ӘФГАНСТАНӘФГАНСТАН1979 – 1989 1979 – 1989

Истә тотыйк …

1978-1979 елларда Әфганстан Демократик Республикасы

җитәкчеләре

Хафизулла Амин 

Нур Мухаммед Тараки

 

Бабрак Кармаль

 

I I раунд. раунд.

Кемгә кирәк иде бу сугыш? Кемгә кирәк иде бу сугыш?

1. Әфганстанга совет гаскәрләрен кертү 1. Әфганстанга совет гаскәрләрен кертү турында карарга кем кул куйган? турында карарга кем кул куйган? Гаскәрләрне кертү датасын Гаскәрләрне кертү датасын

әйтегез.әйтегез.

справка

2. СССР һәм Әфганстан арасындагы 2. СССР һәм Әфганстан арасындагы килешүгә кайчан кул куела? килешүгә кайчан кул куела?

3. ХХ гасырның 70 нче еллар ахырында 3. ХХ гасырның 70 нче еллар ахырында Әфганстанда иҗтимагый үсеш Әфганстанда иҗтимагый үсеш

дәрәҗәсе нинди була ?дәрәҗәсе нинди була ?

129 үсә башлаган 129 үсә башлаган илләр арасында илләр арасында Әфганстан 108 Әфганстан 108 нче урында торанче урында тора

4. 4. Бу чорда Әфганстанда нинди Бу чорда Әфганстанда нинди ике зур иҗтимагый – сәяси ике зур иҗтимагый – сәяси

агымнар була?агымнар була?

Мәскәү белән хезмәттәшлек Мәскәү белән хезмәттәшлек итүче Әфганстан халыкитүче Әфганстан халык--демократик партиясе ;демократик партиясе ;

АКШ яклаган ислам АКШ яклаган ислам фундаменталистик агым .фундаменталистик агым .

5.70 нче елларда5.70 нче елларда АКШныңАКШның Әфганстанга карата нинди Әфганстанга карата нинди мәнфәгатьмәнфәгатьләре булганләре булган??

АКШ демонстратив рәвештә АКШ демонстратив рәвештә Фарсы култыгында үзенең Фарсы култыгында үзенең хәрби куәтен үстерәхәрби куәтен үстерә;;

Себердәге нефтьСебердәге нефть, газ һәм , газ һәм күмер чыгару үзәкләренә күмер чыгару үзәкләренә якынаю өчен Әфганстанда якынаю өчен Әфганстанда ракеталарын урнаштырырга ракеталарын урнаштырырга омтылуомтылу..

6. Сугыш барган нинди 6. Сугыш барган нинди торак пунктларны әйтә торак пунктларны әйтә аласызаласыз??

Джелалабад, Газни, Джелалабад, Газни, Гардез Герат, Баграм, Гардез Герат, Баграм, Шиндант, Кабул, Шиндант, Кабул, Кандагар, Кундуз, Кандагар, Кундуз, Лашкаргах, Саланг, Лашкаргах, Саланг, Файзабад, ...Файзабад, ...

II II раунд.раунд.Әфган сугышы Әфган сугышы

саннарда.саннарда.

Любая война – это катастрофа для Любая война – это катастрофа для человечества, потому что она пренебрегает человечества, потому что она пренебрегает наибольшей ценностью на земле - наибольшей ценностью на земле - человеческой жизнью.человеческой жизнью.

1. 1979 нчы елда Әфганстанга кайсы 1. 1979 нчы елда Әфганстанга кайсы армия кертелә?армия кертелә?

1980 январенда Әфганстан территориясенә

100 мең кешелек гаскәр кертелә

справка

Әфганстанда совет гаскәрләре көчле оппозицӘфганстанда совет гаскәрләре көчле оппозицион ион группировкаларга каршы 400 эре хәрби операгруппировкаларга каршы 400 эре хәрби операццияләр һәм ияләр һәм дошманның коралланган аерым отрядларын юк иткән 220 дошманның коралланган аерым отрядларын юк иткән 220 шәхси операшәхси операццияләр үткәрәләр.ияләр үткәрәләр.1980 елның мартыннан алып 1985 елның апрелена кадәр совет 1980 елның мартыннан алып 1985 елның апрелена кадәр совет

гаскәрләре киңмасштаблы хәрби хәрәкәтләр алып бараларгаскәрләре киңмасштаблы хәрби хәрәкәтләр алып баралар..

БМП 3

БТР 80БРДМ2

БМД 4

I II

III IV

2. Әфганстан 2. Әфганстан сугышында ничә сугышында ничә хәрби хезмәткәр хәрби хезмәткәр

катнашкан ? катнашкан ?

3. Татарстаннан 3. Татарстаннан Әфганстанда ничә Әфганстанда ничә сугышчы катнашты? сугышчы катнашты?

4.Әфганстан 4.Әфганстан сугышында Сарман сугышында Сарман районыннан ничә районыннан ничә кеше катнашты? кеше катнашты?

5. Иске Кәшер авыл 5. Иске Кәшер авыл советына караган советына караган авыллардан ничә авыллардан ничә кеше катнаштыкеше катнашты??

Афган сугышында Афган сугышында катнашкан катнашкан авылдашларыбызавылдашларыбыз 1. Давлетбаев Аухат Ахатович1. Давлетбаев Аухат Ахатович 2. Ярмиев Ильгиз Муллаянович2. Ярмиев Ильгиз Муллаянович 3.Харисов Айдар Кутдусович3.Харисов Айдар Кутдусович 4. Абдуллин Ильдус Марсович4. Абдуллин Ильдус Марсович 5. Ахмадиев Фирдавис 5. Ахмадиев Фирдавис

ИскандаровичИскандарович

Әфганстан сугышы 9 ел дәвам Әфганстан сугышы 9 ел дәвам итте. Гомуми югалтулар:итте. Гомуми югалтулар:

1979 ел — 86 кеше1979 ел — 86 кеше1980 ел— 1484 кеше 1980 ел— 1484 кеше 1981 ел — 1298 кеше 1981 ел — 1298 кеше 1982 ел — 1948 кеше 1982 ел — 1948 кеше 1983 ел — 1446 кеше 1983 ел — 1446 кеше 1984 ел — 2346 кеше 1984 ел — 2346 кеше 1985 ел — 1868 кеше 1985 ел — 1868 кеше 1986 ел — 1333 кеше 1986 ел — 1333 кеше 1987 ел — 1215 кеше 1987 ел — 1215 кеше 1988 ел — 759 кеше 1988 ел — 759 кеше 1989 ел — 53 кеше1989 ел — 53 кеше

Справка:Справка: «1979-1989 елларда Совет «1979-1989 елларда Совет

Армиясенең гомуми югалтулары: Армиясенең гомуми югалтулары: 40 нчы армиядән40 нчы армиядән 14 453 14 453 кеше кеше

үлгән,хәбәрсез югалган,әсирлеккә үлгән,хәбәрсез югалган,әсирлеккә төшкән. төшкән. 49985 49985 кеше тән кеше тән җәрәхәтләре алган, җәрәхәтләре алган, 67596759 инвалид инвалид калган,калган,330330 розыскка бирелгән,алар розыскка бирелгән,алар арасыннан арасыннан 312312 хәбәрсез югалган. хәбәрсез югалган. Аннан кала, Аннан кала, 180 180 хәрби җитәкче, хәрби җитәкче, 584584 тәрҗемәче һәм башка тәрҗемәче һәм башка спецспециалистлариалистлар».».

Әфган халкы арасында югалтулар Әфган халкы арасында югалтулар 1 1 млнмлн.тирәсе.тирәсе

справка

6. Сарман 6. Сарман районыннан Әфган районыннан Әфган сугышында ничә сугышында ничә кеше һәлак булды?кеше һәлак булды?

Әфган сугышында һәлак булганнар Әфган сугышында һәлак булганнар исемлегеисемлеге

Исем, фамилиясеИсем, фамилиясе 1.Миңлекәев Рифкат1.Миңлекәев Рифкатьь

Миңлезарип улыМиңлезарип улы 2. Әбдел2. Әбделььминов Рамил минов Рамил

Равил улыРавил улы 3.Садыйков Илшат 3.Садыйков Илшат

Әбүгәр улыӘбүгәр улы 4.Гәрәев Әсгат4.Гәрәев Әсгатьь Әшрәп Әшрәп

улыулы 5.Хисамов Мансур 5.Хисамов Мансур

МарселМарсельь улы улы 6.Притула Сергей Антон 6.Притула Сергей Антон

улыулы 7.Ягудин Азат Мизкат7.Ягудин Азат Мизкатьь

улыулы

Туган җиреТуган җире- Җәлил посҖәлил посёлогыёлогы

- Нөркәй авылыНөркәй авылы

- Үрнәк авылыҮрнәк авылы- Шыгай авылыШыгай авылы

- Көлмәт авылыКөлмәт авылы- Җәлил посҖәлил посёёлогылогы- Яңа Минзәләбаш авылыЯңа Минзәләбаш авылы

Под Баграмом колонну сегодня встречают Под Баграмом колонну сегодня встречают снаряды. снаряды. Пулеметы стучат, и с камней метко бьют Пулеметы стучат, и с камней метко бьют снайпера, снайпера, И уходят они, старшине оставляя награды, И уходят они, старшине оставляя награды, Положив их на письма, что не дописали вчера.Положив их на письма, что не дописали вчера.

IIIIII раунд раундДәүләт Дәүләт

бүләкләребүләкләре

Сугыш барышында 200 мең кеше Сугыш барышында 200 мең кеше орден һәм медальорден һәм медальләр белән ләр белән бүләкләнәләрбүләкләнәләр. 86 «әфганчыга» . 86 «әфганчыга» (таджик,рус,ингуш,татар,украин,ү(таджик,рус,ингуш,татар,украин,үзбәк,казах,калмык,белорус, збәк,казах,калмык,белорус, молдаван )Советлар Союзы Герое молдаван )Советлар Союзы Герое исеме бирелгән.исеме бирелгән.Шуларнын Шуларнын 2525 нэ улгэннэн сон нэ улгэннэн сон бирелдебирелде

1. Интернациональ 1. Интернациональ бурычын намус белән бурычын намус белән үтәгән батыр үтәгән батыр солдатларны совет солдатларны совет дәүләте ничек дәүләте ничек бүләкләгән?бүләкләгән?

Участник афганской войны

1979 - 1989.

Орден Красной Звезды

Орден Красного Знамени

Орден Славы I, II, III степени

I II

III IV

IV раундКайту…

1.Совет гаскәрләре Әфганстан 1.Совет гаскәрләре Әфганстан республикасыннан кайчан республикасыннан кайчан

чыгарылды?чыгарылды?Чыгару турындагы карарга кем кул Чыгару турындагы карарга кем кул

куйган?куйган???1 нче этап- 1 нче этап- 15 май 15 май

1988 ел1988 ел. . 2 нче этап- 2 нче этап- 15 15

февраль 1989 елфевраль 1989 ел. .

Документ-справкаМ.С. ГорбачёвМ.С. Горбачёв

2.Кайсы 2.Кайсы илләр арасында төзелгән илләр арасында төзелгән килешү совет гаскәрләрен Әфганстан килешү совет гаскәрләрен Әфганстан

территориясеннән чыгару мөмкинлеген территориясеннән чыгару мөмкинлеген бирде?бирде?

1988 нче елның 14 нче апрелендә Пакистан 1988 нче елның 14 нче апрелендә Пакистан белән Әфганстан арасында төзелгән Женева белән Әфганстан арасында төзелгән Женева килешүе килешүе

3. Ж3. Женева килешүендәге шартлар енева килешүендәге шартлар ничек үтәлде?ничек үтәлде?

Справка: Справка:

Килешү төзелгәннән соң, Иран һәм Килешү төзелгәннән соң, Иран һәм Пакистаннан Әфганстанга Пакистаннан Әфганстанга 21,7 мең 21,7 мең солдат кертелде.солдат кертелде.

Совет гаскәрләре чыгарылгач та сугыш хәрәкәтләре тукталмады

4. Әфганстан республикасының 4. Әфганстан республикасының соңгы президенты кем? Бу соңгы президенты кем? Бу

республика кайчан яшәүдән республика кайчан яшәүдән туктады?туктады?

Мухаммед Мухаммед НаджибуллаНаджибулла

5.Афган сугышында 5.Афган сугышында катнашучыларнын катнашучыларнын батырлыгы безнен батырлыгы безнен районда ничек районда ничек мэнгелэштерелде?мэнгелэштерелде?

Батырларга Батырларга мемориаль комплексмемориаль комплекс

Пусть никогда Пусть никогда

Не станет обелискомНе станет обелиском

Для всех живущихДля всех живущих

Добрый шар Земной.Добрый шар Земной.

1979 нчы елда 1979 нчы елда совет совет гаскәрләрен гаскәрләрен Әфганстанга Әфганстанга кертү кирәк кертү кирәк идеме соң?идеме соң?