��c� �f m��ra�ts �� a c�u�� w�r�s, th� tra�s�t��� fr�m th� m�r� pr�s��c� �f m��ra�ts �� a c�u��w�r�s, th� tra�s�t��� fr�m th� m�r� pr�s��c� �f m��ra�ts �� a c�u��, th� tra�s�t��� fr�m th� m�r� pr�s��c� �f m��ra�ts �� a c�u��th� tra�s�t��� fr�m th� m�r� pr�s��c� �f m��ra�ts �� a c�u�� tra�s�t��� fr�m th� m�r� pr�s��c� �f m��ra�ts �� a c�u��tra�s�t��� fr�m th� m�r� pr�s��c� �f m��ra�ts �� a c�u�� fr�m th� m�r� pr�s��c� �f m��ra�ts �� a c�u��fr�m th� m�r� pr�s��c� �f m��ra�ts �� a c�u�� th� m�r� pr�s��c� �f m��ra�ts �� a c�u��th� m�r� pr�s��c� �f m��ra�ts �� a c�u�� m�r� pr�s��c� �f m��ra�ts �� a c�u��m�r� pr�s��c� �f m��ra�ts �� a c�u�� pr�s��c� �f m��ra�ts �� a c�u��pr�s��c� �f m��ra�ts �� a c�u�� �f m��ra�ts �� a c�u���f m��ra�ts �� a c�u�� m��ra�ts �� a c�u��m��ra�ts �� a c�u�� �� a c�u���� a c�u�� a c�u��a c�u�� c�u��c�u�-

Page 11: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

try t� th� r�c����t��� �f th��r c��tr��ut��� t� th� ��v�l�pm��t �f th�s c�u�try �s t� th� r�c����t��� �f th��r c��tr��ut��� t� th� ��v�l�pm��t �f th�s c�u�try �st� th� r�c����t��� �f th��r c��tr��ut��� t� th� ��v�l�pm��t �f th�s c�u�try �s th� r�c����t��� �f th��r c��tr��ut��� t� th� ��v�l�pm��t �f th�s c�u�try �sth� r�c����t��� �f th��r c��tr��ut��� t� th� ��v�l�pm��t �f th�s c�u�try �s r�c����t��� �f th��r c��tr��ut��� t� th� ��v�l�pm��t �f th�s c�u�try �sr�c����t��� �f th��r c��tr��ut��� t� th� ��v�l�pm��t �f th�s c�u�try �s �f th��r c��tr��ut��� t� th� ��v�l�pm��t �f th�s c�u�try �s�f th��r c��tr��ut��� t� th� ��v�l�pm��t �f th�s c�u�try �s th��r c��tr��ut��� t� th� ��v�l�pm��t �f th�s c�u�try �sth��r c��tr��ut��� t� th� ��v�l�pm��t �f th�s c�u�try �s c��tr��ut��� t� th� ��v�l�pm��t �f th�s c�u�try �sc��tr��ut��� t� th� ��v�l�pm��t �f th�s c�u�try �s t� th� ��v�l�pm��t �f th�s c�u�try �st� th� ��v�l�pm��t �f th�s c�u�try �s th� ��v�l�pm��t �f th�s c�u�try �sth� ��v�l�pm��t �f th�s c�u�try �s ��v�l�pm��t �f th�s c�u�try �s��v�l�pm��t �f th�s c�u�try �s �f th�s c�u�try �s�f th�s c�u�try �s th�s c�u�try �sth�s c�u�try �s c�u�try �sc�u�try �s isis a l���, c�mpl�x, pa��ful a��, ��fi��t�ly, ����l���cally�l�a��� r�a�. W� ��l��v� that l���, c�mpl�x, pa��ful a��, ��fi��t�ly, ����l���cally�l�a��� r�a�. W� ��l��v� thatl���, c�mpl�x, pa��ful a��, ��fi��t�ly, ����l���cally�l�a��� r�a�. W� ��l��v� that, c�mpl�x, pa��ful a��, ��fi��t�ly, ����l���cally�l�a��� r�a�. W� ��l��v� thatc�mpl�x, pa��ful a��, ��fi��t�ly, ����l���cally�l�a��� r�a�. W� ��l��v� that, pa��ful a��, ��fi��t�ly, ����l���cally�l�a��� r�a�. W� ��l��v� thatpa��ful a��, ��fi��t�ly, ����l���cally�l�a��� r�a�. W� ��l��v� that a��, ��fi��t�ly, ����l���cally�l�a��� r�a�. W� ��l��v� thata��, ��fi��t�ly, ����l���cally�l�a��� r�a�. W� ��l��v� that, ��fi��t�ly, ����l���cally�l�a��� r�a�. W� ��l��v� that��fi��t�ly, ����l���cally�l�a��� r�a�. W� ��l��v� that, ����l���cally�l�a��� r�a�. W� ��l��v� that����l���cally�l�a��� r�a�. W� ��l��v� that�l�a��� r�a�. W� ��l��v� thatl�a��� r�a�. W� ��l��v� that all la��ua��s a�� cultur�s that �mm��ra�ts �r��� w�th th�m ar� ��t ��ly w�rth ma��ta����� f�r th�ms�lv�s a�� th��r fam�l��s, �ut th�y ca� als� ��c�m� s�urc�s �f ��r�chm��t f�r �r��k ��ucat��� a�� s�c��ty. Th�r�f�r�, w� ask y�u t� �ar�, thr�u�h P�ly�r�m�, t� tak� th�s ��fficult �ut �mp�rta�t t� all �f us r�a�.

R�ula Ts�kal���u

R�f�r��c�

O��l��s, �. �� M. Cly�� (����) �mm��rat��� a�� �a��ua�� P�l�cy �� Austral�a. �� Extra, �. �� D. ��rt�r (��s) Th� �th�r la��ua��s �f Eur�p�, Cl�v����: Mult�l���ual Matters.

Page 12: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

Поликультура: современная мировая реальность

Как верно отмечают учёные Клайн и Озолинс (Cly�� �� O��l��s, ����) ‘Cly�� �� O��l��s, ����) ‘ �� O��l��s, ����) ‘O��l��s, ����) ‘, ����) ‘ни одно поликультурное общество изначально не желало осознанно стать поликуль-турным��. Страны поликультурного характера признали свою поликультурность только после определенного давления разных социальных групп. Можно проследить этапы перехода любой страны от монокультуры к поликультуре. (Cly�� �� O��l��s, ����).Cly�� �� O��l��s, ����). �� O��l��s, ����).O��l��s, ����)., ����).

Первый этап: демографическое давление на иммигрантов

Давления в стране, принимающей на свою территорию иммигрантов, обусловлены прежде всего новым демографическим синтезом. На этом эта-пе иммиграция воспринимается временным явлением, так как считается, что бо ́дьшая часть иммигрантов в скором времени возратится в свою стра-ну. Вследствие этого, услуги, предлагаемые общественными организациями (преподавание языка, возможности письменного и устного перевода) груп-пам иммигрантов, являются немногочисленными и, обычно, невысокого ка-чества.

Второй этап: попытки развития новых связей

Новые связи и стратегическое приятие новой национальной действитель-ности развивается в тот период, когда страна начинает воспринимать иммиг-рацию как постоянное явление. В этом случае признаётся наличие второго языка в употреблении, основанное на сосуществовании граждан разных наци-ональностей на одной территории. Определяются специальные программы, такие как классы для детей�иммигрантов в школе, курсы сохранения родного языка.

Третий этап: признание языков и создание многоязычных организаций

На следующем этапе становится явным, что только школа может разрешить языковые проблеммы иммиграции. На основе этого заключения создаются и поддерживаются многоязычные мероприятия на разных уровнях, таких как средства массовой информации, общественные организации, торговля и, ес-тественно, разные учебные заведения. Одновременно на социальном уровне иммигрантам предоставляется возможность доступа к социальным благам.

Четвёртый этап: Идеологические изменения

Четвёртый этап адаптации иммигрантов из определенной страны, наибо-лее важный, предполагает идеологические изменения в восприятии явления национальным большинством. Теперь роль иммигрантов в экономическом и

Page 13: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

Η γωνιά των γονιών γωνιά των γονιώνγωνιά των γονιών των γονιώντων γονιών γονιώνγονιώνΣτη στήλη αυτή μπορούμε να απαντούμε και σε δικά σας σχετικά ερωτήματα, αλλά

και να δημοσιεύουμε δικές σας προτεινόμενες πρακτικές.

Αν δεν μιλάτε τη γλώσσα σας στα παιδιά σας, τότε μπορείτε να ξεκινήσετε τώρα.�. �εκινήστε με αργούς ρυθμούς και όσο νωρίτερα γίνεται, έχοντας κατά νου ότι το�εκινήστε με αργούς ρυθμούς και όσο νωρίτερα γίνεται, έχοντας κατά νου ότι το

παιδί σας μπορεί να αντισταθεί σε μια απότομη αλλαγή στη γλωσσική σας χρήση�. Αρχικά, μπορείτε και να μεταφράζετε κάποιες λέξεις στην ισχυρή γλώσσα τουΑρχικά, μπορείτε και να μεταφράζετε κάποιες λέξεις στην ισχυρή γλώσσα του

παιδιού σας, με στόχο να σταματήσετε αυτήν την πρακτική σιγά�σιγά3. �εκινήστε τη χρήση της άλλης γλώσσας κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων που�εκινήστε τη χρήση της άλλης γλώσσας κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων που

σας παρέχουν χρονική άνεση και μπορείτε να δίνετε αρκετές εξηγήσεις (π.χ. τα Σαββατοκύριακα που, συνήθως, έχετε περισσότερο χρόνο και λιγότερη πίεση). Σταδιακά προσθέστε και άλλες δραστηριότητες στην άλλη γλώσσα (π.χ. το μπά-νιο κτλ, παρέχοντας έτσι την ευκαιρία στο παιδί σας να αναπτύξει το σχετικό λεξιλόγιο)

4. Διαβάστε στα παιδιά σας απλά βιβλία και αργότερα πιο σύνθετα, τα οποία απο�Διαβάστε στα παιδιά σας απλά βιβλία και αργότερα πιο σύνθετα, τα οποία απο-τελούν σημαντική πηγή άντλησης λεξιλογίου.

5. Σταδιακά αυξήστε τον χρόνο που αφιερώνετε στην άλλη γλώσσα και βρείτεΣταδιακά αυξήστε τον χρόνο που αφιερώνετε στην άλλη γλώσσα και βρείτε δραστηριότητες, όπως παιχνίδια στον υπολογιστή κ.α., κατά τις οποίες τα παιδιά μπορούν να αναπτύξουν καλύτερα το λεξιλόγιό τους.

�. Ενθαρρύνετε τα παιδιά να σας απαντούν στην άλλη γλώσσαΕνθαρρύνετε τα παιδιά να σας απαντούν στην άλλη γλώσσα7. Μην παραιτείστε: Οποιοδήποτε κέρδος στην άλλη γλώσσα είναι σημαντικό καιΜην παραιτείστε: Οποιοδήποτε κέρδος στην άλλη γλώσσα είναι σημαντικό και

θα αποτελέσει τη βάση για την περαιτέρω ανάπτυξη της διγλωσσίας του παιδιού σας.

(Προτάσεις προσαρμοσμένες από το βιβλίο της �a�m� St����r (����) 7 St�ps t�Προτάσεις προσαρμοσμένες από το βιβλίο της �a�m� St����r (����) 7 St�ps t� προσαρμοσμένες από το βιβλίο της �a�m� St����r (����) 7 St�ps t�προσαρμοσμένες από το βιβλίο της �a�m� St����r (����) 7 St�ps t� από το βιβλίο της �a�m� St����r (����) 7 St�ps t�από το βιβλίο της �a�m� St����r (����) 7 St�ps t� το βιβλίο της �a�m� St����r (����) 7 St�ps t�το βιβλίο της �a�m� St����r (����) 7 St�ps t� βιβλίο της �a�m� St����r (����) 7 St�ps t�βιβλίο της �a�m� St����r (����) 7 St�ps t� της �a�m� St����r (����) 7 St�ps t�της �a�m� St����r (����) 7 St�ps t� �a�m� St����r (����) 7 St�ps t��a�m� St����r (����) 7 St�ps t� Ra�s��� a ��l���ual Ch�l�, �.�.: Amac�m)

Par��ts’ c�r��r �f y�u �����t sp�ak y�ur la��ua�� w�th y�ur ch�l�r��, y�u ca� start ��w.

�. ��u ca� start at a sl�w pac� a�� as s����r as p�ss��l�, k��p��� �� m��� that, k��p��� �� m��� that k��p��� �� m��� that y�ur ch�l� may r�s�st a su���� cha��� �� y�ur la��ua�� us�

�. F�r start�rs, y�u ca� tra�slat� w�r�s �� y�ur ch�l���s ��m��a�t la��ua�� a�m��� at �ra�ually a�a������� th�s pract�c�

3. ����� us��� th� �th�r la��ua�� �ur��� act�v�t��s f�r wh�ch y�u hav� t�m� a�� y�u ca� ��v� ���u�h �xpla�at��� (��. at w��k���s wh�� y�u hav� m�r� fr�� t�m� a�� y�u ar� u���r l�ss pr�ssur�). �ra�ually, a�� m�r� act�v�t��s �� y�ur �th�r la��ua�� (�ath t�m� �tc �ff�r��� y�ur ch�l� th� �pp�rtu��ty t� ��v�l�p th� r�l�va�t v�ca�ulary)

4. R�a� s�mpl� ���ks t� y�ur ch�l�r�� a�� m�r� c�mpl�x ���s lat�r. ���ks ar� a� �mp�rta�t s�urc� �f v�ca�ulary.

5. St�p �y st�p ��cr�as� th� t�m� y�u ��v�t� t� th� us� �f th� �th�r la��ua�� a�� fi�� act�v�t��s such as c�mput�r �am�s �tc �ur��� wh�ch th� ch�l�r�� ca� ��ha�c� th��r v�ca�ulary.

�. E�c�ura�� y�ur ch�l�r�� t� r�sp��� �� th� �th�r la��ua��

Page 14: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

7. D����t ��v� up: what�v�r th� �a�� �� th� �th�r la��ua��, �t �s �mp�rta�t a�� �t w�ll pr�v��� th� f�u��at��� f�r th� furth�r ��v�l�pm��t �f y�ur ch�l���s ��l���ual�sm

Kë��vështr�m� � pr���ërv��ës� �uk � fl�s�� ��uhë� tua� fëm��ëv� tua�, mu�� tλ fill��� ta��.

�. F�ll��� m� r�tm� tλ ��a�alta �h� sa mλ h�rλt tλ ��tλ � mu��ur, �uk� pasur parasysh që fëm��a �ua� mu�� të r�a���ë ���at�v�sht ��a� ��rysh�m�t të papr�tur �ë për��r�m�� tua� të ��uhës.

�. F�ll�m�sht mu�� të përkth��� ��sa f�alë ��a ��uha ��tëru�s� � fëm��ës, m� qλll�m qλ tλ ��al��� kλtλ prakt�kλ� “��a�alλ���a�alλ”.

3. F�ll��� për��r�m�� � ��uhës t��tër ��atë v�pr�mtar�v� që �u �fr���ë l�htës� k�h� ku mu�� të ��p�� shumë shp����m� (p.sh. �λ fu���avλ ku �ak���sht, k��� mλ shumλ k�hλ � mλ pak pr�s���). �ra�ual�sht sht��� �h� akt�v�t�t� tλ t��ra �λ ��uhλ� t��tλr (p.sh. tλ lar�t �t�. �uk� pasur fλm��a �ua� kλshtu sha�s�� tλ �hv�ll��λ f�al�r�� përkatës)

4. � l�x��� fëm��ëv� tua� fill�m�sht l��ra të th��shtë �h� më v��ë më të ��ërl�kuar, tλ c�lλt pλr�λ��λ ��λ �ur�m tλ rλ��λs�shλm tλ th�th��s sλ f�al�r�t.

5. �ra�ual�sht rr�s�� k�hë� që � ����k��� ��uhës t��tër �h� ����� akt�v�t�t�, s� l��ra �ë k�mp�ut�r �t�, ��atλ sλ c�lav� fλm��λt mu�� tλ �hv�ll���λ mλ m�r� f�al�r�� � tyr�.

�. ��kura���� fλm��λt tua� t���u pλr������� �λ ��uhλ� t��tλr. 7. M�s u tërh�q��: Ç�� fit�m �ë ��uhë� t��tër është � rë��ës�shëm �h� �� të

për�ë�ë �a�ë� � �hv�ll�m�t të mët��shëm të �y��uhës�së së fëm��ës sua�.

(Pr�p���m� tλ pλrshtatura ��a l��r� � �a�m� St����r (����) 7 St�ps t� Ra�s��� a�a�m� St����r (����) 7 St�ps t� Ra�s��� a ��l���ual Ch�l�, (7 Hapat � Zhv�ll�m�t tλ ��λ fλm��� Dy��uhλsh) �.�.: Amac�m)

�ë këtë p�kë mu�� t��u për������m� py�t��v� tua�a, ���thashtu �h� të ��t��më prakt�kat që �u pr�p����� �ë l��h�� m� t�më�.

Позиция родителейЕсли вы не разговариваете на родном языке с вашими детьми, вы можете начать это и сейчас.

�. Начинайте разговаривать с ребёнком на родном языке медленно и с насколько возможно раннего возраста. Учтите, что ребёнок может, что ребёнок можетчто ребёнок может ребёнок можетребёнок может можетможет воспротивиться внезапному использованию второго языка внезапному использованию второго языкавнезапному использованию второго языка использованию второго языкаиспользованию второго языка второго языкавторого языка

�. Сначала вы можете переводить некоторые слова на тот язык, которым вы можете переводить некоторые слова на тот язык, которымвы можете переводить некоторые слова на тот язык, которым можете переводить некоторые слова на тот язык, которымможете переводить некоторые слова на тот язык, которым переводить некоторые слова на тот язык, которымпереводить некоторые слова на тот язык, которым некоторые слова на тот язык, которымнекоторые слова на тот язык, которым слова на тот язык, которымслова на тот язык, которым на тот язык, которымна тот язык, которым тот язык, которымтот язык, которым язык, которымязык, которым, которымкоторым владеет ребёнок. Помните, что надо постепенно прекращать подобную ребёнок. Помните, что надо постепенно прекращать подобнуюребёнок. Помните, что надо постепенно прекращать подобную. Помните, что надо постепенно прекращать подобнуюПомните, что надо постепенно прекращать подобную практику

3. Используйте второй язык тогда, когда располагаете достаточным временем и можете объяснять ребёнку то, что ему непонятно (например, в выходные, когда у вас есть достаточно свободного времени и мало

Page 15: Πολύδρομο Περιοδικό 1

�0

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

дел). Постепенно вводите второй язык в употребление во время определенных занятий (например, в ванной, предоставляя ребёнку таким образом расширить лексический запас)

4. Сначала читайте детям простые книги, потом – более сложные, которые явояются богатым источником лексики

5. Постепенно расширяйте временные границы использования второго языка, используйте разные возможности, такие как игры и компьютер и др., таким образом дети могут набирать лексический запас

�. Побуждайте детей отвечать вам на втором языке7. Не забывайте: любое достижение в области обучения второму языку

важно и является основой для последующего овладевания языком и развития двуязычия у ребёнка

(Предложения заимствованы из книги �a�m� St����r (����) 7 St�ps t�Предложения заимствованы из книги �a�m� St����r (����) 7 St�ps t� �a�m� St����r (����) 7 St�ps t��a�m� St����r (����) 7 St�ps t� Ra�s��� a ��l���ual Ch�l�, �.�.: Amac�m)

Page 16: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

Αμίν Μ��λούφτης Γιώτας Γάτση

Σύντομο βιογρ�φικό �ημείωμ�O Αμίν Μααλούφ γεννήθηκε στις �5 �εβρουαρίου του �949, σε ένα μικρό χωριό Αμίν Μααλούφ γεννήθηκε στις �5 �εβρουαρίου του �949, σε ένα μικρό χωριό του Λιβάνου από ορθόδοξη χριστιανική οικογένεια που ασπάστηκε τον καθολικισμό. Μα-θήτευσε στη σχολή των Ιησουιτών, όπου διδάχτηκε τα γαλλικά, τα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά. Σπούδασε κοινωνιολογία και οικονομικά στο γαλλικό πανεπιστήμιο της �ηρυτού και στη συνέχεια μεταπήδησε στο χώρο της δημοσιογραφίας, στον οποίο εργάστηκε για �� χρόνια πραγματοποιώντας σημαντικές αποστολές σε παραπάνω από �� χώρες. Στη συνέχεια εργάστηκε ως διευθυντής της εφημερίδας A���ahar και αρχισυντάκτης του ��u�� Afr�qu�, Afr�qu�,Afr�qu�,, μέχρι την έναρξη του εμφυλίου πολέμου το �975 όταν και εγκαταστάθηκε στη Γαλλία ως πρόσφυγας. Από τότε βρίσκεται πάντοτε σε μια κατάσταση μειονοτική (état m���r�ta�r�), η οποία λειτούργησε καταλυτικά στηνtat m���r�ta�r�), η οποία λειτούργησε καταλυτικά στην m���r�ta�r�), η οποία λειτούργησε καταλυτικά στηνm���r�ta�r�), η οποία λειτούργησε καταλυτικά στην), η οποία λειτούργησε καταλυτικά στην διαμόρφωση της αντίληψης του για τη ταυτότητα και στη στάση του απέναντι στο κό-σμο. Aπό το �9�3, μετά τη μεγάλη επιτυχία του πρώτου βιβλίου του Oι Σταυροφορίες από τη μεριά των Aράβων, έχει αφοσιωθεί στο συγγραφικό του έργο. Έργα του έχουν μεταφραστεί από τα γαλλικά σε πολλές γλώσσες. Πνεύμα ανήσυχο και διαρκώς σε δημιουργία διενεργεί έναν ενεργό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα, δίνοντας διαρκώς συνεντεύξεις γράφοντας και εκφράζοντας ανά πάσα στιγμή την αναγκαιότητα να πολε-μήσουμε κάθε μορφή διάκρισης και να χτίσουμε ένα κόσμο πλουραλιστικό και πολυπο-λιτισμικό. Η γραφή αποτελεί το καταφύγιό του, όπως χαρακτηριστικά δηλώνει:

Μια μέρα αποφάσισα ότι θα πήγαινα ν�� αφήσω τις αποσκευές μου στην γραφή, ότι αυτό ήταν το πεδίο μου. Σ�� αυτό το πεδίο δεν επιθυμούμε να αισθανόμαστε συγγραφείς μειονότητας η πλειοψηφίας. Επιθυμούμε μόνο να είμαστε συγγραφείς[..]( �a pr�ss�,�a pr�ss�, pr�ss�,pr�ss�,, Οκτώβριος ����)

Σήμερα ο Αμίν Μααλούφ προεδρεύει της Ομάδας Διανοούμενων για το Διαπολιτι-σμικό Διάλογο (�c.�ur�pa.�u/��ucat���/la��ua��s/p�f/c�m/������5����l.p�f).�ur�pa.�u/��ucat���/la��ua��s/p�f/c�m/������5����l.p�f)�ur�pa.�u/��ucat���/la��ua��s/p�f/c�m/������5����l.p�f).�u/��ucat���/la��ua��s/p�f/c�m/������5����l.p�f)�u/��ucat���/la��ua��s/p�f/c�m/������5����l.p�f)/��ucat���/la��ua��s/p�f/c�m/������5����l.p�f)��ucat���/la��ua��s/p�f/c�m/������5����l.p�f)/la��ua��s/p�f/c�m/������5����l.p�f)la��ua��s/p�f/c�m/������5����l.p�f)/p�f/c�m/������5����l.p�f)p�f/c�m/������5����l.p�f)/c�m/������5����l.p�f)c�m/������5����l.p�f)/������5����l.p�f)�l.p�f).p�f)p�f)), η οποία συγκροτήθηκε, με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με συμβουλευτικό ρόλο και σκοπό την υποβολή προτάσεων σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι γλώσσες μπορούν να προωθήσουν τον διαπολιτισμικό διάλογο και την αμοιβαία κατανόηση με τη δημιουργία εμφανούς διασύνδεσης μεταξύ της γλωσσικής πολυμορφίας και της ευρω-

Page 17: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

παϊκής ολοκλήρωσης. �ασικά σημεία της έκθεσης που υποβλήθηκε από την εν λόγω επιτροπή και η οποία μεταφράστηκε σε πάνω από �� γλώσσες είναι τα εξής:�) Οι διμερείς σχέσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ πρέπει να πραγματοποιούνται στις γλώσσες των δύο εμπλεκόμενων χωρών παρά σε μια τρίτη γλώσσα. �άθε χώρα πρέπει να διαθέτει αρκετά άτομα που να κατέχουν επαρκώς τη γλώσσα της άλλης και αντι-στρόφως.�) Η ΕΕ πρέπει να προωθήσει την έννοια μιας «γλώσσας προσωπικής επιλογής», η οποία θα θεωρείται η «δεύτερη μητρική γλώσσα» για κάθε Ευρωπαίο πολίτη που έχει κίνητρο να μάθει μία γλώσσα. Χρειάζεται να αποτελεί μέρος και εφόδιο της σχολικής εκπαίδευσης και των πανεπιστημιακών σπουδών καθώς και της επαγγελματικής ζωής για όλους και να είναι στενά συνδεδεμένη με πτυχές στον τομέα της ιστορίας, του πολιτισμού και της λογοτεχνίας. Αυτή η γλώσσα προσωπικής επιλογής δεν θα είναι κανονικά αυτή που χρησιμοποιείται για τη διεθνή επικοινωνία.Για την υποστήριξη των παραπάνω θέσεων, παρατίθενται τα ακόλουθα δεδομένα: �) Η μετανάστευση έχει αυξανόμενο αντίκτυπο στην πολιτική, οικονομική,κοινωνική και πνευματική ζωή στην Ευρώπη. Για τους/τις μετανάστες/τριες, η γλώσ-σα προσωπικής επιλογής θα είναι κανονικά η γλώσσα της χώρας στην οποίαεπέλεξαν να ζήσουν.�) Οι γλώσσες των μεταναστών/τριών που είναι πολίτες της ΕΕ πρέπει να περι-λαμβάνονται στις γλώσσες τις οποίες οι πολίτες της ΕΕ πρέπει να ενθαρρύνονται να μαθαίνουν.3) Για αυτούς/τές τους/τις Ευρωπαίους/ες των οποίων η μητρική γλώσσα κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κόσμο, η εκμάθηση μιας γλώσσας προσωπικής επιλογής είναι ιδιαίτερα σημαντική, προκειμένου να αποφευχθεί η απομόνωσή τους στη μονογλωσ-σία.4) Για να εξασφαλιστεί ότι αυτή η γλωσσική πολυμορφία θα διατηρηθεί, οι χώρες πρέ-πει να δημιουργήσουν μια κοινή οργάνωση η οποία θα επιφορτιστεί με το καθήκον της προώθησης της εκμάθησης της γλώσσας και του πολιτισμού όλων από όλους.

Πιστεύουμε ότι το να διαθέτουν οι μετανάστες, Ευρωπαίοι και μη, ευχε-ρή πρόσβαση στη γλώσσα της χώρας καταγωγής τους, το να μπορούν να διατηρούν αυτό που θα μπορούσε να αποκληθεί γλωσσική και πολιτιστι-κή αξιοπρέπεια, είναι άλλο ένα ισχυρό αντίδοτο κατά του φανατισμού.Με άλλα λόγια, ένας μετανάστης/τρια ή απόγονος μεταναστών/τριών που γνωρίζει τη μητρική του γλώσσα, που μπορεί να τη μεταδώσει στα παιδιά του, που αισθάνεται ότι η γλώσσα και κουλτούρα της χώρας κα-ταγωγής του γίνονται σεβαστές από την κοινωνία υποδοχής, θα έχει λιγότερη ανάγκη να αντισταθμίσει με άλλο τρόπο την ανάγκη του για επιβεβαίωση της ταυτότητάς του. Η ιδιότητα του μέλους μιας θρησκευ-τικής και γλωσσικής ομάδας είναι προφανώς από τις ισχυρότερες συ-νιστώσες της ταυτότητας του ατόμου. Αλλά λειτουργούν διαφορετικά και συχνά ανταγωνιστικά. Η ιδιότητα του μέλους θρησκευτικής ομάδας είναι αποκλειστική, ενώ η ιδιότητα του μέλους γλωσσικής ομάδας όχι.

((http://�c.�ur�pa.�u/��ucat���/p�l�c��s/la��/la��ua��s���.html, σελ.��)

Page 18: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

�αλούμαστε σήμερα, περισσότερο από ποτέ, να αναπτύξουμε την διαφορετικότητα στις μεικτές κοινωνίες που ζούμε. As ευχηθούμε ότι τα ευγενή ιδεώδη του Αμίν Μαα�As ευχηθούμε ότι τα ευγενή ιδεώδη του Αμίν Μαα� ευχηθούμε ότι τα ευγενή ιδεώδη του Αμίν Μαα-λούφ να βρουν θερμή ανταπόκριση σε όλους εμάς και να αποτελέσουν λίπασμα για την καλλιέργεια ενός πολύχρωμου κόσμου. Η γνωριμία με μια τέτοια προσωπικότητα ίσως αποτελέσει αφετηρία προβληματισμών και επαγρύπνησης. Για μια πρώτη λοιπόν μελέ-τη και επαφή , θα ήταν ενδιαφέρουσα η πλοήγηση στην επίσημη ιστοσελίδα του που είναι μεταφρασμένη σε πάρα πολλές γλώσσες http://www.am��maal�uf.�ar��.ru. Τέλος με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα της Μητρικής Γλώσσας (�� �εβρουαρίου) ας προβούμε στη διαφύλαξη της γλώσσας μας, της μητρικής μας γλώσσας, της μητρικής γλώσσας των γειτόνων μας, των φίλων μας, των μαθητών/τριών μας, των συνανθρώπων μας ως φορέα πολιτισμού και διαφορετικότητας.

Ένας πολιτισμός ειρήνης μπορεί μόνο να κατασκευαστεί σ ένα χώρο όπου όλος ο κόσμος έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιεί την μητρική του γλώσσα με πληρότητα και ελευθερία σε όλες τις περιστάσεις της ζωής του.

Εργογρ�φί�• Οι σταυροφορίες από τη σκοπιά των Αράβων (�9�3) • Σαμαρκάνδη (�9��) (�9��)(�9��)• Ο βράχος του Τάνιος (�993)� (βραβείο ���c�urt)���c�urt))• Λέων ο Αφρικανός (�9��)• �ήποι από φως (�99�)• Ο πρώτος αιώνας μετά τη �εατρίκη (�99�) • Τα λιμάνια της Ανατολής (�99�) (�99�)• Οι φονικές ταυτότητες (�99�)(�99�)• Ο περίπλους του �αλτάσαρ (����) (����) • Η αγάπη του μακριά (����)• Α�r�a�a Μat�r, ���4 (�p�ra)• Τέσσερις στιγμές: για σ�πράν� και π�aν�, ���4 (μουσική ka��a Saar�ah�)�πράν� και π�aν�, ���4 (μουσική ka��a Saar�ah�)πράν� και π�aν�, ���4 (μουσική ka��a Saar�ah�)άν� και π�aν�, ���4 (μουσική ka��a Saar�ah�) και π�aν�, ���4 (μουσική ka��a Saar�ah�)�aν�, ���4 (μουσική ka��a Saar�ah�), ���4 (μουσική ka��a Saar�ah�)ka��a Saar�ah�) Saar�ah�)Saar�ah�))• Το χρονικό μιας οικογένειας (���4)

Page 19: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

Am�� Maal�uf Maal�ufMaal�uf

�y G��ta Gats�A sh�rt ����raphy

Am�� Maal�uf was ��r� �� �5t� F��ruary �949, �� a small v�lla�� �� ���a���, �f a Chr�st�a� Orth���x fam�ly, wh�ch c��v�rt�� t� Cath�l�c�sm. H� att����� a ��su�t sch��l, wh�r� h� l�ar�t Fr��ch, a�c���t �r��k a�� �at��. H� stu���� S�c��l��y a�� Ec���m�cs at th� Fr��ch ���v�rs�ty a�� th�� m�v�� �� t� th� fi�l� �f ��ur�al�sm, �� wh�ch h� ha� ���� w�rk��� f�r �� y�ars, carry��� �ut �mp�rta�t ass���m��ts �� m�r� tha� �� c�u�tr��s. H� w�rk�� as a ��r�ct�r �f A���ahar ��wspap�r and as a ch��f ���t�r �f ��u�� Afr�qu�, u�t�l th� start �f th� C�v�l war �� �975, wh�� h� s�ttl�� �� Fra�c� as a r�fu���. S��c� th�� h� has ha� th� st��ma �f a m���r�ty (ιtat m���r�ta�r�), wh�ch has �rast�cally aff�ct�� th� f�rmat��� �f h�s p�rc�pt��� �f ����t�ty a�� h�s att�tu�� t�war�s th� w�rl�. S��c� �9�3, aft�r th� �r�at succ�ss �f h�s first ���k th� Crusa��s Thr�u�h Ara� Ey�s, h� has ��v�t�� h�ms�lf t� h�s l�t�rary w�rk. H�s w�rks hav� ���� tra�slat�� fr�m Fr��ch ��t� ma�y la��ua��s. Hav��� a r�stl�ss a�� cr�at�v� sp�r�t h� plays a� act�v� r�l� �� th� cultural ar��a, c��sta�tly ��v��� ��t�rv��ws, always wr�t��� a�� �xpr�ss��� th� ���� t� fi�ht a�a��st �v�ry f�rm �f ��scr�m��at��� a�� �u�l� a plural�st�c a�� mult�cultural w�rl�. Wr�t��� �s h�s r�fu��, as h� stat�s �� h�s �w� w�r�s:

O�� �ay � ��c���� that ���� �� t� l�av� my lu��a�� t� wr�t���, that th�s was my fi�l�. �� th�s fi�l� w� �����t wa�t t� f��l as wr�t�rs �f m���r�ty �r ma��r�ty. W� ��ly w�sh t� �� wr�t�rs. [..] (�a pr�ss�, Οκτώβριος ����)

At pr�s��t, Am�� Maal�uf cha�rs th� �r�up �f ��t�ll�ctuals f�r ��t�rcultural D�al��u�, (�c.�ur�pa.�u/��ucat���/la��ua��s/p�f/c�m/������5����l.p�f) (�c.�ur�pa.�u/��ucat���/la��ua��s/p�f/c�m/������5����l.p�f)(�c.�ur�pa.�u/��ucat���/la��ua��s/p�f/c�m/������5����l.p�f) w�ic� has ���� s�t up at th� ���t�at�v� �f th� Eur�p�a� C�mm�ss��� t� a�v�s� a�� t� mak� pr�p�sals a�� r�c�mm���at���s �� h�w la��ua��s ca� f�st�r ��t�rcultural ��al��u� a�� mutual u���rsta����� �y cr�at��� cl�ar c����ct���s ��tw��� ��v�rs�ty a�� Eur�p�a� ��t��rat���. K�y parts �f th� �ssay wh�ch has ���� su�m�tt�� �y th� c�mm�tt�� a�� tra�slat�� ��t� m�r� tha� �� la��ua��s ar�:

�) ��lat�ral r�lat���s ��tw��� th� E� c�u�tr��s sh�ul� �� c���uct�� �� th�

Page 20: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

la��ua��s �f th� tw� c�u�tr��s ��v�lv�� rath�r tha� �� a th�r� la��ua��. Each c�u�try sh�ul� hav� ���u�h pr�fic���t sp�ak�rs �f th� �th�rs�� la��ua��s.�) Th� E� sh�ul� pr�m�t� th� c��c�pt �f a “p�rs��al a��pt�v� la��ua��”, t� �� s��� as a “s�c��� m�th�r t���u�” w�th �v�ry Eur�p�a� c�t���� ����� m�t�vat�� t� l�ar� ���. �t sh�ul� �� a� �ss��t�al c�mp����t a�� ass�t �� �v�ry�����s sch��l ��ucat���/u��v�rs�ty stu���s a�� pr�f�ss���al l�f�, cl�s�ly l��k�� t� asp�cts ��v�lv��� h�st�ry, cultur� a�� l�t�ratur�. Th�s a��pt�� la��ua�� w�ul� ��t ��rmally �� th� ��� us�� f�r ��t�r�at���al c�mmu��cat���.T� supp�rt th�s� p���ts, th�r� ar� a �um��r �f pract�cal c��s���rat���s:: �) �mm��rat��� has a �r�w��� �mpact �� p�l�t�cal, �c���m�c, s�c�al a�� ��t�ll�ctual l�f� �� Eur�p�. F�r �mm��ra�ts, th� p�rs��al a��pt�v� la��ua�� w�ul� ��rmally �� th� la��ua�� �f th� c�u�try �� wh�ch th�y hav� ch�s�� t� l�v�.�) Th� ����E� �mm��ra�ts�� �w� la��ua��s sh�ul� �� ��clu��� �� th� la��ua��s wh�ch E� c�t����s w�ul� �� ��c�ura��� t� l�ar�.3) F�r th�s� Eur�p�a�s wh�s� m�th�r t���u� �ccup��s a ��m��a�t p�s�t��� �� th� w�rl�, acqu�r��� a p�rs��al a��pt�v� la��ua�� w�ul� �� part�cularly �mp�rta�t, �� �r��r t� av��� r�ma����� �s�lat�� �� m���l���ual�sm.4) T� ��sur� that th�s l���u�st�c ��v�rs�ty �s ma��ta���� c�u�tr��s sh�ul� �sta�l�sh a c�mm�� �r�a��sat��� ��trust�� w�th th� task �f pr�m�t��� k��wl���� �f �ach �th�r��s la��ua�� a�� cultur�.

W� ��l��v� that ��a�l��� �mm��ra�ts, Eur�p�a� a�� ����Eur�p�a� al�k�, t� �as�ly �a�� acc�ss t� th��r la��ua�� �f �r���� a�� ��a�l��� th�m t� ma��ta�� what w� c�ul� t�rm l���u�st�c a�� cultural �����ty �s a��th�r p�w�rful a�t���t� a�a��st fa�at�c�sm.�� �th�r w�r�s, a� �mm��ra�t �r a ch�l� �f a� �mm��ra�t that k��ws h�s/h�r m�th�r t���u�, wh� ca� pass �t �� t� h�s/h�r ch�l�r��, wh� ��l��v�s that th� la��ua�� a�� cultur� �f h�s/h�r �r���� ar� r�sp�ct�� �y th� r�c�pt��� s�c��ty, w�ll f��l l�ss ��cl���� t� c��firm th��r ����t�ty. A s��s� �f ��l������, �� th� r�l����us a�� l���u�st�c s��s�, �s pat��tly ��� �f th� m�st p�w�rful c�mp����ts �f ����t�ty. �ut th� tw� fac�ts fu�ct��� ��ff�r��tly a�� s�m�t�m�s a�ta����st�cally w�th ��� a��th�r. ��l������ �� th� r�l����us s��s� �s �xclus�v�, ��l������ �� th� l���u�st�c s��s� �s ��t.

((http://�c.�ur�pa.�u/��ucat���/p�l�c��s/la��/la��ua��s���.html, p.��p.��.22)

T��ay, m�r� tha� �v�r, w� ���� t� pr�m�t� ��v�rs�ty �� th� ��v�rs� c�mmu��t��sm�r� tha� �v�r, w� ���� t� pr�m�t� ��v�rs�ty �� th� ��v�rs� c�mmu��t��s w� l�v� ��. ��t��s h�p� that th� ���l� ���als �f Am�� Mal�uf w�ll m��t a warm r�sp��s� �� �v�ry ��� �f us a�� w�ll f�st�r th� ��v�l�pm��t �f a mult�cultural w�rl�. M��t��� such a p�rs��al�ty may act as a start��� p���t t�war�s r�fl�ct��� a�� al�rt��ss. F�r a first c��tact a�� r�a����, �t w�ul� �� ��t�r�st��� t� v�s�t h�s �ffic�al w��s�t� wh�ch �s tra�slat�� ��t� ma�y la��ua��s (http://www.am��maal�uf.�ar��.ru/). O� th� �ccas��� �f th� ��t�r�at���al �ay �f m�th�r t���u� (��st F��ruary) l�t��s ���a�� �urs�lv�s �� th� ma��t��a�c� �f �ur la��ua��, �ur m�th�r t���u�, th� m�th�r t���u� �f �ur ����h��urs, �ur fr����s, �ur stu���ts, a�� �v�ry

Page 21: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

�th�r p�rs��, as a v�h�cl� �f cultur� a�� ��v�rs�ty.

A c�v�l��at��� �f p�ac� ca� ��ly �� �u�lt �� a plac� wh�r� th� wh�l� w�rl� has th� r��ht t� us� th��r m�th�r t���u� w�th ��t��r�ty a�� fr����m �� �v�ry �ccas��� �f th��r l�v�s. H�s w�rks

• Th� Crusa��s Thr�u�h Ara� Ey�s (�9�3)• Samarka�� (�9��)• R�ck �f Ta���s (�993) (w����r �f ���c�urt Pr�c�) (w����r �f ���c�urt Pr�c�))• ��� Afr�ca�us (�9��)• �ar���s �f ���ht (�99�)• Th� first c��tury aft�r ��atr�c� (�99�)• P�rts �f Call (�99�) �f Call (�99�)�f Call (�99�) Call (�99�)Call (�99�) (�99�)• �� th� �am� �f ����t�ty; V��l��c� a�� th� ���� t� ��l���. (O� ����t�ty) (�99�)(O� ����t�ty) (�99�)O� ����t�ty) (�99�) ����t�ty) (�99�)����t�ty) (�99�)) (�99�) • �althasar��s O�yss�y (����)• ��v� fr�m Afar (����)• A�r�a�a Mat�r, ���4 (�p�ra)• Q�ATRE ��STA�S: FOR SOPRA�O A�D P�A�O, ���4 (mus�c �y Ka��a

Saar�ah�) • Or����s: a M�m��r (���4) (���4)

Page 22: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

Am�� Maaluf � J�ta Gac�t

Aut�����rafi � shkurtër

Am�� Maaluf l���� më �5 shkurt �949, �ë ��ë fshat të v��ël të ���a��t ��a ��ë fam�l�� kr�st�a����rt���ks� që përqaf�� kat�l�c��m��. ���q� shk�llλ� � ���u�tλv�, ku mës�� frë����sht, �r�q�sht�� � v��tλr �h� lat���sht. Stu���� s�c��l���� �h� �k���m� �ë u��v�rs�t�t�� fra�c�� të ���rut�t �h� �ë va�h��m kal�� �ë fushë� � �a��tar�së, �λ tλ c�lλ� pu��� pλr �� v��t �uk� r�al��uar m�s���� tλ rλ��λs�shm� �λ mλ shumλ s� �� v����. �λ va�h��m pu��� s� �r��t�r � �a��tt�s A���ahar �h� s� kry�r��akt�r � ��u�� Afr�qu�,��u�� Afr�qu�, Afr�qu�,Afr�qu�,, ��r� �ë fill�m�� � luftës c�v�l� më �975, ku �h� u v����s �λ Fra�cλ s� r�fu��at. Qλ atλh�rλ λshtλ ���thm��ë � shë��uar ��a s�tuata m���r�tar� (ιtat m���r�ta�r�), � c�la fu�ks����� �ë më�yrë katal�t�k� �λ f�rm�m��tat m���r�ta�r�), � c�la fu�ks����� �ë më�yrë katal�t�k� �λ f�rm�m�� m���r�ta�r�), � c�la fu�ks����� �ë më�yrë katal�t�k� �λ f�rm�m��m���r�ta�r�), � c�la fu�ks����� �ë më�yrë katal�t�k� �λ f�rm�m��), � c�la fu�ks����� �ë më�yrë katal�t�k� �λ f�rm�m�� � m����m�t tλ t�� pλr ����t�t�t�� �h� �λ qλ��r�m�� � t�� pλr�allλ ��tλs. Qλ mλ �9�3, pas suks�s�t të ma�h m� l��r�� � t�� të parë “Kryqë�atat ��a kë��vështr�m� � ara�ëv�” �u kushtua v�prës së t�� kr��u�s�. V�pra tλ c�lat �a�λ pλrkthy�r ��a frλ����sht�a �λ shumλ ��uhλ tλ t��ra. S� ���r� � shq�tλsuar �h� ���thm��λ �λ kr���m, lua� ��ë r�l akt�v �ë rru��cat kultur�r�, �uk� �hë�ë va�h��m�sht ��t�rv�sta, �uk� shkruar �h� �uk� shpr�hur �λ η�� m�m��t ��v��λ� pλr tλ luftuar η�� f�rmλ ��skr�m���m� �h� ��λrt�m�� � ��λ ��tλ plural�st� �h� shumλkulturλsh�. Tλ shkruar�t pλr�λ��λ v���str�h�m�� � t��, s�ç ��klar�� �ë më�yrë karakt�r�st�k�:

��ë ��të v����sa të shk��a � të l��a �a�a�h�t � m�a �ë shkr�m, s� k�� �sht� fusha �m�. �λ kλtλ fushλ �uk �λsh�r��mλ tλ ���h�m� shkr�mtarλ tλ pak�cλs ap� tλ shum�cλs. Dλsh�r��më të ��m� v�tëm shkr�mtarë[..]( �a pr�ss�, Οκτώβριος ����)�a pr�ss�, Οκτώβριος ����) pr�ss�, Οκτώβριος ����)pr�ss�, Οκτώβριος ����), Οκτώβριος ����)Οκτώβριος ����) ����)

S�t Am�� Maaluf është Pr�s����t � �rup�t të ��t�l�ktualëv� për D�al��u� ��ërkultur�r* (�c.�ur�pa.�u/��ucat���/la��ua��s/p�f/c�m/������5����l.p�f).(�c.�ur�pa.�u/��ucat���/la��ua��s/p�f/c�m/������5����l.p�f). Ky �rup u f�rmua m� ���c�at�vλ� � K�m�s����t Evr�p�a� m� r�l kλsh�llu�s �h� m� qλll�m parashtr�m�� � pr�p���m�v� l��hur m� më�yrë� m� të c�lë� ��uhët mu�� të �x�t�� ��al��u� ��ërkultur�r �h� m�rëkupt�m�� r�c�pr�k m� kr���m�� � ��ë ��ërl��h���� të �ukshm� m���s shumëf�rmës�së ��uhës�r� �h� tërës�së �vr�p�a��. M�m��t�t �a�λ tλ rap�rt�t që u parashtrua ��a k�m�s���� �ë f�alë (rap�rt që u përkthy� �ë më shumë s� �� ��uhë) �a�λ s� mλ p�shtλ:

Page 23: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

�) Marrë�hë���t ��ërv����r� m���s v����v� të �.Ε. �uh�t të r�al���h�� �ë ��uhët �Ε. �uh�t të r�al���h�� �ë ��uhët �. �uh�t të r�al���h�� �ë ��uhët � të �y v����v� të përfsh�ra s�sa �ë ��ë ��uhë të tr�të. Η�� v��� �uh�t tλ ��sp����λ ��sa ���rλ� qλ tλ ��tλr���λ m�aftu�shλm ��uhë� � v����t t��tër �h� a�as��lltas.�) �.Ε. �uh�t të �x�së ����ë � ��ë «��uh� të �����h��s p�rs��al�», � c�la ��Ε. �uh�t të �x�së ����ë � ��ë «��uh� të �����h��s p�rs��al�», � c�la ��. �uh�t të �x�së ����ë � ��ë «��uh� të �����h��s p�rs��al�», � c�la �� të quh�t «��uha � �ytë amtar�» pλr η�� qyt�tar �vr�p�a� qλ λshtλ � st�muluar tλ mλs��λ ��λ ��uhλ t��tλr. ��v���t�t tλ �λh�t p��sλ � ars�m�t shk�ll�r �h� � stu��m�v� u��v�rs�tar�, s� �h� � ��tës pr�f�s���al� për të ���thë �h� të l��h�t ��ushtë m� ���ë��m� tλ fushλs sλ h�st�r�sλ, sλ kulturλs �h� sλ l�tλrs�sλ. K�� ��uhλ � �����h��s p�rs��al� �uk �� tλ ��tλ a�� qλ pλr��r�t rr��ull�sht �λ k�mu��k�m�� ��λrk�m�λtar.

Për përkrah��� � pr�p���m�v� të mës�përm� parashtr�h�� fakt�t � mëp�shtm�: �) Em��rac���� ka ���k�m të ma�h �ë p�l�t�kë, �ë �k���m�, �ë ��të� sh�qër�r� �h� ��t�l�ktual� �ë Evr�pë. Për �m��ra�tët ��uha � �����h��s p�rs��al� �� të ��të ��rmal�sht ��uha � v����t �ë të c�l�� �����hë� të ��t���ë. �) ��uhët � �m��ra�tëv� që �a�ë qyt�tarë të �.Ε. �uh�t të përfsh�h�� �ë ��uhëtΕ. �uh�t të përfsh�h�� �ë ��uhët për të c�lat qyt�tarët � �.Ε. �uh�t të ��kura��h�� të mës���ë.3) Për ata �vr�p�a�ë që ��uha amtar� � të c�lëv� �ë ��ë v��� m����tëru�s �ë ��të, mës�m� � ��ë ��uh� të �����h��s p�rs��al� është shumë � rë��ës�shëm, m� qëll�m shma����� � ���l�m�t të tyr� �ë ��ë��uhës�.4) Që të s��ur�h�t s� k�� shumëll��shmër� ��uhës�r� �� të ruh�t, v����t �uh�t të kr�����ë ��ë �r�a���atë të për�ashkët � c�la �� të ��ark�h�t m� ��tyrë� � �x�t��s së mës�m�t të ��uhës �h� të kulturës së të ���thëv� ��a të ���thë.

Më p�shtë k�m� p��së ��a rap�rt� � �rup�t të ��t�l�ktualëv�::

��s��më s� që të ��sp�����ë �m��ra�tët, �vr�p�a�ë �h� ���vr�p�a�ë,, �vr�p�a�ë �h� ���vr�p�a�ë, sht���� të l�hta �ë ��uhë� � v����t të �r�����ës së tyr�, të mu���� ta rua��ë atë që �� të mu�� të quh�� �����t�t ��uhës�r �h� kultur�r, është ��ë t��tër �laç � f�rtë ku��ër fa�at��m�t. M� pak f�alë, ��ë �m��ra�t ap� ��ë trashë��mtar �m��ra�t� që ���h ��uhë� � t�� amtar�, që mu�� ta tra�sm�t��ë t�k fëm��ët � t��, që ���h�t s� ��uha �h� kultura � v����t të t�� r�sp�kt�h�� ��a sh�qër�a pr�tës�, �� të k�të më pak ��v��ë të k�mp��s��ë m� më�yrë t��tër ��v��ë� për k��firm�m�� � ����t�t�t�t të t��. C�lλs�a � a�ëtar�t të ��ë �rup� f�tar �h�/ap� ��uhës�r është pa �ysh�m ��a për�ërës�t më të fuq�shëm të ����t�t�t�t të ���r�ut. P�r fu�ks������ë ��rysh� �h� shp�sh �ë më�yrë a�ta����st�. C�lës�a � a�ëtar�t të �rup�t f�tar është �ksklu��v�, ��ërsa c�lës�a � a�ëtar�t të �rup�t ��uhës�r ��.

(http://�c.�ur�pa.�u/��ucat���/p�l�c��s/la��/la��ua��s���.html, fq.��)

Page 24: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

S�t mλ shumλ s� kurrλ, ft�h�m� të �hv�ll��më ��ryshu�shmër��ë �ë sh�qër�të h�t�r������ që ��t��më. Pra, l� tλ ur��mλ s� ���al�t � ηmu�shm� të Am�� ΜααlufΜααluf �� të �����ë r�a��m�� � për��mërt t�k të ���thë �� �h� �� të për�ë��ë “pl�hu�” për kult�v�m�� � ��ë ��t� shumë���yrësh�. ���h�a m� ��λ p�rs��al�t�t tλ t�llλ. ���h�a m� ��λ p�rs��al�t�t tλ t�llλ ���shta pλr�λ� p�kλ��s��� � pr��l�mat�kav� �h� të m��kqyr��s. Pλr ��λ stu��m �h� ��ë k��takt të parë m� m����m�� � t�� �� të k�sht� ��t�r�s lu��r�m� �ë faq�� �l�ktr���k� �yrtar� të t�� (� përkthy�r �ë shumë ��uhë) http://www.am��maal�uf.�ar��.ru/ �h� m� rast�� � D�tës ��ërk�m�ëtar� të ��uhës Amtar� (�� Shkurt) l� të përpar��më �ë rua�t��� � ��uhës s��ë, tλ ��uhλs s��λ amtar�, tλ ��uhλs amtar� tλ fq����t t��λ, tλ sh�kλv� ta�λ, tλ �xλ�λsv� ta�λ, tλ tλ ���thλ p��sλtarλv� tλ sh�qλr�sλ s��λ s� m�artës të kulturës �h� të ��ryshu�shmër�së.

��λ kulturλ paqλs�r� mu�� të ��ërt�h�t v�tëm �ë ��ë v��� ku të ���thë ���rë��t ka�ë të �r��të të për��r�� ��uhë� � tyr� amtar� �ë tërës� �h� l�rshëm �ë të ���tha rr�tha�at � ��tës së tyr�.

V�prat tr��u�s�• Kryqë�atat ��a kë��vështr�m� � ara�ëv� (�9�3) (�9�3) • Samarka��h� (�9��) (�9��)(�9��)• Shkëm�� � Ta���s (�993) � (çm�m� ���c�urt)(�993) � (çm�m� ���c�urt)���c�urt))• �ua�, afr�ka�� (�9��) (�9��)• K�psht� �r�tash (�99�)• Sh�kull� � parë pas ��atr�ç�s (�99�) (�99�) • ��ma�λt � ������s (�99�) (�99�)• ����t�t�t�t vrasës� (�99�)• �u��r�m� � Valtasar (����) (����) • Dashur�a � t�� lar� (����)• A�r�a�a Mat�r, ���4 (Op�ra)• Katër k�hë: për s�pra�� �h� p�a�� ���4 (mu��ka Ka��a Saar�ah�)Ka��a Saar�ah�) Saar�ah�)Saar�ah�))• Kr���ka � ��ë fam�l���� (���4)(���4)

Page 25: Πολύδρομο Περιοδικό 1

�0

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

Ερωτή�εις κ�ι �π�ντή�εις γι� την π�ι�ική �ιγλω��ί�

Ελένη Σκούρτου και �ασιλεία �ούρτη��αζούλλη

Στη διάρκεια ενός ξεκαθαρίσματος σε κείμενα από κοινές δράσεις, ‘ξεθάψαμε�� πολλούς κρυμμένους θησαυρούς από το βάθος του επιστημονικού μας μπαούλου. Ένας από αυτούς τους θησαυρούς είναι ένα κείμενο �� σελίδων που ποτέ μέχρι τώρα δε δημοσιεύθηκε και κάπου ξεχάστηκε. Πέρασαν ακριβώς �� χρόνια από την πρώτη εκδοχή του κειμένου. Πρόκειται για ένα κείμενο με �� ερωτήσεις και �5 απαντήσεις σχετικά με τη διγλωσσία. Οι ερωτήσεις είχαν συγκεντρωθεί από γονείς δίγλωσσων παιδιών και εκπαιδευτικούς. Οι απαντήσεις δόθηκαν από έναν επιστήμονα, ο οποίος έχει εμπνεύσει πολλούς ερευνητές/τριες και εκπαιδευτικούς και αποτελεί κλασική πηγή αναφοράς σε θέματα διγλωσσίας, τον ��m Cumm��s.��m Cumm��s. �ummins.�ummins..

Το Μάιο του �997 ο ��m Cumm��s, καθηγητής στο O�tar�� ��st�tut� f�r Stu���s��m Cumm��s, καθηγητής στο O�tar�� ��st�tut� f�r Stu���s Cumm��s, καθηγητής στο O�tar�� ��st�tut� f�r Stu���sCumm��s, καθηγητής στο O�tar�� ��st�tut� f�r Stu���s, καθηγητής στο O�tar�� ��st�tut� f�r Stu���sO�tar�� ��st�tut� f�r Stu���s ��st�tut� f�r Stu���s��st�tut� f�r Stu���s f�r Stu���sf�r Stu���s �tudies�tudies �� E�ucat��� στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, επισκέφτηκε για πρώτη φορά τη Ρόδο E�ucat��� στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, επισκέφτηκε για πρώτη φορά τη ΡόδοE�ucat��� στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, επισκέφτηκε για πρώτη φορά τη Ρόδο στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, επισκέφτηκε για πρώτη φορά τη Ρόδο και την Ελλάδα μετά από πρόσκληση της Ε. Σκούρτου, Αναπληρώτριας �αθηγήτριας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης (ΠΤΔΕ) του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Ακολούθησαν άλλες έξι σειρές ομιλιών στο ΠΤΔΕ, το �99�, το ����, το ���� δύο φορές, το ���� και το ���7. Το �997, πραγματοποιήθηκε μια σειρά ομιλιών και εργαστηρίων: «Γλώσσα και διγλωσσία», «Εργαστήριο διγλωσσίας στην προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία», «Η συμβολή της νέας τεχνολογίας στην εκμάθηση της γλώσσας», και «Εργαστήριο Διγλωσσίας: Ειδικά θέματα και συζήτηση με εισηγήσεις από το Διεθνή Σύλλογο Δωδεκανήσου».

Την επόμενη χρονιά, το Μάιο του �99�, πραγματοποιήθηκε το εργαστήριο «Τάξη χωρίς σύνορα: Διγλωσσία και διδασκαλία γλώσσας στο διαδίκτυο (��t�r��t)» με ομιλητές, τον ��m Cumm��s από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο, τον Ανδρέα Παπαπαύλου από το Πανεπιστήμιο �ύπρου, την Ελένη Σκούρτου και την Αγγελική Δημητρακοπούλου από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Στα πλαίσια αυτής της επίσκεψης, συγκεντρώθηκαν ερωτήσεις από γονείς δίγλωσσων παιδιών που φοιτούσαν τότε στο Διεθνές �έντρο Γλωσσών «Ρόδος» για Δίγλωσσα Παιδιά και από εκπαιδευτικούς που δίδασκαν εκεί2. Οι ερωτήσεις απαντήθηκαν από τον ��m Cumm��s και στη συνέχεια��m Cumm��s και στη συνέχεια Cumm��s και στη συνέχειαCumm��s και στη συνέχεια και στη συνέχεια ��� ��� ���������� ������������� ��� ��������� �������� ������� �� ������ ���� ����� ������ ��� �������� ��� ���������� ������������� ��� ��������� �������� ������� �� ������ ���� ����� ������ ��� ������

Page 26: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

καταγράφηκαν. Αν και οι ερωτήσεις αυτές απαντήθηκαν πριν από δέκα ολόκληρα χρόνια, τα θέματα

και οι απαντήσεις παραμένουν πάντα επίκαιρα. Θα μοιραστούμε μαζί σας τρεις από αυτές τις ερωτήσεις και τις απαντήσεις που δόθηκαν τότε.

Τα θέματα που απασχολούσαν τους γονείς και εκπαιδευτικούς εντάσσονται σε ποικίλα ερευνητικά πεδία όπως ηλικία, ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του διγλωσσικού λόγου, στάση και αντιμετώπιση, διδασκαλία/εκμάθηση δεύτερης γλώσσας, πολιτισμικές ταυτότητες, κ.λπ. Παραθέτουμε τρεις ενδεικτικές ερωτήσεις και απαντήσεις όπως καταγράφηκαν από τη συζήτηση.

ΕΡΩΤΗΣΗ 1Ποια είναι η κατάλληλη ηλικία για τα παιδιά να μάθουν μια δεύτερη γλώσσα όταν δε ζουν σε δίγλωσσο περιβάλλον; Πώς το χειριζόμαστε, ώστε να έχουμε επιτυχημένη διγλωσσία μελλοντικά; Πόσες ώρες θα πρέπει να εκτίθενται τα παιδιά στη δεύτερη γλώσσα;

Απάντη�η:[�.C.] Δεν υπάρχει μια απλή απάντηση στην ερώτηση τού ποια είναι η κατάλληλη�.C.] Δεν υπάρχει μια απλή απάντηση στην ερώτηση τού ποια είναι η κατάλληλη.C.] Δεν υπάρχει μια απλή απάντηση στην ερώτηση τού ποια είναι η κατάλληληC.] Δεν υπάρχει μια απλή απάντηση στην ερώτηση τού ποια είναι η κατάλληλη.] Δεν υπάρχει μια απλή απάντηση στην ερώτηση τού ποια είναι η κατάλληλη

ηλικία να αρχίσει ένα παιδί μια ξένη γλώσσα ή πόσες ώρες πρέπει ένα παιδί να εκτίθεται σ�� αυτή τη γλώσσα. Εξαρτάται κυρίως απ�� τη μέθοδο διδασκαλίας και πόσο έντονη είναι η έκθεση στη γλώσσα σε διαφορετικές χρονικές στιγμές.

Μερικά από τα πράγματα που παίζουν ρόλο είναι το κίνητρο του παιδιού. Αν το παιδί θέλει να μάθει Αγγλικά, για παράδειγμα, αυτό θα βοηθήσει πολύ. Η μέθοδος θα είναι σημαντική, ανάλογα με την ηλικία στην οποία το παιδί αρχίζει να έρχεται σε επαφή με μια γλώσσα. Αν το παιδί είναι πολύ μικρό όταν εισάγεται στη δεύτερη γλώσσα, τότε πρέπει η διαδικασία να είναι πολύ διασκεδαστική, πρέπει να έχει πολλές δραστηριότητες. Δεν μπορείς να διδάξεις τις τυπικές δεξιότητες, γραμματική και λεξιλόγιο. Η διδασκαλία πρέπει να είναι πλαισιωμένη με δράση κατάλληλη για τις μικρότερες ηλικίες.

Σε μια μεγαλύτερη ηλικία, για παράδειγμα μετά τα �� ή �3, τα παιδιά είναι περισσότερο αναπτυγμένα και ώριμα διανοητικά, μπορούν να μελετήσουν την ίδια τη γλώσσα και μπορούμε να έχουμε πιο τυπικές μεθόδους διδασκαλίας. Έτσι είναι μάλλον καλό να ξεκινάνε τα παιδιά σε μικρότερη ηλικία, αλλά οι μέθοδοι πρέπει να είναι κατάλληλες για μικρά παιδιά.

ΕΡΩΤΗΣΗ 2Έχουμε μια περίπτωση δίγλωσσης μητέρας που μιλάει Αγγλικά και Ελληνικά εξίσου καλά. Είναι καλύτερο να μιλάει η μητέρα στο παιδί της Αγγλικά, όταν αυτό θα αρχίσει το ελληνικό νηπιαγωγείο;Απάντη�η:

[�.C.] Προφανώς εξαρτάται από το τι θέλει η μητέρα. Αν η μητέρα δεν ενδιαφέρεται�.C.] Προφανώς εξαρτάται από το τι θέλει η μητέρα. Αν η μητέρα δεν ενδιαφέρεται.C.] Προφανώς εξαρτάται από το τι θέλει η μητέρα. Αν η μητέρα δεν ενδιαφέρεταιC.] Προφανώς εξαρτάται από το τι θέλει η μητέρα. Αν η μητέρα δεν ενδιαφέρεται.] Προφανώς εξαρτάται από το τι θέλει η μητέρα. Αν η μητέρα δεν ενδιαφέρεται να μάθει το παιδί της Αγγλικά, αν δεν υπάρχουν αγγλόφωνοι παππούδες που θα

������ ��� ������������ ���������� ��ώ������ ��������� ά����� �� ��άφ������ �ώ������� �� ������� ����������� ����� ��� «Σ������ ��������������ώ� Ο��������ώ� Ρ�����»

Page 27: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

επισκεφτούν το παιδί, αν τα Αγγλικά δεν είναι προτεραιότητα για το παιδί, τότε δεν τίθεται θέμα. Αλλά μάλλον για την πλειοψηφία των γονιών, το να γνωρίζει το παιδί Αγγλικά είναι κάτι σημαντικό κι έχει νόημα να χρησιμοποιούν αυτή τη γλώσσα. �αι για ένα παιδί σ�� αυτήν την κατάσταση, είναι μια θαυμάσια ευκαιρία να γίνει πραγματικά δίγλωσσο. Γιατί, αν το παιδί αποκτήσει και τις δυο γλώσσες σε μικρή ηλικία, θα ακούγεται σαν φυσικός ομιλητής και των δυο γλωσσών και θα έχει μεγάλο πλεονέκτημα, για παράδειγμα, στη γνώση της Αγγλικής ή σε σχέση με τα παιδιά των Ελλήνων που δεν έχουν το πλεονέκτημα να μάθουν Αγγλικά στο σπίτι. Αλλά οι γονείς σ�� αυτήν την κατάσταση θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι δεν είναι εύκολο να κάνουν κάτι τέτοιο. Νομίζουν ότι θα είναι εύκολο, απλά να μιλούν στο παιδί Αγγλικά, ενώ οι υπόλοιποι στο σπίτι και στο σχολείο θα μιλούν Ελληνικά. Αλλά τα παιδιά θα αρχίσουν να αντιδρούν. Θα θέλουν να μιλάνε μόνο Ελληνικά. Έτσι οι γονείς θα πρέπει να μην αποθαρρυνθούν. Είναι ανάγκη να βρουν ευκαιρίες, όπου τα παιδιά θα δουν ότι τα Αγγλικά είναι χρήσιμα, για παράδειγμα σε ομάδες παιχνιδιού με άλλα αγγλόφωνα παιδιά ή με επισκέψεις στην Αγγλία ή με παππούδες που γνωρίζουν μόνο Αγγλικά, επειδή αν δε δουν ότι τα Αγγλικά είναι χρήσιμα, δεν θα τα μάθουν.

ΕΡΩΤΗΣΗ 3Αν ένα παιδί έχει γονείς που προέρχονται από διαφορετικά εθνικά περιβάλλοντα, ποια γλώσσα θα είναι η μητρική γλώσσα, η γλώσσα της μητέρας ή η γλώσσα του πατέρα; Επειδή πάντα αναφερόμαστε στην πρώτη γλώσσα, ποια είναι η πρώτη γλώσσα;

Απάντη�η:[�.C.] H πρώτη γλώσσα προσδιορίζεται με χρονολογικούς όρους και είναι η γλώσσα�.C.] H πρώτη γλώσσα προσδιορίζεται με χρονολογικούς όρους και είναι η γλώσσα.C.] H πρώτη γλώσσα προσδιορίζεται με χρονολογικούς όρους και είναι η γλώσσαC.] H πρώτη γλώσσα προσδιορίζεται με χρονολογικούς όρους και είναι η γλώσσα.] H πρώτη γλώσσα προσδιορίζεται με χρονολογικούς όρους και είναι η γλώσσαH πρώτη γλώσσα προσδιορίζεται με χρονολογικούς όρους και είναι η γλώσσα πρώτη γλώσσα προσδιορίζεται με χρονολογικούς όρους και είναι η γλώσσα

που μαθαίνει το παιδί πρώτη. Αυτό μπορεί να διαφέρει από τη γλώσσα που το παιδί γνωρίζει καλύτερα. Έτσι, αν και οι δυο γλώσσες χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα, μια από τη μητέρα και μια από τον πατέρα, τότε η πρώτη γλώσσα του παιδιού είναι η διγλωσσία.

Αλλά ποτέ τα πράγματα δε λειτουργούν κατ�� αυτόν τον τρόπο, επειδή συχνά ο πατέρας δεν είναι στο σπίτι όσο και η μητέρα, άρα η μητέρα θα περνά περισσότερο χρόνο με το παιδί. Έτσι, αν έχεις μια κατάσταση, όπου δυο διαφορετικές γλώσσες χρησιμοποιούνται στο σπίτι, τότε οι γονείς πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι αν θέλουν τα παιδιά τους να μάθουν αυτές τις γλώσσες, να αναπτύξουν αυτές τις γλώσσες, είναι απαραίτητο να περνούν πολύ χρόνο με τα παιδιά τους.

Αυτό ήταν ένα δείγμα ερωτήσεων γονέων και εκπαιδευτικών, όπως αναφέρθηκε αρχικά. Θα συνεχίσουμε την προσπάθειά μας αυτή και σε επόμενα τεύχη με άλλες ερωτήσεις και απαντήσεις που δόθηκαν τότε. Ωστόσο, περιμένουμε και τις δικές σας ερωτήσεις, προβληματισμούς, απορίες, κ.λπ. για θέματα διγλωσσίας που σας απασχολούν, ώστε να γίνει ένας εποικοδομητικός διάλογος και να ωφεληθούμε όλοι.

Page 28: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

Py�t�� �h� për������ për �y��uhës��ë fëm���r�

El��� Skurtu �h� Vas�l�a Kurt��Ka�ul��Ka�ul�

��atλ ��λ pastr�m� tλ t�kst�v� ��a v�pr�mtar�a � për�ashkët, ‘�hvarr�sλm�� shumλ th�sar� tλ fsh�hta ��a th�llλs�a � �aul�s s��λ shk��c�r�. ��λ ��a kλt� th�sar� λshtλ ��λ t�kst pr�� �� faq�sh që as��ëh�rë ��r� më s�t �uk u ��tua �h� ��ku u harrua. Ka�ë kaluar p�kër�sht �� v��t që ��a v�rs���� � parë � kët�� t�kst�. �ëh�t f�alë për ��ë t�kst m� �� py�t�� �h� �5 për������ l��hur m� �y��uhës��ë. Py�t��t �sh�� m�l��hur ��a pr���ër të fëm��ëv� �y��uhësh �h� ars�mtarë. Për������t u �ha�ë ��a ��ë sp�c�al�st shk��c�r, � c�l� frymë��h�t ��a shumë sp�c�al�stë shk��c�rë �h� ars�mtarë �h� për�ë� ��ë �ur�m klas�k r�f�r�m� �ë t�ma të �y��uhës�së, ��m �ummins.

�ë ma� �997 ��m Cumm��s, pr�f�s�r �ë ��st�tut�� “O�tar��” për “Stu��m� m�� ars�m��” �ë ���v�rs�t�t�� � T�r��t�s, v���t�� për h�rë të parë �shull�� � R��h�s �h� �r�q��ë pas ��ë ft�s� të Ε. Skurtu, Pr�f�s�r� Zëv���ësu�s� �ë Fakult�t��Ε. Skurtu, Pr�f�s�r� Zëv���ësu�s� �ë Fakult�t�� P��a�����k të Ars�m�t F�ll�r të ���v�rs�t�t�t “E���u”. Pasua� ��ashtë rra�hë të t��ra l���ëratash �ë Fakult�t�� P��a�����k të Ars�m�t F�ll�r, �ë �99�, �ë ����, �ë ���� �y h�rë, �ë ���� �h� �ë ���7. �ë �997, u r�al��ua� ��ë sërë f�al�m�sh �h� la��rat�r�: «��uha �h� �y��uhës�a», «�a��rat�r� � �y��uhës�së �ë m�shë� parashk�ll�r� �h� të klasës së parë», «K��tr��ut� � t�k��l����së së r� �ë mës�m�� � ��uhës», �h� «�a��rat�r� � �y��uhës�së: T�ma të p�saçm� �h� ��s��a m� r�f�ru�s ��a Sh�qata ��ërk�m�ëtar� � Dh��h�ka��s�t (Dym�ë�h��të �shu�v�)».

V�t�� t��tër, �ë ma� �99�, u r�al��ua la��rat�r� «Klasë pa kufi�: Dy��uhës�a �h� mës�m�hë��a � ��uhës �ë rr��t�� �l�ktr���k (��t�r��t)» m� r�f�ru�s�t: ��m Cumm��s ��a ���v�rs�t�t� � T�r��t�s, A��r�a Papapavlu ��a ���v�rs�t�t� � Q�pr�s, El��� Skurtu �h� A���l�k� D�m�trak�pulu ��a ���v�rs�t�t� “E���u”. �ë kua�ër të kësa� v���t� u m�l��hë� py�t��t ��a pr���ër�t � fëm��ëv� �y��uhësh që ���q��� atëh�rë mës�m�t �ë Q���rë� ��ërk�m�ëtar� të ��uhëv� «R��h�s» për fëm��ët �y��uhësh �h� ��a ars�mtarë që �ap�� mës�m at��3. Py�t��t u për�����ë� ��a ��m Cumm��s �h� �ë va�h��m u r����strua�.

E�h� ps� kët� py�t�� u për�����ë� para �� v��tësh, t�mat �h� për������t m��t�� ���thm��ë aktual�. D� të ��a�më m� �u tr� ��a kët� py�t�� �h� për������ që u �ha�ë atëh�rë.

Çësht��t që shq�tës���� pr���ër�t �h� ars�mtarët ��kua�r�h�� �ë fusha të ��ryshm� stu��m� s�: m�sha, karakt�r�st�ka të v�ça�ta të të f�lur�t �y��uhësh, që��r�m� �h� për�all�m�, mës�m�hë��a/mës�m� � ��uhës së �ytë, ����t�t�t� shumëkulturësh, �t�. Parashtr��më tr� py�t�� �h� për������ tr��u�s� s�ç u r����strua� ��a ��skut�m�.

��� �������� � �������� �������������� � �� �� ������ ���� ������ ����� �������� �� ������� ��������� �������� � �������� �������������� � �� �� ������ ���� ������ ����� �������� �� ������� ������� ��������� �����p���� �� ���������� �� ���y������� S������ ������������ ��� «S��q��� �� F��������v�� S��������������� �� R�����»

Page 29: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

PYETJA 1C�la është m�sha � përshtatshm� për fëm��ët të mës���ë ��ë ��uhë të �ytë kur �uk ��t���ë �ë am����t �y��uhësh? S� � tra�t��më �ë më�yrë që të k�m� �y��uhës� të suks�shm� �ë të ar�hm��? Sa �rë �uh�t të shfrytë����ë fëm��ët për ��uhë� � �ytë?

[�.C.] �uk ka ��ë për������ të th��shtë për py�t��� c�la është m�sha � përshtatshm� që fëm��a të fill��ë ��ë ��uhë të hua� �s� sa �rë �uh�t që ��ë fëm��ë të shfrytë���ë për këtë ��uhë. Var�t kry�s�sht ��a m�t��a � mës�m�hë���s �h� sa � th�ksuar është �ksp���m� �ë këtë ��uhë �ë k�hë të ��ryshm�.

��ë ��a ��ërat që lua� r�l është st�mul� � fëm��ës. �λs� fλm��a �λsh�r�� tλ mλs��λ. �λs� fλm��a �λsh�r�� tλ mλs��λ a��l�sht, për sh�m�ull, k�� �� të ���hm��ë shumë. M�t��a, ���thashtu, �� tλ ��tλ � rλ��λs�shm�, përkatës�sht m� m�shë� �ë të c�lë� fëm��a fill�� të k�të k��takt m� ��ë ��uhë. �λs� fλm��a λshtλ shumλ � v��λl kur � fut�t ��uhλs së �ytλ, atëh�rë �uh�t që mës�m�hë��a të ��të shumë ar�ëtu�s�, �uh�t tλ k�tλ shumλ akt�v�t�t�. �uk mu�� t��u mλs�sh aftës�të t�p�k�, �ramat�kë �h� f�al�r. Mës�m�hë��a �uh�t të ��të � m�ushur m� v�pr�mtar� të përshtatshm� për m�shat � v��la.

�ë ��ë m�shë më të ma�h�, për sh�m�ull pas m�shës �� ap� �3 v��ç, fëm��ët �a�ë më shumë të �hv�lluar �h� ka�ë ��ë s�st�m m����r më të p��kur që mu�� tλ mλs���λ ��uhλ� �h� mu�� tλ k�m� m�t��a mλ t�p�k� tλ mλs�m�hλ���s. Kλshtu, ��s�� s� λshtλ m�rλ tλ fill���λ fλm��λt �λ m�shλ tλ v��λl, p�r m�t��at �uh�t të ���ë të përshtatshm� për fëm��ë të v���ël.

PYETJA 2K�m� rast�� � ��ë �ë�� �y��uhësh� � c�la fl�t a��l�sht �h� �r�q�sht p� aq m�rë. A λshtλ mλ m�rλ qλ �λ�a t��� flasλ fλm��λs sλ sa� �λ a��l�sht kur a� �� tλ fut�t �λ ��v�l�� parashk�ll�r �r�k?

[�.C.] S��ur�sht var�t ��a �λsh�ra � �λ�λs. �λs� �λ�λs �uk � ��t�r�s�� qλ fλm��a�.C.] S��ur�sht var�t ��a �λsh�ra � �λ�λs. �λs� �λ�λs �uk � ��t�r�s�� qλ fλm��a.C.] S��ur�sht var�t ��a �λsh�ra � �λ�λs. �λs� �λ�λs �uk � ��t�r�s�� qλ fλm��aC.] S��ur�sht var�t ��a �λsh�ra � �λ�λs. �λs� �λ�λs �uk � ��t�r�s�� qλ fλm��a.] S��ur�sht var�t ��a �λsh�ra � �λ�λs. �λs� �λ�λs �uk � ��t�r�s�� qλ fλm��a � sa� tλ mλs��λ a��l�sht, �ës� �uk ka ��yshër a��l�shtf�lës që �� të v���t���ë fëm��ë�, �λs� a��l�sht�a �uk λshtλ parλs�r� pλr fλm��λ�, atλh�rλ �uk ��skut�h�t. P�r ��s�� s� pλr shum�cλ� � pr���λrv� që fëm��a të ���hë a��l�sht është ��çka � rë��ës�shm� �h� ka kupt�m ta për��r�� këtë ��uhë. Për ��ë fëm��ë �ë këtë s�tuatë, është ��ë rast � mr�kullu�shëm të �ëh�t m� të vërt�të �y��uhësh. S�ps�, �ës� fëm��a fit�� të �y�a ��uhët që �ë m�shë të v��ël, �� të �ë���h�t s� ��ë f�lës � �atyrshëm � të të �y�a ��uhëv� �h� �� të k�të ��ë ava�ta�h të ma�h, për sh�m�ull, �ë ���h��� � a��l�sht�s ap� �ë l��h�� m� fëm��ët � �r�këv� që �uk ka�ë ava�ta�h�� të mës���ë a��l�sht �ë shtëp�. P�r pr���ër�t �ë këtë s�tuatë �� të �uh�t të ���ë të v�të���shëm që �uk është � th��shtë të �ë��ë ��çka të t�llë. M������ë s� �� të ��të � l�htë, th��sht t��� flas�� fëm��ës a��l�sht, ��ërsa të t��rët �ë shtëp� �h� �ë shk�llë �� t��� flas�� �r�q�sht. Pra fëm��ët �� të fill���ë të r�a����ë. D� të �ua� të flas�� v�tëm �r�q�sht. Kështu pr���ër�t �uh�t të m�s ��kura��h��. Ka�ë ��v��ë të �����ë më�yra që fëm��ët të kupt���ë s� a��l�sht�a është � ��v��shm�, p.sh. �ë �rup� l��� m� fëm��ë të t��rë a��l�shtf�lës �s� m� v���ta �ë A��l� �s� m� ��yshër�t

Page 30: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

që flas�� v�tëm a��l�sht, s�ps� �ës� �uk sh�k���ë s� a��l�sht�a është � ��v��shm� �uk �� ta mës���ë.

PYETJA 3�ës� ��ë fëm��ë ka pr���ër që v���ë ��a k�m�� të ��ryshm�, c�la ��uhë �� të ��të ��uha � t�� amtar�, ��uha � �ë�ës ap� a�� � �a�a�t? S�ps� ���thm��ë flas�m për ��uhë të parë, c�la është ��uhë � parë � t��?

[�.C.] ��uha � parë përcakt�h�t m� t�rma kr���l����k �h� është ��uha që mës�� fëm��a të parë�. K�� mu�� të ��rysh��ë ��a ��uha që fëm��a ���h më m�rë. Kështu, �ës� të �y�a ��uhët për��r�� ��ëk�hës�sht, ��ë ��a �ë�a �h� ��ë ��a �a�a�, atëh�rë ��uha � parë � fëm��ës është �y��uhës�a.

P�r kurrë ��ërat �uk fu�ks������ë �ë këtë më�yrë, s�ps� shp�sh �a�a� �uk është �ë shtëp� aq sa �ë�a, pra �ë�a �� të kal��ë më shumë k�hë m� fëm��ë�. Kështu, �ës� k�m� ��ë s�tuatë ku �y ��uhë të ��ryshm� për��r�� �ë shtëp�, atëh�rë pr���ër�t �uh�t të kupt���ë s� �ës� �ua� që fëm��ët � tyr� t��� mës���ë kët� ��uhë, t��� �hv�ll���ë kët� ��uhë, është � ��v��shm� të kal���ë shumë k�hë m� ta.

Ky �sht� ��ë m���l py�t��sh pr���ër�sh �h� ars�mtarësh, s�ç u tha �ë fill�m. D� ta va�h���më këtë përp��k�� �h� �ë fash�ku�t � t��rë m� py�t��t � m��tura �h� për������t që u �ha�ë atëh�rë. ��ërk�hë pr�s�m ��h� py�t��t tua�a, pr��l�m�t, paqartës�të, �t�. për çësht��t � �y��uhës�së që �u shq�tës���ë, �ë më�yrë që të �ëh�t ��ë ��al�� fryt�hë�ës �h� � vl�fshëm për të ���thë.

Page 31: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

Qu�st���s a�� a�sw�rs a��ut ch�l� ��l���ual�sm

El��� Sk�urt�u a�� Vas�l�a K�urt�s�Ka��ull�s

Dur��� a pr�c�ss �f ����� thr�u�h �l� t�xts that w� ha� wr�tt�� t���th�r, w� “��sc�v�r��” a l�t �f tr�asur�s h����� �� th� ��pth �f �ur “aca��m�c” tr�asur� ch�st. O�� �f th�s� tr�asur�s �s a t�xt �f �� pa��s that was ��v�r pu�l�sh�� a�� was s�m�wh�r� f�r��tt��. Pr�c�s�ly �� y�ars hav� pass�� s��c� w� wr�t� th� first v�rs��� �f that t�xt. �t �s a t�xt w�th �� qu�st���s a�� a c�ll�ct��� �f �5 a�sw�rs ��al��� w�th ��l���ual�sm. Th� qu�st���s w�r� �ath�r�� fr�m par��ts �f ��l���ual ch�l�r�� a�� t�ach�rs. Th� a�sw�rs w�r� ��v�� �y a� aca��m�c, wh� has ��sp�r�� �um�r�us r�s�arch�rs a�� t�ach�rs a�� �s c��s���r�� a� �xp�rt �� �ssu�s �f ��l���ual�sm, ��m Cumm��s.��m Cumm��s. �ummins.�ummins..

�� May �f �997, ��m Cumm��s, a pr�f�ss�r at th� O�tar�� ��st�tut� f�r��m Cumm��s, a pr�f�ss�r at th� O�tar�� ��st�tut� f�r Cumm��s, a pr�f�ss�r at th� O�tar�� ��st�tut� f�rCumm��s, a pr�f�ss�r at th� O�tar�� ��st�tut� f�r, a pr�f�ss�r at th� O�tar�� ��st�tut� f�rO�tar�� ��st�tut� f�r Stu���s �� E�ucat��� at th� ���v�rs�ty �f T�r��t�, v�s�t�� Rh���s a�� �r��c� f�r at th� ���v�rs�ty �f T�r��t�, v�s�t�� Rh���s a�� �r��c� f�r first t�m� aft�r ����� ��v�t�� �y E. Sk�urt�u / D�partm��t �f Pr�mary E�ucat��� at th� ���v�rs�ty �f th� A���a�. S�x �th�r sp��ch�s at th� D�partm��t �f Pr�mary E�ucat��� f�ll�w��, �� �99�, �� ����, �� ���� tw�c�, �� ���� a�� �� ���7. �� �997, a s�r��s �f sp��ch�s a�� w�rksh�ps t��k plac�: “�a��ua�� a�� ��l���ual�sm”, “W�rksh�p �� ��l���ual�sm �� pr�sch��l a�� �arly ch�l� ��ucat���”, “Th� c��tr��ut��� �f ��w t�ch��l��y t� th� l�ar���� �f la��ua��”, a�� “W�rksh�p �� ��l���ual�sm: Sp�c�al �ssu�s a�� pr�p�sals �y th� ��t�r�at���al Ass�c�at��� �f th� D���ca��s�”.

Th� ��xt y�ar, �� May �f �99�, th� w�rksh�p “Classr��ms w�th�ut ��r��rs: ��l���ual�sm a�� th� t�ach��� �f la��ua��s �� th� ��t�r��t” t��k plac� w�th th� f�ll�w��� sp�ak�rs: ��m Cumm��s fr�m th� ���v�rs�ty �f T�r��t�, A��r�as Papapavl�u fr�m th� ���v�rs�ty �f Cyprus, El��� Sk�urt�u a�� A���l�k� D�m�trak�p�ul�u fr�m th� ���v�rs�ty �f th� A���a�. As part �f th�s w�rksh�p, qu�st���s w�r� c�ll�ct�� fr�m par��ts �f ��l���ual ch�l�r�� fr�m th� ��t�r�at���al �a��ua�� C��t�r “R���s” f�r ��l���ual Ch�l�r�� a�� fr�m t�ach�rs that tau�ht th�r�. Th� qu�st���s w�r� a�sw�r�� �y ��m Cumm��s a�� w�r� r�c�r��� aft�rwar�s.��m Cumm��s a�� w�r� r�c�r��� aft�rwar�s. Cumm��s a�� w�r� r�c�r��� aft�rwar�s.Cumm��s a�� w�r� r�c�r��� aft�rwar�s. a�� w�r� r�c�r��� aft�rwar�s.

Ev�� �f th�s� qu�st���s w�r� a�sw�r�� t�� y�ars a��, th� su���cts a�� th� a�sw�rs r�ma�� curr��t. W� w�ll shar� thr�� �f th�s� qu�st���s a�� a�sw�rs that w�r� ��v�� th�� w�th y�u.

Th� t�p�cs that �ccup��� th� par��ts a�� t�ach�rs ca� �� �r�up�� ��t� var��us fi�l�s �f r�s�arch such as a��, sp�c�al charact�r�st�cs �f ��l���ual sp��ch, att�tu��s t�war�s ��l���ual�sm, t�ach���/l�ar���� �f s�c��� la��ua��(s), cultural ����t�t��s, �tc. �� th�s sh�rt art�cl�, w� pr�s��t thr�� ����cat�v� qu�st���s a�� a�sw�rs as th�y w�r� r�c�r��� fr�m th� ��scuss���.

QUESTION 1Wh�ch �s �t �s m�st su�ta�l� a�� f�r ch�l�r�� t� l�ar� a s�c��� la��ua�� wh�� th�y �����t l�v� �� a ��l���ual ��v�r��m��t? H�w ca� �t �� carr��� �ut, s� that w� ca�

Page 32: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

ach��v� succ�ssful ��l���ual�sm �� th� futur�? H�w ma�y h�urs sh�ul� a ch�l�r�� �� �xp�s�� t� a s�c��� la��ua��?

[�.C.] Th�r� �s �� s�mpl� a�sw�r t� th� qu�st���s “Wh�ch �s a su�ta�l� a�� f�r a�.C.] Th�r� �s �� s�mpl� a�sw�r t� th� qu�st���s “Wh�ch �s a su�ta�l� a�� f�r a.] Th�r� �s �� s�mpl� a�sw�r t� th� qu�st���s “Wh�ch �s a su�ta�l� a�� f�r a ch�l� t� ����� a f�r���� la��ua��?” �r “H�w ma�y h�urs sh�ul� a ch�l� �� �xp�s�� t� th�s la��ua��?”. �t ma��ly ��p���s �� th� m�th�� �f t�ach��� a�� h�w ��t��s� th� �xp�sur� t� th� la��ua�� �s at ��ff�r��t p�r���s �f t�m�.

O�� �f th� th���s that play a� �mp�rta�t r�l� �s th� m�t�v� �f a ch�l�. �f th� ch�l� wa�ts t� l�ar� E��l�sh, f�r �xampl�, th�s w�ll h�lp a l�t. Th� m�th�� w�ll �� �mp�rta�t, ��p������ �� th� a�� that th� ch�l� �����s t� c�m� ��t� c��tact w�th a la��ua��. �f th� ch�l� �s v�ry y�u�� wh�� s/h� �s �xp�s�� t� th� s�c��� la��ua��, th�� th� pr�c�ss sh�ul� �� fu�; �t sh�ul� ��clu�� a l�t �f act�v�t��s. ��u ca���t t�ach sk�lls, �rammar a�� v�ca�ulary. Th� t�ach��� sh�ul� c��s�st �f act�v�t��s su�ta�l� f�r small�r a��s.

At a� �l��r a��, f�r �xampl� aft�r �� �r �3, th� ch�l�r�� ar� m�r� ��v�l�p�� a�� m��tally matur�. Th�y ca� stu�y th� la��ua�� th�ms�lv�s, a�� w� ca� us� m�r� f�rmal m�th��s �f t�ach���. Thus, �t �s ��tt�r that ch�l�r�� ����� at a y�u���r a��, �ut th� m�th��s sh�ul� �� su�ta�l� f�r y�u���r ch�l�r��.

QUESTION 2W� hav� a cas� �f a ��l���ual m�th�r wh� sp�aks E��l�sh a�� �r��k �qually w�ll. Sh�ul� th� m�th�r sp�ak t� h�r ch�l� �� E��l�sh, wh�� th� ch�l� �����s th� �r��k k����r�art��?

[�.C.] �t ��v��usly ��p���s �� what th� m�th�r wa�ts. �f th� m�th�r �s ��t�.C.] �t ��v��usly ��p���s �� what th� m�th�r wa�ts. �f th� m�th�r �s ��t.] �t ��v��usly ��p���s �� what th� m�th�r wa�ts. �f th� m�th�r �s ��t ��t�r�st�� �� hav��� h�r ch�l� l�ar� E��l�sh; �f E��l�sh�sp�ak��� �ra��par��ts �� ��t v�s�t th� ch�l�; �f E��l�sh �s ��t a pr��r�ty f�r th� ch�l�, th�� �t �s ��t a� �ssu�. H�w�v�r, f�r th� ma��r�ty �f par��ts, �t �s �mp�rta�t that th��r ch�l� k��ws E��l�sh a�� th�r� �s a r�as�� t� us� th�s la��ua��. A�� f�r a ch�l� �� th�s s�tuat���, �t �s a� �xc�ll��t �pp�rtu��ty f�r h�m/h�r t� ��c�m� ��l���ual. ��caus�, �f th� ch�l� acqu�r�s tw� la��ua��s at a y�u�� a�� s/h� w�ll s�u�� l�k� a �atural sp�ak�r �f tw� la��ua��s a�� s/h� w�ll hav� a �r�at a�va�ta��, f�r �xampl�, �� th� k��wl���� �f E��l�sh �r �� r�lat��� t� �r��k ch�l�r�� wh� �� ��t hav� th� a�va�ta�� �f l�ar���� E��l�sh at h�m�. O� th� �th�r ha��, par��ts �� th�s s�tuat��� sh�ul� r�al��� that �t �s ��t �asy t� �� such a th���. Th�y may ��l��v� that �t w�ll �� �asy, s�mply t� sp�ak E��l�sh t� th��r ch�l� wh�� all th� �th�rs at h�m� a�� at sch��l sp�ak �r��k. H�w�v�r, th� ch�l�r�� may ����� t� r�act. S/h� may w�ll wa�t t� sp�ak ��ly �r��k. Thus, th� par��ts sh�ul� ��t �� ��sc�ura���. �t �s ��c�ssary f�r th�m t� fi�� �ccas���s f�r th� ch�l�r�� t� s�� that E��l�sh �s us�ful, as, f�r �xampl�, �ur��� �r�up play w�th �th�r E��l�sh�sp�ak��� ch�l�r�� �r �ur��� v�s�ts t� E��la�� �r w�th �ra��par��ts that k��w ��ly E��l�sh. ��caus� �f th�y �� ��t r�al��� that E��l�sh �s us�ful, th�y w�ll ��t l�ar� �t.

Page 33: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

QUESTION 3�f a ch�l� has par��ts fr�m ��ff�r��t �at���al�t��s, wh�ch la��ua�� w�ll �� th� m�th�r t���u�? Th� la��ua�� �f th� m�th�r �r th� la��ua�� �f th� fath�r? As w� always r�f�r t� th� first la��ua��, wh�ch �s th� first la��ua��?

[�.C.] Th� first la��ua�� �s ��t�rm���� �� chr���l���cal t�rms a�� �t �s th��.C.] Th� first la��ua�� �s ��t�rm���� �� chr���l���cal t�rms a�� �t �s th�.] Th� first la��ua�� �s ��t�rm���� �� chr���l���cal t�rms a�� �t �s th�Th� first la��ua�� �s ��t�rm���� �� chr���l���cal t�rms a�� �t �s th� first la��ua�� �s ��t�rm���� �� chr���l���cal t�rms a�� �t �s th� la��ua�� that th� ch�l� l�ar�s first. Th�s ca� ��ff�r fr�m th� la��ua�� that th� ch�l� k��ws ��tt�r. Thus, �v�� �f th� tw� la��ua��s ar� us�� s�multa���usly, ��� �y th� m�th�r a�� ��� �f th� fath�r, th� first la��ua�� �f ch�l� �s ��l���ual�sm.

�ut th���s ��v�r fu�ct��� �� th�s way ��caus� th� fath�r �s �ft�� ��t at h�m� as much as th� m�th�r. Th�r�f�r�, th� m�th�r sp���s m�r� t�m� w�th th� ch�l�. Thus, �f y�u hav� a s�tuat��� wh�r� tw� ��ff�r��t la��ua��s ar� us�� at h�m�, th�� th� par��ts sh�ul� r�al��� that �f th�y wa�t th��r ch�l�r�� t� l�ar� th�s� la��ua��s � t� ��v�l�p th�s� la��ua��s � th�� �t �s �ss��t�al that par��ts sp��� a l�t �f t�m� w�th th��r ch�l�r��.

Th�s was a sampl� �f qu�st���s �y par��ts a�� t�ach�rs, as stat�� �� th� ��������� �f th�s art�cl�. �� f�rthc�m��� �ssu�s w� w�ll c��t��u� w�th �th�r qu�st���s a�� a�sw�rs that w�r� ��v�� th��. H�w�v�r, w� ar� als� l��k��� f�rwar� t� r�c��v��� qu�st���s a�� c�mm��ts fr�m y�u �� �ssu�s �f ��l���ual�sm s� that w� ca� part�c�pat� �� a c��struct�v� ��al��u� that w�ll ����fit all4.

��� T��� f����� �p������ (������������) �f ���� I������������� L�������� C������� w�� �� ������ B���f���� ���� ����� ������� ������� �������� ��f������y ���� p��c�� �� v������ p��c����� T��� �c���� �� �������� �y ���� “A���c������ �f M����c������� F�������� �f R������”

Page 34: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

Вопросы и ответы о детской диглоссии

Элени Скурту, Василий Курти�Казулис

Копаясь в материалах наших взаимных исследований, мы «извлекли на свет» многие богатства из глубин нашего научного багажа. Одно из таких богатств – текст на одиннадцати страницах, который никогда раньше не публиковался и в итоге был предан забвению. Прошло ровно десять лет после написания этого текста. Речь идёт о работе, состоящей из �� вопросов и �5 ответов о детской диглоссии (двуязычии). Вопросы были заданы родителями детей �� l���ua, а также преподавателями. Отвечал на вопросы�� l���ua, а также преподавателями. Отвечал на вопросы l���ua, а также преподавателями. Отвечал на вопросыl���ua, а также преподавателями. Отвечал на вопросы, а также преподавателями. Отвечал на вопросы видный ученый Джим Камминс (��m Cumm��s), вдохновивший многих своих��m Cumm��s), вдохновивший многих своих Cumm��s), вдохновивший многих своихCumm��s), вдохновивший многих своих), вдохновивший многих своих коллег, и работы которого являются классическим источником исследования проблем диглоссии).

В мае �997 года Джим Камминс, профессор Университета Торонто (O�tar��O�tar�� ��st�tut�f�rStu���s ��E�ucat���), впервыепосетилГрецию,вчастности,остров f�rStu���s ��E�ucat���), впервыепосетилГрецию,вчастности,островf�rStu���s ��E�ucat���), впервыепосетилГрецию,вчастности,остров Stu���s ��E�ucat���), впервыепосетилГрецию,вчастности,островStu���s ��E�ucat���), впервыепосетилГрецию,вчастности,остров ��E�ucat���), впервыепосетилГрецию,вчастности,остров��E�ucat���), впервыепосетилГрецию,вчастности,остров E�ucat���), впервыепосетилГрецию,вчастности,островE�ucat���), впервыепосетилГрецию,вчастности,остров), впервые посетил Грецию, в частности, остров Родос, по приглашению старшего преподавателя факультета начального образования Эгейского Университета. За визитом последовали шесть выступлений учёного на факультете начального образования – в �99�, ����, два раза – в ����, ���� и ���7 году. В �997 году учёным был проведен целый ряд выступлений и семинаров: «Язык и диглоссия», «Семинар о диглоссии детей дошкольного возраста и учащихся начальных классов», «Роль новейших технологий в изучении языка» и «Семинар о диглоссии: Частные проблемы и обсуждение при участии международного совета Додеканесских островов».

В следующем году, в мае �99� года, был проведен семинар «Обучение без границ: Диглоссия и преподавание языка в сети (��t�r��t)», в котором��t�r��t)», в котором)», в котором приняли участие Джим Камминс, Андреас Папапавлос из Университета Кипра, Элени Скурту и Ангелики Димитракопулу из Эгейского Университета. Именно в рамках этого семинара были собраны вопросы родителей детей�носителей двух языков, которые обучаются в Международном Языковом Центре «Родос» для детей �� l���ua,�� l���ua, l���ua,l���ua,, а также преподавателей Центра. Ответы на вопросы, предоставленные Джимом Камминсом, впоследствии были записаны.

Несмотря на то, что эти вопросы были заданы десять лет назад, они сохраняют свою актуальность и по сей день. Мы хотели бы привести здесь три из заданных вопросов и данные тогда на них ответы.

Проблемы, которые волновали родителей и преподавателей, задававших вопросы, концентрируются вокруг многих исследовательских тем, таких, как возраст, характерные черты двуязычной речи, восприятие, обучение/изучение второго языка, культурное самосознание и т.д. Итак, мы приведем далее три показательных вопроса и ответа на них, которые были записаны во время семинара.

Page 35: Πολύδρομο Περιοδικό 1

�0

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

ВОПРОС №1В каком возрасте детям следует изучать второй язык при условии, что они живут в двуязычной среде? Каким должно быть преподавание второго языка для будущего успешного использования языков ребёнком? Сколько часов следует уделять детям в изучении второго языка?

[Дж.К.] На вопрос, какой возраст наиболее подходит для изучения второго языка ребёнком и сколько часов он должен посвящать изучению второго языка, не существует прямого ответа. Это зависит от метода и интенсивности преподавания.

Важнейшим фактором является желание ребёнка учить второй язык. Если ребёнок хочет учить английский язык, то обучение будет проходить гораздо проще. Большое значение имеют методы преподавания, которые должны соответствовать возрасту ребёнка, сталкивающегося со средой второго языка. Если ребёнок сталкивается с такой средой в раннем возрасте, то обучение должно носить характер игры, развлечения, должно состоять из разных упражнений, которые привлекут внимание маленького ребёнка. Такого ребёнка нельзя обучать в соответствии со стандартами преподавания языков – грамматике и лексике. Преподавание должно соответствовать деятельности и сознанию маленького ребёнка.

Для детей старшего возраста, например ����3 лет, которые уже достаточно умственно развиты, можно использовать стандартные методы преподавания языка, такие дети могут изучать язык без особых ограничений. В целом, лучше, чтобы дети начинали изучать второй язык с раннего возраста, но в таком случае методы должны соответствовать возрасту и развитию ребёнка.

ВОПРОС №2Допустим, мать ребёнка является двуязычной и разговаривает одинаково хорошо по�гречески и по�английски. В таком случае лучше, чтобы мать разговаривала со своим ребёнком, который ходит в греческий детский сад, по�английски?

[Дж.К.] Прежде всего это зависит от того, что хочет мать. Если она не заинтересована в том, чтобы ребёнок изучал английский язык, если у ребёнка нет англоговорящих бабушек и дедушек, которые будут разговаривать с ребёнком на этом языке, если английский язык не является обязательным для ребёнка, то об этом не может быть и речи. Но для большинства родителей обучение ребёнка второму языку является необходимым, имеет реальную цель. В таком случае использование второго языка в семье является исключительной возможностью для ребёнка стать �� l���ua. Если ребёнок�� l���ua. Если ребёнок l���ua. Если ребёнокl���ua. Если ребёнок. Если ребёнок обучится двум языкам с раннего возраста, он будет разговаривать на обоих языках как их естественный носитель, обладая, таким образом, явным преимуществом перед греческими детьми, которые не имеют возможность разговаривать на английском языке дома. Но родители в таком случае

Page 36: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

должны понимать, что это совсем не просто. Обычно они считают, что, в то время как другие дети будут разговаривать по�гречески дома и в школе, они просто будут разговаривать дома со своим ребёнком по�английски. Но ребёнок может воспротивиться этому. Тогда родителям придётся настоять на своём. Родителям необходимо найти аргументы, чтобы показать ребёнку, что изучение английского языка полезно, например, при помощи общения с другими детьми, говорящими на английском языке, или посещая Англию, где живёт бабушка или дедушка ребёнка, которые говорят только на английском языке. Если ребёнок не поймёт, что изучение второго языка зачем�то ему нужно, он не сможет выучить язык.

ВОПРОС №3Если родители ребёнка происходят из разных национальных сред, какой из языков будет считаться родным для ребёнка – матери или отца? Так как мы всегда говорим о первом языке, какой язык является первым?

[Дж.К..] Первый язык определяется временным фактором, т.е. это язык, который ребёнок учит первым. Также первым языком может стать тот, что ребёнок знает лучше. Если же ребёнок использует оба языка – матери и отца – одинаково хорошо, тогда родной язык ребёнка – диглоссия.

Но такие случаи исключительны, так как отец обычно находится дома меньше, чем мать, т.е. мать проводит больше времени с ребёнком. Поэтому, в случае использования двух языков дома, родители должны осознавать, что для того, чтобы их дети разговаривали на двух языках хорошо, необходимо проводить с ними много времени.

Здесь, как мы уже говорили, были приведены примеры вопросов родителей и преподавателей. Мы продолжим данную тему в следующих изданиях журнала и приведём другие вопросы и ответы, озвученные на семинаре. Кроме того, мы ждём ваших вопросов, проблем, сомнений и т.д., которые возникают у вас по поводу диглоссии, для осуществления активного диалога, полезного для всех.

Page 37: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

Γράμμ� �πό … την Ελλά��Το κορίτ�ι του κ�λοριφέρ

Ιανουάριος � Μάρτιος ����. Το Γραφείο Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης με καλεί να αναπληρώσω την καθηγήτρια αγγλικών σε δημοτικό σχολείο λίγο έξω από αστικό κέντρο της Θεσσαλίας. Την πρώτη μέρα που ανοίγω την πόρτα του σχολείου βλέπω ένα κορίτσι στο βάθος του διαδρόμου να στέκεται μόν�, έξω από την αίθουσα, δίπλα�, έξω από την αίθουσα, δίπλα, έξω από την αίθουσα, δίπλα στο καλοριφέρ που βρίσκεται στον τοίχο. �αφνιάζομαι, αλλά προσπαθώ να μην το δείξω και προχωράω προς το γραφείο των διδασκόντων. Η ΣΤ�� τάξη όπου μπαίνω για μάθημα είναι στην αίθουσα έξω από την οποία βρίσκεται το κορίτσι. Τα παιδιά είναι όλα στα θρανία τους και με περιμένουν. Χαμογελάω και με αμηχανία την ρωτάω «Θα μπεις;». Δεν απαντάει ούτε κάνει κάποια κίνηση. Προσπαθώ να καταλάβω τι συμβαίνει και, αφού γνωρίζομαι με τα παιδιά, τους ρωτάω για την μαθήτρια που βρίσκεται έξω από την αίθουσα «Είναι από την Αλβανία, κυρία. Δεν καταλαβαίνει. Δεν μιλάει. Έτσι κάνει και στον κύριο, δεν μπαίνει στην τάξη.»

Έκπληξη, απορία, θυμός, απογοήτευση. Ο λόγος γύρω από τη διαπολιτισμικότητα, τον πολυπολιτισμό, τη γλωσσική και πολιτισμική ποικιλότητα δεν έχει ακόμη φτάσει στις τάξεις των σχολείων και τους/τις εκπαιδευτικούς; Παραμένει επιστημονικός, ακαδημαϊκός, βιβλιογραφικός; Στο διάλειμμα, το κορίτσι παραμένει στο καλοριφέρ. Την πλησιάζω, τη ρωτάω για την οικογένειά της, τη χώρα της, τη γλώσσα της, την ιστορία της μετανάστευσής της, κι εκείνη αρχίζει να αποκρίνεται. Σύντομα γνωριζόμαστε καλύτερα, γινόμαστε δύο στο καλοριφέρ. Η �λεοντόρα5 «και καταλαβαίνει», «και μιλάει». Στα διαλείμματα, νιώθω τα βλέμματα των εκπαιδευτικών από το γραφείο διδασκόντων στραμμένα πάνω μας. Σκέφτηκα «ίσως έτσι να τους δείχνεις μια προσέγγιση που δεν είχαν σκεφτεί, μια στάση που μπορεί να τους προβληματίσει». Οι μέρες περνούν, η μαθήτρια μπαίνει στην τάξη στα μαθήματά μου αλλά και σε άλλες ώρες, με περιμένει να με χαιρετήσει, να μου μιλήσει, χωρίς ωστόσο να απομακρύνεται από το καλοριφέρ. �λέποντάς την στο βάθος του διαδρόμου στη γνωστή «θέση» στην οποία το ελληνικό σχολείο την έχει τοποθετήσει και έχοντας αποκτήσει καλύτερη σχέση με τους δασκάλους του σχολείου, σε ένα διάλειμμα ρωτάω τον δάσκαλο της τάξης της, μπροστά σε όλο τον σύλλογο και τον διευθυντή: «Αυτό το κορίτσι γιατί είναι πάντα εκεί στο καλοριφέρ; Τι συμβαίνει;» «Ήρθε από την Αλβανία το Σεπτέμβριο. Πρέπει να έχει και κάποιο πρόβλημα. Είναι από την αρχή εκεί και απ�� ό,τι φαίνεται εκεί θα μείνει».

Σιωπή! Συγκλονιστική η απάντηση: έχει ήδη διαμορφωθεί μια εικόνα, μια ταυτότητα για αυτή τη μαθήτρια, η οποία της ‘απαγορεύει�� πρόσβαση στη ζωή και τις πρακτικές της τάξης της, την αποκλείει, την απομονώνει, αλλά και προδιαγράφει τη μετέπειτα πορεία της. «Εκεί θα παραμείνει», έτσι την προσδιορίζει και την τοποθετεί το σχολείο με τις πρακτικές του˙ στην ταυτότητα της αλλοδαπής, ‘αλλόγλωσσης�� μαθήτριας, της οποίας η δράση περιορίζεται στο «καλοριφέρ» του διαδρόμου..

��� ����ώ������ ����ώ����

Page 38: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

Η αναγνώριση του γλωσσικού και πολιτισμικού κεφαλαίου των παιδιών είναι το πρώτο βήμα: της ζητάω να μου μάθει λέξεις από τη γλώσσα της, μου φέρνει το βιβλίο γλώσσας που έκανε στο σχολείο της και το τετράδιό της με τραγούδια στα αλβανικά και αναλαμβάνει με μεγάλη χαρά να δείξει αυτό που διαθέτει, την ταυτότητά της. Αρνείται, ωστόσο, ακόμη να το κάνει δημοσίως στην τάξη. Έχει απόλυτη αντίληψη του πώς λειτουργούν οι σχέσεις και ο λόγος εξουσίας στη σχολική κοινότητα: τι είναι αποδεκτό, τι προσδίδει πρόσβαση, κύρος και δύναμη στην κοινότητα και ποιες ταυτότητες/γλώσσες αποκλείονται και τοποθετούνται σε ανίσχυρες, «πιο περιφερειακές» θέσεις. Τα παιδιά από περιέργεια πλησιάζουν να δουν τα βιβλία, να ακούσουν τι λέμε, η �λεοντόρα σιγά σιγά απομακρύνεται από το καλοριφέρ, αρχίζει να διεκδικεί πρόσβαση, συμμετοχή, την ιδιότητά της ως μέλους, ως μαθήτριας, μία φωνή στην κοινότητα του σχολείου.

Οι υπόλοιποι εκπαιδευτικοί συνεχίζουν να κοιτούν με απορία, με δισταγμό, ίσως και με καχυποψία. �ανείς, ωστόσο, δεν τολμά, δεν ενδιαφέρεται να ρωτήσει τι κάνουμε, τι λέμε, πώς η �λεοντόρα απεγκλωβίστηκε, έστω και για λίγο, από την καθορισμένη και οριοθετημένη θέση της. �άποιες μέρες μετά, ο δάσκαλος της τάξης ζητά από τα παιδιά να φέρουν στο σχολείο ό,τι εκπαιδευτικό υλικό, DVD, CD R�m, έχουν ώστε ναDVD, CD R�m, έχουν ώστε να, CD R�m, έχουν ώστε ναCD R�m, έχουν ώστε να R�m, έχουν ώστε ναR�m, έχουν ώστε να, έχουν ώστε να φτιάξει ένα αρχείο με υλικό για την τάξη. Στο γραφείο, καθώς τακτοποιεί το υλικό στη βιβλιοθήκη μού δείχνει μια βιντεοκασέτα που έφερε η �λεοντόρα στα αλβανικά, την οποία προφανώς είχε φέρει από τη χώρα της, θέλοντας να συμβάλει και αυτή, ίσως και για πρώτη φορά, σε δραστηριότητα της τάξης της. «�οίτα, μου έφερε βιντεοκασέτα στα αλβανικά, αλλά δεν μπορούσα να της τη δώσω να την πάρει πίσω. Έτσι, την πήρα και την αφήνω εδώ». Το γλωσσικό και πολιτισμικό κεφάλαιο του παιδιού αυτού δεν έχει αξία, δεν έχει καμία θέση στο σχολείο «θα πρέπει να το πάρει πίσω, να το αφήσει στο σπίτι του ή ακόμα καλύτερα στη χώρα του». Η προσέγγισή μου προς την �λεοντόρα, η σχέση που αναπτύξαμε δεν κατάφερε να φτάσει, να προσεγγίσει, να ευαισθητοποιήσει ή να προβληματίσει το δάσκαλο: αντιλήψεις και στάσεις αλλάζουν δύσκολα, σταδιακά, ιδιαίτερα αργά, με κόπο, πέτυχε όμως να της δώσει μία ελάχιστη παρουσία και φωνή απέναντι στα άλλα παιδιά, δείχνοντας απλά ενδιαφέρον, αναγνώριση και εκτίμηση στο γλωσσικό/πολιτισμικό κεφάλαιο που μεταφέρει, στην ταυτότητά της.

Η αναπλήρωσή μου στο σχολείο ολοκληρώθηκε και έφυγα από το σχολείο. Πιστεύω ότι αυτή η περίπτωση είναι η εξαίρεση και όχι ο κανόνας στην αντιμετώπιση και διαχείριση της ετερότητας στα ελληνικά σχολεία. Χρειάζεται, ωστόσο, μεγάλος και συλλογικός αγώνας, ώστε ο λόγος γύρω από τη διαπολιτισμικότητα και πολυγλωσσία να γίνει αντίληψη, γλωσσική πολιτική και διδακτική πράξη. Οι ταυτότητες των μαθητών/ριών είναι ποικίλες, πολυδιάστατες και δυναμικές: όλες δικαιούνται αναγνώριση, κύρος, ισάξια θέση και ρόλο στη σχολική διαδικασία και καμία δεν πρέπει να αποκλείεται, να απομονώνεται στο «καλοριφέρ». Η τοποθέτηση και ο ετεροπροσδιορισμός παιδιών μέσα από τις σχολικές πρακτικές, τις γλωσσικές πολιτικές αλλά και τον λόγο και τις στάσεις εκπαιδευτικών σε περιφερειακές και ασθενέστερες θέσεις («του καλοριφέρ») χρειάζεται να αντιμετωπιστούν άμεσα και δραστικά, αποδομώντας τις άνισες κοινωνικές δομές και σχέσεις εξουσίας στο σχολείο και οικοδομώντας ένα πλούσιο μαθητικό πλαίσιο, στο οποίο έχουν πρόσβαση, ενσωματώνονται και αξιοποιούνται οι ποικίλες ταυτότητες των παιδιών.

Page 39: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

Va��a � kal�r�f�r�t

�a�ar � mars ����. S�ks���� � Ars�m�t F�ll�r mλ ft�� tλ �λv���λs�� mλsu�s�� � a��l�sht�s �λ shk�llλ� fill�r� �ashtλ ���λs ur�a�� tλ Th�sal�sλ. D�tλ� � parλ qλ hapa ��rλ� � shk�llλs sh�k�� ��λ va��λ �λ fu�� tλ k�rr���r�t qλ qλ��r��t� v�tλm, �ashtë klasës, për�r� kal�r�f�r�t që ������t �ë mur. Ha��t�m, p�r pλrp�q�m tλ m�s � tr���� �h� va�h��� �r��t kλsh�ll�t p��a�����k. Klasa � ��tλ ku fut�m pλr mλs�m λshtλ �λ klasλ� �ashtλ sλ c�lλs ������t va��a. �xλ�λs�t �a�λ tλ ���thλ �λpλr �a�kat � tyr� �h� mλ pr�s��. �u�λq�sh �h� m� ��urr�m � py�s «D� tλ hysh?». �uk pλr������t �h� as �uk �λ� �����λ lλv����. Përp�q�m të kupt�� çfarë ka ����hur �h� pas� ���h�m m� fëm��ët � py�s për �xë�ës�� që ����h�t �ashtë klasës. «Λshtλ ��a Shq�pλr�a mλsu�s�. �uk kupt��. �uk fl�t. Kλshtu �λ� ��h� m� mλsu�s�� ku���star, �uk fut�t �λ klasλ.»

Ηu��, ha��, ��mër�m, �h�ë���m. Pr��l�m� rr�th ��λrkulturλs, shumλkulturλs,u��, ha��, ��mër�m, �h�ë���m. Pr��l�m� rr�th ��λrkulturλs, shumλkulturλs,, ha��, ��mër�m, �h�ë���m. Pr��l�m� rr�th ��λrkulturλs, shumλkulturλs,ha��, ��mër�m, �h�ë���m. Pr��l�m� rr�th ��λrkulturλs, shumλkulturλs,, ��mër�m, �h�ë���m. Pr��l�m� rr�th ��λrkulturλs, shumλkulturλs, larm�sλ ��uhλs�r� �h� kultur�r� �uk ka arr�tur ak�ma �λ klasat � shk�llav� �h� t�k ars�mtarλt? Va�h��� tλ m��t�t shk��c�r, aka��m�k �h� ���l���rafik?

�ë push�m va��a va�h��� të që��r��ë t�k kal�r�f�r�. � afr�h�m, � py�s për fam�l��� � sa�, v����� � sa�, ��uhë� � sa�, h�st�r��ë � “�m��r�m�t” të sa� �h� a�� fill�� të r�a���ë. Shp��t ���h�m� më m�rë, �ëh�m� �y t�k kal�r�f�r�. �l����ra�l����ra6 «�h� kupt��», «�h� fl�t». �ë push�m� ����� sytë � k�l��ëv� ��a kësh�ll� p��a�����k të kthy�ra m�� ��. M����va «���shta kështu u tr���� ��ë më�yrë afr�m� që �uk � k�sh�� m���uar, ��ë ll�� që��r�m� që mu�� t��� �����ë». D�tët kal���ë, �xë�ës�a fut�t �ë klasë ��atë mës�m�t �ë �rë� t�m� p�r ��h� �ë �rë të t��ra, më pr�t të më përshë���së, të më flasë, pa u lar�uar ��ërk�hë ��a kal�r�f�r�. Duk� � vështruar atë �ë fu�� të k�rr���r�t �ë «p���c�����» � ���hur �ë të c�lë� shk�lla �r�k� � ka v����sur �h� pas� ka fituar marrë�hë��� më të m�ra m� mësu�s�t � shk�llës, �ë ��ë ��a push�m�t py�s mësu�s�� � sa� ku���star, para të ���thë kësh�ll�t �h� �r��t�r�t: «A�� va��ë ps� është ���thm��ë at�� t�k kal�r�f�r�? Çfarë ����h m� të?» «Er�h� ��a Shq�për�a �ë shtat�r. Duh�t të k�të �����ë pr��l�m. Që �ë fill�m është at�� �h� m� sa �uk�t at�� �� të m��t�t».».

H�sht��! Për������ tr����tës�: tashmë është f�rmuar ��ë �ma�h, ��ë ����t�t�t për këtë �xë�ës�, � c�la “�uk � l����” p��sëmarr�� �ë ��të� �h� prakt�kë� � klasës së sa�, � për�asht��, � ���l��, p�r �h� � përkufi��� �cur��ë � sa� të mët��shm�. «At�� �� të m��t�t», kështu � përcakt�� �h� � v����s shk�lla m� prakt�kat � sa�, “�ë ����t�t�t�� � së hua�ës, � �xë�ës�s që fl�t ��uhë t��tër, akt�v�t�t� � së c�lës kufi��h�t �ë «kal�r�f�r��» � k�rr���r�t...

���h�a � kap�tal�t ��uhës�r �h� kultur�r të fëm��ëv� është hap� � parë: � kërk�� të më mës��ë f�alë ��a ��uha � sa�, më s��ll l��r�� � ��uhës shq�p� që �ë�t� �ë shk�llë� � sa�, fl�t�r�� m� kë��ë shq�ptar� �h� m�rr përs�për m� �ë��m të ma�h të tr����ë atë që ��sp����, ����t�t�t�� � sa�. ��ërk�hë �uk pra��� ���� ta �ë�ë pu�l�k� �ë klasë. E ka a�s�lut�sht të qartë s� s� fu�ks������ë marrë�hë���t �h�

��� �������������� ������������

Page 40: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

p���c���� pusht�tar �ë sh�qër��ë shk�ll�r�: çfarë është � pra�u�shm�, kush t��� hap sht����t, çfarë të ��p aut�r�t�t �h� fuq� �ë sh�qër� �h� c�lat ����t�t�t� ap� ��uhë për�asht�h�� �h� v����s�� s� të pafuq�shm�, �ë p���c���� «më p�r�f�r�k�». Fëm��ët ��a kur����t�t� afr�h�� për të parë l��rat, të �ë�����ë çfarë th�m�, �l����ra�l����ra ��a�alë���a�alë lar��h�t ��a kal�r�f�r�, fill�� të kërk��ë sht����, p��sëmarr��, lar��h�t ��a kal�r�f�r�, fill�� të kërk��ë sht����, p��sëmarr��, c�lës��ë � sa� s� a�ëtar�, s� �xë�ës�, ��ë �ë �ë sh�qër��ë � shk�llës.

Mësu�s�t � t��rë va�h����ë të sh�k���ë m� ha��, m� h���t�m, ���shta �h� m� �ysh�m. ��ërk�hë, as��ë �uk �ux��, �uk ��t�r�s�h�t të py�së çfarë �ë�më, çfarë th�m�, s� u çl�rua �l����ra, q�ftλ �h� për pak, ��a p���c���� � përcaktuar �h� ��l����ra, q�ftλ �h� për pak, ��a p���c���� � përcaktuar �h� �, q�ftλ �h� për pak, ��a p���c���� � përcaktuar �h� � kufi�uar � sa�. D�sa ��të më pas, mësu�s� � sa� ku���star kërk�� ��a �xë�ës�t të s��ll�� �ë shk�llë ç�� ll�� m��t� ���akt�k që ata ka�ë s�: DVD, CD R�m, �ë më�yrëDVD, CD R�m, �ë më�yrë, CD R�m, �ë më�yrëCD R�m, �ë më�yrë R�m, �ë më�yrëR�m, �ë më�yrë, �ë më�yrë që të ��ërt��ë ��ë ark�v m� m��t� për klasë�. �ë kësh�ll�� p��a�����k, ��ërsa s�st�m�� m��t�t �ë ���l��t�kë më tr���� ��ë v����kas�të që ka s��llë �l����ra�l����ra �ë ��uhë� shq�p�, të c�lë� s��ur�sht � k�sht� s��llë ��a v���� � sa�, �uk� �ashur të, të c�lë� s��ur�sht � k�sht� s��llë ��a v���� � sa�, �uk� �ashur të marrë p��së ��h� a��, ���shta për h�rë të parë, �ë akt�v�t�t�� � klasës së sa�. «Sh�k�, më s�ll� v����kas�të �ë shq�p, p�r �uk mu��a t���a �ap m�rapsht. Kështu � m�ra �h� p� � lë këtu». Kap�tal� ��uhës�r �h� kultur�r � kët�� fëm��� �uk ka vl�rë, �uk ka as��ë v��� �ë shk�llë «�� të �uh�t ta marrë m�rapsht, ta lë �ë shtëp��ë � sa� ap� më m�rë �ë v����� � sa�». Afr�m� �m m� �l����rë�, marrë�hë��a�l����rë�, marrë�hë��a, marrë�hë��a që �hv�lluam �uk arr�t� të pr�kë, të s��s���l����ë ap� të shq�tës��ë mësu�s�� � sa�: p�këpam��t �h� që��r�m�t ��rysh���ë m� vësht�rës�, �ra�ual�sht, shumë ��a�alë, m� mu��, p�r që arr�t� të �all��ë pr����cë� �h� �ër�� � sa� ku��r��t fëm��ëv� të t��rë, �uk� tr��uar th��sht ��t�r�s, m�rë���h�� �h� vl�rës�m �ë kap�tal�� � sa� ��uhës�r �h� kultur�r që tra�sm�t��, �ë ����t�t�t�� � sa�.

Zëv���ës�m� �m �ë atë shk�llë m�ar�� �h� u lar��va. ��s�� s� ky rast është për�asht�m� �h� �� rr��ull� �ë për�all�m�� �h� m�arësht�m�� h�t�r����� �ë shk�llat �r�k�. ��ërkaq ��v���t�t ��ë përp��k�� � ma�h� �h� � për���thshm�, �ë më�yrë që f�ala rr�th ��ërkulturës �h� shumë��uhës�së të �ëh�t p�këpam��, p�l�t�kë ��uhës�r� �h� prakt�kë ���akt�k�. ����t�t�t�t � �xë�ësv� �a�ë të larm�shm�, shumë��m��s���al� �h� ���am�k�: të ���thë ka�ë të �r��të të (m�rë)���h��, të k��ë aut�r�t�t, v��� �h� r�l të �ara�artë �ë pr�ç��urë� shk�ll�r� �h� as��ë �uk �uh�t të për�asht�h�t �h� të ���l�h�t t�k «kal�r�f�r�». V����s�a �h� përcakt�m� h�t�r����� � fëm��ëv� �r���a prakt�kav� shk�ll�r�, p�l�t�kav� ��uhës�r� s� �h� f�ala �h� që��r�m� � ars�mtarëv� �ë p���c���� p�r�f�r�k� �h� të ���ëta (s� a�� � «kal�r�f�r�t») ��v���t�t të për�all�h�� m���ëh�rë �h� �f�ktshëm, �uk� shkatërruar strukturat � pa�ara�arta sh�qër�r� �h� marrë�hë���t �pr�r� �ë shk�llë �h� �uk� ��ërtuar ��ë kua�ër të pasur mës�m�r, �ë të c�l�� ka�ë sht�� kal�m�, ��t��r�h�� �h� vl�rës�h�� ����t�t�t�t � larm�shm� të fëm��ëv�.

Page 41: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

Девочка у батареи

Январь�Март ����. Коммитет начального образования пригласил меня преподавать английский язык в начальной школе, недалеко от центра Фессалии. В первый день, открыв дверь класса, я увидела девочку в конце корридора, которая стояла в одиночестве рядом с батареей. Я удивилась, но постаралась не показать виду, и направилась в учительскую. Шестиклассники сидели как раз в том классе, возле которого стояла девочка. Все дети заняли свои места и ждали меня. Я улыбнулась и, расстерявшись, что сделать, спросила девочку: «Ты войдёшь?». В ответ – молчание, девочка даже не пошевелилась. Я постаралась понять, что происходит. Познакомившись с детьми, я спросила их о девочке, которая стояла за дверью. «Она из Албании, � сказали дети, - Она не понимает. Она не разговаривает. Она всегда стоит за дверью и не входит в класс».

Я удивилась, смутилась, разозлилась и разочаровалась одновременно. Видимо, речи о межкультурных связях, поликультурности, языковом и культурном разнообразии не достигли школы и её учителей. Неужели все эти речи ведутся в рамках академических наук, для того, чтобы потом осесть в многочисленных библиографиях? На перемене я снова нашла девочку стоящей у батареи. Я подошла к ней, спросила о её семье, о её стране, о её языке о том, как она оказалась в Греции, и она начала отвечать. Мы быстро познакомились, разговаривая у батареи. В итоге, Клеодора7 «и понимает», «и разговаривает». Я заметила, что все учителя смотрели, как мы разговаривали у батареи. Я подумала, что, вероятно, так я могла бы им указать, как можно разрешить проблему общения с девочкой. Дни шли, девочка попосещала мои занятия, а также и других учителей. На переменах она ждала меня, чтобы поздороваться, поговорить со мной, однако, не отходя от батареи. Каждый раз я видела её на том же месте, в которое её поместила греческая школа. Познакомившись поближе с учителями, однажды я спросила классного руководителя девочки при всех (в том числе и при директоре школы): «Почему девочка всё время стоит у батареи? Что происходит?». Он ответил: «Она приехала из Албании в сентябре. Видимо, у неё какая�то проблема. Она с начала года стоит там и, видимо, там и останется».

Наступило молчание. Хороший ответ: в школе уже создалось представление о девочке, которое не подразумевает её участие в жизни и деятельности класса, это представление исключает её из школьного общения, а также определяет её будущее. «Там она и останется», � так характеризует и определяет её место греческая школа, таков статус иностранной иноязычной ученицы, деятельнось которой сосредоточена вокруг батареи.

Знакомство с языком и с культурой детей и их приятие являются первым щагом: я попросила девочку научить меня некоторым словам по�албански, она

��� ���� �������� ���� ������������ ��������

Page 42: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

мне принесла албанский букварь, по которому училась на родине, и тетрадь с албанскими песнями. Девочка была очень рада показать мне то, что у неё есть, предметы её гордости и самосознания. Однако, она отказывалась делать это перед всем классом. Она была абсолютно уверена, что в школьном обществе главенствуют принципы власти: то, что принимантся, то, что допускается, � власть и сила, а национальные меньшинства/языки исключаются и отправляются на более слабые, «периферические» позиции. Дети с интересом подходили посмотреть книги, послушать, о чём мы говорим. Клеодора постепенно отходила от батареи, включалась в школьную жизнь, преобретая статус ученицы, полноправного члена школьного общества.

Остальные учителя продолжали недоверчиво, сомнительно, даже с подозрением смотреть на девочку. Никто не заинтересовался, не осмелился спросить, что мы делаем, как Клеодора избавилась от комплексов, как вышла из определённого ей места. Однажды преподаватель попросил учеников принести в класс обучающий материал на дисках DVD, CD R�m, который уDVD, CD R�m, который у, CD R�m, который уCD R�m, который у R�m, который уR�m, который у, который у них есть, чтобы создать школьную базу. Как только в библиотеке был собран материал, преподаватель показал мне видеокассету, которую принесла Клеодора, которую, видимо, она привезла из своей страны. Девочка хотела внести какой�то вклад и, возможно, впервые поучаствовать в деятельности класса. «Смотри, � сказал он, � она принесла видеокассету на албанском, но я не смог отдать её назад. Так что я оставлю её здесь». Т.е. языковой и культурный багаж этого ребёнка не имеет значения, ему нет места в школе, где ей «надо было бы забрать его назад, оставить дома или, ещё лучше, в своей стране». Моему общению с Клеодорой, отношениям, которые у нас сложились, не удалось заинтересовать, затронуть или заставить задуматься преподавателя: убеждения меняются с трудом, постепенно, очень медленно. Однако благодаря нашему общению девочка обрела хоть малый голос и обозначила своё присутствие в классе, так как дети заинтересовались и признали её языковой и культурный багаж, её национальное самосознание.

Моя работа в школе закончилась, и я покинула её. Мне хочется верить, что этот случай – скорее исключение, чем правило, в системе отношений к иностранным детям в школе. Необходима сильная коллективная инициатива для того, чтобы претворить речи о межкультурных связях и многоязычии в жизнь, чтобы эти идеи воплотились в языковой политике и педагогической практике. Национальное самосознание детей разнообразно, но все они достойны признания, равноправия и важной роли в школьном процессе, ни одно из них не должно исключаться, закрываться «около батареи». Исключение иностранных детей из школьного процесса, языковая политика, недружелюбные позиции преподавателей по отнощению к этим детям должны немедленно и активно искоренняться. Таким образом должно быть ликвидировано неравенство и отношения по принципу силы и власти в школе и создан широкий ученический круг, в котором допускается, адаптируется и ценится разнообразное национальное самомознание детей.

Page 43: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

Τι μ�ς λένε τ� �ίγλω��� π�ι�ιά; Çfarë �a th��ë fëm��ët �y��uhësh?Что нам говорят двуязычные дети?

�ατά τη διάρκεια του μαθήματος των Γαλλικών σε δύο δημοτικά σχολεία της Θεσσαλονίκης και, συγκεκριμένα, μετά από μια συζήτηση ανάμεσα στην εκπαιδευτικό Γιώτα Γάτση και τα παιδιά σχετικά με τις ‘άλλες�� γλώσσες τους, τα παιδιά γράψανε τα ακόλουθα:

��atë mës�m�t të frë����sht�s �ë �y shk�lla fill�r� �ë S�la��k �h� k��kr�t�sht pas ��ë ��s��� m���s mësu�s�s ��ta �ac� �h� fëm��ëv� l��hur m� ��uhët � t��ra të tyr�, fëm��ët shkrua� s� më p�shtë:

На уроке французского языка в двух начальных школах г.Салоники состоялась беседа учительницы Йоты Гаци с учениками на тему о «других» языках. Вот что написали ребята:

Είναι κακό να μιλάνε άλλες γλώσσες. Ότι δεν πρέπει να κοροϊεδεύουμε άλλους επειδή είναι από άλλη χώρα. Δεν πρέπει να βρήζουν την Ελλάδα επειδή εδώ μεγαλώνουν. Μια φορά ένας συμμαθιτείς μου έβρησε την Ελλάδα και βγήκε έξω για μισή ώρα. Η κυρία λέει ότι είναι κακό να μιλάμε άλλη γλώσσα επειδή ξεχνάμε τα ελληνικά.Είμαι Αλβανός�ώστας, �� χρονών

�shtë k�q të flas�� ��uhë të t��ra. �uk �uh�t të tall�m të t��rët s�ps� �a�ë ��a ��ë v��� t��tër. �uk �uh�t të sha��ë �r�q��ë s�ps� këtu u rr�të�. ��ë h�rë ��ë �xë�ës � klasës t�m� shau �r�q��ë �h� ��l� �ashtë për ��ysmë �r�. Mësu�s�a th�të s� është k�q të flas�m ��uhë t��tër s�ps� harr��më �r�q�sht��. �am shq�ptar.��stas, �� v��ç

Плохо, что некоторые говорят на других языках.Они не должны дурить других, только потому, что они из другой страны. Они не должны ругать Грецию, потому что они живут здесь. Однажды один мой одноклассник ругал Грецию, и его выставили из класса на пол часа. Учительница говорит, что разговаривать на другом языке это плохо, так как мы забываем по�гречески.Я албанец.Костас, �� лет.

Μας βρίζουν την χώρα. Με λένε μην μηλάμε ρωσισκά. Μας λένε να φίγουμε από την Ελλάδα. Η κοιρία μας λέη να αγαπώ την Ελλάδα παρά την Ρωσσία και νιόθο άσχημα αφτό μας το κάνει η κυρία και δεν μ��αρέση, καλήτερα να ήμουν με τους Αράβους παρά με του Έλλινες κε η κυρία μας λέη να μην μηλάμε ρώσσικα και να ακούμε γιατί θα

Page 44: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

ξεχάσουμε τα ελλινηκά αλλά οι γονείς μας λένε να μάθουμε ρώσσικα για να μιλάμε σε Ρώσσους και να πάμε στη Ρωσσία στην Μόσχα.Γιώργος

�a sha��ë v����� t��ë. Më th��ë të m�s flas�m rus�sht. �a th��λ tλ �k�m ��a �r�q�a. Mλsu�s�a �a th�tλ të �uam �r�q��ë më shumë s� Rus��ë �h� ���h�m k�q për këtë që �a �ë� mësu�s�a �h� �uk më pëlq��, mλ m�rλ tλ ��m m� ara�λt s�sa m� �r�kët �h� mësu�s�a �a th�të të m�s flas�m rus�sht �h� të �ë����më s�ps� �� të harr��më �r�q�sht�� p�r pr���ër�t ta�ë �a th��ë të mës��më rus�sht që të flas�m m� rusët �h� të shk��më �ë Rus�, �ë M�skë. ��r��s

Нашу страну ругают. Мне говорят, что не надо разговаривать по�русски. Нам говорят, чтобы мы уезжали из Греции. Учительница говорит, чтобы я любил Грецию, а не Россию. Мне не нравится, что говорит учительница. Мне лучше было бы с арабами, нежели с греками. Учительница ещё говорит, чтобы мы не говорили и не слушали по�русски. Но наши родители нам велят разговаривать по�русски, чтобы мы могли говорить с русскими и ездить в Россию, в Москву.Йоргос.

Στη Δευτέρα τάξη ένα κοριτσάκι που το λέγαν Μαρία που δεν ήξερε ελληνικά αλλά οι κύριοι δεν την άφηναν να μιλάει Ρωσικά. Έτσι το κοριτσάκι έμενε συχνά μόνο.Στέλιος, �� χρονών

�ë klasë� � �ytë ��ë va��ë që � qua��� Mar�a �uk ���t� �r�q�sht �h� mësu�s�t �uk � l���� të fl�st� rus�sht. Kështu va��a shp�sh h�rë rr��t� v�tëm. St�l��s, �� v��ç

Во втором классе одна девочка, по имени Мария, не знала по�гречески, но учителя не позволяли ей говорить по�русски. И девочка очень часто оставалась одна.Стельос, �� лет.

Να μην αναγκάζεται τους άλλους να μιλάνε μόνο ελληνικά να τους αφήνεται να μιλάνε ότι γλώσσα θέλουν.�άσω, �� χρονών

Të m�s ��tyr��� të t��rët të flas�� v�tëm �r�q�sht, t��� l����� të flas�� çfarë�� ��uh� �ësh�r���ë. Vas�, �� v��ç

Не принуждайте других говорить только по�гречески. Пусть они говорят на каком хотят языке.Васо, �� лет.

Page 45: Πολύδρομο Περιοδικό 1

�0

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

Όλοι έχουν δικαίομα να μιλήσουν ξένοι γλώσσα σε κάθε σχολείοΜαρία, �� χρονών

Të ���thë ka�ë të �r��të të flas�� ��uhë të hua�a �ë ç�� shk�llë. Mar�a, �� v��ç

У всех есть право говорить на другом языке в школе.Мария, �� лет.

Ότι το παιδί ο Άγγελος ήρθε από την Αλβανία και όταν κάνει λάθος ή όταν κάνουν πολά λάθη τον κοροϊδεύουν επειδή όταν γράφαμε ορθογραφία τον κοροϊδεύουν.Γιάννης, �� χρονών

Kur ��ë ��alë, E���ëll�, �r�h� ��a Shq�për�a �h� kur �ë� �a��m ap� shumë �a��m� � tall�� s�ps� kur shkrua� �ë� shumë �a��m� �rt��rafik�. �a��s, �� v��ç

Ангелос приехал из Албании и делает много ошибок. Над ним смеются, когда он делает орфографические ошибки.Яннис, �� лет.�� лет.

Page 46: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

D�sa �ë �r�q� që �a�ë shumë��uhësh kur sh�k���ë ��sa të t��rë që �uk �a�ë, ��al���ë së f�lur� m� të t��rët shumë��uhësh. A �uk është QESHARAKE? M�s � �rakt�s�� ���H�T tua�a amëtar�!!! K��� të �r��të të fl�s�� çfarë�� ��uh� �ësh�r���!

��k�l�ta, �� v��ç

Кое�кто в Греции, кто знает несколько языков, при других прекращают говорить на родном языке со своими. Разве это не смешно? Не оставляйте свой язык!!! У вас есть право говорить на каком хотите языке!

Николета, �� лет.

Page 47: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

��ë fëm��ë � tha ��ë t��tr� “� ��” s�ps� �sht� ��a Afr�ka.��ë t��tër � tha kushër�r�t t�m “am�r�ka� � �r�q�t”.Më ��rv���� kur ..x... tha s� Rus�a është më � m�rë s� �r�q�a �h� s� këtu është shumë k�q. Kështu më �r�h� t��� th�m që të shk��ë të �a���ë �ë Rus� m�që është shumë k�q �ë �r�q�. P�r s�ps� �am ��alë � m�rë �uk �� t��� th�m. Të ���tha v����t �a�ë ��ës��. Ak�s �� v��ç��uhët: �r�q�sht�p��t�aka

Кто�то обозвал другого «черномазый», потому что он был из Африки.

Кто�то сказал моему двоюродному брату «чертов американец».

Меня разозлило то, что кто�то сказал, что Россия лучше Греции, что в Греции всё плохо. Я хотел ему сказать, чтобы он ехал и жил в России, если ему так плохо в Греции. Но так как я хороший парень, то я ему этого не скажу. Все страны хорошие.

Акис, �� лет.

Page 48: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

Ακολουθεί απόσπασμα από την εργασία του δίγλωσσου μαθητή της � δημοτικού, Νικόλα Ζάχεμ, ο οποίος παρουσίασε τη δεύτερή του πατρίδα

Ο Λίβ�νος: η άλλη μου π�τρί��

Ο Λίβανος είναι μια μικρή, γραφική χώρα, με παραλίες και βουνά, με σπάνιες ομορφιές

Γνωστές πόλεις και χωριά στο Λίβανο είναι η πρωτεύουσα �ηρυτός, το Ζμπελ, το Άριζ, το Μπαάλμπεκ, η Τύρος, η Τρίπολη κ.α.Στο �όρειο Λίβανο υπάρχει το χωριό Ντέντε, από το οποίο κατάγεται ο πατέρας μου και στο οποίο ζουν η γιαγιά μου, πολλοί θείοι και θείες μου, και τα ξαδέρφια μου.

Γενικές πληροφορίες

• Είναι μια χώρα της νοτιοανατολικής ΜεσογείουΕίναι μια χώρα της νοτιοανατολικής Μεσογείου που συνορεύει με την Παλαιστίνη και τη Συρία

• Ο Λίβανος έχει πρωτεύουσα τη �ηρυτόΟ Λίβανος έχει πρωτεύουσα τη �ηρυτό• Έχει πληθυσμό 4.���.��� ανθρώπωνΈχει πληθυσμό 4.���.��� ανθρώπων• Έχει έκταση ��.45� χιλιόμετραΈχει έκταση ��.45� χιλιόμετρα• Το νόμισμά του είναι η λιβανέζικη λίραΤο νόμισμά του είναι η λιβανέζικη λίρα

(αλλά χρησιμοποιείται και το αμερικάνικο δολάριο)

Στα βουνά του Λιβάνου υπάρχουν πάνω από ���.��� κέδροι. Ο κέδρος είναι το σύμβολο του Λιβάνου εδώ και ���� χρόνια τουλάχιστον. Οι κέδροι του Λιβάνου βρίσκονται σε υψόμετρο �.3�� μέτρα από την επιφάνεια του νερού.

Στο χωριό Πσσάρι που βρίσκεται στα βουνά του Λιβάνου γεννήθηκε ο πολύ γνωστός συγγραφέας και ζωγράφος, που έζησε τον προηγούμενο αιώνα, Χαλίλ Ζιμπράν και του οποίου τα βιβλία έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, όπως και στα ελληνικά.Ένας σύγχρονος γνωστός συγγραφέας από το Λίβανο, που ζει στη Γαλλία, είναι ο Αμίν Μααλούφ, του οποίου η σκέψη και η γραφή έχουν εντυπωσιάσει πολλούς ανθρώπους σε πολλές χώρες.

Page 49: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

Άλλες πληροφορίες…Μπ�άλμπεκ�ρίσκεται �5 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα �ηρυτόΑποκαλείται η πόλη του ηλίουΕκεί γίνονται πολιτιστικά φεστιβάλ κάθε χρόνοΤύροςΈχει μνημεία από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, το 33� π.Χ.Είναι γνωστή για το πορφυρό χρώμα που βγαίνει από τα κοχύλια και γίνεται βαφή για υφάσματα

Γνω�τά Λιβ�νέζικ� φ�γητάΤο ταμπούλι: δροσερή σαλάτα με μαϊντανό, ντομάτα και πληγούριΤο κίμπι: με κιμά και πληγούριΤα φαλάφελ: πεντανόστιμοι ρεβυθοκεφτέδεςΤα πασίγνωστα γλυκά από τον Χαλάμπ που μυρίζουν φρέσκο βούτυρο….

Για το μικρό αυτό αφιέρωμα στον Λίβανο επιλέξαμε να μοιραστούμε μαζί σας λίγες μόνο πληροφορίες. Αυτό που είναι σημαντικό να θυμόμαστε για αυτή τη μικρή, γειτονική προς την Ελλάδα, και μεσογειακή χώρα είναι ότι ξέρει να αγωνίζεται και να επιβιώνει. Μετά από έναν πολυετή (περίπου �5 χρόνων) πόλεμο που κατάστρεψε πολλές από τις ομορφιές της χώρας, αλλά κυρίως, τις ζωές πολλών ανθρώπων, κατάφερε όχι μόνο να επιβιώσει, αλλά και να κερδίζει την αγάπη τόσο των Λιβανέζων πολιτών της, όσο και πολλών τουριστών που την επισκέπτονται ακόμη για να γνωρίσουν τις φυσικές της ομορφιές αλλά και την καταπληκτική λιβανέζικη φιλοξενία και κουζίνα.Μιας, όμως, και η γλώσσα αποτελεί τη βάση για όλα, σας αποχαιρετούμε με το Αραβικό αλφάβητο.

Θεσσαλονίκη, ����Νικόλας Ζάχεμ

Page 50: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

Το Αρ�βικό Αλφάβητο

έχει 29 γράμμ�τ�

και διαβάζεται από τα δεξιά στα αριστερά…

Page 51: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

Ναι, τα παιδιά που δεν είναι παιδιά σας.

Γιατί είν�� αυτά οι γιοί και οι θυγατέρες της Ζωής.

Είστε το μέσο μόνο εσείς που στη ζωή τα φέρνετε,

Μα μήτε το ξεκίνημα δεν γίνεται από εσάς.

�ι ενώ κάτω απ��τη στέγη σας την ίδια κατοικούνε,

Όμως δεν είναι κτήμα σας.

Μονάχα την αγάπη σας βολεί να τους τη δώστε,

Μα ουδέποτε το λογισμό.

Έχουν αυτά ολοδικιά τους σκέψη.

Από το έργο του Χαλίλ Γκιμπράν, «Ο Προφήτης»

Page 52: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

Page 53: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Τεύχος 1ο ΑΠριλιος 2009

Page 54: Πολύδρομο Περιοδικό 1

��

Πολυδρομο - ������������ - ������������ - ���y����� - Πолидром�

Page 55: Πολύδρομο Περιοδικό 1
Page 56: Πολύδρομο Περιοδικό 1